Turkse taal elementair lees- en schrijfvaardigheid

Transkript

1 Staatsexamen HAVO 2014 Turkse taal elementair lees- en schrijfvaardigheid Tijdvak 1 Maandag 26 mei uur College-examen schriftelijk Opgavenboekje HF-1008-w-14-1-o 1

2 Havo Turkse taal elementair College-examen lees- en schrijfvaardigheid 2014 Bijgaande examenopgave bestaat uit: een schrijfopdracht een opdracht leesvaardigheid Bij de beoordeling wordt er op gelet of de opdracht taalkundig en formeel correct is uitgewerkt, of de uitwerking een goed lopend geheel is en of u zich aan de opdracht gehouden hebt. Veel succes! Aanwijzingen schrijfvaardigheid 1. Maak uw brief eventueel eerst in klad. 2. Let goed op de briefconventies zoals datering, aanhef, verdeling van de inhoud in alinea s, slotzin en een correcte afsluiting. 3. Verwerk alle gegevens in de volgorde zoals in de opdracht staat vermeld. 4. Probeer een goede pagina-indeling te realiseren. 5. Sla na elke alinea een regel over. 6. Gebruik minimaal 120 woorden. Adressering, datering, aanhef en naam tellen niet mee voor het aantal woorden. Bij te weinig woorden volgt aftrek! 7. Vermeld het aantal gebruikte woorden in de rechterbovenhoek. 8. Het gebruik van een woordenboek is toegestaan. 2

3 Schrijfvaardigheid Situatie Kort geleden ontving u een van uw vriend(in) die in Ankara woont en met wie u tijdens de afgelopen zomervakantie kennis gemaakt hebt. In de geeft hij/zij veel informatie over Ankara en nodigt u uit om bij hem/haar op bezoek te komen in de komende zomervakantie. Schrijf hem/haar een aan de hand van de volgende opdrachten. Verzin zelf de naam, ( )adres e.d. Opdracht 1. Zeg dat u blij bent met de ontvangst van de brief en bedank hem/haar voor de uitnodiging. 2. Zeg enthousiast dat u graag wil komen. Verzin minstens twee dingen die jullie samen kunnen doen in Ankara. 3. Vertel iets over de eerste reactie van uw ouders op deze uitnodiging en wat ze uiteindelijk hierover denken. 4. Zeg dat u gelijk een bijbaan gaat zoeken en meer gaat sparen voor deze reis. 5. Vertel wanneer u zomervakantie heeft en wanneer u in Turkije bent. Doe een voorstel voor een datum voor uw komst naar Ankara. Vraag hem/haar of het goed uitkomt. 6. Vertel dat u nog een vriend/vriendin hebt die ook in Ankara woont. Stel voor om hem/haar samen te bezoeken en kennis te maken. Sluit de brief op een hartelijke manier af. 3

4 Leesvaardigheid Dit examen bestaat uit: 3 teksten met 20 vragen. Beoordeling. Voor deze toets zijn maximaal 20 punten te behalen. Let op! Open vragen mag u in het Turks of in het Nederlands beantwoorden. 4

5 Tekst 1 Whatsapp ta Sesli Mesaj Dönemi Popüler mesajlaşma uygulaması Whatsapp sesli mesaj özelligine kavuşuyor. Kullanıcıların uzun zamandır beklediği sesli mesaj gönderme ve alma özelliği ios, Android, Windows Phone, Nokia ve Blackberry uygulamalarına gelecek olan güncelleme ile hayata geçecek. Whatsapp kurucusu ve CEO su Jan Koum un All Things D ye verdiği bilgilere göre güncellenmiş Whatsapp uygulamasında sesli mesaj gönderme ve alma özelliği çok basit şekilde işleyecek. Kullanıcılar ekrana basarak mesajlarını kaydedebilecek ve bıraktıkları takdirde mesajları karşı tarafa ulaşmış olacak. Eğer kullanıcılar mesajı yollamak istemiyorlarsa ekranı sola kaydırarak mesajı silebilecekler. Whatsapp ın sesli mesaj özelliğinin en güzel taraflarından biri de mesaj uzunluğunun sınırlı olmaması. Kullanıcılar diledikleri uzunlukta mesaj kaydedip gönderebilecek. Ayrıca mesajlarda olduğu gibi karşı tarafın mesajı aldığına dair bir bildirim sesli mesajlar için de var. Karşı taraf mesajı dinlediğinde ekranda mavi bir mikrofon simgesi belirecek. Buna ek olarak telefonu kulağınıza doğru yaklaştırdığınızda akıllı uygulama bunu algılayarak hoparlör sesini kısacak. Whatsapp bu yeni sesli mesaj özelligi ile diğer mesajlaşma servislerinden kullanım kolaylığı ile ayrılıyor. Tek tıkla kaydedilen sesli mesajlar, tek tıkla silinebiliyor ve yine tek hareketle gönderilebiliyor. Facebook Chat te sesli mesaj göndermek için kullanıcıların üç aşama geçmesi gerektiğini söyleyen Koum, özellikle hareket halindeki mobil kullanıcılar için kolay ve hızlı mesaj gönderme ve almanın öncelikli olduğunu belirterek sesli mesaj özelliğini hayata geçirirken bunu baz aldıklarını söylüyor. 300 milyon aktif kullanıcıya ulaşan Whatsapp, geçtiğimiz aylarda uygulama üzerinden bir gün içinde 27 milyar mesaj gönderildiğini açıklayarak bir rekora imza atmıştı. Reklamsız bir mesajlaşma servisi olarak Line, Snapchat gibi diğer mobil mesajlaşma uygulamalardan ayrılan Whatsapp hem kullanım kolaylığı hem de çok yaygın olmasından dolayı mobil kullanıcıların en fazla tercih ettiği platformlardan biri. Şimdi bu yeni sesli mesaj özelligi ile mobil mesajlaşma devinin daha fazla kullanıcının ilgisini çekecegi düşünülüyor. 1 Het sturen en ontvangen van voic is mogelijk geworden met de nieuwe whatsapp. Van welke belangrijke behoefte zijn zij uitgegaan om dit kenmerk van whatsapp te ontwikkelen volgens Jan Koum? 5

6 2 Wat is geen nieuw kenmerk van de bijgewerkte (updated) whatsapp? A tek tıklama ile mesaj kaydetmesi B sesli mesaj göndermesi ve alması C her uzunlukta mesaj göndermesi D ekranı basılı tutarak mesaj göndermesi 3 U bent bezig met het sturen van een voic met uw nieuwe whatsapp. Maar op het laatste moment hebt u besloten om het niet te sturen. Citeer de eerste en de laatste twee woorden van de zin waarin staat wat u moet doen. Tekst 2 1 İki delikanlı uzun saçlı oluşlarına gösterilen tepkilere karşı konuşuyorlar. Biri, Ben kendimi böyle beğeniyorum. Saçımı uzatmama ya da kesmeme kimse karışamaz" diyor. "Eleştirebilirler, herkes düşüncesini söyler, iyi der, kötü der, ama sataşmak, laf atmak, bunlara kimsenin hakkı yok." 2 Uygarlığın alt basamaklarındaki toplumlarda, yasalar ya da kurallarla insanların dış görünümlerine bile karışıldığını biliyoruz. Toplumlar uygarlık yolunda ilerledikçe bu tür biçimsel konulara getirilen kısıtlamalar da azalıyor. Ama büsbütün de kalkmıyor. Örneğin anadan doğma çıplak gezmek isteyen insanlara en uygar toplumlarda bile belirli alanlarda kamplar kuruyorlar. Toplum yaşamı herkese her yerde her istediğini yapma olanağı vermiyor. Gelenekler, görenekler, yasalar ya da özel kurallar var. Örnegin Türk toplumunda gençlerimizden saç sakal uzatanlara sadece bu yüzden disiplinsiz gençler diye bakanlar olduğu bir gerçektir. Oysa ne kadar önemsiz bir beğeni olayı. "Ben kendimi böyle beğeniyorum" diyor delikanlı. 3 Kimi saçını arkadan bağlıyor, kimi kuyruk bırakıyor, kimi zenciler gibi ince ince örüyor... Ne denebilir! Herkesin saçı kendine... Laf atmanın, sataşmanın' dövmeye kalkmanın yersizliği açık 4 Eleştirmeyelim mi? Buna bir engel yok. Haydi, eleştirelim: Bence, yakışmıyor delikanlılara uzun saç. Bir kere, onlar öyle kızlar gibi bakımlı olamıyor, yeterince özen gösteremiyorlar saçlarına. Kirli, tozlu, ölü saçlar ise hiç güzel görünmüyor. Ayrıca kızlarda süslenmek, dış görünüşe aşırı düşkünlük alışılmış bir şey; yadırganmıyor. Erkeklerde dış görünüşe düşkünlük, değişikliği dışta aramak ise, içteki bir boşluğun göstergesi gibi geliyor insana. 5 Herkes çevresindekilerin ilgisini çekmek, beğenilmek, reklamcıların ağzıyla fark edilmek ister. Ama bunu giyim kuşam ya da saç sakalla sağlamak çok yüzeysel, gelip geçici bir çözüm. İnsanların dış görünüşleri değil, iç dünyalarıdır önemli olan. 6 Delikanlıların tersine, kızlar cin gibi. Süslenme anlayışları ne kadar değişti! Yüzlerine bakarken, artık eskisi gibi, nasıl boyandıklarını düşünmüyorsunuz. Dış görünüşe aşırı düşkünlüğün iç dünyayı gölgelediğini çok iyi anladılar. 6

7 7 Doğru ya da yanlış böyle bir takım eleştiriler yapılabilir. Daha ötesine geçilemez. Kimsenin kimseyi saçı ya da sakalı için rahatsız etmesi gerekmiyor. 8 İkinci delikanlının söyledikleri ise çok değişik şeyler. "Ben kendim için yaşıyorum deyişini unutamıyorum. Herhalde bu yaşına kadar yaşamı kimseyle paylaşmadığını, bundan sonra da paylaşmayacağını, kendisi için yaşayabileceğini sanıyor. 9 Düşünün insanlar annesi babası yakınları yıllarca onun için kim bilir neler neler yaptılar, yaşamı onunla paylaştılar. Ama o bugüne kadar kimseyle alışverişe girmeden yaşadığını, bundan sonra da yaşayabileceğini sanıyor. 10 Bir yanında kafası kafasına denk bir erkek arkadaşı, öbür yanında kafası kafasına denk bir kız arkadaşı, ne güzel oturmuş, Ben kendim için yaşıyorum diye üstüne basa basa yaşam felsefesini açıklıyor. Ne yazık! 4 Wat voor relatie is er tussen het niveau van beschaving en beperkingen die op de mensen toegepast worden? (Uygarlık seviyesi ile insanlara uygulanan kısıtlamalar arasında nasıl bir bağlantı var?) 5 Wat wil de schrijver vertellen in alinea 3? A dış görünüş konusunda baskı yapmanın hata olduğunu B dış görünüşe aşırı önem verildiğini C herkesin istediği gibi gezemiyeceğini D uyum sağlamayan gençlerin uyarılması gerektiğini 6 Waarom vindt de schrijver het lange haar niet geschikt voor de jongens? 1 saçlarına yeterli bakım yapamadıkları için 2 erkeklerde dış görünüşe düşkünlük alışılmış bir olay olmadığı için A Sadece 1 doğru. B Sadece 2 doğru. C Her ikisi de doğru. D Hiçbiri doğru değil. 7 In alinea 5 en 6 wordt dezelfde boodschap gegeven. Welke? A Giyim kuşam bazı durumlarda çok önemlidir. B Güzel giyinmek "fark edilmenin tek yoludur. C İnsanın dış görünümü değil de kişiliği önemlidir. D Kızlar erkeklerin süslenmesini iyi buluyorlar. 8 Wat wordt bedoeld met het woord ".. bunu.." (alinea 5)? A fark edilmek B reklam yapmak C saç sakal bırakmak D süslenmek 9 Wie wordt bedoeld met het woord.. o.." (alinea 9)? 7

8 10 Welke keuze geeft de betekenis van de uitdrukking kafası kafasına denk olmak" juist aan (alinea 10)? A aynı dış görünüme sahip olunduğu B aynı görüşün paylaşıldığı C aynı mahallede ikamet edildiği D aynı yaşlarda olunduğu 11 Welke van de onderstaande titels past het best boven deze tekst? A Gençler ve Moda B Günümüz Gençliğinin Kişiliği C Örf ve Adetler D Toplumda Kadın ve Erkek Tekst 3 Şişmanlık Korkusu 1 Yıllarca diyet yaptınız... Elbise dolabınızda 38 bedenden 44 bedene kadar değişik giysiler var, hâlâ değişik rejimlerin peşindesiniz ve ancak ince olunca yaşamın gerçekten bir anlamı olacak... Çoğumuz sürekli olarak kilomuzdan şikâyetçiyiz. Zayıf olmanın, istediğini giymek, saygı görmek, iyi bir seks yaşamı ve mutluluk için kaçınılmaz olduğunu düşünüyorsunuz. 2 "Genç kızlık yıllarımda çok zayıftım. Sonra birdenbire kilo almaya başladım. Panik halinde elime geçen her rejim listesini uyguladım. Sonunda bu çılgınlıktan sıkıldım. Rejim konusunu aklımdan çıkarttım ve inanılmaz bir şey oldu. Artık sürekli olarak çikolata yemek istemediğimi fark ettim. Genç kızlık kiloma inmedim, ama yeni bir kilo edindim. Sürekli olarak 40 bedenim, iyi besleniyorum ve arada sırada çikolata da yiyorum. Çok da mutluyum." 3 Bu kısa hayat hikâyesindeki gerçeği artık beslenme uzmanları da kabul ediyor. Olabilecek en uygun, en sağlıklı kilomuzu bulup, mantıklı bir beslenme yolu izlemekten başka çare yok. Gerçekleşmesi imkânsız beklentiler koymak, insanların daha da şişman olmasına yol açmakla kalmıyor, onların ruh sağlıklarını da olumsuz yönde etkiliyor. 4 Eğer yemek yerken bile açlık çekiyorsanız, her gün yemekten, kilodan ve rejimden bahsediyorsanız eyvah ki eyvah. Bu, bir kısır döngüye girdiğinizin ve beslenme tarzınızda sıkı bir reform yapmadıkça işlerinizin daha da kötüye gideceğinin belirtisi. 5 Peki ne olacak? Öncelikle sadece acıkınca yemekle işe başlayın. Sıkıntı, üzüntü ve sinir, yemeniz için bir sebep olmasın. Yediklerinizi sağlıklı beslenme programının içerdiği gıdalardan seçin. Zamanla, ağır ağır da olsa kilolar gidecektir. Durduğu yer size uygun olan kilodur. 8

9 Gerçekten kilo vermeniz gerekiyor mu? 6 Eğer yapılı bir ailenin ferdiyseniz, zayıf olma şansınız daha zayıf. Eğer anne ya da babanızdan biri şişmansa sizin de şişman olma şansınız % 40, her ikisi de şişmansa bu oran % 80'e çıkıyor. Bu demek değil ki, siz ille de şişman olacaksınız. Ne var ki, her zaman yuvarlak hatlarınız olacak. Kilo vermeniz gerçekten gerekiyor mu? Eğer fazla kilonuz yoksa, balık etinde olmanın hiçbir zararı yok. Tansiyonunuz yüksek değilse, şeker hastalığınız yoksa, kolesterol seviyeniz normal ise, kısaca sağlıklıysanız, kilo verme konusunu tekrar gözden geçirin. Sürekli olarak bizi bombardıman altında tutan reklamlardaki o incecik kadınların çok özel olduklarını unutmayın ve etrafınıza iyice bir bakın. Kaç kadın gerçekten o fotomodeller gibi? Sağlıklı kiloyu bulmak 7 Sık sık yaş, boy ve kilo tabloları yayımlanır. Kilo hanesinde hep alt ve üst sınır bulunur. Siz gözünüzü alt sınıra dikmeyin. Belki de üst sınır size daha çok yakışıyordur. Bunu gözle bile fark edebilirsiniz. Zaten kadın vücudunda yağ, genel ağırlığın %18 ile 25'i arasında olmak zorundadır. Kadınlık hormonları yağı tam cildin altına, kalça bacak bölgesine yığar, amaç hamilelik ve emzirme gibi zor zamanlara hazırlık yapmaktır. Sağlık nedenleriyle kilo vermeniz gerekiyorsa bir beslenme uzmanına başvurun. Zamanla kilonuz bir denge bulur, belki sıska olmazsınız ama sağlıklı olursunuz. Bu da zayıf olma fantezisi ile kendi kendinize kıymaktan çok daha iyidir. 12 Wat is het belangrijkste voor de meeste mensen volgens alinea 1? A çevreden özel saygı görmek amacıyla zayıflamak B hayattan zevk almak amacıyla zayıf olmaya çalışmak C en son modaya göre zayıf ya da toplu olmak 13 Wanneer merkt de vrouw in de tekst dat zij niet altijd trek meer heeft in chocolade? A davul gibi şişman olmaktan korkunca B eline geçen her rejim listesini uygulayınca C genç kızlık kilosuna dönmeyi düşününce D zayıf olma düşüncesinden vazgeçince 14 Welke van de volgende alternatieven geeft de relatie tussen alinea 2 en 3 aan? A 2. paragrafta verilen örnek, 3. paragrafta destekleniyor. B 2. paragrafta verilen örnek, 3. paragrafta eleştiriliyor. C İki paragraf arasında bir zıtlık söz konusu. D İki paragraf arasında herhangi bir ilişki yok. 15 Wanneer merken mensen dat ze in een vicieuze cirkel (kısır döngü) zitten? A başkalarının beslenme tarzlarını kıskanınca B kiloya artık ilgisizlik söz konusu olursa C konuşma konusu sadece yemek ve rejim olursa 9

10 16 Hoe bereiken wij het passende gewicht voor ons? A rahat olup, sağlıklı bir beslenme yaparak B daha sıkı kontrollü bir rejim takip ederek C acıkınca bile yemek yemeyip, başka şey düşünerek 17 Welk alternatief is juist volgens de tekst? A Eğer anne ve babanız şişman olursa siz de mutlaka şişman olursunuz. B Her kişi çok zayıflama şansına sahip. C Kilolu olma konusunda ailenin büyük bir etkisi var. 18 Wanneer moet men afvallen volgens de tekst? 19 Welk advies geeft de schrijver? A Sizin idealinizdeki zayıflama kilosunu yakalamaya çalışın. B Tablodaki alt sınırı yakalamaya çalışın. C Tablodaki alt ve üst sınır arasında uygunu yakalamaya çalışın. 20 Welke boodschap probeert de schrijver aan de lezers te geven in dit artikel? A Hayatta başarılı ve mutlu olmak istiyorsanız zayıf olmalısınız. B Her şeye rağmen zayıflayarak ideal kiloyu bulmaya çalışın. C Kilolu olmak insanın sağlıksız olduğunun belirtisidir. D zayıf olma düşüncesi ile kendinize hayatı zehir etmeyin. 10

11 Staatsexamen HAVO 2014 Engels, Turks College-examen schriftelijk Correctievoorschrift 11

12 12

13 Score Cijfer B1 1 1,0 2 1,3 3 1,5 4 1,7 5 2,0 6 2,2 7 2,5 8 2,7 9 3,0 10 3,3 11 3,6 12 3,9 13 4,1 14 4,4 15 4,6 16 4,8 17 5,1 18 5,4 19 5,7 20 6,0=B1 21 6,5 22 7,0 23 7,5 24 8,0 25 8,5 26 9,0 27 9,

14 Correctievoorschrift staatsexamen HAVO 2014 Turkse taal elementair leesvaardigheid Tijdvak 1 College-examen schriftelijk 14

15 Tekst 1: Whatsapp ta sesli mesaj dönemi 1 Hareket halindeki kullanıcıların kolay ve hızlı mesajlaşabilmeleri için 2 D 3 Eğer kullanıcılar...mesajı silebilecekler. Tekst 2 4 Uygarlık seviyesi yükseldikçe kısıtlamalar azalır. 5 A 6 C 7 C 8 A 9 ikinci delikanlı 10 B 11 B Tekst 3: Şişmanlık korkusu 12 B 13 D 14 A 15 C 16 A 17 C 18 Sağlığınız için gerekli olduğu zaman 19 C 20 D Totaalscore 20 punten Normering score / 2 = cijfer 15