MC6800. Veri yolu D3 A11. Adres yolu A7 A6 NMI HALT DBE +5V 1 2. adres onaltılık onluk bit 07FF kullanıcının program alanı

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "MC6800. Veri yolu D3 A11. Adres yolu A7 A6 NMI HALT DBE +5V 1 2. adres onaltılık onluk 0000 0. 8 bit 07FF 2047 0800 2048. kullanıcının program alanı"

Transkript

1 GİRİŞ Günümüzde kullanılan bilgisayarların özelliklerinden bahsedilirken duyduğumuz 80386, Pentium-III birer mikroişlemcidir. Mikroişlemciler bilgisayar programlarının yapmak istediği tüm işlerin yürütücüsü olduğu için, çoğu zaman Merkezi İşlem Birimi (CPU Central Processing Unit) olarak da anılırlar. Mikroişlemciler PC adını verdiğimiz kişisel bilgisayarlarda kullanıldığı gibi, bilgisayarla kontrol edilen sanayi tezgahlarında ve ev aygıtlarında da kullanılabilmektedir. Bir mikroişlemcili otomasyon sistemi için, mikroişlemcinin yanı sıra yardımcı elemanlara ihtiyaç duyulur. Bunlar : 1. Input (Giriş) birimi 2. Output (Çıkış) birimi 3. Memory (bellek) birimi CPU, Giriş/Çıkış ve Bellek birimlerinin oluşturduğu sisteme mikrobilgisayar adı da verilir. Giriş/Çıkış ve Bellek elemanları mikrobilgisayar kartı üzerinde bir yerde CPU chip inden bağımsız olarak yerleştirilmiş chip lerden v elektronik devre elemanlarından oluşur. Aralarındaki iletişimler ise yollar aracılığı ile sağlanır (Adres bus, Data bus, Control bus). Intel, Cyrix, AMD, Motorola, Zilog mikroişlemci üreticilerinden bir kaçıdır. Mikroişlemciler işleyebildikleri kelime uzunlukları ile anılırlar. Örneğin; farklı firmalar tarafından üretilen 8080A / 8085A, Z80, MC6800, 8 bitlik işlemciler olarak anılır, aynı aile ye üye işlemcilerdir. Bir mikroişlemcinin yapısı tahmin edilebileceği üzere çok karmaşıktır. Bununla birlikte kullanıcı açısından aşağıdaki birimlerden meydana geldiği söylenebilir. a) Birkaç bitlik bilgiyi tutan belirli sayıdaki kaydediciler (geçici saklama elemanları). Bu yazaçlar 8 bitlik (1 byte), 16 bitlik (2 byte) makine kodu, veri veya adres bilgisi saklarlar. b) Mantıksal kararlar veren veya aritmetik işlemleri yapan Aritmetik Mantık Birimi (ALU Aritmetic Logic Unit) c) Hem mikroişlemcinin iç işlemesini hem de tüm dış mikrobilgisayar sisteminin işlemesini kontrol eden zamanlama ve kontrol devreleri. Bu devreler ALU ve kaydedicilerin çalışmasını, bellek I/O portlarına dışarıdan yapılan bilgi transferleri ile bu devreler program komutları tarafından belirlenen işlerin yerine getirmesini sağlar. 1-CPU (Central Processing Unit, Merkez İşlem Birimi): CPU mikrobilgisayarın beyni işlevini gören büyük ölçekli entegre devrelerdir. CPU yazılan makine komutlarını yorumlamak ve yerine getirmek için gerekli olan tüm mantıksal devreleri içerir. Genellikle 40 bacaklı (pin), her sırada 20 bacak olacak şekilde üretilirler. 2-Bellek Merkezi bellek birimi mikrobilgisayar tarafından komutları yerine getirilen programları ve yerleşik programları kullanıcının bilgisayar sistemlerini işletebilmesi için silinmemek üzere sürekli saklanan programları saklamak için kullanılır. Bir mikrobilgisayarda iki tip bellek kullanılır : ROM lar ve RAM lar. 1

2 ROM (Read Only Memory, Sadece Okunabilir Bellek) : Yaygın olarak ROM diye bilinen sadece okunur bellek kalıcı programlanan ve sadece okunabilen bellek tipidir. Yani ROM yapımcı veya kullanıcı tarafından bir daha değiştirilmemek üzere konulan program komutları içerir. ROM lar her zaman gerekli olan komutları, yerleşik programları depolamakta kullanılır. ROM belleği uçucu değildir. Bunun anlamı bilgisayar sisteminin enerjisi kesildiğinde ROM da depolanan bilgi kaybolmaz. RAM (Random Acces Memory, Rasgele Erişimli Bellek) : ram bellek çalışma şekli açısından oku/yaz bellek olarak ta adlandırılır. Yani istenildiğinde bellek içerisindeki bilgilere erişilebilir yada değiştirilebilir. Belleğin belirli yerlerinde depo edilen program komutları, verile ve benzerlerinden meydana gelen sözcüklere herhangi bir sırada ve aynı sürede erişebilir. Ulaşım zamanı sözcüğün bellekte bulunduğu yerden bağımsızdır. Bu anlamda ROM larda rasgele erişim aygıtlarıdır. Manyetik şerit, manyetik disk gibi elemanlarda ise bilgiye ulaşmak için bellek alanını sırasıyla tarama zorunluluğu vardır. RAM de saklanan bilgiler uçucudur. Yani sistemin enerji kesildiğinde RAM da saklanan veriler kaybedilir. 2-I/O (Giriş/Çıkış) Birimi : Giriş birimi giriş portu (input port) olarak ta adlandırılır. Dış aygıtlardan gelen sinyallerin mikroişlemciye aktarılması görevini yürütür. Çıkış birimi çıkış portu ( output port) olarak ta adlandırılır. Mikroişlemcinin çıkış sinyallerini dış aygıtlara görevini yürütür. Giriş ve çıkış portlarının işlevleri genellikle bir birimde toplanır ki bu birime I/O birimi adı verilir. I/O birimi mikroişlemciden bağımsız bir entegre devredir. I/O birimlerinden yapılan veri aktarımı mikroişlemcinin kontrolündedir. Bir mikrobilgisayar sisteminde buların dışında CPU ile bellek ve I/O birimleri arasındaki bağlantıyı sağlayan yollar mevcuttur. Yol deyimi entegre devreleri birbirine bağlayan bir grup iletken tel için kullanılmıştır. Mikroişlemci, bellek ve I/O birimleri üç yol (bus) yardımıyla birbirine bağlanır. Bunlar veri yolu (data bus), adres yolu (address bus) ve kontrol yolu (control bus) olarak adlandırılır. Veri Yolu: Veri yolu makine komutları ve verileri bellekten mikroişlemciye, mikroişlemciden belleğe taşınır. Aynı zamanda giriş/çıkış portları ile mikroişlemci arasındaki iletişimi de sağlar. Veri yolu çift yönlüdür (bidirectional). Adres Yolu: Adres yolu bellekteki bir yerin veya giriş/çıkış portlarının adresini iletmekte kullanılır. ROM ve RAM bellekte saklanan her komutun veya verinin bir adresi vardır. Kontrol Yolu: Mikroişlemcinin zamanlama ve kontrol devrelerinde üretilen kontrol sinyallerini belleğe ve I/O birimlerine göndermek için kullanılan hattır. Örneğin oku/yaz sinyallerini belleğe ve giriş/çıkış portlarına taşır. Bellek ve Adres Alanı Kavramları: Bellekte bilgiler 1 veya 0 şeklinde saklanır. Bellek kesitleri söz konusu ikilik bilgiyi saklayan çok sayıda bellek hücresinin yan yana sıralanmasından oluşmuştur. Bir bellek kesitinde saklanacak bilginin uzunluğu kullanılacak mikroişlemcinin işleyebildiği bit sayısı ile belirlenir. Örneğin konumuz kapsamını oluşturacak olan MC6800 mikroişlemcisi 8 bitlik bir mikroişlemci olup, 2

3 8 bitlik veriler üzerinde işlem yapar. Yani bir bellek kesitinde saklanabilen veri maksimum 8 bittir (1 byte). Yine bellekte saklanan komutların veya verilerin ayrı ayrı adresleri vardır. Bir mikroişlemcinin adresleyebileceği alanı belirleyen şeyse adres hattının uzunluğudur. Yine MC6800 mikroişlemcisinde adres hattı 16 bittir (2 byte). Dolayısıyla 2 16 =65536=64K adet yer adresleyebilir. Her bir bellek kesitine 1 byte lık bilgilerin yerleştirildiği düşünülürse 64K x 8bit =64Kbyte lık bir bellek kapasitesi mevcuttur. Kullanılan adres aralığı ve bellek tipi şekilsel olarak bellek haritası (Memory map) olarak bilinen diyagramlar ile verilirler. Aşağıdaki şekilde tipik bir mikrobilgisayar bellek haritası görülmektedir. Bellek haritası bilgisayarın yerleşik programları için de 8Kbyte lık RAM e sahip olduğunu göstermektedir. Artıca 2000 hex ten 2007 hex e kadar olan adresler 8 adet I/O portuna ayrılmıştır. adres onaltılık onluk FF EFF 1F FFF bit monitör programı kullanıcının program alanı kullanıcı veri saklama ve yığın (stack) I/O portları 2 KByte ROM 8 Kbyte RAM 8 adet I/O portu MC6800 Aşağıda MC6800 mikroişlemci bacak bağlantıcı görülmektedir. D7 A15 D6 A14 D5 A13 D4 A12 Veri yolu D3 A11 D2 A10 D1 A9 D0 A8 MC6800 A7 A6 VMA A5 R/W A4 BA A3 A2 RESET A1 IROQ A0 NMI HALT TSC 0V DBE +5V 1 2 Adres yolu 3

4 Aşağıdaki şekilde MC6800 mikroişlemcisinin blok diyagramı görülmektedir. A15 A14 A13 A12 A11 A10 A9 A8 A7 A6 A5 A4 A3 A2 A1 A0 ADRES TAMPONU SAAT Q1 SAAT Q2 RESET MASKELENEMEYEN KESME GİT / DURAKLA KESME İSTEĞİ ÜÇ DURUMLU KONTROLÜ VERİ YOLU YETKİLENDİRME YOL KULLANILABİLİR YETERLİ BELLEK ADRESİ OKU /YAZ KOMUT ÇÖZME VE KONTROL PROGRAM SAYISI YIĞIN GÖSTERİCİ İNDİS KAYDEDİCİ AKÜMÜLATÖR - A AKÜMÜLATÖR - B KOMUT KAYDEDİCİ VERİ TAMPONU BAYRAK SAKLAYICI ALU D7 D6 D5 D4 D3 D2 D1 D0 Blok diyagramda da gösterildiği üzere MC6800, programcı tarafından kullanılabilinen 3 adet 16 bitlik ve 3 adet 8 bitlik kaydediciye sahiptir. Bunlar: Program Sayıcı (Programme Counter): Yürütülecek olan komutun adresini taşıyan 16 bitlik bir saklayıcıdır. Yığın İşaretçisi (Stack Pointer): İndeks verileri saklamak veya bellek adreslemesinin indeksli moda 16 bitlik bellek adresi olarak kullanılan 16 bitlik bir saklayıcı. Akümülatörler (Accumulator) : Geçici olarak bilgi saklamak, çıkış portuna bilgi göndermek, giriş portundan bilgi almak amacıyla kullanılan 8 bitlik saklayıcıdır. A ve B olmak üzere iki adettir. Ayrıca ALU d yapılan işlem sonuçları Akü de bulunur. Bayrak Saklayıcısı (Flag Register, Condution Code Register, Status Register) : Her bir biti özel anlam taşıyan 8 bitlik bir saklayıcıdır. Her bir bitine bayrak (flag) denir. Her bir bit işlemlerden sonra oluşan durumları gösterir. Bayrak saklayıcısının bu bitleri koşullu dallanma komutları için test koşulu olarak kullanılır. Bayrak saklayıcısının her bir biti aşağıda gösterildiği gibidir H I N Z V C CARRY (ELDE BAYRAĞI) OVERFLOW (TAŞIMA BAYRAĞI) ZERO (SIFIR BAYRAĞI) NEGATIVE (İŞARET BAYRAĞI) INTERRUPT ENABLE (KESME İZİN BAYRAĞI) HALF-CARRY (YARDIM ELDE BAYRAĞI) 4

5 CARRY FLAG: Toplama işleminde 7. bitten sonra taşma olursa bu bit set 1 olur. Ayrıca bu bayrak bazı mantık işlemleri ve kaydırma ve döndürme işlemleri esnasında da durum değiştirebilir. Ayrıca 6800 ün eldeyi temizlemek için (clear carry = CLC) ve eldeyi set etmek için (set carry = SEC) komutları bulunmaktadır. OVERFLOW FLAG: Gerçekleştirilen bir aritmetik işlem sonucu 9 biti aşarsa işlem sonucunda taşma vardır denir ve bu bit set olur. Ayrıca gerçekleştirilen bir işlemin sonucunda işlen hatası varsa, örneğin pozitif iki sayının toplamı negatif sonuç verdiyse bu bit 1 olur. ZERO FLAG: ALU da gerçekleştirilen bir işlemin sonucu sıfıra eşitse bu bit set olur. NEGATİVE FLAG: İşlem sonucunun negatif olup olmadığını gösterir. Eğer 7. bit 1 ise işlem sonucu negatif 0 ise işlem sonucu pozitiftir. INTERRUPT MASK FLAG: CPU ya dışarıdan gelen kesme (interrupt) isteklerine izin olup olmadığını gösterir. 1 bayrağı diğerlerinden farklı olarak hem okunabilir hemde yazılabilir bir bayraktır. Programcı tarafından I=1 yapılırsa kesmelere izin yok, I=1 yapılırsa kesmelere izin var durumundadır. 1-Donanım Kesmeleri: Bir çevre birimi veya kullanıcı tarafından CPU nun kesme pinlerine bir elektriksel sinyal gönderilerek oluşturulan kesmelerdir de üç adet donanım kesmesi vardır. RESET: Reset kesmesi CPU nun 40 nolu pininin alçak seviyeye çekilmesiyle başlatılır. Reset işleminin gerçekleşmesi için logic-0 sinyalinin en azından 8 saat periyodu uygulanması gerekir. Reset kesmesi oluştuğunda CPU Reset kesme vektörlerini almak üzere FFFE ve FFFFH adreslerine dallanır ve monitör programının başlangıç adresini PC ye yükler. RESET KESME BAYRAĞINI SET ET I 1 < FFFE> Pch < FFFF> Pcl MONİTÖR PROGRAMIN YÜRÜT 5

6 NMI (Non-maskable Interrupt = Maskelenemeyen Kesme) : NMI kesmesi CPU nun 6 nolu pinine logic-0 uygulanmasıyla başlatılır. NMI sinyaliyle birlikte işlemci öncelikle yürüttüğü komutu bitirir ardından sırasıyla CCR, Akümülatör B, Akümülatör A, Ixh, Ix1, Pch ve Pcl içeriklerini yığına atar. NMI kesme vektörleri FFFC ve FFFD adreslerindedir. Diğer donanım kesmelerini yetkisiz kılmak için kesme maskesini set ettikten sonra, FFFC adresinden yürütülmesi istenen kesme hizmet programı başlangıç adresinin high-byte ını, FFFD adresinden ise low-byte ını alarak Pc ye yerleştirilir. Kesme hizmet programının başlangıç adresi FFFC ve FFFD adreslerine programcı tarafından yerleştirilmiş olmalıdır. Kesme hizmet programını sonunda kullanılacak olan kesmeden geri dön (RTI= return interrupt ) komutu yürütüldüğünde CPU bütün kaydedicileri yığından geri alır ve ana programı kaldığı yerden yürütmeye devam eder. NMI Yürütülmekte olan komut bitti mi? Saklayıcıları yığına at CCR deki flag i set et I 1 < FFFD > Pch < FFFC > Pcl Kesme hizmet programını yürüt 6

7 IRQ (İnterrupt Request = Kesme İsteği) : IRQ kesmesi CPU nun 4 nolu bacağına logic-0 uygulanmasıyla başlatılır. CCR deki I flag eğer 1 ise bu kesme sinyalinin hiçbir etkisi olmayacaktır. Eğer I = 0 ise CPU o anda yürüttüğü komutu bitirdikten sonra CCR, Akümülatör B, Akümülatör A, Ixh, Ix1, Pch ve Pcl içeriklerini yığına atar ve I flag i set eder. Ardından FFF8 adresinden kesme vektörünün high-byte ını FFF9 adresinden ise low-byte ını alarak Pc ye yükler. Kesme hizmet programının sonunda kullanılacak RTI komutuyla kaydedici içerikleri yığından çekilir ve CPU ana programa dönüş yapar. IRQ Saklayıcıları yığına at Yürütülmekte olan komut bitti mi? CCR deki flag i set et I 1 Flag set mi? Bir sonraki programı yürüt < FFFD > Pch < FFFC > Pcl Kesme hizmet programını yürüt 7

8 6800 SİSTEM ZAMANLAMASI GEÇERLİ VERİ OKUMA YAZMA ZAMANLAMASI Parametre Sembol Min Tipik Max Birim Adres Geçikmesi tab ns Çevre Okuma Erişim Süresi tacc + tut - (tad + tdrs) tacc ns Kurulı Okuma Süresi (Okuma) tdsr ns Giriş Verisi Tutma Süresi th ns Çıkış Verisi Tutma Süresi th ns Adres Tutma Süresi (Adres, R/W, VMA) tah ns KOMUT ÇEVRİMLERİ VE MAKİNA ÇEVRİMLERİ: MC6800 mikroişlemcisinde Q1 ve Q2 olmak üzere, birbirine zıt fazda iki saat sinyali kullanılmaktadır için bir makine çevrimi, her zaman Q1 yükselen kenarından ölçülen bir saat periyoduna eşittir. Bir komut çevrimi ise iki ile sekiz makine çevriminden oluşur. 8

x86 Ailesi Mikroişlemciler ve Mikrobilgisayarlar

x86 Ailesi Mikroişlemciler ve Mikrobilgisayarlar x86 Ailesi 1 8085A,8088 ve 8086 2 Temel Mikroişlemci Özellikleri Mikroişlemcinin bir defade işleyebileceği kelime uzunluğu Mikroişlemcinin tek bir komutu işleme hızı Mikroişlemcinin doğrudan adresleyebileceği

Detaylı

9. MERKEZİ İŞLEM BİRİM MODÜLÜ TASARIMI

9. MERKEZİ İŞLEM BİRİM MODÜLÜ TASARIMI 1 9. MERKEZİ İŞLEM BİRİM MODÜLÜ TASARIMI Mikroişlemci temelli sistem donanımının en önemli kısmı merkezi işlem birimi modülüdür. Bu modülü tasarlamak için mikroişlemcinin uç işlevlerinin çok iyi bilinmesi

Detaylı

Mikrobilgisayarlar. Mikroişlemciler ve. Mikrobilgisayarlar

Mikrobilgisayarlar. Mikroişlemciler ve. Mikrobilgisayarlar 1 Sayısal Bilgisayarın Tarihsel Gelişim Süreci Babage in analitik makinası (1833) Vakumlu lambanın bulunuşu (1910) İlk elektronik sayısal bilgisayar (1946) Transistörün bulunuşu (1947) İlk transistörlü

Detaylı

MİKROİŞLEMCİLER 1 Ders 1

MİKROİŞLEMCİLER 1 Ders 1 MİKROİŞLEMCİLER 1 Ders 1 Ders Kitabı: The 80x86 IBM PC and Compatible Computers Assembly Language, Design, and Interfacing Muhammad ali Mazidi, Janice Gillipsie Mazidi Öğr.Gör. Mahmut YALÇIN 09.03.2011

Detaylı

Embedded(Gömülü)Sistem Nedir?

Embedded(Gömülü)Sistem Nedir? Embedded(Gömülü)Sistem Nedir? Embedded Computing System de amaç; elektronik cihaza bir işlevi sürekli tekrar ettirmektir. Sistem içindeki program buna göre hazırlanmıştır. PC lerde (Desktop veya Laptop)

Detaylı

Von Neumann Mimarisi. Mikroişlemciler ve Mikrobilgisayarlar 1

Von Neumann Mimarisi. Mikroişlemciler ve Mikrobilgisayarlar 1 Von Neumann Mimarisi Mikroişlemciler ve Mikrobilgisayarlar 1 Sayısal Bilgisayarın Tarihsel Gelişim Süreci Babage in analitik makinası (1833) Vakumlu lambanın bulunuşu (1910) İlk elektronik sayısal bilgisayar

Detaylı

Bilgisayar Mühendisliğine Giriş. Yrd.Doç.Dr.Hacer KARACAN

Bilgisayar Mühendisliğine Giriş. Yrd.Doç.Dr.Hacer KARACAN Bilgisayar Mühendisliğine Giriş Yrd.Doç.Dr.Hacer KARACAN Mikroişlemci Nedir? Bir bilgisayarın en önemli parçası Mikroişlemcisidir. Hiçbir bilgisayar mikroişlemci olmadan çalışamaz. Bu nedenle Mikroişlemci

Detaylı

DERS 3 MİKROİŞLEMCİ SİSTEM MİMARİSİ. İçerik

DERS 3 MİKROİŞLEMCİ SİSTEM MİMARİSİ. İçerik DERS 3 MİKROİŞLEMCİ SİSTEM MİMARİSİ İçerik Mikroişlemci Sistem Mimarisi Mikroişlemcinin yürüttüğü işlemler Mikroişlemci Yol (Bus) Yapısı Mikroişlemci İç Veri İşlemleri Çevresel Cihazlarca Yürütülen İşlemler

Detaylı

MEB YÖK MESLEK YÜKSEKOKULLARI PROGRAM GELİŞTİRME PROJESİ. 1. Tipik bir mikrobilgisayar sistemin yapısı ve çalışması hakkında bilgi sahibi olabilme

MEB YÖK MESLEK YÜKSEKOKULLARI PROGRAM GELİŞTİRME PROJESİ. 1. Tipik bir mikrobilgisayar sistemin yapısı ve çalışması hakkında bilgi sahibi olabilme PROGRAMIN ADI DERSIN KODU VE ADI DERSIN ISLENECEGI DÖNEM HAFTALIK DERS SAATİ DERSİN SÜRESİ ENDÜSTRİYEL ELEKTRONİK MİK.İŞLEMCİLER/MİK.DENETLEYİCİLER-1 2. Yıl, III. Yarıyıl (Güz) 4 (Teori: 3, Uygulama: 1,

Detaylı

Bilgisayarların Gelişimi

Bilgisayarların Gelişimi Bilgisayarların Gelişimi Joseph Jacquard (1810) Bilgisayar tabanlı halı dokuma makinesi Delikli Kart (Punch Card) Algoritma ve Programlama 6 Bilgisayar Sistemi 1. Donanım fiziksel aygıtlardır. 2. Yazılım

Detaylı

Bahar Dönemi. Öğr.Gör. Vedat MARTTİN

Bahar Dönemi. Öğr.Gör. Vedat MARTTİN Bahar Dönemi Öğr.Gör. Vedat MARTTİN 8086/8088 MİKROİŞLEMCİSİ İÇ MİMARİSİ Şekilde x86 ailesinin 16-bit çekirdek mimarisinin basitleştirilmiş bir gösterimi verilmiştir. Mikroişlemci temel iki ayrı çalışma

Detaylı

DERS 5 PIC 16F84 PROGRAMLAMA İÇERİK. PIC 16F84 bacak bağlantıları PIC 16F84 bellek yapısı Program belleği RAM bellek Değişken kullanımı Komutlar

DERS 5 PIC 16F84 PROGRAMLAMA İÇERİK. PIC 16F84 bacak bağlantıları PIC 16F84 bellek yapısı Program belleği RAM bellek Değişken kullanımı Komutlar DERS 5 PIC 16F84 PROGRAMLAMA İÇERİK PIC 16F84 bacak bağlantıları PIC 16F84 bellek yapısı Program belleği RAM bellek Değişken kullanımı Komutlar Ders 5, Slayt 2 1 BACAK BAĞLANTILARI Ders 5, Slayt 3 PIC

Detaylı

Bellekler. Mikroişlemciler ve Mikrobilgisayarlar

Bellekler. Mikroişlemciler ve Mikrobilgisayarlar Bellekler 1 Bellekler Ortak giriş/çıkışlara, yazma ve okuma kontrol sinyallerine sahip eşit uzunluktaki saklayıcıların bir tümdevre içerisinde sıralanmasıyla hafıza (bellek) yapısı elde edilir. Çeşitli

Detaylı

BM-311 Bilgisayar Mimarisi. Hazırlayan: M.Ali Akcayol Gazi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü

BM-311 Bilgisayar Mimarisi. Hazırlayan: M.Ali Akcayol Gazi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü BM-311 Bilgisayar Mimarisi Hazırlayan: M.Ali Akcayol Gazi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Konular Bilgisayar Bileşenleri Bilgisayarın Fonksiyonu Instruction Cycle Kesmeler (Interrupt lar) Bus

Detaylı

Çalışma Açısından Bilgisayarlar

Çalışma Açısından Bilgisayarlar Çalışma Açısından Bilgisayarlar Ölçme sistemi ile hesaplama sistemi birbiriyle ilgili olmasına rağmen aynı değillerdir. Suyun sıcaklığı ve gürültünün şiddeti ile evdeki lambaların ölçülmesi aynı değillerdir.

Detaylı

BM-311 Bilgisayar Mimarisi

BM-311 Bilgisayar Mimarisi 1 BM-311 Bilgisayar Mimarisi Hazırlayan: M.Ali Akcayol Gazi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Konular Bilgisayar Bileşenleri Bilgisayarın Fonksiyonu Instruction Cycle Kesmeler (Interrupt lar)

Detaylı

DERS 12 PIC 16F84 ile KESME (INTERRUPT) KULLANIMI İÇERİK

DERS 12 PIC 16F84 ile KESME (INTERRUPT) KULLANIMI İÇERİK DERS 12 PIC 16F84 ile KESME (INTERRUPT) KULLANIMI İÇERİK KESME NEDİR KESME ÇEŞİTLERİ INTCON SAKLAYICISI RBO/INT KESMESİ PORTB (RB4-RB7) LOJİK SEVİYE DEĞİŞİKLİK KESMESİ Ders 12, Slayt 2 1 KESME PIC in bazı

Detaylı

İŞLEMCİLER (CPU) İşlemciler bir cihazdaki tüm girdilerin tabii tutulduğu ve çıkış bilgilerinin üretildiği bölümdür.

İŞLEMCİLER (CPU) İşlemciler bir cihazdaki tüm girdilerin tabii tutulduğu ve çıkış bilgilerinin üretildiği bölümdür. İŞLEMCİLER (CPU) Mikroişlemci Nedir? Mikroişlemci, hafıza ve giriş/çıkış birimlerini bulunduran yapının geneline mikrobilgisayar; CPU' yu bulunduran entegre devre çipine ise mikroişlemci denir. İşlemciler

Detaylı

27.10.2011 HAFTA 1 KALICI OLMAYAN HAFIZA RAM SRAM DRAM DDRAM KALICI HAFIZA ROM PROM EPROM EEPROM FLASH HARDDISK

27.10.2011 HAFTA 1 KALICI OLMAYAN HAFIZA RAM SRAM DRAM DDRAM KALICI HAFIZA ROM PROM EPROM EEPROM FLASH HARDDISK Mikroişlemci HAFTA 1 HAFIZA BİRİMLERİ Program Kodları ve verinin saklandığı bölüm Kalıcı Hafıza ROM PROM EPROM EEPROM FLASH UÇUCU SRAM DRAM DRRAM... ALU Saklayıcılar Kod Çözücüler... GİRİŞ/ÇIKIŞ G/Ç I/O

Detaylı

CUMHURİYET MESLEKİ VE TEKNİK ANADOLU LİSESİ BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİNİN TEMELLERİ DERSİ DERS NOTLARI BELLEKLER

CUMHURİYET MESLEKİ VE TEKNİK ANADOLU LİSESİ BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİNİN TEMELLERİ DERSİ DERS NOTLARI BELLEKLER BELLEKLER Genel olarak bellekler, elektronik bilgi depolama üniteleridir. Bilgisayarlarda kullanılan bellekler, işlemcinin istediği bilgi ve komutları maksimum hızda işlemciye ulaştıran ve üzerindeki bilgileri

Detaylı

MİKROBİLGİSAYAR SİSTEMLERİ VE ASSEMBLER

MİKROBİLGİSAYAR SİSTEMLERİ VE ASSEMBLER BÖLÜM 2 INTEL AİLESİNİN 8 BİTLİK MİKROİŞLEMCİLERİ 2.1 8080 MİKROİŞLEMCİSİ Intel 8080, I4004, I4040 ve I8008 in ardından üretilmiştir ve 8 bitlik mikroişlemcilerin ilkidir ve 1974 te kullanıma sunulmuştur.

Detaylı

Bahar Dönemi. Öğr.Gör. Vedat MARTTİN

Bahar Dönemi. Öğr.Gör. Vedat MARTTİN Bahar Dönemi Öğr.Gör. Vedat MARTTİN Merkezi İşlemci Biriminde İletişim Yolları Mikroişlemcide işlenmesi gereken komutları taşıyan hatlar yanında, işlenecek verileri taşıyan hatlar ve kesme işlemlerini

Detaylı

BİLGİSAYAR MİMARİSİ. Bilgisayar Bileşenleri Ve Programların Yürütülmesi. Özer Çelik Matematik-Bilgisayar Bölümü

BİLGİSAYAR MİMARİSİ. Bilgisayar Bileşenleri Ve Programların Yürütülmesi. Özer Çelik Matematik-Bilgisayar Bölümü BİLGİSAYAR MİMARİSİ Bilgisayar Bileşenleri Ve Programların Yürütülmesi Özer Çelik Matematik-Bilgisayar Bölümü Program Kavramı Bilgisayardan istenilen işlerin gerçekleştirilebilmesi için gereken işlem dizisi

Detaylı

MİKROBİLGİSAYAR SİSTEMLERİ. Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu

MİKROBİLGİSAYAR SİSTEMLERİ. Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu MİKROBİLGİSAYAR SİSTEMLERİ Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Dersin Amacı Mikroişlemciler Mikrodenetleyiciler PIC Mikrodenetleyiciler Micro BASIC Programlama Kullanılacak Programlar MSDOS DEBUG PROTEUS

Detaylı

Mikroişlemcili Sistemler ve Laboratuvarı

Mikroişlemcili Sistemler ve Laboratuvarı SAKARYA ÜNİVERSİTESİ Bilgisayar ve Bilişim Bilimleri Fakültesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Mikroişlemcili Sistemler ve Laboratuvarı Doç.Dr. Ahmet Turan ÖZCERİT Doç.Dr. Cüneyt BAYILMIŞ Yrd.Doç.Dr. Murat

Detaylı

EEM 306 Mikroişlemciler ve Lab. Doç.Dr. Mehmet SAĞBAŞ

EEM 306 Mikroişlemciler ve Lab. Doç.Dr. Mehmet SAĞBAŞ EEM 306 Mikroişlemciler ve Lab. Doç.Dr. Mehmet SAĞBAŞ Alt Program Yapısı Alt programın çağrılması Alt program korunur alınır ;Argumanlar R12 R15 registerlarına atanir. call #SubroutineLabel SubroutineLabel:

Detaylı

Mikrobilgisayarlar ve Assembler. Bahar Dönemi. Vedat Marttin

Mikrobilgisayarlar ve Assembler. Bahar Dönemi. Vedat Marttin Mikrobilgisayarlar ve Assembler Bahar Dönemi Vedat Marttin Bellek Haritası Mikroişlemcili örnek bir RAM, ROM ve G/Ç adres sahalarının da dahil olduğu toplam adres uzayının gösterilmesinde kullanılan sisteme

Detaylı

İşletim Sistemleri (Operating Systems)

İşletim Sistemleri (Operating Systems) İşletim Sistemleri (Operating Systems) 1 İşletim Sistemleri (Operating Systems) Genel bilgiler Ders kitabı: Tanenbaum & Bo, Modern Operating Systems:4th ed., Prentice-Hall, Inc. 2013 Operating System Concepts,

Detaylı

Dr. Feza BUZLUCA İstanbul Teknik Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü

Dr. Feza BUZLUCA İstanbul Teknik Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü 1 BİLGİSAYAR MİMARİSİ Dr. Feza BUZLUCA İstanbul Teknik Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü http:// http:// Ders Notlarının Creative Commons lisansı Feza BUZLUCA ya aittir. Lisans: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/

Detaylı

8051 Ailesi MCS51 ailesinin orijinal bir üyesidir ve bu ailenin çekirdeğini oluşturur çekirdeğinin temel özellikkleri aşağıda verilmiştir:

8051 Ailesi MCS51 ailesinin orijinal bir üyesidir ve bu ailenin çekirdeğini oluşturur çekirdeğinin temel özellikkleri aşağıda verilmiştir: 8051 Ailesi 8051 MCS51 ailesinin orijinal bir üyesidir ve bu ailenin çekirdeğini oluşturur. 8051 çekirdeğinin temel özellikkleri aşağıda verilmiştir: 1. Kontrol uygulamaları için en uygun hale getirilmiş

Detaylı

PORTLAR Bilgisayar: VERİ:

PORTLAR Bilgisayar: VERİ: PORTLAR 1.FARE 2. YAZICI ÇİZİCİ TARAYICI 3.AĞ-İNTERNET 4.SES GİRİŞİ 5.SES ÇIKIŞI(KULAKLIK) 6.MİKROFON 7.USB-FLASH 8.USB-FLASH 9.MONİTÖR 10.PROJEKSİYON 11.KLAVYE BİLGİSAYAR NEDİR? Bilgisayar: Kullanıcıdan

Detaylı

BM-311 Bilgisayar Mimarisi

BM-311 Bilgisayar Mimarisi 1 BM-311 Bilgisayar Mimarisi Hazırlayan: M.Ali Akcayol Gazi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Konular Processor organization Register organization Instruction cycle 2 Processor organization İşlemci

Detaylı

Mikroişlemcili Sistemler ve Laboratuvarı

Mikroişlemcili Sistemler ve Laboratuvarı SAKARYA ÜNİVERSİTESİ Bilgisayar ve Bilişim Bilimleri Fakültesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Mikroişlemcili Sistemler ve Laboratuvarı Hafta04 : 8255 ve Bellek Organizasyonu Doç.Dr. Ahmet Turan ÖZCERİT

Detaylı

Quiz:8086 Mikroişlemcisi Mimarisi ve Emirleri

Quiz:8086 Mikroişlemcisi Mimarisi ve Emirleri Öğrenci No Ad-Soyad Puan Quiz:8086 Mikroişlemcisi Mimarisi ve Emirleri S1) 8086 mikroişlemcisi bitlik adres yoluna ve.. bitlik veri yoluna sahip bir işlemcidir. S2) 8086 Mikroişlemci mimarisinde paralel

Detaylı

İSTANBUL TİCARET ÜNİVERSİTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MİKROİŞLEMCİLİ SİSTEM LABORATUVARI KESMELİ GİRİŞ/ÇIKIŞ

İSTANBUL TİCARET ÜNİVERSİTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MİKROİŞLEMCİLİ SİSTEM LABORATUVARI KESMELİ GİRİŞ/ÇIKIŞ İSTANBUL TİCARET ÜNİVERSİTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MİKROİŞLEMCİLİ SİSTEM LABORATUVARI KESMELİ GİRİŞ/ÇIKIŞ 8259 PIC (Programmable Interrupt Controller) ve 8086 CPU tümleşik devrelerin sinyal akışı

Detaylı

Komutların Yürütülmesi

Komutların Yürütülmesi Komutların Yürütülmesi Bilgisayar Bileşenleri: Genel Görünüm Program Sayacı Komut kaydedicisi Bellek Adres Kaydedicisi Ara Bellek kaydedicisi G/Ç Adres Kaydedicisi G/Ç ara bellek kaydedicisi 1 Sistem Yolu

Detaylı

BİLGİSAYAR MİMARİSİ. << Bus Yapısı >> Özer Çelik Matematik-Bilgisayar Bölümü

BİLGİSAYAR MİMARİSİ. << Bus Yapısı >> Özer Çelik Matematik-Bilgisayar Bölümü BİLGİSAYAR MİMARİSİ > Özer Çelik Matematik-Bilgisayar Bölümü Veri yolu (BUS), anakarttaki tüm aygıtlar arası veri iletişimini sağlayan devrelerdir. Yani bilgisayarın bir bileşeninden diğerine

Detaylı

8051 Ailesi MCS51 ailesinin orijinal bir üyesidir ve bu ailenin çekirdeğini oluşturur çekirdeğinin temel özellikkleri aşağıda verilmiştir:

8051 Ailesi MCS51 ailesinin orijinal bir üyesidir ve bu ailenin çekirdeğini oluşturur çekirdeğinin temel özellikkleri aşağıda verilmiştir: 8051 Ailesi 8051 MCS51 ailesinin orijinal bir üyesidir ve bu ailenin çekirdeğini oluşturur. 8051 çekirdeğinin temel özellikkleri aşağıda verilmiştir: 1. Kontrol uygulamaları için en uygun hale getirilmiş

Detaylı

Mikrobilgisayar Sistemleri ve Assembler

Mikrobilgisayar Sistemleri ve Assembler Mikrobilgisayar Sistemleri ve Assembler Bahar Dönemi Öğr.Gör. Vedat MARTTİN Konu Başlıkları Mikrobilgisayar sisteminin genel yapısı,mimariler,merkezi işlem Birimi RAM ve ROM bellek özellikleri ve Çeşitleri

Detaylı

Bil101 Bilgisayar Yazılımı I. M. Erdem ÇORAPÇIOĞLU Bilgisayar Yüksek Mühendisi

Bil101 Bilgisayar Yazılımı I. M. Erdem ÇORAPÇIOĞLU Bilgisayar Yüksek Mühendisi Bil101 Bilgisayar Yazılımı I Bilgisayar Yüksek Mühendisi Kullanıcıdan aldığı veri ya da bilgilerle kullanıcının isteği doğrultusunda işlem ve karşılaştırmalar yapabilen, veri ya da bilgileri sabit disk,

Detaylı

İ.T.Ü. Eğitim Mikrobilgisayarının Tanıtımı

İ.T.Ü. Eğitim Mikrobilgisayarının Tanıtımı İ.T.Ü. Eğitim Mikrobilgisayarının Tanıtımı 1.1 Giriş İTÜ Eğitim Mikrobilgisayarı (İTÜ-Eğit) MC6802 mikroişlemcisini kullanan bir eğitim ve geliştirme bilgisayarıdır. İTÜ-Eğit, kullanıcıya, mikrobilgisayarın

Detaylı

(Random-Access Memory)

(Random-Access Memory) BELLEK (Memory) Ardışıl devreler bellek elemanının varlığı üzerine kuruludur Bir flip-flop sadece bir bitlik bir bilgi tutabilir Bir saklayıcı (register) bir sözcük (word) tutabilir (genellikle 32-64 bit)

Detaylı

Sistem Programlama. Kesmeler(Interrupts): Kesme mikro işlemcinin üzerinde çalıştığı koda ara vererek başka bir kodu çalıştırması işlemidir.

Sistem Programlama. Kesmeler(Interrupts): Kesme mikro işlemcinin üzerinde çalıştığı koda ara vererek başka bir kodu çalıştırması işlemidir. Kesmeler(Interrupts): Kesme mikro işlemcinin üzerinde çalıştığı koda ara vererek başka bir kodu çalıştırması işlemidir. Kesmeler çağırılma kaynaklarına göre 3 kısma ayrılırlar: Yazılım kesmeleri Donanım

Detaylı

Mikroişlemciler ve Assembler Programlama. Teknoloji Fakültesi / Bilgisayar Mühendisliği Öğr.Gör. Günay TEMÜR

Mikroişlemciler ve Assembler Programlama. Teknoloji Fakültesi / Bilgisayar Mühendisliği Öğr.Gör. Günay TEMÜR Mikroişlemciler ve Assembler Programlama Teknoloji Fakültesi / Bilgisayar Mühendisliği Öğr.Gör. Günay TEMÜR Mikroişlemciler Mikroişlemciler bilgisayar teknolojilerinin gerçek sürükleyicisi olan donanımsal

Detaylı

İşletim Sistemlerine Giriş

İşletim Sistemlerine Giriş İşletim Sistemlerine Giriş İşletim Sistemleri ve Donanım İşletim Sistemlerine Giriş/ Ders01 1 İşletim Sistemi? Yazılım olmadan bir bilgisayar METAL yığınıdır. Yazılım bilgiyi saklayabilir, işleyebilir

Detaylı

Temel Bilgi Teknolojileri -1

Temel Bilgi Teknolojileri -1 Temel Bilgi Teknolojileri -1 Dr. Öğr. Üyesi Aslı Eyecioğlu Özmutlu aozmutlu@bartin.edu.tr 1 Konu Başlıkları Donanım Bileşenleri Harici Donanım Dahili Donanım 2 Donanım Bileşenleri Bilgisayarın fiziksel

Detaylı

Mikroişlemcili Sistemler ve Laboratuvarı 6.Hafta

Mikroişlemcili Sistemler ve Laboratuvarı 6.Hafta SAKARYA ÜNİVERSİTESİ Bilgisayar ve Bilişim Bilimleri Fakültesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Mikroişlemcili Sistemler ve Laboratuvarı 6.Hafta Doç.Dr. Ahmet Turan ÖZCERİT Doç.Dr. Cüneyt BAYILMIŞ Yrd.Doç.Dr.

Detaylı

8. MİKROİŞLEMCİ MİMARİSİ

8. MİKROİŞLEMCİ MİMARİSİ 1 8. MİKROİŞLEMCİ MİMARİSİ Gelişen donanım ve yazılım teknolojilerine ve yonga üreticisine bağlı olarak mikroişlemcilerin farklı komut tipleri, çalışma hızı ve şekilleri vb. gibi donanım ve yazılım özellikleri

Detaylı

SAYI SİSTEMLERİ. 1. Sayı Sistemleri. Sayı Sistemlerinde Rakamlar

SAYI SİSTEMLERİ. 1. Sayı Sistemleri. Sayı Sistemlerinde Rakamlar SAYI SİSTEMLERİ 1. Sayı Sistemleri Sayı sistemleri; saymak, ölçmek gibi genel anlamda büyüklüklerin ifade edilmesi amacıyla kullanılan sistemler olarak tanımlanmaktadır. Temel olarak 4 sayı sistemi mevcuttur:

Detaylı

Düşünelim? Günlük hayatta bilgisayar hangi alanlarda kullanılmaktadır? Bilgisayarın farklı tip ve özellikte olmasının sebepleri neler olabilir?

Düşünelim? Günlük hayatta bilgisayar hangi alanlarda kullanılmaktadır? Bilgisayarın farklı tip ve özellikte olmasının sebepleri neler olabilir? Başlangıç Düşünelim? Günlük hayatta bilgisayar hangi alanlarda kullanılmaktadır? Bilgisayarın farklı tip ve özellikte olmasının sebepleri neler olabilir? Bilgisayar Bilgisayar, kendisine verilen bilgiler

Detaylı

MIKRODENETLEYICILER. Ege Üniversitesi Ege MYO Mekatronik Programı

MIKRODENETLEYICILER. Ege Üniversitesi Ege MYO Mekatronik Programı MIKRODENETLEYICILER Ege Üniversitesi Ege MYO Mekatronik Programı BÖLÜM 2 MSC-51 Ailesi MCS-51 Ailesi Ekim 2014 Yrd. Doç. Dr. Mustafa Engin 8051 in Blok Şeması 4 Denetim Hatları Veri Yolu DPTR P.C. 8051

Detaylı

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI UÇAK BAKIM MİKROİŞLEMCİLER 523EO0014

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI UÇAK BAKIM MİKROİŞLEMCİLER 523EO0014 T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI UÇAK BAKIM MİKROİŞLEMCİLER 523EO0014 Ankara, 2011 Bu modül, mesleki ve teknik eğitim okul/kurumlarında uygulanan Çerçeve Öğretim Programlarında yer alan yeterlikleri kazandırmaya

Detaylı

Bahar Dönemi. Öğr.Gör. Vedat MARTTİN

Bahar Dönemi. Öğr.Gör. Vedat MARTTİN Bahar Dönemi Öğr.Gör. Vedat MARTTİN MERKEZİ İŞLEM BİRİMİNİN YAPISI Merkezi işlem birimi beş temel birimden (MAR, MDR, ACC, ALU ve Kontrol birimi) oluşur. Ancak, daha ayrıntıya inildiğinde, CPU içinde daha

Detaylı

Mikrobilgisayar Mimarisi ve Programlama

Mikrobilgisayar Mimarisi ve Programlama Mikrobilgisayar Mimarisi ve Programlama 2. Hafta Bellek Birimleri ve Programlamaya Giriş Doç. Dr. Akif KUTLU Ders web sitesi: http://www.8051turk.com/ http://microlab.sdu.edu.tr Bellekler Bellekler 0 veya

Detaylı

x86 Ailesi Mikroişlemciler ve Mikrobilgisayarlar

x86 Ailesi Mikroişlemciler ve Mikrobilgisayarlar x86 Ailesi 1 8085A,8088 ve 8086 2 Temel Mikroişlemci Özellikleri Mikroişlemcinin bir defade işleyebileceği kelime uzunluğu Mikroişlemcinin tek bir komutu işleme hızı Mikroişlemcinin doğrudan adresleyebileceği

Detaylı

BÖLÜM 2 8051 Mikrodenetleyicisine Giriş

BÖLÜM 2 8051 Mikrodenetleyicisine Giriş C ile 8051 Mikrodenetleyici Uygulamaları BÖLÜM 2 8051 Mikrodenetleyicisine Giriş Amaçlar 8051 mikrodenetleyicisinin tarihi gelişimini açıklamak 8051 mikrodenetleyicisinin mimari yapısını kavramak 8051

Detaylı

8086 nın Bacak Bağlantısı ve İşlevleri. 8086, 16-bit veri yoluna (data bus) 8088 ise 8- bit veri yoluna sahip16-bit mikroişlemcilerdir.

8086 nın Bacak Bağlantısı ve İşlevleri. 8086, 16-bit veri yoluna (data bus) 8088 ise 8- bit veri yoluna sahip16-bit mikroişlemcilerdir. Bölüm 9: 8086 nın Bacak Bağlantısı ve İşlevleri 8086 & 8088 her iki işlemci 40-pin dual in-line (DIP) paketinde üretilmişlerdir. 8086, 16-bit veri yoluna (data bus) 8088 ise 8- bit veri yoluna sahip16-bit

Detaylı

Yrd.Doç.Dr. Celal Murat KANDEMİR

Yrd.Doç.Dr. Celal Murat KANDEMİR Bilgisayar Mimarisi Ara Bağlantı Yapıları ve Bus Kavramı Yrd.Doç.Dr. Celal Murat KANDEMİR ESOGÜ Eğitim Fakültesi - BÖTE twitter.com/cmkandemir Ara Bağlantı Yapıları Bir bilgisayar sistemi MİB, bellek ve

Detaylı

DONANIM. 1-Sitem birimi (kasa ) ve iç donanım bileşenleri 2-Çevre birimleri ve tanımlamaları 3-Giriş ve çıkış donanım birimleri

DONANIM. 1-Sitem birimi (kasa ) ve iç donanım bileşenleri 2-Çevre birimleri ve tanımlamaları 3-Giriş ve çıkış donanım birimleri DONANIM 1-Sitem birimi (kasa ) ve iç donanım bileşenleri 2-Çevre birimleri ve tanımlamaları 3-Giriş ve çıkış donanım birimleri DONANIM SİSTEM BİRİMİ ÇEVREBİRİMLERİ Ana Kart (Mainboard) Monitör İşlemci

Detaylı

MİKROBİLGİSAYAR SİSTEMLERİ VE ASSEMBLER

MİKROBİLGİSAYAR SİSTEMLERİ VE ASSEMBLER BÖLÜM 3 INTEL AİLESİNİN 16 BİTLİK MİKROİŞLEMCİLERİ 3.1 8086/8088 MİKROİŞLEMCİSİ 3.1.1 İÇ MİMARİSİ Şekil 3.1 de x86 ailesinin 16-bit çekirdek mimarisinin basitleştirilmiş bir gösterimi verilmiştir. Mikroişlemci

Detaylı

LCD (Liquid Crystal Display)

LCD (Liquid Crystal Display) LCD (Liquid Crystal Display) LCD ekranlar bize birçok harfi, sayıları, sembolleri hatta Güney Asya ülkelerin kullandıkları Kana alfabesindeki karakterleri de görüntüleme imkanını verirler. LCD lerde hane

Detaylı

Giriş/Çıkış Arabirimi MİKROİŞLEMCİ SİSTEMLERİ. Arabirim Özellikleri. Giriş/Çıkış Adresleri. G/Ç Arabirimlerinin Bağlanması

Giriş/Çıkış Arabirimi MİKROİŞLEMCİ SİSTEMLERİ. Arabirim Özellikleri. Giriş/Çıkış Adresleri. G/Ç Arabirimlerinin Bağlanması Giriş/Çıkış Arabirimi MİKROİŞLEMCİ SİSTEMLERİ Doç.Dr. Şule Öğüdücü http://ninova.itu.edu.tr/tr/dersler/elektrik-elektronik-fakultesi/0/blg-1/ Giriş/Çıkış () arabirimi bilgisayar ve çevre birimleri arasında

Detaylı

8086 dan core2 ya yazaç yapısını tanımak. Bayrak yazacının içeriğinde yer alan bayrakların görevlerini tanımlamak. Real mod çalışmada bellek

8086 dan core2 ya yazaç yapısını tanımak. Bayrak yazacının içeriğinde yer alan bayrakların görevlerini tanımlamak. Real mod çalışmada bellek 8086 dan core2 ya yazaç yapısını tanımak. Bayrak yazacının içeriğinde yer alan bayrakların görevlerini tanımlamak. Real mod çalışmada bellek kullanımını tanımlamak. Korumalı modda belleğe erişim yöntemlerini

Detaylı

BM-311 Bilgisayar Mimarisi

BM-311 Bilgisayar Mimarisi 1 BM-311 Bilgisayar Mimarisi Hazırlayan: M.Ali Akcayol Gazi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Konular Giriş Mikro işlemler Fetch cycle Indirect cycle Interrupt cycle Execute cycle Instruction

Detaylı

Bilgisayar Temel kavramlar - Donanım -Yazılım Ufuk ÇAKIOĞLU

Bilgisayar Temel kavramlar - Donanım -Yazılım Ufuk ÇAKIOĞLU Bilgisayar Temel kavramlar - Donanım -Yazılım Ufuk ÇAKIOĞLU Bilgisayar Nedir? Bilgisayar; Kullanıcıdan aldığı bilgilerle mantıksal ve aritmetiksel işlemler yapabilen, Yaptığı işlemleri saklayabilen, Sakladığı

Detaylı

Temel Kavramlar-2. Aşağıda depolama aygıtlarının kapasitelerini inceleyebilirsiniz.

Temel Kavramlar-2. Aşağıda depolama aygıtlarının kapasitelerini inceleyebilirsiniz. Temel Kavramlar-2 Byte = 8 Bit in bir araya gelmesiyle oluşan bellektir. Bilgisayarın tanıdığı harf rakam ve özel karakterlerden her biri 1 byte lık yer kaplar. Yani her bir harfin 1 veya 0 dan oluşan

Detaylı

Bilişim Teknolojileri

Bilişim Teknolojileri Bilişim Teknolojileri Arş.Görev.Semih ÇALIŞKAN 1.Hafta İÇİNDEKİLER Bilgisayar nedir? Donanım nedir? Yazılım nedir? Giriş nedir? İşlem nedir? Bellek nedir? Çıkış nedir? BİLGİSAYAR NEDİR? Bilgisayar, kullanıcıdan

Detaylı

Bilgisayara Giriş. Bilgisayarlar ilk geliştirilmeye başlandıklarından bugüne kadar geçen süre içerisinde oldukça değişmişlerdir.

Bilgisayara Giriş. Bilgisayarlar ilk geliştirilmeye başlandıklarından bugüne kadar geçen süre içerisinde oldukça değişmişlerdir. Bilgisayara Giriş Bilgisayarlar ilk geliştirilmeye başlandıklarından bugüne kadar geçen süre içerisinde oldukça değişmişlerdir. Bilgisayarın Gelişimi Bilgisayarlar daha hızlı hesap yapmak için geliştirilen

Detaylı

Giris {\} /\ Suhap SAHIN

Giris {\} /\ Suhap SAHIN Giris 0 {\} /\ Suhap SAHIN Kaynaklar http://users.ece.utexas.edu/~valvano/volume1/e-book/ Kaynaklar https://www.edx.org/course/embedded-systems-shape-world-utaustinx-ut-6-02x Konular 1. 2. 3. 4. 5. 6.

Detaylı

Bölüm 4. Sistem Bileşenleri. Bilgisayarı. Discovering. Keşfediyorum 2010. Computers 2010. Living in a Digital World Dijital Dünyada Yaşamak

Bölüm 4. Sistem Bileşenleri. Bilgisayarı. Discovering. Keşfediyorum 2010. Computers 2010. Living in a Digital World Dijital Dünyada Yaşamak Sistem Bileşenleri Bilgisayarı Discovering Keşfediyorum 2010 Computers 2010 Living in a Digital World Dijital Dünyada Yaşamak Sistem Sistem, bilgisayarda veri işlemek amacıyla kullanılan elektronik bileşenleri

Detaylı

Mikrobilgisayar Donanımı

Mikrobilgisayar Donanımı KARADENĠZ TEKNĠK ÜNĠVERSĠTESĠ BĠLGĠSAYAR MÜHENDĠSLĠĞĠ BÖLÜMÜ MĠKROĠġLEMCĠ LABORATUARI Mikrobilgisayar Donanımı 1. GiriĢ Bu deneyde 16 bit işlemci mimarisine dayalı 80286 mikroişlemcisini kullanan DIGIAC

Detaylı

Aşağıda MOS Tecnology firmasının 6502 işlemcisi ve ZİLOG firmasının Z80 işlemcisi görülmektedir; 6502 Mikroişlemcisi Z80 Mikroişlemcisi

Aşağıda MOS Tecnology firmasının 6502 işlemcisi ve ZİLOG firmasının Z80 işlemcisi görülmektedir; 6502 Mikroişlemcisi Z80 Mikroişlemcisi 6502 MİKROİŞLEMCİSİ Bu sitede mikroişlemcilerin öğretilmesinde, 8 bitlik kaydedicilere sahip olması, yapısının basit ve mikroişlemci programlama mantığının kolay öğrenilebilmesi sebebiyle 6502 mikroişlemcisi

Detaylı

Giriş MİKROİŞLEMCİ SİSTEMLERİ. Elektronik Öncesi Kuşak. Bilgisayar Tarihi. Elektronik Kuşak. Elektronik Kuşak. Bilgisayar teknolojisindeki gelişme

Giriş MİKROİŞLEMCİ SİSTEMLERİ. Elektronik Öncesi Kuşak. Bilgisayar Tarihi. Elektronik Kuşak. Elektronik Kuşak. Bilgisayar teknolojisindeki gelişme Giriş MİKROİŞLEMCİ SİSTEMLERİ Bilgisayar teknolojisindeki gelişme Elektronik öncesi kuşak Elektronik kuşak Mikroişlemci kuşağı Yrd. Doç. Dr. Şule Gündüz Öğüdücü 1 Bilgisayar Tarihi Elektronik Öncesi Kuşak

Detaylı

Donanımlar Hafta 1 Donanım

Donanımlar Hafta 1 Donanım Donanımlar Hafta 1 Donanım Donanım Birimleri Ana Donanım Birimleri (Anakart, CPU, RAM, Ekran Kartı, Sabit Disk gibi aygıtlar, ) Ek Donanım Birimleri (Yazıcı, Tarayıcı, CD-ROM, Ses Kartı, vb ) Anakart (motherboard,

Detaylı

Merkezi İşlem Birimi (CPU)

Merkezi İşlem Birimi (CPU) Merkezi İşlem Birimi (CPU) Giriş Birimleri İşlem Birimi Çıkış Birimleri Bellek Birimleri Merkezi İşlem Birimi (CPU) Bilgisayarınızın beynidir. Bilgisayarlardaki bütün aritmetik, matematik ve mantık hesaplamalarının

Detaylı

Yrd. Doç.Dr. C. Harmanşah PARALEL PORT

Yrd. Doç.Dr. C. Harmanşah PARALEL PORT 1 PARALEL PORT Bilgisayar sistemlerinde data transferi paralel ve seri olmak üzere iki şekilde gerçekleştirilmektedir. [EEE 410 Microprocessors I Spring 04/05 Lecture Notes # 19] İki farklı birim veya

Detaylı

BEKLEMELĐ ÇALIŞMA VE ZAMAN SINIRLI ĐŞLER. 1. Genel Tanıtım. 2- WAIT işaretinin üretilmesi

BEKLEMELĐ ÇALIŞMA VE ZAMAN SINIRLI ĐŞLER. 1. Genel Tanıtım. 2- WAIT işaretinin üretilmesi K TÜ Mühendislik Fakültesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Mikroişlemciler Laboratuarı BEKLEMELĐ ÇALIŞMA VE ZAMAN SINIRLI ĐŞLER 1. Genel Tanıtım CPU lar bazı çevre birimlerine göre daha hızlı çalışabilir

Detaylı

Haftalık Ders Saati Okul Eğitimi Süresi

Haftalık Ders Saati Okul Eğitimi Süresi DERSİN ADI BÖLÜM PROGRAM DÖNEMİ DERSİN DİLİ DERS KATEGORİSİ ÖN ŞARTLAR SÜRE VE DAĞILIMI KREDİ DERSİN AMACI ÖĞRENME ÇIKTILARI VE YETERLİKLER DERSİN İÇERİĞİ VE DAĞILIMI (MODÜLLER VE HAFTALARA GÖRE DAĞILIMI)

Detaylı

Bilgisayar Donanım 2010 BİLGİSAYAR

Bilgisayar Donanım 2010 BİLGİSAYAR BİLGİSAYAR CPU, bellek ve diğer sistem bileşenlerinin bir baskı devre (pcb) üzerine yerleştirildiği platforma Anakart adı verilmektedir. Anakart üzerinde CPU, bellek, genişleme yuvaları, BIOS, çipsetler,

Detaylı

Bilgisayar Donanımı ve Yazılımı (Hardware & Software) Bilgisayar Mühendisliğine Giriş 1

Bilgisayar Donanımı ve Yazılımı (Hardware & Software) Bilgisayar Mühendisliğine Giriş 1 Bilgisayar Donanımı ve Yazılımı (Hardware & Software) Bilgisayar Mühendisliğine Giriş 1 Bilgisayar Donanımı (Hardware) Bilgisayar Mühendisliğine Giriş 2 Bilgisayar Bilgisayar, dış ortamdan verileri alan,

Detaylı

Merkezi İşlem Birimi MİKROİŞLEMCİ SİSTEMLERİ. MİB Yapısı. MİB in İç Yapısı. MİB Altbirimleri. MİB in İç Yapısı

Merkezi İşlem Birimi MİKROİŞLEMCİ SİSTEMLERİ. MİB Yapısı. MİB in İç Yapısı. MİB Altbirimleri. MİB in İç Yapısı Merkezi İşlem Birimi MİKROİŞLEMCİ SİSTEMLERİ Doç. Dr. Şule Gündüz Öğüdücü http://ninova.itu.edu.tr/tr/dersler/bilgisayar-bilisim-fakultesi/0/blg-1/ Merkezi İşlem Birimi (MİB): Bilgisayarın temel birimi

Detaylı

4. Giriş/Çıkış Organizasyonu (I/O Organization) ve Yol Erişimleri

4. Giriş/Çıkış Organizasyonu (I/O Organization) ve Yol Erişimleri 4. Giriş/Çıkış Organizasyonu (I/O Organization) ve Yol Erişimleri Amaç, iç saklama birimleri (saklayıcılar, bellek) ile çevre birimler (tuş takımı, fare, modem, yazıcı, hard disk, ağ kartı) aktarımını

Detaylı

Bir mikroişlemci temel olarak üç kısımdan oluşur. Bunlar merkezi işlem birimi (CPU), giriş çıkış birimi (G/Ç) ve bellektir.

Bir mikroişlemci temel olarak üç kısımdan oluşur. Bunlar merkezi işlem birimi (CPU), giriş çıkış birimi (G/Ç) ve bellektir. 1 1.GİRİŞ 1.1 Mikroişlemciler Mikroişlemci herhangi bir sistemde merkezi işlem birimidir ve bulunduğu sistemde aritmetik ve mantıksal işlemleri yürütür. Merkezi İşlem Birimi (Central Processing Unit: CPU),

Detaylı

ESM-361 Mikroişlemciler. 1. Hafta Ders Öğretim Üyesi Dr.Öğr.Üyesi Ayşe DEMİRHAN

ESM-361 Mikroişlemciler. 1. Hafta Ders Öğretim Üyesi Dr.Öğr.Üyesi Ayşe DEMİRHAN ESM-361 Mikroişlemciler 1. Hafta Ders Öğretim Üyesi Dr.Öğr.Üyesi Ayşe DEMİRHAN Ders Bilgileri 24 Eylül 2018 GÜZ YARIYILI DERSLERİNİN BAŞLAMASI Ara Sınav 31 Aralık 2018 GÜZ YARIYILI DERSLERİNİN SON GÜNÜ

Detaylı

Bilgisayar Yapısı MİKROİŞLEMCİ SİSTEMLERİ. Bilgisayar Temel Birimleri. MİB Yapısı. Kütükler. Kütükler

Bilgisayar Yapısı MİKROİŞLEMCİ SİSTEMLERİ. Bilgisayar Temel Birimleri. MİB Yapısı. Kütükler. Kütükler Bilgisayar Yapısı MİKROİŞLEMCİ SİSTEMLERİ Yrd. oç. r. Şule ündüz Öğüdücü Bilgisayar verilen verileri, belirlenen bir programa göre işleyen, istenildiğinde saklayabilen, gerektiği zaman geriye verebilen

Detaylı

BÖLÜM in Bellek Organizasyonu

BÖLÜM in Bellek Organizasyonu C ile 8051 Mikrodenetleyici Uygulamaları BÖLÜM 3 8051 in Bellek Organizasyonu Amaçlar 8051 mikrodenetleyicisinin bellek türlerini öğrenmek Dahili veri belleği (Internal RAM) hakkında bilgi sahibi olmak

Detaylı

7. BELLEK BİRİMİ. Şekil 7-1 Bellek Birimlerinin Bilgisayar Sistemindeki Yeri

7. BELLEK BİRİMİ. Şekil 7-1 Bellek Birimlerinin Bilgisayar Sistemindeki Yeri 7. BELLEK BİRİMİ Şekil 7-1 Bellek Birimlerinin Bilgisayar Sistemindeki Yeri 7.1. Bellekler İçin Kullanılan Terimler Bellek birimlerinin çalışmasının anlaşılması ve iyi bir şekilde kullanılması için bu

Detaylı

GAZİ ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BM-404 BİLGİ GÜVENLİĞİ LABORATUVARI UYGULAMA FÖYÜ

GAZİ ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BM-404 BİLGİ GÜVENLİĞİ LABORATUVARI UYGULAMA FÖYÜ HAFTA: 4 AMAÇLAR: Bilgisayar Donanım Parçaları BİLGİSAYAR KASASI İçine yerleştirilecek olan bilgisayar bileşenlerini dışarıdan gelebilecek fiziksel darbelere karşı korur, elektriksel olarak yalıtır, sahip

Detaylı

Temel Bilgisayar Bilgisi

Temel Bilgisayar Bilgisi Temel Bilgisayar Bilgisi BİL131 - Bilişim Teknolojileri ve Programlama Hakan Ezgi Kızılöz Bilgisayarların Temel Özellikleri Bilgisayarlar verileri alıp saklayabilen, mantıksal ya da aritmetik olarak işleyen

Detaylı

Bilgisayar Donanımı. Temel Birimler ve Çevre Birimler. Öğr.Gör.Günay TEMÜR / KAYNAŞLI MESLEK YÜKSEOKULU

Bilgisayar Donanımı. Temel Birimler ve Çevre Birimler. Öğr.Gör.Günay TEMÜR / KAYNAŞLI MESLEK YÜKSEOKULU Bilgisayar Donanımı Temel Birimler ve Çevre Birimler Öğr.Gör.Günay TEMÜR / KAYNAŞLI MESLEK YÜKSEOKULU İçerik Bilgisayarın birimleri; Giriş Çıkış Depolama İşlem Donanım Bileşenleri ve Çalışma Prensipleri

Detaylı

DERS 11 PIC 16F84 ile ALT PROGRAMLARIN ve ÇEVRİM TABLOLARININ KULLANIMI İÇERİK. Alt Program Çevrim Tabloları Program Sayıcı ( Program Counter PC )

DERS 11 PIC 16F84 ile ALT PROGRAMLARIN ve ÇEVRİM TABLOLARININ KULLANIMI İÇERİK. Alt Program Çevrim Tabloları Program Sayıcı ( Program Counter PC ) DERS 11 PIC 16F84 ile ALT PROGRAMLARIN ve ÇEVRİM TABLOLARININ KULLANIMI İÇERİK Alt Program Çevrim Tabloları Program Sayıcı ( Program Counter PC ) Ders 9, Slayt 2 1 ALT PROGRAM Bir program içerisinde sıkça

Detaylı

Yrd.Doç.Dr. Celal Murat KANDEMİR. Kodlama (Coding) : Bir nesneler kümesinin bir dizgi (bit dizisi) kümesi ile temsil edilmesidir.

Yrd.Doç.Dr. Celal Murat KANDEMİR. Kodlama (Coding) : Bir nesneler kümesinin bir dizgi (bit dizisi) kümesi ile temsil edilmesidir. Bilgisayar Mimarisi İkilik Kodlama ve Mantık Devreleri Yrd.Doç.Dr. Celal Murat KANDEMİR ESOGÜ Eğitim Fakültesi - BÖTE twitter.com/cmkandemir Kodlama Kodlama (Coding) : Bir nesneler kümesinin bir dizgi

Detaylı

İŞLETİM SİSTEMİ İşletim sistemi kullanıcıyla bilgisayar donanımı arasında iletişim sağlayan programdır.

İŞLETİM SİSTEMİ İşletim sistemi kullanıcıyla bilgisayar donanımı arasında iletişim sağlayan programdır. İŞLETİM SİSTEMİ İşletim sistemi kullanıcıyla bilgisayar donanımı arasında iletişim sağlayan programdır. Programların ve donanımların kullanılması için bir çalıştırılması platformu oluşturur. Sistemin yazılım

Detaylı

D Duplex : Alıcı + Verici Çalışma Debouching : DMA : Direct Memory Access Data-Bus : Data Veri Yolu Data Flow : Veri Akışı Data Processing : Veri

D Duplex : Alıcı + Verici Çalışma Debouching : DMA : Direct Memory Access Data-Bus : Data Veri Yolu Data Flow : Veri Akışı Data Processing : Veri A: Access time : Erişim Zamanı Active High : Aktif Yüksek Active Low : Aktif Düşük Adress : Adres Address Bus : Adres Yolu Adress Decoding : Adres Kod Çözümü ALE : Adress Latch Enable Architecture : Mimari

Detaylı

İLERI MIKRODENETLEYICILER. Ege Üniversitesi Ege MYO Mekatronik Programı

İLERI MIKRODENETLEYICILER. Ege Üniversitesi Ege MYO Mekatronik Programı İLERI MIKRODENETLEYICILER Ege Üniversitesi Ege MYO Mekatronik Programı BÖLÜM 3 LCD Gösterge Kullanımı +5 LCD Modülün Bağlantısı 8K2 1K +5 10 P0.5 P0.6 P0.7 P2.0 P2.1 P2.2 P2.3 P2.4 P2.5 P2.6 P2.7 1 2 3

Detaylı

ASENKRON (Eş Zamanlı Olmayan) HABERLEŞME ARA YÜZEYİ

ASENKRON (Eş Zamanlı Olmayan) HABERLEŞME ARA YÜZEYİ ASENKRON (Eş Zamanlı Olmayan) HABERLEŞME ARA YÜZEYİ Arayüzey hem gönderici hem alıcı durumunda çalışır. Arayüzey kontrol register ına aktarılan bir kontrol byte ı ile başlangıç durumuna getirilir. Kontrol

Detaylı

Program Kontrol Komutları. Mikroişlemciler ve Mikrobilgisayarlar 1

Program Kontrol Komutları. Mikroişlemciler ve Mikrobilgisayarlar 1 Program Kontrol Komutları Mikroişlemciler ve Mikrobilgisayarlar 1 Bu başlık, altında incelenecek olan komutlar program akışını oluşan bazı koşullara göre değiştirmektedirler Program akışında meydana gelen

Detaylı

İşletim Sistemlerine Giriş

İşletim Sistemlerine Giriş İşletim Sistemlerine Giriş Bellek Yönetimi (Memory Management) İşletim Sistemlerine Giriş - Ders09 1 SANAL BELLEK(Virtual Memory) Yıllar önce insanlar kullanılabilir olan belleğe sığmayan programlar ile

Detaylı

Saklayıcı (veya Yazmaç) (Register)

Saklayıcı (veya Yazmaç) (Register) Saklayıcı (veya Yazmaç) (Register) Genel bir ardışıl devre: Saklayıcılar Ardışıl devre analiz ve sentezi için iyi bir örnektir. Ayrıca daha büyük çaplı ardışıl devrelerin tasarımında kullanılabilirler.

Detaylı

SELÇUK ÜNĠVERSĠTESĠ MÜHENDĠSLĠK-MĠMARLIK FAKÜLTESĠ ELEKTRĠK-ELEKTRONĠK MÜHENDĠSLĠĞĠ BÖLÜMÜ LOJĠK DEVRE TASARIM DERS NOTLARI

SELÇUK ÜNĠVERSĠTESĠ MÜHENDĠSLĠK-MĠMARLIK FAKÜLTESĠ ELEKTRĠK-ELEKTRONĠK MÜHENDĠSLĠĞĠ BÖLÜMÜ LOJĠK DEVRE TASARIM DERS NOTLARI SELÇUK ÜNĠVERSĠTESĠ MÜHENDĠSLĠK-MĠMARLIK FAKÜLTESĠ ELEKTRĠK-ELEKTRONĠK MÜHENDĠSLĠĞĠ BÖLÜMÜ LOJĠK DEVRE TASARIM DERS NOTLARI Konya- 2012 i KONULAR 1. Ardışıl lojik devreler, senkron ardışıl lojik devreler

Detaylı