Kızınızın sağlığı için: HPV aşısıyla rahim ağzı kanserine* karşı önlem alın. * belli human papillom virüsleri neden olur

Transkript

1 Kızınızın sağlığı için: HPV aşısıyla rahim ağzı kanserine* karşı önlem alın * belli human papillom virüsleri neden olur

2 TÜM INSANLARIN %80 i hayatları boyunca bunlarla temas eder

3 HPV nedir ve neye yol açabilir? HPV, human papillom virüslerinin kısaltmasıdır. Tüm dünyada yaygın olan bu virüslerin belli tipleri, örneğin rahim ağzı kanseri ve anal ve jenital bölgelerde çeşitli başka kanser hastalıklarının yanı sıra jenital siğillere yol açabilmektedir. İki HPV tipi, tüm rahim ağzı kanseri vakalarının ve ön aşamalarının % 70 inden sorumludur. Ayrıca kadınlarda ve erkeklerde başka kanser hastalıklarına, örneğin anal kansere yol açabilirler. Belli HPV kaynaklı hastalıklardan korunmak için Almanya da iki tane aşı bulunuyor. Bu ikisinden biri, iki başka HPV tipinin neden olduğu, çok rahatsız edici jenital siğillere karşı ek bir koruma sağlayabiliyor. HPV nasıl bulaşır? Tüm insanların yaklaşık % 80 i HPV ile temas eder. Bunlar deri ve mukoza teması yoluyla, örneğin cinsel ilişki sırasında ve hatta sürtünmeyle aktarılır. Virüsler hem erkeklere, hem kadınlara bulaşabilir. HPV nin bulaştığı genellikle fark edilmez, çünkü rahatsızlığa yol açmadan seyreder. Buna rağmen enfeksiyonlu kişiler virüsleri aktarabilir ve başka insanlara bulaştırabilir. Düzenli olarak kullanıldığında prezervatifler bulaşma riskini azaltabilir ama tam bir koruma sağlamaz. 3

4 Bir HPV enfeksiyonu nasıl rahim ağzı kanserine dönüşür? Çoğu zaman bir HPV enfeksiyonu fark edilmez ve herhangi bir iz bırakmadan iyileşir, çünkü bağışıklık sistemi virüsleri zararsız hale getirir. Belli, kanserojen HPV tiplerinin oluşturduğu bir enfeksiyon yıllar boyunca devam ederse, bu virüsler kanserin ön aşamalarına (rahim ağzı mukoza tabakasında doku değişikliklerine) ve kansere yol açabilir. Rahim ağzı kanseri nasıl fark edilir? Yıllık erken teşhis muayenesi çerçevesinde rahim ağzından alınan bir numuneyle (Pap testi), kadın doktoru doku değişikliklerini erken teşhis edebilir. 20. yaşından itibaren tüm kadınlar bu muayeneden yılda bir kez ücretsiz olarak yararlanabilir. 4

5 HPV Enfeksiyonunun Rahim Ağzı Kanserine Dönüşümü HPV, küçük bir yaralanma sonucu dokuya girebilir ve bazal hücrelere bulaşabilir Enfeksiyonlu hücrelerin çoğalması Rahim ağzında hafif, hastalıklı değişiklik Rahim ağzında orta büyüklükte değişiklik Rahim ağzında yüksek dereceli değişiklik (kanserin ön aşaması) Rahim ağzı kanseri hücreleri çevredeki dokuya yayılır 5

6 Rahim ağzı kanseri ne sıklıkta görülür? Rahim ağzı kanseri, Almanya daki 15 ile 44 yaş arasındaki genç kadınlarda en sık görülen üçüncü kanser hastalığıdır. Her yıl yaklaşık kadın bu hastalık sonuçları nedeniyle ölmektedir. Erken kanser teşhisi muayenesine katılım olanağına ve HPV aşısına rağmen her yıl, kanserin ve kanserin ön aşamalarının temizlenmesi için den fazla ameliyat yapılması gerekiyor. Rahim ağzı kanseri: Günde 12 teşhis ve 4 ölüm vakası TEŞHİS KOYULUYOR ALMAN- YA DA YILDA ÖLÜM VAKASI 6

7 Bir HPV enfeksiyonunun çocuk isteği üzerinde nasıl bir etkisi vardır? Konu şu anda çok uzak gibi görünse de hastalıklı dokunun ameliyatla alınması yoluyla rahim ağzı kanserinin ve ön aşamalarının tedavisinin, çocuk isteğine etkisi olabilir. Bu tür bir tedaviden sonra erken doğum riski iki ila dört kat arasında artar. Jenital siğil nedir ve nasıl oluşur? Jenital siğiller, jenital bölgedeki iyi huylu yumrulardır. % 90 oranında iki HPV tipi bunlara neden olur. Jenital siğillerin hayati tehlikesi olmasa da çok rahatsız edicidir. Tedavisi çok uzun süreli ve acılı olabilir. Almanya da her yıl yaklaşık kadın ve erkekde ilk kez jenital siğil oluşur. 7

8 Kızıma neden aşı yaptırmalıyım? Belli HPV tiplerine karşı yapılan aşı, jenital bölgedeki kanser ön aşamalarına ve hastalıklarına karşı bir koruma sağlayabilir. Ayrıca etken maddeye bağlı olarak anal bölgedeki kanser ön aşamalarına, kansere ve ayrıca jenital siğillere karşı koruyabilir. Önemli olan aşının virüslerle olası bir temastan önce yaptırılmasıdır. Bu nedenle Daimi Aşı Komisyonu (STIKO), 9 ile 14 yaş arasındaki bütün kızların belli HPV tiplerine karşı aşılanmasını tavsiye ediyor. STIKO tavsiyesine göre, kaçırılan HPV aşıları en geç 17 yaşına (yani 18. yaş gününe) kadar tamamlanmalıdır. Federal Sağlık Bakanı tarafından atanan uzmanlar kurulu, koruyucu aşı ile bulaşıcı hastalıklar konularıyla ilgilenir ve aşı tavsiyelerinde bulunur. Bunun ötesinde aşağıdaki uzman tıp birlikleri HPV aşılarını ısrarla destekliyor: Alman Kanser Derneği (DKG), Kadın Doktorları Meslek Derneği (DGGG) ve Dünya Sağlık Örgütü (WHO). 8

9

10 Kızım aşıyı ne zaman yaptırmalı? Kızınız HPV aşısından en büyük faydayı erken, yani olası bir HP virüsü enfeksiyonundan önce tamamlarsa görür. Ayrıca genç bir bağışıklık sistemi bir aşıya çok daha iyi tepki verir. Bu nedenle 9 ile 13 ya da 14 yaş arasında 3 yerine 2 aşı dozu yeterli olur. 9 ile 10 yaş arası çocuklar için çocuk ve genç doktorunda yapılan U11 ön muayenesinin yanı sıra 12 ile 14 yaş arası yapılan gençlik sağlık muayenesi HPV aşısı için iyi bir fırsattır. Her iki randevu da STIKO tavsiyesine uygun aşı korumasını (bkz. aşı takvimi resmi) kontrol etmeye ve tamamlamaya uygundur. Aşı nasıl yapılır? Aşı maddesi üst kol kasına yapılır. 9 ile 13 ya da 14 yaş arasındaki kızlara altı ay arayla iki doz aşı yapılır. 14 ya da 15 yaş ve üstü kızlar için tam bir HPV aşısı üç doz aşı maddesinden oluşur. Her üç dozun da bir yıl içinde verilmesi gerekir. 10

11 AŞI TAKVİMİ 9-14 yaş yaş Tetanoz 2. Tazeleme aşısı 2 Difteri 2. Tazeleme aşısı 2 Pertussis (Boğmaca) 2. Tazeleme aşısı 2 Poliomyelitis (Çocuk Felci) 1. Tazeleme aşısı 2 Hepatit B Telafi aşısı 3 Meningkok C Telafi aşısı 3 Kızamık Telafi aşısı 3 Kabakulak, kızılcık Telafi aşısı 3 Suçiçeği Telafi aşısı 3 HPV (human papilom virüsleri) 1 1. aşı 2. aşı Telafi aşısı 3 Modifikasyon: Robert Koch Enstitüsü. Daimi Aşı Komisyonunun tavsiyeleri (STIKO). Yayım: Ağustos Epidemioloji Bülteni 2014;34: ya da 9-14 yaş arası kızlar için (kullanılan aşıya bağlı olarak) 2 dozla, 6 ay arayla standart aşı, telafi aşısında ve 13 yaş sonrası ya da 14 yaş sonrası tamamlama aşısında ya da 1. ve 2. doz arasında 6 aydan kısa aşı aralığında 3. bir doz gerekir (konuyla ilgili olarak doktorunuza başvurun). 2 Komple temel bağışıklıktan sonra uzun süre önce belli hastalık kaynaklarına karşı yapılan aşının yenilenmesi. 3 ISTIKO tarafından tavsiye edilen bir aşı ya da eksik bir aşı serisinin tamamlanması. 11

12 Aşı nasıl işlev görüyor? Aşı maddesi, gerçek virüslere benzeyen ama laboratuvarda yapay olarak üretilen partiküller içeriyor. Bu virüsler çoğalamıyor ve hastalığa da yol açamıyor. Ancak bağışıklık sistemi bunlara gerçek bir enfeksiyon gibi tepki veriyor ve savunma için antikor oluşturuyor. Aşıdan sonra gerçek, canlı virüsler bulaştığında, vücudun savunma mekanizmaları harekete geçiyor ve hastalık engelleniyor. Aşı ne kadar etkili? HPV aşısı tüm rahim ağzı kanseri vakalarının % 70 ine neden olan iki HPV tipine karşı koruma sağlıyor. Kullanılan iki aşı maddesinden biri, ayrıca jenital siğillere karşı bir koruma oluşturabiliyor. Aşının uzun zamandır başarıyla kullanıldığıbaşka ülkelerden alınan verilerle kanıtlanmıştır. Örneğin Avustralya da devlete ait okullarda uygulanan aşı programı sayesinde çok yüksek HPV aşı oranları elde ediliyor: 2007 yılında kızlar için aşı programının yürürlüğe sokulmasından bu yana, 18 yaş altındaki kadınlarda rahim ağzı kanseri ön aşaması vaka sayısı neredeyse yarıya düşmüştür. Başka araştırmalar, jenital siğillerin 21 yaş altı kadınlarda ve erkeklerde neredeyse % 90 gerilediğini gösteriyor. 12

13 Aşı ne kadar güvenli? Rahim ağzı kanserine ve kanserin ön aşamalarına karşı korunmak için kullanılan HPV aşı maddeleri, on yıllık bir süre boyunca test edildi. Bunlar, etkinlik ve güvenlik açısından en iyi araştırılan aşı maddeleri arasında bulunuyor ve diğer standart aşılar kadar güvenli. Hangi yan etkiler görülebilir? Aşının ardından, diğer aşılarda olduğu gibi yan etkiler görülebilir. Çoğunlukla şunlar söz konusudur: İğnenin giriş yerinde kızarıklık ve hafif yanma gibi deri reaksiyonları Baş ağrısı (aşı yapılan 10 kişiden 1 inden fazlasında) Bazen geçici olarak ateş yükselmesi görülür (aşı yapılan 100 kişiden 1 inden fazlasında). Prensip olarak aşıdan sonra özel olarak dinlenmek için bir neden yoktur. Ancak tüm diğer aşılarda olduğu gibi alışılmadık fiziksel zorlanmalardan, aşıdan sonraki üç gün boyunca kaçınmak gerekir. 13

14 Aşı koruması ne kadar sürer? HPV aşısı 2006 dan beri kullanılıyor. O zamandan beri aşının sağladığı koruma denetleniyor. Şu anda aşı korumasının zayıfladığına dair bir belirti yoktur. Lider bilim insanları, aşının uzun süreli bir koruma sağlayabileceğini düşünüyor. Şu ana kadar tazeleme aşılarının gerekliğine dair bir ipucu yoktur. Rahim ağzı kanserine karşı en iyi korumayı, erken HPV aşısı ve 20 yaşından itibaren kadın doktoru tarafından yapılan yıllık kanserin erken teşhisi amaçlı muayene sağlıyor. Çünkü HPV aşısı kansere yol açabilen tüm HPV tiplerine karşı koruyamıyor. HPV aşısını kim ödüyor? 9 ile 17 yaş arasındaki kızlarda devletin sağlık sigortaları tarafından karşılanıyor. Ancak 18 yaş üstü kadınlarda da gittikçe daha fazla sağlık sigortası aşının masrafını karşılıyor. 14

15

16 Aşı oldunuz mu? Doktorunuza kızınız için HPV aşısını sorun Yayıncı: Sanofi Pasteur MSD GmbH Alexanderufer Berlin Germany DE02338b