Türk Toraks Derneği. Akut Bronşiyolit Tanı, Tedavi ve Korunma Uzlaşı Raporu Cep Kitabı. Cep Kitapları Serisi.

Transkript

1 Türk Toraks Derneği Türk Toraks Derneği Cep Kitapları Serisi Akut Bronşiyolit Tanı, Tedavi ve Korunma Uzlaşı Raporu Cep Kitabı

2 Editörler HAZIRLAYANLAR Prof. Dr. Münevver Erdinç Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı, İzmir, Türkiye Prof. Dr. İnci Gülmez Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Gö üs Hastalıkları Anabilim Dalı, Kayseri, Türkiye Ebru Yalçın, Bülent Karadağ, Nevin Uzuner, Hasan Yüksel, Fuat Gürkan, Derya Ufuk Altıntaş, Elif Dağlı, Remziye Tanaç, Haluk Çokuğraş Raporun tam metni Türk Toraks Dergisi 2009; 10 (Ek 1): da yayınlanmıştır. Türk Toraks Derne i Turan Güneş Bulvarı, No: 175/19 Oran-Ankara Tel.: Faks: toraks@toraks.org.tr Web sitesi: Yayın Hizmetleri AVES Yayıncılık Adres: Kızılelma cad. 5/ Fındıkzade-İstanbul Tel.: Faks: info@avesyayincilik.com Baskı Yeri: Görsel Dizayn Ofset Matbaacılık Tic. Ltd. Şti Baskı Tarihi: Mayıs 2010 Türk Toraks Derneği

3 TANIM Akut bronşiyolit (AB); iki yaşından küçük çocuklarda sıklıkla viral etkenlerin neden olduğu, hışıltı, öksürük, wheezing, hızlı solunum, göğüste çekilmeler ve ekspiryumda uzama ile karakterize bronşiyollerin enflamasyonu ile seyreden bir hastalıktır. En sık etken respiratory syncytial virus (RSV) olup, geç sonbahar ve kış aylarında epidemilere yol açar. KLİNİK BULGULAR ve TANI Hastalık; burun akıntısı, öksürük ve hafif ateş gibi üst solunum yolu infeksiyonu şeklinde başlar, bir-iki Hastalığın derecelendirilmesi Hafif Orta Ağır Apne Yok Yok Var Solunum sayısı/dk < > 70 Nabız/dk < > 160 Göğüste çekilmeler Hafif Orta Ağır SaO 2 > %93 %86-92 < %85 Siyanoz Yok - Var SaO 2 > %93 için gerekli FiO > 0.4 FiO2: İnspire edilen havadaki oksijen yüzdesi. * Hasta, saptanan en ağır kriterin uyduğu ağırlık derecesinde kabul edilmelidir (Solunum sayısı 48/dk olan bir bebeğin apnesi de oluyorsa ağır bronşiyolit, oksijen satürasyonu %90 ise orta dereceli bronşiyolit olarak değerlendirilmelidir.) gün içerisinde bunu hışıltılı solunum, öksürük, solunum sayısında artış ve göğüste retraksiyonlar izler. Fizik muayenede solunum sayısı artmıştır, taşikardi vardır. Vücut ısısı normal olabileceği gibi yüksek ateş de görülebilir. Dinlemekle akciğerlerde ronküsler ve raller duyulabilir. Ağır olgularda siyanoz ve apne görülebilir. Akut bronşiyolit tanısı öykü ve fizik muayene bulgularıyla konulur, ağır olgular dışında radyolojik tetkikler ve etkenin gösterilmesi için laboratuvar incelemelerinin yapılmasına gerek yoktur. Akut Bronşiyolitli Hastada Aşağıdaki Bulgulardan Birinin Olması, Hastaneye Sevkini Gerektirir Üç aydan küçük bebekler Gestasyonel yaşı 34 haftadan küçük, 1 yaşın altında olanlar Orta-ağır dereceli bronşiyolitler Akut Bronşiyolitli Hastada Aşağıdaki Bulgulardan Birinin Olması Hastaneye Yatışını Gerektirir Ağır bronşiyolitler Toksik görünümlü bebekler Takipnesi olan, beslenemeyen bebekler Oral alım yetersizliği (Olağan günlük oral alımın en az %50 azalması) Altta yatan kardiyopulmoner hastalık/immünyetmezlik olan bebekler Akciğer grafisinde atelektazi/konsolidasyon varlığı 35 haftadan küçük doğanlar veya 3 aydan küçük bebeklerde hastalık hızlı ilerleyeceği ve daha ağır seyredeceğinden, bu bebeklerin hastaneye yatış endikasyonlarında daha dikkatli olunmalıdır Sosyal endikasyon 4 5

4 KORUNMA Kapalı ortamlarda sigara içimi engellenmelidir. El yıkama ve maske kullanımının önemi aile bireyleri ve hastane personeline anlatılmalıdır. Yüksek riskli bebeklerde RSV monoklonal antikor (Palivizumab) ile koruma önerilmektedir. Palivizumab aşağıda belirtilen ölçütlere uyan hastalara, konu ile ilgili uzman kişilerin kararıyla uygulanabilir: - İki yaşın altında olan, medikal tedavi (oksijen, diüretik vb.) gereksinimi olan bronkopulmoner displazili bebeklere bir ya da iki RSV sezonu boyunca profilaksi uygulanması önerilir. Bronkopulmoner displazi olmayan bebeklerden; - 28 hafta ya da daha erken doğanlar, RSV sezonu başında ilk 1 yaş içinde ise, haftalık doğanlara, RSV sezonu başında 6 aydan küçükse önerilebilir. - İlacın maliyetinin yüksekliği ve etkinliğinin sınırlılığı göz önüne alındığında, haftalık doğan bebeklerde kullanımı tartışmalıdır. Evde tedavi - Solunum sıkıntısı bulguları anlatılır - Beslenme önerileri - Erken kontrole çağırılır - Sigara maruziyeti engellenir AKUT BRONŞİYOLİTTE TEDAVİ Hafif dereceli hastalık Orta dereceli hastalık Ağır hastalık Hastaneye Sevk - Nazal O 2 (Oksijen satürasyonu izlemi ile) - IV sıvı - Nebülize salbutamol (0.15 mg/kg/doz, 2.5cc SF içinde nebülizatör ile) - Nebülize L-epinefrin [1 mg (1cc 1/1000 lik) L-epinefrin+2cc SF nebülizatör ile] Düzelme varsa Düzelmezse Ağırlaşır ise Hastaneye yatırılarak izlenir Yanıt var Hastaneye yatış (YBÜ) - Kan gazı izlemi - Solunum desteği- IV sıvı - Nebulize salbutamol - Nebülize epinefrin - Prednizolon IV Tedaviye devam et Solunum yetmezliği Ventilatör tedavisi Hastaneden çıkış ölçütleri Solunum sıkıntısı bulguları olmayan, oral alımı iyi olan ve O 2 saturasyonu oda havasında %93 ün üzerinde seyreden bebekler taburcu edilerek kontrole çağırılırlar. 6 7

5 Türk Toraks Derneği