DENGE İNŞAAT NAKLİYECİLİK HAY. TAAH. SAN. TİC.LTD. ŞTİ. YUMURTA TAVUKCULUĞU PROJE TANITIM DOSYASI AK-KO MEDİKAL MÜHENDİSLİK VE PATENT DANIŞMANLIK

Transkript

1 DENGE İNŞAAT NAKLİYECİLİK HAY. TAAH. SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. BAĞRIKURT MAHALLESİ MEVKİİ, ADA : -,1539 PARSEL SELÇUKLU/KONYA YUMURTA TAVUKCULUĞU PROJE TANITIM DOSYASI AK-KO MEDİKAL MÜHENDİSLİK VE PATENT DANIŞMANLIK SAN. TİC.LTD. ŞTİ. PROJE TANITIM DOSYASI NİHAİ PROJE TANITIM DOSYASI KONYA 2014

2 PROJE SAHİBİNİN ADI DENGE İNŞAAT NAKLİYAT HAYVANCILIK BÜRO ADRESİ TELEFON/FAX E POSTA PROJENİN ADI BAĞRIKURT MAHALLESİ MEVKİİ, ADA: -,1539 PARSEL SELÇUKLU/KONYA Tel: Faks: dengeyumurta@hotmail.com YUMURTA TAVUKCULUĞU PROJE BEDELİ PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN AÇIK ADRESİ ( İLİ, İLÇESİ, BELDESİ, MEVKİİ) PROJENİN ÇED YÖNETMELİĞİ KAPSAMINDAKİ YERİ PROJENİN NACE KODU PTD HAZIRLAYAN KURULUŞUN/ ÇALIŞMA GRUBUNUN ADI PTD HAZIRLAYAN KURULUŞUN/ÇALIŞMA GRUBUNUN ADRESİ, TELEFON VE FAX NUMARALARI ,00TL BAĞRIKURT MAHALLESİ MEVKİİ, ADA: -,1539 PARSEL SELÇUKLU/KONYA tarih ve sayılı ÇED Yönetmeliği Ek-II Listesi- 32. Madde ç) Kanatlı yetiştirme tesisleri (Bir üretim periyodunda adet ve üzeri tavuk (civciv, piliç vb.) veya eşdeğer diğer kanatlılar) (1 adet hindi=7 adet tavuk) AK-KO MEDİKAL MÜHENDİSLİK VE PATENT DANIŞMANLIK SAN. TİC.LTD. ŞTİ. Yeterlilik Belge No: 127 Sahibiata Mahallesi, Alaaddin Bulvarı, Saray İş Hanı Kat:3 No: 407 Meram/KONYA Tel: Faks: PTD SUNUM TARİHİ 27/08/2014 2

3 İÇİNDEKİLER Projenin Teknik Olmayan Bir Özeti Projenin Özellikleri... 7 a) Projenin ve yerin alternatifleri (Proje Teknolojisinin ve Proje Alanının Seçilme Nedenleri)... 7 b) Projenin iş akım şeması, kapasitesi, kapladığı alan, teknolojisi, çalışacak personel sayısı: c) Doğal kaynakların kullanımı (arazi kullanımı, su kullanımı, kullanılan enerji türü vb.) ç) Atık miktarı( katı, sıvı, gaz vb.) ve atıkların kimyasal, fiziksel ve biyolojik özellikleri: d) Kullanılan Teknoloji ve Malzemelerden Kaynaklanabilecek Kaza Riski : Proje Yeri ve Etki Alanının Mevcut Çevresel Etkileri: a) Mevcut Arazi Kullanımı Ve Kalitesi (tarım alanı, orman alanı, planlı alan, su yüzeyi vb.) b- EK-V deki Duyarlı Yöreler listesi dikkate alınarak sulak alanlar, kıyı kesimleri, dağlık ve ormanlık alanlar, tarım alanları, milli parklar, özel koruma alanları, nüfusça yoğun alanlar, tarihsel, kültürel, arkeolojik, vb. önemli olan alanlar, erozyon alanları, heyelan alanları, ağaçlandırılmış alanlar, potansiyel erozyon ve ağaçlandırma alanları ile 16/12/1960 tarihli ve 167 sayılı Yeraltı Suları Hakkında Kanun gereğince korunması gereken akiferler Projenin İnşaat ve İşletme Aşamasında Çevresel Etkileri ve Alınacak Önlemler: NOTLAR VE KAYNAKLAR KAYNAKLAR TABLOLAR DİZİNİ Tablo 1 - Yapılacak Kümesler ve Diğer Yapılar ile Maliyetleri 7 Tablo 1.1 Kümes hayvancılığı ve yumurta üretimi, Tablo 2 Faaliyet Alanı Koordinatları..11 Tablo 3 Taze ve Kurutulmuş Tavuk Gübresinin Bileşimi..23 Tablo 4 Yumurtlama Dönemine Gelen Her Bir Tavuğun Yem ve Su Tüketimi 28 Tablo 5 Tesisteki Kurulması Planlanan Ünitelerin Kapladığı Alanların Gösterimi...29 Tablo 6 Makine-Ekipman Kapasite bilgileri..29 Tablo 7 Çalışma Süreleri...30 Tablo 8 Proje kapsamında çalıştırılması planlanan personel ve vasıflarını...30 Tablo.8.1 Kullanım Kaynaklarına Göre Su Miktarları...35 Tablo 9 Hayvan Atıklarının Fiziksel Özellikleri...36 Tablo 10 Tesiste oluşması muhtemel ambalaj atıkları ve miktarları..38 Tablo 11 Tesiste Oluşması Muhtemel Tehlikeli Atıklar ve Miktarları..40 3

4 Tablo 12 Tesiste Oluşması Muhtemel Tehlikesiz Atıklar ve Miktarları 40 Tablo 13 Proje nin işletme Aşamasında Kullanılacak Makine- Ekipmanların Miktarı ve Ses Gücü Seviyeleri..45 Tablo 14 Proje Kapsamında İşletme Aşamasında Tüm Kaynaklardan Oluşacak Ortalama Ses Basınç Seviyelerinin Mesafelere.46 Tablo 15 Endüstri Tesisleri İçin Çevresel Gürültü Sınır Değeri 46 Tablo 16 Toz Emisyon Faktörleri...47 Tablo 17 Makineleri Yakıt Tüketimi (TÜPRAŞ)...54 Tablo 18 Motorin ve Benzinin Özellikleri (TÜPRAŞ)...54 Tablo 19 Emisyon Faktörleri (Mobile Sources Emission Factors, EPA, 1995).55 Tablo 20 Proje Kapsamında Çalışacak Araçlardan Yayılan Toplam Kütlesel Debi Değerleri..55 Tablo 21 Proje Alanı na Ait Koordinatlar..66 Tablo 22 Faaliyet Sahasının Yakın Çevresindeki Yerleşim Yerleri...67 Tablo 23 Proje Alanı ve Etki Alanında Saptanan Flora türleri ve Korunma Durumları 79 Tablo 24 Proje ve Çevresinde Tespit Edilen Amphibia Türleri.80 Tablo 25 Proje ve Çevresinde Tespit Edilen Sürüngen Türleri.80 Tablo 26 Proje ve Çevresinde Tespit Edilen Memeli Türleri 81 Tablo 27 Proje ve Çevresinde Tespit Edilen Kuş Türleri Tablo 28 Konya İli ne Ait Basınç Verileri.85 Tablo 29 Konya İli ne Ait Nem Verileri...86 Tablo 30 Konya İli ne Ait Sıcaklık Verileri...87 Tablo 31 Konya İli ne Ait Toplam Yağış Verileri.88 Tablo32 Konya İli ne Ait Kar Yağışı Verileri...89 Tablo 33 Konya İli ne Ait Sisli, Dolulu, Kırğılı, Orajlı Günlerin Verileri 91 Tablo 34 Konya İli ne Ait Ort. ve Max. Açık Yüzey Buharlaşması Verileri 92 Tablo 35 Yönlere Göre Rüzgârın Esme Sayıları 93 Tablo 36 Kış Mevsimindeki Rüzgârın Esme Sayıları 97 Tablo 37 İlkbahar Mevsimindeki Rüzgârın Esme Sayıları.98 Tablo 38 Yaz Mevsimindeki Rüzgârın Esme Sayıları...99 Tablo 39 Sonbahar Mevsimindeki Rüzgârın Esme Sayıları.100 Tablo 40 Uzun Yıllar Yönlere Göre Ortalama Rüzgâr Hızı Değerleri 101 Tablo 41 Ortalama Rüzgâr Hızı 102 Tablo 42 Maksimum Rüzgâr Hızı ve Yönü..103 Tablo 43 Hayvanlardan oluşan katı madde miktarları..107 Tablo 44Faaliyet sonucu oluşacak atık miktarı ve bertaraf yöntemleri 122 4

5 ŞEKİLLER DİZİNİ Şekil 1 Yer Bulduru Haritası...12 Şekil 2 İş Akım şeması 14 Şekil 3.1 Gübre kuruma sistemi fanlar yardımıyla tavalara ısının verilmesi.24 Şekil 3.2 Kümes çıkış fanlarının önüne kurulmuş dışkı kurutma sistemi..25 Şekil 3.3 Izgaralarda kurutulan dışkılar..25 Şekil 3.4 Peletleme tesisi ve ekipmanları...26 Şekil 3.5 A, B ve C Ağırlıklı Ses (Gürültü) Düzeyleri için Çevirim Eğrileri 44 Şekil 4 İşletme Aşamasında Tüm Kaynaklardan Oluşacak Ortalama Ses Basınç Seviyelerinin Mesafelere Göre Dağılımı Grafiği..46 Şekil 4.1 Örnek su perdesi..52 Şekil 4.2 Örnek su perdesinin içten ve dıştan görünümü 52 Şekil 5 Asgari Mesafe Eğrisi...53 Şekil 6 Yangın Ekibi Görev ve Sorumlulukları..62 Şekil 7 Dökülme ve Sızıntılara Karşı Alınacak Önlemler..63 şekil 8 Deprem Ekibinin Görev ve Sorumlulukları.64 Şekil 9 İş Kazası Ekibinin Görev ve Sorumlulukları..65 Şekil 10 Türkiye Deprem Bölgeleri Haritası..76 Şekil 11 Konya İli Deprem Haritası 77 Şekil 12 Türkiye İklim Haritası...84 Şekil 13 Konya İli ne Ait Basınç Değerlerinin Grafiksel Gösterimi..85 Şekil 14 Konya İli ne Ait Nem Değerlerinin Grafiksel Gösterimi.86 Şekil 15 Konya İli ne Ait Sıcaklık Değerlerinin Grafiksel Gösterimi 88 Şekil 16 Konya İli ne Ait Yağış Değerlerinin Grafiksel Gösterimi 89 Şekil 17 Konya İli ne Ait Kar Yağış Değerlerinin Grafiksel Gösterimi.90 Şekil 18 Konya İli ne Ait Sisli, Dolulu, Kırağılı, Orajlı Günlerin Grafiksel Gösterimi 91 Şekil 19 Konya İli ne Ait Ort. Ve Max. Açık Yüzey Buharlaşması Grafiksel Gösterimi..93 Şekil 20 Esme Sayılarına göre Ayların Grafiksel Gösterimi..96 Şekil 21 Konya İli Yıllık Esme Sayıları Toplamı Grafiksel Gösterimi..97 Şekil 22 Konya İli Kış Mevsimi Esme Sayıları Toplamının Grafiksel Gösterimi.98 Şekil 23 Konya İli İlkbahar Mevsimi Esme Sayıları Toplamının Grafiksel Gösterimi.99 Şekil 24 Konya İli Yaz Mevsimi Esme Sayıları Toplamının Grafiksel Gösterimi Şekil 25 Konya İli Sonbahar Mevsimi Esme Sayıları Toplamının Grafiksel Gösterimi..101 Şekil 26 Konya İli Yıllık Ortalama Rüzgâr Hızının Grafiksel Gösterimi.102 Şekil 27 Konya İli Ortalama Rüzgâr Hızının Grafiksel Gösterimi Şekil 28 Konya İli Fırtınalı Günler Sayısı Ortalamasının Grafiksel Gösterimi 104 Şekil 29 Konya İli Kuvvetli Rüzgârlı Günler Sayısı Ortalamasının Grafiksel Gösterimi 104 5

6 PROJENİN TEKNİK OLMAYAN ÖZETİ Faaliyet; Konya İli, Selçuklu İlçesi, Bağrıkurt Mahallesi Mevkii, 806 no lu parsel taşınmazının ifraz işleminden dolayı parsel no 1539 olmuş ve yüzölçümü ,82 m 2 alana düşmüştür. Projenin yapılacağı 806 parsel,1539 parsel olarak değişmiştir. Eski ve yeni tapular Ek-4 de verilmiştir. Proje Denge İnşaat Nakliyecilik Hay. Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından planlanan Adet Yumurta Tavukçuluğu projesidir. Yapılması planlanan yumurta tavukçuluğunda iç piyasaya pazarlanmak üzere yumurta üretilecektir. Projenin 1539 parsel içerisinde 3 adet tavuk çardağı,1 adet civcivhane,1 adet depo ve idari bina yapılması planlanmaktadır. Tavuk çardakları 17,1x66,1 m 2 ve civcivhane 17,4x48,2 m 2 boyutlarındadır. Mevcut kümeslerin toplam kapasiteleri adet olup bunun i tavuk ve i civciv yapılması planlanmaktadır. Tesisin faaliyete geçmesiyle birlikte kümeslerdeki tavuk sayısı aşağıdaki gibi olacaktır. 1. Kümes (17,1x66,1 m2) = adet tavuk 2. Kümes (17,1x66,1 m2) = adet tavuk 3. Kümes (17,1x66,1 m2) = adet tavuk 4.Kümes ( 17.4x48,2 m2 ) = adet civciv Toplam kapasite = adet yumurta tavukçuluğu Konya İli, Selçuklu İlçesi, Bağrıkurt Mahallesi Mevkii, 1539 no lu parselde Denge İnşaat Nakliyecilik Hay. Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından üretilmesi planlanan yumurtalar iç piyasaya satışa sunulacaktır. Proje kapsamında tesiste çalışma süreleri yılda 12 ay, ayda 30 gün, günde 24 saat tir. Projede toplam 10 kişi çalışılacak ve hayvanların yemlenmesi ile tesisin bakımından sorumlu olacaklardır. 10 kişilik iş gücü, günde 3 vardiya olarak dönüşümlü olarak çalışacaktır. Ortalama 8 saatlik çalışma süresinde maksimum 5 kişi aktif olarak çalışacaktır. Planlanan proje kapsamında 3 adet kümes 3.390,93 m2 alanı, 1 adet civcivhane 838,68 m2, 1 adet İdari Bina 168,5 m2 alanı,1 adet su deposu 25 m2 alanı, 1 adet Yumurta Deposu m2 alanı, 1 adet Ölü İmha Çukuru 20 m2 alanı kapsayacak şekilde yapılacaktır. 6

7 Tavukların yemi ise 799 no lu parselde bulunan Denge İnşaat Nakliyecilik Hay. Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti. ne ait kanatlı hayvan yemi ve yumurta üretimi yapan yaklaşık 30 m mesafedeki diğer tesisten sağlanacaktır. Konya İli, Selçuklu İlçesi, Bağrıkurt Mahallesi Mevkii, 1539 no lu parselde Denge İnşaat Nakliyecilik Hay. Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından planlanan tesisin en yakın yerleşim yerine uzaklığı uzaklık 1.3 km ve karayoluna uzaklığı ise 120 m dir. 1.PROJENİN ÖZELLİKLERİ: a)projenin ve yerin alternatifleri(proje teknolojisinin ve proje alanının seçilme nedenleri), Faaliyet; Konya İli, Selçuklu İlçesi, Bağrıkurt Mahallesi Mevkii, 1539 parselde yüzölçümü ,82 m 2 alanda Proje Denge İnşaat Nakliyecilik Hay. Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından planlanan Adet Yumurta Tavukçuluğu projesidir. Tablo 1 - Yapılacak Kümesler ve Diğer Yapılar ile Maliyetleri Bina İnşaat Cinsi En (m) Boy (m) Kapladığı Alan (m²) Birim Fiyatı (Tl) Toplam Tutarı (Tl) 1. Kümes 17,1 66,1 1130,31 110, ,10 2. Kümes 17,1 66,1 1130,31 110, ,10 3. Kümes 17,1 66,1 1130,31 110, ,10 4. Kümes 17,1 66,1 1130,31 110, ,10 Ölü Çukuru (1 Adet) , ,00 Foseptik Çukuru (1 Adet) , ,00 İdari Binası 10 16,85 168,5 100, ,00 Yumurta Paketleme Deposu ,2 776,48 120, ,60 Su Deposu , ,00 1.Gübre Fermente Tesisi , ,00 2.Gübre Fermente Tesisi , ,00 3.Gübre Fermente Tesisi , ,00 4.Gübre Fermente Tesisi , ,00 Muhtelif Makine ve Teçhizat ,00 Toplam ,00 İnsanların sağlıklı yaşamalarının yolu, sağlıklı beslenmeden geçmektedir. Beslenme fiziksel olarak doyumun yanı sıra, yaşam için gerekli olan besin maddelerinin dengeli tüketilmesini kapsar. Bu çerçevede dünya genelinde nicel açlıktan söz edilmese de hayvansal protein yönünden açlık sorunu vardır. Hayvansal protein ihtiyacının karşılanmasında, 7

8 hayvansal üretim dalları içinde tavukçuluk önemli bir yer tutmaktadır. Bu olgu, tavuk yetiştiriciliğinin ve tavukçuluk ürünlerinin özelliklerinden kaynaklanmaktadır. Tavuk, yemi çok kısa sürede ete ve yumurtaya dönüştürebilmektedir. Tavukçulukta bir kg canlı ağırlığa 1,8 kg yem ile ulaşılırken, sığır eti üretiminde 8 kg yem domuz üretiminde ise 4 kg yeme gereksinim vardır. Tavukçulukta canlı ağırlık artışı yönündeki ıslah çalışmalarının yoğun olarak devam etmesi ve çevre koşullarının iyileştirilmesine koşut olarak, türler arasında yemden yararlanma bakımından görülen bu farklılığın tavukçuluk lehine giderek artacağı açıktır. Yirminci yüzyılın başlangıcında vitaminlerin ve amino asitlerin öneminin anlaşılması ile yumurta; biyolojik değerliliği tam, insan sağlığı için, besin maddelerince en zengin ve koruyucu nitelikte gıda maddesi olarak tanımlanmıştır. Fakat yumurtanın sadece koruyucu olmadığı, aynı zamanda insan sağlığı üzerine olumlu etkileri de olduğu bilinmektedir. Ayrıca, yumurta, tabiat tarafından orijinal ambalajı içerisinde sunulan ve bayatlaması dışında hiçbir hile karıştırılamayan tek gıda maddesi özelliğini taşımaktadır. Dışarıdan hiçbir ek besin maddesi katılmaksızın, sadece sıcaklık ve nem düzenlemesiyle, 21 günde bünyesinden eksiksiz bir canlı oluşturması yumurtanın besin değerini açıklamaya yeterlidir. Ülkemiz yumurta üretimi bakımından dünyada 13. Sırada yer almaktadır yılında adet olan yumurta üretimimiz, 1990 yılında adete yükselmiş, 1998 yılında ise 1990 a göre % 63,7 oranında artış gerçekleştirilerek adete ulaşmıştır. Dünya yumurta üretiminin liderleri Çin, ABD ve Japonya dır. Normal büyüklükte bir yumurta, yaklaşık 6,6 gram protein (% 12,9) içerir. Yumurta proteini insanların gıda maddeleri ile alması gereken amino asitlerin tamamını içerir. Buna karşılık kalori düzeyi çok düşüktür (80-85 kcal.). Yumurta sarısı demir, kalsiyum, bakır, çinko ve A, D ve B vitaminleri bakımından da zengindir yaşlar arasında ergin bir insanın günlük protein ihtiyacı, erkeklerde 72, kadınlarda 53 gram olup bu miktarın yarısının hayvansal kaynaklı gıdalardan alınması gerekmektedir ve bir yumurta ile yetişkin insanın günlük protein ihtiyacının 1/4 ü karşılanabilmektedir. İnsanlar günlük besin ihtiyaçlarını hayvansal ve bitkisel ürünlerden karşılarlar. Özellikle fakir ülkelerde besinlerin büyük bölümü bitkiseldir. Oysa insanların hayvansal besinlere de ihtiyacı vardır. Tavuklar bu besinleri hızla ve ucuz olarak insanlara vermektedir. Bir tavuk gün içerisinde et için kesilebilecek büyüklüğe ulaşır. Yumurta vermeye ise 4,5-5 ayda başlar. Yumurtayı kuluçkaya yatırdığımızda 21 gün sonra civciv alınır. Hayvancılığın hiçbir kolu bu kadar hızlı üretim 8

9 yapamaz. Tavuklardan bu kadar hızlı ürün alınabilmesi onları insanlar için her geçen gün daha kıymetli hale getirmektedir. Çünkü dünya nüfusu her yıl %1,7 - %2,2 arasında; besin maddesi üretimi ise her yıl ancak %1 oranında artmaktadır. Yani kişi başına düşen besin maddesi miktarı her yıl azalmaktadır. Özellikle hayvansal bitkilerin üretim miktarı dengeli beslenme için gerekenin çok altındadır bu eksikler tavuk eti ve yumurtası ile kapatılabilecektir. Tavuk eti ve yumurta işte bu ihtiyacı karşılamada önemli bir kaynak olup hem daha ucuza hem de daha hızlı üretilmektedir. Tavukçuluk ülkemizde ve dünyada hızla gelişen bir hayvancılık koludur. Tavukların hızla büyüyüp et ve yumurta vermeye başlaması, çok büyük üretim alanları içermesi ve insan beslenmesinde çok büyük önemi olan et ve yumurtayı insanlara ucuz yoldan kazandırması tavukçuluğu çok faydalı ve karlı bir hayvancılık kolu yapmaktadır yılındaki yumurta tüketimi kişi başına 136 adet iken 2000 yıllarında adete gerilemiş, piliç eti üretimi ise 1999 yılında toplam ton beyaz et (kişi başına 10,18 kg) iken 2000 yılında ton a yükselmiştir( kişi başına 11,44 kg) yılına kadar yükselen bir seviye izleyen üretim miktarları 2002 yılında düşüş göstermiştir yılından sonraki üretim miktarlarında yükseliş tekrardan yakalanmıştır yılında üretilen piliç eti ton (kişi başına 15,4 kg) olup, yumurta tüketimi ise kişi başına 148 adettir. Tablo 1.1 Kümes hayvancılığı ve yumurta üretimi, Not yılından itibaren yumurta miktarına köy tavukçuluğu dahil değildir. Kaynak: İstatistiklerle Türkiye 2012 (TUİK) Kümeslerdeki kafeslere yerleştirilen tavuklar, yumurtlama dönemleri boyunca bu kümeslerde yaşamlarını sürdürmeleri amacıyla bakım ve beslenme periyoduna alınacaktır. Kafeslerde yer alan tavuklara uygulanacak beslenme ve bakım periyodu, tavuklardan maksimum verimde yumurta elde edilmesine yönelik olacaktır. İşletmenin imkanlarına göre üretilen yumurta sayısını artırmak dolayısı ile de verimi arttırmak amacıyla konsantre yemler ile birlikte vitaminler, mineraller vb. kullanılacaktır. 9

10 Faaliyette hayvanların rasyonel bir şekilde beslenmelerini sağlamak ve hayvansal üretimi geliştirmek üzere, ticarete arz edilecek yemlerin hazırlanması, imali, ithali, ihracı, sürüm ve satışlarının belirli esaslara bağlanması yemlerin özelliklerine göre haiz olacakları nitelikler ve ihtiva etmeleri gereken temel besin maddeleri cins ve miktarlarının tespiti, bu yemlerin beyana ve tescile tabi tutulmaları ve benzeri hususlar göz önünde tutularak hazırlanan sayılı ve tarihli resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Yem Yönetmeliği hükümlerine göre üretilen yemler kullanılmaktadır. Hayvanların vitamin kullanımları yasal prosedürler çerçevesinde kullanımı serbest olan ve hayvan ve toplum sağlığı açısından zararlı katkı maddeleri içermeyen üretici firmalardan sağlanacaktır. Vitaminlerin kullanılmasındaki amaç yemden faydalanma kabiliyetini üst düzeyde tutmaktır. Hayvanların vitamin ihtiyaçları rasyonda kullanılan yem miktar ve cinslerine bağlı olarak, görevli uzmanlar tarafından tespit edilecek miktar ve periyotlarda hayvanlara verilecektir. Kullanılacak bu vitaminler vitamin A, vitamin D, vitamin E ve izmineraller içeren özel bir yem katkı maddesi içeren yemlerden verilir. Bu yemlerdeki vitamin ve izmineraller sayesinde, hayvanların hastalıklara karşı direnci artacaktır. Hayvanların beslenmesinde izminerallerin rolü çok büyüktür. Hayvanların gelişimini hızlandırır, iştahını açar. Yemleme esnasında kullanılacak olan vitaminler uzman veteriner hekim denetiminde kullanılacaktır. Planlanan yumurta eldesi amaçlı tavuk yetiştiriciliği projesi için aşağıdaki noktalara dikkat edilerek yer araştırma çalışmalarına başlanmış olup; - Proje kapsamındaki kümeslerde elde edilecek yumurtaların günlük olarak Satış yerlerine aktarılması gerekeceğinden bu bölgeye yakın, ulaşım kolaylığına sahip bir bölgede olması tercih edilmiştir, - Projenin işletme sürecinde tavukların beslenmesinde ışık ve suya çok ihtiyaç duyulacağından elektrik ve su ile ilgili bir problemi bulunmayan bir bölge olmasına dikkat edilmiştir, - Kümesler birbirine ve başka çiftliklerin kümeslerine ne kadar yakın olursa hastalıklar o kadar çabuk yayılır. Bu yüzden kümes başka çiftliklerin kümeslerinden mümkün olduğu kadar uzakta tercih edilmiştir. Ayrıca birden fazla kümes kurulması planlanmakta olduğundan yüzölçümü açısından da büyük bir parsel olmasına dikkat edilmiştir, - Kümes yapımına en uygun yerler çukur olmayan ve hafif eğimi bulunan yerlerdir. 10

11 Böylece bu yerler rüzgârı daha iyi alır. Koku daha kolay dağılır ve havalandırma daha kolay olur. Ayrıca eğimli arazilerin tabanına su birikmez. Yukarıda açıklanan yer seçim kriterleri çerçevesinde ve Konya İli, Selçuklu İlçesi, Bağrıkurt Mahallesi Mevkii, 1539 parselde yüzölçümü ,82 m 2 alanda yapılması planlanmaktadır. Projenin yapılacağı 1539 parsel proje sahası olarak tercih edilmiştir. Tablo 2 Faaliyet Alanı Koordinatları KONYA DOM:33 ZON:36 (ED-50) 33/6 DERECELİK 33/3 DERECELİK Nokta No Y X Y X

12 Şekil 1 Yer Bulduru Haritası Kurulması Planlanan tesisin faaliyet sahasında, maden alanı veya rezervi, ormanlık alan, çayır ve mera alanı bulunmamaktadır. Ayrıca tesis Bağrıkurt Mahallesine uzaklığı 1.3 km olduğu için inşaat ve işletme aşamasında çevresel gürültüye sebep olacak etkileri asgari düzeyde olacaktır. 12

13 b) Projenin İş Akım Şeması, Kapasitesi, Kapladığı Alan, Teknolojisi, Çalışacak Personel Sayısı 1.b.1 Projenin Teknolojisi, İş Akım Şeması Faaliyet; Konya İli, Selçuklu İlçesi, Bağrıkurt Mahallesi Mevkii, 1539 parselde yüzölçümü ,82 m 2 alanda Proje Denge İnşaat Nakliyecilik Hay. Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından planlanan Adet Yumurta Tavukçuluğu projesidir. Söz konusu proje alanı ,82 m 2 dir. Projenin yapılacağı 806 parsel,1539 parsel olarak değişmiş ve 1539 parsel alanı, faaliyet sahibine ait olup tapu EK-4 de sunulmuştur. Alana kurulacak olan 4 adet kümesde toplamda adet tavuktan yumurta üretimi ve adet civciv olması planlanmaktadır. Kümeslerden 17,1x66,1 m 2 boyutlarında olan içerisinde tavuk, 17,4x48,2 m 2 boyutlarında olandan ise civciv olması planlanmaktadır. Yeni küsmesin faaliyete geçmesiyle birlikte kümeslerdeki tavuk sayısı aşağıdaki gibi olacaktır. 1. Kümes (17,1x66,1 m 2 ) = adet tavuk 2. Kümes (17,1x66,1 m 2 ) = adet tavuk 3. Kümes (17,1x66,1 m 2 ) = adet tavuk 4.Kümes ( 17.4x48,2 m 2 ) = adet civciv Toplam kapasite = adet tavuk Konya İli, Selçuklu İlçesi, Bağrıkurt Mahallesi Mevkii, 1539 parselde yüzölçümü ,82 m 2 alanda yapılması planlanmaktadır. Proje Denge İnşaat Nakliyecilik Hay. Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından üretilmesi planlanan yumurtalar iç piyasaya satışa sunulacaktır. Proje kapsamında tesiste çalışma süreleri yılda 12 ay, ayda 30 gün, günde 24 saat tir. Projede toplam 10 kişi çalışılacak ve hayvanların yemlenmesi ile tesisin bakımından sorumlu olacaklardır. 10 kişilik iş gücü, günde 3 vardiya olarak dönüşümlü olarak çalışacaktır. Ortalama 8 saatlik çalışma süresinde maksimum 5 kişi aktif olarak çalışacaktır. 13

14 1.b.1.1 Civcivlerin Taşınması Şekil 2: İş Akım şeması Proje sahasına getirilecek civcivler günün serin saatlerinde ve hayvanlar ürkütülmeden dikkatli bir şekilde taşınacaktır. Streslerden etkilenmemeleri için taşınmadan bir süre önce ve sonra vitamin verilecektir. Civcivlerin taşınması esnasında gerekli tüm önlemler alınacaktır. Civcivler gelmeden önce, kümeslere yerleştirilmeleri esnasında ve yerleştirme işleminden sonra yapılacak işlemler aşağı açıklanmıştır. 1.b.1.2.Civcivler Gelmeden Yapılacak İşler İki üretim dönemi arasında yeterli temizlik ve dezenfeksiyon uygulanmalı ve kümesin bir-iki hafta boş bırakılması sağlanmalıdır. Bu işlem hastalık etkeni çoğu organizmaların yeni partiye bulaşmasını önleyecektir. 14

15 Bütün ekipmanlar ve kümes çevresi hastalık etkeni organizmalara karşı dezenfekte edilecektir. Tüm ekipmanlar, ısıtıcılar, elektrik tesisatı ve havalandırma sisteminin çalışır durumda olup olmadığı kontrol edilecektir. Yazın 5-8, kışın 8-10 cm kalınlığında ve ortalama 5 kg/m kadar tozsuz rende talaşı veya diğer altlık materyalleri serilecektir. Hiç arzu edilmemekle Yumurtadan pilice beraber ince hızar talaşı kullanmak durumunda kalınırsa, hiç olmazsa birkaç gün için yataklık üzerine kağıt serilecektir. Bu, alışıncaya kadar yem yerine altlık materyalinin hayvanlarca yenmesini önleyecektir. Yataklığın bütün kümeste aynı seviyede serilmesi sağlanacaktır. Bu şekilde yataklığın düzenli olmaması halinde, büyümenin en hızlı olduğu kritik bir zamanda civcivler ya çukur kısımlarda kalarak yemsiz-susuz kalabilecekler, ya da ekipmanlar altında sıkışan civciv grupları nedeniyle zeminde uygun olmayan sıcaklık alanları oluşacaktır. Civciv yemlikleri yoksa civciv kutuları veya temiz yumurta viyolleri yemlik yerine geçici olarak kullanılabilirler. Bu amaçla kutuların kenarları 4 cm yükseklikte olacak şekilde kesilir. Yemliklere yem doldurulmadan önce bugün çoğu üreticiler önce 2-3 saat süreyle sadece su vermektedir. 100 civciv başına 4-5 litrelik bir civciv suluğu hesaplanacaktır. Civcivler geldiğinde suluklardaki su oda sıcaklığında olacaktır. 2. Haftadan sonra suluk sayısı arttırılacaktır. Etrafta dolaşmak ve hareket etmek isteyen civcivler için yemlik ve sulukların ısıtıcıların altına ve hemen yanına konulmamasına dikkat edilecektir. Civcivler kümese gelmeden mevsime bağlı olarak saat önce kümes ısıtılmaya başlanacaktır. Böylece civcivler kümese geldiğinde yataklık ısınmış ve kümes sıcaklığı da istenilen seviyede olacaktır. Civcivler kümese geldiğinde büyütme alanlarında veya ısıtıcıların etrafında C sıcaklık olması sağlanacaktır. Bu şekilde ısıtıcıların kullanıldığı kümeslerde 1. Günde kümes sıcaklığı 2 C -27 C arasında olacaktır. İyi ısıtılan kümeslerde civcivler, ısıtıcının altında homojen bir dağılım gösterebilirler ve yeterince yem yiyip su içerler. Eğer civcivler, ısıtıcının altında birbirlerine sokulmuş ve birbirlerini ısıtmakta iseler ısıtmanın yetersiz olduğu veya aksine ısıtıcıdan mümkün olduğu kadar uzaklaşmakta iseler bu durumda ısıtmanın aşırı olduğu anlaşılmalıdır. Isıtıcının çevrecinde tek bir yönde meydana gelen yığılmalar ise tabanda aksi yönden gelen bir hava akımının olduğunu ifade eder. Civcivlerin bu şekildeki hal ve hareketleri gözlenerek kümes içindeki sıcaklığın ayarlanması en uygun ve pratik yöntemdir. Kümes içi çevre sıcaklığının kontrolü için maksimum-minimum termometrelerin çalışmaları kontrol edilecektir. Isıtıcılar çalışmaya başladıktan sonra kümese belli ölçüde hava girmesi sağlanacak, fakat hava cereyanından kaçınılacaktır. Civcivler gelmeden kümeste lambalar tam olarak yakılacak, kümeste % lik nem sağlanacaktır. 15

16 1.b.1.3. Civcivlerin Kümese Yerleştirilmeleri Alınacak civcivler, kuluçkadan çıktıktan sonra 6-12 saat içerisinde kümese yerleştirilmiş olacaktır. Bu sürenin gecikmesi dehidrasyonla sonuçlanacaktır. Araştırmalar, bu sürenin 24 saati geçmesi halinde, kesim yaşındaki piliç ağırlığının olumsuz yönde etkileneceğini ve ölüm oranının artacağını göstermektedir. Aşılama, yükleme, indirme gibi işlemler sırasında dikkatli olmalı, civcivler hava cereyanına maruz bırakılmayacaktır. Her kümese sadece bir anaç sürüden elde edilen civcivlerin konmasına dikkat edilecektir. Her ısıtıcı çevresine yerleştirilecek civciv sayıları önceden belirlenecektir. Isıtıcılar son bir kez daha kontrol edilecek, civciv seviyesindeki sıcaklık belirlenecektir. Civcivler geldiğinde kutular araçtan hemen alınacak, her ısıtıcı yanına önceden belirlenen sayıda kutu bırakılacak ve kapakları açılacaktır. Daha sonra kutular boşaltılarak civcivler sulukların hizasına yerleştirilecektir. Yerleştirme işlemine kümesin sonundan başlanacaktır. Civcivlere 2-4 saat su içme imkanı sağlandıktan sonra yemliklere yem konulacaktır. Tesislerde enfeksiyon çoğunlukla işletmeden işletmeye civciv kutuları ile taşınabilmektedir. Ancak plastik kutular yeniden kullanıldığından bu kutular yıkanacak ve dezenfekte edilecektir. Civcivler kafese yerleştirildikten sonra bütün hayvanların yem, su ve ısı kaynağını bulup bulmadığı kontrol edilecektir. 1.b.1.4. Yerleştirmeden Sonra Yapılacak İşler Civcivler kümese yerleştirildikten sonra ilk haftada uygulanacak bakım ve idare çok önemlidir. Civcivler geldiğinde suluklarda su hazır bulunacak ve sıcaklığı oda sıcaklığında olacaktır. Suyun sıcaklığı birkaç gün için 24 C civarında olacaktır. Suyun serin olmasının yem tüketimini artırması ve ölüm oranının azalmasındaki olumlu etkisi nedeniyle ilk birkaç günden sonra sıcaklığı biraz düşürülür. Civcivler kümese yerleştirildikten sonra ve ilk 2-4 saat süreyle su içmeleri sağlanır, sonra yemliklere yem konulur. Civcivlere ilk 6-12 saat süreyle şekerli su verilecektir. İçme suyuna şeker ilavesinin tavukların büyüme ve gelişmesini iyileştirdiği bilinmektedir. Yerleştirme işleminden sonra sıcaklık tekrar kontrol edilecektir. Civcivlerin ısıtıcılar etrafındaki yayılmaları, davranışları ve gürültüleri sıcaklığın uygun olup olmadığının göstergesidir. Geceleri ısıtıcıların tam olarak çalışıp çalışmadığı kontrol edilecektir. 16

17 Civcivler büyüdükçe hava ve iklime bağlı olarak kümes içi sıcaklığı yaklaşık 21 C ye ulaşıncaya kadar her hafta 3 C kadar azaltılır. Isıtıcıların altı ve etrafı kontrol edilerek yataklıkta yanma olup olmadığı kontrol edilecektir. Yemlik ve suluklar kontrol edilecek, suluklarda taşma ve tıkanma olup olmadığına bakılacak ve yükseklikleri ayarlanacaktır. Yem zayiatının önlenmesi için 5-6. Günlerden itibaren yemliklerdeki yemin derinliği 1,5 cm ye kadar indirilecektir. Özellikle aşılama, gaga kesme ve diğer streslerden sonra civcivlerin davranışları dikkatle incelenecektir. Davranışlarda herhangi bir anormallik gözlenirse veya ilk 7 gün içerisinde ölümler % 1 i aşarsa, bütün manejman faktörleri yeniden kontrol edilecek, gerekli düzenlemeler yapılacak ve gerekirse bir tavukçuluk uzmanının hatta bir veteriner hekimin kontrolü sağlanacaktır. Bütün kümeslerdeki civcivler gözlemlenecek, ölüler ve ayıklanacak civcivler alınacaktır. Kayıtlar tam olarak tutulacak, civciv sayısı, günlük ölümler, ayıklanan civciv sayıları, kümes içi sıcaklık ve nem değerleri, aşı ve ilaçlamalar ile tarihleri, yem tüketimi ve sürünün performansına etki eden diğer hususlar bulunacaktır. 1.b.1.5. Tavukların Beslenme ve Bakım Periyodu Kümeslerdeki tavuklar, yumurtlama dönemleri boyunca bu kümeslerde yaşamlarının sürdürmeleri amacıyla bakım ve beslenme periyoduna alınacaktır. Kafeslerde yer alanım tavuklara uygulanacak beslenme ve bakım periyodu, tavuklardan maksimum verimde yumurta elde edilmesine yöneliktir. Yumurta eldesi amacıyla beslenecek olan tavukların, yumurta veriminde etkili olan ve aşağıda açıklanan faktörler dikkate alınarak beslenme ve bakım süreçleri devam ettirilmektedir. 1-Uygun Çevre: Kümes içinin ısı, nem ve havalandırma düzeyi yumurta verimini etkiler. Bu nedenle en uygun çevre koşullarının sağlanması ve günlük hava değişimlerinden korunması sağlanacaktır. Sıcaklığın normalin üzerine çıkması yumurta verimini düşürür. Ayrıca yumurta ağırlığı, kabuk kalınlığı ve kalitesi, iç kalite, yem tüketimi, canlı ağırlık artışı, kanın kalsiyum düzeyi, oksijen alımı, kan basıncı ve nabız düşer. Bunlara karşı, su tüketimi, vücut ısısı ve soluma oranı artar. Yumurta tavukları 27 dereceden sonra sıcaklıktan rahatsız olmaya başlar ve 38 derecenin üzerindeki sıcaklıklardan yumurta verimi şiddetle etkilenir ve hatta ölümler başlar. Normal iklim şartlarında kümes içi sıcaklığı sadece tavukların vücutlarından yaydıkları ısı ile karşılanmakta olup bu ısı yeterli görülmektedir. Tavuklar 13 C nin altında rahatsız olmaya başlarlar. Yumurta tavukları için optimum kümes içi sıcaklığı C dir. Çevre sıcaklığı düştükçe, tavuklar vücut ısılarını korumak için 17

18 daha fazla yem yerler. Bu çerçevede kümeslerde optimum iç sıcaklığın sağlanması amacıyla gerekli havalandırma ve ısıtma süreçleri uygulanacaktır. 2-Ekipmanlar: Kullanılan ekipmanların tipi ve elverişliliği yumurta verimini etkiler. Kullanılan yemlik ve suluk çeşidi yuvarlak ve oluklu olanlardır. Sulukların yüksekliği, su düzeyi hayvanların sırt hizasından 2,5 cm yukarıda olacak şekildedir. Sıcak havalarda hayvanların daha fazla su içtiği dikkate alınarak suluk sayısının maksimum su gereksinmesini karşılayacak düzeyde olması içindir. 3-Aydınlatma: Işık, yumurta verimine ilişkin bazı iç salgı bezlerinin faaliyetini arttırarak yumurta verimini yükseltir. Aydınlatma süresi ve yoğunluğunun tavuklarda yumurta verimi, cinsi olgunluk yaşı, yumurta ağırlığı, canlı ağırlık artışı, embriyo gelişmesi, erkeklerde sperm kalitesi ve döllenme gücü üzerinde önemli etkileri olduğundan lambalarla belli süre ve yoğunlukta aydınlatma yapılacaktır. Aydınlatma jeneratörler sayesinde yapılacaktır. 4-Havalandırma: Kümes içerisindeki CO2, amonyak, kötü kokulu gazların, nemin ve tozun ortam dışına çıkarılması sağlanacaktır. Kümeslerin bulunduğu bölgenin iklim şartları ve rüzgâr durumları dikkate alınarak havalandırma yapılacaktır. Havalandırma sayesinde kümeslerde amonyak kokusu birikimi önlenecektir. Bu işlem ya tabii havalandırma bacaları ile ve pencerelerden istifade edilerek yapılacaktır. b.1.6. Besin Maddeleri Gereksinimleri Proje kapsamında gerekli olan yem ihtiyacı tesis içerisinde bulunan yem ünitesinden karşılanacaktır. Tavukların sağlıklı ve düzenli biri biçimde bakımlarının yapılabilmesi için gerekli olan Enerji, Protein, Protein madde, Vitamin ve suyun ne şekilde ve hangi miktarlarda verileceği aşağıda sıralı şekilde açıklanmıştır. l) Enerji Gereksinimleri: Tavuklar yemdeki enerjinin tamamından yararlanamazlar. Bir miktar enerjiyi gübre ile bir miktar enerjiyi idrar ile ve yine bir miktar enerjiyi de ekstra ısı kayıpları yolu ile kaybederler. Geride kalan enerji ise net enerji(ne) olup tavuklar tarafından kullanılan enerjidir. Bu enerji az, düşük enerjili rasyondan fazla tüketerek enerji ihtiyaçlarını karşılarlar. Bu sebeple protein ihtiyaçlarını da karşılayabilmeleri için enerji-protein oranının dengede olması gerekir. Rasyondaki enerji azaldıkça yem tüketimi artar. Düşük enerjili yemle beslenen civcivlerde büyüme durur, yağ depoları azalır. Vücutta az miktarda depo edilen glikojen kullanılır, onu takiben yağlar ve son olarak vücut proteinleri kullanılır ve hayvan ölür. 2) Protein Gereksinimleri: Proteinler aminoasitlerden oluşur. Aminoasitler yüksek molekül ağırlığına sahip organik bileşiklerdir. Tavuklar ruminantlar gibi kendileri için zorunlu 18

19 olan aminoasitleri sentezleyebilme yeteneğine sahip değillerdir. Özellikle 13 aminoasidin yemlerle birlikte verilmesi zorunludur. Bunlar arasında 2 aminoasit rasyonlarda sık sık eksik kalmaları nedeniyle bir ayrıcalığa sahiptir. Bunlar lizin, metiyonindir. Yumurta tavuğu rasyonlarında % ham protein olmalıdır. Tek mideli olan tavuklarda proteinin miktarından çok kaynağı ve kalitesi önemlidir. Proteinin kalitesi; sindirilme oranı ve aminoasit miktarıyla ilgilidir. Aminoasit ihtiyacının optimum düzeyde karşılanabilmesi için rasyonda birden fazla protein kaynağının kombinasyonu gereklidir. 3) Mineral Madde Gereksinimi: Tavuklar hayatlarının her döneminde belirli miktarlarda mineral maddelere gereksinme duyarlar. Bunlar içerisinde en önemlileri kalsiyum ve fosfordur. Kalsiyum tek başına değil fosforla birlikte bulunur. Civciv ve piliç rasyonlarında genellikle % 1 kalsiyum, % 0.5 fosfor bulunur. Yumurta tavuğu rasyonlarında ise % 3-4 kalsiyum, % fosfor bulunur. Kalsiyum eksikliğinde yem tüketimi azalır, büyüme geriler, bazal metabolizma yükselir, aktiviteler azalır, raşitizm görülür, anormal duruş ve yürüyüş olur, yaşam kısalır, yumurta verimi düşer ve yumurta kabuğu incelerek kalitesi bozulur. 4) Vitamin Gereksinimi: Vitaminler yaşam için gerekli esansiyel maddelerdir. Canlı hücrede cereyan eden her kimyasal reaksiyonda bir veya daha fazla vitamin etkili olmaktadır. Vitaminler iki gruba ayrılır. Bunlar : a. Yağda eriyen vitaminler (A, D, E ve K vitaminleri) b. Suda eriyen vitaminler (B grubu vitaminleri ve C vitamini) Yağda eriyen vitaminler vücutta karaciğerde depolandığı halde suda eriyen vitaminler önemli ölçüde depolanamazlar. Bütün vitaminlerin, rasyondaki hammaddelerle karşılanması mümkün değildir. Bu nedenle eksiklikler çeşitli firmalar tarafından çıkarılan premikslerle karşılanmaktadır. Özellikle bunlardan vitamin B12 nin hayvansal kökenli yemlerde bulunması, rasyona mutlaka hayvansal kökenli hammaddelerin katılmasını gerektirmektedir. 5) Yağ Gereksinimi: Karbonhidrat ve proteinlerden 2,5 kez daha fazla enerji içeren yağlar, yalnız Broiler rasyonları için değil yumurta tavuğu rasyonlarına da belirli oranlarda katılır. Bunun nedeni, konsantre enerji kaynağı olmalarının yanı sıra, tozuman önlemeleri, yemin lezzet ve görünümünü iyileştirmeleri, peletlemeye yardımcı olmaları, yem makinelerini doğal yollarla yağlayarak yıpranmalarını önlemeleri, esansiyel yağ asidi kaynağı olmaları ve yağda eriyen vitaminleri taşımalarıdır. 6) Su Gereksinimi: Su vücutta birçok metabolit olayın yürütülmesinde görev alır. Besin maddelerinin ve metabolitlerin vücudun bütün hücrelerine taşınması ve hücrelerden atık maddelerin atılmasını sağlayan kan, hücre arası ve hücre içi sıvıların temel maddesidir. 19

20 Toplam vücut suyu miktarı; civciv döneminde % 70, ergin dönemde % 55 ve kan plazmasında % 90 dır. Yumurtanın % 60 ı sudur ve bir yumurta vücuttan 38 gr su çıkarır. Bir tavuk tüketişi 100 gr yem için 200 ml su içer. Sıcakta bu oran ml. ye çıkar. Normal su tüketiminin % 20 azalması yem tüketimini düşürür. Proje kapsamında yumurta eldesi amacıyla beslenmekte olan tavukların yukarıda açıklanan; enerji, protein, mineral madde, vitamin, su ve yağ gereksinimleri dikkate alınarak dengeli beslenmelerini sağlamak amacıyla gerekli olan yem ihtiyacı proje alanı içerisinde bulunan Yem Ünitesinden karşılanacaktır. Beslenmekte olan tavukların durumu ve ihtiyaçlarına göre formülasyonlar hazırlanmakta ve bu çerçevede yem üretimleri gerçekleştirilecektir. Yem üretim tesisinde hazırlanacak yemler, tavukların ihtiyacına göre yem silolarına günlük olarak verilecektir. Tavuk yumurta vermeye başladığında büyüme iyice yavaşlamış ve vücut normal büyüklüğe ulaşmıştır. Bu hayvanlarda enerji ihtiyacı çok yüksektir. Protein ihtiyacı ise azalmıştır. Yemler buna göre hazırlanır. Tavuk yumurtasının kabuğu büyük ölçüde kalsiyumdan oluşur. Kalsiyum kirecin ana maddesidir. Yumurtlayan tavuk her yumurta ile vücudundan kabuk miktarına yakın kalsiyum çıkartır. Bu miktarda kalsiyumun tekrar tavuğa verilmesi gerekir. Bunun için tavuk yemlerine kireç katılmaktadır. Ülkemiz şartlarında yumurtacı bir tavuğun günlük yem tüketimi gr dır. Bu miktar tavuk cinsine, yemlik sistemine, yem kalitesine, ısı derecesine ve yumurta randımanına göre farklılıklar göstermektedir. Yumurta tavuğu rasyonları birinci dönemde ( Hafta) en az % 16 protein 2650 kcal/kg metabolik enerji, ikinci dönemde ( Hafta) % 15 protein kcal/kg metabolik enerji içerecek şekilde hazırlanır. Tavukların yaşam sürecinde ihtiyaç duyacakları su, kafeslerin ön kısmına yerleştirilmiş olan suluklar vasıtasıyla karşılanacaktır. Tavuklara verilecek su; temiz, renksiz, kokusuz, tortusuz, zararlı maddeler ve mikroplardan arındırılmış olacaktır. Sudaki bakteriyel veya kimyasal kirlilik, bazı maddelerin fazlalığı, büyümede yavaşlama, canlı ağırlık kaybı, verim düşüklüğü, ishal ve ölümler halinde ortaya çıkarır. Bunun için işletmede kullanılan su, bakteriyolojik ve kimyasal yönden analizleri yapılarak takip edilmektedir. Proje sahasındaki kümesler dahilinde yer alan tavukların, yumurtlaması sonucunda elde edilecek yumurtalar, günlük olarak toplanacaktır. Toplanan yumurtalar, proje sahasındaki paketleme ve soğuk hava ünitesine aktarılacak ve burada plastik ve karton kolilere dizilerek ambalajlanacaktır. 20

21 Yumurtlayan bir tavuğun geçirdiği hayat devreleri gözden geçirilecek olursa; 21 günlük embriyonal gelişme devresinden sonra yumurtadan çıkmasıyla başlamaktadır. 0 ila 6 haftalık dönem civciv, 6 ila 20 haftalık dönem piliç, 20 ila haftalık dönem yumurtlama devresi olarak adlandırılır. 20 haftalık yaşa erişen piliç cinsel olgunluğunu tamamlayarak yumurta üretimine geçer ve ergin tavuk adını alır. Yumurtlama devresi yaklaşık 1 yıl sürer daha sonra ya reforme tavuk olarak elden çıkarılır ya da 50 ila 60 haftalık yaşta, yapay tüy dökümüne sokularak ikinci verim yılı için tutulur. Kısaca özetlenen tavuğun yaşam öyküsü gereğince; Yumurta tavukçuluğu ve Gübre Fermente Tesisi projesi kapsamında yumurta eldesi amacıyla beslenen yumurta tavukları da yumurtlama dönemini tamamlayarak reforme olacaktır. Proje kapsamında yumurta dönemini tamamlayan tavuklar kesimhanelere gönderilip burada değerlendirilecektir. Projenin işletme sürecinde beslenen civcivler ve yumurta tavukları arasında yaşanabilecek hastalık ya da doğal nedenlerden dolayı bir takım ölümlerle karşılaşılabilecektir. Ölümlerin önlenmesi amacıyla kümesler dahilinde sağlık ve hijyen şartları sürekli kontrol altında tutulacaktır. Proje kapsamında; yetiştiriciliği gerçekleştirilecek tavuklardan kaynaklanacak tavuk dışkıları değerlendirilmesi amacıyla proje alanı içerisine bir adet Gübre Fermente Tesisi kurulması planlanmıştır. Yumurta eldesi amacıyla beslenen tavukların günlük dışkı miktarları; 0,08-0,1 kg/gün veya canlı ağırlığın % 3-4 ü oranındadır. Yumurta tavuklarının su ve yem tüketimleri sonucunda günlük gübre oluşumu bu tüketimlerinin ortalama % 40 ı kadardır. Buna bağlı olarak her bir yumurta tavuğu için günlük 100 gr gübre şeklinde tavuk dışkısı oluşumu söz konusudur. Bu çerçevede açığa çıkacak toplam gübre miktarı aşağıdaki gibi hesaplanmaktadır no lu parselde 4 adet mevcut tavuk kümesi bulunacaktır. Toplam 4 adet tavuk kümesinde adet yumurta üretimi gerçekleştirilecek olup faaliyetler sırasında oluşacak dışkı miktarları; Projenin işletme sürecinde açığa çıkabilecek maksimum tavuk dışkısı miktarı; Yumurta Eldesi Amacıyla Kurulan Kümeslerin Max. Tavuk Kapasitesi: adet Yumurta Tavuklarının Max. Günlük Gübre Miktarı; = adet tavuk x (100 gr gübre/adet tavuk.gün) = kg = 5,9 ton.gübre/gün Tesiste toplam 4 adet tavuk kümesinde günde yaklaşık 5,9 ton tavuk dışkısının ortaya çıkacağı öngörülmektedir. 21

22 Mevcut durumda tavuklardan kaynaklı dışkılar tarih ve sayılı Koku Oluşturan Emisyonların Kontrolü Hakkında Yönetmeliğinin 7. Maddeside Sıvı ve katı dışkıların öncelikle uygun şekilde bertarafı sağlanır. Bununla beraber; bertarafı için uygun koşullar sağlanamadığında, kullanılacak dışkının depo kapasitesi olarak en az üç aylık miktar dikkate alınarak belirlenir. Bu maddelerin değerlendirilme yerleri ve süreleri ile kompostlama, kurutma veya atık gaz tesisleri gibi uygun tesislerde işleme tabi tutulma durumu dikkate alınarak, yetkili merci tarafından artırılabilir veya azaltılabilir denilmektedir. Yumurta eldesi amacıyla beslenen tavukların yer aldığı kümesler, kafes sisteminde projelendirilecektir. Kafes sisteminde beslenen tavukların dışkılarının toplanarak kümes dışına aktarılmasını sağlamak amacıyla bant sistemi kurulacaktır. Kafesler içerisinde yer alan tavukların günlük yaşamları gereğince açığa çıkan dışkıları, kafeslerin altında ilerleyen bant sistemine düşecek ve bandın üzerinde kurutulacaktır. Sürekli ilerleyen hareketli bant sistemine düşen tavuk dışkıları, bandın hareketi ile kümes dışında yer alan kamyonlara el değmeden bant sisteminden dökülerek gübre fermente tesisine gönderilecektir. Gübrenin besin maddeleri kapsamı çeşitli faktörlerce etkilenir. Tavuk gübresinin su kapsamı, hayvanın yaşına, rasyon kompozisyonuna, yetiştirme sistemine, depolama şartları ve diğer faktörlere bağlı olarak değişmektedir. Besin maddeleri bakımından gübrenin en önemli kısmını azot oluşturur ve kolayca da kaybedilebilir. Dışkıdaki nitrojenin yaklaşık %80 kadarı ürik asit formundadır. Eğer gübre uygun şartlarda muhafaza edilmezse, ürik asitin çoğu amonyağa dönüşecek ve gübrenin değeri düşecektir. Gübrenin fosfat kapsamı oldukça sabittir. Ancak potasyumun çoğu toprakta süzülme ile kaybedilebilir. 22

23 Tablo 3 Taze ve Kurutulmuş Tavuk Gübresinin Bileşimi Yapılacak olan Gübre fermente Tesisi Denge İnşaat Nakliyecilik Hay. Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından planlanan Adet Yumurta Tavukçuluğu projesidir. Dorset Kurutucularla Gübre Kurutma Sistemi Tavuk gübresi, Dorset Kurutucu yardımıyla, yıl boyunca kurutulabilir ve organik gübre veya yakıta dönüştürülebilir. Kurutma işlemi için gerekli sıcak hava kümes havasından elde edilebilir veya elektrik üretiminden çıkan artık ısı kullanılabilir. Kurutulan tavuk gübresi, hem kurutulmuş halde hem de pelet biçiminde, mükemmel ve sıkça kullanılan bir bitki besin maddesidir. Dorset kurutucular, kümeslerdeki sıcak havanın yardımıyla gübreyi kurutmak için sıkça kullanılır. Bu tesislerin çoğu kümeste ön kurutma yapmaz, bu sayede elektrik maliyetlerinden önemli oranda tasarruf edilir. Proseste kullanılan kümes havası genellikle yaklaşık 20 C sıcaklığa sahiptir. Bu sıcaklık, üretilen gübreyi kurutmak için yeterlidir. Yine de, sıcaklık ne kadar yüksek ve havanın nemi ne kadar düşükse, kurutma prosesi o kadar iyi olacaktır. Tavuk gübresi, ister kurutulmuş ister pelet şeklinde olsun, mükemmel ve çok popüler bir bitki besin maddesidir. Dorset kurutma sistemi, Hollanda hükümeti tarafından, ince parçacık ve amonyak emisyonlarını sınırlayan bir teknoloji olarak onaylanmıştır. Kümes havasının parçacık içeriği (yaklaşık %70-80) azaltılır. Kurutmanın avantajları Tüm yıl boyunca artık ısıyı değerlendirme; Daha düşük işlem, depolama ve nakliye maliyetleri; Yeni satış ve kullanım imkanları; Toz filtreleme; 23

24 Hijyenleştirme,.emisyon.ve.kokuları.azaltma. Dorset Kurutucunun sağladığı avantajlar Düşük enerji tüketimi; Yüksek oranda kompakt ve esnek; Az bakım gerektirir; Gözetim olmadan tamamen otomatik çalışabilir; Düşük hava hızıyla düşük toz oluşumu Tesiste kümeslere paralel olarak gübre kurutma sistemi kurulacaktır Gübre kurutma sistemindeki çalışma prensibi ise kümes havalandırma fanlarıyla kümes içinde oluşan atık havanın (22-23 C) gübre tavalarına verilmesi suretiyle gübrenin kurutulmasıdır. Kümes havası, kümesten çıkan dışkıya üflenecektir, Şekil 3.1 Gübre kuruma sistemi fanlar yardımıyla tavalara ısının verilmesi Gübre kurutma sisteminin kümes sonlarında havalandırma fanları önüne kurulmasıyla hem atık havanın ısısından faydalanılmakta, hem de kurutma için gereken ek enerji maliyeti ortadan kaldırılmaktadır. Gübre günlük olarak kümesten bantlarla çıkartılır ve normalde iki gün içerisinde kurutulur. Ön kurutmaya gerek yoktur ve kümes içerisine veya dışarısına amonyak emisyonu en aza indirilir; yıllık olarak tavuk başına 80 gramdan fazla amonyak azalımı sağlanacaktır. 24

25 Şekil 3.2 Kümes çıkış fanlarının önüne kurulmuş dışkı kurutma sistemi %76-85 arasında nemli taze gübre üzerine verilerek kuruması sağlanır. 12 saat süresince en üst tavada kalan gübre bir alt tavaya aktarılmaktadır. Her bir tavada 12 saat kalan gübreler en altta bulunan 4. tavadan toplam 48 saatin sonunda %10-20 nemli olarak çıkmaktadır. Şekil 3.3 Izgaralarda kurutulan dışkılar Gübre Kurutma sisteminin yanına dışkıların kurutulması amacıyla ızgaralar kurulacaktır. Izgaralarda kurutulan dışkılar ızgaraların yanında yer alacak sanitasyon (pastörizasyon)- peletleme tesisine sevk edilecektir. 25

26 Şekil 3.4 Peletleme tesisi ve ekipmanları Peletleme tesisine alınan gübreler bir saat 70 derece sıcaklığa maruz bırakıldıktan sonra peletleme yapılır. Peletleme tesisinde yapılacak işlemler sırasıyla; Kuru gübre peletleme tesisine alınır. Presleme yapılır. Sanitasyon işlemi yapılır. Soğutma işlemi yapılır. Paketleme yapılarak paketler halinde satışa a sunulur. Beş haftalık fermantasyon süresinden sonra son halini almış olan ürün ister paketlenmiş ister paketlenmemiş, saf gübre olarak satılabilir. Sebze, meyve ve bağcılıkta, florikültür ve hortikültürde kullanılması tavsiye edilir. Geçmişte tavuk gübresi, sadece bitkilerin gübrelenmesi amacıyla kullanılmıştır. Fakat yem fiyatları ve enerji açığı gibi nedenlerle tavuk gübresi için yeni kullanım alanları ortaya çıkmıştır. Gelecekte de tavuk gübresinin birinci derecede tabii gübre materyali olarak kullanılması devam edecekse de, aynı zamanda artan bir şekilde yem maddesi olarak veya enerji kaynağı olarak kullanılacağı 26

27 öngörülmektedir. Tesis faaliyetin başlaması ile birlikte dorset kurutma ile gübre fermente tesis devreye girecektir. Tavuk gübresinin bitki gübresi olarak kullanımı: Bugün birçok yerde tavuk gübresinin tarla ve bahçelere yayılması, bitki gübresi olarak kullanılması tek değerlendirme yoludur. Fakat çoğu kez işletme sahibinin mülkiyetindeki mevcut arazi miktarı, elde ettiği gübreyi değerlendirecek büyüklükte değildir. Örneğin 4 dönümlük bir mısır tarlasına 4 ton taze gübre atılabilmektedir. 10 bin tavuk kapasiteli bir işletmeden elde edilecek gübre için ise, yaklaşık 650 dönümlük araziye ihtiyaç duyulur. Ayrıca gübrenin de toprağa atılması yılın belli zamanlarında olmaktadır. Böyle durumlarda çoğu zaman gübrenin, değerinin çok altında satıldığı görülür Tavuk gübresinin, bitki besin maddeleri bakımından çok yüksek bir değeri vardır. Tavuk gübresi, mükemmel bir bitki besin kaynağı olması yanında suyun süzülme hızını ve kısa bir dönem için de olsa toprağın organik madde kapsamını artırır. Tavuk gübresinin yem olarak kullanılması: Tavuk gübresinin geviş getiren hayvanların yemlerinde bir yem maddesi olarak kullanımı, gübrenin bitki gübrelemesinin dışında kullanımının iyi bir örneğidir. Bu amaçla tavuk gübresi bazı işlemlerden geçirilir. Kurutma işlemi ile hacmi küçültülür. Yüksek ısıda sterilizasyon, pastörizasyon işlemleri ile hastalık etkeni olacak mikroorganizmalardan arındırılır. Uygun şekilde elde edilmesi ve kullanılması durumunda ruminant hayvanların besisinde tavuk gübresi rasyonda önemli bir protein, kalsiyum, fosfor kaynağı ve dolgu maddesi olabilmektedir. Ancak iyi bir enerji kaynağı değildir. Tavuk gübresinin enerji kaynağı olarak kullanımı: Tavuk gübresinin bugün enerji kaynağı olarakta kullanılması mümkündür. Bazı ülkelerde tavuk gübresinden elde edilen metan gazı veya biogaz, enerji kaynağı olarak kullanılmaktadır. Bu uygulama çevre kirliliği ve enerji yetersizliği problemlerine kısmi bir çözüm de getirmektedir. Tavuk gübresinden metan gazı elde etme ünitelerinin kurulması için yüksek yatırım masrafı ile işletilmesi ve yönetimi, bugün için işletmelerde yaygınlaşmasını olumsuz yönde etkileyen iki önemli dezavantaj olarak görülmektedir. Ancak petrol ve doğal gaz ihtiyacının bir kısmının bu yolla karşılanabileceği, metan gazının, tabi gaz gibi kullanışlı 27

28 olması ve gelecekte enerji kaynaklarının çok daha önem kazanacağı dikkate alınırsa bu yöntemin gelecekte yaygınlaşabileceği tahmin edilmektedir. Planlanan projenin işletme sürecinde; yumurtlama dönemine gelen her bir tavuğun yem ve su tüketimi Tablo 4 de verilmiştir. Tablo 4. Yumurtlama Dönemine Gelen Her Bir Tavuğun Yem ve Su Tüketimi Kaynak: Hastavuk Teknik El Kitabı Gübre Fermente Tesisleri tamamen kapalı sistem içinde faaliyet göstermekte olup, zemini sıvılara karşı geçirgen olmayan betonarme yapılardan oluşmaktadır. Tesislerin üzerleri kapalı ve sızdırmaz zemin üzerinde yer almasından dolayı yer altı sularına herhangi bir olumsuz etkisinin olacağı düşünülmemektedir. Proje alanında yapılan gübre geri kazanım işleminden dolayı, Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmeliğinin ( R.G.) 11. Maddesi gereği geri kazanımı yapılan atığın türü ve atığın ilgili yönetmeliğin EK-IV de belirtilen kod numarası, atık miktarı, atığın kaynağı, gönderildiği tesis, taşıma şekli ve atığın EK-II.A da ve EK- II.B de belirtilen yöntemlere göre tabi tutulduğu işlemler hakkında hakkında kayıt tutulacak, tutulan kayıt en az beş yıl süreyle muhafaza edilecek, bakanlığın belirleyeceği aralıklarla bakanlığa gönderilecek ve bakanlığın inceleme ve değerlendirme sunulacaktır. Proje Kapasitesi ve Kapladığı Alan Proje alanı içerisinde bulunan 1539 nolu parsel içerisinde 3 adet tavuk çardağı,1 adet civciv hane,1 adet yumurta deposu ve idari bina yapılması planlanmaktadır. Tavuk çardakları 17,1x66,1 m 2 ve civcivhane 17,5x48,2 m 2 boyutlarındadır. Mevcut kümeslerin toplam kapasiteleri adet tavuk olup bunun i tavuk ve i civciv yapılması planlanmaktadır. Söz konusu proje alanı ,82 m2 dir. Tesis 1539 nolu parselde faaliyet sahibine ait olup tapu EK-4 de sunulmuştur. Alana kurulacak olan yeni 4 adet kümesde toplamda tavuktan yumurta üretimi ve civciv olması planlanmaktadır. Kümeslerden 17,1x66,1 m 2 boyutlarında olan 28

29 içerisinde adet tavuk, 17,5x48,2 m 2 boyutlarında olandan ise adet civciv olması planlanmaktadır. Yeni küsmesin faaliyete geçmesiyle birlikte kümeslerdeki tavuk sayısı aşağıdaki gibi olacaktır. 1. Kümes (17,1x66,1 m 2 ) = adet tavuk 2. Kümes (17,1x66,1 m 2 ) = adet tavuk 3. Kümes (17,1x66,1 m 2 ) = adet tavuk 4.Kümes ( 17,4x48,2 m 2 ) = adet civciv Proje alanında yapılacak olan işletmede her türlü atık ve gübre ve idrardan kaynaklanan kirli suların geçirgen topraklardan sızarak taban suyuna ulaşmaması gerekmektedir. Bu yüzden bertaraf üniteleri sızdırmaz olacaktır. Tesiste planlanan ünitelerin kaplayacağı alanların büyüklüklerini gösterir bilgiler aşağıda sunulmuştur. Tablo 5 Tesisteki Kurulması Planlanan Ünitelerin Kapladığı Alanların Gösterimi ÜNİTE ADI TOPLAM ALAN ADET KÜMES ÇARDAĞI 3.390,93 m 2 3 CİVCİVHANE 838,68 m 2 1 YUMURTA DEPOSU 776,48 m 2 1 İDARİ BİNA 168,5 m 2 1 ÖLÜ İMHA ÇUKURU 20 m 2 1 FOSSEPTİK 16 m 2 1 GÜBRE FERMANTE TESİSİ 40 m 2 4 TOPLAM ALAN 5.394,3 m 2 Tablo 6. Makine-Ekipman Kapasite bilgileri MAKİNE ADI ADET GÜCÜ(KW) TRAFO 1 - JENERATÖR 1 - KOMPRASÖR 1 8 OTOMATİK YEMLEMELİ, TEMİZLEMELİ, HAVA 29

30 LANDIRMALI VE KAFES SİSTEMLİ KÜMES YUMURTA TASNİF MAKİNESİ 1 8 HAVALANDIRMA FANI b.3 Çalışacak Personel Sayısı Projenin ömrü olarak herhangi bir süre öngörülmemiş olup tesisin faydalı ömrü boyunca faaliyet göstereceği öngörülmektedir. Projenin inşaat aşamasında 5 kişi işletme aşamasında ise 10 kişinin çalıştırılması planlanmaktadır. Çalışacak personelin çalışma periyotları ve vardiya durumlarını gösteren tablo aşağıda sunulmuştur. Tablo 7. Çalışma Süreleri Piliç Yetiştiricilik Tesisi Çalışacak personel sayısı 10 Vardiya durumu 3 Günde kaç saat çalıştığı 8 saat/vardiya Ayda kaç gün çalıştığı 30 gün Yılda kaç gün çalıştığı 360 Tablo 8. Proje kapsamında çalıştırılması planlanan personel ve vasıflarını GÖREV DAĞILIMI ÇALIŞACAK PERSONEL SAYISI İdari Personel 1 Mühendis 1 Usta 2 Teknisyen 1 İşçi 5 Toplam 10 Projenin işletme aşamasında çalışacak personel mümkün olduğunca yöreden istihdam edilecek olup, bu sayede az da olsa bölge ekonomisine katkı sağlanmış olacaktır. c- Doğal Kaynakların Kullanımı (arazi kullanımı, su kullanımı, kullanılan enerji türü) 1.c.1. Arazi Kullanımı Faaliyet; Konya İli, Selçuklu İlçesi, Bağrıkurt Mahallesi Mevkii, 1539 parselde yüzölçümü ,82 m 2 alanda Proje Denge İnşaat Nakliyecilik Hay. Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından planlanan Adet Yumurta Tavukçuluğu projesidir. 30

31 Planlanan proje kapsamında 3 adet kümes 3.390,93 m2 alanı, 1 adet civcivhane 838,68 m2, 1 adet İdari Bina m2 alanı,1 adet su deposu 25 m2 alanı, 1 adet Yumurta Deposu m2 alanı, 1 adet Ölü İmha Çukuru 20 m2 alanı kapsayacak şekilde yapılacaktır. 1/ ölçekli Çevre Düzen planında faaliyet alanı tarım alanı olarak görülmektedir. Söz konusu faaliyet ile ilgili olarak İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü nden alınan görüş yazısı Ek-18 de sunulmuştur. 1.c.2. Su Kullanımı İnşaat Aşaması Faaliyetin inşaat aşamasında çalışacak 5 kişi için içme ve kullanma suyu miktarı, bir kişinin ihtiyaç duyacağı su 150 lt/gün olarak kabul edilirse; 5 kişi x 150 lt/kişi-gün= lt/gün = 0,75 m3/gün su kullanılacaktır. Kullanılacak suyun % 100 ünün atık su olarak döneceği kabulüyle oluşacak evsel nitelikli atık su miktarı 0,75 m3/gün olacaktır. İşletme Aşaması Yumurta Tavukçuluğu ve Gübre Fermente Tesisinde çalışan personel sayısı 10 kişi olacaktır. Kişi başına kullanılacak günlük içme ve kullanma suyu miktarı 150 lt/gün olduğunda toplam kullanılacak su miktarı; 10 kişi x 150 lt/gün. Kişi = 1500 lt/gün = 1,5 m3/gün olacaktır. Kullanılacak suyun % 100 ünün atık su olarak döneceği kabulüyle oluşacak evsel nitelikli atık su miktarı 1,5 m3/gün olacaktır. Tesiste personelden dolayı oluşan atıksuyu bertaraf etmek amacıyla tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Lağım Mecrası İnşası Mümkün Olmayan Yerlerde Yapılacak Çukurlara Ait Yönetmelik te belirtilen esaslara uygun 4 m. x 4 m. x 3 m ebatlarında sızdırmasız betondan yapılmış yan duvar ve tabanlara sahip foseptik çukur inşa edilecektir. Foseptik çukurunun % 80 doluluk oranına erişmesi durumunda içindeki atık su Selçuklu Belediye ye ait vidanjörler ile alınarak sonu arıtma tesisi ile biten kanalizasyona deşarj edilecektir. Verilen foseptik çukur boyutlarına ve oluşacak günlük atık su miktarına göre vidanjörün sahaya ortalama uğrama süresi; t = Vfoseptik x %80 / Qatıksu 31

32 t = 4 m x 4 m x 3 m x 0.80 / 1,0 m3/gün =38 gün olmaktadır. Su Kullanımı İlk aşama olan civcivlerin yetiştirilmesi için kullanılacak su miktarı: Kümeste civciv varlığı durumunda kullanılacak olan toplam su miktarı; Civcivler için kullanılacak su miktarı: x 0,1 lt /gün-civciv (100 ml) = lt/gün = 1.4 m3 /gün dür. İkinci aşama olan yumurta tavukları için kullanılacak su miktarı: Kümeste tavuk varlığı durumunda kullanılan olan toplam su miktarı; Tavuklar için kullanılacak su miktarı: x 0,2 lt /gün-civciv (200 ml) = lt/gün = 11.8 m3 /gün dür. Genel Temizlik Çalışmaları için Su Kullanımı Kümeslerin genel temizlik çalışmaları sırasında su kullanılmayacak olup bu aşamada atık su oluşumu söz konusu olmayacaktır. Bunun sebebi kafeslerin metal olması ve su ile temas ettiği zaman korozyona yani paslanmaya uğramasıdır. Bu da tavukların sağlığı açısından zararlı olup bu yüzden genel temizlik çalışmalarında hava ile kuru temizlik yapılacaktır. Yumurtlama verimi düşen tavukların tesisten gönderilmesinden sonra hava ile kuru temizlik yapılan kümesler daha sonra dezenfektasyonu yapılarak bir hafta boyunca bekletilip dinlendirilecektir. Böylece yeni gelecek olan genç tavuklar için temiz ve sağlıklı bir ortam hazırlanmış olacaktır. Toplam su kullanımı = Evsel Nitelikli Su Kullanımı + civcivlerin ve tavukların Su Kullanımı = 1,5 m3 /gün + 0,75 m3 /gün m3/gün m3/gün = 15,45 m3 / gün Projenin gerçekleştirileceği alanda su yönünden sıkıntı bulunmamakta olup tesis için gerekli su ihtiyacı 1539 parselde çed belgesi alındıktan sonra yeraltı kuyusu açılacak olup gerekli izinlerin alınacağını beyan ve taahhüt ederiz. 32

33 1.b.3. Enerji Türü Proje kapsamında gerekli olan elektrik enerjisi ihtiyacı mevcut durumda bulunan şebekeden karşılanacaktır. Projenin işletme sürecinde 16 hafta (4 ay) kadar beslenen civcivlerin kümeslerdeki ortam sıcaklığının ayarlanması amacıyla kış aylarında elektrikli ısıtıcı kullanılacağı için herhangi bir emisyon oluşumu söz konusu değildir. ç- Atık Miktarları (Katı, Sıvı, Gaz Vb.) Ve Atıkların Kimyasal Fiziksel Ve Biyolojik Özellikleri Denge İnşaat Nakliyat Hayvancılık Taah.San.Ve Tic. Ltd.Şti. tarafından gerçekleştirilmesi planlanan Yumurta Tavukçuluğu projesinin arazi hazırlama ve inşaat aşamasında; kazı, inşaat, montaj vb. işlemlerden kaynaklanacak çevresel etkiler beklenmektedir. Buna göre arazi hazırlama ve inşaat aşamasında; gerek çalışacak personelden ve gerekse yapılacak inşaat, montaj vb. çalışmalardan dolayı hafriyat, atıksu, katı atık, emisyonlar ve gürültü kirliliği oluşması söz konusu olacaktır. 1.ç.1. Pasa, Bitkisel Toprak ve Hafriyat Proje kapsamında Yumurta Tavukçuluğu ve Gübre Fermente Tesisi faaliyette olan bir tesis olduğundan arazi hazırlığı çalışmalarında kurulacak olan yeni tesis ve kümese göre çıkacak hafriyat miktarı aşağıda hesaplanmıştır. Proje alanına kurulacak olan kümes, m2 alan kaplamaktadır. Toplam Hafriyat Miktarı = Hafriyat Alanı x Hafriyat Derinliği = m2 x 2 m = 3938 m3 tür. 1.ç.2. Sıvı Atıklar Proje kapsamında tesiste inşaat aşamasında ve işletme aşamasında çeşitli amaçlara yönelik su kullanımı söz konusudur. Bu nedenle su kullanımı iki başlık altında incelenmiştir. 1. İnşaat Aşamasındaki Su Kullanımı 2. İşletme Aşamasındaki Su Kullanımı 33

34 Sıvı Atıklar İnşaat Aşaması Ayrıca faaliyetin inşaat aşamasında çalışacak 5 kişi için içme ve kullanma suyu miktarı, bir kişinin ihtiyaç duyacağı su 150 lt/gün olarak kabul edilirse; 5 kişi x 150 lt/kişi-gün= 750 lt/gün = 0,75 m3/gün su kullanılacaktır. Kullanılacak suyun % 100 ünün atık su olarak döneceği kabulüyle oluşacak evsel nitelikli atık su miktarı 0,75 m3/gün olacaktır. İşletme Aşaması Proje kapsamında tesiste işletme aşamasında çeşitli amaçlara yönelik su kullanımısöz konusudur. Bunlar; 1.Tesiste bakım ve yetiştiriciliği sağlayacak olan personelin içme ve kullanma suyu, 2.Kanatlı hayvanların içme suyu 3.Tesis yıkama suyu, şeklindedir. Proje kapsamında tesisinde çalışacak personel sayısı 10 kişi olacaktır. Kişi başına kullanılacak günlük içme ve kullanma suyu miktarı 150 lt/gün olduğunda toplam kullanılacak su miktarı; 10 kişi x 150 lt/gün. Kişi = lt/gün = 1,5 m3/gün olacaktır. Kullanılacak suyun % 100 ünün atık su olarak döneceği kabulüyle oluşacak evsel nitelikli atık su miktarı 1,5 m3/gün olacaktır. Tesiste kullanılacak içme suyu ile ilgili olarak tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik hükümlerine uyulacaktır. Sıvı Atıklar İlk aşama olan civcivlerin yetiştirilmesi için kullanılacak su miktarı: Kümeste civciv varlığı durumunda kullanılacak olan toplam su miktarı; Civcivler için kullanılacak su miktarı: x 0,1 lt /gün-civciv (100 ml) = lt/gün = 1.4 m3 /gün dür. 34

35 İkinci aşama olan yumurta tavukları için kullanılacak su miktarı: Kümeste tavuk varlığı durumunda kullanılan olan toplam su miktarı; Tavuklar için kullanılacak su miktarı: x 0,2 lt /gün-civciv (200 ml) = lt/gün = 11.8 m3 /gün dür. Genel Temizlik Çalışmaları için Su Kullanımı Kümeslerin genel temizlik çalışmaları sırasında su kullanılmayacak olup bu aşamada atık su oluşumu söz konusu olmayacaktır. Bunun sebebi kafeslerin metal olması ve su ile temas ettiği zaman korozyona yani paslanmaya uğramasıdır. Bu da tavukların sağlığı açısından zararlı olup bu yüzden genel temizlik çalışmalarında hava ile kuru temizlik yapılacaktır. Yumurtlama verimi düşen tavukların tesisten gönderilmesinden sonra hava ile kuru temizlik yapılan kümesler daha sonra dezenfektasyonu yapılarak bir hafta boyunca bekletilip dinlendirilecektir. Böylece yeni gelecek olan genç tavuklar için temiz ve sağlıklı bir ortam hazırlanmış olacaktır. Toplam su kullanımı = Evsel Nitelikli Su Kullanımı + Civcivlerin ve Tavukların kullanım suyu = 0,75 m3 /gün + 1,50 m3 /gün + 1,4 m3/gün + 11,8 m3/gün = 15,45 m3 / gün Tesiste oluşacak olan evsel nitelikli ve kullanma suyundan oluşan tüm suların toprağa sızmaması için tabanı beton zeminden yapılacaktır. Tablo.8.1 Kullanım Kaynaklarına Göre Su Miktarları Kullanım Kaynakları Miktar(m 3 /gün) İnşaat Aşamasında Çalışanlardan kaynaklanan içme ve kullanma suyu 0,75 m 3 /gün İşletme Aşamasında Tesiste bakım ve yetiştiriciliği sağlayacak olan personelin içme ve kullanma suyu 1,5 m 3 /gün Kanatlı hayvanların içme suyu 13,2 m 3 /gün Toplam Günlük Su İhtiyacı m³/gün 35

36 1.ç.3. Katı Atıklar ve Ambalaj Atıkları Evsel Nitelikli Katı Atıklar Arazi Hazırlık ve İnşaat Aşaması; Arazi Hazırlık ve İnşaat Aşamasında esnasında toplam 5 kişi çalışacaktır. Bir kişinin günlük katı atık üretiminin 1,34 kg/gün.kişi olacağı kabul edildiğinde; 5 kişi x 1,34 kg/gün = 6,7 kg/gün evsel nitelikli katı atık oluşacaktır. İşletme Aşaması; Faaliyet alanında toplam 10 kişi çalışacaktır. Söz konusu personelden dolayı oluşan evsel nitelikli katı atık miktarının hesabında günlük kişi başına üretilen katı atık miktarı 1,34 kg/kişi-gün kabul edilmiştir. 10 kişi x 1,34 kg/gün-kişi = 13,4 kg/gün evsel nitelikli katı atık oluşacaktır. Katı Atıklar Gübre Üretim aşamasında oluşacak günlük katı atık miktarı 0,095-0,160 kg/gün arasında değişmektedir. Tablo 9. Hayvan Atıklarının Fiziksel Özellikleri Kaynak: ( Hart, Ohio State Univ,1993 ) Yumurtlayan bir tavuğun geçirdiği hayat devreleri gözden geçirilecek olursa; 21 günlük embriyonal gelişme devresinden sonra yumurtadan çıkmasıyla başlamaktadır. 0 ila 6 haftalık dönem civciv, 6 ila 20 haftalık dönem piliç, 20 ila haftalık dönem yumurtlama devresi olarak adlandırılır. 20 haftalık yaşa erişen piliç cinsel olgunluğunu tamamlayarak yumurta üretimine geçer ve ergin tavuk adını alır. Yumurtlama devresi yaklaşık 1 yıl sürer daha sonra ya reforme tavuk olarak elden çıkarılır ya da 50 ila 60 haftalık yaşta, yapay tüy dökümüne sokularak ikinci verim yılı için tutulur. Kısaca özetlenen tavuğun yaşam öyküsü 36

37 gereğince; DENGE İNŞAAT NAKLİYAT HAYVANCILIK TAAH. SAN. VE TİC. LTD.ŞTİ. ye ait proje kapsamında yumurta eldesi amacıyla beslenen yumurta tavukları da yumurtlama dönemini tamamlayarak reforme olacaktır. Proje kapsamında yumurta dönemini tamamlayan tavuklar kesimhanelere gönderilip burada değerlendirilecektir. Tavuklar bir yıl boyunca kümeste kalacaktır. Bu durum göz önüne alınarak tesisin tam kapasite 365 gün 24 saat kesintisiz çalıştığı kabul edilerek hesaplamalar yapılmıştır. Toplam Tavuk Sayısı: adet Civciv ve Tavuk Başına Günlük Oluşan Gübre Miktarı: kg/gün2 Günlük Oluşan Gübre Miktarı: Tavuk Sayısı x Günlük Oluşan Gübre Miktarı Günlük Oluşan Gübre Miktarı: x kg/gün = kg / gün Projenin işletme aşamasında her biri kümeste 3 adet sıyırıcı bulunacaktır. Tesiste oluşan katı atıkların toprağa herhangi bir teması ve zararı olmaması için katı atık yerlerinin beton zeminden yapılacağını beyan ve taahhüt ederiz. Ölü Tavuk/Civciv Tesiste günlük ölecek tavuklar 3285 sayılı Hayvan Sağlığı ve Zabıtası Kanunu ve Kuluçkahane ve Damızlık Kanatlı İşletmeleri Yönetmeliği hükümleri gereğince hayvanların uğrağı olmayan, akarsulardan uzak, yeraltı sularını kirletmeyecek şekilde en az iki metre derinliğindeki çukurlara kireçlenerek gömülerek çevreye zarar vermeden imha edilmeleri sağlanacaktır tarih ve sayılı resmi gazetede yayımlanan Hayvan Sağlığı ve Zabıtası Yönetmeliğinde ve Tarım Köy İşleri Bakanlığının yayımlamış olduğu Tavuk Vebası Hastalığına (Avıan Influenza) Karşı Korunma Ve Mücadele Talimatnamesinde seçilmiş olan yer muhtemelen enfekte olmuş olan merkezin yakınlarında veya mümkün olan en yakın yerde, tercihen yerleşimin olduğu yerlerden uzakta, hayvanların uğrağı olmayan, akarsulardan uzak, yer altı sularını kirletmeyecek yerlerde olmalıdır. Çukur en az 2 metre genişliğinde ve yine en az iki metre derinliğinde olmalıdır. Bu derinlikte, her biri yaklaşık 1,8 kg ağırlığında olan 300 hayvan için 1,3 m2'lük alan gerekli olur. Daha derine kazılması (3,6-6 metre) mümkün olduğunda, m2 başına hayvan sayısı her bir metre derinlik ile birlikte iki katına çıkabilir. Karkasların ve/veya malzemenin çukura gömülme işlemleri sona erdikten sonra, bunların üzeri deliği kapatmadan önce sönmemiş kireç ile kaplanır. denilmektedir. Tesiste işletme aşamasında günde ortalama 5-6 adet tavuğun öleceği düşünülmekte olup bu rakam toplam tavuk sayısı ile kıyaslandığında ciddi sonuçlar doğuracak şekilde bir etki oluşturmayacaktır.(kaynak: Hayvan Atıklarının fiziksel özellikleri, Hart, Ohio State Univ, 1993) 37

38 Bu kapsamda yapılan hesaplamalar aşağıda sunulmuş olup 1 yılda oluşacak tavuk sayısı aşağıda hesaplanmıştır. 6 tavuk/gün x 365 gün =2.190 tavuk/yıl Projenin işletme sürecinde 16 hafta (4 ay) kadar beslenen civcivlerin kümeslerdeki ortam sıcaklığının ayarlanması amacıyla kış aylarında elektrikli ısıtıcı kullanılacağı için herhangi bir emisyon oluşumu söz konusu değildir. Ambalaj Atıkları Projenin işletme aşamasında gerek prosesten gerekse çalışan personelden kaynaklanabilecek plastik, cam, kağıt-karton, kompozit vb. ambalaj atıkları oluşması öngörülmektedir. Tesiste oluşması muhtemel ambalaj atıklarının, tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmelik, Ek-4 te verilen listeye göre atık kodları ve oluşması muhtemel miktarları Tablo 10 da verilmiştir. Tablo 10 Tesiste oluşması muhtemel ambalaj atıkları ve miktarları ATIK KODU ATIK CİNSİ OLUŞMASI BEKLENEN MİKTARI Plastik Ambalaj 20 kg/ay Kağıt-Karton Ambalaj 100 kg/ay Metalik Ambalaj 10 kg/ay Cam Ambalaj 5 kg/ay Ahşap Ambalaj 10 kg/ay Karışık Ambalaj 5 kg/ay Proje kapsamında oluşacak ambalaj atıklarının depolama ve bertaraf yöntemi ile ilgili detaylı açıklama 3.3. başlığı altında verilmiştir. 38

39 1.ç.4. Atık Yağ ve Tehlikeli-Tehlikesiz Atıklar, Tıbbi Atık ve Bitkisel Atık Yağ Oluşumu Atık Yağ Proje kapsamında çalışacak sevkiyat amacı ile kullanılacak kamyonların bakım ve onarımları proje sahasında yapılmayacak olup, en yakın yetkili servislerde ve/veya akaryakıt istasyonlarında yaptırılacaktır. Ancak araç bakımlarının proje sahasında yapılmasının zorunlu olduğu durumlarda oluşması muhtemel atık yağların bertarafı için tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği ( tarih ve sayılı RG ve tarih ve sayılı RG ile değişik) hükümleri uygulanacaktır. Tesiste oluşacak atık yağlar; tesis binası alanı dışında, kalınlığı en az 25 cm olan betonarme, havuzlama yan duvarlara sahip, dökülmelere karşı geçirimsizliğini sağlanmış zeminde ve üzeri kapalı güvenlik önlemleri alınmış alanda konteynırlar içinde toplanacaktır. Konteynır hacmi en az 200 lt olacaktır. Farklı kategorideki atık yağlar için farklı konteynırlar kullanılacaktır. Konteynırlar göstergeli, aşırı dolmayı önleyici tertibata sahip olacaktır. Konteynırlar işaretli yere kadar doldurulacak ve hiçbir zaman tam dolu bırakılmayacaktır. Tehlikeli Atık Tesiste işletme aşamasında kimyasal maddeler ile kontamine olmuş ambalaj atıkları, kontamine cam atıklar ve atık filtreler oluşacaktır. Tesis içerisinde herhangi bir parlayıcı, patlayıcı, tehlikeli ve toksik madde taşınması veya depolanması yapılmayacaktır. Tesis içerisinde hijyenin sağlanmasına yönelik dezenfektanlar kullanılacaktır. Kullanılan dezenfektanlara ait ambalajlar tehlike atık kategorisinde değerlendirilerek geçici depolama alanında depolanacak ve bertarafı için lisanslı firmalara verilecektir. Sahada ayda ortalama 10 kg dezenfektan kullanılacaktır. Söz konusu dezenfektanlar 1 litrelik ambalajlarda satılmakta olup aylık dezenfektan atığı 10 adet/ay olarak hesaplanmıştır. Tesiste oluşacak tehlikeli atıkların, tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmelik, Ek-4 te verilen listeye göre atık kodları ve oluşması muhtemel miktarları Tablo 11 de verilmiştir. 39

40 Tablo 11. Tesiste Oluşması Muhtemel Tehlikeli Atıklar ve Miktarları Atık Kodu Atık Cinsi Atık Kaynağı Bertaraf Yöntemi Oluşması muhtemel miktarları * Tehlikeli maddeler içeren Büro Ara Depolama/Yakma 3 kg/ay atık baskı tonerleri * Tehlikeli maddeler içeren atık baskı tonerleri * Tehlikeli maddelerle kirlenmiş emiciler, filtre malzemeleri(başka şekilde tanımlanmamış ise yağ filtreleri), temizleme bezleri, koruyucu giysiler * Flüoresan lambalar ve diğer cıva içeren atıklar İşletme aşaması Ara Depolama/Yakma 30 kg/ay İşletme Ara Depolama/Yakma 20 kg/ay aşaması İşletme Ara Depolama/Yakma 5 kg/ay aşaması Proje kapsamında oluşacak tehlikeli atıkların depolama ve bertaraf yöntemi ile ilgili detaylı açıklama 3.4. başlığı altında verilmiştir. Tehlikesiz Atık Tesiste oluşacak tehlikesiz atıkların, tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmelik, Ek-4 te verilen listede A ve M harfleri ile tanımlanmayan ve tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Bazı Tehlikesiz atıkların Geri Kazanımı Tebliği Ek- 2 de yer almayan atık kodları ve oluşması muhtemel miktarları Tablo 12 de verilmiştir. Tablo 12 Tesiste Oluşması Muhtemel Tehlikesiz Atıklar ve Miktarları Atık Kodu Atık Cinsi Atık Kaynağı Atık Kaynağı Oluşması muhtemel miktarları Kâğıt Karton İşletme Geri Kazanım 100 kg/ay aşaması Cam İşletme Geri Kazanım 20 kg/ay aşaması Plastik İşletme aşaması Geri Kazanım 30 kg/ay 40

41 Tıbbi Atık Faaliyet sırasında çalışacak personelin herhangi bir kaza ile karşı karşıya kaldıklarında ilk müdahaleyi yapabilecek kapasitede tıbbi donanım bulundurulacak olup; enjeksiyon, dikiş gibi tıbbi müdahaleler yapılmadığı için kesici, delici tıbbi atıklar oluşmayacaktır. Daha ağır yaralanmalar ve kazalar olması durumunda ise Selçuklu Merkezde bulunan sağlık kuruluşlarına ivedilikle sevk edilecektir. Bu kapsamda tesiste oluşacak atıkların miktarı belirlenememekle birlikte çok az miktarda olması tahmin edilmektedir. Proje kapsamında tavuklara yapılacak rutin kontroller sırasında aşı, ilaç ve dezenfektanların ambalajından kaynaklanacak tıbbi atıklar olacaktır. Bu kapsamda tesiste oluşması muhtemel atıkların miktarı 3 kg/ay olarak ön görülmektedir. Açığa çıkacak tıbbi atıklar, Tarih ve Sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Tıbbi Atıkların Kontrol Yönetmeliği hükümlerine uygun olarak toplanacak, geçici olarak depolanacak ve Lisanslı Sterilizasyon Tesislerine gönderilerek bertarafı sağlanacaktır. Bitkisel Atık Yağlar Proje kapsamında çalıştırılması planlan 10 kişinin günlük yemek ihtiyaçları tesis dışından hazır yemek firmalarından karşılanacaktır. Dolayısıyla tesiste bitkisel atık yağ oluşumu beklenmemektedir. 1.ç.5. Atık Pil ve Akümülatörler Proje kapsamında işletme aşamalarında kullanılacak ekipmanlardan kaynaklı atık pil oluşmayacaktır. Öngörülemeyen bir durumda, söz konusu atıkların faaliyet kapsamında oluşması halinde, atık piller tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği'nin (Değişiklik: tarih ve sayılı R.G.) ilgili hükümlerine uyularak, evsel atıklardan ayrı toplanacak, pil ürünlerinin dağıtımı ve satışını yapan işletmelere veya belediyelerce oluşturulan toplama noktalarına teslim edilecektir. 41

42 1.ç.6. Ömrünü Tamamlamış Lastikler Proje kapsamında işletme aşamalarında kullanılacak araçların bakım ve onarımları yetkili servislerde yapılacak olduğundan ömrünü tamamlamış lastik oluşumu beklenmemektedir. Öngörülemeyen bir durumda, söz konusu atıkların faaliyet kapsamında oluşması halinde, tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği (Değişiklik: tarih ve sayılı R.G.) hükümleri uyarınca, ömrünü tamamlamış lastikler tesiste depolanmayacak ve Yönetmeliğin 5. Maddesi ne uygun olarak lastik dağıtımını ve satışını yapan işletmelere veya yetkili taşıyıcılara teslim edilecektir. Talaş atıkları: Kümeslerde hayvanların altına serilen bir çeşit talaştır. Hayvanların altının sıcak tutulmasını, sıvı ve katı atıkların dağılmamasını sağlamak amacı ile kullanılacaktır. Civcivler gelmeden önce kümesin zeminine serilen altlık yazın 4 cm kışın ise 6 cm yüksekliğinde olmalıdır. Altlık civcivlerin üşümesine engel olup aynı zamanda yumuşak bir zemin oluşturmayı sağlamaktadır. Kümeslerde her donem sonunda olmak üzere gübre niteliğindeki altlığın çıkarılması işlemi gerçekleşecektir. Ağaç talaşı civcivlerin temiz ve sıcak bir ortamda yaşamaları amaçlı olarak altlarına serilecektir. Ortalama 3 cm. (0,03 m.) kalınlığında ağaç talaşı serilecek olup, 1 adet kümeste talaş serilecek alanın toplam büyüklüğü 1969 m² dir. *Kullanılacak Talaş Miktarı; 1 Adet Kümeste Serilecek Toplam Talaş Alanı Miktarı =1969 m² Serilecek Talaşın Kalınlığı (h) =3 cm. =0,03 m Serilecek Talaşın Hacmi =1969 m² x 0,03 m.=59 m³ Serilecek Talaşın Özgül Ağırlığı =0,002 ton/m³ 1 Seferde Kullanılacak Talaş Miktarı =59 m³x0,002ton/m³=0,12 ton 42

43 Kırılan ve Çatlayan Yumurtalardan Oluşacak Katı Atık; Kümeslerde oluşabilecek diğer katı atıklar ise kırık ve çatlak yumurtalardır. Kafeslerde kırılan ve çatlayan yumurtalar bantların altında bulunan tavaların üzerinde kalmaktadır. Ancak asansörlü yumurta toplama sistemi ile yumurtalar güvenle, kırık ve çatlak oranı minimum düzeyde tutularak toplanır. Bir yumurtanın ortalama ağırlığı 60 gr dır. Günlük maksimum 100 yumurta kırıldığında 6000 gr; 6 kg atık yumurta ortaya çıkacaktır. Tesiste oluşacak olan tüm atıkların toprağa zarar vermemesi için toprakla temasının olmaması gerekmemektedir. Bu yüzden oluşacak olan tüm atık yerlerinin beton zemin yapılacağını beyan ve taahhüt ederiz. 1.ç.7. Gürültü Oluşumu Proje kapsamında çalışacak iş makinelerinden kaynaklı gürültü oluşumu söz konusu olacaktır. En olumsuz koşullar göz önüne alındığında ortaya çıkacak ses basınç düzeyinin hesaplanmasında; Lpt = 10 Log ( ) formülü kullanılmaktadır. Formülde; Lpt = Toplam ses basınç düzeyi, Lpi = Her bir iş makinesinden kaynaklanan ses basınç düzeyi olarak yer almaktadır. Kullanılacak her bir kaynaktan r uzaklıkta, her bir iş makinesinin yaratacağı ses basınç düzeyinin (Lpi) hesaplanmasında da aşağıdaki formül kullanılmaktadır. Lpi = Lwi + 10 Log (Q/A) A = 4 π r2 Q =Yönelme katsayısı (Yer düzeyindeki ses kaynağının yarı küresel dağılımı, Q =2) r = Kaynaktan uzaklık (m) Lwi = Her bir iş makinesinin ses gücü düzeyi (db) Aatm olarak belirtilen atmosferin etkisiyle seste azalma, kaynağın frekansına ve kaynaktan uzaklığa bağlı olarak değişiklik göstermektedir. İş makineleri ve karayolu taşıtları için ortalama frekans aralığı Hertz olarak kabul edilmiştir. Ortalama ses basınç 43

44 seviyesindeki atmosferik rötuş nedeniyle meydana gelecek hesaplanmasında aşağıdaki formül kullanılmaktadır. Aatm = 7,4 x 10-8 x f2 x r / φ Formülde; Aatm = Atmosferik rötuş ile ses basıncı düzeyindeki düşüş (dba) f = İletilen Sesin Frekansı (3500) r = Kaynaktan Uzaklık (m) φ= Havanın Bağıl Nemi (% 60,95) (3) Ses (gürültü) düzeyinin hesabında ise aşağıdaki formül kullanılmaktadır. L = Lpt - Aatm+DF Formülde; L = Ses (gürültü) düzeyi (dba), DF = Düzeltme faktörü Ses düzeyi, ses basıncı düzeyinin belli bir eğriye göre ağırlıklı olarak bulunmuş şeklidir. Karmaşık seslerin ses yüksekliğini tek bir değerle ifade etmek için kullanılmaktadır. Kulağın duyarlılığı ile orantılı ağırlıklar kullanılmakta olup, bu ağırlıklar A, B ve C olarak adlandırılmıştır. Ağırlıklı ses (gürültü) düzeylerinin hesaplanması için kullanılan düzeltme faktörü-frekans eğrisi Şekil 3.5 de verilmiştir. Şekil 3.5 A, B ve C Ağırlıklı Ses (Gürültü) Düzeyleri için Çevirim Eğrileri Kaynak: Özgüven, N. (Prof. Dr.), Endüstriyel Gürültü Kontrolü 44

45 Proje kapsamında işletme aşaması sırasında yapılacak çalışmalarda gürültüye neden olabilecek makine ve ekipmanların Miktarı ve Ses Gücü Seviyeleri Tablo 13 te verilmiştir. Söz konusu araçlardan kaynaklanacak ortalama ses basınç seviyelerinin uzaklığa göre dağılımı Tablo 14 da, dağılımı gösterilmiştir. Tablo 13 Proje nin işletme Aşamasında Kullanılacak Makine- Ekipmanların Miktarı ve Ses Gücü Seviyeleri Makine adı Adet Gücü (kw) Kamyon Tablo 14. Proje Kapsamında İşletme Aşamasında Tüm Kaynaklardan Oluşacak Ortalama Ses Basınç Seviyelerinin Mesafelere Göre Dağılımı, 45

46 Şekil 4 İşletme Aşamasında Tüm Kaynaklardan Oluşacak Ortalama Ses Basınç Seviyelerinin Mesafelere Göre Dağılımı Grafiği tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği (Deşiklik: tarih ve sayılı Resmi Gazete) Madde 22 te Endüstri tesisleri için çevresel gürültü sınır değerleri Ek- VII de yer alan Tablo-4 de verilen sınır değerleri aşamaz. İfadesi yer almaktadır. Anılan yönetmelikte Ek-VII, Tablo-4 de belirtilen, endüstri tesisinden kaynaklanacak çevresel gürültü düzeyi ve gürültünün önlenmesine ilişkin kabul edilebilir en yüksek gürültü seviyeleri Tablo 15 da verilmiştir. Tablo 15. Endüstri Tesisleri İçin Çevresel Gürültü Sınır Değeri Alanlar Lgündüz (dba) Lakşam (dba) Lgece (dba) Gürültüye hassas kullanımlardan eğitim, kültür ve sağlık alanları ile yazlık ve kamp yerlerinin yoğunluklu olduğu alanlar Ticari yapılar ile gürültüye hassas kullanımların birlikte bulunduğu alanlardan konutların yoğun olarak bulunduğu alanlar Ticari yapılar ile gürültüye hassas kullanımların birlikte bulunduğu alanlardan işyerlerinin yoğun olarak bulunduğu alanlar Endüstriyel alanlar

47 ÇGDY Yönetmeliği Madde 22 de endüstriyel tesisler, atölye imalathane ve işyerlerinden çevreye yayılan gürültü seviyesine ilişkin kriterler belirlenmiştir. Bu kapsamda ilgili maddenin a bendinde Her bir endüstri tesisinden çevreye yayılan gürültü seviyesi bu Yönetmeliğin ekindeki Ek-VII de yer alan Tablo-4 te verilen sınır değerleri aşamaz denilmektedir. Tablo 15 de verilen gürültü düzeyleri; ÇGDYY nin Ek-VII Tablo-4 de belirtilen gürültü sınır değerleri ile karşılaştırıldığında gündüz için yaklaşık 70 m mesafeden sonra 70 dba sınır değerini sağlandığı görülmektedir. Bu şartlar doğrultusunda proje alanına en yakın yerleşim birimi alanın 1300 m. Güney batısında bulunan Bağrıkurt Mahallesidir. Yukarıda belirtilen mesafeler göz önüne alındığında oluşan gürültü seviyesinin söz konusu alanlara herhangi bir etkisinin olmayacağı düşünülmektedir. 1.ç.8. Emisyonlar ve Hava Kalitesine Etkiler Toz Emisyonu Faaliyet alanında gerçekleştirilecek olan hafriyat işlemleri sırasında toz emisyonları oluşacaktır. Arazi Hazırlık ve İnşaat aşamasında oluşacak toz emisyonlarına ilişkin hesaplamalara aşağıda yer verilmiştir. Proje alanında bitkisel toprak hafriyatı, sökme, yükleme-boşaltma ve nakliye işlemleri esnasında oluşacak toz emisyonu Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliğinde verilen toz emisyon faktörleri dikkate alınarak hesaplanmıştır. Tablo 16 Toz Emisyon Faktörleri İŞLEM EMİSYON FAKTÖRÜ kg/ton Kontrolsüz Kontrollü Malzemelerin Sökülmesi 0,025 0,0125 Malzemelerin Yüklenmesi 0,01 0,005 Malzemelerin Taşınması (Gidiş- 0,7 0,35 Dönüş) Malzemelerin Boşaltılması 0,01 0,005 Malzemelerin Depolanması 5,8 kg/ha.gün 2,9 kg/ha.gün 47

48 Hafriyat İşlemleri Sırasında Oluşacak Toz Emisyonu Proje alanına eklenecek olan kümes, m2 alan kaplamakta olup bu alanda hafriyat çalışmaları gerçekleştirilecektir. Proje kapsamında Tesisin inşaası için m3 toprak sıyrılacaktır. Proje alanında yapılacak temel kazı çalışmalarında hesaplama yapılırken ortalama derinlik 2 m alınmıştır. Toplam Hafriyat Miktarı = Hafriyat Alanı x Hafriyat Derinliği = m2 x 2 m = m3 tür. Hafriyatı yapılacak bitkisel toprağın yoğunluğu 1,5 gr/cm3 kabul edildiğinde yıllık toplam hafriyat miktarı; Toplam Hafriyat Miktarı = Toplam Hafriyat Hacmi x Toprak Yoğunluğu Toplam Hafriyat Miktarı = m3 x 1,5 ton/m3 = tondur. Çalışma Süresi = 6 ay / yıl, 25 gün/ay, 8 saat/gün Toplam Hafriyat Miktarı = ton Aylık Hafriyat Miktarı = 984,5 ton Günlük Hafriyat Miktarı = 39,38 ton Saatlik Hafriyat Miktarı = 4,9 ton Hafriyat, yükleme ve taşınması sırasında oluşacak toz miktarı; a) Toprağın hafriyatı sırasında meydana gelebilecek olan toz miktarı; Kontrolsüz; E1 = 4,9 ton/saat x (0,025) kg/ton E1 = 0,1225 kg/saat Kontrollü; E1 = 4,9 ton/saat x (0,0125) kg/ton E1 = 0,061 kg/saat b) Hafriyat toprağının yüklenmesi ve boşaltılması sırasında meydana gelebilecek olan toz miktarı; Kontrolsüz; E2 = 4,9 ton/saat x (0,01) kg/ton E2 = 0,049 kg/saat Kontrollü; E2 = 4,9 ton/saat x (0,005) kg/ton E2 = 0,0245 kg/saat 48

49 b) Hafriyat toprağının taşınması sırasında meydana gelebilecek olan toz miktarı; Proje alanından ilerleyen faaliyet dönemlerinde hafriyatı yapılacak toprak, hafriyat yapılacak alanlara ortalama 100 m mesafede kurulacak hafriyat depolama alanına nakledilecektir. Bu durumda her seferde gidiş-geliş toprak yolda kat edilecek toplam mesafe 200 m dir. Taşıma esnasında kullanılacak olan her bir kamyonun 25 ton malzeme taşıyabildiği dolayısıyla günlük (8 saat lik çalışma süresinde) taşınması gereken malzeme miktarı kamyon kapasitesine (2 sefer (39,38 ton/25 ton)) bölünerek 1 günde malzemenin taşınması için yapılan sefer sayısı bulunmaktadır. Söz konusu taşıma işleminin 4 sefer yapılacağı varsayımıyla taşıma sırasında oluşacak toz emisyonu kütlesel debisi; Kontrolsüz; E3 = (2 araç/8 saat x 0,7 kg toz/araç-km x 0,1 km x 2) = 0,035 kg/saat Kontrollü; E3 = (2 araç/8 saat x 0,35 kg toz/araç-km x 0,1 km x 2) = 0,0175 kg/saat d) Hafriyat toprağın depolanması sırasında meydana gelebilecek olan toz miktarı; Hafriyat toprak 0,05 hektarlık hafriyat toprak depolama alanında depolanacaktır. Kontrolsüz; E4 = (5,8 kg/ha-gün) x (0,05 ha/1 yıl / 150 gün/yıl / 8 saat/gün) E4 = 0,00024 kg/saat Kontrollü; E4 = (2,9 kg/ha-gün) x (0,05 ha/1 yıl / 150 gün/yıl / 8 saat/gün) E4 = 0,00012 kg/saat Hafriyat toprağının alınması işlemlerinden oluşacak toz emisyonu toplam kütlesel debisi; Kontrolsüz; ETOPLAM-1 = 0,1225 kg/sa + 0,049 kg/sa + 0,035 kg/sa + 0,00024 kg/sa ETOPLAM-1 = 0,21 kg/sa olarak bulunur. 49

50 Kontrollü; ETOPLAM-1 = 0,061 kg/sa + 0,0245 kg/sa + 0,0175 kg/sa + 0,00012 kg/sa ETOPLAM-1 = 0,10 kg/sa olarak bulunur. Proje kapsamında gerçekleştirilecek çalışmalar esnasında oluşacak toz emisyonu hesaplanırken, çalışmaların en olumsuz şartlarda gerçekleşeceği göz önüne alınmıştır tarih ve sayı ile Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği (SKHKKY) Ek-2 de de belirtildiği üzere; yeni kurulacak tesisler için, Ek-2 de belirtilen kirletici kütlesel debilerinin aşılması halinde Hava Kirlenmesine Katkı Değerinin Hesaplanması gerekmektedir. Tesisin inşaat aşaması süresince yapılacak bütün çalışmaların aynı zaman diliminde gerçekleştirileceği göz önüne alındığında oluşacak toz emisyonu 0,21 kg/saat olarak hesaplanmıştır. Dolayısıyla SKHKKY Ek-2 de de belirtildiği üzere; yeni kurulacak tesisler için, Ek-2 de belirtilen kirletici kütlesel debilerinin aşılması halinde, tesis etki alanında uluslararası kabul görmüş bir dağılım modeli kullanımıyla Hava Kirlenmesine Katkı Değerinin Hesaplanması na gerek duyulmamıştır. Hava Emisyonu Projenin işletme sürecinde 16 hafta (4 ay) kadar beslenen civcivlerin kümeslerdeki ortam sıcaklığının ayarlanması amacıyla kış aylarında elektrikli ısıtıcı kullanılacağı için herhangi bir emisyon oluşumu söz konusu değildir Tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Çevre Kanununca Alınması gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmeliğe göre; Ek-2 listesi madde; adet ve daha fazla piliç, tavuk, hindi ve benzeri kümes hayvanları kapasiteli tesisler kısmına göre değerlendirilmekte olup Tarih ve sayılı resmi gazete de yayımlanan Sanayi kaynaklı hava kirliliği kontrol yönetmeliğine göre; Çevre izni kapsamında hava emisyonu açısından değerlendirme (Değişik madde başlığı:rg-13/4/ ) MADDE 10 (Başlığıyla birlikte değişik:rg-30/3/ ) (1) (2) (Ek:RG-13/4/ ) Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmeliğin Ek-2 sinde yer alan 7. Gıda Endüstrisi, Tarım ve Hayvancılık başlığı altındaki işletmeler, mezkûr Yönetmelik Ek-1 ve Ek-2 listelerinde başka bir grupta yer almıyorsa, söz konusu işletmeler için; çevre izni kapsamında emisyon ölçüm raporu hazırlanması ve işletmelerin hava emisyonu açısından değerlendirilmesi gerekmez ibaresi yer 50

51 almakta olup tesis faaliyete geçtiğinde gerekli çevre izinleri (emisyon, deşarj, gürültü kontrol, derin deniz deşarjı ve tehlikeli madde deşarjı ) için gerekli başvurular yapılacaktır. Koku Emisyonu Konya İli, Selçuklu İlçesi, Bağrıkurt Mahallesi Mevkii, civarından işletilen faaliyetten kaynaklı koku emisyonun çevrede oluşturacağı etkisinin değerlendirilebilmesi için dikkat edilmesi gereken en önemli iki unsur; koku kaynağının yerleşim yerlerine olan uzaklığı ve hakim rüzgar yönüdür. Koku Oluşturan Emisyonların Kontrolü Hakkında Yönetmelik gereğince, söz konusu projenin yerleşim yerine asgari uzaklığının hesaplanması gerekmektedir. Yerleşim birimi asgari uzaklık hesabı Koku Oluşturan Emisyonların Kontrolü Hakkında Yönetmelik inde verilen canlı hayvan kütlesi dönüşüm faktörün ile hayvan sayısının çarpımından GV cinsinden canlı hayvan kütlesi hesap edilir. Planlanan söz konusu tesiste tavuk üretimi gerçekleştirileceğinden dolayı Koku Oluşturan Emisyonların Kontrolü Hakkında Yönetmelik in 7. Maddesi (b) bendinde Yumurtlayan Kümes Hayvanları İçin verilen dönüşüm faktörü (0,0034) kullanılmıştır. Bu kapsamda söz konusu projenin maksimum kapasite çalışması durumunda canlı hayvan kütlesi (GV cinsinden) hesabı aşağıda yapılmıştır. Yumurtlayan Kümes Hayvanları için Ortalama Münferit Hayvan Kültesi : Mevcut durumda tesiste bulunan tavuk sayısı : adet Canlı Hayvan Kütlesi (GV Cinsinden) = Dönüşüm Faktörü x Canlı Hayvan Sayısı = x0,0034 = 201 GV olarak bulunur. Koku yayıcı işlemler Tesisten kaynaklanacak olan tavuk dışkısı ve kümeslerde oluşan koku, toz ve nemin hayvanları olumsuz etkilememesi için, havalandırma fanları vasıtasıyla dışarıya verilmesi sağlanacaktır. Bu nedenle gübre atığı ve havalandırma fanları çıkışlarından koku yayılacaktır. Bunu önlemek için fanların egzozlarına su perdesi yapılacaktır. Fanlardan çıkacak olan hava atmosfere verilmeden önce su perdelerine çarparak içindeki koku veren maddeler su fazına verilecektir. Bu sistemde kullanılan su devir daim yapılarak kullanılacaktır. Tesisteki koku önleyici sistemde 4 kümes için toplam 1,2 m3 /dönem su kullanılacağı öngörülmektedir. 51

52 Kullanılacak suyun günlük olarak buharlaşması sonucu %10 oranında azalan kısmı takviye edilecektir. Takviye edilecek su miktarı günlük 0,12 m3 civarında olacaktır. Şekil 4.1 Örnek Su Perdesi Şekil 4.2 Örnek su perdesinin içten ve dıştan görünümü Koku giderici su perdeleri, kümes içindeki havanın su perdelerine çarparak içindeki koku veren maddelerin su içine hapsedilmesini sağlamaktadır. Kümeslerdeki, fanlardan yayılacak olan kokunun yerleşim yerlerini etkilememesi için, kümesler hakim rüzgar yönü dikkate alınarak inşa edilecektir. Yapılan hesaplamalar sonucu bulunan canlı hayvan kütlesi Asgari Mesafe Eğrisi karşılaştırılmak sureti ile yerleşim birimine asgari mesafesi tespit edilir. Asgari mesafe eğrisi aşağıdaki şekilde verilmiştir. 52

53 Şekil 5 Asgari Mesafe Eğrisi Şekil 5 da verilen grafik incelendiğinde, projeden kaynaklı GV değeri 201 olarak hesaplanmış olup asgari mesafe 280 m olarak görülür. Proje alanına en yakın yerleşim biriminin, proje alanına yaklaşık 1300 m uzaklıkta bulunan Bağrıkurt Mahallesi olduğu dikkate alındığında, projeden kaynaklı kokunun en yakın yerleşim birimine herhangi bir olumsuz etkisinin olmayacağı öngörülmektedir. Ayrıca faaliyet alanına en yakın meteoroloji istasyonu olan Konya Meteoroloji istasyonun uzun yıllar meteorolojik verilerine göre bölgedeki hakim rüzgar yönünün batıdan (W) doğu ya (E) estiği görülmektedir. Bu değerlendirmeler kapsamında tesiste oluşacak koku emisyonunun, gerekli önlemlerinde alınması ile birlikte yerleşim yerlerine herhangi bir etkisinin olmayacağı düşünülmektedir. Çiftlik içerisindeki tesislerde çalışma sürecinde koku emisyonlarına sebebiyet verilmemesi amacıyla yemlik ve sulukların düzenli temizlikleri ile genel temizlik çalışması yapılarak kümes dahilinde tam bir temizlik ve kuruluk sağlanacaktır. Yapılacak olan temizlik işlemleri sonrası bile koku emisyonu söz konusu olması durumunda havalandırma motorları devreye alınıp tesis içerisindeki gaz filtrelenecektir. Oluşan gübre günlük olarak toplanacak ve tesiste kümeslere paralel olarak gübre kurutma sistemi kurulacaktır. Gübre kurutma sistemindeki çalışma prensibi ise kümes havalandırma fanlarıyla kümes içinde oluşan atık havanın (22-23 C) gübre tavalarına verilmesi suretiyle gübrenin kurutulması sağlanacaktır. 53

54 Gübrelerin hızlı bir şekilde fermente olabilmeleri ve gübreden kaynaklanacak kokunun giderilmesi için (Biostreme101) vb. gibi kimyasallar gübreyle karıştırılacaktır. Tesisin işletilmesi esnasında, temizlik ve dezenfeksiyon işlemleri periyodlarına uygun olarak ve titizlikle yerine getirilecektir. Tesiste tam bir kuruluk ve temizlik sağlanacaktır tarih ve sayılı Koku Oluşturan Emisyonların Kontrolü Hakkında Yönetmelik in 7. Maddesi (b) bendinde belirtilen hükümlere uyulacaktır. Ayrıca tesisin şikayete uğraması durumunda anılan yönetmeliğin Ek-1 listesinde yer alan tedbirler alınacaktır. Faaliyet alanının karayolu kenarında olmasından dolayı tesis ile karayolu arasında koku problemine karşın perdeleme(yeşil kuşak)yapılacağını ve kurulacak olan fanların karayoluna bakan tarafına yapılmayacağını beyan ve taahhüt ederiz. Egzoz Gazı Emisyon Miktarları Proje kapsamında günde ortalama 10 adet kamyon giriş-çıkış yapmaktadır. Araçlardan kaynaklanacak olan emisyonlar aşağıda verilmiştir. Tablo 17 Makinelerin Yakıt Tüketimi Cinsi Çalışma süresi(saat) Mazot tüketimi Kamyon 8 226,05 Tablo 18 Motorin ve Benzinin Özellikleri (TÜPRAŞ), Faaliyet sırasında çalışacak iş makinalarında kullanılacak yakıtlardan kaynaklanacak emisyonların miktarı, iş makinasının yakıt türüne, bakımına, hızına göre farklılıklar göstermekte olup, tüm bu etkenler göz önünde bulundurularak, bu tip araçlar için ortalama 54