İzmir Bölge Planı İlçe Toplantıları. Balçova İlçe Raporu

Transkript

1 İzmir Bölge Planı İlçe Toplantıları Mayıs, 2013

2 Nüfus Yapısı Genel Bilgiler Yüzölçümü, 2002: 21,22 km2 Nüfus, ADNKS, 2012: kişi Nüfus Yoğunluğu, 2012: 3706 kişi Şehirleşme Oranı, 2012: %100 İl merkezine uzaklığı: 8 km Coğrafi konumu: Doğusunda Konak, batısında ve güneyinde Narlıdere, kuzeyinde İzmir Körfezi Merkez bir ilçe olan Balçova da nüfus İzmir toplam nüfusunun % 2 si kadardır. Merkez ilçeler içerisinde nüfus büyüklüğü açısından arka sıralardadır. Güzelbahçe ve Narlıdere den sonra nüfus büyüklüğü an düşük olan 3. merkez ilçedir. Balçova da ikamet edenlerin nüfusa kayıtlı olunan il açısından dağılımında İzmir % 35 ile ilk sırayı alırken, Manisa % 4,3 ile ikinci sırayı almaktadır. Bu iki ili Aydın, Diyarbakır ve Konya takip etmektedir. Nüfusa Kayıtlı Olunan İllere Göre Dağılım Aydın; 2.117; 3% Diyarbakır; 1.889; 3% Diğer; ; 53% İzmir; ; 35% Manisa; 3.366; 4% Konya; 1.839; 2% Kaynak: TÜİK İzmir Bölge Müdürlüğü İlçe Veriseti (2012) İlçe de nüfus yoğunluğu 3706 ile İzmir in (333) çok üzerindedir. İlçede şehir nüfus oranı % 100 dür. İzmir 34,1 medyan yaşı ile Türkiye den (30,1) daha yaşlı bir nüfusa sahiptir. Balçova da ise medyan yaş 37,8 tir.

3 Kaynak: TÜİK İzmir Bölge Müdürlüğü İlçe Veriseti (2012) Balçova nın yılları arasında yaş grubuna göre nüfus dinamiklerinin değişimini gösteren projeksiyon tablosu aşağıdaki gibidir. Yaş Grubu Değişim Oranı (%) , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,76 Toplam ,26 Kaynak: Fonksiyonel Bölge ve Alt Bölgelerin ve Bölgelerarası İlişkilerin Tespiti Çalışması, 2013 Balçova ya ilişkin nüfus projeksiyonları incelendiğinde, Türkiye genelinde olan ve İzmir özelinde daha belirgin olarak görülen nüfusun yaşlanma eğiliminin Balçova ilçesinde de belirgin olduğu görülmektedir.

4 Balçova da doğurganlık ve ölüm oranları dikkate alınarak yapılan hesaplamalara göre toplam nüfus 2023 yılında 2011 yılına göre az da olsa bir artış gösterecektir. İlçenin alacağı göç ölçüsünde bu sayının daha da yüksek olacağı öngörülebilir. Nüfusun toplam büyüklüğü yanısıra, yaş grupları içerisinde önemli değişiklikler olacağı görülmektedir. Örneğin 2023 yılında yaş arasındaki bireylerin sayısı 2011 yılına göre ortalama % 35, yaş arasındaki bireylerin sayısı % 41, yaş arasındaki bireylerin sayısı % 20 azalırken, yaş arasındaki bireylerin ortalama % 45 ve 90 yaş üstü bireylerin de % 95 artacağı görülmektedir. Balçova nın 2011 yılı ve 2023 yılı projeksiyonuna ilişkin Nüfus Piramitleri aşağıdaki gibidir. Kaynak: Fonksiyonel Bölge ve Alt Bölgelerin ve Bölgelerarası İlişkilerin Tespiti Çalışması, 2013 İstihdam İlçe bazında resmi istatistik olarak yayınlanmakta olan güncel veri bulunmamaktadır. Bu kapsamda ulaşılabilen son veri 2000 yılı Genel Nüfus Sayımlarından elde edilmiş sektörel işgücü verileridir İzmir Bölge Planı çalışmaları çerçevesinde gerçekleştirilmiş olan Fonksiyonel Bölgeleme ve Altbölgeleme analizi çalışması kapsamında 2000 yılı verilerinden yola çıkılarak 2023 yılı için sektörel işgücü oranlarına ilişkin projeksiyon yapılmış olup, Balçova ya ilişkin oluşan tablo aşağıdaki gibi ortaya çıkmıştır. İlçe Düzeyinde Sektörel İşgücü Oranları ve Projeksiyonu ( ) Sektör Balçova 2000 Balçova 2023 İzmir 2000 İzmir 2023 Ziraat, Avcılık, Ormancılık ve Balıkçılık 2.46% 1,30% 28.54% 17.32% Madencilik ve Taş Ocakçılığı 0.05% 0.02% 0.15% 0.05% İmalat Sanayi 16.13% 15,14% 20.09% 21.70% Elektrik, Gaz ve Su 0.41% 0.60% 0.34% 0.56% İnşaat 6.44% 8,65% 5.29% 8.18% Toptan ve Perakende Ticaret, Lokanta ve Oteller 24.36% 25,68% 14.54% 17.63% Ulaştırma, Haberleşme ve Depolama 6.88% 6,99% 4.39% 5.14% Mali Kurumlar, Sigorta, Taşınmaz Mallara Ait İşler Ve Kurumları, Yardımcı İş Hizmetleri 10.06% 10,65% 4.59% 5.59% Toplum Hizmetleri, Sosyal ve Kişisel Hizmetler 32.79% 30,93% 21.94% 23.81%

5 İyi Tanımlanmamış Faaliyetler Toplam 0.41% 0.05% 0.11% 0.02% 100% 100% 100% 100% Kaynak: Fonksiyonel Bölge ve Alt Bölgelerin ve Bölgelerarası İlişkilerin Tespiti Çalışması, yılında Balçova daki sektörel işgücü dağılımlarında ilk 3 sırayı; Toplum Hizmetleri, Sosyal ve Kişisel Hizmetler, Toptan ve Perakende Ticaret ve İmalat Sanayi sektörlerinin aldığı ve bu sıralamanın İzmir deki ilk iki sektör ile tutarlı olduğu görülmektedir. İzmir de Toplum Hizmetleri, Sosyal ve Kişisel Hizmetler, Toptan ve Perakende Ticaret sektörlerinden sonra sırayı Lokanta ve Oteller ve Ziraat, Avcılık, Ormancılık ve Balıkçılık sektörleri almaktadır. Sektörel işgücü oranlarının değişimi incelendiğinde; 2023 işgücü dağılımı projeksiyonunda önemli bir değişimin olmayacağı öngörülmektedir. Tarım İlçede toplam 4817 dekarlık bir tarım alanı bulunmaktadır. Bu İzmir genelindeki tarım alanının çok küçük bir miktarıdır (% 0,14). Öte yandan ilçe içindeki tarım alanının kullanımına yönelik dağılım incelendiğinde narenciye alanının en büyük payı aldığı görülmektedir. Narenciyeden sonra gelen zeytin alanı % 21 lik bir paya sahiptir. Nadas Alanı ; 0; 0% Balçova İlçesi Tarım Alanı Kullanımı Dağılımı Tarıma Elverişli Boş Arazi; 675; 14% Zeytin Alanı; 1010; 21% Tarla Alanı; 73; 2% Sebze Alanı ; 730; 15% Süs Bitkileri Alanı ; 684; 14% Narenciye Alanı; 1545; 32% Bağ Alanı; 60; 1% Meyve Alanı; 40; 1% Kaynak: Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, 2012 Eğitim Balçova ya ilişkin ilçe bazında erişilebilen önemli eğitim göstergeleri aşağıdaki tabloda verilmiştir. İlçe adı Derslik Başına Öğrenci Sayıları, Balçova-İzmir ( ) İlkokulda derslik başına düşen öğrenci sayısı Ortaokulda derslik başına düşen öğrenci sayısı Genel lise derslik başına düşen öğrenci sayısı Meslek lisesi derslik başına düşen öğrenci sayısı Balçova İzmir Kaynak: İzmir Milli Eğitim Müdürlüğü, 2013

6 Balçova da derslik başına öğrenci sayısı ilkokul, ortaokul düzeylerinde İzmir ortalamalarının altında, genel lise ve meslek lisesi düzeyinde ise İzmir genelinin az bir farkla üzerindedir Eğitim Dönemi Okullaşma Oranları (%) İlçe adı Okul öncesi İlköğretim Ortaöğretim (3-5 yaş) (net) (6-13 yaş) (net) (genel-meslek lisesi, brüt) Balçova 48,92 88,90 82,47 İzmir 48,85 102,88 104,68 Kaynak: İzmir Milli Eğitim Müdürlüğü, 2013 Balçova okul öncesindeki okullaşma oranı ile İzmir ile neredeyse aynı değere sahipken, ilköğretim ve ortaöğretim okullaşma oranları açısından İzmir den daha kötü durumdadır. İlköğretim de en düşük okullaşma oranına sahip ilçe Balçova dır. İlçelere Göre 15+ Yaş okuma Yazma Bilmeyen Oranı, 2012 (%) Kaynak: TÜİK, ve üzeri yaşta okuma yazma bilmeyen oranı açısından İzmir %2,4 oranı ile %5,08 oranına sahip olan Türkiye den daha iyi durumda bulunmaktadır. Balçova ilçeler arasında % 1,27 değeri ile 6. sırada bulunmaktadır. Bu konuda diğer ilçelere kıyasla daha iyi bir durumdadır. İzmir İlçeleri Yükseköğretim ve Üstü Okul Mezunu Oranı, 2012 (%)

7 Kaynak: TÜİK, 2013 Yükseköğrenim ve üstü okul mezunu oranı açısından İzmir %14,81 oranı ile yine Türkiye genelinden daha iyi durumdadır. Balçova, 30 ilçe arasında % 22,46 değeri ile Karşıyaka, Narlıdere ve Güzelbahçe den sonra 4. sıradadır. Kültür Balçova da 3 tane taşınmaz kültür varlığı, 1 tane doğal sit alanı bulunmaktadır. Balçova da 1 tane halk kütüphanesi, 1 tane belediye kütüphanesi olmak üzere 2 kütüphane bulunmaktadır. Ayrıca 1 kültür sanat merkezi, 1 adet açık hava tiyatrosu, biri çocuk tiyatrosu olmak üzere 2 tiyatro salonu, 1 sergi salonu ve 3 sinema salonu yer almaktadır. İlçe sinema salonları ile İzmir deki toplam sinema salonu sayısının %10 una ev sahipliği yapmaktadır. İlçe, İzmir'de İnciraltı İskelesi'nde demir atmış iki gemi müzede denizciliğin sosyal, tarihi ve ekonomik gelişimine ilişkin objeleri sergileyen İnciraltı Deniz Müzesi ne ev sahipliği yapmaktadır. İlçe de 92 adet dernek, 5 adet vakıf faaliyet göstermektedir. Balçova İlçe Halk Kütüphanesi ne ilişkin bilgiler aşağıda özetlenmiştir. Okuyucu sayısının kitap sayısının altında olduğu gözlemlenmektedir. Kütüphane Adı Kitap Sayısı Okuyucu Sayısı Üye Sayısı Ödünç Verilen Materyal Sayısı Personel Sayısı Balçova İlçe Halk Kütüphanesi İzmir Toplam Kaynak: İzmir Kültür Ekonomisi Envanteri ve Gelişme Stratejisi, 2013 Bunun yanında İzmir Ekonomi Üniversitesi Kütüphanesi ve İzmir Büyükşehir Belediyesi ne bağlı Balçova Hıfzı Veldet Velidedeoğlu Kütüphanesi ilçelerdeki diğer kütüphanelerdir. Balçova da, düzenli olarak gerçekleştirilen etkinliklerin sayısı oldukça fazladır. Uğur Mumcu Anma Günü Cemal Süreyya Anma Günü Aşık Veysel Anma Günü Madımak Yangını Anma Günü Ödüllü Satranç Turnuvası Behçet Necatigil Anma Günü Aziz Nesin Anma Günü Balçova da düzenli olarak gerçekleştirilen etkinlikler Etkinlik Düzenleyen Kuruluş Tarih Balçova Belediyesi Bşk. Hoşgeldin Ramazan Etkinlikleri - Kültürevi Günleri 24 Ocak 9 Ocak 6 Nisan 3 Temmuz 4 Temmuz 13 Aralık 20 Aralık Mayıs İzmir Ekonomi Üniversitesi 21 Mart Nevruz Bayramı Balçova Kaymakamlığı, Balçova Belediyesi 21 Mart Kaynak: İzmir Kültür Ekonomisi Envanteri ve Gelişme Stratejisi, 2013

8 Turizm Balçova Termal, Turizm Merkezi olarak ilan edilmiştir. Bu yönüyle sağlık turizminin öne çıktığı bir ilçedir. Balçova da Turizm İşletme Belgeli 4 ve 5 yıldızlı olmak üzere birer adet tesis bulunmaktadır. Turizm yatırım belgeli 3 yıldızlı bir adet tesis bulunmaktadır. Bu tesislere ilişkin kapasite bilgileri aşağıda yer almaktadır. İzmir deki turizm işletme belgeli tesislerdeki yatak kapasitesinin % 3 ü, turizm yatırım belgeli tesislerdeki kapasitenin ise % 2,3 ü Balçova dadır. Turizm İşletme Belgeli Tesislerin İlçeler İtibarıyla Dağılımı (Ağustos 2012) İlçe Adı Tesis Sayısı Oda Sayısı Yatak Kapasitesi Adet % Dağılım (İzmir) Balçova İzmir İli Potansiyel Yatırım Konuları Araştırması, 2013 Turizm Yatırım Belgeli Tesislerin İlçeler İtibarıyla Dağılımı (Ağustos 2012) İlçe Adı Tesis Sayısı Oda Sayısı Yatak Kapasitesi Adet % Dağılım Balçova İzmir İli Potansiyel Yatırım Konuları Araştırması, 2013 Bunun yanı sıra turizm işletme belgeli tesislerindeki ortalama kalış süresinin 2,2 gün ile İzmir genelinden daha düşük olduğu görülmektedir. Turizm İşletme Belgeli Tesislerdeki Konaklama ve Geceleme İstatistikleri (2011) Tesise Geliş Sayısı Geceleme Sayısı Ortalama Kalış (Gün) Doluluk (%) Balçova 67, , Toplam (İzmir) 1,668,356 4,221, İzmir İli Potansiyel Yatırım Konuları Araştırması, 2013 Öte yandan Balçova Tepesi, Yamanlar Dağı ile birlikte dağ sporlarının amatör düzeyde yapıldığı yerlerden biridir. İzmir'i yat turizmi konusunda merkez haline getirebilmek için Karşıyaka, Bayraklı, İnciraltı, Urla- Çeşme ve Şakran Yat Limanları'nda proje ihalesine çıkılmıştır. Sağlık İzmir in en büyük devlet hastanelerinden Dokuz Eylül Üniversitesi tıp Fakültesi Hastanesi 1000 yatak kapasitesi ile Balçova da hizmet vermektedir.

9 Öte yandan ilçede 5 adet Aile Sağlığı Merkezi, 23 adet Aile Hekimliği Birimi, 1 adet Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlama Birimi ve 1 adet Verem Savaş Dispanseri faaliyet göstermektedir. Bunun yanında ilçe, sınırları içerisinde faaliyet gösteren 1 adet poliklinik, 2 adet özel tıp merkezi, 3 adet özel dal merkezleri, 12 adet hekim muayenehanesi ve 24 adet diş muayenehanesi ile sağlık donanımı açısından iyi durumdadır. Öte yandan ilçe sınırları içerisinde faaliyet göstermesi planlanan Türkiye nin sağlık alanındaki ilk teknoparkı Depark İnciraltında konuşlanacaktır. Öte yandan Dokuz Eylül Üniversitesi bünyesindeki Biyomedikal Ar-Ge Merkezi de ilçede yer alan İzmir in Ar-Ge ve yenilik altyapısı için önemli merkezlerden biridir. Bununla beraber ilçedeki sağlık turizmi potansiyeli önümüzdeki dönemde daha etkin bir şekilde değerlendirilmelidir. Sağlık temalı İzmir EXPO 2020 adaylığı çerçevesinde belirlenen sergi alanı İnciraltı nda yer almaktadır. Çevre İkinci yüzeysel su kaynağı 1984 yılından beri devrede olan Balçova barajı olup, projesindeki ortalama potansiyeli 12 milyon m 3 /yıl olarak belirlenmiştir. Öte yandan su kaynakları koruma alanları içinde Tahtalı, Alaçatı, Değirmendere ile Balçova barajı da bulunmaktadır. Her bir baraj için 4 farklı grupta koruma alanı söz konusudur. Balçova deresi körfeze dökülen diğer derelerle birlikte geçtiği yerlerden aldığı tüm kirliliği körfeze taşımaktadır. Dolayısıyla özellikle dere kenarında biriken çöplerin katı atık yönetimi kapsamında toplanması, düzenli depolanması önem taşımaktadır. Öte yandan kullanılan termal suyun reenjeksiyon oranının yükseltilmesi bölgedeki jeotermal kaynaklarının sürdürülebilirliği açısından önem taşımaktadır. Yenilenebilir Enerji İzmir, ülkemizin önemli jeotermal kaynaklarına sahiptir. Türkiye'de ilk jeotermal sondaj kuyusu, 1963 yılında Balçova, İzmir'de açılmıştır. İl dahilinde jeotermal kaynaklara yönelik yapılan çalışmalar sonucunda Balçova da belirlenen jeotermal alanlarından biri olarak belirlenmiştir. Balçova jeotermal alanında yapılan sondajlarla C sıcaklık, 392 lt/sn debi ve MWt termal güce sahip akışkan görünür hale getirilmiştir. Balçova ilçesinde yer alan sıcak su kaynaklarından kaplıca ve kaplıca tesisi ısıtılmasının yanı sıra ilçe ısıtmacılığında da yararlanılmaktadır. Ülkemizde 260 a yakın ısıl merkez bulunmaktadır. Isıl turizm ve balneolojik uygulamaların gerçekleştirildiği ilçelerden biri de Balçova dır. İzmir, Türkiye ve Ege Bölgesi nin en zengin jeotermal sahasına sahip bir ilidir. Başta Balçova olmak üzere Seferihisar, Çeşme, Dikili, Bergama, Aliağa ve Bayındır ilçeleri önemli jeotermal sahalardır.

10 İlçe de jeotermal enerji kaynakları, ısıl turizm ve bölgesel ısıtma amaçlı olarak kullanılmaktadır. Türkiye'nin bilinen en zengin jeotermal kaynakları Seferihisar, Narlıdere ve Balçova üçgeni içinde yer almaktadır. Balçova ve Narlıdere'deki kaynakların gelecekte 100 bin konutu ısıtmaya yetebilecek bir potansiyele sahip olduğu varsayılmaktadır. Balçova dan çıkan termal suya ilişkin özellikler ve kullanım alanları aşağıdaki tabloda özetlenmektedir. Jeotermal Alan Adı Sondaj Sıcaklık ( C ) Sondaj Debi ( lt/sn ) Kullanım Alanı Balçova Kaplıcada, kaplıca tesisi, yüzme havuzu, sera ve konut ısıtılmasında Balçova-Narlıdere Isıtmacılık İzmir İli Potansiyel Yatırım Konuları Araştırması, 2013 Kurulu Tesis Kaplıca, kaplıca tesisi yüzme havuzu, sera ve üniversite kampüsü ısıtılmasında Bankacılık İlçedeki finans hareketliliğinin bir göstergesi olan banka şube sayısında yılları arasında önemli bir artış görülmemektedir. İlçede 19 olan şube sayısı 2011 itibari ile 20 ye yükselmiştir. Balçova da Banka Şube Sayıları, ( ) İlçe Balçova İzmir Toplam Kaynak: TBB, 2012