Bu prosedürün uygulanmasından, Merkez Müdürlüğü, Hastane temizlik hizmetleri ve tüm hastane çalışanları sorumludur. 4. Tanımlar

Transkript

1 Rev. No : 05 Rev.Tarihi : 27 Temmuz / 9 1. Amaç 2. Kapsam UÜ-SK da üretilen tüm atıkların hasta, hasta yakınları, ziyaretçi ve hastane çalışanlarının sağlığını tehdit etmeyecek şekilde toplanması, taşınması, ayrıştırılması, geçici depolanması ve kurumdan uzaklaştırılması ile ilgili standart bir yöntem belirlemektir. Hastane kaynaklı tüm atıkların üretimi ve toplanmasından, kurumdan uzaklaştırılmasına kadar olan süreci ve bu sürecin kontrolünün sağlanması ile ilgili faaliyetlerini kapsar. 3. Sorumlular Bu prosedürün uygulanmasından, Merkez Müdürlüğü, Hastane temizlik hizmetleri ve tüm hastane çalışanları sorumludur. 4. Tanımlar Uluslararası Tıbbi Atık Amblemi: Tıbbi atıkların toplandığı özel nitelikli torba veya kap ile bunların taşınmasında kullanılan özel taşıma arabalarının üzerinde bulundurulması gereken uluslararası amblemdir. 5. Dağıtım UÜ-SK Kalite Yönetim Sistemi Dokümanlarının tümü elektronik ortamda yayınlanmaktadır. Bu dokümana, UÜ-SK İntranet ağı üzerindeki kullanıcılar ulaşabilir. 6. İlgili Dokümanlar 6.1. Dış Kaynaklı Dokümanlar: Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Tıbbi Atık Alındı Belgesi Türkiye Atom Enerjisi Kurumu 6.2. İç Dokümanlar: Tehlikeli Madde Yönetim Planı ile linklenmeli PL-HAD-01 Radyasyon Güvenliği Programına TA-EÖK-05 UÜ-SK El Yıkama ve El Antisepsisi Talimatı TA-EÖK-24 Genel Hastane Temizliği Talimatı TA-EÖK-20 UÜ-SK Kesici Delici Atıklar Talimatı TA-EÖK-15 Çalışma Sırasında Yaralanma-Temas Sonrası Enfeksiyon Önleme Talimatı TA-TYG-12 Evsel-Tıbbi Atıkların Ayrıştırılması Talimatı FR-KHG-12 Beklenmeyen Olay Bildirim Formu FR-TYG-10 UÜ-SK Tıbbi Atık Denetim Formu Tehlikeli Madde Yönetim Çizelgesi

2 Rev. No : 05 Rev.Tarihi : 27 Temmuz / 9 7. Prosedür 7.1. İş Akışı FAALİYET AÇIKLAMA SORUMLULAR Atıkların toplanması, ayrıştırılması,taşınması ve depolanmasına ilişkin genel kurallar Atıkların sınıflandırmasında Evsel-Tıbbi Atıkların Ayrıştırılması Talimatı (TA-TYG- 12) uygulanır. Temizlik personeli tarafından cinslerine göre toplanan atıklar, çöp asansörü ile B2 Bloğundaki çıkış kapısından geçici depolama alanına götürülür.. Hastane içinde toplama ve taşıma esnasında çöp asansörü dışında başka asansör kullanılamaz. Çöp asansöründe olabilecek herhangi bir arıza durumunda yük asansörü kullanır. Yük asansörünün çöp asansörü olarak kullanılması halinde asansör kapısına uyarı yazısı (Geçici Çöp Asansörü) asılır. Her iki asansörün de arızalı olması halinde hastane yönetimi tarafından uygun bir asansör atık taşıma amacıyla tahsis edilir. Atık Yönetim Sorumlusu 1 Hasta bakım alanlarında biriken çöpler cinslerine göre ayrı ayrı toplanarak, temizlik personeli tarafından katlarda bulunan ara depolara getirilir. Burada ayrılmış uygun bölmelerde depolanır. Tüm atıklar için Geçici Depolama Alanlarında toplanan atıkların bekleme süresi 48 saati aşmaz. ARUAM DA hasta bakım alanlarında oluşan tüm atıklar cinslerine göre ayrıştırılmış çöp kovalarından alınarak cinslerine göre ayrılmış konteynırlarda ara çöp alanlarında götürülerek toplanır. Evsel Atıklar, enfekte olmamış; idari binadan, hasta bakım ünitelerinden, doktor ve hemşire odalarından, yemekhane ve kafeteryadan çıkan atıklardır. Enfekte olmamış enjektör poşeti, eldiven poşeti vb. atıklar, evsel atık olarak değerlendirilir ve siyah

3 Rev. No : 05 Rev.Tarihi : 27 Temmuz / 9 Evsel nitelikli atıkların yönetimi renkli atık poşetlerinde toplanır. Boşaltma sonrasında gözle görülen bir kirlenme varsa su ve deterjanla mekanik temizliği yapılır. Yeni siyah çöp poşeti takılır. Evsel nitelikli atıklar temizlik personeli tarafından ihtiyaca göre değişen sıklıkta (çöp kovaları doldukça) boşaltılır. Bu çöp torbalarının taşıma veya toplama sürecinde patlaması halinde bu torba hemen ikinci bir siyah çöp torbası içine konularak çöp taşıma işlemine devam edilir. Patlama sonucu çevreye sızan sıvılar Genel Hastane Temizlik Talimatına( TA-EÖK-24 ) göre temizlenir. Temizlik personeli evsel nitelikli çöplerin toplanmasında steril olmayan plastik eldiven kullanır. Atık toplama işleminin bitmesini takiben eldiven çıkarılarak El Yıkama ve El Antisepsisi Talimatına göre (TA- EÖK -05) el hijyeni uygulanır. Temizlik Personeli tarafından çöp kovasından toplanan evsel nitelikli atıklar katta bulunan atık taşıma arabasında biriktirilir. Daha sonra katlarda bulunan ara çöp depolarına transfer edilir. Geçici Depolama Alanı nda toplanan evsel atıklar, Belediye tarafından günlük olarak (Pazar günleri hariç) toplanır. Geri kazanılabilen malzemeler, mavi çöp poşetlerinin bulunduğu çöp kovalarında toplanır. Temizlik personeli tarafından ihtiyaca göre değişen sıklıkta (çöp kovaları doldukça) boşaltılır. Daha sonra bu atıklar katlarda bulunan ara çöp odalarında ilgili bölmelerde toplanır ve temizlik personeli tarafından geçici depolama alanına götürülür. Geri Dönüşümlü Evsel Atıklar: Enfekte olmamış serum, ilaç şişeleri, karton, kâğıt gibi tekrar kullanılabilecek malzemelerdir.bu tür atıklar mavi renkli çöp poşetlerinde toplanır. Toplanan bu çöpler katlarda bulunan ara çöp odalarındaki ilgili bölmelerde depolanır. Temizlik personeli tarafından cinsine göre ilgili konyner, kumbara vb. depolanır. Cam atıklar, özel şişe cam kumbaralarında toplanır. Kumbaralar doldukça Belediye nin anlaşmalı olduğu Firma tarafından boşaltılır.

4 Rev. No : 05 Rev.Tarihi : 27 Temmuz / 9 Tıbbi atıkların yönetimi Tıbbi atıklar, Enfeksiyöz Atıklar, Patolojik Atıklar ve Kesici-Delici Atıkları kapsamaktadır: a. Enfeksiyöz Atıklar: Mikrobiyolojik laboratuar atıkları (kültür ve stoklar, enfeksiyöz vücut sıvıları, serolojik atıklar, diğer kontamine laboratuar atıkları (petri vb) Kan-kan ürünleri ve bunlar ile kontamine olmuş nesneler Diyaliz atıkları Karantina atıkları Bakteri ve virüs içeren hava filtreleri Enfekte deney hayvan leşleri, organ parçaları, kanı ve bunlar ile temas eden tüm nesneler b. Patolojik Atıklar: Ameliyathaneler, otopsi, adli tıp, patoloji laboratuarı gibi yerlerden kaynaklanan vücut parçaları, organik parçalar, plasenta, kesik uzuvlar vb. Biyolojik deneylerde kullanılan kobay leşleri c. Kesici Delici Atıklar: Hastane ortamında kullanılan ve yaralanmaya neden olabilen; enjektör iğnesi, iğne içeren diğer kesiciler, bistüri, lam, lamel, cam pastör pipeti, kırılmış diğer cam vb. Tıbbi atıklar kırmızı çöp poşeti geçirilmiş çöp kovalarına atılır. Tıbbi atıklar, temizlik personeli tarafından ihtiyaca göre değişen sıklıkta (çöp kovaları doldukça), günde en az 3 4 kez boşaltılır Boşaltma sonrasında kırmızı poşetli çöp kovasında gözle görülebilir kirlenme var ise su ve deterjanla yıkanır, Genel Hastane Temizliği Talimatı na uygun olarak dezenfekte edildikten sonra kurulanır. Yeni kırmızı çöp poşeti takılır. Temizlik personeli tarafından çöp kovalarından toplanan tıbbi nitelikli atıklar katta bulunan tıbbi çöp kovalarında biriktirilir. Daha sonra katlardaki ara depolara transfer edilir. Ara depolarda toplanan bu atıklar tıbbi atık taşıma arabası ile birlikte geçici depolama alanına transfer edilir.

5 Rev. No : 05 Rev.Tarihi : 27 Temmuz / 9 Tıbbi atık içeren çöp torbalarından birisinin toplama veya taşıma aşamasında patlaması halinde bu torba hemen ikinci bir kırmızı çöp torbası içine konur ve toplama veya taşıma işlemine devam edilir. Patlama sonucu çevreye sızan sıvılar Genel Hastane Temizliği Talimatı na göre temizlenir ve dezenfekte edilir. Tıbbi Atık Taşıma Personeli, tıbbi atık toplama işlemi sırasında kolay yıkanabilen turuncu renkli özel kıyafet ve çizme giymeli, kauçuk eldiven takmalıdır. Bu özel kıyafet ve ekipmanlar diğer temizlik elemanı kıyafetlerinden ayrı bir alanda muhafaza edilmelidir. Eldivenli elle kesinlikle yüzeylerle temas edilmemeli, gereken her durumda bir eldeki eldiven çıkarılarak hareket edilmelidir. Atık toplama işlemi sırasında mavi veya siyah çöp poşeti içinde tıbbi atık görülürse temizlik personeli bu çöp poşetini uygun boyda kırmızı çöp poşeti içine koyarak tıbbi atık olarak ortamdan uzaklaştırılmalıdır. Patoloji laboratuarında değerlendirmesi tamamlanan doku ve organ parçaları 2 adet kırmızı renkli enfekte atık torbasına konularak morg görevlileri aracılığı ile mezarlığa gönderilir. Ameliyathanede oluşan tıbbi atıklar temizlik personeli tarafından toplanır ve C3 bloğunda yer alan atık asansörü kullanılarak geçiçi atık toplama alanına getirilir. Acil Serviste oluşan tıbbi atıklara temizlik personeli tarafından toplanır ve tıbbi atık taşıma personeli tarafından Personeli tarafından geçiçi atık toplama alanına getirilir. Yoğun bakım alanlarında oluşan tıbbi atıklar temizlik personeli tarafından toplanır ve B bloğu 2. Katta bulunan Atık ve Kirli Tekstil Geçici Ara Toplama alanına getirilir. Geçici Ara Toplama alanına getirilen atıklar Tıbbi atık Taşıma Personeli tarafından geçiçi atık toplama alanına getirilir Geçici depolama alanında bekleyen tıbbi atıklar Büyükşehir Belediyesi veya anlaşmalı olduğu bir firma tarafından günlük olarak (Pazar günü dışında) her gün sabah

6 Rev. No : 05 Rev.Tarihi : 27 Temmuz / 9 saatlerinde atık taşıma aracı ile alınarak bertaraf alanına götürülür. Taşıyıcı firma tıbbi atıkları tartarak alır ve taraflar Tıbbi Atık Teslim Tutanağını (Belediye tarafından hazırlanan form) karşılıklı imzalar Tıbbi Atık Taşıma Aracı Tıbbi Atık Yönetmeliğine uygun özelliklere sahiptir. Kesici ve Delici atıkların yönetimi Her tür kesici-delici alet Kesici Delici Atıklar Talimatı gereği kesici-delici alet kutularına atılmalıdır. Hasta bakım hizmeti verilen tüm alanlarda (hasta odası, muayene ve tedavi odaları, laboratuar, ameliyathane, hemodiyaliz, vb.) kesicidelici alet kutusu bulundurulmalıdır. Bu kutuların temini temizlik firmasının sorumluluğundadır. Kesici-delici alet kutuları ¾ oranında doldurulmalı, tam olarak dolmaları beklenmemeli, kesinlikle sıkıştırılmamalıdır. Kesici-delici alet kutuları ¾ oranında dolduktan sonra ağızları kapatılıp uygun büyüklükte kırmızı çöp torbalarına konulduktan sonra geçici depolama alanına transfer edilmelidir. Ağızları açılarak boşaltma yapılmamalıdır. Kırmızı çöp torbaları normal servislerde ve polikliniklerde tedavi odalarında, Laboratuarlarda, Yoğun Bakım Ünitelerinde, Ameliyathane ve Hemodiyaliz Ünitesinde ofis alanları dışında tüm alanlarda bulundurulmalıdır. Bu torbaların temini temizlik firmasının sorumluğundadır. Kırmızı çöp (tıbbi atık) torbası ya da kesici-delici atık kutusu bulunmayan bir alanda üretilen tıbbi atık en yakındaki kesici-delici alet kutusuna atılmalıdır. Kesici-delici atıkların toplanması esnasında meydana gelebilecek kazalarda Beklenmeyen Olay Bildirim Formu doldurulur ve Çalışma Sırasında Yaralanma-Temas Sonrası Enfeksiyon Önleme Talimatı uygulanır. Tehlikeli Atıklar, fiziksel ve kimyasal özelliklerinden dolayı ya da yasal nedenler dolayısı ile özel işleme tabi olacak atıklardır. Bunlar: Tehlikeli atıkların yönetimi a. Tehlikeli kimyasallar b. Sitotoksik ilaçlar c. Genotoksik ve sitotoksik atıklar d. Ağır metal içeren atıklar

7 Rev. No : 05 Rev.Tarihi : 27 Temmuz / 9 e. Farmasötik atıklar f. Basınçlı kapları içerir. Kullanılmış basınçlı kapların atılması Basınçlı kaplar içersindeki madde tükendiğinde patlama riskine karşı delinerek evsel atığa atılır. Ağır metal atıklarının yönetimi Ağır metal atıkları Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği ne uygun olarak ortamdan uzaklaştırılır. Piller, pil atık kutularında toplanarak atık kovaları doldukça belediyeye teslim edilir. Farmasotik atıkların yönetimi Farmasötik Atıklar, kemoterapi ilaçları hariç hastanede kullanılan, günü geçmiş veya artmış her türlü ilaç vb. maddelerden oluşur. Bu atıklar 2 adet kırmızı renkli enfekte atık torbası geçirilmiş özel bidonlarda (Kemoteropetik tıbbi atık yazısı olan) toplanır. Bu atıklar, temizlik personeli tarafından ihtiyaca göre değişen sıklıkta (çöp kovaları doldukça), günde en az 1 kez boşaltılır. Bu atıklar ayrı bir konteynır ile taşınır. Sitotoksik ve genotoksik atıkların yönetimi Sitotoksik ve genotoksik atıklar 2 adet sarı renkli atık torbası ya da,sarı renkli atık torbası bulunmadığı durumlarda iç içe geçirilmiş 2 adet tıbbi atık torbası kulanılır. Sarı renkli uyarıcı işareti ve sitotoksik atık ibaresi bulunan bir etiket eklenmiş enfekte atık torbasına atılır ve özel bidonlarda (Kemoteropetik tıbbi atık yazısı olan) toplanır. Bu atıklar, tıbbi atık taşıma personeli tarafından ihtiyaca göre değişen sıklıkta (çöp kovaları doldukça), günde en az 1 kez boşaltılır. Atık taşıma arabaları, görevli personel tarafından Geçici Depolama Alanı na transfer edilir. Bu atıklar ayrı bir konteynır ile taşınır.

8 Rev. No : 05 Rev.Tarihi : 27 Temmuz / 9 Radyoaktif atıkların yönetimi Radyoaktif Atık, tekrar kullanılması düşünülmeyen her türlü radyoaktif maddeler veya radyoaktif madde bulaşmış malzemelerden oluşur. Radyoaktif atıklara Türkiye Atom Enerjisi Kurumu nun ilgili yönetmeliğine uygun olarak hazırlanan, Radyasyon Güvenliği Programına göre işlem yapılır. Bu atıkların kontrolünden Radyasyon Güvenliği Komitesi sorumludur. Kimyasal atıkların yönetimi Kimyasal Atık, hastane ortamında temizlik, dezenfeksiyon, sterilizasyon, tanı veya deneysel amaçlı kullanılan kimyasal maddelerden bu maddeler kullanıldıktan sonra kalan katı, sıvı, gaz halindeki atıklardan oluşur. Tehlikeli olmayan kimyasal atıklar ise Çevre Bakanlığı tarafından yayınlanan Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği EK 1 de belirtilmiştir. Tehlikeli kimyasal atıklar, Çevre Bakanlığı tarafından yayınlanan Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği EK 2 de belirtilmiştir. Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği ne uygun olarak ortamdan uzaklaştırılır. Atık yönetim sisteminin yönetsel yapısı ve personelin yetkinliği Atık yönetim sisteminin sorumlusu Başhekim, tesisten sorumlu Başhekim yardımcısı ve Hastane Müdür Yardımcısıdır. Tesis Yönetimi ve Güvenliği Takımı atık yönetim sistemini izlemek ve aksaklıkları çözümlemekten sorumludur. İç tetkik ve tesis tetkikleri raporlarında atık sistemi ile ilgili uygunsuzluklar TYG takımı toplantısında değerlendirilir. Hastane Atık Sorumlusu, hastane Yönetimi adına, hastanede atık yönetiminin ilgili prosedür ve talimatlara uygun olarak gerçekleştirilmesi için gerekli tüm basamakları denetleyen ve organizasyonu sağlayan kişidir. Atık yönetimi ile ilgili eğitimler oryantasyon programları kapsamında verilir.

9 Rev. No : 05 Rev.Tarihi : 27 Temmuz / 9 Atık yönetim planının güncellenmesi Atık yönetimi sistemi içerisinde görevlendirilen yüklenici firma personeli ise firma tarafından eğitilir. Atık yönetim sistemi içerisinde görev yapan personelin kullanması gereken koruyucu ekipman ve malzemeler Tehlikeli Madde Takip Çizelgesi nde beliritilmiştir. Sözkonusu malzemenin eksiksiz ve kullanıma uygun durumda bulundurulması ilgili alanın sorumlusu tarafından takip edilir. Sistemdeki aksaklıkları ve yapılan iyileştirmeleri yansıtmak üzere atık yönetim planı TYG Takımı tarafından yılda en az bir kez güncellenir. 8. Gözden Geçirme ve Onaylama Süreç sahibinin gözden geçirmesi: Yönetim temsilcisinin gözden geçirmesi: Yönetimin onayı: : Tarih :