Boss Yönetişim Yeni İş sağlığı ve İş güvenliği

Transkript

1 Boss Yönetişim Yeni İş sağlığı ve İş güvenliği

2 6331 Sayılı Kanun Genel Çalışanlarınsağlıkvegüvenliklerinikorumaktemel anayasal bir haktır.işhukukunun temel ilkesi olan işçiyikorumailkesininhayatageçirilmesinin en önemliaracıda şüphesiz kiişsağlığı vegüvenliğimevzuatıdır sayılıişsağlığıvegüvenliğikanununun 30 Haziran 2012 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmesi ile mevzuattaki dağınıklığın giderilmesi, kapsamının genişletilmesi ve konuya bütüncül yaklaşım sergileyen bir yapıya kavuşturulması amacıyla, çalışmahayatındayeni bir süreç başlatılmıştır. Kanunun amacı; işyerlerinde işsağlığıve güvenliğinin sağlanmasıve mevcut sağlık ve güvenlikşartlarının iyileştirilmesi için işveren veçalışanların görev, yetki, sorumluluk, hak ve yükümlülüklerini düzenlemektir. Kanun; kamu veözel sektöre ait bütün işlere ve işyerlerine, bu işyerlerinin işverenleri ile işveren vekillerine,çırak ve stajyerler de dâhil olmaküzere tümçalışanlarına faaliyet konularına bakılmaksızın uygulanır. Public 2012 Boss Governance All rights reserved. 2

3 İstisnalar Aşağıda belirtilen faaliyetler ve kişiler hakkında bu Kanun hükümleri uygulanmaz: a) Fabrika, bakım merkezi, dikimevi ve benzeri işyerlerindekiler hariç Türk Silahlı Kuvvetleri, genel kolluk kuvvetleri ve Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığının faaliyetleri. b) Afet ve acil durum birimlerinin müdahale faaliyetleri. c) Ev hizmetleri. ç) Çalışan istihdam etmeksizin kendi nam ve hesabına mal ve hizmet üretimi yapanlar. d) Hükümlü ve tutuklulara yönelik infaz hizmetleri sırasında, iyileştirme kapsamında yapılan işyurdu, eğitim, güvenlik ve meslek edindirme faaliyetleri. Public 2012 Boss Governance All rights reserved. 3

4 İşverenin yükümlülüğü İşveren, çalışanların işle ilgili sağlık ve güvenliğini sağlamakla yükümlü olup bu çerçevede; a) Mesleki risklerin önlenmesi, eğitim ve bilgi verilmesi dâhil her türlü tedbirin alınması, organizasyonun yapılması, gerekli araç ve gereçlerin sağlanması, sağlık ve güvenlik tedbirlerinin değişen şartlara uygun hale getirilmesi ve mevcut durumun iyileştirilmesi için çalışmalar yapar. b) İşyerinde alınan iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerine uyulup uyulmadığını izler, denetler ve uygunsuzlukların giderilmesini sağlar. c) Risk değerlendirmesi yapar veya yaptırır. ç) Çalışana görev verirken, çalışanın sağlık ve güvenlik yönünden işe uygunluğunu göz önüne alır. d) Yeterli bilgi ve talimat verilenler dışındaki çalışanların hayati ve özel tehlike bulunan yerlere girmemesi için gerekli tedbirleri alır. (2) İşyeri dışındaki uzman kişi ve kuruluşlardan hizmet alınması, işverenin sorumluluklarını ortadan kaldırmaz. (3) Çalışanların iş sağlığı ve güvenliği alanındaki yükümlülükleri, işverenin sorumluluklarını etkilemez. (4) İşveren, iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerinin maliyetini çalışanlara yansıtamaz. Public 2012 Boss Governance All rights reserved. 4

5 Risklerden korunma ilkeleri İşverenin yükümlülüklerinin yerine getirilmesinde aşağıdaki ilkeler göz önünde bulundurulur: a) Risklerden kaçınmak. b) Kaçınılması mümkün olmayan riskleri analiz etmek. c) Risklerle kaynağında mücadele etmek. ç) İşin kişilere uygun hale getirilmesi için işyerlerinin tasarımı ile iş ekipmanı, çalışma şekli ve üretim metotlarının seçiminde özen göstermek, özellikle tekdüze çalışma ve üretim temposunun sağlık ve güvenliğe olumsuz etkilerini önlemek, önlenemiyor ise en aza indirmek. d) Teknik gelişmelere uyum sağlamak. e) Tehlikeli olanı, tehlikesiz veya daha az tehlikeli olanla değiştirmek. f) Teknoloji, iş organizasyonu, çalışma şartları, sosyal ilişkiler ve çalışma ortamı ile ilgili faktörlerin etkilerini kapsayan tutarlı ve genel bir önleme politikası geliştirmek. g) Toplu korunma tedbirlerine, kişisel korunma tedbirlerine göre öncelik vermek. ğ) Çalışanlara uygun talimatlar vermek. Public 2012 Boss Governance All rights reserved. 5

6 İş sağlığı ve güvenliği hizmetleri Mesleki risklerinönlenmesi ve bu risklerdenkorunulmasınayönelikçalışmalarıda kapsayacak, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin sunulması için işveren; a)çalışanlarıarasından işgüvenliği uzmanı, işyeri hekimi ve diğer sağlık personeli görevlendirir.çalışanları arasında belirlenen niteliklere sahip personel bulunmamasıhâlinde, bu hizmetin tamamınıveya bir kısmınıortak sağlık ve güvenlik birimlerinden hizmet alarak yerine getirebilir. Ancak belirlenen niteliklere ve gerekli belgeye sahip olması hâlinde, tehlike sınıfıveçalışan sayısı dikkate alınarak, bu hizmetin yerine getirilmesini kendisi üstlenebilir. b) Görevlendirdikleri kişi veya hizmet aldığıkurum ve kuruluşların görevlerini yerine getirmeleri amacıyla araç, gereç, mekân ve zaman gibi gerekli bütün ihtiyaçlarını karşılar. c) İşyerinde sağlık ve güvenlik hizmetlerini yürütenler arasında iş birliği ve koordinasyonu sağlar. ç) Görevlendirdikleri kişi veya hizmet aldığıkurum ve kuruluşlar tarafından işsağlığıve güvenliği ile ilgili mevzuata uygun olan ve yazılı olarak bildirilen tedbirleri yerine getirir. d)çalışanların sağlık ve güvenliğini etkilediği bilinen veya etkilemesi muhtemel konular hakkında; görevlendirdikleri kişi veya hizmet aldığıkurum ve kuruluşları, başka işyerlerindençalışmaküzere kendi işyerine gelen çalışanları ve bunların işverenlerini bilgilendirir. (2)4/1/2002 tarihli ve 4734 sayılıkamuihale Kanunu kapsamındaki kamu kurum ve kuruluşları; işsağlığıve güvenliği hizmetlerini, Sağlık Bakanlığına ait döner sermayeli kuruluşlardan doğrudan alabileceği gibi 4734 sayılı Kanun hükümleri çerçevesinde de alabilir. (3) Tam süreli işyeri hekimi görevlendirilen işyerlerinde, diğer sağlık personeli görevlendirilmesi zorunlu değildir. Public 2012 Boss Governance All rights reserved. 6

7 Sorunlar ve Yönetmelik Beklentisi Yeni yasa çıkmasına rağmen bir takım eksiklikleri bulunmaktadır. Bunların tamamlanması için bir yönetmelik beklenmektedir. Özellikle işverene getirilen uzman personel istihdamı konusunda sorular bulunmakta. İş güvenliği uzmanı ney göre istihdam edilecek ve tam gün çalıştırılacaklar mı belirsiz. Henüz yayınlanmayan yönetmeliğe göre iş güvenliği uzmanlarının ne kadar çalışacağı aşağıdaki gibi belirlenmiş durumda, Taslakta, iş güvenliği uzmanının çalışma süreleri yeniden düzenlenmekte buna göre, a) 1-10 çalışanı olan işyerlerinden; 1. Az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde ayda 30 dakika, 2. Tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde ayda 60 dakika, 3. Çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde ayda 120 dakika, Olmak üzere her çalışan başına ilave ayda 15 dakika, b) 10 dan fazla çalışanı olan işyerlerinden; 1. Az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde çalışan başına ayda en az 10 dakika, 2. Tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde çalışan başına ayda en az 15 dakika, 3. Çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde çalışan başına ayda en az 20 dakika Az tehlikeli sınıfta yer alan 1000 ve daha fazla çalışanı olan işyerlerinde her 1000 çalışan için tam gün çalışacak en az bir iş güvenliği uzmanı görevlendirilecek, Çalışan sayısının 1000 sayısının tam katlarından fazla olması durumunda geriye kalan çalışan sayısı göz önünde bulundurularak yukarıda belirtilen kriterlere uygun yeteri kadar iş güvenliği uzmanı ek olarak görevlendirilecek, Public 2012 Boss Governance All rights reserved. 7

8 750 ve 500 personel Tehlikelisınıfta yer alan 750ve daha fazla çalışanı olan işyerlerinde her 750 çalışan için tam gün çalışacak en az bir iş güvenliği uzmanı görevlendirilecek, Çalışan sayısının 750 sayısının tam katlarından fazla olması durumunda geriye kalan çalışan sayısı göz önünde bulundurularak yukarıdaki fıkrada belirtilen kriterlere uygun yeteri kadar iş güvenliği uzmanı ek olarak görevlendirilecek, Çok tehlikeli sınıfta yer alan 500ve daha fazla çalışanı olan işyerlerinde her 500 çalışan için tam gün çalışacak en az bir iş güvenliği uzmanı görevlendirilecek, Çalışan sayısının 500 sayısının tam katlarından fazla olması durumunda geriye kalan çalışan sayısı göz önünde bulundurularak birinci fıkrada belirtilen kriterlere uygun yeteri kadar iş güvenliği uzmanı ek olarak görevlendirilecek. Public 2012 Boss Governance All rights reserved. 8

9 İş Güvenliği Uzmanları (C) sınıfı belgeye sahip olanlar az tehlikeli sınıfta, (B) sınıfı belgeye sahip olanlar az tehlikeli ve tehlikeli sınıflarda, (A) sınıfı belgeye sahip olanlar ise bütün tehlike sınıflarında yer alan işyerlerinde çalışabilirler. Public 2012 Boss Governance All rights reserved. 9

10 İş yeri hekimi Öncelikle 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununda işyeri hekimi, iş sağlığı ve güvenliği alanında görev yapmak üzere Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca yetkilendirilmiş, işyeri hekimliği belgesine sahip hekim olarak tanımlanmıştır. Kanunda işyeri hekimliği alanında getirilen en önemli yeniliklerden bir tanesi bu tanımdır. Bahse konu tanımla artık işyeri hekimliği uygulamalarında Türk Tabipleri Birliği nin (TTB)de yetkili olup olmadığı yönündeki tartışmaya son verilmiş, işyeri hekimliği sahası tümüyle Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının yetkisine bırakılmıştır. Public 2012 Boss Governance All rights reserved. 10

11 İşyeri Hekiminin Görevi İşyeri hekiminin görevleri Yeni düzenlemede işyeri hekimlerinin görevlerini yerine getirirken bağımsız davranabilme hakkıkanuniteminataltınaalınmıştır. Artık işyeri hekimi görevini yerine getirirken işverenden, sendikalardan, Çalışma Bakanlığından, Sağlık Bakanlığından ve TTB den bağımsız davranma hakkına kavuşmuştur. Bu durum işyeri hekimliği konusunda getirilmiş çok önemli bir yenilik ve yasal kazanımdır. Yeni kanuni uygulamaya göre, işyeri hekimi,işyerindeiş sağlığı ve güvenliğiyle ilgili alınmasıgerekentedbirleri öncelikle işverene yazılı olarak bildirmekle yükümlü sayılmıştır. İşveren bu konuda gerekli tedbirleri almakla ödevlidir. İşyeri hekimi tarafındanişverene bildirilen hususlardan, hayati tehlike arz edenlerin işveren tarafından yerine getirilmemesi halinde, işyeri hekimi bu hususu Çalışma Bakanlığına ihbar etmekle görevlendirilmiştir. Bu durumda Çalışma Bakanlığı zorunlu olarak bu tedbirlerin alınmasını sağlayacaktır. Public 2012 Boss Governance All rights reserved. 11

12 Hizmet Alma Şartları İş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi çalıştırma ya da dışarıdan hizmet alma şartı; Çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinden 10 çalışandan az kişinin istihdam edildiği işyerlerinde yasanın yayım tarihinden iki yıl sonra, 10 kişiden az çalışanın olduğutehlikeli ve az tehlikeli işyerleri için yasanın yayım tarihinden üç yıl sonra, 10 ve daha fazla çalışanı olan işyerlerinden tüm tehlike sınıfları için yasanın yayım tarihinden bir yıl sonra başlayacak. Bu geçiş sürecinde, tüm işyerleri için ihtiyaç duyulacak iş güvenliği uzmanı ile işyeri hekimleri belgelendirilecek. İşverenler, bütün işyerlerine yetecek kadar iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekiminin sağlanamayacağından endişe ediyor. Public 2012 Boss Governance All rights reserved. 12

14 Yürürlülük İş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi çalıştırma ya da dışarıdan hizmet alma şartı; Çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinden 10 çalışandan az kişinin istihdam edildiği işyerlerinde yasanın yayım tarihinden iki yıl sonra, 10 kişiden az çalışanın olduğutehlikeli ve az tehlikeli işyerleri için yasanın yayım tarihinden üç yıl sonra, 10 ve daha fazla çalışanı olan işyerlerinden tüm tehlike sınıfları için yasanın yayım tarihinden bir yıl sonra başlayacak. Public 2012 Boss Governance All rights reserved. 14

15 Mevcut 50 kişi sınırı Şu anki uygulamada sanayiden sayılan ve 50'den fazla işçi çalıştıran işverenler iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi çalıştırmak zorunda. İsteyen işveren bu hizmetleri dışarıdan da alabiliyor. Fakat yeni İSG yasasına göre,50 işçi sınırı kaldırılıyor ve bütün işyerleri için iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi zorunlu hale geliyor. Yani üç işçi çalıştıran bir işyeri dahi bir iş güvenliği uzmanı ile işyeri hekiminden hizmet alacak. Public 2012 Boss Governance All rights reserved. 15

16 Yaptırımlar Bakanlık tarafından yapılacak denetimlerde; İş sağlığı ve güvenliği ihlalleri için idari para cezası verilebilecek,cezalar 80 bin liraya kadar çıkabilecek. İşyerinde işin tamamı veya bir kısmı durdurulabilecek. İşveren eksiklikleri giderince faaliyet devam edecek. Public 2012 Boss Governance All rights reserved. 16

17 Politika ve Belge teslimi Büyük endüstriyel kaza oluşabilecek işyerleri, işe başlamadan öncebüyük Kaza Önleme Politika Belgesi veyagüvenlik Raporu hazırlayacak. Bu belgeler Bakanlıkça incelendikten sonra faaliyet başlayacak. Büyük Kaza Önleme Politika Belgesi hazırlamayan işverene 80 bin lira, Güvenlik Raporu hazırlamayan işverene 50 bin lira ceza kesilecek. Public 2012 Boss Governance All rights reserved. 17

18 Eleştiriler Yasaya yönelik eleştiriler genelde işveren kesiminden yükseliyor. Fakat akademik camiadan da benzer eleştirilerin geldiğini belirtmiş olalım. Bu eleştirileri sıralarsak; Yasa geçmiş yılların tecrübelerini yansıtmıyor. Yasa bütün işyerlerine uygulanınca iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi ihtiyacı nasıl karşılanacak? İhlaller cezalandırılırken tedbirli işveren ödüllendirilmiyor. Kritik noktaların düzenlenmesi yönetmeliklere bırakılmış. Public 2012 Boss Governance All rights reserved. 18

19 Önerimiz Değerli müşterilerimizin, yeni yasanın hem kendi cezai yaptırımları hem de muhtemel iş güvenlik riskleri sonucu muhatap olunabilecek takibatlar nedeni ile firmaların yönetmeliklerin yayınlanmasından sonra profesyonel bir iş güvenliği firmasından eğitim ve danışmanlık almasıdır. Public 2012 Boss Governance All rights reserved. 19