Screening per i tumori intestinali Ulteriori investigazioni

Transkript

1 Screening per i tumori intestinali Ulteriori investigazioni 4

2 Bağırsak Taraması nda Daha İleri Araştırma Test, dışkınızda kan bulunduğunu saptadı. Bu sonuç kanser olduğunuz anlamına gelmiyor. Bu, size bir değerlendirme ve muhtemelen bir kolonoskopi yapılmasının önerilmesi anlamına gelmektedir. Sonuç, bağırsak kanserinden çok poliplerin (küçük şişlikler) kanamasından kaynaklanmış olabilir. Ya da, hemoroid (basur) gibi başka nedenlerden de kaynaklanmış olabilir Bundan sonra ne olacak? Tarama Uzmanı ile bir randevu ayarlamak için lütfen Ücretsiz randevu hattını (Freephone appointments line) arayınız. Randevu aldığınızda, Tarama Uzmanı sizi telefonla arayıp bağırsağınızla ilgili araştırma yapma (kolonoskopi) konusunu görüşecek. Bu araştırma, tedavi gerektirecek bir sorun olup olmadığını görmek için yapılacak. Bu testi yapan her 100 kişiden iki kişinin dışkısında kan görülmektedir. Tarama Uzmanı genel sağlığınızla ilgili sorular sorarak kolonoskopi yapılıp yapılamayacağını saptayacak. Bu telefon görüşmesi bir saat kadar sürebilir. Bu telefon konuşmasından sonra Tarama Uzmanı ile görüşmeniz gerekirse randevu alabilirsiniz. 2

3 Neden kolonoskopi olmam gerekiyor? Kolonoskopi, kalın bağırsağınızın araştırılmasıdır. Nedeni, dışkınızda neden kan görüldüğünü anlamak, tedaviye yardımcı olmak ve gerekirse daha ileri bir araştırma yapmaya karar vermektir. Kolonoskopi hastanelerin endoskopi bölümünde yapılmaktadır. Kolonoskopi nedir? Kolonoskopi, mevcut bir hastalık olup olmadığını görmek için kalın bağırsağın (kolon) çeperine bakmanın bir yoludur. Test ayrıca, gerekirse bağırsaktan küçük parçalar alıp (biyopsi) laboratuvarda analiz yapma imkanını da vermektedir. Tarama Uzmanı, kolonoskopi sırasında yanınızda bulunacaktır. Kullanılan aletin adı kolonoskoptur (skop) ve oldukça esnek bir alettir. Her alette bağırsak çeperine doğrultulabilen bir ışık bulunmaktadır. Filmler ekrana yansıtılarak herhangi bir bağırsak hastalığı veya inflamasyon olup olmadığı kontrol edilir. Araştırma sırasında, kolonoskopistin bağırsak çeperinden analiz için örnek alması gerekebilir. Bu örnekleri bizde tutup, saklamanız için de video kaydı ve fotoğrafları size verebiliriz. 3

4 Bağırsak Taraması nda Daha İleri Araştırma Test hazırlığı aşaması Yemek içmek Bağırsağın alt kısmını açık bir şekilde görmemiz gerekiyor. Dolayısıyla, müshil alarak bağırsaklarınızı boşaltmanız gereklidir. Randevunuzdan iki gün öncesi Az lifli diyet uygulamanız ve bol bol su içmeniz gerekecek. Bir gün öncesi Katı yiyecekler yemeyin. Sadece posasız içecekler içmelisiniz (Bovril, şekerli siyah çay ve kahve, tanesiz çorbalar ve meyva jölesi gibi). Bu broşürle gönderdiğimiz müshili de almanız gerekmektedir. Tarama Uzmanı nın sizinle bu konuyu görüşmüş olması gerekir. Müshille birlikte gelen kullanma talimatlarını izleyiniz. Bir sorunuz olursa, lütfen Tarama Uzmanı ile temasa geçiniz veya size birisinin yardımcı olabileceği yardım hattını arayınız. Testin yapılacağı gün Randevunuz gelene kadar bol miktarda su içmeye devam etmelisiniz. Geceliğinizi ve terliklerinizi getirin. Yanınızda değerli şeyler getirmeyin. 4

5 İlaçlarım ne olacak? Her zaman aldığınız ilaçlarınızı almaya devam etmelisiniz. Ancak bu konuda aşağıda yazılanlara dikkat ediniz. Demir hapları alıyorsanız, randevunuzdan bir hafta önce bırakmalısınız. Dışkınızın katılaşması için ilaç alıyorsanız (Fibogel veya Regulan), Loperamide (Imodium), Lomotil veya Codeine Phosphate, kolonoskopi randevunuzdan üç gün önce bırakmanız gerekiyor. Diyabet hastaları Şeker hastasıysanız ve şekerinizi kontrol altında tutmak için insulin ve ilaç kullanıyorsanız, lütfen şeker hastalıkları hemşiresini telefonla arayarak, kolonoskopi randevusundan önce danışınız. Ya da Tarama Uzmanı ile temasa geçiniz. Antikoagülanlar Kanı inceltmek için warfarin gibi bir ilaç kullanıyorsanız lütfen Tarama Uzmanı nı telefonla arayınız. Alerjiler Lateks veya başka bir şeye alerjiniz varsa lütfen Tarama Uzmanı nı telefonla arayınız. 5

6 Bağırsak Taraması nda Daha İleri Araştırma Geldiğimde ne olacak? Hastane nin Endoskopi Bölümü ne gelince, Tarama Uzmanı sizi görmeye gelecektir. Kolonoskopi hakkında daha çok soru sormak veya başka bir endişeniz varsa kendisiyle görüşme fırsatınız olacaktır. Tarama Uzmanı prosedürü anladığınızdan emin olacak ve endişeleriniz veya sorularınız varsa sizinle görüşecektir. Uyuşturulmak istediğinize karar verdiyseniz elinizin veya kolunuzun arkasına küçük bir cannula (küçük bir plastik tüp veya iğne) yerleştirilecektir. Uyuşturucu madde sonra buradan verilecektir. Uyuşturulduktan sonra 24 saat araba kullanmamanız, alkol içmemeniz, ağır makina çalıştırmamanız veya yasal bağlayıcılığı olan bir belgeyi imzalamamanız gerekmektedir. Sizinle eve gidecek birisi olması da gerekiyor, bir aile bireyi veya arkadaşın sizi almasını önceden ayarlamalısınız. Almaya gelecek kişinin telefon numarasını hemşireye verirseniz eve gitmeye hazır olduğunuzda kendileriyle temasa geçebilirler. Ayrıca birisinin gece sizinle kalması gerekiyor. Tarama Uzmanı ile yapacağınız kısa değerlendirme görüşmesinde sağlığınızla ilgili bazı sorular sorulacak. Örneğin eskiden geçirdiğiniz ameliyatlar veya hastalıklar gibi. Tansiyonunuz ve nabzınız kaydedilecek. Şeker hastasıysanız kan şekeri oranı da kaydedilecek. Oksijen seviyesi de kaydedilecek. Bir maskeyle veya burnunuza takılacak bir tüple oksijen verilecek. Daha önce imzalamadıysanız ve testin yapılmasını istiyorsanız sizden bir hasta kabul formu imzalamanızı isteyeceğiz (izninizi vermeniz için). 6

7 7

8 Bağırsak Taraması nda Daha İleri Araştırma Hastanenin Endoskopi Bölümü nde ne kadar kalacağım Bu tamamıyla uyuşturucu ilaç verilip verilmediğine ve etkisinin ne zaman geçeceğine bağlı olacaktır. Bölümde yaklaşık üç saat kalacağınızı bilmeniz gerekir. Bölüm acil hastalara da baktığı için o hastalara öncelik tanınacaktır. Uyuşturucu ilaç Uyuşturucu istediyseniz, ilaç eliniz veya kolunuzdaki bir damardan verilecektir. İlaç sizi biraz uykulu hale getirecek ve rahatlatacak ama bayıltmayacaktır. İşbirlikçi uyuşturma (co-operative sedation) denilen bir durumda olacaksınız. Bu, uykulu olmakla birlikte size söylenenleri duyacağınız anlamına gelmektedir. Böylece, test sırasında bazı basit talimatlara uyabilecek durumda olacaksınız. Bazı kişiler, uyuşturucunun etkisiyle, kolonoskopiden sonra hiçbir şey hatırlamıyorlar. Uyuşturma bazen solunum, nabız ve tansiyon sorunlarına yol açabilmektedir. Bu sorunlar genelde uzun sürmezler. Uyuşturucu ilacın etkisi altındayken, solunum ve nabzınızı kontrol altında tutacağız. Herhangi bir değişiklik olursa kaydedecek ve gerekirse müdahale edeceğiz. Bu nedenle, parmağınıza takılacak bir sondayla oksijen seviyesini ve nabzınızı ölçen bir makineye bağlanacaksınız. Tansiyonunuzu da kaydedeceğiz. Şeker hastasıysanız, kanınızdaki şeker seviyesini de ölçeceğiz. Ayrıca, bir maske veya burnunuza takılacak bir tüple oksijen vereceğiz Uyuşturulduktan sonra 24 saat araba kullanmamanız, alkol içmemeniz, ağır makina çalıştırmamanız veya yasal bağlayıcılığı olan bir belgeyi imzalamamanız gerekmektedir. Sizinle eve gidecek birisi olması da gerekiyor. 8

9 Kolonoskopi araştırması Kolonoskopist ve hemşireler sizi bir odaya alıp önce kendilerini tanıtacaklar. O zaman kendilerine soru sorabilirsiniz. Size bakan hemşire sol tarafınıza yatmanızı isteyecek. Hemşire, oksijeni takip eden sondayı parmağınıza takacak. Bir maske veya burnunuza takılacak bir tüp aracılığıyla oksijen verilecek. Uyuşturucu ilaç verilmesini istediyseniz, ilaç küçük bir cannula (küçük plastik bir tüp veya iğne) ile damarınızdan verilecek. Kolonoskopi kalın bağırsağın tamamına bakacağından kısa dönemli rahatsızlık hissedebileceksiniz. Araştırma süresince, bağırsağa hafifçe hava verilerek skopun yerleştirilmesi kolaylaştırılacak. Araştırma süresince, laboratuvarda analize gönderilmesi için bağırsak çeperinden örnekler alınabilecektir. Bu örnekler bizde kalacak. Örnekleri gelecekte araştırma için kullanabilmemiz için sizden izin isteyebiliriz. Kolonoskopi, bağırsak kanseri için en etkili test olmakla birlikte %100 güvenilir değildir. Bu da kanserin bazen gözden kaçacağı anlamına gelmektedir. Bağırsak taramasına katılmaya devam etmelisiniz ve herhangi bir belirti görürseniz veya bir endişeniz olursa doktorunuza görünmelisiniz. Bazen kolonoskopiyi tamamlamak mümkün olmayabilir. Tarama Uzmanı bunu sizinle görüşecektir. Kolonoskopiyi tamamlamak mümkün olmazsa size başka testler yapılması önerilebilir. 9

10 Bağırsak Taraması nda Daha İleri Araştırma 10

11 Araştırmanın riskleri Kolonoskopi bağırsağınızdan örnek aldığı için bazen komplikasyonlara yol açabilmektedir. Bunlar ender görülmekle birlikte, testi yapmaya karar verebilmeniz için bu komplikasyonları bilmeniz gerekir. Riskleri, testi yaptırmanın yararlarıyla karşılaştırmanız gerekir. Kolonoskopinin ana riskleri aşağıdaki gibidir: Perforasyon Yapılan her 1000 testten biri, bağırsak çeperinde delik açılmasına neden olabilir. Hemen her seferinde, deliği onarmak için ameliyat gereklidir. Polipler (küçük şişkinlikler) alındığında delik açılması riski daha yüksektir. Kanama Bağırsaktan parça alındığında veya polip alındığında kanama olabilir. Parça veya polipin alındığı yaklaşık her 100 ile 200 testten birinde bu risk vardır. Ciddi bir kanama olmaz ve kendi kendine durur. Bütün riskleri göz önüne aldık. Olası yararların olası risklere oranla ağırlık taşıdığına inanıyoruz. 11

12 Bağırsak Taraması nda Daha İleri Araştırma Polip nedir? Polip, bağırsak çeperinde oluşan küçük bir büyümedir. Bazı poliplerin sapları vardır, bazıları ise sapsız ve düzdürler. Araştırma sırasında polip bulursak, genelde alıyoruz. Buna polipektomi denmektedir. Polipleri almamızın nedeni daha sonra büyüyerek soruna yol açabilmeleridir. Bazen polipler kansere dönüşebilmektedir. Araştırma sonrası Araştırmadan sonra dinlenmenize izin verilecektir. Tansiyonunuz ve nabzınız kaydedilecek. Şeker hastasıysanız kan şekerini izleyeceğiz. Uyuşturucun etkisinden kurtulduktan sonra (normalde yaklaşık 30 dakika sürmektedir) oturabileceksiniz. Size sıcak bir içecek ve bisküvi ikram edeceğiz. Bölümden ayrılmadan önce, Tarama Uzmanı sizinle bulgular ve herhangi bir ilaç tedavisi veya daha sonraki randevular konusunda görüşecektir. Uyuşturucu ilaç verildiyse, kısa bir süre için hafızanız etkilenebilir. Aileden birinin veya bir arkadaşınızın yanınızda olması iyi olacaktır. Kısa bir yazılı rapor alabilme ihtimaliniz de olacaktır Uyuşturucu ilaç verildiyse, ilaç kanınızda 24 saat kalacağından kendinizi uykulu hissedebilirsiniz. Yalnız yaşıyorsanız, uyuşturucu ilaçtan sonra gece sizinle kalabilecek birisini ayarlayınız. Uyuşturucu ilaçtan sonra 24 saat araba kullanmamanız, alkol içmemeniz ağır makina çalıştırmamanız veya yasal bağlayıcılığı olan bir belgeyi imzalamamanız gerekmektedir. Sizinle birlikte eve gidecek birine ihtiyacınız olacaktır. 12

13 Hatırlanması gereken genel hususlar: Randevunuza gelemeyecekseniz lütfen Tarama Uzmanı na en kısa zamanda haber veriniz. Amacımız, sizi geldikten sonra en kısa zaman içinde görmek ve araştırmanızı yaptırmaktır. Ancak, bölüm normalde çok meşgul olduğundan araştırmanız gecikebilir. Acil durumu olanlara öncelik verilecektir. Lütfen bütün mücevherlerinizi ve kişisel eşyalarınızı evde bırakınız. Hastane, kaldığınız süre içinde kişisel eşyalarınızın kaybı veya zarara uğraması ile ilgili herhangi bir sorumluluk kabul etmeyecektir. Uyuşturucu ilaç verilecekse, lütfen sizi alacak ve gece sizinle kalabilecek birisini bulunuz. 13

14 Taramaya sizleri çağırabilmek ve tarama programının performansını kontrol edebilmek için hakkınızda belli bilgiler bulundurmamız gerekiyor. Kişisel bilgilerinizin gizli tutulması konusunda büyük bir çaba harcamaktayız. Sadece doktorunuz gibi, yasal veya sağlık nedenleriyle bilgi alışverişi yapmamız gereken kişilerle bilgi paylaşıyoruz. Bilgileri nasıl kullandığımız hakkında daha fazla bilgi edinmek isterseniz, lütfen Hakkınızdaki bilgileri nasıl kullanıyoruz başlıklı broşürümüzü talep ediniz. Bağırsak taramasına katılıyor olmanız gerekmiyor. Daha ayrıntılı bilgi için lütfen yardım hattını arayınız Yardım hattıyla yapılan bütün telefon konuşmaları eğitim ve kalite kontrol amacıyla kayıt edilmekle birlikte gizli tutulmaktadır Ayrıntılı bilgi için lütfen ücretsiz yardım hattını (Freephone Helpline) den arayınız. Çalışma Saatleri: Veya Wales Bağırsak Tarama internet sitesini den ziyaret ediniz. 14