Konjenital adrenal hiperplazi (KAH) Dr. İhsan ESEN Fırat Üniversitesi Hastanesi Çocuk Endokrinolojisi Bilim Dalı

Transkript

1 Konjenital adrenal hiperplazi (KAH) Dr. İhsan ESEN Fırat Üniversitesi Hastanesi Çocuk Endokrinolojisi Bilim Dalı

2 Dersin Amacı KAH patogenezinin öğrenilmesi KAH lı hastaların klinik ve laboratuar bulgularının öğrenilmesi KAH lı hastalarda tedavi prensiplerinin öğrenilmesi

3

4 Kortizol

5

6 Adrenal korteks fonksiyonları: Mineralokortikoidler sodyum geri alımı ve potasyum atılımını düzenler. Glukokortikoidler enerji ve kemik metabolizmasında ve nöronal ve immün hücre fonksiyonlarının düzenlenmesinde rol alır. Androjenler büyüme, genital gelişim ve puberteyi rol alırlar. Adrenal medulla fonksiyonları: Adrenalin ve noradrenalin kan basıncı ve kalp atım hızını artırır.

7 Konjenital adrenal hiperplazi İlk vaka 1865 yılında tanımlanıyor Adrenal steroidogenezin kalıtsal bozuklukları Otozomal resesif kalıtım (E=K)

8 Kolesterol Pregnenolon 17 α - Hidroksi Pregnenolon Dehidroepiandrosteron Östriol Progesteron 17α hidroksilaz 3β hidroksisteroid dehidrojenaz 17α- Hidroksi Progesteron 17,20 dezmolaz Androstenedione Östron 21 hidroksilaz Aromataz 11 deoksikortikosteron (DOC) 11- Deoksikortizol Testosteron Östradiol 11β hidroksilaz Kortikosteron Kortizol Aldosteron

9

10 En sık KAH nedeni (%85-95) 21 hidroksilaz eksikliği

11 Kolesterol Pregnenolon 17 α - Hidroksi Pregnenolon Dehidroepiandrosteron Östriol Progesteron 17α hidroksilaz 3β hidroksisteroid dehidrojenaz 17α- Hidroksi Progesteron 17,20 dezmolaz Androstenedione Östron 21 hidroksilaz Aromataz 11 deoksikortikosteron (DOC) 11- Deoksikortizol Testosteron Östradiol 11β hidroksilaz Kortikosteron Kortizol Aldosteron

12 21 hidroksilaz eksikliği En sık KAH nedeni (%85-95) Kalan enzim aktivitesine göre klinik değişken olabilir. Kızlar daha ciddi etkilenirler Genital organlarda virilizasyon Beyin virilizasyonu Clinical Endocrinology (2007) 66,

13 KAH tipleri Klasik tip tuz kaybı ile giden, enzim aktivitesi < %1 Basit virilizan tip, enzim aktivitesi %1-2 Non klasik tip, enzim aktivitesi %10-50

14 KAH (21 hidroksilaz eksikliği) Klasik Basit virilizan Non-klasik Kortizol yok Mineralokortikoid Yok Yok Androjen fazlalığı

15

16 Başvuru özellikleri Kızlarda virilizasyon Androjenler Tuz kaybı olan hastalar Aldosteron, Renin Hipoglisemi Na, K Hiperpigmentasyon ACTH Dehidratasyon, şok

17 ACTH biyosentezi ve hipotalama-hipofize-adrenal aks

18

19 11β hidroksilaz eksikliği İkinci en sık KAH nedeni (%5-15) Kızlarda cinsel farklılaşma bozukluğu Hem kız hem erkeklerde postnatal virilizasyon Aldosteron öncülerinin tuz tutucu etkileri var, tuz kaybı olmaz. 11-deoksikortizol ve deoksikortikosteron (DOC) (hem bazal hem ACTH sonrası) ACTH ve plazma renin düzeyi

20 Kolesterol Pregnenolon 17 α - Hidroksi Pregnenolon Dehidroepiandrosteron Östriol Progesteron 17α hidroksilaz 3β hidroksisteroid dehidrojenaz 17α- Hidroksi Progesteron 17,20 dezmolaz Androstenedione Östron 21 hidroksilaz Aromataz 11 deoksikortikosteron (DOC) 11- Deoksikortizol Testosteron Östradiol 11β hidroksilaz Kortikosteron Kortizol Aldosteron

21

22 3β hidroksisteroid dehidrojenaz eksikliği Nadir KAH nedenlerinden Her üç serideki hormon üretimi bozulmuştur. Tuz kaybı Hem erkek hem kızlarda cinsel farklılaşma bozukluğu Δ 5 /Δ 4 serum steroidleri

23 Kolesterol Pregnenolon 17α hidroksilaz 17 α - Hidroksi Pregnenolon 3β hidroksisteroid dehidrojenaz 17,20 dezmolaz Dehidroepiandrosteron Östriol Progesteron 17α- Hidroksi Progesteron Androstenedione Östron 21 hidroksilaz 11 deoksikortikosteron (DOC) 11- Deoksikortizol Testosteron Aromataz Östradiol 11β hidroksilaz Kortikosteron Kortizol Aldosteron

24

25 Kolesterol Pregnenolon 17α hidroksilaz 17 α - Hidroksi Pregnenolon 3β hidroksisteroid dehidrojenaz 17,20 dezmolaz Dehidroepiandrosteron Östriol Progesteron 17α- Hidroksi Progesteron Androstenedione Östron 11 deoksikortikosteron (DOC) 11β hidroksilaz 21 hidroksilaz Pregnenolon/Progesteron 11- Deoksikortizol Kortikosteron Kortizol Testosteron 17OH pregnenolon/17oh progesteron DHEA/Androstenedion Aromataz Östradiol Aldosteron

26

27 Basit virilizan KAH Tuz kaybı olmaksızın Glikokortikoid eksikliği Kızlarda virilizasyon Erkeklerde artmış androjenemi bulguları.

28 Non-klasik KAH Tipik olarak geç çocukluk, ergenlik ve erişkin yaşta Aşırı androjen salgısının belirti ve bulgularını gösterirler Sıklığı 1/1000 (Askenazi Yahudileri, Akdeniz, Ortadoğu ve Hint toplumunda daha sık)

29 Non-klasik KAH belirti ve bulgular Pubertal kızlarda, hirsutizm, akne, androjenik alopesi, anovulasyon, menstrual disfonksiyon, infertilite Prepubertal çocuklarda uzun boy, ileri kemik yaşı, erken koltuk altı ve pubik kıllanma, erişkin gibi ter kokusu

30 Laboratuvar 21(OH)laz (klasik) 11β(OH)laz (klasik) 3β-HSD (klasik) 17(OH) prog Kortizol ACTH Sodyum N- Potasyum N- Aldosteron Renin DOC DHEA-S

31 Laboratuvar Üriner steroid profili Kromozom analizi Görüntüleme Pelvik USG

32 Tedavi Hidrokortizon mg/m 2 /gün Fludrokortizon 0,05 0,2 mg/gün Stres durumunda hidrokortizon dozunun 3 katı verilmeli Adrenal kriz durumunda IV hidrokortizon ve sıvı tedavisi verilmeli Kızlarda virilize genitalya için cerrahi.

33 Yenidoğan taraması Doğumdan sonra 3. gün Guthrie kağıdına Kan 17-hidroksiprogesteron düzeyi (17OH-P).

34 Soru ve katkılar lütfen Dr. İhsan ESEN Fırat Üniversitesi Hastanesi Çocuk Endokrinolojisi Bilim Dalı

35