Gökyüzüne Çekilen Set

Transkript

1 Gökyüzüne Çekilen Set Gökyüzü İnsanlık için bilinmezliklerin ve insanoğlunun varoluşuna dair yüzyıllardan beri cevapların arandığı geniş bir arşiv. Gökyüzünün ötesindeki gezegenler, yıldızlar, galaksiler ve kim bilir daha nice gök cisimleri insanoğlu tarafından keşfedilmeyi bekliyor. Ne kadar acıdır ki, bu zengin ve donanımlı arşivden faydalanan ülkelerden biri Türkiye değil. Uzaydaki gök cisimlerini tanımlayan, işlevlerini keşfeden ve bütün bunların nimetlerinden haklı olarak faydalananlar ise Batılı ülkeler. Hatta Amerika Birleşik Devletleri son yıldan beri bu alana başka milletlerden bilim adamlarından oluşan NASA ile ışık tutuyor. Ama Türklerin şimdi gökyüzünü düşündüklerinde akıllarına gelenler astronomi ve bilimin dışındaki her şey: Mehtaplı geceler, romantizme ortam sağlayan bir günbatımı ve bu zamanının tadını doruk noktasına çıkaracak bir kadeh şarap. Peki, bende bu farkındalığı yaratan neydi? Hafta sonu ailemle elimize bir kampanyadan geçen biletlerini değerlendirmek amacıyla sinemaya gittik. Ben zaten gideceğimiz filmi önceden belirlemiştim: Interstellar (Yıldızlararası). Bu filmi, çok sevdiğim Sefiller adlı romanın müzikalindeki Fantine performansıyla kalbime taht kuran Anne Hathaway ve geçen sene bir AIDS hastasını canlandırmak için gösterdiği gayretiyle Matthew McConaughey oynayacağı için seçmiştim. İzleyeceğim filmin konusu ve senaryosu ile ilgili ön 1

2 araştırma yapmadan sinemaya gitmek beni hazırlıksız yakaladı. Ancak film bittiğinde yarattığı tesiri daha yoğun yaşadım. Kendimizi her zaman imkansızlığı aşma kabiliyetimiz ile tanımladık. Ve bu anları sayıyoruz. Daha yüksekleri hedeflemeye, engelleri yıkmaya, yıldızlara ulaşmaya, bilinmeyeni bilinen yapmaya cüret ettiğimiz anları. Bu anları en azametli başarılarımız olarak sayıyoruz. Ama bütün bunları kaybettik. Ya da belki hala öncü olduğumuzu unuttuk. Ve daha yeni başladığımızı (unuttuk). Ve en büyük başarılarımızın arkada olamayacağını; çünkü kaderimizin üstümüzde uzandığını (unuttuk). (Cooper, Interstellar) Interstellar da Cooper adlı karakterin ağzından çıkan bu sözler, Amerikan hayal gücünün bilime ve uzay çağına olan inancının artık inanç olmaktan çıkıp bunun bir gerçekliğe ve somutluğa dönüştüğünü kanıtlıyor. Ne zaman Cooper konuşsa sanki ABD deki bütün eğitimli, çağdaş ve bilimi amaç olarak gören kitle adına konuşuyormuş gibi geldi. Amerikalı bilim adamları, geleceği daha şimdiden ellerindeki verilere ve biraz da kendi hayal güçlerine göre yorumluyorlar. Her bilim kurgu filminde geleceği biraz esnetip biraz da genişletiyorlar. E.T, Avatar, Galaksinin Koruyucuları, Yarının Eşiğinde ve daha nice filmler, bilimin ve gerçekliğin sınırlarını test ediyor. Kendilerini her zaman aşmayı ve bilinmeyene karşı hazırlıklı olmayı en 2

3 büyük başarısı sayan Amerikan bilim camiası ve bilimi eserlerinde işleyen yaratıcı sanatçılar, dünya toplumuna da zihnimizin ve geleceğimizin sınırlarının esnekliğini gösteriyorlar. Açıkçası sinema tarafından hazır tüketici toplumlara sunulan bu varsayımlar, hem ürkütücü hem de geleceğe hazırlayıcıydı. Doğanın insanoğlunun bitip tükenmeyen ihtiyaçları için bilinçsizce kullanılmasının ne gibi sonuçlara yol açacağını biliyordum. Ancak bunun boyutunun bu derece ürkütücü olacağını bilmiyordum. Her yaz Çevre ve Tarım Bakanlığı nın ilan panolarına astırdığı çölleşmiş ve çatlamış toprak fotoğraflarından bile daha korkunç. Ama bilimin geleceği şimdiden hayal edebilecek ve planlayacak kadar ilerleyebilmiş olması benim gelecekle ilgili kaygılarımı azalttı. En azından torunlarımın torunlarının ne gibi zorluklarla baş edebileceğini ve bizim modern dünyamızın daha ne kadar modernleşebileceğini üç saatlik bir filmde seyretmek hayranlığa değer doğrusu. Filme hayran kalmamda görsel efektlerin ve ses efektlerinin de katkı payı çok fazla. Bunun haricinde filmin teknik olarak en büyük artılarından biri 3-D teknolojisiyle yapılmamasıydı. Artık insanlar sinemaya 3-D teknolojisiyle donatılmış filmler için gidiyor. Herhalde evde izleyemeyeceği bu tür filmlere parasını harcayınca değdiğini düşünüyor. Yine de sinemayı tercih eden insanların olduğunu görmek bana biraz haz verdi. Teknoloji ve 3

4 bilimin sinemaya yansımasından çok hoşnut olmama rağmen filmleri 3-D ya da IMAX teknolojileri ile donatımına göre ayırmak, Interstellar gibi filmlere emek veren insanlara haksızlıktır. Artık zamanımızda filmlerin oyuncu kadrosu, verdiği mesaj, mekanların dekoru ve kostümlerin filmin geçtiği zamana uygunluğu gibi kriterler yetmiyormuş gibi bir de bunlara teknoloji eklenince olay ticarete döndü. Interstellar ın böyle bir teknolojiden mahrum kalması bu yüzden bir kısıtlayıcı faktör değildir. Bana göre, bu bir özgürlüktür. Interstellar ın oyuncu kadrosu, dekor, kostüm ve içerdiği mesaj gibi asıl sinema kriterlerine göre değerlendirilebileceği bir özgürlük. Gişe hasılatına bakacak olursak, insanlar film için harcanan emeğin farkında. Gelin görün ki, bizim Türk yönetmenler ve yapımcılar 3-D teknolojisini kullanacak film arıyor. Şu ana kadar piyasaya sürülen üç boyutlu Türk yapımı film sayısı biri geçmese bile, orada bir kenarda durması önemli. İlla ki, Türkler de üç boyutlu film çekti manşeti gazetelerde yer alacak. Ama filmlerimiz teknolojinin son nimetleriyle donatılmasına rağmen içerik olarak da bir o kadar geri, ilkel ve hayal gücünden yoksun. 3-D teknolojisini cinli, perili ve insanlarda korku yaratan bir film için harcıyorlar. Seyircilerin yanında üç paket Selpak mendil gerektiren romantik filmler, erkeklerin kız arkadaşlarını sıkıntıdan öldüren Recep İvedik serisi gibi Türk espri anlayışına 4

5 göre oluşturulmuş komedi filmleri ya da halkımızın fakirliğini ve acizliğini gözler önüne seren dramatik filmler ise bu tür teknolojilere gerek kılmadan zaten kendi başına gişe rekorları kırabildiği için 3-D teknolojisine gerek duyulmuyor. Halbuki marifet bu teknolojileri sadece kullanmakta değil. Marifet insanları bu teknolojileri kullanarak bunların icadında rol oynamış bilimle, bilimin sonucu olarak gelişen teknolojiyle, teknolojiden faydalanarak yapılan uzay keşifleriyle, daha yapılamayan uzay keşiflerinden dolayı gelecek öngörüleriyle ve en önemlisi bunlara yol açan hayal gücü ile tanıştırmaktır. Türk halkını sorgulamaya, akıl sınırlarını dünyadan daha da öteye taşımaya ve hayal gücünü geleceğe hakim olmak için kullanmaya teşvik eden filmlere ihtiyacımız var. Tüketici toplumdan beyin ve zihin gücü olarak üretici bir topluma dönüşmek için motive edici unsurları filmlerde bulabiliriz. Bu açıdan bizi daha fazlasını yapmak için kamçılayan Yıldızlarası gibi filmler, Türk toplumuna daha fazla yardımcı olabilir. Hiçbir şey imkansız değil. Gerekliyse sınırları zorlayabiliriz. Amerika, Rusya, Çin ve Avrupa sonsuzun sınırlarını zorlarken biz neden sonsuzu daha yoklamadan gökyüzüne set çiziyoruz? Şu anda aynen ABD nin yaptığı gibi geleceği uzayda göremiyoruz? Belki gökyüzüne ve uzaya şimdiden zihnimizde aşılamayan bir 5

6 set çektiğimiz içindir. Bu seti, uzay hakkındaki bilgi birikimimizi ve hayal gücümüzü birleştirerek kaldırabiliriz. Cooper ın yaşadığı dünyadaki doğal afetlerden dolayı oluşan umutsuzluğunu ifade ettiği duruma gelsek bile bir şeydir. En azından Ali Kuşçu gibi astronomiyle uğraşan bilim adamlarından sonraki altı yüz yıl hayal ettiğimizi ve sınırlarımızı zorladığımızı söyleyebilirdik. Eskiden gökyüzüne bakıp yıldızların arasındaki yerimizi merak ederdik, şimdi ise yere bakıyoruz ve burdaki yerimiz hakkında endişeleniyoruz. (Cooper, Interstellar) 6