Besinlerin yenebilen 100 gramlarının enerji, fosfor, potasyum ve sodyum içerikleri

Transkript

1 402 EK5 Besinlerin yenebilen 100 gramlarının enerji, fosfor, potasyum ve sodyum içerikleri İşaretler Besin değeri bilinmiyor, 0 Besin değeri yok, ( ) Besin değeri hesapla bulunmuş, (a) ve (b) değerleri pişmiş tüm gövde içindir. Enerji Fosfor Potasyum Sodyum ET VE ET ÜRÜNLERİ Av Hayvanları Bıldırcın Güvercin 294 Sülün Tavşan Balıklar Alabalık Balık unu Kalkan 19 Kılıç Levrek Mersin Palamut 168 Sardalya Sardalya (konserve) Tuzlu balık 05 Uskumru Deniz ürünleri Havyar Istakoz Karides Midye Et Dana eti Az yağlı (a) 80 (b) Orta yağlı (a) 80 (b) Yağlı (a) 80 (b) Domuz eti Az yağlı (a) 90 (b) Orta yağlı (a) 90 (b) Yağlı (a) 90 (b) Koyun eti Az yağlı (a) 70 (b) Orta yağlı (a) 70 (b) Yağlı (a) 70 (b)

2 40 Enerji Fosfor Potasyum Sodyum Keçi eti 145 Sığır eti Az yağlı Orta yağlı Yağlı (a) 70 (a) 70 (a) 60 (b) 60 (b) 60 (b) Et ürünleri Jambon (%11 yağlı) Kavurma 670 Pastırma (çemenli) 250 Pastırma (çemensiz) 269 Salam Sosis Sosis (EBK tipi) 20 Sucuk 452 Sucuk (EBK tipi) 179 Kümes hayvanları Hindi; et ve deri Kaz Ördek Tavuk Bütün (et,deri) Beyaz et (derisiz) Beyaz et (derili) Siyah et (dersiz) Siyah et (derili) Deri Sakatatlar Akciğer (dana) Beyin (bütün çeşit) Böbrek (kuzu) Dalak(sığır,dana) Dil (dana) 10 işkembe (sığır) Karaciğer (dana) Karaciğer (tavuk) Yürek (dana) KURUBAKLAGILLER VE YAĞLI TOHUMLAR Ayçiçek çekirdeği Badem Bakla (iç) 8 91 Barbunya Bezelye Börülce

3 404 Enerji Fosfor Ceviz Çam fıstığı Fındık Kabak çekirdeği Karpuz, kavun çekirdeği 581 Kestane Kestane (haşlanmış) Kestane (kavrulmuş) Kuru fasulye (beyaz) Mercimek Nohut Palamut çekirdeği 268 Soya fasulyesi Soya unu (az yağlı) Soya unu (yağsız) Susam Şam fıstığı (Antep fıstığı) Yer fıstığı (iç kavrulmuş) MEYVELER Ahududu Kırmızı Siyah Potasyum Sodyum Ananas Armut Avokado Ayva Böğürtlen Çilek Dut 9 Elma Elma suyu Erik Kırmızı Mürdüm (taze) Mürdüm (kuru) Pestil Greyfurt Greyfurt suyu Hurma İncir Taze Kuru Karpuz Kavun

4 405 Kayısı Taze Kuru Pestil Enerji Fosfor Potasyum Sodyum Kiraz Limon Limon suyu Mandalina Mandalina suyu Muz Nar Portakal Portakal suyu Şeftali Üzüm Taze Kuru Suyu Vişne Kivi SEBZELER Asma yaprağı 97 Bakla(taze) 72 Bamya Taze Kurutulmuş Bezelye İç Konserve Biber Taze Kurutulmuş Kırmızı (taze) 6 (266) (29) 9 51 (77) (29) (189) (2840) Börülce (taze) Domates Kırmızı Suyu Yeşil Ebegümeci 47 Enginar Fasulye Taze Konserve Kurutulmuş (susuz) 2 24 (274) (77) (2086) Havuç (22) (17) 7 26 (71)

5 406 Hindiba otu Hıyar soyulmamış Hıyar soyulmuş Kabak Kış Enerji Fosfor Potasyum Sodyum Yaz Karnabahar Kereviz Kıvırcık Kuşkonmaz Ispanak Lahana Beyaz Bürüksel Kara Kırmızı Madımak 22 Mantar Marul Maydanoz Mısır (taze) Eser Nane (taze) 65 Pancar Kırmızı Yaprak Patlıcan Taze Kurutulmuş (286) 26 (297) 214 (2449) Patates Patates unu Pazı Pırasa Roka 5 Sarımsak Baş Toz Semizotu 2 Soğan Kuru Toz Yeşil (2) 4 Şalgam Tere

6 407 Turp Kırmızı Siyah Enerji Fosfor Potasyum Sodyum Yerelması Yonca 49 SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ Beyaz peynir Edirne Urfa Yağlı Yağsız Cheddar Çökelek Taze Kuru Gravyer Kars tipi Kaşar Krem peynir Lor peyniri Yağsız,tuzsuz %1 yağlı %2 yağlı Otlu peynir Rokfor Süt İnek,yağlı İnek,1/2 yağlı İnek,yağsız İnsan Keçi Koyun Manda Soya Süttozu Yağlı Yağsız Yoğurt Yağlı 1/2yağlı

7 408 Yumurta Bıldırcın Hindi Kaz Ördek Tavuk (beyaz) Tavuk (sarı) Tavuk (tam) Enerji Fosfor Potasyum Sodyum ŞEKER VE TATLILAR Şeker ve şekerli besinler Akide şekeri 0 Bal 15 Çikolata Şekerli Şekersiz Bademli Fıstıklı Dondurma (sütlü) Karamela Lokum (240) Marmelat 278 Meyva şekerleme 16 Pekmez (üzüm) 29 Reçel Şeker Tahin helvası 516 Tatlılar Hanım göbeği 211 Hurma tatlısı 18 İrmik helvası 02 Kastırd (süt+yum+şeker) (126) Muhallebi (17) Sütlaç 19 Tel kadayıf(fıstıklı) 286 TAHILLAR VE ÜRÜNLERİ Arpa Bisküvi Marie Pasta Buğday Aşurelik Durum

8 409 Buğday unu Ekmeklik (%80 rand) Kek, pasta Kepek Tam (%100 rand) Enerji Fosfor Potasyum Sodyum Bulgur Çavdar unu Ekmek Bazlama Buğday Çavdar (2/ buğ, 1/ çav) Sandviç Yufka Galeta unu Grissini İrmik Kraker Sade Peynirli Tuzlu Makarna Mısır Corn flakes Haşlanmış Nişasta Patlamış (sade) Patlamış (yağ,tuz eklenmiş) Tane Un Eser Eser Eser Pirinç Şehriye Tarhana 16 Yufka (böreklik) (152) (0) (40) (1000) Yulaf unu 88 YAĞ VE YAĞLI Bitkisel Yağlar Ayçiçek yağı 884 Fındık yağı 884 Haşhaş yağı 884 Keten tohumu yağı Margarin (mutfak) Margarin (kahval.tuzlu) Mısırözü yağı 884 Nebati yağ 900 Palmiye yağı

9 410 Enerji Fosfor Potasyum Sodyum Pamuk yağı 884 Soya yağı 884 Susam yağı 884 Yerfıstığı yağı Zeytin yağı Hayvansal yağlar Balık yağı 900 İç yağı 758 Kuyruk yağı Sadeyağ (erimiş) 890 Tereyağı Soslar Bin ada sosu Fransız salata sosu İtalyan salata sosu Mayonez (hazır) Mayonez (soya yağı ile) Salata sosu (ev tariflerine göre, sirke ve sıvı yağ) Krema (%50 yağ ve süt) Soya sosu DİĞER Baking powder Cips (patates) Etsuyu tableti Hazır çorbalar Bezelye Domates Ezo gelin İşkembe Mercimek Sebze Tarhana (acı) Tarhana (tatlı) Yayla Yulaf Jelatin Kakao Ketçap Kuş üzümü Maya (kuru) Maya (yaş) Salça Sirke Tahin

10 411 Enerji Fosfor Potasyum Sodyum Turşu (salatalık) Zeytin Siyah Yeşil Çeşni vericiler Defne yaprağı Dereotu (kuru) Hardal (toz) Haşhaş (tohumu) Hindistan cevizi (toz) Karabiber (toz) Karanfil Kekik Kırmızı biber (toz) Kimyon (toz) Maydonoz (kuru) Nane (kuru) (245) Tarçın (toz) Safran Sofra tuzu Zencefil Zerdecal Neskafe KAYNAK Besinlerin Bileşimleri. Türk Diyetisyenler Derneği Yayını: 1. Yeniçağ, Ankara, 1991.

11 412 EK6 DİYET ÖRNEKLERİ 40 GRAM PROTEİNLİ NORMAL POTASYUMLU, FOSFORDAN SINIRLI DİYET Değişim Değişim sayısı Süt 1 Yumurta 1 Et 2 Ekmek 6 Makarna (0 gr) 2 Şehriye(15 gr) 1 *Sebze ve meyve normal potasyumlu diyette serbest ama aşırıya kaçılmamalı *Yağ, şeker, nişasta serbest Örnek Menü: Sabah: Öğle: Akşam: Aralarda: 1 su bardağı süt (şekerli) 1 adet haşlanmış yumurta 1 tatlı kaşığı tere yağı (tuzsuz) 2 tatlı kaşığı reçel 2 ince dilim ekmek 1 kase şehriye çorbası 1 adet ızgara köfte 2 yemek kaşığı makarna veya 4 yemek kaşığı pirinç pilavı 2 ince dilim ekmek Nişasta peltesi (yağlı olabilir) Sebze yemeği Meyve 1 adet ızgara köfte 2 yemek kaşığı makarna veya 4 yemek kaşığı pirinç pilavı 2 ince dilim ekmek Sebze yemeği Meyve Nişasta peltesi (yağlı olabilir) Düşük proteinli tatlı veya Nişasta peltesi (yağlı olabilir)

12 41 50 GRAM PROTEİNLİ NORMAL POTASYUMLU, FOSFORDAN SINIRLI DİYET Değişim Değişim sayısı Süt 1 Yumurta 1 Et 2 Ekmek 8 Makarna (0 gr) 4 Şehriye (15 gr) 2 *Sebze ve meyve normal potasyumlu diyette serbest ama aşırıya kaçılmamalı *Yağ, şeker, nişasta serbest Örnek Menü: Sabah: Öğle: Akşam: Aralarda: 1 su bardağı süt (şekerli) 1 adet haşlanmış yumurta 1 tatlı kaşığı tuzsuz tere yağı 1 tatlı kaşığı reçel 1 tatlı kaşığı bal 2 ince dilim ekmek 1 adet ızgara köfte 1 kase şehriye çorbası 4 yemek kaşığı makarna Sebze yemeği Meyve 2 orta dilim ekmek Nişasta peltesi (yağlı olabilir) 1 adet ızgara köfte 1 kase şehriye çorbası 4 yemek kaşığı makarna Sebze yemeği Meyve 2 ince dilim ekmek Nişasta peltesi Düşük proteinli tatlı veya Nişasta peltesi (yağlı olabilir)

13 GRAM PROTEİNLİ NORMAL POTASYUMLU, FOSFORDAN SINIRLI DİYET Değişim Değişim sayısı Süt 1 Yumurta 1 Et 2 Ekmek 12 Makarna (0 gr) 4 Şehriye (15 gr) 2 *Sebze ve meyve normal potasyumlu diyette serbest ama aşırıya kaçılmamalı *Yağ, şeker, nişasta serbest Örnek Menü: Sabah: ÖğleAkşam: Aralarda: Çay (şekerli) 1 adet haşlanmış yumurta 1 tatlı kaşığı tuzsuz tere yağı 1 tatlı kaşığı reçel 2 tatlı kaşığı bal 2 orta dilim ekmek 1 adet ızgara köfte 1 kase şehriye çorbası veya 2 kase pirinç çorbası 4 yemek kaşığı makarna veya 8 yemek kaşığı pirinç pilavı Sebze yemeği Meyve + 1/2 kase yoğurt 2 orta dilim ekmek Nişasta peltesi Düşük proteinli tatlı veya Nişasta peltesi (yağlı olabilir)

14 GRAM PROTEİNLİ NORMAL POTASYUMLU, FOSFORDAN SINIRLI DİYET Değişim Değişim sayısı Değişim sayısı Süt 1 1 Yumurta 1 1 Et veya Ekmek Makarna (0 gr) 5 4 Şehriye(15 gr) 2 *Sebze ve meyve normal potasyumlu diyette serbest ama aşırıya kaçılmamalı *Yağ, şeker, nişasta serbest Örnek Menü: Sabah: Öğle: Akşam: Aralarda: Çay (şekerli) 1 adet haşlanmış yumurta 1 tatlı kaşığı tuzsuz tere yağı 1 tatlı kaşığı reçel 1 tatlı kaşığı bal orta dilim ekmek 40 gr. tavuk eti 1 kase şehriye çorbası 4 yemek kaşığı makarna veya 8 yemek kaşığı pirinç pilavı Sebze yemeği Meyve 1/2 kase yoğurt orta dilim ekmek Nişasta peltesi 1 adet ızgara köfte 1 kase şehriye çorbası veya 2 kase pirinç çorbası 4 yemek kaşığı makarna Sebze yemeği Meyve orta dilim ekmek 1/2 kase yoğurt Nişasta peltesi Düşük proteinli tatlı Nişasta peltesi

15 416 YİYECEK DEĞİŞİM LİSTESİ UNLU YİYECEK DEĞİŞİM LİSTESİ 1 unlu yiyecek değişimi, 15 gr. karbonhidrat, 2 gr. protein içerir. 68 kalorilik enerji sağlar. YİYECEK ADI ORTALAMA ÖLÇÜ MİKTAR (Gram) Ekmek (Buğday, çavdar, yulaf) 1 ince dilim 25 Kepekli ekmek 1 ince dilim 25 Hamburger ekmeği 1/2 25 Sandviç ekmeği 1/ 25 Yufka 1/8 25 Galeta 2 adet 20 Tuzlu bisküvi 2 adet 20 Tuzlu çubuk 1015 adet 2025 Etimek 2 adet 20 Un (Buğday, pirinç, bezelye) 2 silme çorba kaşığı 15 Tarhana 2 silme çorba kaşığı 15 Pirinç (çiğ, pilav, çorba veya dolmada) 2 silme çorba kaşığı 15 Bulgur (çiğ, pilav, çorba veya dolmada) 2 silme çorba kaşığı 15 Kuskus (çiğ, pilav, çorba veya dolmada) 2 silme çorba kaşığı 15 Erişteçiğ silme çorba kaşığı 15 Şehriye (çiğ, pilav veya çorbada) silme çorba kaşığı 15 Makarna (çiğ) silme çorba kaşığı 15 Patates (pişmiş) 1 orta boy 100 Kestane 2 orta boy 0 Patlamış mısır (yağsız) 1 su bardağı dolusu 20 Haşlanmış mısır 1/2 adet küçük boy

16 417 SÜT DEĞİŞİMİ 1 süt değişimi, 9 gr. karbonhidrat, 6 gr. protein, 6 gr. yağ içerir. 114 kalorilik enerji sağlar. YİYECEK ADI ORTALAMA ÖLÇÜ MİKTAR (gram) Süt 1 büyük su bardağı 240 Yoğurt 1 büyük su bardağı az yağlı süt değişimi, 9 gr. karbonhidrat, 6 gr. protein, gr. yağ içerir. 87 kalorilik enerji sağlar. YİYECEK ADI ORTALAMA ÖLÇÜ MİKTAR (gram) Az yağlı süt 1 büyük su bardağı 240 Az yağlı yoğurt 1 büyük su bardağı 240 ET DEĞİŞİMİ 1 et değişimi, 6 gr. protein, 5 gr. yağ içerir. 69 kalorilik enerji sağlar. YİYECEK ADI ORTALAMA ÖLÇÜ MİKTAR (gram) Köfte (yumurta büyüklüğünde) 1 adet 0 Kıyma 1 köfte kadar 0 Pirzola (kemiksiz) 1 küçük boy 0 Kuşbaşı et 4 küçük parça 0 Biftek (1cm inceliğinde) Avuç içi büyüklüğünde 0 Tavuk eti (derili) Avuç içi büyüklüğünde 0 Balık eti Avuç içi büyüklüğünde 040 Peynir (beyaz orta yağlı) 1 kibrit kutusu kadar 0 Peynir (kaşar ve benzeri) 2/ kibrit kutusu kadar 2025 Çökelek, lor 1/4 su bardağı 4045 Yumurta 1 adet 4050 Sosis 1 adet 4050 Salam 1 adet 4050

17 418 EK7 PROTEİNİ DÜŞÜK ENERJİSİ YÜKSEK YİYECEK TARİFLERİ Elma tatlısı Bir porsiyonu yaklaşık 200 gramdır. Malzemeler Şeker Su Elma (Gros) (Net) 10 porsiyon 500 g 250 cc 1600 g 1000 g Yapılışı 1.Şekeri su ile kaynatarak şurubu hazırla 2.Elmaları yıka, ortalarını çıkar ve kabuklarını soy.derince bir tencere içerisinde kaynamakta olan suya at, 5 dakika haşla suyunu süz. 4.Bu elmaları kaynamakta olan şuruba at. Çekinceye kadar pişir. Soğut. Krema için Malzemeler Nişasta Su Pudra şekeri Margarin 10 porsiyon 50 g 00 cc 100 g 150 g Yapılışı 1.Nişastayı su ile ez ve pişir. Soğumaya bırak (arada karıştır). 2.Pudra şekeri ve margarini tel ile iyice çırp..soğumuş nişastayı pudra şeker margarin karışımına yavaş yavaş ekle iyice karıştır. Hazırlanmış bu kremayı elmanın ortasına doldur ve istenen şekilde üzerine sık.

18 419 Kek (10 porsiyon) Toplam hazırlık süresi: Toplam pişirme süresi: 25 dakika 65 dakika Malzemeler Net (g) Ortalama ölçü Margarin (yumuşak) 90 Şeker 150 Yumurta adet Süt 55 1/4 su bardağı Su 55 1/4 su bardağı Margarin (Nişastayı kavurmak için) 10 1 yemek kaşığı Nişasta 90 Baking powder tatlı kaşığı Limon kabuğu rendesi 1 tatlı kaşığı Fındık 15 1/8 su bardağı Yapılışı 1.Margarinin çoğunu yavaş yavaş şeker ekleyerek krem haline getir. 2.Yumurtaların bozuk olup olmadığını denedikten sonra karışıma birer birer ekleyip çırp..ayrı bir kapta sütü sulandır. 4.Az margarinle nişastayı pembeleşinceye kadar kavur. 5.Kavrulmuş nişasta, pirinç unu, baking powder, limon kabuğu rendesi ve dövülmüş fındığı bir araya getirip karıştır. Bu karışımı ve sütü, bir birinden bir diğerinden olmak üzere yağlı yumurtalı karışıma ekleyip karıştır. Bu karışımı yağlanmış unlanmış bir kalıba dök ve orta sıcaklıkta fırında pişir.

19 420 Muz Kokulu Pelte 1 porsiyon: 190 g Hazırlama pişirme süresi ortalama 40 dakika. Malzemeler Su Nişasta Besin boyası (sarı) Margarin (yumuşak) Muz esansı 6 porsiyon 1000 g 100 g 24 parça 0 g 6 damla Yapılışı 1.Suyun bir kısmını nişasta ezmek için ayır. 2.Geri kalan kısmını kaynat..nişasta ve boyayı ayrılan su ile iyice ez. 4.Kaynayan su içine ilave et, karıştır. 5.Nişasta su karışımına, kaynayınca şekeri ilave et. 6.Kaynayan pelteye margarin ve muz esansını karıştır, ateşi söndür. 7.Sıcak iken kaselere böl, soğuyunca buzdolabında beklet (1 2 saat). Krema için Malzeme Margarin Pudra şekeri Farklı renkte besin boyası (kırmızı) 6 porsiyon 0 g 0 g 46 parça Yapılışı 1.Margarin ile pudra şekerini krema haline gelinceye kadar ez (biraz ısıtarak). 2.Kremanın yarısını böl ve boya ile karıştır..kaselerdeki soğuk pelte üzerini krema ile süsle.