KROM (Cr +6 ) ANALİZ YÖNTEMİ VALİDAYON RAPORU VE BELİRSİZLİK HESAPLARI

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "KROM (Cr +6 ) ANALİZ YÖNTEMİ VALİDAYON RAPORU VE BELİRSİZLİK HESAPLARI"

Transkript

1 Doküman No: R.LAB Rev.No/Tarih : 00/ Yayın Tarihi: Sayfa: 1 / 1 KROM (Cr +6 ) ANALİZ YÖNTEMİ VALİDAYON RAPORU BELİRSİZLİK HESAPLARI

2 Doküman No: R.LAB Rev.No/Tarih : 00/ Yayın Tarihi: Sayfa: 2 / 2 1. GİRİŞ Su ve atık sularda Krom (Cr +6 ) analiz yöntemi metod validasyon çalışmaları sırasında elde edilen veriler ve bu verilerin değerlendirilmesini ve belirsizlik miktarının hesaplanmasını kapsar. 2. METODUN KAPSAMI ve PRENSİBİ Bu metot su ve atıksularda 0,014-0,5 mg/lt aralığındaki Krom (Cr +6 ) tayinini kapsar. Krom tuzları genellikle endüstriyel proseslerde kullanılır. Ayrıca korozyon kontrollerinde soğutma suyunda da kromat bileşikleri kullanılmaktadır. Endüstriyel atıkların su kaynaklarına karışmasıyle içme sularında krom bulunabilir. Su kaynaklarında krom, +3 ve +6 halinde bulunmaktadır. Cr +3 haline içme suyunda çok az rastlanır. Doğal sularda ve arıtılmış sularda kolorimetrik yöntemle yalnızca Cr +6 tayini yapılmaktadır. Numune difenilkarbazit ile reaksiyona sokularak oluşturulan renkli kompleks 540 nm de spektrofotometrede okunur. Bu yöntemde dedeksiyon limiti 0.014mg/l dir. Metodun Kaynağı: Standard Methods for the examination of water and wastewater, 21 th Edn., 3500 Cr B Colorimetrik Method sayfa (3 67) 3. KULLANILAN REAKTİFLER ve HAZIRLANMASI Stok Krom Çözeltisi (500 µg/ml 500 ppm ) : mg K 2 Cr 2 O ml destile su ile çözülür. Standart Krom Çözeltisi (5 ppm) : 1 ml stok alın 100 ml ye seyreltin. Nitrik Asit : Derişik Sulfirik Asit : 18 N veya 6 N lik Sulfirik Asit 0,2N : 17 ml 6 N lik H 2 SO 4 alınır destile su ile 500 ml e seyreltilir. Fosforik Asit :Derişik Difenil Karbazit : 250 mg difenil karbazit 50 ml asetonda çözün. 1 N NaOH : 40 gr NaOH alınır destile su ile 1L ye tamamlanır. 4. KULLANILAN CİHAZLAR Spektrofotometre Analitik terazi (sıfırdan sonra 4 digit duyarlığa sahip) Mezür

3 Doküman No: R.LAB Rev.No/Tarih : 00/ Yayın Tarihi: Sayfa: 3 / 3 Pipetler ph metre Balon jojeler 10 mm ölçüm kuveti 5. NUMUNE HAZIRLAMA - Numune bekletilmeden analiz edilmelidir. - Eğer sadece çözünmüş krom tayin edilecekse numune alındıktan sonra 0.45 µm lik membran filtre kağıdından süzülür ve derişik HNO 3 ile ph < 2 yapılır. Standardların Hazırlanması: 5 ppm lik standard Cr çözeltisinden aşağıda belirtilen miktarlarda hassas bir şekilde çekilerek 50 ml.ye tamamlanır. 5 ppm lik satandart Cr çözeltisinden 50 ml lik çözeltiler hazırlanır. M 1 x V 1 = M 2 x V 2 5 ppm x V 1 = 0,05 ppm x 50 ml V 1 = 0,5ml bulunur. Buradan tablodaki diğer çalışma standartlarıda aynı şekilde hesaplanır. C (ppm) ,2 0,3 0,4 0,5 V (ml) 0, ppm lik standart hazırlamak için 5ppm lik standarttan 0.5 ml alınır 50 ml e tamamlanır.. Bir miktar deiyonize suya belirlenen hacimde 5 ppm lik Cr standart çözeltisinden alınır üzerine 1 ml (1/1 lik veya 0,2 N lik ) H 2 SO 4 ve 2 ml difenilkarbazit ardından da 0.25 ml (5 damla) H 3 PO 4 ilave ettikten sonra destile su ile hacmi 50 ml ye tamamlayarak 5-10 dak bekledikten sonra sırası ile standartların 540 nm de absorbans ölçümüleri yapılarak kalibrasyon grafiği oluşturulur. Blank ise aynı standartların hazırlandığı şekilde destile suya aynı işlemler uygulanarak hazırlanır. 6. DENEYİN YAPILIŞI - 25 ml Numuneye, 1 ml (1/1 lik) H 2 SO 4 ve 2 ml difenilkarbazit koyulur ml (5 damla) H 3 PO 4 ilave edip 50 ml ye tamamlayın 5-10 dak bekletin nm de absorbansı ölçün. - Sonucu 2 ile çarparak verin. (Numune hacminde seyreltme yapıldığı için )

4 Doküman No: R.LAB Rev.No/Tarih : 00/ Yayın Tarihi: Sayfa: 4 / 4 7. HESAPLAMA Spektrofotometreden ölçümler direk olarak mg/l olarak okunur sonuçlar seyrelme faktörü ile çarpılarak sonuçlar kayıt altına alınır 8.METOT VALİDASYON PARAMETRELERİ Ölçüm Tekrarlanabilirliği Yeniden Üretilebilirlik Geri Kazanım Tayin Limiti (LOD) Ölçüm Limiti (LOQ) Çalışma Aralığı Lineerlik 8.1 Ölçüm Tekrarlanabilirliği Ölçüm tekrarlanabilirliğini belirlemek amacıyla Sertifikalı Krom Standardı (High Purity -1000± 3 mg/lt saflıkta) kullanılarak farklı konsantrasyonlarda standart çözeltiler hazırlanarak ölçümler yapılmıştır. Bu amaçla 0.1 mg/lt, 0.3 mg/lt ve 0.5 mg/lt konsantrasyon değerlerine sahip standart çözeltiler hazırlanmış olup bulunan sonuçlardan ölçüm tekrarlanabilirliği standart sapma ve %RSD olarak değerlendirilmiştir.

5 Doküman No: R.LAB Rev.No/Tarih : 00/ Yayın Tarihi: Sayfa: 5 / 5 Tablo 1 Tekrarlanabilirlik Test Sonuçları (0.1 mg/lt, 0.3 mg/lt, 0.5 mg/lt) Konsantrasyonlar Numune No 0,1 mg/lt 0.3 mg/lt 0,5 mg/lt 1 0,105 0,319 0, ,105 0,276 0, ,106 0,311 0, ,107 0,296 0, ,107 0,317 0, ,103 0,311 0, ,108 0,308 0, ,106 0,309 0, ,105 0,280 0, ,105 0,295 0,501 ORT 0,106 0,302 0,496 STD 0,001 0,015 0,021 %RSD 1,338 4,930 4,272

6 Doküman No: R.LAB Rev.No/Tarih : 00/ Yayın Tarihi: Sayfa: 6 / Yeniden Üretilebilirlik Yeniden Üretilebilirlik Testi için 1.Operatör ve 2.operatörler paralel analizler yapmıştır. Bu sonuçlara F testi uygulanarak Operatörlerden kaynaklanan fark olup olmadığı değerlendirilmiştir. Tablo-2 Numune No 0,3 mg/lt için Yeniden Üretilebilirlik Paralel Çalışmaları 1.Operatör 2.Operatör 1 0,319 0, ,276 0, ,311 0, ,296 0, ,317 0, ,311 0, ,308 0, ,309 0, ,280 0, ,295 0,307 ORT 0,302 0,316 STD 0,015 0,008 %RSD 4,930 2,626 F Testi Operatörlerden kaynaklanan farkın etkisini görmek amacı ile tekrarlanabilirlik sonuçlarına F testi uygulanmıştır. 0,3 mg/lt F 0,097 F-kritik 4,026

7 Doküman No: R.LAB Rev.No/Tarih : 00/ Yayın Tarihi: Sayfa: 7 / Geri Kazanım Sertifikalı Krom Standardı (High Purity -1000± 3 mg/lt saflıkta) kullanılarak hazırlanmış olan değişik konsantrasyonlarda ve değişik operatörlerle yapılmış olan tekrarlanabilirlik çalışmalarının sonuçları Geri Kazanım değerlerinin hesaplanması için kullanılmış olup sonuçlar aşağıda verilmiştir. Konsantrasyon(Teorik) mg/lt 0,1 0,3 0,5 Ölçüm Sonucu Ortalama Değer 1.Operatör 1.Operatör 2.Operatör 1.Operatör 0,106 0,302 0,316 0,496 Geri Kazanım Yüzdesi 105, Tayin Limiti (LOD) Metodun tayin edebildiği en düşük konsantrasyon değerini (LOD) yi bulmak için ölçülebilen en düşük konsantrasyon değerinin tekrarlanabilirlik standart sapma değerinin 3 katı alınır. Metod validasyon çalışmalarında en düşük 0,1 mg/lt konsantrasyonu ile çalışılmıştır. Aşağıdaki Tablodan da görülebileceği gibi Standart sapması 0,0014 çıkmıştır. Numune No 1.Operatör 1 0, , , , , , , , , ,105 STD 0,0014

8 Doküman No: R.LAB Rev.No/Tarih : 00/ Yayın Tarihi: Sayfa: 8 / 8 Böylece ; LOD = 3x0,0014 mg/lt LOD = 0,004 mg/lt olarak bulunmuştur. 8.5 Ölçüm Limiti (LOQ) Rapor edilebilecek en düşük Cr +6 değerini diğer bir deyişle ölçüm limitini (LOQ) tespit etmek için ölçülebilen en düşük konsantrasyon değerinin tekrarlanabilirlik standart sapma değerinin 10 katı alınır. Metot validasyon çalışmalarında en düşük 0,1 mg/lt konsantrasyon değeri ile çalışılmıştır.tekrarlanabilirlik standart sapması 0,0014 bulunmuştur.bu durumda; LOQ = 10x0,0014 mg/lt LOQ = 0,014 mg/lt dir. 8.6 Çalışma Aralığı Validasyon çalışmaları sonunda çalışma aralığı 0,014 mg/lt 0,5 mg/lt dir. Bunun üzerinde tahmin edilen Cr +6 değerleri için numune seyreltilerek analizler yapılır ve sonuç mg/lt olarak rapor edilir. 8.7 Lineerlik Cr +6 analizi kalibrasyon eğrisi 0,1-0,5 mg/lt konsantrasyon aralığında hazırlanmıştır. Kalibrasyon eğrisi, eğri denklemi ve regresyon katsayısı aşağıda verilmektedir.

9 Doküman No: R.LAB Rev.No/Tarih : 00/ Yayın Tarihi: Sayfa: 9 / 9 Lineerlik Grafiği 0,600 0,500 y = 0,9972x R 2 = 0,9993 Ölçüm Sonucu 0,400 0,300 0,200 Doğrusal 0,100 0, ,1 0,2 0,3 0,4 0,5 0,6 Gerçek Değer 8.8 Kalite Kontrol Metod validasyon çalışması sonucu 0,25 mg /lt konsantrasyon değeri kalite kontrol değeri olarak belirlenmiştir. Metod validasyon çalışmaları sonucu uyarı limitleri ve kontrol limitleri belirlenerek kalite kontrol grafiği hazırlanmıştır. Kalite kontrol çalışmalarında 1000± 3 mg/lt Cr +6 içeren standart çözelti kullanılmıştır. Rutin analizler yapılırken standart Cr +6 çözeltisi kullanılarak hazırlanan 0,25 mg/lt lik kontrol çözeltisi numune gibi analiz edilerek bulunan sonuçlar kalite kontrol grafiğine işlenir. Bulunan sonuçlar kontrol limitleri dışında ise gerekli düzeltici faaliyetler yapılır. Kalite Kontrol analiz sonuçları kayıt altına alınır.

10 Doküman No: R.LAB Rev.No/Tarih : 00/ Yayın Tarihi: Sayfa: 10 / Kalite Kontrol Limitlerinin Hesaplanması 10 Limitlerin hesaplanması amacıyla 0,25 mg/l konsantrasyon değerine sahip 20 kalite kontrol çözeltisinin analizi yapılmıştır, ölçüm değerlerinden tekrarlanabilirlik standart sapma (s) hesaplanmıştır. Alt Uyarı Limiti (AUL) = Xort -2 s Üst Uyarı Limiti (ÜUL) = Xort +2 s Alt Kontrol Limiti (AUL) = Xort -3 s Üst Kontrol Limiti(ÜUL) = Xort+3 s AUL: Alt Uyarı Limiti = 0,236 mg/lt ÜUL: Üst Uyarı Limiti = 0,256 mg/l AKL: Alt Kontrol Limiti = 0,0231 mg/l ÜKL: Üst Kontrol Limiti = 0,261 mg/l

11 Doküman No: R.LAB Rev.No/Tarih : 00/ Yayın Tarihi: Sayfa: 11 / 11 Tablo Kalite Kontrol Verileri Analiz Sayısı Ölçüm değerleri (x) 0,25 mg/lt için Kalite Kontrol Değerleri Gerçek değer Xort S AUL ÜUL AKL ÜKL 1 0,231 0,25 0,246 0,005 0,236 0,256 0,231 0, ,241 0,25 0,246 0,005 0,236 0,256 0,231 0, ,241 0,25 0,246 0,005 0,236 0,256 0,231 0, ,237 0,25 0,246 0,005 0,236 0,256 0,231 0, ,245 0,25 0,246 0,005 0,236 0,256 0,231 0, ,245 0,25 0,246 0,005 0,236 0,256 0,231 0, ,250 0,25 0,246 0,005 0,236 0,256 0,231 0, ,249 0,25 0,246 0,005 0,236 0,256 0,231 0, ,252 0,25 0,246 0,005 0,236 0,256 0,231 0, ,246 0,25 0,246 0,005 0,236 0,256 0,231 0, ,245 0,25 0,246 0,005 0,236 0,256 0,231 0, ,245 0,25 0,246 0,005 0,236 0,256 0,231 0, ,249 0,25 0,246 0,005 0,236 0,256 0,231 0, ,246 0,25 0,246 0,005 0,236 0,256 0,231 0, ,250 0,25 0,246 0,005 0,236 0,256 0,231 0, ,249 0,25 0,246 0,005 0,236 0,256 0,231 0, ,246 0,25 0,246 0,005 0,236 0,256 0,231 0, ,248 0,25 0,246 0,005 0,236 0,256 0,231 0, ,244 0,25 0,246 0,005 0,236 0,256 0,231 0, ,253 0,25 0,246 0,005 0,236 0,256 0,231 0,261 Validasyon Çalışmasına Katılanlar 1.Operatör: Orhan DEMİRSU-Kimyager 2.Operatör: Hakan KARADAVUT-Kimyager

12 Doküman No: R.LAB Rev.No/Tarih : 00/ Yayın Tarihi: Sayfa: 12 / BELİRSİZLİK HESAPLARI: 9.1 Belirsizlik Kaynakları Stok Standart Saflık Belirsizliği Stok Standart Tartım Belirsizliği Stok Standart Seyreltme Hacim Belirsizliği Ara Standart Seyreltme Hacim Belirsizliği Difenil Karbazit Çözeltisi Ekleme Hacim Belirsizliği Numune Alma Hacim Belirsizliği Numune Seyreltme Hacim Belirsizliği Tekrarlanabilirlik Belirsizliği Kalibrasyon Eğrisi Stok Standardı Safsızlık Belirsizliği U(P) Stok standardı olarak Krom Standardı (K 2 Cr 2 O 7 ) kullanılmıştır. K 2 Cr 2 O 7 standart safsızlık değeri, üretici firma tarafından hazırlanan sertifikasında ± 0,001 olarak verilmiştir. Saflıkla ilgili başka bilgi olmadığı için dikdörtgen dağılım uygulanır. up=0,001/ 3 =0,00058 Stok Standart Saflık Belirsizliği Belirsizlik bileşeni Değer Bel Tipi Faktör u(x) Kontrol Standardı 0,001 Dikdörtgen 1,73 0, Stok Standart Tartım Belirsizliği Tartım belirsizliği hesaplanırken terazinin kalibrasyon verilerinden faydalanılmıştır. Terazinin sertifikasında ölçüm belirsizliğinin %95 güvenilirlik seviyesinde olduğu ve k=2 verilmiştir. Bu yüzden teraziden gelen belirsizlik hesaplanırken normal dağılım kabul edilmiştir. Stok standart çözelti hazırlamak için terazi iki defa kullanılmıştır. Bu iki tartım dikkate alınarak belirsizlik hesaplanmıştır.

13 Doküman No: R.LAB Rev.No/Tarih : 00/ Yayın Tarihi: Sayfa: 13 / 13 Stok Tartımından Gelen Belirsizlik Belirsizlik Bileşeni Değer Belirsizlik Tipi Faktör u ts Kalibrasyon (mg) Sertifikası 0,0817 Normal 2 0,041 Terazide dara ve tartım için iki defa işlem yapıldığından u t = (0,041) 2 + (0,041) 2 alınmıştır. =0,0578 olarak Stok Standart Seyreltme Hacmi Belirsizliği Balon Joje ( BJ-31) Hacim Belirsizliği U (V2) Standardın seyreltilmesi sırasında BJ-31 sertifika numarasına sahip balon joje kullanılmıştır. Tekrarlanabilirlik: Balon joje için doldur-boşalt test sonucu tekrarlanabilirlik standart sapma olarak 0,088 ml olarak bulunmuştur. Kalibrasyon: Kalibrasyon sertifika değeri % 95 güvenilirlik limiti ± 0,0242 ml, olarak verilmiştir. Normal dağılımla, belirsizlik değeri, 0,0242 / 2 = 0,0121 ml olarak bulunur. Sıcaklık: Laboratuardaki sıcaklık değişimi ±5 o C Sıcaklıkla suyun hacimsel genleşme katsayısı 2,1x10-4 / o C dir. Standart belirsizlik dikdörtgen dağılıma göre; (100x2,1x10-4 x5)/ 3=0,061 ml 100 ml Balon Joje (BJ-31) Belirsizlik bileşeni Değer Bel Tipi Faktör u(x) Kalibrasyon 0,0242 Normal 2,00 0,0121 Tekrarlanabilirlik 0,088 SD 1,00 0,088 Sıcaklık( 100x5x 2.1x10-4= ml 0,105 Dikdörtgen 1,73 0,061 Birleşik Belirsizlik

14 Doküman No: R.LAB Rev.No/Tarih : 00/ Yayın Tarihi: Sayfa: 14 / Ara Standart Seyreltme Hacim Belirsizliği ml lik Pipet Hacim Belirsizliği U (V1) Ana stok dan kullanılmıştır ara stok çözelti hazırlanması sırasında seri numaralı 1-10 ml Pipet Tekrarlanabilirlik : Pipet için doldur-boşalt test sonucu tekrarlanabilirlik standart sapma olarak 0,00250 ml olarak bulunmuştur. Kalibrasyon : Pipetin Kalibrasyon sertifikasında belirsizlik değeri % 95 güvenilirlik limiti içerisinde ± 0,00072 ml olarak verilmiştir. Normal dağılımla, belirsizlik değeri, 0,00072/ 2= 0,00036 ml olarak bulunur. 1-10ml ml Pipet Belirsizlik bileşeni Değer Bel Tipi Faktör u(x) Kalibrasyon 0,00072 Normal 2 0,0004 Tekrarlanabilirlik 0,0025 SD 1 0,0025 Birleşik Belirsizlik 0, ml Balon Joje ( BJ-31) Hacim Belirsizliği U (V2) Standardın seyreltilmesi sırasında BJ-31 sertifika numarasına sahip balon joje kullanılmıştır. Tekrarlanabilirlik: Balon joje için doldur-boşalt test sonucu tekrarlanabilirlik standart sapma olarak 0,088 ml olarak bulunmuştur. Kalibrasyon: Kalibrasyon sertifika değeri % 95 güvenilirlik limiti ± 0,0242 ml, olarak verilmiştir. Normal dağılımla, belirsizlik değeri, 0,0242 / 2 = 0,0121 ml olarak bulunur. Sıcaklık: Laboratuardaki sıcaklık değişimi ±5 o C Sıcaklıkla suyun hacimsel genleşme katsayısı 2,1x10-4 / o C dir. Standart belirsizlik dikdörtgen dağılıma göre;

15 Doküman No: R.LAB Rev.No/Tarih : 00/ Yayın Tarihi: Sayfa: 15 / 15 (100x2,1x10-4 x5)/ 3=0,061 ml 100 ml Balon Joje (BJ-31) Belirsizlik bileşeni Değer Bel Tipi Faktör u(x) Kalibrasyon 0,0242 Normal 2,00 0,0121 Tekrarlanabilirlik 0,088 SD 1,00 0,088 Sıcaklık( 100x5x 2.1x10-4= ml 0,105 Dikdörtgen 1,73 0,061 Birleşik Belirsizlik Difenil Karbazit Çözeltisi Ekleme Hacim Belirsizliği 1-10 ml lik Pipet Hacim Belirsizliği U (V1) Difenil Karbazit çözeltisinin eklenmesi sırasında seri numaralı 1-10 ml Pipet kullanılmıştır Tekrarlanabilirlik: Pipet için doldur-boşalt test sonucu tekrarlanabilirlik standart sapma olarak 0,00250 ml olarak bulunmuştur. Kalibrasyon: Pipetin Kalibrasyon sertifikasında belirsizlik değeri % 95 güvenilirlik limiti içerisinde ± 0,00072 ml olarak verilmiştir. Normal dağılımla, belirsizlik değeri, 0,00072/ 2= 0,00036 ml olarak bulunur. 1-10ml ml Pipet Belirsizlik bileşeni Değer Bel Tipi Faktör u(x) Kalibrasyon 0,00072 Normal 2 0,0004 Tekrarlanabilirlik 0,0025 SD 1 0,0025 Birleşik Belirsizlik 0,0025

16 Doküman No: R.LAB Rev.No/Tarih : 00/ Yayın Tarihi: Sayfa: 16 / Numune Hacim Belirsizliği 50 ml Mezür-2 U (V1) Numune hazırlama aşamasında MEZ-2 sertifika numaralı 50 ml lik Mezür kullanılmıştır. Tekrarlanabilirlik : Mezür için doldur-boşalt test sonucu tekrarlanabilirlik standart sapma olarak Mez-2 için 0,0235 ml olarak bulunmuştur Kalibrasyon : Kalibrasyon sertifika değeri % 95 güvenilirlik limiti içerisinde Mez-2 için ± 0,0589 ml olarak verilmiştir. Normal dağılımla, belirsizlik değeri, 0,0589 / 2 = 0,0295 ml olarak bulunur Sıcaklık : Laboratuvardaki sıcaklık değişimi ±5 o C Sıcaklıkla suyun hacimsel genleşme katsayısı 2,1x10-4 / o C dir. Standart belirsizlik dikdörtgen dağılıma göre ; (50 x2,1x10-4 x5)/ 3=0,0303 ml 50 ml Mezür (Mez-2) Belirsizlik bileşeni Değer Bel Tipi Faktör u(x) Kalibrasyon 0,0589 Normal 2 0,0295 Tekrarlanabilirlik 0,0235 direk 1 0,0235 Sıcaklık( 50x5x 2.1x10-4= ml 0,0525 Dikdörtgen 1,73 0,0303 Birleşik Belirsizlik 0, Numune Seyreltme Hacim Belirsizliği 50 ml Balon Joje ( BJ-20) Hacim Belirsizliği U (V2) Standardın seyreltilmesi sırasında BJ-20 sertifika numarasına sahip balon joje kullanılmıştır. Tekrarlanabilirlik: Balon joje için doldur-boşalt test sonucu tekrarlanabilirlik standart sapma olarak 0,0698 ml olarak bulunmuştur. Kalibrasyon: Kalibrasyon sertifika değeri % 95 güvenilirlik limiti ± 0,1990 ml, olarak verilmiştir. Normal dağılımla, belirsizlik değeri, 0,1990 / 2 = 0,0995 ml olarak bulunur.

17 Doküman No: R.LAB Rev.No/Tarih : 00/ Yayın Tarihi: Sayfa: 17 / 17 Sıcaklık: Laboratuardaki sıcaklık değişimi ±5 o C Sıcaklıkla suyun hacimsel genleşme katsayısı 2,1x10-4 / o C dir. Standart belirsizlik dikdörtgen dağılıma göre; (50x2,1x10-4 x5)/ 3=0,0303 ml 50 ml Balon Joje (BJ-20) Belirsizlik bileşeni Değer Bel Tipi Faktör u(x) Kalibrasyon 0,1990 Normal 2,00 0,0995 Tekrarlanabilirlik 0,0698 SD 1,00 0,0698 Sıcaklık( 100x5x 2.1x10-4= ml 0,0525 Dikdörtgen 1,73 0,0303 Birleşik Belirsizlik Ölçüm Tekrarlanabilirlik Belirsizliği Cr +6 parametresi için metot validasyonu çalışmaları 0.1, 0.3 ve 0,5 mg/lt konsantrasyon değerlerine sahip standart çözeltiler kullanılarak yapılmıştır. Tekrarlanabilirlik standart sapmaları ve RSD değerleri aşağıdaki tabloda verilmektedir. Tablo Metod Validasyon Verilerinin Değerlendirilmesi Konsantrasyon Parametre 0.1 mg/l 0,3 mg/l 0,5mg/L Ölçüm Sayısı ORT STD % RSD 0,106 0,302 0,496 0,001 0,015 0,021 1,338 4,930 4,272

18 Doküman No: R.LAB Rev.No/Tarih : 00/ Yayın Tarihi: Sayfa: 18 / Kalibrasyon Eğrisi Belirsizliği 0,05-0,5 mg/l konsantrasyon aralığında kalibrasyon eğrisi hazırlanmıştır. 0, ,35000 y = 0,7567x + 0,0013 R 2 = 0,9999 0, , , , , , , ,1 0,2 0,3 0,4 0,5 0,6

19 Doküman No: R.LAB Rev.No/Tarih : 00/ Yayın Tarihi: Sayfa: 19 / 19 S 0,0011 Sxx 0,3042 Bo 0,0013 B1 0,7567 P 2 N 12 Co 0,2584 Cort 0,2583 S : Residual Standart Sapma kalibrasyon eğrisinden bulunan B1 : Kalibrasyon eğrisinin eğimi p : Örnek ölçümü için okuma sayısı n : Kalibrasyon için yapılan ölçüm sayısı Ci : i inci kalibrasyon standardının konsantrasyonu Co : Kalibrasyon standartlarının grafikten bulunan değerlerinin ortalaması S XX :Yukarıda verilen formüle göre hesaplanır. i : Kalibrasyon standardını gösteren indis j : Kalibrasyon grafiğini oluşturmak için yapılan ölçüm sayısını gösteren indeks cj :Kalibrasyon eğrisinden hesaplanan ölçüm sonucu Cort : Kalibrasyon standartlarının teorik ortalaması Kalibrasyon eğrisinden kaynaklanan belirsizlik değeri 0,0011 mg/l dir. 9.2 Toplam Belirsizlik Değerleri Tabloları Sertifikalı Krom Standardı (High Purity -1000± 3 mg/lt saflıkta) kullanılarak hazırlanmış 0.1, 0.3 ve 0.5 mg/l konsantrasyonlarında çözeltiler ile validasyon çalışmaları yapılmış ve belirsizlik değerleri hesaplanmıştır. Her bir konsantrasyon değeri için hazırlanmış belirsizlik hesaplama tabloları ve grafikleri aşağıda verilmiştir: Tablo ,1 mg/l Cr+6 İçin Belirsizlik Hesaplama Tablosu

20 Doküman No: R.LAB Rev.No/Tarih : 00/ Yayın Tarihi: Sayfa: 20 / 20 Parametre Değer u(x) u(x)/x Stok Standart Saflık Belirsizliği 1,00 0,0006 0,0006 Stok Standart Tartım Belirsizliği 141,40 0,0578 0,0004 Stok Standart Seyreltme Hacim Belirsizliği Balon (BJ-31) 100,00 0,1615 0,0016 Ara Standart Seyreltme Hacim Belirsizliği 1-10 ml pipet 1,00 0,0025 0,0025 Ara Standart Seyreltme Hacim Belirsizliği 100 ml Balon (Bj-31) 100,00 0,1615 0,0016 Numune Alma Hacmi Belirsizliği (25 ml) 50 ml Mezür (Mez - 2) 25,00 0,0484 0,0019 DifenilKarbazid Çözeltisi Ekleme Hacim Belirsizliği 1-10 ml Pipet 2,00 0,0025 0,0013 Tekrarlanabilirlik Belirsizliği 1,00 0,0134 0,0134 Kalibrasyon eğrisi belirsizliği 0,2584 0,0011 0,0043 Toplam Birleştirilmiş Belirsizlik 0,0147 U(x) 0,0014 Genişletilmiş belirsizlik(k=2) % 95 Güven 0,0029 Relatif U(x), % 2,9309 0,1 mg/l Krom +6 İçin Belirsizlik Değerleri parametreler Toplam Belirsizlik Kalibrasyon eðrisi belirsizliði Tekrarlanabilirlik Belirsizliði DifenilKarbazid Çözeltisi Ekleme Hacim Belirsizliði 1-10 ml Pipet Numune Alma Hacmi Belirsizliði (25 ml) 50 ml Mezür (Mez - 2) Ara Standart Seyreltme Hacim Belirsizliði 100 ml Balon (Bj-31) Ara Standart Seyreltme Hacim Belirsizliði 1-10 ml pipet Stok Standart Seyreltme Hacim Belirsizliði 1000ml Balon - 2 Stok Standart Tartým Belirsizliði Stok Standart Saflýk Belirsizliði 0,000 0,002 0,004 0,006 0,008 0,010 0,012 0,014 0,016 u(x)/x Tablo ,3 mg/l Cr+6 İçin Belirsizlik Hesaplama Tablosu

21 Doküman No: R.LAB Rev.No/Tarih : 00/ Yayın Tarihi: Sayfa: 21 / 21 Parametre Değer u(x) u(x)/x Stok Standart Saflık Belirsizliği 1 0,0006 0,0006 Stok Standart Tartım Belirsizliği 141,40 0,0409 0,0003 Stok Standart Seyreltme Hacim Belirsizliği Balon (BJ-31) 100 0,1615 0,0016 Ara Standart Seyreltme Hacim Belirsizliği 1-10 ml pipet 1 0,0025 0,0025 Ara Standart Seyreltme Hacim Belirsizliği 100 ml Balon (Bj-31) 100 0,1615 0,0016 Numune Alma Hacmi Belirsizliği (25 ml) 50 ml Mezür (Mez - 2) 25 0,0484 0,0019 DifenilKarbazid Çözeltisi Ekleme Hacim Belirsizliği 1-10 ml Pipet 2 0,0025 0,0013 Tekrarlanabilirlik Belirsizliği 1 0,0493 0,0493 Kalibrasyon eğrisi belirsizliği 0,2584 0,0011 0,0043 Toplam Birleştirilmiş Belirsizlik 0,0497 U(x) 0,0150 Genişletilmiş belirsizlik(k=2) % 95 Güven 0,030 Relatif U(x), % 9,93 0,3 mg/l Krom +6 İçin Belirsizlik Değerleri parametreler Toplam Belirsizlik Kalibrasyon eðrisi belirsizliði Tekrarlanabilirlik Belirsizliði DifenilKarbazid Çözeltisi Ekleme Hacim Belirsizliði 1-10 ml Pipet Numune Alma Hacmi Belirsizliði (25 ml) 50 ml Mezür (Mez - 2) Ara Standart Seyreltme Hacim Belirsizliði 100 ml Balon (Bj-31) Ara Standart Seyreltme Hacim Belirsizliði 1-10 ml pipet Stok Standart Seyreltme Hacim Belirsizliði 1000ml Balon - 2 Stok Standart Tartým Belirsizliði Stok Standart Saflýk Belirsizliði 0,000 0,010 0,020 0,030 0,040 0,050 0,060 u(x)/x Tablo ,5 mg/l Cr+6 İçin Belirsizlik Hesaplama Tablosu

22 Doküman No: R.LAB Rev.No/Tarih : 00/ Yayın Tarihi: Sayfa: 22 / 22 Parametre Değer u(x) u(x)/x Stok Standart Saflık Belirsizliği 1 0,0006 0,0006 Stok Standart Tartım Belirsizliği 141,40 0,0409 0,0003 Stok Standart Seyreltme Hacim Belirsizliği Balon (BJ-31) 100 0,1615 0,0016 Ara Standart Seyreltme Hacim Belirsizliği 1-10 ml pipet 1 0,0025 0,0025 Ara Standart Seyreltme Hacim Belirsizliği 100 ml Balon (Bj-31) 100 0,1615 0,0016 Numune Alma Hacmi Belirsizliği (25 ml) 50 ml Mezür (Mez - 2) 25 0,0484 0,0019 DifenilKarbazid Çözeltisi Ekleme Hacim Belirsizliği 1-10 ml Pipet 2 0,0025 0,0013 Tekrarlanabilirlik Belirsizliği 1 0,0427 0,0427 Kalibrasyon eğrisi belirsizliği 0,2584 0,0011 0,0043 Toplam Birleştirilmiş Belirsizlik 0,0431 U(x) 0,0214 genişletilmiş belirsizlik(k=2) % 95 Güven 0,0428 Relatif U(x), % 8,63 0,5 mg/l Krom +6 İçin Belirsizlik Değerleri parametreler Toplam Belirsizlik Kalibrasyon eðrisi belirsizliði Tekrarlanabilirlik Belirsizliði DifenilKarbazid Çözeltisi Ekleme Hacim Belirsizliði 1-10 ml Pipet Numune Alma Hacmi Belirsizliði (25 ml) 50 ml Mezür (Mez - 2) Ara Standart Seyreltme Hacim Belirsizliði 100 ml Balon (Bj-31) Ara Standart Seyreltme Hacim Belirsizliði 1-10 ml pipet Stok Standart Seyreltme Hacim Belirsizliði 1000ml Balon - 2 Stok Standart Tartým Belirsizliði Stok Standart Saflýk Belirsizliði 0,000 0,005 0,010 0,015 0,020 0,025 0,030 0,035 0,040 0,045 0,050 u(x)/x 9.3 Belirsizlik Değerleri Tablo Belirsizlik Değerlerinin Karşılaştırılması

23 Doküman No: R.LAB Rev.No/Tarih : 00/ Yayın Tarihi: Sayfa: 23 / 23 Belirsizlikler 0,1 mg/lt 0,3 mg/lt 0,5 mg/lt Toplam Standart Belirsizlik 0,0147 0,0497 0,0431 Birleştirilmiş Standart Belirsizlik 0,0014 0,0150 0,0214 Genişletilmiş belirsizlik(k=2) 0,0029 0,030 0,0428 Relatif U(x), % 2,9309 9,93 8, Raporlama Su Numunelerinde Cr +6 parametresi şu şekilde raporlanır: X 0,1 mg/lt X ± % 2,93 mg/l (k=2 % 95 güven aralığı içinde) 0,1 X 0,3 mg/lt X ± % 2,93 mg/l (k=2 % 95 güven aralığı içinde) 0,3 X 0,5 mg/lt X ± % 9,93 mg/l (k=2 % 95 güven aralığı içinde X 0,5 mg/lt X ± % 8,63 mg/l (k=2 % 95 güven aralığı içinde) 9.5 Kaynaklar 1-Eurachem /Laboratorty Guide to Method Validation and Related Topics 2-EURACHEM/CITAC Guide CG4 Quantifying Uncertainty in Analytical Measurement 3-TS ISO Ölçme Metotlarının Doğruluğu(Gerçeklik ve Kesinlik)

ATIKSULARDA FENOLLERİN ANALİZ YÖNTEMİ

ATIKSULARDA FENOLLERİN ANALİZ YÖNTEMİ ATIKSULARDA FENOLLERİN ANALİZ YÖNTEMİ YÖNTEM YÖNTEMİN ESASI VE PRENSİBİ Fenolik maddeler uçucu özellik göstermeyen safsızlıklardan distilasyon işlemiyle ayrılır ve ph 7.9 ± 0.1 de potasyum ferriksiyanür

Detaylı

ALKALİNİTE. 1 ) Hidroksitler 2 ) Karbonatlar 3 ) Bikarbonatlar

ALKALİNİTE. 1 ) Hidroksitler 2 ) Karbonatlar 3 ) Bikarbonatlar ALKALİNİTE Bir suyun alkalinitesi, o suyun asitleri nötralize edebilme kapasitesi olarak tanımlanır. Doğal suların alkalinitesi, zayıf asitlerin tuzlarından ileri gelir. Bunların başında yer alan bikarbonatlar,

Detaylı

BELİRSİZLİK HESAPLAMA REHBERİ

BELİRSİZLİK HESAPLAMA REHBERİ Akreditasyon Danışmanlık BELİRSİZLİK HESAPLAMA REHBERİ İbrahim AKDAĞ 2018 V.01 ATAKENT 3.ETAP B.32 Blok D.14Atakent Mah. 34303 Küçükçekmece-İSTANBUL Tel: 0212-698 73 01 Cep:0505-652 78 14 E-Posta: ibrahim@uzmanakreditasyon.com

Detaylı

ÇÖZÜNMÜŞ OKSİJEN TAYİNİ

ÇÖZÜNMÜŞ OKSİJEN TAYİNİ ÇEVRE KİMYASI LABORATUVARI ÇÖZÜNMÜŞ OKSİJEN TAYİNİ 1. GENEL BİLGİLER Doğal sular ve atıksulardaki çözünmüş oksijen (ÇO) seviyeleri su ortamındaki fiziksel, kimyasal ve biyokimyasal aktivitelere bağımlıdır.

Detaylı

Kaynak: EURACHEM / CITAC Guide CG 4 Quantifying Uncertainty in Analytical Measurement Second Edition QUAM:2000.1

Kaynak: EURACHEM / CITAC Guide CG 4 Quantifying Uncertainty in Analytical Measurement Second Edition QUAM:2000.1 Metot Validasyonu HAKAN ÇELIK HIDROJ EOLOJ I YÜKSEK MÜHENDISI Kaynak: EURACHEM / CITAC Guide CG 4 Quantifying Uncertainty in Analytical Measurement Second Edition QUAM:2000.1 Metodun uygulanan laboratuvar

Detaylı

METAL ANALİZ YÖNTEMİ (ALEVLİ ATOMİK ABSORPSİYON SPEKTROMETRE CİHAZI İLE )

METAL ANALİZ YÖNTEMİ (ALEVLİ ATOMİK ABSORPSİYON SPEKTROMETRE CİHAZI İLE ) METAL ANALİZ YÖNTEMİ (ALEVLİ ATOMİK ABSORPSİYON SPEKTROMETRE CİHAZI İLE ) YÖNTEM YÖNTEMĐN ESASI VE PRENSĐBĐ Atomik absorpsiyon spektrometresi cihazında numune alevin içerisine püskürtülür ve atomize edilir.

Detaylı

UYGULAMA NOTU. HPLC ile Gıda Ürünlerinde Fenolik Bileşen Analizi. Yüksek Performanslı Sıvı Kromatografi HAZIRLAYAN

UYGULAMA NOTU. HPLC ile Gıda Ürünlerinde Fenolik Bileşen Analizi. Yüksek Performanslı Sıvı Kromatografi HAZIRLAYAN UYGULAMA NOTU Yüksek Performanslı Sıvı Kromatografi L018 HPLC ile Gıda Ürünlerinde Fenolik Bileşen Analizi HAZIRLAYAN Uzm. Kim. Ozan Halisçelik ve Kim. Ömer H. Turmuş Ant Teknik Cihazlar Ltd. Şti. KONU:

Detaylı

ANALĐZ ĐÇĐN GEREKLĐ EKĐPMANLAR. Mikro pipet (1000 µl) Ependorf tüpü (1.5 ml) Cam tüp (16X100 mm)

ANALĐZ ĐÇĐN GEREKLĐ EKĐPMANLAR. Mikro pipet (1000 µl) Ependorf tüpü (1.5 ml) Cam tüp (16X100 mm) 1 GĐRĐŞ Toplam lipid tayininde sülfo-fosfo-vanillin reaksiyonu takip edilmekte olup hızlı güvenilir ve kolay bir yöntem olduğu için tercih edilmiştir. Serum içerisindeki toplam lipid miktarının kantitatif

Detaylı

İÇ KALİTE KONTROL VE KONTROL DİYAGRAMLARI

İÇ KALİTE KONTROL VE KONTROL DİYAGRAMLARI Akreditasyon Danışmanlık Konusunda 25 yıllık bilgi ve deneyimini sizinle paylaşmak için! İÇ KALİTE KONTROL VE KONTROL DİYAGRAMLARI İbrahim AKDAĞ Kimya Mühendisi ATAKENT 3.ETAP B.32 Blok D.14 Atakent Mah.

Detaylı

Laboratuvar Performansının Sürekliliği (Kalite Kontrol)

Laboratuvar Performansının Sürekliliği (Kalite Kontrol) Laboratuvar Akreditasyon Danışmanlık Ltd. Şti. Konusunda 25 yıllık bilgi ve deneyimini sizinle paylaşmak için! İÇ KALİTE KONTROL VE KONTROL DİYAGRAMLARI İbrahim AKDAĞ Kimya Mühendisi ATAKENT MAH. AKASYA

Detaylı

Çevre Kimyası 1, Örnek Çalışma Soruları

Çevre Kimyası 1, Örnek Çalışma Soruları Çevre Kimyası 1, Örnek Çalışma Soruları 1. Çözelti Hazırlama ve ph S.1.1. Bir atıksu arıtma tesisinde ph ayarlamak için çözeltinin her bir litresine 1 ml 0.05N lik H 2 SO ilavesi yapılması gerekmektedir.

Detaylı

1.ULUSAL LABORATUVAR AKREDĠTASYONU VE GÜVENLĠĞĠ SEMPOZYUMU VE SERGĠSĠ 16-18 Mayıs 2013 KALĠBRASYON (5N+1K) İbrahim AKDAĞ

1.ULUSAL LABORATUVAR AKREDĠTASYONU VE GÜVENLĠĞĠ SEMPOZYUMU VE SERGĠSĠ 16-18 Mayıs 2013 KALĠBRASYON (5N+1K) İbrahim AKDAĞ 1.ULUSAL LABORATUVAR AKREDĠTASYONU VE GÜVENLĠĞĠ SEMPOZYUMU VE SERGĠSĠ 16-18 Mayıs 2013 KALĠBRASYON (5N+1K) İbrahim AKDAĞ E-Posta: ibrahim@uzmanakreditasyon.com Web: http: // www.uzmanakreditasyon.com Konusunda

Detaylı

Hediye Özgen YALÇIN Kimyasal Faktörler Birim Sorumlusu Kimya Yüksek Mühendisi Şubat,2015

Hediye Özgen YALÇIN Kimyasal Faktörler Birim Sorumlusu Kimya Yüksek Mühendisi Şubat,2015 İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ ENSTİTÜSÜ MÜDÜRLÜĞÜ ASTM D 4490 Practice for Measuring the Concentration of Toxic Gases or Vapors Using Detector Tubes-Renk Karşılaştırma

Detaylı

SUDA ph TAYİNİ YETERLİLİK TESTİ RAPORU TÜBİTAK ULUSAL METROLOJİ ENSTİTÜSÜ REFERANS MALZEMELERI LABORATUVARI. Rapor No: KAR-G3RM-240.2013.

SUDA ph TAYİNİ YETERLİLİK TESTİ RAPORU TÜBİTAK ULUSAL METROLOJİ ENSTİTÜSÜ REFERANS MALZEMELERI LABORATUVARI. Rapor No: KAR-G3RM-240.2013. SUDA ph TAYİNİ YETERLİLİK TESTİ RAPORU TÜBİTAK ULUSAL METROLOJİ ENSTİTÜSÜ REFERANS MALZEMELERI LABORATUVARI Rapor No: KAR-G3RM-240.2013.02 Koordinatör: Dr. Fatma AKÇADAĞ 6 Ocak 2014 Gebze/KOCAELİ Bu yeterlilik

Detaylı

ALEV FOTOMETRESİ İLE SODYUM VE POTASYUM ANALİZİ. Alev fotometresinde kullanılan düzeneğin şematik gösterimi şekil 1 deki gibidir.

ALEV FOTOMETRESİ İLE SODYUM VE POTASYUM ANALİZİ. Alev fotometresinde kullanılan düzeneğin şematik gösterimi şekil 1 deki gibidir. ALEV FOTOMETRESİ İLE SODYUM VE POTASYUM ANALİZİ ALEV FOTOMETRESİ Alev fotometresinde kullanılan düzeneğin şematik gösterimi şekil 1 deki gibidir. Slit Slit Ayna Numune Filtre Dedektör Alev Galvanometre

Detaylı

Analitik Kimya. (Metalurji ve Malzeme Mühendisliği)

Analitik Kimya. (Metalurji ve Malzeme Mühendisliği) Analitik Kimya (Metalurji ve Malzeme Mühendisliği) 1. Analitik Kimya Maddenin bileşenlerinin belirlenmesi (teşhisi), bileşenlerinin ayrılması veya bileşenlerinin bağıl miktarlarının tayiniyle ilgilenir.

Detaylı

AA ile İnsan Tam Kan ve İdrar Örneklerinde Elektrotermal AA Yöntemi ile Nikel Analizi

AA ile İnsan Tam Kan ve İdrar Örneklerinde Elektrotermal AA Yöntemi ile Nikel Analizi UYGULAMA NOTU Atomik Absorpsiyon Spektrofotometre A003 AA ile İnsan Tam Kan ve İdrar Örneklerinde Elektrotermal AA Yöntemi ile Nikel Analizi HAZIRLAYAN Yük. Kimyager Hakan AKTAŞ Ant Teknik Cihazlar Ltd.

Detaylı

Kimyasal Oksijen İhtiyacı (KOİ) Chemical Oxygen Demand (COD)

Kimyasal Oksijen İhtiyacı (KOİ) Chemical Oxygen Demand (COD) Kimyasal Oksijen İhtiyacı (KOİ) Chemical Oxygen Demand (COD) A. METODUN KAYNAĞI: Standard Methods, 1989, 5220 D. B. METODUN ÖZETİ-UYGULANABİLİRLİĞİ VE GENEL BİLGİLER Kimyasal oksijen ihtiyacı (KOİ) sudaki

Detaylı

4.ULUSAL LABORATUVAR AKREDİTASYONU VE GÜVENLİĞİ SEMPOZYUMU VE SERGİSİ NİSAN 2018 METOT VALİDASYONU (5N+1K)

4.ULUSAL LABORATUVAR AKREDİTASYONU VE GÜVENLİĞİ SEMPOZYUMU VE SERGİSİ NİSAN 2018 METOT VALİDASYONU (5N+1K) 4.ULUSAL LABORATUVAR AKREDİTASYONU VE GÜVENLİĞİ SEMPOZYUMU VE SERGİSİ 25-27 NİSAN 2018 METOT VALİDASYONU (5N+1K) İbrahim AKDAĞ E-Posta: ibrahim@uzmanakreditasyon.com Web: http: // www.uzmanakreditasyon.com

Detaylı

ÇÖZELTİ/MİX HAZIRLAMA ZENGİNLEŞTİRME (SPIKE) YAPMA

ÇÖZELTİ/MİX HAZIRLAMA ZENGİNLEŞTİRME (SPIKE) YAPMA T.C. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI ULUSAL GIDA REFERANS LABORATUVARI EĞİTİM NOTU ÇÖZELTİ/MİX HAZIRLAMA ZENGİNLEŞTİRME (SPIKE) YAPMA Hazırlayan: Dr.Özge ÇETİNKAYA AÇAR T.C. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK

Detaylı

BİYOKİMYASAL OKSİJEN İHTİYACI (BOİ) DENEYİN AMACI : Su örneklerinin biyolojik oksijen ihtiyacının hesaplanması TEORİ:

BİYOKİMYASAL OKSİJEN İHTİYACI (BOİ) DENEYİN AMACI : Su örneklerinin biyolojik oksijen ihtiyacının hesaplanması TEORİ: BİYOKİMYASAL OKSİJEN İHTİYACI (BOİ) DENEYİN AMACI : Su örneklerinin biyolojik oksijen ihtiyacının hesaplanması TEORİ: Atıksular organik maddeler içerdiğinden, bunların konsantrasyonları, yani sudaki miktarları,

Detaylı

3.ULUSAL LABORATUVAR AKREDİTASYONU VE GÜVENLİĞİ SEMPOZYUMU VE SERGİSİ Mayıs 2016 METOT VALİDASYONU (5N+1K)

3.ULUSAL LABORATUVAR AKREDİTASYONU VE GÜVENLİĞİ SEMPOZYUMU VE SERGİSİ Mayıs 2016 METOT VALİDASYONU (5N+1K) 3.ULUSAL LABORATUVAR AKREDİTASYONU VE GÜVENLİĞİ SEMPOZYUMU VE SERGİSİ 11-12-13 Mayıs 2016 METOT VALİDASYONU (5N+1K) İbrahim AKDAĞ E-Posta: ibrahim@uzmanakreditasyon.com Web: http: // www.uzmanakreditasyon.com

Detaylı

ÇÖZELTİ HAZIRLAMA. Kimyasal analizin temel kavramlarından olan çözeltinin anlamı, hazırlanışı ve kullanılışının öğrenilmesidir.

ÇÖZELTİ HAZIRLAMA. Kimyasal analizin temel kavramlarından olan çözeltinin anlamı, hazırlanışı ve kullanılışının öğrenilmesidir. 1. DENEYİN AMACI ÇÖZELTİ HAZIRLAMA Kimyasal analizin temel kavramlarından olan çözeltinin anlamı, hazırlanışı ve kullanılışının öğrenilmesidir. 2. DENEYİN ANLAM VE ÖNEMİ Bir kimyasal bileşikte veya karışımda

Detaylı

EK 1 TABLO 1 ZEHİRLİLİK SEYRELME FAKTÖRÜ (ZSF) TAYİNİ

EK 1 TABLO 1 ZEHİRLİLİK SEYRELME FAKTÖRÜ (ZSF) TAYİNİ EK 1 TABLO 1 ZEHİRLİLİK SEYRELME FAKTÖRÜ (ZSF) TAYİNİ Atıksu muhtevası, balığın yüzgeçlerine yapışarak solunum epitellerinin şişmesine ve parçalanmasına neden olur ve bu şekilde balıklara zarar verir.

Detaylı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/6) Akreditasyon Kapsamı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/6) Akreditasyon Kapsamı Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/6) Laboratuvarı Adresi : Güzelyalı Mah. Süleyman Demirel Bulvarı, 81215 Sok. Maşuk Apt. Asma Kat No: 43 Çukurova 01100 ADANA / TÜRKİYE Tel Faks E-Posta Website : 0322

Detaylı

2.ULUSAL LABORATUVAR AKREDĠTASYONU VE GÜVENLĠĞĠ SEMPOZYUMU VE SERGĠSĠ 30-31Ekim 2014 METOT VALĠDASYONU VE ÖNEMĠ (5N+1K)

2.ULUSAL LABORATUVAR AKREDĠTASYONU VE GÜVENLĠĞĠ SEMPOZYUMU VE SERGĠSĠ 30-31Ekim 2014 METOT VALĠDASYONU VE ÖNEMĠ (5N+1K) 2.ULUSAL LABORATUVAR AKREDĠTASYONU VE GÜVENLĠĞĠ SEMPOZYUMU VE SERGĠSĠ 30-31Ekim 2014 METOT VALĠDASYONU VE ÖNEMĠ (5N+1K) İbrahim AKDAĞ E-Posta: ibrahim@uzmanakreditasyon.com Web: http: // www.uzmanakreditasyon.com

Detaylı

HPLC ile Elma Suyunda HMF Analizi

HPLC ile Elma Suyunda HMF Analizi UYGULAMA NOTU Yüksek Performanslı Sıvı Kromatografi L019 HPLC ile Elma Suyunda HMF Analizi HAZIRLAYANLAR Kim. Akın Osanmaz ve Uzm. Kim. Ozan Halisçelik Ant Teknik Cihazlar Ltd. Şti. KONU: Elma suyu numunelerinde,

Detaylı

Yöntemin Geçerliliği (Validasyon)

Yöntemin Geçerliliği (Validasyon) VALİDASYON Prof. Dr. A. Olcay Sağırlı Yöntemin Geçerliliği (Validasyon) Geçerlilik, (Validasyon) cihazın, metodun veya ölçüm prosedürünün belirlenen amaçlara uygunluğunun objektif olarak test edilerek

Detaylı

Çevre Kimyası 1, Örnek Çalışma Soruları

Çevre Kimyası 1, Örnek Çalışma Soruları Çevre Kimyası 1, Örnek Çalışma Soruları 1. Çözelti Hazırlama ve ph S.1.1. Bir atıksu arıtma tesisinde ph ayarlamak için çözeltinin her bir litresine 1 ml 0.05N lik H 2 SO ilavesi yapılması gerekmektedir.

Detaylı

Deneysel Verilerin Değerlendirilmesi

Deneysel Verilerin Değerlendirilmesi Deneysel Verilerin Değerlendirilmesi Ölçme-Birimler-Anlamlı Rakamlar Ölçme: Bir nesnenin bazı özelliklerini (kütle, uzunluk vs..) standart olarak belirlenmiş birimlere göre belirlenmesi işlemidir (ölçüm,

Detaylı

METOTLARIN GEÇERLİ KILINMASI (VALİDASYON) PROSEDÜRÜ

METOTLARIN GEÇERLİ KILINMASI (VALİDASYON) PROSEDÜRÜ TİTCK/ DESTEK VE LABORATUVAR HİZMETLERİ BAŞKAN YARDIMCILIĞI/ ANALİZ VE KONTROL LABORATUVAR DAİRESİ BAŞKANLIĞI PR16/KYB Sayfa No: 1/20 1. AMAÇ VE KAPSAM: Bu prosedürün amacı; Daire Başkanlığı nda gerçekleştirilen

Detaylı

KATI ATIK ÖRNEKLERİNDE TOPLAM FOSFOR ANALİZ YÖNTEMİ

KATI ATIK ÖRNEKLERİNDE TOPLAM FOSFOR ANALİZ YÖNTEMİ S a y f a 1 KATI ATIK ÖRNEKLERİNDE TOPLAM FOSFOR ANALİZ YÖNTEMİ YÖNTEM YÖNTEMİN ESASI VE PRENSİPLERİ Metot uygulanırken, örnekte bulunan tüm fosforlar, perklorik asitle parçalama işleminden geçirilerek

Detaylı

SUDA PH TAYİNİ YETERLİLİK TESTİ RAPORU TÜBİTAK ULUSAL METROLOJİ ENSTİTÜSÜ REFERANS MALZEMELERI LABORATUVARI. Rapor No: KAR-G3RM-190.2014.

SUDA PH TAYİNİ YETERLİLİK TESTİ RAPORU TÜBİTAK ULUSAL METROLOJİ ENSTİTÜSÜ REFERANS MALZEMELERI LABORATUVARI. Rapor No: KAR-G3RM-190.2014. SUDA PH TAYİNİ YETERLİLİK TESTİ RAPORU TÜBİTAK ULUSAL METROLOJİ ENSTİTÜSÜ REFERANS MALZEMELERI LABORATUVARI Rapor No: KAR-G3RM-190.2014.02 Koordinatör: Dr. Fatma AKÇADAĞ 23 Aralık 2014 Gebze/KOCAELİ Bu

Detaylı

ALKALİNİTE TAYİNİ 30 4.9 8.3 150 4.6 8.3 500 4.3 8.3. fosfat ve silikatlar 4.5 8.3. Rutin analizler 4.5 8.3. kompleks sistem 4.5 8.

ALKALİNİTE TAYİNİ 30 4.9 8.3 150 4.6 8.3 500 4.3 8.3. fosfat ve silikatlar 4.5 8.3. Rutin analizler 4.5 8.3. kompleks sistem 4.5 8. ALKALİNİTE TAYİNİ YÖNTEMİN ESASI VE PRENSİPLERİ Örnekte bulunan hidroksil iyonları, standart asitlerin ilavesi ile çözünebilir maddelerin hidrolizi ve ayrılmasının sonucunda reaksiyona girerler. Alkalinite

Detaylı

Gıda Analizlerinde Toksik Madde Tayini LC-GC Aplikasyonu Tanım:

Gıda Analizlerinde Toksik Madde Tayini LC-GC Aplikasyonu Tanım: Gıda Analizlerinde Toksik Madde Tayini LC-GC Aplikasyonu Tanım: İşlem görmüş gıda matrislerinde LC-MS/MS ve GC-MS ile Yüksek dozda toksik madde kalıntısı teşhis ve miktarlandırma analizleri için geliştirilmiş

Detaylı

BARTIN ÜNİVERSİTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MALZEME LABORATUVARI-I DERSİ OKSİTLİ BAKIR CEVHERİNİN LİÇİ DENEYİ DENEYİN AMACI: Uygun

BARTIN ÜNİVERSİTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MALZEME LABORATUVARI-I DERSİ OKSİTLİ BAKIR CEVHERİNİN LİÇİ DENEYİ DENEYİN AMACI: Uygun BARTIN ÜNİVERSİTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MALZEME LABORATUVARI-I DERSİ OKSİTLİ BAKIR CEVHERİNİN LİÇİ DENEYİ DENEYİN AMACI: Uygun bir reaktif kullanarak oksitli bakır cevherindeki bakırı

Detaylı

İÇ KALİTE KONTROL VE KONTROL DİYAGRAMLARI

İÇ KALİTE KONTROL VE KONTROL DİYAGRAMLARI Akreditasyon Danışmanlık İÇ KALİTE KONTROL VE KONTROL DİYAGRAMLARI 12.02.2018-İSTANBUL İbrahim AKDAĞ ATAKENT MAH. AKASYA SK. NO:3-G D.14 34303 KÜÇÜKÇEKMECE-İSTANBUL Tel-Fax: 0212-698 73 01 Gsm: 0505-652

Detaylı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/10) Akreditasyon Kapsamı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/10) Akreditasyon Kapsamı Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/10) Adresi : Kurtuluş Mah. 64015 sk. No:4/B Seyhan 01120 ADANA / TÜRKİYE Tel : 0322 454 70 77 Faks : 0322 454 70 63 E-Posta : info@anadolukalibrasyon.com.tr Website

Detaylı

ÖLÇÜM BELİRSİZLİĞİNİN HESAPLANMASI PROSEDÜRÜ

ÖLÇÜM BELİRSİZLİĞİNİN HESAPLANMASI PROSEDÜRÜ Doküman No: P.LAB.5.4.6.01 Rev.No/Tarih : 00/- Yayın Tarihi: 08.07.2011 Sayfa: 1 / 1 1.0. AMAÇ VE KAPSAM Çevre Analizleri Laboratuarında TS EN ISO/IEC 17025:2005 Deney ve Kalibrasyon Laboratuarlarının

Detaylı

Erciyes Dağı. Rakım??? Tıbbi Laboratuvarlarda Ölçüm Belirsizliği

Erciyes Dağı. Rakım??? Tıbbi Laboratuvarlarda Ölçüm Belirsizliği Erciyes Dağı. Rakım??? 3916 m?????? Tıbbi Laboratuvarlarda Ölçüm Belirsizliği DOÇ. DR. CEVAT YAZICI ERCİYES ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ BİYOKİMYA A. D. SUNUM PLANI Laboratuvar branşlarının işlevi ve değişimler

Detaylı

MEMM4043 metallerin yeniden kazanımı

MEMM4043 metallerin yeniden kazanımı metallerin yeniden kazanımı Endüstriyel Atık Sulardan Metal Geri Kazanım Yöntemleri 2016-2017 güz yy. Prof. Dr. Gökhan Orhan MF212 Atıksularda Ağır Metal Konsantrasyonu Mekanik Temizleme Kimyasal Temizleme

Detaylı

KANTİTATİF ANALİTİK KİMYA PRATİKLERİ

KANTİTATİF ANALİTİK KİMYA PRATİKLERİ KANTİTATİF ANALİTİK KİMYA PRATİKLERİ Kantitatif analiz yöntemleri, maddenin miktar tayinlerine dayalı analiz yöntemleridir. Günümüzde miktar tayinine yönelik birçok yöntem bilinmektedir. Pratik çalışmalarda

Detaylı

T.C. ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ NIOSH 3500 METODU İLE FORMALDEHİT TAYİNİ

T.C. ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ NIOSH 3500 METODU İLE FORMALDEHİT TAYİNİ T.C. ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ NIOSH 3500 METODU İLE FORMALDEHİT TAYİNİ 25.02.2015-ANKARA Metanal, Metil Aldehit, Metilen oksit olarak da bilinir, %37

Detaylı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/6) Akreditasyon Kapsamı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/6) Akreditasyon Kapsamı Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/6) Laboratuvarı Adresi :Güzelyalı Mah. Süleyman Demirel Bulvarı, 81215 Sok. Maşuk Apt. Asma Kat No: 43 Çukurova 01100 ADANA / TÜRKİYE Tel Faks : 0322 247 07 44 E-Posta

Detaylı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/8) Akreditasyon Kapsamı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/8) Akreditasyon Kapsamı Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/8) Kalibrasyon Laboratuarı Kalibrasyon Laboratuvarı Adresi : Musalla bağları mah. Belh cad. No:35 Selçuklu 42060 KONYA / TÜRKİYE Tel : 0 332 235 53 54 Faks : 0 332

Detaylı

1. BÖLÜM : ANALİTİK KİMYANIN TEMEL KAVRAMLARI

1. BÖLÜM : ANALİTİK KİMYANIN TEMEL KAVRAMLARI ANALİTİK KİMYA DERS NOTLARI Yrd.Doç.Dr.. Hüseyin ÇELİKKAN 1. BÖLÜM : ANALİTİK KİMYANIN TEMEL KAVRAMLARI Analitik kimya, bilimin her alanında faydalanılan, maddenin özellikleri hakkında bilgi veren yöntemlerin

Detaylı

TÜBİTAK ULUSAL METROLOJİ ENSTİTÜSÜ REFERANS MALZEMELER LABORATUVARI. Rapor No: KAR-G3RM-120.2013.02. Koordinatör: Dr.

TÜBİTAK ULUSAL METROLOJİ ENSTİTÜSÜ REFERANS MALZEMELER LABORATUVARI. Rapor No: KAR-G3RM-120.2013.02. Koordinatör: Dr. ATIK SUDA KİMYASAL OKSİJEN İHTİYACI TAYİNİ YETERLİLİK TESTİ RAPORU TÜBİTAK ULUSAL METROLOJİ ENSTİTÜSÜ REFERANS MALZEMELER LABORATUVARI Rapor No: KAR-G3RM-120.2013.02 Koordinatör: Dr. Fatma AKÇADAĞ 6 Ocak

Detaylı

NİTRİT VE NİTRAT TAYİNİ

NİTRİT VE NİTRAT TAYİNİ NİTRİT VE NİTRAT TAYİNİ 1. GENEL BİLGİLER Azot ve azotlu maddeler, Çevre Mühendisliğinde büyük bir öneme sahiptir. İçme ve kullanma suları ile yüzeysel suların ve kirlenmiş su kütlelerinin içerdiği çeşitli

Detaylı

BELİRSİZLİK HESAPLAMALARI. Halis Emre GÜNEŞ Çevre Mühendisi

BELİRSİZLİK HESAPLAMALARI. Halis Emre GÜNEŞ Çevre Mühendisi BELİRSİZLİK HESAPLAMALARI Halis Emre GÜNEŞ Çevre Mühendisi Genel Değerlendirme Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği nde Her bir tek ölçüm sonucunun % 95 güven aralığı değerleri, emisyon

Detaylı

Akreditasyon Danışmanlık

Akreditasyon Danışmanlık Akreditasyon Danışmanlık VALİDASYON SONUÇLARININ HESAPLANMASI VE İSTATİKSEL ANALİZİ TALİMATI İbrahim AKDAĞ 018 V.01 ATAKENT 3.ETAP B.3 Blok D.14 Atakent Mah. 34303 Küçükçekmece-İSTANBUL Tel: 01-698 73

Detaylı

KJELDAHL AZOTU TAYİNİ ANALİZ TALİMATI

KJELDAHL AZOTU TAYİNİ ANALİZ TALİMATI Doküman No: T.LAB.5.4.08 Rev.No/Tarih : 00/- Yayım Tarihi: 01.07.2011 Sayfa: 1 / 1 1. AMAÇ VE KAPSAM Bu belge, KASKİ Çevre Analizleri Laboratuarı nda kullanılmak üzere su ve atıksu numunelerinde Kjeldahl

Detaylı

MÜŞTERİ BİLGİLENDİRME REHBERİ FORMU MÜŞTERİ BİLGİLENDİRME REHBERİ ÇEVRE KORUMA KONTROL LABORATUVARI ANTALYA

MÜŞTERİ BİLGİLENDİRME REHBERİ FORMU MÜŞTERİ BİLGİLENDİRME REHBERİ ÇEVRE KORUMA KONTROL LABORATUVARI ANTALYA ASAT MÜŞTERİ BİLGİLENDİRME REHBERİ ÇEVRE KORUMA KONTROL LABORATUVARI ANTALYA AS.PR.39.02FR03/rev01/19.01.2015 Sayfa 1 / 7 NUMUNE KABUL KRİTERLERİ 1. Kabul Saatleri 08:00 12:30 ile 13:3016:00 arasındadır.

Detaylı

ÇÖZELTİLERDE YÜZDELİK İFADELER. Ağırlıkça yüzde (% w/w)

ÇÖZELTİLERDE YÜZDELİK İFADELER. Ağırlıkça yüzde (% w/w) ÇÖZELTİ HAZIRLAMA İki veya daha çok maddenin çıplak gözle veya optik araçlarla yan yana fark edilememesi ve mekanik yollarla ayrılamaması sonucu oluşturdukları karışıma çözelti adı verilir. Anorganik kimyada,

Detaylı

T.C. ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

T.C. ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ T.C. ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ İŞ HİJYENİ ÖLÇÜM, TEST VE ANALİZİ YAPAN LABORATUVARLAR HAKKINDA YÖNETMELİK Uyarınca Amonyak ve İnorganik Asit Örneklemelerinde

Detaylı

SUDA ASKIDA KATI MADDE (AKM) TAYİNİ YETERLİLİK TESTİ RAPORU TÜBİTAK ULUSAL METROLOJİ ENSTİTÜSÜ REFERANS MALZEMELER LABORATUVARI

SUDA ASKIDA KATI MADDE (AKM) TAYİNİ YETERLİLİK TESTİ RAPORU TÜBİTAK ULUSAL METROLOJİ ENSTİTÜSÜ REFERANS MALZEMELER LABORATUVARI SUDA ASKIDA KATI MADDE (AKM) TAYİNİ YETERLİLİK TESTİ RAPORU TÜBİTAK ULUSAL METROLOJİ ENSTİTÜSÜ REFERANS MALZEMELER LABORATUVARI Rapor No: KAR-G3RM-260.2013.02 Koordinatör: Dr. Fatma AKÇADAĞ 6 Ocak 2014

Detaylı

KLOR (Cl2) ANALİZ YÖNTEMİ

KLOR (Cl2) ANALİZ YÖNTEMİ S a y f a 1 KLOR (Cl2) ANALİZ YÖNTEMİ YÖNTEMİN ESASI VE PRENSİBİ Klor, ph 8 de veya daha düşük bir ph da potasyum iyodür çözeltisinden iyotu serbest bırakacaktır. Serbest iyot, indikatör olarak nişasta

Detaylı

Toprakta Kireç Tayini

Toprakta Kireç Tayini Toprakta Kireç Tayini Toprakta kireç tayininde genellikle kalsimetre düzeneği kullanılır ve % kireç miktarı CaCO 3 cinsinden ifade edilir. Elde edilen veriler doğrultusunda toprakların kireç içeriğine

Detaylı

TİTCK/ DESTEK VE LABORATUVAR HİZMETLERİ BAŞKAN YARDIMCILIĞI/ ANALİZ VE KONTROL LABORATUVAR DAİRESİ BAŞKANLIĞI KALİTE KONTROL PROSEDÜRÜ PR17/KYB

TİTCK/ DESTEK VE LABORATUVAR HİZMETLERİ BAŞKAN YARDIMCILIĞI/ ANALİZ VE KONTROL LABORATUVAR DAİRESİ BAŞKANLIĞI KALİTE KONTROL PROSEDÜRÜ PR17/KYB TİTCK/ DESTEK VE LABORATUVAR HİZMETLERİ BAŞKAN YARDIMCILIĞI/ ANALİZ VE KONTROL LABORATUVAR DAİRESİ BAŞKANLIĞI PR17/KYB Sayfa No: 1/6 1. AMAÇ ve KAPSAM Bu prosedürün amacı, Daire Başkanlığında deney hizmetleri

Detaylı

Analitik Kalite Güvence: Minimum gereksinimler

Analitik Kalite Güvence: Minimum gereksinimler Analitik Kalite Güvence: Minimum gereksinimler Hamide Z Şenyuva 8 9 Ekim 2008, İzmir İçerik Giriş- Analitik Kalite Güvence neden önemli? Formal Kalite Güvence Sistemleri Metot validasyonu İç Kalite Kontrol

Detaylı

Genel Kimya. Bölüm 7: ÇÖZELTİLER VE ÇÖZÜNÜRLÜK. Yrd. Doç. Dr. Mustafa SERTÇELİK Kafkas Üniversitesi Kimya Mühendisliği Bölümü

Genel Kimya. Bölüm 7: ÇÖZELTİLER VE ÇÖZÜNÜRLÜK. Yrd. Doç. Dr. Mustafa SERTÇELİK Kafkas Üniversitesi Kimya Mühendisliği Bölümü Genel Kimya Bölüm 7: ÇÖZELTİLER VE ÇÖZÜNÜRLÜK Yrd. Doç. Dr. Mustafa SERTÇELİK Kafkas Üniversitesi Kimya Mühendisliği Bölümü ÇÖZELTİ VE TÜRLERİ Eğer bir madde diğer bir madde içinde molekül, atom veya iyonları

Detaylı

SU NUMUNELERİNİN LABORATUVARA KABUL MİKTARLARI, SAKLAMA KOŞULLARI VE SÜRELERİ

SU NUMUNELERİNİN LABORATUVARA KABUL MİKTARLARI, SAKLAMA KOŞULLARI VE SÜRELERİ Alkalinite Alüminyum (Al) Amonyum (NH 4 + ) Anyonlar (Br, F, Cl, NO 2, NO 3, SO 4, PO 4 ) PE veya BC 200 100 Tercihen arazide yapılmalıdır. sırasındaki indirgenme ve oksitlenme reaksiyonları numunede değişikliğe

Detaylı

TÜBİTAK ULUSAL METROLOJİ ENSTİTÜSÜ REFERANS MALZEMELER LABORATUVARI. Rapor No: KAR-G3RM-200.2013.02. Koordinatör: Dr.

TÜBİTAK ULUSAL METROLOJİ ENSTİTÜSÜ REFERANS MALZEMELER LABORATUVARI. Rapor No: KAR-G3RM-200.2013.02. Koordinatör: Dr. İÇME SUYUNDA ANYON TAYİNİ YETERLİLİK TESTİ RAPORU TÜBİTAK ULUSAL METROLOJİ ENSTİTÜSÜ REFERANS MALZEMELER LABORATUVARI Rapor No: KARG3RM200.2013.02 Koordinatör: Dr. Fatma AKÇADAĞ 6 Ocak 2014 Gebze/KOCAELİ

Detaylı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/9) Akreditasyon Kapsamı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/9) Akreditasyon Kapsamı Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/9) Kalibrasyon Laboratuvarı Adresi : Kimya Sanayicileri Organize Sanayi Bölgesi Organik Cadde No: 31 Tepeören-Tuzla 34956 İSTANBUL/TÜRKİYE Tel : 0 216 593 26 30 Faks

Detaylı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/10) Akreditasyon Kapsamı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/10) Akreditasyon Kapsamı Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/10) Kalibrasyon Laboratuvarı Akreditasyon No: Adresi : Alınteri Bulvarı Gül 86 Toplu İşyerleri Sitesi No:1/51 Ostim ANKARA / TÜRKİYE Tel : 0312 386 25 86 Faks : 0312

Detaylı

Analitik Kalite Güvence: Minimum gereksinimler

Analitik Kalite Güvence: Minimum gereksinimler Analitik Kalite Güvence: Minimum gereksinimler Dr. Hamide Z Şenyuva 16 17 Ekim 2007, Bursa İçerik Giriş- Analitik Kalite Güvence neden önemli? Formal Kalite Güvence Sistemleri Metot validasyonu İç Kalite

Detaylı

TİTCK/ DESTEK VE LABORATUVAR HİZMETLERİ BAŞKAN YARDIMCILIĞI/ ANALİZ VE KONTROL LABORATUVAR DAİRESİ BAŞKANLIĞI ÖLÇÜM BELİRSİZLİĞİ PROSEDÜRÜ PR15/KYB

TİTCK/ DESTEK VE LABORATUVAR HİZMETLERİ BAŞKAN YARDIMCILIĞI/ ANALİZ VE KONTROL LABORATUVAR DAİRESİ BAŞKANLIĞI ÖLÇÜM BELİRSİZLİĞİ PROSEDÜRÜ PR15/KYB TİTCK/ DESTEK VE LABORATUVAR HİZMETLERİ BAŞKAN YARDIMCILIĞI/ ANALİZ VE KONTROL LABORATUVAR DAİRESİ BAŞKANLIĞI PR15/KYB Sayfa No: 1/17 1. AMAÇ VE KAPSAM Bu prosedürün amacı, Daire Başkanlığı, TS EN ISO/IEC

Detaylı

AA ile İnsan Tam Kan Örneklerinde Soğuk Buhar ile Atomlaştırma (HVG) Tekniği ile Civa Analizi

AA ile İnsan Tam Kan Örneklerinde Soğuk Buhar ile Atomlaştırma (HVG) Tekniği ile Civa Analizi UYGULAMA NOTU Atomik Absorpsiyon Spektrofotometre A001 AA ile İnsan Tam Kan Örneklerinde Soğuk Buhar ile Atomlaştırma (HVG) Tekniği ile Civa Analizi HAZIRLAYAN Yük. Kimyager Hakan AKTAŞ Ant Teknik Cihazlar

Detaylı

Korelasyon katsayısı (r)

Korelasyon katsayısı (r) Korelasyon katsayısı (r) Açıklanabilen varyasyonun, açıklanamayan varyasyona oranı, korelasyon katsayısı olarak tanımlanır. N Σ xy Σx Σy r = [[N Σ x 2 (Σx) 2 ] [N Σy 2 (Σy) 2 ]] 1/2 1 Eğer doğrusal eğri,

Detaylı

Hazırlayan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ÇED, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü Laboratuvar Ölçüm ve İzleme Dairesi Başkanlığı ÇRL/KL-01/02.05.

Hazırlayan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ÇED, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü Laboratuvar Ölçüm ve İzleme Dairesi Başkanlığı ÇRL/KL-01/02.05. Hazırlayan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ÇED, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü Laboratuvar Ölçüm ve İzleme Dairesi Başkanlığı ÇRL/KL-01/02.05.2016 Sayfa 1 /38 İÇİNDEKİLER Uygulama 1: NUMUNE ALMA UYGULAMALARI

Detaylı

ATB-TA-014 Yeterlilik Testi Raporu. Adapazarı Ticaret Borsası Özel Gıda Kontrol Laboratuvarı

ATB-TA-014 Yeterlilik Testi Raporu. Adapazarı Ticaret Borsası Özel Gıda Kontrol Laboratuvarı Adapazarı Ticaret Borsası Özel Gıda Kontrol Laboratuvarı ATB-TA-014 FINDIK FÜRESĐ NUMUNESĐNDE AFLATOKSĐN ANALĐZĐ YETERLĐLĐK TESTĐ SONUÇ RAPORU 19/11/2015 ADAPAZARI TĐCARET BORSASI ÖZEL GIDA KONTROL LABORATUVARI

Detaylı

Bornova Vet.Kont.Arst.Enst.

Bornova Vet.Kont.Arst.Enst. Analitik Kalite Güvence: Minimum gereksinimler Hamide Z Şenyuva 8 9 Ekim 2008, İzmir İçerik Giriş- Analitik Kalite Güvence neden önemli? Formal Kalite Güvence Sistemleri Metot validasyonu İç Kalite Kontrol

Detaylı

KİMYASAL DENGE. AMAÇ Bu deneyin amacı öğrencilerin reaksiyon denge sabitini,k, deneysel olarak bulmalarıdır.

KİMYASAL DENGE. AMAÇ Bu deneyin amacı öğrencilerin reaksiyon denge sabitini,k, deneysel olarak bulmalarıdır. KİMYASAL DENGE AMAÇ Bu deneyin amacı öğrencilerin reaksiyon denge sabitini,k, deneysel olarak bulmalarıdır. TEORİ Bir kimyasal tepkimenin yönü bazı reaksiyonlar için tek bazıları için ise çift yönlüdür.

Detaylı

LAK-B-2014-01 BASINÇ KALİBRASYONU KONUSUNDA LABORATUVARLARARASI KARŞILAŞTIRMA ÖLÇÜMÜ

LAK-B-2014-01 BASINÇ KALİBRASYONU KONUSUNDA LABORATUVARLARARASI KARŞILAŞTIRMA ÖLÇÜMÜ BASINÇ KALİBRASYONU KONUSUNDA LABORATUVARLARARASI KARŞILAŞTIRMA ÖLÇÜMÜ 1. AÇIKLAMA Bu Laboratuvarlararası karşılaştırma ölçümü akredite olmuş kalibrasyon laboratuvarların BASINÇ alanında gerçekleştirdiği

Detaylı

MESS Entegre Geri Kazanım ve Enerji San. ve Tic. A.Ş.

MESS Entegre Geri Kazanım ve Enerji San. ve Tic. A.Ş. Sayfa : 1 / 12 1 ATIKLAR İÇİN NUMUNE SAKLAMA KOŞULLARI Parametre Numune Özelliği Numune Türü ICP ile Metal Tayinleri suları vb.), diğer her türlü sıvılar) Mikrodalgada (sıvı) yakılmış Minimum Numune Miktarı

Detaylı

Belirsizlik 5N+1K. Akreditasyon Danışmanlık. Nedir? gösteren bir özelliktir. Ölçüm sonucunun kalitesinin bir göstergesidir. makul bir. Neden?

Belirsizlik 5N+1K. Akreditasyon Danışmanlık. Nedir? gösteren bir özelliktir. Ölçüm sonucunun kalitesinin bir göstergesidir. makul bir. Neden? Akreditasyon Danışmanlık Belirsizlik 5N+1K Nedir? Ölçüm belirsizliği ölçüm sonucu ile birlikte verilen ve ölçüm değerlerinin dağılımını gösteren bir özelliktir. Ölçüm sonucunun kalitesinin bir göstergesidir.

Detaylı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/9) Akreditasyon Kapsamı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/9) Akreditasyon Kapsamı Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/9) Laboratuvarı Laboratuvarı Adresi : Orta Mah. latife hanım Sokak No: 12/1 Pendik 34896 İSTANBUL / TÜRKİYE Tel : 0 216 598 12 12 Faks : 0 216 598 12 14 E-Posta :

Detaylı

-1- Biüret Yöntemi. ANALĐZ ĐÇĐN GEREKLĐ EKĐPMANLAR Mikro pipet (1000 µl) Makro küvet (3 ml) 1 Vorteks Analitik terazi Spektrofotometre (540 nm)

-1- Biüret Yöntemi. ANALĐZ ĐÇĐN GEREKLĐ EKĐPMANLAR Mikro pipet (1000 µl) Makro küvet (3 ml) 1 Vorteks Analitik terazi Spektrofotometre (540 nm) 1 GĐRĐŞ Protein tayin kiti takip edilerek hazırlanmıştır. Protein tayin kiti kullanılarak örneklerde hızlı, güvenilir ve kolay bir şekilde protein miktarı saptanabilmektedir. Protein tayin kitinde gerçekleştirilen

Detaylı

DIŞ KALİTE KONTROL. İbrahim AKDAĞ Kimya Mühendisi

DIŞ KALİTE KONTROL. İbrahim AKDAĞ Kimya Mühendisi Akreditasyon Danışmanlık DIŞ KALİTE KONTROL ( LABORATUVARLAR ARASI KARŞILAŞTIRMA VE YETERLİLİK TESTLERİ) 12.02.2018-İSTANBUL İbrahim AKDAĞ Kimya Mühendisi ATAKENT MAH. AKASYA SK. NO:3-G D.14 34303 KÜÇÜKÇEKMECE-İSTANBUL

Detaylı

Suların Kimyasal Analizi ve İzlenmesi için Teknik Spesifikasyon Direktifi 2009/90/EC

Suların Kimyasal Analizi ve İzlenmesi için Teknik Spesifikasyon Direktifi 2009/90/EC SU YÖNETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ENVANTER VE İZLEME DAİRESİ BAŞKANLIĞI Suların Kimyasal Analizi ve İzlenmesi için Teknik Spesifikasyon Direktifi 2009/90/EC Bahar Ayşe AYDIN Aralık 2014 1 Sunum İçeriği 2009/90/EC

Detaylı

TOPRAKTA PH TAYİNİ YETERLİLİK TESTİ RAPORU TÜBİTAK ULUSAL METROLOJİ ENSTİTÜSÜ REFERANS MALZEMELERI LABORATUVARI. Rapor No: KAR-G3RM-400.2014.

TOPRAKTA PH TAYİNİ YETERLİLİK TESTİ RAPORU TÜBİTAK ULUSAL METROLOJİ ENSTİTÜSÜ REFERANS MALZEMELERI LABORATUVARI. Rapor No: KAR-G3RM-400.2014. TOPRAKTA PH TAYİNİ YETERLİLİK TESTİ RAPORU TÜBİTAK ULUSAL METROLOJİ ENSTİTÜSÜ REFERANS MALZEMELERI LABORATUVARI Rapor No: KAR-G3RM-400.2014.02 Koordinatör: Dr. Fatma AKÇADAĞ 24 Aralık 2014 Gebze/KOCAELİ

Detaylı

10. VALİDASYON VE KALİTE KONTROL ÇALIŞMALARINA DAYANAN YAKLAŞIM (TEK_LAB VALİDASYON YAKLAŞIMI)

10. VALİDASYON VE KALİTE KONTROL ÇALIŞMALARINA DAYANAN YAKLAŞIM (TEK_LAB VALİDASYON YAKLAŞIMI) 10. VALİDASYON VE KALİTE KONTROL ÇALIŞMALARINA DAYANAN YAKLAŞIM (TEK_LAB VALİDASYON YAKLAŞIMI) 2:00 /4:55:00 10.1 Temel Bilgiler, Ana Denklem, Mutlak ve Bağıl Miktarlar, Pratik Uygulamaya Genel Bakış VALİDASYON

Detaylı

ANALİZ RAPORU. Arsenik µg/l <0.5 Maks U TS EN ISO (ICP-MS) Civa µg/l <0.1 Maks U TS EN ISO (ICP-MS)

ANALİZ RAPORU. Arsenik µg/l <0.5 Maks U TS EN ISO (ICP-MS) Civa µg/l <0.1 Maks U TS EN ISO (ICP-MS) Rapor No. : G-26005 Firma : Adres : Numune : Numune Ambalajı : Numune Miktarı : Numunenin Alındığı Yer : Numune Alma Tarihi : Numuneye Uygulanan İşlemler : Numune Taşıma Şartları : Numune Geliş Tarihi

Detaylı

LABORATUVARLAR ARASI KARŞILAŞTIRMA ÖLÇÜMÜ (LAK) M1 SINIFI KÜTLE KALİBRASYONU

LABORATUVARLAR ARASI KARŞILAŞTIRMA ÖLÇÜMÜ (LAK) M1 SINIFI KÜTLE KALİBRASYONU LABORATUVARLAR ARASI KARŞILAŞTIRMA ÖLÇÜMÜ (LAK) Konu: M1 SINIFI KÜTLE KALİBRASYONU Organizatör: JERA ELEKTRONİK SAN.TİC.LTD.ŞTİ. TARİH: 02.05.2013 Sayfa : 1 / 6 1. AÇIKLAMA Laboratuvarlararası karşılaştırma

Detaylı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/5) Akreditasyon Kapsamı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/5) Akreditasyon Kapsamı Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/5) Kalibrasyon Laboratuvarı Adresi : 7410 Sokak No:8 Pınarbaşı / Bornova 35060 İZMİR / TÜRKİYE Tel : 0232 479 38 39 Faks : 0232 479 33 02 E-Posta : b.tulu@metrosan.com.tr

Detaylı

ANALİTİK YÖNTEMLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ. Doç.Dr. Mustafa ALTINIŞIK ADÜTF Biyokimya AD 2004

ANALİTİK YÖNTEMLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ. Doç.Dr. Mustafa ALTINIŞIK ADÜTF Biyokimya AD 2004 ANALİTİK YÖNTEMLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ Doç.Dr. Mustafa ALTINIŞIK ADÜTF Biyokimya AD 2004 1 Laboratuvarlarda yararlanılan analiz yöntemleri performans kalitelerine göre üç sınıfta toplanabilir: -Kesin yöntemler

Detaylı

Biyokimyasal Oksijen İhtiyacı (BOİ) Doç.Dr.Ergün YILDIZ

Biyokimyasal Oksijen İhtiyacı (BOİ) Doç.Dr.Ergün YILDIZ Biyokimyasal Oksijen İhtiyacı (BOİ) Doç.Dr.Ergün YILDIZ Giriş BOİ nedir? BOİ neyi ölçer? BOİ testi ne için kullanılır? BOİ nasıl tespit edilir? BOİ hesaplamaları BOİ uygulamaları Bazı maddelerin BOİ si

Detaylı

KALİBRASYON. Ref. Enstrümantal Analiz. Kesinlik (Precision)

KALİBRASYON. Ref. Enstrümantal Analiz. Kesinlik (Precision) 1 KALİBRASYON Ref. Enstrümantal Analiz Tüm analitik metotlar kantitatif analiz amacıyla kullanıldıklarında kalibrasyona gereksinim vardır. Kalibrasyon, bir enstrüman çıkışında ölçülen analitik sinyalin

Detaylı

KİMYASAL ANALİZ KALİTATİF ANALİZ (NİTEL) (NİCEL) KANTİTATİF ANALİZ

KİMYASAL ANALİZ KALİTATİF ANALİZ (NİTEL) (NİCEL) KANTİTATİF ANALİZ KİMYASAL ANALİZ KALİTATİF ANALİZ (NİTEL) KANTİTATİF ANALİZ (NİCEL) KANTİTATİF ANALİZ Bir numunedeki element veya bileşiğin bağıl miktarını belirlemek için yapılan analizlere denir. 1 ANALİTİK ANALİTİK

Detaylı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/6) Akreditasyon Kapsamı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/6) Akreditasyon Kapsamı Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/6) Laboratuvarı Adresi : Kemeraltı Mah. Çifteönü Cad. Somtaş Konağı Apt. No:10/ B Melikgazi 38040 KAYSERİ / TÜRKİYE Tel : 0352 2244490 Faks : 0352 2244499 E-Posta

Detaylı

Peganum harmala L. (ÜZERLİK) TOHUMLARINDA HARMOL, HARMALOL, HARMİN VE HARMALİN ALKALOİTLERİNİN YBSK YÖNTEMİ İLE ANALİZİ

Peganum harmala L. (ÜZERLİK) TOHUMLARINDA HARMOL, HARMALOL, HARMİN VE HARMALİN ALKALOİTLERİNİN YBSK YÖNTEMİ İLE ANALİZİ 14. Bitkisel İlaç Hammaddeleri Toplantısı, Bildiriler, 29-31 Mayıs 2002, Eskişehir, Eds. K.H.C.Başer ve N.Kırımer Web de yayın tarihi: Haziran 2004 ISBN 975-94077-2-8 Peganum harmala L. (ÜZERLİK) TOHUMLARINDA

Detaylı

TS ISO 1996-2 TS EN ISO 11201 TS EN ISO 11202 TS EN ISO 11204

TS ISO 1996-2 TS EN ISO 11201 TS EN ISO 11202 TS EN ISO 11204 TS ISO 1996-2 TS EN ISO 11201 TS EN ISO 11202 TS EN ISO 11204 TS ISO 1996-2 Akustik - Çevre Gürültüsünün Tarifi. Ölçülmesi ve Değerlendirilmesi -Bölüm 2: Çevre Gürültü Seviyelerinin Tayini TS ISO 1996-2

Detaylı

PİYASADA BULUNAN BAZI BİTKİSEL ÇAYLARDA KAFEİN TAYİNİ

PİYASADA BULUNAN BAZI BİTKİSEL ÇAYLARDA KAFEİN TAYİNİ TÜBİTAK-BİDEB KİMYA BİLİM DANIŞMANLIĞI ÇALIŞTAYI 29.08.2007-09.09.2007 PİYASADA BULUNAN BAZI BİTKİSEL ÇAYLARDA KAFEİN TAYİNİ Füsun DÖNMEZ Gülyay YILMAZER Proje Danışmanı Prof. Dr. Mustafa SOYLAK İÇİNDEKİLER

Detaylı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/5) Akreditasyon Kapsamı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/5) Akreditasyon Kapsamı Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/5) Deney Laboratuvarının Adres : Davutpaşa Kampüsü Esenler 34210 İSTANBUL / TÜRKİYE Akreditasyon No: Tel Faks E-Posta Website : 0212 383 45 51 : 0212 383 45 57 : kimfkl@yildiz.edu.tr

Detaylı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/7) Akreditasyon Kapsamı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/7) Akreditasyon Kapsamı Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/7) Deney Ve Hizmetleri Sanayi Ve Ticaret. A. Ş. Laboratuvarı Akreditasyon No: Adresi :İbrahimağa Mah. Zaviye Sok. No:12/3 Koşuyolu Kadıköy 34718 İSTANBUL / TÜRKİYE

Detaylı

ANALİTİK ÖLÇÜM YÖNTEMLERİNİN LABORATUVARA KURULMASI İLE İLGİLİ HESAPLAMALAR. Doç.Dr. Mustafa ALTINIŞIK ADÜTF Biyokimya AD 2005

ANALİTİK ÖLÇÜM YÖNTEMLERİNİN LABORATUVARA KURULMASI İLE İLGİLİ HESAPLAMALAR. Doç.Dr. Mustafa ALTINIŞIK ADÜTF Biyokimya AD 2005 ANALİTİK ÖLÇÜM YÖNTEMLERİNİN LABORATUVARA KURULMASI İLE İLGİLİ HESAPLAMALAR Doç.Dr. Mustafa ALTINIŞIK ADÜTF Biyokimya AD 2005 1 Yöntem Seçiminde Göz Önünde Bulundurulacak Özellikler 1 *Yönteme ilişkin

Detaylı

ANKARA ATMOSFERİNDEKİ AEROSOLLERİN KİMYASAL KOMPOZİSYONLARININ BELİRLENMESİ

ANKARA ATMOSFERİNDEKİ AEROSOLLERİN KİMYASAL KOMPOZİSYONLARININ BELİRLENMESİ ANKARA ATMOSFERİNDEKİ AEROSOLLERİN KİMYASAL KOMPOZİSYONLARININ BELİRLENMESİ İlke ÇELİK 1, Seda Aslan KILAVUZ 2, İpek İMAMOĞLU 1, Gürdal TUNCEL 1 1 : Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Çevre Mühendisliği Bölümü

Detaylı

Fosfat HR T 1-80 mg/l P Vanadomolybdate

Fosfat HR T 1-80 mg/l P Vanadomolybdate Fosfat HR T 1-80 mg/l P Vanadomolybdate 321 Enstrümana özel bilgi Test, aşağıdaki cihazlarda gerçekleştirilebilir. Ek olarak, gerekli küvet ve fotometrenin emilim aralığı belirtilmiştir. Instrument Type

Detaylı

ALETLİ ANALİZ YÖNTEMLERİ

ALETLİ ANALİZ YÖNTEMLERİ ALETLİ ANALİZ YÖNTEMLERİ Analiz Çeşitleri ve Temel Kavramlar Yrd. Doç. Dr. Gökçe MEREY Analiz Nitel (Kalitatif) Analiz: Bir örnekte hangi bileşen ve/veya bileşenlerin (atom, iyon, molekül) olduğunun tayinine

Detaylı

MADDE VE MALZEMELERDEN GIDA MADDELERĐNE GEÇEN VĐNĐL KLORÜR MĐKTARI ANALĐZ METODU TEBLĐĞĐ ( 2002/ 23) (R.G:22 Mart 2002 /24703 )

MADDE VE MALZEMELERDEN GIDA MADDELERĐNE GEÇEN VĐNĐL KLORÜR MĐKTARI ANALĐZ METODU TEBLĐĞĐ ( 2002/ 23) (R.G:22 Mart 2002 /24703 ) MADDE VE MALZEMELERDEN GIDA MADDELERĐNE GEÇEN VĐNĐL KLORÜR MĐKTARI ANALĐZ METODU TEBLĐĞĐ ( 2002/ 23) (R.G:22 Mart 2002 /24703 ) Amaç Madde 1- Bu Tebliğin amacı, madde ve malzemelerden gıda maddelerine

Detaylı

RGKLM-2015/02 BAL NUMUNESİ (HMF-NEM) LABORATUVARLAR ARASI KARŞILAŞTIRMA(LAK) TESTİ SONUÇ RAPORU

RGKLM-2015/02 BAL NUMUNESİ (HMF-NEM) LABORATUVARLAR ARASI KARŞILAŞTIRMA(LAK) TESTİ SONUÇ RAPORU RGKLM-2015/02 BAL NUMUNESİ (HMF-NEM) LABORATUVARLAR ARASI KARŞILAŞTIRMA(LAK) TESTİ SONUÇ RAPORU 1 Laboratuvarlar arası karşılaştırma test numunesinin hazırlanması ve çevrimin organizasyonunda görev alan

Detaylı