Boru Çapının Soğutucu Akışkan Hızına ve Soğutma Yüküne Etkisi

Transkript

1 Süleymn Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Derisi Suleymn Demirel University Journl of Nturl nd Applied Science 19(1), 9-18, 215 Boru Çpının Soğutucu Akışkn Hızın ve Soğutm Yüküne Etkisi Murt ERYİĞİT*, M. Reşit USAL** ve Ahmet KABUL*** *Süleymn Demirel Üniversitesi Teknik Bilimler Meslek Yüksek Okulu Mkine ve Metl Teknolojileri Bölümü 3226 Çünür, Isprt, ** Süleymn Demirel Üniversitesi Mühendislik Fkültesi Mkin Mühendisliği Bölümü 3226 Çünür, Isprt, *** Süleymn Demirel Üniversitesi Teknoloji Fkültesi Enerji Sistemleri Mühendisliği Bölümü 3226 Çünür, Isprt, (Alınış Trihi: , Kbul Trihi: ) Anhtr Kelimeler Alterntif soğutucu kışknlr, Minimum soğutucu kışkn hızı, Minimum soğutm yükü, Boru çpı Özet: Bu çlışmnın mcı, soğutm sistemlerinin dikey bölümlerinde bulunn yğın, istenilen soğutm yükünde ve en z soğutucu kışkn hızıyl tşınbilmesi için erekli boru çpının hesplnmsıdır. Bu mçl, emiş httınd bulunn borulrdki yğın sürüklenebilmesi için erekli oln minimum soğutucu kışkn hızının (V s,min ) ve minimum soğutm yükünün (q s,min ) boru çpın öre değişimi incelenmiştir. Konuyl ilili teorik nlizler ypıldıktn sonr, soğutm yükünün 1 kw olduğu bir sistemde K ve L tipi bkır borulr için ozon tbksın zrr veren ve küresel ısınmy yol çn soğutucu kışknlrın yerine çevre dostu doğl ve lterntif kışknlrdn, R41A, ve soğutucu kışknlr kullnılmıştır. Sonuçlr öre boru çplrının rtmsıyl yğın sürüklenebilmesi için ereken minimum soğutucu kışkn hızı d rtmktdır. Ayrıc hem boru çplrının rttırılmsı hem de evportör sıcklığındki rtış ile minimum soğutucu yükünde rtış meydn elmiştir. Soğutucu kışknlr dikkte lındığınd hızlrdki değişim <R41A<< şeklinde elde edilmiştir. Minimum soğutm yüküne bkıldığınd ise değişim <<R41A< olrk elde edilmiştir. The Effect Of Pipe Dimeter On Liquid Velocity And On Coolin Lod Keywords Alterntive refriernts, Minimum refriernt mss flow rte, Minimum coolin lod, Pipe dimeter Abstrct: The ım of this study is the clcultion of the pipe dimeter required to trnsfer the oil in the verticl prts of the coolin systems, t the desired coolin lod nd t the velocity of the minimum coolin liquid. For this purpose, the velocity of the minimum coolin liquid for the drifte of the oil in the pipes in the suction line (V s,min) nd the minimum coolin lod (q s,min) hve been studied. After the theoreticl nlysis s to the mtter, in system the coolin lod of which 1 kw, for the copper pipes whose types re K nd L, in plce of the coolin liquids hrmin the ozon lyer nd ledin to lobl wrmin, the environment-friendly, nturl nd lterntive liquids, R41A, nd hve been used. Accordin to the results, s the pipe dimeters increse, the velocity of minimum coolin liquid for the drifte of the oil increses. In ddition to tht, the lod of the minimum coolin liquid increses, both the pipe dimeters nd the het of the evportor bein incresed. Coolin liquids bein considered, the chne of the velocities s <R41A<<R134 hve been obtined. The chne in the minimum coolin lod s <<R41A< hve been obtined.

2 M. Eryiğit, M. R. Usl ve A. Kbul, Boru Çpının Soğutucu Akışkn Hızın ve Soğutm Yüküne Etkisi 1. Giriş Küresel ısınm potnsiyellerinin ve ozonu delme potnsiyellerinin yüksek olmsının ynı sır CFC ler ozon tbksı üzerinde en fzl thribt ypn soğutucu kışknlrdır. Bu yüzden düny çpınd CFC lerin kullnımı için bzı önlemler lınmkt ve kullnımı ysklnmktdır. CFC lerin önemli dezvntjlrındn birisi tmosferde yıl rsınd kimysl ypılrı bozulmdn klmsıdır. Uyulmd en çok kullnıln CFC ler R-11, R-12, R- 114 dür (Koyun, 25). Soğutm sistemlerinde kullnıln soğutucu kışknlr, ozon tbksının delinmesi, küresel ısınm ve çevreye verdikleri zrr sebebiyle son 2 yıld hızl değişmiştir. Montrel Protokolü ve ülkemizin de 29 un hemen bşınd imzldığı Kyoto protokolü ile ozon tbksın zrr veren, küresel ısınmy yol çn soğutucu kışknlr, yerlerini çevre dostu doğl ve çevreyle etkileşimi dh z soğutucu kışknlr terk etmişlerdir ve yerlerine, R41A, R423 A ve ibi lterntif kışknlr kullnılmktdır. Avrup d lterntif kışknlrın soğutucu kışkn olrk kullnımı iderek yyınlşmktdır. Özellikle mobil sistemler olrk tnımlnn rç klimlrı ve ısı pompsı uyulmlrınd d kullnımlrı yyınlşmktdır (Cllhn ve Vinio, 23). Tüm bunlrın ışığınd, soğutm sistemlerinde kullnılck oln yeni (lterntif) soğutucu kışknlrın boru donnımın ve çplrının hesplnmsı yeni bir ihtiyç olrk orty çıkmktdır. Litertürde, lterntif kışknlrın kullnıldığı sistemlerde boru çpı hesbı ile ilili çok fzl örnek bulunmmktdır. Ayrıc bulunn örnekler, enellikle eski nesil kışknlr yöneliktir. Eski kışknlrl, yeni kışknlrın özellikleri frklı olduğundn dolyı, uyulm esnsınd mevcut yöntemlerin revize edilerek, yeni kışknlr uyulnmsı erekmektedir. Soğutm ve ısı pompsı sistemlerinde pistonlu kompresörlerden fydlnılır ve kompresörün etkisiyle soğutucu yğ kompresörün dışın yni bsm httın tşınır. Bzen yğ soğutucuyl birlikte dene krışımı oluştururken, bzen de kolyc kompresör çıkışınd yüksek soğutucu kışkn hızı nedeniyle sürüklenir. Kompresörün ve sistemin zrr örmemesi için yğın kompresöre eri elmesi erekir. Aksi hlde düzün yğlm erçekleşmez bu durumd d kompresörde şırı yüklenme meydn eleceğinden kompresörün ynmsı kçınılmzdır. Diğer bir sıkıntı ise borulrdki yğ tıknmy sebep olur ve kıs zmnd tüm yüzeylerde tbklşır ve bu d ısı trnsferi çısındn ek bir direnç etirdiği için istenmeyen bir durumdur. Kompresörden kçn yğ devre boyunc soğutucu kışkn trfındn tşınır ve emiş httın kdr 1 ulşır. Bu yüzden soğutm sisteminin her elemnı kdr boru donnımınd önemi büyüktür. Uyun bğlntı metotlrının ynı sır dikey boru bölümlerinde, özellikle yüksek borulrın dizynın dikkt edilmesi erekir. Çünkü yğın yerçekimine krşı yükseltilmesi çok zordur. Bu nedenle soğutucunun belirli yükseklikler için belirli hızlr ship olmsı erekir ve ynı zmnd bu durum bsınç kybını rtırcğı için bsınç kybının d belli sınırlrd tutmsı erekmektedir (Kesim vd. 1999). Soğutm sistemlerinde yğın dönüş sorunu sıcklığın en düşük olduğu emme httınd meydn elir. Burd yğın vizkozitesi yüksek çıkr. Bu noktd yüksek vizkozite nedeniyle yğın sürüklenmesi zorlşır. Bu çlışm d, çekim ve sürüklenme ücü rsındki bğlntıyı inceleyen sıvı prensiplerine dylı, minimum kışkn hızı ve minimum kışkn miktrını thmini orty koyulmuştur (Kesim vd. 1999). Kesim vd yılınd yptıklrı çlışmlrınd soğutm sistemlerinde dikey borulmlrd yğın tşınbilmesi için minimum soğutm yükünde erekli soğutucu kışkn hızını incelemişlerdir. Kondnser ve evportör rsınd belirlenmiş doym bölesini dikkte lrk soğutm kpsitesi ile soğutucu kışkn hızını ilişkilendirmişlerdir. Elde ettikleri denklemler ile soğutucu kışknı için emme ve bsm httınd bkır boru kullnıln bir durum için minimum soğutm kpsitesini tblolrl sunmuşlrdır. Grlnd ve Hdfield (25), hidrokrbon kışknlrın kullnıldığı hermtik kompresörlü soğutm sistemlerinde çevresel etkileri tribolojik çıdn incelemişlerdir. Sistemin kritik prçlrı üzerinde frklı soğutucu kışknlr için testler yprk şınm meknizmsı ve sürtünme ktsyılrını incelemişlerdir. Cremschi vd. 25 yılınd yptıklrı çlışmlrınd, emme ve bsm httınd kondnser ve evportörün yğ tutm krkteristiklerini deneysel olrk incelemişlerdir. Krışbilir ve krışmyn yğlyıcılrl R22, R41A ve R134 soğutucu kışknlrınd mümkün oln en eniş tşım özelliklerinde yğın tutunbilme fiziğini rştırmışlrdır. Emme httınd prmetrik bir nlizle yğın tutunbilmesinin yğ kütle ornın, soğutucu kışkn buhrının kütle kısın, krışımın viskozite ornın ve boru dğılımın bğlı olduğu österilmiştir. Hwn vd. 27 yılınd, trnskritik CO 2 li soğutm sisteminde yğın dğılımını deneysel olrk incelemişlerdir. Deneysel sonuçlrdn, kompresörden bsıln soğutucu kışknın yğ konsntrsyonunun ısı değiştiricilerde ve emme httınd yğın tutunm hcmini rtırdığını östermişlerdir. Aynı zmnd deneysel sonuçlrdn

3 M. Eryiğit, M. R. Usl ve A. Kbul, Boru Çpının Soğutucu Akışkn Hızın ve Soğutm Yüküne Etkisi sbit soğutucu kışkn debisinde yğ konsntrsyonunun rtmsıyl evportör bsıncının düştüğünü özlemlemişlerdir (Lee, 23). Zoellick ve Hrnjk 21 yılınd yptıklrı çlışmd deneysel olrk soğutucu kışkn olrk R41A nın kullnıldığı Polyester (POE) yğlı bir sistemde yty ve dikey borulmd yğın tutunulbilme kütlesini ve bsınç düşüşlerini incelemişlerdir. Sıcklık ve kütle ölçümleriyle buhr hızını belirlemişlerdir. ASHRAE trfındn önerilen yğ tutunm, bsınç düşümü ibi özellikleri dikkte lrk soğutucu kışkn buhr hızlrını hesplmışlrdır. Sethi 211 yılınd yptığı yüksek lisns tezinde, lterntif soğutucu kışknlrdn R1234yf soğutucu kışknını ve POE32 yğı ile çlışn sistemde emme httınd yty ve dikey borulrd yğ tutm ve bsınç düşüşünü nicel olrk incelemiştir. Aynı zmnd yğın tutunm özelliğinde boru eğiminin etkisini rştırmıştır. 2. Syısl Anliz Yğın soğutucu kışkn ile krışbilir olduğu soğutm sistemlerinde yğı kompresöre öndermek için erekli oln 2 frklı meknizm vrdır: bunlr yer çekimi ve buhr dönüşüm krışımıdır. Yer çekimi, krışımın tşınm olsılığının mümkün olbildiği tek yol oln çıkış borusund, zorluk çıkrrk borulrın lt kısmınd yğın kütlesel birikime neden olur. Soğutucu buhrının minimum hızını, yğı krıştırmk için bir formül eliştirilirken ilk önce borunun duvrındki yğ tbksının kışı dikkte lınır. Soğutucu buhr yüzeyinde ki yğ hızı, şekil 1 de österildiği ibi yğın profil hızı belirlenerek bulunur. Burd yğ tbksı klınlığını, V yğ,min ise yğın şğı doğru kışını durdurn minimum yğ hızını östermektedir (Kesim vd. 1999). yğ x y Şekil 1. Bir soğutm sisteminde boru iç duvrındki yğ kışı profili (Kesim vd. 1999). Ortlm hızdn dh çok, rbirimdeki buhr hızı yğın şğı sürüklenmesine sebep olur. Ortlm hız ve yüzeysel hız rsındki ilişki boru çpı ve buhr R V yğ,min Soğutucu kışkn Aryüz 11 yoğunluğun bğlıdır. Bu durumd yğın yoğunluğu ve viskozitesi de önemlidir. Yğı dikey htt yukrı doğru tşımk için yğın net volümetrik kış ornı sıfır eşit vey sıfırdn dh büyük olmlıdır. Yğın volümetrik kış orn sınırı ynı zmnd soğutucu buhr r yüzeyindeki yğ hızını d bulmy yrdımcı olur. Yğ kısmındki Nvier Stokes ve bilinen denklemlerin yrdımıyl yğ tbksındki hız profili bulunbilir (Çenel, 28; White, 24; Dinçer, 23). u yğ (y) = ( ) y2 ρ yğ v yğ dx v yğ 2 + A y + B (1) Burd, y = lınırs u yğ =, B = olur y = lınırs u yğ = V yğ,min olur. V yğ,min = ( u yğ = ( ( ρ yğ v yğ dx ) 2 ρ yğ v yğ dx v yğ ) y2 + V yğ,min ρ yğ v yğ dx v yğ 2 ) 2 v yğ A (2) (3) Elde edilen bu hız dğılımı denklemi yeniden düzenlenirse, u yğ (y) = ( ρ yğ v yğ dx + V yğ,min(y) ) ( y2 v yğ 2 2 y) (4) denklemi elde edilir ve yğın volumetrik kış hızı bulunbilir (Kesim vd. 1999). Q yğ = 2πR u yğ (y)dy (5) Denklem (4) te elde edilen hız dğılımı denklemini yerine yzrsk, Q yğ = 2πR [( ( V yğ,min(y) ) dy ρ yğ v yğ dx )] ( y2 v yğ 2 2 y) dy + (6) Denklem i elde edilir ve interller lınrk denklem tekrr düzenlenirse şğıdki denklemi elde ederiz. Q yğ = ( ) 3 πr v yğ ρ yğ v yğ dx 6 + V yğ,min πr (7) Sınır şrtı durumund, yğın hcimsel kış hızı (hcimsel debisi) sıfır eşittir. Bu sınır durumu için, Soğutucu buhr yüzeyinde minimum yğ hızı şğıdki ibi bulunur (Kesim vd. 1999; Tritton, 1998). Q yğ = = 3 πr ( ) + 6 v yğ ρ yğ v yğ dx V yğ,min πr (8)

4 M. Eryiğit, M. R. Usl ve A. Kbul, Boru Çpının Soğutucu Akışkn Hızın ve Soğutm Yüküne Etkisi V yğ,min = 2 6 ( 1 ρ yğ v yğ dp dx v yğ ) (9) Denklem (1) deki bsınç frk rdynı soğutucu kış trfını (kenrını) dikkte lrk belirlenebilir. Sürtünmeden dolyı bsınç düşümünü tespit etmek için Drcy- Weisbch formülü (mpirik bir formüldür) kullnılrk şğıdki ibi yzılbilir (Kesim vd. 1999; Fox ve Mcdonld, 1992). P = fρ s V s 2 L 2D i (1) Burd V s ortlm soğutucu hızıdır ve düz borud türbülnslı kış için sürtünme fktörü f Blsius eş ilişkisi şğıdki ibi verilmiştir. f =.3164 Re.25, Re = V sd i v s (11) Denklem 11 dki verilenler denklem 1 d yerine yzılırs x yönündeki bsınç rdynı şğıdki ibi elde edilir. dp dx = f.1582ρ sv s.25 Vs D i 1.25 (12) Denklem (9) den, soğutucu buhr r yüzeyindeki minimum yğ hızı şğıdki ibi bulunur. V yğ,min = ( ρ s v.25 s Vs ρ yğ V yğ D 1.25 ) 2 i V yğ 6 (13) Yğın eri dönüş kriterini sğlyn ortlm soğutucu buhr hızını bulmk için, soğutucu buhr hızı ve r yüzeydeki minimum yğ hızı rsınd bir bşk bğıntıy d ihtiyç vrdır. Bu bğıntı r yüzeydeki soğutucu ve yğın kym erilmesi birbirine eşitlenerek bulunbilir (Kesim vd. 1999). Şekil 1 de österilen noktsınd yğın kym erilmesi şğıdki şekilde yzılır. τ yğ, = μ yğ ( du yğ(y) ) dy y= (14) Denklem (14) de u yğ yerine denklem (3) de elde edilen formül yzılrk türevi lınırs şğıdki denklem elde edilir. τ yğ, = μ yğ ( ρ yğ v yğ dx ) + v yğ,min v yğ 2 (15) Türbülnslı kış için, soğutucu kışkn trfındki kym erilmesini tespit etmek için şğıdki mpirik bğıntı kullnılbilir. τ s, =.225ρ s V s 2 ( 2v s V s D i ).25 (16) Denklem (15) ve denklem (16) ile verilen kym erilmelerini birbirine eşitleyerek şğıdki denklem elde edilir (Dinmik deneyi sğlmk için). 12 τ yğ, = τ s, = μ yğ ( ρ yğ v yğ dx ) + v yğ,min v yğ 2.225ρ s V s 2 ( 2v s V s D i ).25 (17) Denklem (12) de verilen bsınç rdynı ifdesi denklem (17) yerine yzılck olurs; V yğ,min =.268 ρ sv s.25 V s ρ yğ V yğ D i ( ρ s v.25 s Vs V yğ ρ yğ V yğ D 1.25 ) 2 i 2 = (18) Bulunur ve denklem (13) ve denklem (18) de elde edilen V yğ,min ifdeleri birbirine eşitlenerek, ( ρ s v.25 s Vs ρ yğ V yğ D 1.25 ) 2 = i V yğ ρ sv s.25 Vs ρ yğ V yğ D i ( ρ s v.25 s Vs V yğ ρ yğ V yğ D 1.25 ) 2 i 2 (19) V s ifdesi şğıdki şekilde elde edilir (Kesim vd. 1999). V s = ( ρ yğ D i.1582ρ s v.25 s.42ρs v.25 ) s Dİ (2) Denklem (2) d elde edilen ifdeyi denklem (18) de yerine yzrk yğın şğı kmsını önlemek için r yüzdeki minimum yğ hızı şğıdki şekilde elde edilir. V yğ,min =.672 v yğ ( D i d i ) (21) Tm elişmiş soğutkn kış V yğ,min hızıyl yğ r yüzeyi üzerinde kyr. Böylece, minimum ortlm soğutucu kış hızı denklem (2) ve denklem (21) hızlrının toplmındn elde edilir (Kesim vd. 1999) ρ yğ D V s,min = ( i.1582ρ s v.25 s.42ρs v.25 ) s Dİ.67 2 D ( i v yğ d i ) (22) Sirkülsyon içerisine yğı eri çekmek için erekli oln minimum soğutm yükü şğıdki ibi belirlenebilir. q s,min = πρ yğ (.96D i )2 V s,min (h 4 b h s ) (23) Syısl olrk borunun iç yüzeyindeki klınlığının belirlenmesinde enelde tm bir değer verilemese de benzer uyulmlr dikkte lınrk yğ klınlığı D i 5 olrk lınmlıdır (Eryiğit, 21). q s,min = πρ s(.96d i ) 2 V s,min (h 4 b h s ) +

5 M. Eryiğit, M. R. Usl ve A. Kbul, Boru Çpının Soğutucu Akışkn Hızın ve Soğutm Yüküne Etkisi [( ρ yğd i ρ s v s.25) D i 2 ( )] (24) v yğ 3. Arştırm Bululrı Elde edilen denklemler öz önüne lınrk, emme ve bsm htlrınd minimum soğutucu hız ve minimum soğutm yükleri lterntif soğutucu kışknlr, R41A, ve için erekli boru çplrı iki frklı boru tipinde (Tip K, TipL) hesplnrk rfik hlinde sunulmuştur (Şekil 2- Şekil 13). Hesplmlrd evportör sıcklığı -4 C ve 1 C rsınd çlışılmıştır (Klein SA. 213 (EES)). Frklı soğutucu kışknlr ve boru çplrın öre minimum soğutucu kışkn hızı ve minimum soğutm yükü değişimleri Şekil 2 13 de verilmiştir. Grfiklerden örüldüğü ibi Tip K ve Tip L bkır borunun kullnılmsı benzer çlışm şrtlrı dikkte lındığınd minimum soğutucu kışkn hızı yklşık ynı değerleri verirken minimum soğutm yükü Tip K d yklşık % 3 dh fzl çıkmktdır. Frklı soğutucu kışknlr dikkte lındığınd, minimum soğutucu kışkn hızını en yüksek çıkrken en düşük hız soğutucu kışknınd örülmektedir. Benzer krşılştırm minimum soğutm yükü ypıldığınd en yüksek de örülürken en düşük orty çıkmktdır. Evporsyon sıcklığının yükselmesiyle minimum soğutucu kışkn hızınd düşüş özlenirken, minimum soğutm yükünde rtış çlışmd kullnıln, R41A,, soğutucu kışknlrı için rfiklerde örülmektedir R41A 8 16 R41A Şekil 2. Tip K boru -4 C sıcklıkt boru çpın öre ) Min. Soğutucu kışkn hızı ve b) Min. Soğutm yükü R41A 8 16 R41A Şekil 3. Tip L boru -4 C sıcklıkt boru çpın öre ) Min. Soğutucu kışkn hızı ve b) Min. Soğutm yükü 13

6 M. Eryiğit, M. R. Usl ve A. Kbul, Boru Çpının Soğutucu Akışkn Hızın ve Soğutm Yüküne Etkisi R41A 8 16 R41A Şekil 4. Tip K boru -3 C sıcklıkt boru çpın öre ) Min. Soğutucu kışkn hızı ve b) Min. Soğutm yükü R41A 8 16 R41A Şekil 5. Tip L boru -3 C sıcklıkt boru çpın öre ) Min. Soğutucu kışkn hızı ve b) Min. Soğutm yükü R41A 8 16 R41A Şekil 6. Tip K boru -2 C sıcklıkt boru çpın öre ) Min. Soğutucu kışkn hızı ve b) Min. Soğutm yükü 14

7 M. Eryiğit, M. R. Usl ve A. Kbul, Boru Çpının Soğutucu Akışkn Hızın ve Soğutm Yüküne Etkisi R41A 8 16 R41A Şekil 7. Tip L boru -2 C sıcklıkt boru çpın öre ) Min. Soğutucu kışkn hızı ve b) Min. Soğutm yükü R41A 8 16 R41A Şekil 8. Tip K boru -1 C sıcklıkt boru çpın öre ) Min. Soğutucu kışkn hızı ve b) Min. Soğutm yükü R41A 8 16 R41A Şekil 9. Tip L boru -1 C sıcklıkt boru çpın öre ) Min. Soğutucu kışkn hızı ve b) Min. Soğutm yükü 15

8 M. Eryiğit, M. R. Usl ve A. Kbul, Boru Çpının Soğutucu Akışkn Hızın ve Soğutm Yüküne Etkisi R41A 8 16 R41A Şekil 1. Tip K boru C sıcklıkt boru çpın öre ) Min. Soğutucu kışkn hızı ve b) Min. Soğutm yükü R41A 8 16 R41A Şekil 11. Tip L boru C sıcklıkt boru çpın öre ) Min. Soğutucu kışkn hızı ve b) Min. Soğutm yükü R41A 8 16 R41A Şekil 12. Tip K boru 1 C sıcklıkt boru çpın öre ) Min. Soğutucu kışkn hızı ve b) Min. Soğutm yükü 16

9 M. Eryiğit, M. R. Usl ve A. Kbul, Boru Çpının Soğutucu Akışkn Hızın ve Soğutm Yüküne Etkisi R41A 8 16 R41A Şekil 13. Tip K boru 1 C sıcklıkt boru çpın öre ) Min. Soğutucu kışkn hızı ve b) Min. Soğutm yükü 4. Sonuçlr Çlışm sırsınd kompresöre (z httı) yğın düzenli dönüşünün sğlnmsı, bsınç kyıplrının ve şırı ürültünün önlenmesi için soğutucu kışknın hızının doğru bir şekilde tespit edilmesi ereklidir. Bu çlışmd teorik olrk elde edilen formüller, R41A,, ibi frklı soğutucu kışknlr uyulnmış ve minimum soğutucu kışkn hızı ve minimum soğutm yükü değerleri rfikler hlinde verilmiştir. Tip K ve Tip L bkır boru seçilerek soğutucu kışkn hızı dikkte lındığınd boru çplrındki rtış miktrıyl yğın sürüklenebilmesi için ereken minimum soğutucu kışkn hızı d rtmktdır. Hızl birlikte minimum soğutm yükünde, boru çpıyl birlikte rtış örülmektedir. Aynı şrtlr ltınd evportör sıcklığının yükselmesi ile yğın tşınmsı için erekli minimum soğutucu kışkn hızınd ise düşüş özlenmektedir. Ayrıc hem boru çplrının rttırılmsı hem de evportör sıcklığındki rtış ile minimum soğutucu yükünde rtış meydn elmiştir. Hesplmlrd elde edilen hızlr dikkte lındığınd soğutucu kışkn değişimine öre, hızlrdki değişim <R41A<< şeklinde elde edilmiştir. Minimum soğutm yüküne bkıldığınd ise değişim küçükten büyüğe <<R41A< olrk sırlnmktdır. Kynklr Cllhn, P., Vinio, M., 23, EC poised for ction on HFC134 in MACs: Results of MAC summit 23, Erth Technoloy Forum, Motor Vehicle A/C Reultory Innovtions, Wshinton. Cremschi, L., Hwn, Y., Rdermcher R., 25, Experimentl investition of oil retention in ir conditionin systems, Interntionl Journl of Refriertion, 28, Çenel, Y.A., Cimbl, J.M., 28, Akışknlr Mekniği Temelleri ve Uyulmlrı, Güven Bilimsel Yyınevi (Birinci Bskı), 938s, İzmir. Dincer I. 23, Refriertion System nd Applictions. Wiley:West Sussex. Eryiğit, M., 21, Yeni Nesil Soğutucu Akışknlrd Boru Çpı Hesbı, Süleymn Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisns Tezi, 99s, Isprt. Fox, W.R., Mcdonld, T. A., 1992, Introduction To Fluid Mechnics, John Wiley nd Sons, Inc. (Fourth Edition), New York. Grlnd NP, Hdfield, M., 25, Environmentl implictions of hydrocrbon refriernts pplied to the hermetic compressor, Mterils nd Desin, 26, Hwn, Y., Lee J. P., Rdermcher R., 27, Oil distribution in trnscriticl CO2 ir-conditionin system, Applied Therml Enineerin, 27, Kesim, S.C., Albyrk, K., İleri, A., 1999, Oil entrinment in verticl refriernt pipin, Interntionl Journl of Refriertion, 23, Klein SA. 213 Enineerin eqution solver (EES), Version F-Chrt Softwre. Koyun, T., Koyun, A., Acr, M., 25, Soğutm Sistemlerinde Kullnıln Soğutucu Akışknlr ve Bu Akışknlrın Ozon Tbksı Üzerine Etkileri, Tesist Mühendisliği Derisi, 88, Lee J. P., 23, Experimentl nd Theoreticl Investition of Oil Retention in Crbon Dioxide Air- Conditionin System, Doctor Thesis, University of Mrylnd. Sethi, A., 211, Oil Retention nd Pressure Drop of R1234yf nd R134 wıth POE ISO 32 in Suction Lines,

10 M. Eryiğit, M. R. Usl ve A. Kbul, Boru Çpının Soğutucu Akışkn Hızın ve Soğutm Yüküne Etkisi Mster Thesis, University of Illinois t Urbn Chmpin. Tritton, D.J., 1998, Physicl Fluid Dynmics, Clrendon Press, (Second Edition), Oxford. White, F. M., 24, Akışknlr Mekniği, Litertür yyınlrı: 11 (Birinci Bskı), İstnbul. Zoellick, K., Hrnjk, P., 21, Oil Retention nd Pressure Drop in Horizontl nd Verticl Suction Lines with R41A/POE, Interntionl Refriertion nd Air Conditionin Conference, pe Semboller A yğ klınlığı [m] Di Boru çpı [m] Yerçekimi ivmesi hb Buhr entlpisi hs Sıvı entlpisi R Boru yrıçpı Re Reynolds syısı T Sıcklık P Bsınç U yğ(y) Yğ dğıtım hızı Q Volumetrik kış ornı ΔP Bsınç frkı W Debi e Reltif pürüzlülük ktsyısı V yğ,min Yğın şğı kmsını önlemek için r yüzdeki minimum yğ hızı V s,min Yğın sürüklenebilmesi için erekli minimum soğutucu kışkn hızı q s,min Minimum soğutm yükü μ Dinmik viskozite ρ Yoğunluk ν Kinemtik viskozite 18