Dr. Fatih AY Tel: fatihay@fatihay.net

Transkript

1 Bilgisayar Programlama Ders 6 Dr. Fatih AY Tel: fatihay@fatihay.net

2 Fonksiyon Prototipleri Fonksiyon Prototipleri Derleyici, fonksiyonların ilk hallerini (prototiplerini) fonksiyon çağrılarını onaylamakta kullanır. int maksimum (int, int, int) Prototipler argümanların uygun tipte olmasını sağlamak için zorlayıcı olurlar. printf ( %.3f \n, sqrt(4) ); Derleyici tamsayı olan 4 değerinin double veri tipine dönüştürülmesini otomatik olarak yapar ve 4.0 olarak algılar. 2

3 Veri Tipleri için Dönüşüm Hiyerarşisi Fonksiyon Prototipleri Genel olarak fonksiyon prototipi içindeki parametre listesiyle uyuşmayan argüman değerleri, fonksiyon çağırılmadan uygun tipe dönüştürülür. int double sqrt (4) sqrt(4.0) double int printf ( %d,sayi);

4 Fonksiyon Prototipleri Dönüştürme kuralları otomatik olarak 2 ya da daha fazla veri tipi içeren ifadelere uygulanır. Bu tarzda ifadelerde her değerin tipi, otomatik olarak ifadedeki en yüksek veri tipine dönüştürülür. Eğer tamsayı parametresi kullanan kare fonksiyonu, ondalıklı tipte (float) argümanlarla çağırılsaydı, argüman int tipine (daha düşük bir tipe) dönüştürülecekti ve kare fonksiyonu yanlış bir değere döndürülecekti. Mesela kare(4.5), yerine 16 değerini verecekti. 4

5 Fonksiyon Prototipleri Veri Tipleri printf ile Kullanımları scanf ile Kullanımları long double %Lf %Lf double %f %lf float %f %f unsigned long integer %lu %lu long int %ld %ld unsigned int %u %u int %d %d short %hd %hd Yüksek char %c %c Düşük 5

6 Öncü (Header) Dosyalar Fonksiyon Prototipleri Her standart kütüphane, o kütüphanedeki her fonksiyonun prototiplerinin yer aldığı ve bu fonksiyonlar tarafından kullanılabilecek çeşitli veri tipleriyle, bazı sabitlerin bulunduğu bir öncü dosyaya sahiptir. 6

7 Fonksiyon Prototipleri Standart Kütüphane Öncü Dosyası <assert.h> <ctype.h> <float.h> <limits.h> <locale.h> Açıklama Programın hatalarının ayıklanmasında yardımcı olması için eklenen makroları ve bilgileri içerir. Karakterleri belli özelliklere göre test eden fonksiyonların ve küçük harfi büyük harfe çeviren fonksiyonların prototiplerini tutar. Sistemin ondalıklı sayılar için limitlerini tutar. Sistemin integral limitlerini tutar. Programın çalıştırıldığı yerdeki yerel bilgilere göre değiştirilebilmesini sağlayan fonksiyon prototiplerini ve bunların ihtiyaç duyabileceği bilgileri içerir. Yerel gösterimler bilgisayar sisteminin, tarih, zaman, para birimleri ve dünya üzerindeki büyük sayılar için değişik gösterim biçimlerini doğru bir şekilde kullanılmasını sağlatır. 7

8 Fonksiyon Prototipleri Standart Kütüphane Öncü Dosyası Açıklama <math.h> Matematik kütüphane fonksiyonlarının prototipini tutar. <setjmp.h> <errno.h> <signal.h> <stdarg.h> Fonksiyon çağrıları ve geri dönüşleri arasındaki geçişlere izin veren fonksiyonların prototiplerini tutar. Hata mesajlarını iletmek için gereken makroları tanımlar. Programın çalıştırılması esnasında oluşabilecek çeşitli durumları gerçekleştiren makroları ve fonksiyon prototiplerini tutar. Sayısı ve tipleri belli olmayan argüman listesine sahip fonksiyonların çalışmasını sağlayan makroları tutar. 8

9 Fonksiyon Prototipleri Standart Kütüphane Öncü Dosyası <stdio.h> <stdlib.h> Açıklama Standart giriş/çıkış kütüphane fonksiyonlarının prototiplerini ve bunlar tarafından kullanılan bilgileri tutar. Sayıları yazılara, yazıları sayılara çeviren, rasgele sayılar üreten, hafıza ayrılmasını sağlayan fonksiyonların prototiplerini tutar. <string.h> string işlemlerini yapan fonksiyonların prototipini tutar. <time.h> Zamanla ve tarihle ilgili işlemler yapan fonksiyonların prototiplerini tutar. <stddef.h> C de belli hesaplamaları yaptığımız tiplerin genel tanımlarını tutar. 9

10 Rasgele Sayılar Üretme Fonksiyon Prototipleri Bilgisayar uygulamalarında oyun hazırlamak amacıyla C standart kütüphanesinde bulunan rand fonksiyonu kullanılabilmektedir. i = rand(); rand fonksiyonu 0 ile RAND_MAX (<stdlib.h> öncü dosyasında tanımlı sembolik bir değer) değeri arasında bir tamsayı seçer. ANSI standartlarına göre RAND_MAX, iki byte(16 bit) tamsayıların alabileceği en büyük değer olan 32,767 den küçük olamaz. 10

11 Fonksiyon Prototipleri Eğer rand düzgün olarak çalıştırılırsa (hile yapılmazsa) 0 ile RAND_MAX arasında oluşturulacak tüm sayıların gelme ihtimali her çağırıldığında aynı olacaktır. rand uygulaması için her programın ihtiyacı farklı olabilir. Örneğin bir yazı-tura uygulaması için 0 ve 1 yeterli olurken, zar uygulaması için 1-6 arası sayılar kullanılacaktır. 11

12 12

13 Fonksiyon Prototipleri Mod operatörünü (%) rand ile aşağıdaki şekilde kullandığımızda rand()%6 0 ile 5 dizisindeki (0,1,2,3,4,5) tamsayılar üretilecektir. Buna derecelendirme (scaling) denir. 6 sayısı, dercelendirme faktörü olarak adlandırılır. Daha sonra da sayı dizisine 1 eklenerek dizi kaydırılabilir. Döngüden anlaşılacağı gibi bilgisayar 20 kere rasgele sayı üretmiş ve yazdırmıştır. 13

14 14

15 15

16 16

17 Fonksiyon Prototipleri Programda derecelendirme ve kaydırma işlemi yapılmıştır. Programda default kısmının kullanılmadığına dikkat ediniz! rand ile üretilen sayıların hep aynı olduğuna ve aynı miktarda üretildiklerine dikkat ediniz! Hataların görülerek programın düzeltilebilmesi için her seferinde aynı sayılar üretilir. 17

18 18

19 srand komutu ile yapılan her besleme için farklı sayılar üretilir. Fonksiyonlar Matematik Kütüphanesi Fonksiyonları Fonksiyon Tanımları unsigned int için kısaltma olarak unsigned ifadesi kullanılabilir. srand fonksiyonu <stdlib.h> kütüphanesi içinde bulunur. Her seferinde besleme girmeden farklı bir dizi oluşturulmasını istiyorsak, srand(time(null)); ifadesini kullanabiliriz. Buna göre rasgele sayı üretme işlemi sistem saatinin saniyeye dönüştürülmesi, bu saniyenin de besleme olarak kullanılması sonucunda gerçekleşir. time fonksiyonunun prototipi <time.h> kütüphanesi içinde bulunur. 19

20 20

21 Uyarılar ve Öneriler Fonksiyon Prototipleri Fonksiyonda void tipinde geri dönüş değeri, fonksiyonun herhangi bir değer geri döndürmeyeceğini gösterir. Aynı tipte fonksiyon parametrelerini, double x, double y yerine double x,y olarak bildirmek y parametresinin tipinin int olmasına sebep olur. Çünkü belirtilmeyen parametre tipi otomatik olarak int tipinde varsayılır. Bir fonksiyonun parametresini, daha sonradan fonksiyon içinde yerel bir değişken olarak kullanmak yazım hatasıdır. 21

22 ALIŞTIRMALAR Fonksiyon Prototipleri 1. Aşağıdaki ifadeler sonucunda x in alacağı değerleri bulunuz. a) x = fabs(7.5) b) x = floor(7.5) c) x = fabs(0.0) d) x = ceil(0.0) e) x = ceil(-6.4) f) x = ceil (-fabs (-8+floor(-5.5)))

23 ALIŞTIRMALAR Fonksiyon Prototipleri 2. Aşağıdaki kodlardaki hataları bulunuz. a) int toplam(int x, int y) { int sonuc; sonuc=x+y; } sonuc değişkeni silinerek return x+y; eklenmeli b) int toplam(int n) { if (n==0) return 0; else n+toplam(n-1); } return ile sonuc döndürülmemiş. return n+toplam(n-1); eklenmeli 23

24 ALIŞTIRMALAR Fonksiyon Prototipleri 2. Aşağıdaki kodlardaki hataları bulunuz. c) void f(float a); { float a; printf ( %f,a); } d) void carpim(void) { int a,b,c,sonuc; printf( Üç tamsayı girin: ); scanf( %d%d%d,&a,&b,&c); sonuc=a*b*c; printf( Sonuc %d, sonuc); return sonuc; } a değişkeni ikinci kez tanımlanmış void sonucun geri döndürülmeyeceğini bildiriyor silinmeli 24

25 3. Aşağıdaki programın çıktısı ne olur? ÖRNEK PROGRAM 25

26 26

27 27

28 ÖRNEK PROGRAM Fonksiyonlar Matematik Kütüphanesi Fonksiyonları Fonksiyon Tanımları Bir dik üçgenin kenarları iki kenarın kareleri toplamı hipotenüsün karesine eşittir, bağıntısını sağlamalıdır. Kenarlarından hiçbirinin değeri 200 den büyük olmayan tüm dik üçgenleri bulunuz.tüm olasılıkları bulmak için 3 adet for yapısını içiçe kullanınız. Süre 10 dk. Bir ödev notu:10 puan 28

29 29

30 Fonksiyonlar Matematik Kütüphanesi Fonksiyonları Fonksiyon Tanımları 6. DERSİN SONU 30