(Malignant Hepatoma; Hepatocellular Carcinoma; Primary Liver Cancer)

Transkript

1 KARACİĞER KANSERİ (Malignant Hepatoma; Hepatocellular Carcinoma; Primary Liver Cancer) Karaciğer kanserlerinin en büyük sebeplerinden birisi kronik hepatitlerdir. Tedavi edilmeyen Kronik Hepatit B ve Kronik Hepatit C siroza ve karaciğer kanserine yol açabilir. Karaciğer Karaciğer sağ kaburga altında yer alan vücudumuzun en büyük organıdır. Bağırsaklardan emilen tüm besinler karaciğerde işlenerek kullanılırlar. Karaciğer bir filtre gibi kandaki tüm zararlı maddeleri süzer ve atar. Karaciğer kanseri karaciğer hücrelerinin kontrol dışı çoğalmalarıdır. Kanser hücrelerin kontrol dışı çoğalmaları demektir. Kontrol dışı çoğalan hücrelerin oluşturduğu kitleye tümör denir. Kanserler kötü huylu tümörlerdir ve vücuda hızla yayılarak diğer hücrelerinde çalışmasını bozarlar. Karaciğer kanseri neden olur: Karaciğer kanserleri birçok sebebe bağlı olabilir en sık görülen sebeplerin başında kronik hepatitler yani kronik hepatit B ve kronik hepatit C gelmektedir. Karaciğer kanseri risk faktörleri şunlardır: Erkek cins, 40 yaş üstü, Kronik Hepatit B veya Kronik Hepatit C, Siroz, Aşırı alkol tüketimi, Kötü beslenme,

2 Obezite, Karaciğer Paraziter hastalıkları, Hemakromatoz ( karaciğerde demir birikimi), Metabolik hastalıklar ( Alfa 1 anti tripsin eksikliği ve Tirozinemi ), Bazı ilaç ve kimyasal maddeler Aflatoksin: bakliyat ve baharatlarda üreyen bir küf zehiridir, Arsenik, Vinil klörür, Thoryum Klorür, Karbon tetraklörür: Sanayi kimyasalları, Hormonlar: Vücut geliştirme, Spor, Doping amacıyla kullanılan anabolik steroid ve testosteron türevleri Kullanmak karaciğer kanser riskini arttıran önemli faktörlerdir. Karaciğer kanseri belirtileri Karaciğer kanserinin erken dönemlerinde pek şikayet olmaz, ileri dönemlerde şikayetler ortaya çıkmaya başlar. En sık görülen şikayetler: İştah kaybı, Kilo kaybı, Ateş, Halsizlik, Çabuk yorulma, Karın ağrısı, Karında şişme, Bulantı, İdrarda koyulaşma, Ciltte ve gözlerde sarılık, Ciltte kaşıntı, Sersemlik hali, Uykuya meyil, Bu şikayetler karaciğer kanseri dışında birçok sebebe de bağlı

3 olarak oluşabilir. Karaciğer kanserine özgü şikayetler değildir. Karaciğer kanseri teşhisi nasıl konur Yukarıda yer alan şikayetler karaciğer kanseri araştırmasını gerektirir. Laboratuar testleri teşhise yardımcı olur: Kan testleri: Karaciğer fonksiyonlarını değerlendirmeye yarayan testlerdir. SGOT, AST SGPT, ALT GGT, LDH, ALP, Bilirubin, Albümin, Total Protein, PT, Hepatit A, Hepatit B, Hepatit C testleri, Tümör markerları, ANA, ASMA, Bakır, serüloplazmin Karaciğer ultrasonu, Bilgisayarlı Tomografi, Manyetik Rezonans görüntüleme, gerekirse anjiografi yapılarak karaciğer kanseri teşhisi doğrulanmaya çalışılır. Kesin teşhis biyopsi ile konulur. Karaciğerde görülen bir lezyon var ise iğne biyopsisi ile alınan parçanın incelemesi kesin teşhis koydurur. Karaciğer kanseri tedavisi Karaciğer kanser teşhisi konduktan sonra evrelemesi yapılmalıdır. Evreleme karaciğer kanserinin ne derece yayıldığını gösterir. Karaciğer kanserinde kemoterapi, radyoterapi ve cerrahi tedavi yöntemleri denenir. Cerrahi: tümöral bölgenin etraf doku ile birlikte

4 çıkarılmasıdır. Çok nadir durumlarda böyle bir imkan ortaya çıkar. Karaciğer kanserleri genellikle teşhis edildikleri dönemde yaygın olurlar. Kriyosurgery (kriyocerrahi): bir metal uç ile kanser dokusunun olduğu bölgenin dondurularak tedavisidir. Etanol ablasyon (alkol ablasyon ): kanser dokusunun içine alkol enjekte ederek tümör hücrelerinin öldürülmesidir, Radyoterapi: radyasyon ile kanser hücrelerinin öldürülmesidir. Dışarıdan yada radyoaktif maddelerin yerleştirilmesi ile içeriden yapılabilir, Radyofrekans ablasyon: bir metal uç ile tümör hücrelerinin yakılmasıdır, Kemoterapi: ilaçlar ile tümör hücrelerinin öldürülmeye çalışılmasıdır. İlaçlar hap, iğne yada o bölgeye yerleştirilen bir kateterden verilebilir. Biyolojik tedavi: vücut hücreleri tarafından yapılan ve kansere karşı mücadeleyi arttıran maddelerdir. Biyolojik cevap arttırıcılar (biological response modifier (BRM)) de denir. Karaciğer kanserinden korunma Karaciğer kanserinden korunmak için hepatit aşılarınızı olun, hepatitten korunun, cinsel yolla bulaşan hastalıklardan korunun, prezervatif kullanın, aşırı alkol kullanmayın, kimyasal maddeler ile çalışırken gerekli önlemi alın. Çocuklarınızı hepatite karşı aşılatın. [nbox type= warning align= center ] Çocuklarınızı hepatite karşı aşılatın. [/nbox]

5 Referanslar: 1. American Cancer Society 2. American Liver Foundation 3. BC Cancer Agency 4. Canadian Cancer Society 5. All about liver cancer. American Cancer Society website. Available at: Accessed July 1, Liver cancer. National Cancer Institute. National Institutes of Health (NIH) website. Available at: Accessed July 1, Salem, R, Lewandowski, RJ, Mulcahy, MF, et al. Radioembolization for hepatocellular carcinoma using Yttrium-90 microspheres: a comprehensive report of longterm outcomes. Gastroenterology. 2010;138: SHARP: study of heart and renal protection. Clinical Trials.gove website. Available at: Updated Accessed July 1, /19/2010 DynaMed Systematic Literature Surveillance DynaMed s Systematic Literature Surveillance : Saunders D, Seidel D, Allison M, Lyratzopoulos G. Systematic review: the association between obesity and hepatocellular carcinoma epidemiologic evidence. Aliment Pharmacol Ther Feb 18.

6 HEPATİT C BULGULARI Hepatit C virüsü karaciğerde yerleşir ve karaciğerde iltihap yapar. Hastaların büyük çoğunluğunda hiçbir şikayet olmaz ancak % 20 hastada şikayetler ortaya çıkar. Hepatit C hastalığı büyük oranda kronikleşir ve karaciğere tamamen yerleşir. İleride karaciğer yetmezliği, siroz ve karaciğer kanserine yol açar. Hastalarda en sık görülen şikayetler şunlardır: Halsizlik, yorgunluk, Çabuk yorulma, Sarılık, ciltte ve göz aklarında sararma, İştah kaybı, İdrarda koyulaşma, Dışkı renginde açılma, Karın ağrısı, Kas eklem ağrıları, Kaşıntı, Ürtiker şeklinde döküntü, Sigaradan tiksinti, Bulantı, kusma, En sık görülen şikayetlerdir. Hastalık kronikleşirse ilave olarak güçsüzlük, kas gücünde düşme, aşırı yorgunluk, iştahsızlık görülür. Kronikleşir ise ilk önce karaciğer yetmezliği ortaya çıkar, hastalık siroz ve karaciğer kanseri ile sonuçlanabilir.

7 HEPATİT B TEDAVİSİ Akut Hepatit B tedavisi Akut Hepatit B hastalığının ilk haftalarına tedavi verilmez. ilk haftalardan sonra kronikleşme bulguları başlarsa antiviral tedavi başlanır. Tedavide amaç kronikleşmenin engellenmesidir. Akut hepatit B enfeksiyonunun bu ilk döneminde semptomlar ve şikayetlerin tedavisi yapılır. Komplikasyon gelişmediği sürece akut Hepatit B birkaç ay içinde kendiliğinden iyileşir. Kronik hepatit B tedavisi Kronik Hepatit B yakından izlenmeli ve tedavi edilmelidir. Kronik Hepatit B tedavisinde kullanılan ilaçlar hastalığın ilerlemesini yavaşlatan, karaciğer yetmezliği, siroz ve karaciğer kanseri gelişmesini engellemeye çalışan ilaçlardır. Bu ilaçlar virüsün aktivitesini yavaşlatarak etki etmeye çalışır. Nadiren bu tedaviler ile tam şifa sağlanabilmektedir ancak virüsü tamamen öldürerek tam bir şifa sağlayan kesin bir tedavi şekli henüz yoktur. Kronik Hepatit B tedavisinde interferon, pegile interferon ve nükleozid nükleotid analogları kullanılmaktadır. İnterferon alfa 2b, Pegile interferon, Lamivudine, Adefovir, Entecavir, Telbivudine, Tenofovir Kronik hepatit B tedavisinde kullanılan ana ilaçlardır.

8 Kronik Hepatit B hastalarının dikkat etmesi gerekenler: Kronik hepatit b hastalığında karaciğerde kronik iltihap vardır. Karaciğer sürekli enfeksiyonla mücadele eder. Kronik hepatit B alevlenmelerle ( aktivasyon ) seyreden bir hastalıktır. Hepatit alevlenmeleri aylar sürer ve karaciğerde fibrozis ile sonuçlanır. bu aktivasyonlar sonucu yıllar sonra karaciğer dokusu bozulur ve karaciğer yetmezliği, siroz, karaciğer kanseri tablosu ortaya çıkar. Her enfeksiyon ve toksik madde karaciğerin harabiyetini arttırır. Virüsün aktivasyonunu ve hastalığın hızla ilerlemesine yol açar. Özellikle Alkol, Sigara, Hazır gıdalar içinde bulunan koruyucu maddeler, Karaciğer için toksik ilaçlar, Baharat, Küflü gıdalar, Diğer hepatit enfeksiyonları, Bitkisel ilaçlar karaciğerdeki hasarı arttırıp hastalığı hızlandırabilirler. Hepatit B virüsünün yayılmasını önlemek amacıyla hastaların yapması gerekenler: Aile bireylerinin test edilerek aşılanması, Doktorunuz, diş hekiminiz ve her tür tıbbi girişimden önce Hepatit B hastası olduğunuzu belirtiniz, Cinsel eşinize ve partnerinize Hepatit B taşıdığınızı belirtin ve aşılanmasını sağlayın, Kronik Hepatit B taşıyan çocukları yuva ve kreşlere göndermeden önce durumu yöneticiye bildirin ve kişilerin aşılanmasını sağlayın, Gebe iseniz mutlaka Hepatit B testlerinizi yaptırın, Hepatit B taşıyıcı ve çocuk sahibi olmak istiyorsanız

9 bunu doktorunuza söyleyiniz, doğum sonrası çocuğun aşı ve serumla korunmasını sağlayınız, Hepatit B taşıyıcısı iseniz kan ve organ bağışı yapmayınız, Kronik Hepatit B hastası iseniz tedavinizi aksatmayınız. Referanslar: 1. JH Hoofnagle, E Doo, TJ Liang, and others. Management of hepatitis B: summary of a clinical research workshop. Hepatology 45: AS Lok and BJ McMahon. Chronic hepatitis B. Hepatology 45: European Association for the Study of the Liver. EASL clinical practice guidelines: management of chronic hepatitis B. Journal of Hepatology 50(2): February JL Dienstag. Hepatitis B virus infection. New England Journal of Medicine 359: World Health Organization. Hepatitis C. Fact sheet N 164. Revised October Accessed March 5, HEPATİT B Hepatit B dünyada en yaygın görülen kronik hastalıklardan birisidir. Hastalık kişiden kişiye vücut salgıları ile bulaşır. Hepatit B virüsü karaciğere yerleşme ve kronikleşme şansı olan bir virüstür, hastalığın kronikleşmesi yaş ile

10 azalır, erişkin sağlıklı kişilerde hepatit B hastalığı %90 kronikleşmeden iyileşir ve bağışıklık bırakır. Ancak bebekler ve çocuklarda durum çok daha ciddi seyreder. Hepatit B bulaşan bebekler de hastalık % 90 kronikleşir, çocuklarda ise % 50 kronikleşir karaciğere yerleşir ve hayat boyu süren karaciğer iltihaplarına, karaciğer yetmezliğine siroza ve karaciğer kanserine neden olur. Hepatit B dünyada çok yaygın görülen ve giderek yayılmaya devam eden bir hastalıktır. Hepati B virüsü AİDS virüsünden 100 kat daha bulaşıcıdır. Dünya nüfusunun neredeyse üçte biri Hepatit B hastalığına yakalanmıştır. Bu insanların 400 milyonunda hastalık kronik hale gelmiş ve virüs karaciğerlerine yerleşmiş durumdadır. Her yıl bir milyon Kronik Hepatit B hastası hayatını kaybetmektedir, neredeyse dakikada iki kişi hepatit B nedeniyle hayatını kaybetmektedir. Hepatit B aşı ile önlenebilen bir hastalık olmasına rağmen her yıl 10 ila 30 milyon kişi Hepatit B ye yakalanmaktadır. Hepatit B virüsü vücut salgıları ve kan ile bulaşır. Cinsel temas, temiz olmayan aletler ile yapılan dövme, diş müdahalesi, enjeksiyon, endoskopi, manikür, cerrahi girişimler en sık görülen bulaşma yollarıdır. Altı aydan uzun süren Hepatit B enfeksiyonu kronikleşmiş kabul edilir. Kronik Hepatit B enfeksiyonu : Kronik karaciğer iltihabı, Siroz, Karaciğer yetmezliği, Karaciğer kanseri, Ölüme yol açabilir. Kronik hepatit B hastalığı karaciğer yetmezliği başlayıncaya dek yıllar boyunca hiçbir şikayete neden olmaz. Karaciğer yetmezliği ise genellikle 40 yaş civarında başlar.

11