ÖĞRETMENLİK UYGULAMASI DERSİNDE YAŞANAN SORUNLARA YÖNELİK ÖĞRETMEN ADAYI VE ÖĞRETİM ELEMANI GÖRÜŞLERİ

Transkript

1 Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi Sayı: 25, Sayfa , 2008 ÖĞRETMENLİK UYGULAMASI DERSİNDE YAŞANAN SORUNLARA YÖNELİK ÖĞRETMEN ADAYI VE ÖĞRETİM ELEMANI GÖRÜŞLERİ Özcan Özgür Dursun, Abdullah Kuzu Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü ÖZET Üniversitelerin eğitim fakültelerinde öğrenim gören öğretmen adaylarından, Okul Deneyimi ve Öğretmenlik Uygulaması dersleriyle, Milli Eğitim Bakanlığı na bağlı uygulama okullarında çeşitli etkinlikler düzenleyerek mesleklerine yönelik hazırlıklarını tamamlamaları ve öğretmenlik becerilerini geliştirmeleri beklenmektedir. Bu süreçte uygulama okulundan, uygulama öğretmeninden ve uygulama öğretim elemanından kaynaklanabilecek çeşitli sorunlar ise uygulamaları olumsuz yönde etkileyebilmektedir. Bu çalışmayla öğretmen adaylarının karşılaşabilecekleri sorunların belirlenmesi ve bu sorunlara yönelik çözüm önerilerinin oluşturulması amaçlanmıştır. Araştırma nitel araştırma yöntemlerinden olgubilim şeklinde desenlenmiştir. Araştırma verileri Öğretmenlik Uygulaması dersini alan 10 öğretmen adayı ve dersleri yürüten üç öğretim elemanıyla yapılan yarı yapılandırılmış görüşmelerden elde edilmiş, veriler betimsel analiz tekniğiyle çözümlenerek yorumlanmıştır. Anahtar Kelimeler: Okul Deneyimi, Öğretmenlik Uygulaması, Öğretmen Adayı, Uygulama Okulu

2 Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi Sayı: 25, Sayfa , 2008 OPINIONS OF TEACHER CANDIDATES AND SUPERVISORS REGARDING PROBLEMS EXPERIENCED IN TEACHING PRACTICE Özcan Özgür Dursun, Abdullah Kuzu Anadolu University Faculty of Education Computer Education and Instructional Technology Department ABSTRACT Teacher candidates at the faculties of education are expected to improve their teaching skills in School Experience and Teaching Practice courses. They are supposed to finalize their training through organizing different applications and activities in real classrooms. During these experiences, teaching practice can be interfered by problems stemming from practice schools, coordinating teachers and teacher training supervisors. This qualitative study aims to identify potential problems that can be experienced by teacher trainees, and suggests solutions regarding those problems. The study is conducted through the phenomenology procedures. The data was collected through semi-structured interviews conducted with ten students taking the Teaching Practice courses and three instructors offering the course. The data were interpreted through inductive coding technique and content analysis. Keywords: School Experience, Teaching Practice, Teacher Candidate, Teaching Practice Schools

3 Öğretmenlik Uygulaması Dersinde Yaşanan Sorunlara 161 GİRİŞ Üniversiteler, eğitim fakültelerinde okuyan öğrencilerine, dört yıllık hizmet öncesi eğitim süresi boyunca, Milli Eğitim Bakanlığı na bağlı ilk ve ortaöğretim okullarında uygulama yapma olanağı tanınmaktadırlar. Öğretmen adayları uygulamalar kapsamında Okul Deneyimi ve Öğretmenlik Uygulaması adı altında çeşitli dersler alarak, sınıf ortamında gerek gözlem yoluyla, gerekse öğretme öğrenme sürecinin aktif katılımcıları olarak öğretmenlik becerilerini geliştirmeye çalışmaktadırlar. Bu sürecin işleyişi, üniversite okul işbirliği çerçevesinde, üniversiteler ve Milli Eğitim Bakanlığı na bağlı okullarca görevlendirilen çeşitli koordinatörler, uygulama öğretmenleri ve uygulama öğretim elemanları tarafından sağlanmaktadır. Öğretmen adayları Okul Deneyimi dersi kapsamında, uygulama koordinatörleri tarafından belirlenen uygulama okullarına gönderilerek öğretmenlik uygulamalarını gerçekleştirmektedirler. Öğretmenlik Uygulaması dersi ise, YÖK-Dünya Bankası Milli Eğitimi Geliştirme Projesi Hizmet Öncesi Öğretmen Eğitimi çerçevesinde; öğretmen adaylarının kazanmış olduğu bilgi ve becerilerini bir okul ortamında deneyip geliştirebilmesi ve mesleğinin gerektirdiği özellikleri kazanabilmesi için planlanan bir derstir (Fakülte Okul İşbirliği, 1998). Bu ders aracılığıyla öğretmen adaylarından gerçek okul ortamında gözlem yapmaları ve öğretme-öğrenme sürecinin işleyişine ilişkin fikir edinmeleri beklenmektedir. Eğitim Fakülteleri nde Öğretmenlik Uygulaması dersini alan öğretmen adayları, Lisans ve Tezsiz Yüksek Lisans öğretmen yetiştirme programlarında sınıf içi öğretmenlik uygulaması yapmak üzere seçilmiş uygulama okullarına haftada altı saat süreyle devam ederler (Fakülte Okul İşbirliği, 1998). Ayrıca öğretmen adayları, yaptıkları uygulamaları tartışmak amacıyla öğretim elemanı tarafından fakültede yürütülen ve Öğretmenlik Uygulaması dersinin haftada iki saatlik kuramsal kısmına katılırlar. Yapılan uygulamaların değerlendirilmesi sürecinde ise fakültelerin belirlediği esaslara göre uygulamadan sorumlu öğretim elemanı ve uygulama öğretmeni öğretmen adayının başarısını ortaklaşa değerlendirirler. Değerlendirme sürecinde kullanılan öğretmenlik uygulaması gözlem ve değerlendirme formu, öğretmen adayının öğretmenlik becerilerindeki gelişimlerini gözleme amaçlı kullanılır. Genel olarak Öğretmenlik Uygulaması dersiyle öğretmen adaylarından; Uygulama okulunda değişik sınıflarda öğretmenlik yaparak öğretmenlik mesleğinin yeterliklerini geliştirebilmeleri, Kendi alanlarının ders programını anlayabilme, ders kitaplarını değerlendirebilme, ölçme ve değerlendirme yapabilmeleri, Öğretmenlik Uygulaması sırasında kazanmış oldukları deneyimleri arkadaşları ve uygulama öğretim elemanı ile paylaşarak kendilerini bu yönde geliştirebilme yeteneklerini kazanmaları beklenmektedir (Fakülte Okul İşbirliği, 1998). Sıralanan amaçlar incelendiğinde Öğretmenlik Uygulaması dersinin, öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin gözleme dayalı verilere ulaşmalarını sağlayan ve dört yıllık öğrenimleri süresince edindikleri kuramsal bilgileri gerçek ortamlarda sınama olanağı buldukları önemli bir fırsat olduğu söylenebilir. Her ne kadar öğretmen adayları, bu ders ile hizmet öncesi son gerçek sınavlarından geçiyor olsalar da; ders süresince gerek dersin yapısından gerekse uygulama yapılan okuldan kaynaklanan çeşitli sorunlar, dersin amaçlarını önemli ölçüde engelleyebilmektedir.

4 You are reading a preview. Would you like to access the full-text? Access full-text

5 176 Ö.Ö. Dursun, A. Kuzu Uygulamaların öğretim elemanları tarafından izlenmesi dönemin başında ortasında ve sonunda olmak üzere üç farklı zamana yayılabilir, böylece öğretmen adayına daha sağlıklı geribildirim verilerek öğretmen adayının gelişim periyodu gözlemlenebilir, Uygulamaların Eğitimde Materyal Tasarımı ve Kullanımı derslerinde üretilen materyal desteğinden de yararlanılarak gerçekleştirilmesi sağlanabilir, Öğretmen adayları, uygulama öğretmenleri ve uygulama öğretim elemanlarının dönem içerisinde sürekli olarak iletişim halinde olmalarına yönelik fakülte ve okul bünyesinde gerçekleştirilecek etkinlikler organize edilebilir, Uygulamaların değerlendirilmesi sürecine yönelik öğretmen adaylarının da görüşleriyle katkı sağlayacakları somut değerlendirme ölçütleri oluşturulabilir, Öğretmen adaylarının izlenmesinde, öğretim elemanları ve uygulama öğretmenleri arasında koordinasyon sağlanarak, öğretmen adaylarının hangi kriterlere göre değerlendirileceği daha somut bir hale getirilebilir, Öğretmen adaylarının uygulama okullarına ve öğretmenlik mesleğine uyum sağlamalarına yönelik, uygulama okullarınca geliştirilecek oryantasyon programlarına katılmaları sağlanabilir, Bilgisayar dersleri sayıca az olduğu ve uygulamalara yeterli zaman ayrılamadığı için altı saat olan zorunlu uygulama süreleri azaltılabilir, Uygulama okullarındaki bilgisayar derslerine alandan gelen ve öğretmen adaylarına model olabilecek öğretmenlerin görevlendirilmeleri sağlanabilir, Öğretmenlik uygulamalarının, sadece bir dönemle sınırlandırılması ve çeşitli derslerde gerçekleştirilmesi yerine; öğretmenlik meslek bilgisi ve alan bilgisine yönelik birçok dersin uygulama bölümlerinin oluşturulması sağlanabilir. Bu araştırmada gerek öğretmen adaylarından gerekse öğretim elemanlarından elde edinilen görüşler çerçevesinde öğretmenlik uygulaması dersinde karşılaşılan sorunlar ve bu sorunların ortadan kaldırılmasına ilişkin çeşitli çözüm önerileri bulgular ve tartışma bölümünde sunulmuştur. Sunulan çözüm önerilerinin temel dayanak noktası, uygulamaların daha verimli gerçekleştirilebilmelerine olanak sağlayacak olmalarıdır. Bu bağlamda, sonraki zamanlarda yapılacak araştırmalarda getirilen çözüm önerilerinin öğretmenlik uygulamalarının işlevselliğini artırmada ne derece rol oynayacakları da incelemeye değer görülmektedir. Öğretmenlik uygulaması dersi eğitim fakültelerinde öğrenim gören öğretmen adayları için öğretmenlik mesleğine yönelik hazırlıklarını tamamlamalarına olanak sağlayan oldukça önemli bir ders konumundadır. Dolayısıyla öğretmenlik mesleğine yönelik deneyimlerin artırılmasına fırsat sağlayan bu derece önemli bir derse ilişkin öğretmen adaylarının ve öğretim elemanlarının görüşleri de bir o kadar değerli ve dikkate alınır durumda olmalıdır. Öğretmen adayları ve öğretim elemanları tarafından geliştirilen öneriler çerçevesinde düşünüldüğünde, öğretmenlik uygulaması dersinin tüm sorunlarından arındırılmasının yaygın eğitim sorunlarının çözümüyle paralellik taşıdığı görülmektedir. Dolayısıyla eldeki olanaklar çerçevesinde öğretmenlik uygulamalarının etkili ve verimli bir şekilde gerçekleşmesinin temel şartı öğretmenlik mesleğine olan sevgi ve bağlılıktır. Bu kapsamda gerek uygulama öğretmenlerine gerekse öğretim elemanlarına büyük görevler düşmektedir. Öğretmen

6 Öğretmenlik Uygulaması Dersinde Yaşanan Sorunlara 177 adaylarının öğretmenlik meslek bilgisi ve sevgisiyle donanmaları kuşkusuz uygulamalarda yaşanan sorunların üstesinden gelebilmeleri adına oldukça önemli bir kazanımdır.

7 178 Ö.Ö. Dursun, A. Kuzu KAYNAKLAR Balcı, A. (2004). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntem, Teknik ve İlkeler. Ankara: PegemA Yayıncılık. Fakülte-Okul İşbirliği. (1998). YÖK Dünya Bankası Milli Eğitim Geliştirme Projesi, Hizmet Öncesi Öğretmen Eğitim. Ankara. Gökçe, E. ve C. Demirhan. (2005). Öğretmen Adaylarının ve İlköğretim Okullarında Görev Yapan Uygulama Öğretmenlerinin Öğretmenlik Uygulaması Etkinliklerine İlişkin Görüşleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, cilt: 38, Sayı Kudu, M., R. Özbek ve R. Bindak. (2006). Okul Deneyimi- I Uygulamasına İlişkin Öğrenci Algıları (Dicle Üniversitesi Örneği). Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, C:5 S: Kuş, E. (2003). Nicel-Nitel Araştırma Teknikleri, Sosyal Bilimlerde Araştırma Teknikleri Nicel mi? Nitel mi?. Ankara: Seçkin Yayıncılık. Kuzu, A. (2007). Pre-Service Teachers on Blog Use for Instruction and Social Interaction. Turkish Online Journal of Distance Education-TOJDE July 2007 ISSN , Vol: 8 Number: 3 Article: 2 Miles, M. B., ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative Data Analysis: An Expanded Sourcebook. Second Edition. California: Sage Publications. Özgüven, İ.E., (2004). Görüşme İlke ve Teknikleri. Ankara: Pdrem Yayınları. Yapıcı, Ş. ve M. Yapıcı. (2004). Öğretmen Adaylarının Okul Deneyimi I Dersine İlişkin Görüşleri. İlköğretim-Online, 3(2) Yıldırım, A. ve H. Şimşek (2006). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Güncelleştirilmiş geliştirilmiş 6. Baskı, Ankara: Seçkin Yayıncılık.