MİLLETLERARASI HAT YARIŞMASI YARIŞMANIN GAYESİ

Transkript

1

2 ONUNCU MİLLETLERARASI HAT YARIŞMASI ŞARTNAMESİ 1436 / 2015

3 İçindekiler Yarışmanın Gayesi 3 Hâfız Osman: kısa bir tanıtım 4 Tertip Heyeti 5 Yarışma Jürisi 5 Yarışma Şartnamesi 6 1. Katılım Şartları 6 2. Kullanılacak Malzemeler 6 3. Yarışma Dalları 6 4. Değerlendirme Esasları Yarışma Takvimi Eserlerin Gönderilmesi Ödüller Telif Hakları 14 Katılım Formu 15 2

4 MİLLETLERARASI HAT YARIŞMASI Milletlerarası Hat Yarışması fikri ilk defa IRCICA nın 1983 yılı Nisan ayında düzenlediği İslâm Sanatlarının Ortak Prensip, Form ve Temaları başlıklı milletlerarası sempozyumun sonunda yayınlanan İslâm Sanatlarına Dair İstanbul Deklarasyonu nda yer almıştır. Hat sanatının muhtelif yönleriyle ele alındığı ve sanatseverlerle hat hocalarının katıldığı bu sempozyumda hüsn-i hattın tüm İslâm sanatlarının kesişme noktasındaki rolü vurgulanmış ve böyle bir yarışma düzenlemenin önemi ve gereği üzerinde durulmuştur. YARIŞMANIN GAYESİ Yarışmanın gayesi, Klasik İslâm Hat Sanatı nın korunması, yaşatılması ve geliştirilmesi ve sanatkârların teşvikidir. Dolayısıyla, İslâm kültürü dışından gelen tesirlerle, Klasik İslâm Hat Sanatı anlayışı dışında gelişen yaklaşımlar yerine, geleneğe bağlı prensip ve kaideler içinde meydana getirilmiş eserlerin elde edilmesi hedeflenmiştir. Bu maksada ulaşıldığında, sanatkârların çalışmaları için müşterek bir zemin hâsıl olacak ve aynı zamanda İslâm sanatları arasında önemli bir yeri olan hat sanatı dalında tüm Müslümanların paylaşacakları bir ortak zevkin teessüsü temin edilecektir yılında merhum Hâmid Aytaç ( ) adına düzenlenmiş olan ilk yarışmadan sonraki diğer yarışmalar da büyük hat üstatları adına düzenlenerek hem kendilerini yâd etmek ve hem de genç hattatların onların yolundan gitmelerini teşvik etmek hedeflenmiştir. Bu gayeyle 1989 da düzenlenen İkinci yarışma Yâkut el-mustasımî (ö. 698/1298), 1992 deki Üçüncü yarışma İbnü l-bevvâb (ö. 413/1022), 1997 deki Dördüncü yarışma Şeyh Hamdullah ( / ), 2000 deki Beşinci yarışma Seyyid İbrahim ( ), 2003 teki Altıncı yarışma Mîr İmâd el-hasenî ( / ), 2006 daki Yedinci yarışma Haşim Muhammed el-bağdadî ( / ), 2010 daki Sekizinci yarışma Muhammed Bedevî el-dirânî ( / ), 2013 teki Dokuzuncu yarışma Prof. Ekmeleddin İhsanoğlu adına düzenlenmiştir. Bu yıl gerçekleştireceğimiz Onuncu yarışma ise Osmanlı Devleti nde yetişen büyük hattat, alim ve mutasavvıf Hâfız Osman ( H/ M) adına düzenlenmektedir. 3

5 HÂFIZ OSMAN ( H/ M) Kısa bir tanıtım İstanbul da, Haseki Camii müezzini Ali Efendi nin oğlu olarak doğan ve küçük yaşta Kur ânı Kerim i hıfzettiği için Hâfız Osman diye anılan bu hat dehası, önce Derviş Ali den aklâmı sitteyi öğrenmeye başladı. Yaşlılığında onunla lâyıkıyla meşgul olamadığını düşünen Derviş Ali, kendisini önde gelen talebelerinden Suyolcuzâde Mustafa Efendi (ö. 1686) ye yönlendirdi. Yeni hocasından 18 yaşında icâzet alan Hâfız Osman, daha sonra Nefeszâde İsmâil Efendi den (ö. 1679) Şeyh Hamdullah üslûbunu bütün incelikleriyle öğrendi. Onun vefatından sonra Şeyh vadisi nden sıyrılarak kendi şivesinde yazmaya başladı. Bu nedenle önceleri tenkide uğradıysa da, sanatına getirdiği yeni hava kısa zamanda beğenilip kabul gördü. En am, delailü l-hayrat, cüz, kıt a, murakka şeklinde sayısız eser bırakan Hâfız Osman, 25 adet de Mushaf-ı Şerîf yazmıştır. Hilye metnini hat levhası şeklinde ilk yazan da kendisidir. Yetiştirdiği elli kadar talebe arasında Yedikuleli Seyyid Abdullah Efendi (ö. 1731) önde gelenlerdendir. Yazdığı Mushaflar geçen yüzyılda bastırılarak bütün İslam âlemine yayıldığı için ismi çok duyulan hattatlardan olan Hâfız Osman, Osmanlı padişahlarından Sultan II. Mustafa ve Sultan III. Ahmed in de hat hocasıdır. Sünbüliyye tarikatı şeyhi Seyyid Alâeddin Efendi ye intisap etmiş olan sanatkâr, yılları arasında sanat hayatının en parlak devrini yaşamıştır. Sülüs-nesih ve rika yazılarında etkileri bugün de devam eden bir çığır açan Hâfız Osman, 3 Aralık 1698 de vefat ederek İstanbul da, Sünbül Efendi Dergâhı haziresine defnedilmiştir. 1 1 Uğur Derman, İslam kültür mirasında hat sanatı, İstanbul: IRCICA, 1992, s

6 Tertip Heyeti: Tertip Heyeti, İslâm Tarih, Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi nin (IRCICA) Genel Direktörü başkanlığında oluşturulmuştur. Yarışma Jürisi: a. Jüri heyetinin isimleri aşağıda yer almaktadır: * Doç. Dr. Halit Eren, IRCICA Genel Direktörü ve Tertip Heyeti Başkanı * Dr. Abdurrıdâ Behiye, Irak * M. Celil Resûlî, İran * Fuad Başar, Türkiye * Mus ad Hudayr el-bursaîdî, Mısır * Ubeyde Muhammed Salih el-benkî, Suriye * Bel'îd Hamîdî, Fas * Davud Bektaş, Türkiye b. Şeref Üyeleri: * Ahmed Ziya İbrahim, Suudi Arabistan * Hasan Çelebi, Türkiye * Prof. Dr. Hüsrev Subaşı, Türkiye * Dr. Muhammed Şerifî, Cezayir c. Yarışma Sekretaryası: Yarışma ile ilgili her türlü faaliyet, IRCICA nezdindeki Milletlerarası Hat Yarışması Sekretaryası tarafından yürütülecektir. Yarışma Sekretaryası, yarışma sonuçlarının ilan edilmesi öncesi veya sonrasında Yarışma Jürisinin çalışma tarzı ve kararları ile ilgili konularda muhatap değildir. Koordinatör: Said Kasımoğlu Yardımcı Koordinatör: Nurcan Toprak 5

7 YARIŞMA ŞARTNAMESİ Hattat Hâfız Osman adına düzenlenen 10. Milletlerarası Hat Yarışması na gönderilecek eserlerin jüri tarafından değerlendirmeye tâbi tutulabilmesi için uyulması gereken şartlar ve katılım bilgileri aşağıda yer almaktadır. 1. Katılım Şartları: a. Yarışmaya, bu şartnamede açıklanan şartlara uymak üzere, Klasik İslâm Hat Sanatı dalında eser verebilecek herkes şahsen katılabilir. b. Bir yarışmacı, yarışmaya her biri ayrı dalda olmak üzere en çok üç eser göndererek katılabilir. Yarışmaya aynı dalda birden fazla veya toplam üçten fazla eser gönderen yarışmacıların eserleri değerlendirmeye alınmayacaktır. c. Daha önceki yarışmalarda birinci olan veya birinciliği paylaşanlar da bu yarışmaya katılabilir. d. Yarışmaya katılmak için broşürün sonundaki formun doldurularak 31 Ekim 2015 tarihine kadar posta veya e-posta yoluyla Yarışma Sekretaryasına gönderilmesi gerekmektedir. Katılım formunun bir diğer nüshası da eserle birlikte gönderilecektir. 2. Kullanılacak Malzemeler: a. Kalem: Yarışmaya gönderilecek eserler klasik anlayış ve kaidelere uygun bir kalemle yazılmalıdır. b. Mürekkep: Klasik siyah hat mürekkebi kullanılmalıdır. c. Kağıt: Hat sanatına uygun, açık renk ve tercihen aharlı kağıt kullanılmalıdır. Kağıt ebadı bütün yazı çeşitlerinde 40 x 60 cm olmalıdır. Bu ölçülere uymayan levhalar değerlendirmeye alınmayacaktır. 3. Yarışma Dalları: Yarışmanın düzenlendiği dallar, her dal için uyulması gereken kurallar ve yazılacak metinler aşağıda yer almaktadır. 6

8 a. Celî Sülüs Ağız genişliği 5 mm den dar olmayacak bir kalemle dairevî, beyzî (oval), dikdörtgen, kare vs. şekilde istifli ve tek parça olarak yazılacaktır. Kâğıt dikey veya yatay olarak kullanılabilir. Yazılacak metin: Hucurât Sûresi: 10 ن إ א א כ א وא א כ أ א ة إ ن b. Sülüs c. Nesih İstifsiz, alt alta düz satırlar halinde, ağzı 2-3 mm lik bir kalemle yazılacaktır. Kâğıt dikey veya yatay olarak kullanılabilir. Yazılacak metin: Haşr Sûresi: א א א ل א و כ א א أ א آن א א أ א ي إ إ א א אس כ ون * א و א אدة א وس א م א א א ي إ إ א כ א א * א א ر א א כ ن א א א אر ئ א א * אن א כ אر א א א א אء א ر ض و א א כ و א אت א Aynı levha içinde karşılıklı 2 sahife halinde, ağzı 1 mm yi geçmeyecek bir kalemle düz satırlar halinde yazılacaktır. Yazılacak metin: Nehcü l-bürde den 2 و א אאن א אع ر אئ א ر א א א כ د م א أ כ א א ر و א ذ ي أ ي א ح ل و א כ و א و رب ى א אכ أ ت כ כ ي و א א ى ر و א אه ئ א א أ כ أ ذא و ى أ א א ف ذ א א א 2 Ahmet Şevki, Nehcü l-bürde, Kahire: Matbaatü l-islam, 1910, s

9 أ أ כ د אכ א כ ق כ أ ح א א و א إ ن ذ א אن أ أ ر א ئ إ ذ א א إ ذא אح א ل أ و إ ن م ذو ى א و א אء أ אب א אري و ر ة و د ي א א א אئ א א ت אכ أذ ن ه و אدي א ت אئ أ و א אس ئ כ أ ى כ א إ ذ א א ت א אءכ כ ذ ي و ر أو א אאت و ئ א א א א ري אر א אء و כ ر ب א ر א ب כ رأى אؤ כ א ر ي א ل א א א ر أ ء א ب א ر א כ א و إ ن ق א א م א و و א א و א ج אכ ب א אر أ ى أ ل א א ة א م א אب אح כ و و א א أ אع כ وא ب ى א ر א א ق إ אم و א א א م כא א ر أو כא א א و ة در א ر و رة א ق א כ و א م و אح و א א א ش א م א أ ر ة א و أכ م כ אض و و א و د و א א 8

10 d. Muhakkak-Reyhani Yarışmacı Muhakkak veya Reyhani yazılarından sadece biri ile katılacaktır. Muhakkak: İstifsiz, alt alta düz satırlar halinde, ağzı 2-3 mm lik bir kalemle yazılacaktır. Kâğıt dikey veya yatay olarak kullanılabilir. Yazılacak metin: Zümer Sûresi: إ ذא و أ א א و אل אؤ و א א أور و و ه * و אא א א ي א ل آ א ئ כ و ى א א ب א ز א إ و א א א ر א א אد כ م א א ر ض أ א آء א * א أ א و א ر و ر ن ش א Reyhani: Düz satırlar halinde, ağzı 1 mm yi geçmeyecek bir kalemle yazılacaktır. Kağıt dikey veya yatay olarak kullanılabilir. Yazılacak metin: Cuma Sûresi א כ א وس א ر ض א و אت ر آ א و כ א و آ ذو א א * م א א א * א ي א א א א א א כ * כ وإ ن כאא ل * وא א כ אب و אء و א * ذ כ א כ א א و א ئ א أ אر אر כ א א אة א א ر א א כ א آ ي א م א א * إ ن ز אدوא א أ א א אت א و א א و أ א * אد إ ن ت כ א א دون א אس כ ون ت א ي א إ ذא د ي א א آ أ א * إ ن א ن כ إ ن כ ذ כ א وא و ذر כ א כ א وאذכ وא א א א א אئ * א א أ כ אء أو و א أ אدة ئכ כ א ن و א א א إ د ون א ذ כ إ א א م א ة א وא א ر ض א * אة وא ذא א א א ة أو أوא אر ن * و إ ذא ر א و א ة و א אر وכ כ א إ אز א 9

11 e. Celî Ta lîk Bu daldaki eserler, ağız genişliği 5 mm den az olmayan bir kalemle yazılacaktır. Yazılacak metin: Tâhâ Sûresi: * و א ة א * و ر ي * ي أ ب א ح אل ر א f. Ta lîk (Nesta lîk) Bu daldaki eserler, 2-3 mm lik bir kalemle mâil veya düz satırlar halinde yazılacaktır. Yazılacak metin: Mesnevî nin ilk 4 beyti 3 כ כא ن אز אز אא כא כ כ אن א א هא אز م د و زن אهא א אز אق א ح درد אאق א אز دورא כ כ و روزאر אز g. Celî Dîvanî Ağız genişliği 3-4 mm lik bir kalemle yazılacaktır. Bu dalda sıkça rastlanan aşağıdaki yazım hatalarından yarışmacıların sakınmaları gerekmektedir. Aksi takdirde bu hataların bulunduğu eserler yarışma dışı kalacaktır. * Bitişik dal harfi ( ), ba ve nun ( ) şeklinde yazılamaz. Bu harf mürsel olarak ( ) yazılacaktır. *Asli harekeler (...) görevi dışında tekrarlanarak tezyinî maksatla kullanılamaz. Yazılacak metin: Âli İmran: Mevlânâ Celâleddin-i Rûmî, The mathnawi of Jalaluddin Rumi, çeviren R.A. Nicholson, London: Cambridge University Press, 1925, c.1, s. [3]. 10

12 ن כ ل و א * ت ض أ ر אت و א א * אر א إ ة ر و כ و א אء و א כא אء و א א ن א و أ א א א א א אس و א א و א h. Dîvânî Alt alta düz satırlar halinde, ağzı 2 mm yi geçmeyecek bir kalemle yazılacaktır. Yazılacak metin: Hadis-i Şerif 4 و : א ل ر אل : אل ر א أ ة א א אدة م إ : إ אم אد ل و אب א» ن א א א א א א א و ر و ر א א و ق و אل. אل : إ أ אف א. ور אأة ذאت د و ر «א ذכ. א א א א א א אه ور א i. Kûfî Ağzı 4-5 mm yi geçmeyecek kamış bir kalemle yazılacaktır. Yazılacak metin: Mâûn Suresi و أرأ א ي כ ب א כ * א ي ع א * אن * א * א * א א א * כ א אم ن אאن و אؤ ون * j. Rik a Ağzı 1-3 mm lik bir kalemle düz satırlar halinde yazılacaktır. Yazılacak metin: Kaside-i Bürde den 5 4 İmam Nevevi, Riyazu s-salihin, Katar: Vizaratu l-evkaf ve l-şuunu l-islamiyye, 1992, hadis no. 454, s Ka'b b. Züheyr, Banet Suad şerhi, şerh eden Ahmed Muhtar, İstanbul: Matbaa-i Osmaniye, 1324/1908, s

13 אء ر ل إ ن א אئ אل زאא א زאل أ כאس و כ א أ אل א א כ א ر א إ ذא א ن א אل א ن ر إ א ف א ل א زو א أ א כ ز א و א אء א א א دאود כ א א אء ول א אزא إ ذא א و א אא د א إ ذא د ب و א אض א ت כ כ k. Mağribî Ağzı 1 mm yi geçmeyecek bir kalemle mebsut üslûbunda yazılacaktır. Yazılacak metin 6 : אئ و ي א أد כ أ إכ ى א و د ي א ي و א א כ כ א אכ وכ כ כ א رو א و أ כ أد כ ر أ כ : אو אא: وأ א أ ي وא ر إ א כ כ אכ أم إ אد אئ ي و אئ إ אد وאرא وإאئ א وأ אئ א و א אئ س و כ כ כ אئ أ א ت ر و א أ אئ אح و א כ ن أ אئ כ ق أ אئ ي אوى א אء א אء م א ئ ي إ כ أ כ إאئ א 6 Diwan al-hallaj, Beyrut: Dar al-kutub al-ilmiyya, s

14 4. Değerlendirme Esasları: Yarışmaya sunulacak eserler klasik hat sanatı esaslarına göre değerlendirilecektir. Manayı bozacak derecede tertip ve teşrifat hataları olan, bariz imla hataları bulunan ve bu kitapçıkta zikredilen diğer şekil ve şartlara riayet edilmediği görülen levhalar -sanat değeri ne olursa olsun- değerlendirme dışı tutulacaktır. 5. Yarışma Takvimi: a. Yarışmanın ilânı Nisan 2015 b. Katılım formunun gönderilmesi için son tarih 31 Ekim 2015 c. Eser gönderimi için son tarih 29 Şubat 2016 d. Değerlendirme toplantısı Nisan 2016 e. Neticelerin açıklanması Mayıs Eserlerin Gönderilmesi: a. Levhalar üzerinde, yarışmacının kimliğini belirtecek hiçbir işaret bulunmayacaktır. b. Yarışmaya sunulacak eserler tezhipsiz olarak; kırılmadan, bükülmeden, ezilmeden, çerçevelenmeden ve mukavvaya yapıştırılmadan; düz olarak veya rulo yapılarak gönderilecektir. c. Eserler 2016 yılı Şubat ayı sonuna kadar Yarışma Sekretaryası nın eline ulaşacak şekilde, elden teslim edilecek veya iadeli taahhütlü posta ile gönderilecektir. d. IRCICA, eserlerin postada gecikmesinden, zedelenmesinden ya da kaybolmasından mesul değildir. e. Yarışma ile ilgili her türlü haberleşme, aşağıdaki irtibat adresiyle gerçekleştirilecektir. Milletlerarası Hat Yarışması Sekretaryası İslâm Tarih, Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi (IRCICA) Yıldız Sarayı, Seyir Köşkü, Barbaros Bulvarı, Beşiktaş-İstanbul, Türkiye Telefon: Faks: e-posta: 13

15 7. Ödüller: a. Hâfız Osman adına düzenlenen 10. Hat Yarışması için toplam ABD Doları ödül verilecektir. Hattın nevi 1.lik 2.lik 3.lük Toplam a. Celî Sülüs b. Sülüs c. Nesih d. Muhakkak- Reyhani e. Celî Ta lîk f. Ta lîk g. Celî Dîvânî h. Dîvânî i. Kûfî j. Rik a k. Mağribî Toplam b. Yarışmacıların çalışmalarını teşvik etmek amacıyla, her dalda ödül kazanan 3 eseri takip eden en iyi 3 eserin sahiplerine 1000 er ABD Doları mansiyon verilecektir (11x3x1000=33.000). Böylece ödül ve mansiyonların sayısı 66 ya ulaşmaktadır. Jürinin gerekli görmesi halinde, bu ödüllere ilave olarak teşvik armağanları verilebilir. c. Jüri, yarışmaya gönderilen değişik dallardaki eserler arasından hiçbirini dereceye veya mansiyona lâyık görmeyebilir. Bu konudaki jüri kararı, diğer bütün jüri kararları gibi kat îdir; yarışmacılar neticelere itirazda bulunamazlar. d. Ödüllerin veriliş tarihi ve şekli, İslâm Tarih, Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi (IR- CICA) tarafından ileri bir tarihte açıklanacaktır. Ayrıca Merkez, ilk üç dereceye girenlerin davet edileceği bir ödül töreni ile ödüllü eserlerden meydana gelecek bir sergi ve hat sanatı hakkında bir sempozyum düzenlemeyi planlamaktadır. e. Ödül kazanan yarışmacılara birer takdir sertifikası verilecektir. 8. Telif Hakları: a. Yarışmaya katılanlar, bu şartnamede yer alan bütün şartları kabul etmiş sayılmaktadır. b. Yarışmaya gönderilen eserler, ödüle lâyık görülsün veya görülmesin, IRCICA nın temellükünde olacak; İstanbul da yerleşik bulunan IRCICA da ve İslâm İşbirliği Teşkilatına üye ülkelerde sergilenebilecektir. IRCICA, aynı şekilde, uygun göreceği eserleri yayınlayabilecektir. 14

16 HÂFIZ OSMAN adına Milletlerarası Onuncu Hat Yarışması Katılım Formu (*) Adı, Soyadı: Doğum yeri ve yılı:.. FOTOĞRAF İcazet aldığı hattat (varsa):. Tahsil durumu:. Mesleği:.. Tabiyeti:. Katılacağı dallar: a. Celî Sülüs b. Sülüs c. Nesih d. Muhakkak-Reyhani e. Celî Ta lîk f. Ta lîk g. Celî Dîvânî h. Dîvânî i. Kûfî j. Rik'a k. Mağribî Daimî adres: Telefon, faks & e-posta :..... (*) Katılım formu posta, faks veya e-posta yoluyla gönderilebilir. 15

17 Milletlerarası Hat Yarışması Sekretaryası İslâm Tarih, Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi (IRCICA) namına bütün yarışmacılara başarılar diler ve ilgileri için teşekkür eder. İstanbul, 2015 Bu kitapçık Arapça, İngilizce ve Türkçe olmak üzere üç dilde basılmış olup istenen dilde bir nüshası Yarışma Sekretaryasından temin edilebilir. Yıldız Sarayı, Seyir Köşkü, Barbaros Bulvarı Beşiktaş İstanbul, Türkiye Telefon: Faks: ircica.org Sayfa tasarımı: Said Kasımoğlu Baskı:.. 16

18