Madde: Bu derste: Uzayda yer kaplayan, kütlesi, hacmi olan ve eylemsizliğe uyan varlık 10. HAFTA

Transkript

1 SAĞLIK HİZMETLERİ MESLEK YÜKSEKOKULU Temel Maddeler Bilgisi DİŞÇİLİK HİZMETLERİ BÖLÜMÜ AĞIZ VE DİŞ SAĞLIĞI PROGRAMI 10. HAFTA ADS110-MESLEK BİLGİSİ VE KLİNİK İŞLEMLER II Bu derste: Diş hekimliğinde kullanılan materyalleri, Materyallerin klinik önemini, Materyallerin klinik saklama koşullarını öğreneceksiniz. Kullanılan kaynaklar: Dört Elli Diş Hekimliğinde Yardımcı Personel ve Klinik Yöntemi. Prof. Dr. Mehmet Ali KILIÇARSLAN. Palme Yayıncılık, 2013 Ağız ve Diş Sağlığı Teknikerleri İçin Dört Elli Diş Hekimliği. Prof. Dr. Gülay VARLI. Güneş Tıp Kitabevi, 2016 Diş Hekimi Asistanlığı. Diş Hekimi Seyhan AKAR. Quintessence Publishing Türkiye, 2018 Madde: Uzayda yer kaplayan, kütlesi, hacmi olan ve eylemsizliğe uyan varlık Bu sunumda kullanılan görsel materyaller eğitim ve öğretim amaçlıdır.

2 Alçılar Diş Hekimliğinde Kullanılan Materyaller Akrilikler Ölçü materyalleri Simanlar ALÇI Ölçü (Paris) alçısı Model alçısı Sert alçı Ekstra sert alçı Ekstra sert alçı

3 Karışımdaki su/toz oranı ile kırılma dayanımı ters orantılıdır. Çok suyla karıştırılan alçı daha zayıf ve dirençsizdir. Alçı kitlesi içindeki tüm artık suyun uçurulması alçının sertliğini iki katı arttırır. Pratikte alçının sertliği ile modelin ölçü maddesinden kırılmadan ayrılmasının çok yakın ilişkisi vardır. Aljinat gibi elastik olan ölçü maddesinden model tam sertleşmeden çıkarılırsa kısmi dişsizlerde dişlerin kırılma ihtimali fazladır. Alçının sertleşmesi için yeterli süre beklenilmeli, su/toz oranı tam ayarlanmalı, pöröz yapıda olmaması için vakumlu karıştırıcı şarttır. Pörözite model alçılarında daha çok görülür. Bünyesinde daha az su bulunan sert alçılarda ise pörözite azdır. Alçı yarım saat içinde sertleşmiş gibi görünse de dayanıklılığı birkaç saat içinde artar. Yeni sertleşmiş olan model üzerinde işlem yapılmamalıdır

4 Pratikte alçının sertleşmesini yüzeyinin matlaşması ve daha ilerleyen saatlerde ısı açığa çıkması ile anlarız. Alçının sertleşme süresini etkileyen faktörler alçı ne kadar safsa sertleşme o kadar geç olur. Alçı tozları küçük grenli ise sertleşme süresi kısalır, çünkü su grenlere daha çabuk nüfuz eder. Alçı çok sulu karıştırılırsa geç sertleşir. Alçının yüzey ayrıntılarını net kaydetmesi için Ölçü alındıktan sonra yüzey kan ve tükürükten arındırılmalı Alçı çok iyi karıştırılmalı pörözite önlenmelidir. Model dökümünde vibratör kullanılmalı Ölçü yüzeyleri ıslak olmalı ama sulu bırakılmamalıdır. Model dökülürken kitle halinde alçı dökülmemeli hava kabarcıkları önlenmelidir. Dişli ağızlardan alınan ölçülerde bu durum daha da önem kazanır. Parsiyel ölçülerin dökümünde dişler ve ölçü yüzeyi sert alçıdan kaide kısmı ise laboratuar alçısından dökülür. Model ölçüden dk sonra ayrılmalıdır.

5 AKRİLİKLER Çapraz bulaşmanın önlenmesi için model dökülürken suya % 5 fenol, %2 gluteraldehit ilavesi etkilidir. ISO 1567 Sınıflaması Alçı kabının kapağı her zaman kapalı kalmalı. Akrilik materyaller laboratuvar ortamında kullanılmaktadır. Genellikle dental laboratuvarlarda yada bünyesinde laboratuvar işlemleri yapılabilen diş hekimliği kliniklerinde kullanılmaktadır. Ölçü akrilikleri dışında ağız içi kullanımları toksik etkilerinden dolayı kontraendikedir. Dönüşemez ÖLÇÜLER Dönüşebilir Klinik ortamında akrilik tesviyesi yapılırken (özellikle LED ile polimerize edilmiş olan geçici akrilik kaide materyalleri) mutlaka o hekim ve yardımcı asistanı maske takmalıdır. Akrilik ekzotermik reaksiyon verir. Akrilik likidine kesinlikle çıplak elle dokunulmalıdır. Klinik ortamında akrilik toz ve likidi karıştırılıyor ise mutlaka maske ve gözlük kullanımı önerilmektedir. Esnemez Elastik Esnemez Elastik Alçı Alginat Mumlar ZOE Elastomerler Stençler -Konsanse silikon -İlave silikon -Polieter -Vinil Polieter Agar

6 ÇİNKO OKSİT ÖJENOL ALJİNAT Bu materyal toz ve likit formu olmak üzere 2 pat olarak piyasada bulunur. Birinci pat baz ya da katalizör pat olarak bilinir. Bu 2 pat kontrast renklere sahiptir ve böylece karışmaz. Bu materyaller yumuşak ya da sert sertleşen tipleriyle görülürler. 2 patın eşit uzunluğu ve ya uygun oranlardaki toz ve likit miktarı, camda ya da yağa dirençli bir kağıt üzerinde sert bir spatül ile karıştırılır. Bu materyaller genellikle spatül ile bir karıştırma kağıdı üzerinde karıştırılır. Eşit boyda base ve katalizör karıştırma kağıdı üzerine konur. Bileşenler sert paslanmaz çelikten bir spatül ile karıştırılır. Yeterli karıştırma zamanı 45 ila 60 saniyedir. Aljinatlar diş hekimliğinde en çok kullanılan ölçü materyalleridir. Bunlar, parsiyel protezlerin yapımında, total protezlerin ilk ölçülerinde ve ortodontik ve çalışma modellerinde kullanılırlar. Sabit parsiyel protezler için yeterli doğrulukta değillerdir. Toz, çalkalanarak havalandırmalı ve bir kaşık toza bir ölçek su konmalıdır. Düşük su toz oranı dayanımı, yırtılma direncini ve kıvamını arttırır ve esnekliğini çalışma ve sertleşme zamanını azaltır. Suyun soğuması, çalışma ve sertleşme zamanını arttırır. Yetersiz karıştırma grenli bir karışıma ve zayıf detay kaydına neden olur. ALJİNAT Yeterli karıştırma pürüzsüz, minimum boşluklu kremsi bir karışım sağlar. Regular sertleşen materyallerde 1 dakikalık karıştırma yeterliyken, hızlı sertleşen materyallerde ise 45 saniye yeterlidir. Aljinatlar 2.5 dakikalık nispeten az bir çalışma zamanına sahiptirler ve karıştırmadan 3.5 dakika sonra sertleşmiş olur. Havada ya da suda saklanması önemli derecede boyutsal değişikliğe neden olur; fakat, % 100 lük nemli bir ortamda saklanması minimum boyutsal değişiklik sağlar. KONDANSE SİLİKON Bu materyaller 2 pat olarak ya da pat- likit katalizör sistemleri şeklinde bulunur. Kondanse silikonların manipulasyonu: silikon materyal baz pat ve akışkan katalizörden oluşur. Yüksek polimerizasyon büzülmesinden dolayı, model ya da die lar bir an önce dökülmelidir. Yüksek sıcaklık ve nem sertleşme zamanını kısaltır. Kondanse silikonlar sodyumhipoklorit, iyodofor,kompleks fenolikigluteral aldehit ve ya fenolik gluteral aldehitler içine daldırılarak dezenfekte edilir. Üretici tavsiyelerine uyulmalıdır.

7 İLAVE SİLİKON Additional silikonlar kondanse silikonlara göre avantaj olarak daha fazla doğruluk göstermeleriyle bir avantaj sağlarlar. Bu ilave tipi polimerizasyon sayesinde yani büzülmeye neden olan yan ürün olarak alkolün elimine edilmesiyle başarılır. Bu materyaller 2 pat sistemi ve 4 farklı viskozite tipiyle görülürler. Light, medium, heavy ve putty. Yüksek doğruluklarına bağlı olarak, bunlar sabit ve hareketli parsiyel protez ölçülerinde kullanılabilir. Sertleşmeden sonra rijittir ve pahalıdır bu yüzden rutin çalışma modellerinde kullanılmazlar. POLİETER Polieterler düşük,medyum ve yüksek viskozitedeki tipleriyle bulunurlar. Su ve nemli ortamda saklanırsa distorsiyona uğrar. Dezenfektanların içinde uzun süre bırakılamazlar. Yüksek yırtılma direnci ve boyutsal stabilite. Pahalı bir ölçü materyali. Hidrofilik özellikte. Ayrıca lateks eldivenlerdeki sülfür ve rubberdamlar polimerizasyonu inhibe edebilir. SİMANLAR FOSFAT BAZLI SİMANLAR FENOLAT BAZLI SİMANLAR POLİKARBOKSİLAT BAZLI SİMANLAR DİMETAKRİLAT BAZLI SİMANLAR POLİKARBOKSİLAT VE DİMETAKRİLAT KOMBİNASYONLARI Manipülasyon: ÇİNKO FOSFAT SİMAN Siman sertleşme süresi boyunca çalışma alanı ve prepare dişler kuru tutulmalıdır. Karışımın yapılacağı siman camının sıcaklığı simanın serteşme süresini etkileyecektir, daha uzun bir karıştırma ve çalışma süresi için siman camı soğuk ve kuru olmalıdır. Geniş bir alanda daireler çizerek karıştırılmalı ve karışımın çok yoğun olmamasına dikkat edilmelidir, yoğun karışım restorasyonun oturmasını engelleyecektir.

8 ÇİNKO OKSİT ÖJENOL POLİKARBOKSİLAT SİMAN Manipülasyon Manipülasyon: Yavaş yavaş ojenolle siman ıslatılmalıdır. 3:1 ve 4:1 karışımlarla maksimum dayanıklılık sağlanır. Karışımın oranları doğru ayarlanmalı ve karıştırma işlemi hızlı bir şekilde sn içinde tamamlanmalıdır. Diğer simanlarda olduğu gibi çalışma zamanını uzatmak için soğuk siman camı kullanılmalıdır. Liflenme görülmeden camsı halde iken kullanılmalıdır, doğru simantasyon kıvamı fosfat siman kıvamından daha yoğundur fakat basınç altında akıcılık kazanır. Simantasyon alanı ve restorasyon iç yüzeyleri kuru ve temiz olmalıdır. Materyalin uzun süreli kullanımı veya uzun süreli soğukta muhafaza edilmesi likitin jelasyona uğramasına neden olur. CAM İYONOMER SİMAN Materyalin oranlaması dikkatli yapımalı ve hızlı bir şekilde karıştırılmalıdır. Yaklaşık sn içinde karıştırma işlemi tamamlanmalıdır. Bazı markalar önceden mekanik olarak karıştırılmış veya kapsüllenmiştir. Toz likit oranı geleneksel cam iyonomer yapıştırma simanları için 1.3:1 dir. En iyi sonuçlar soğutulmuş tozu, soguk bir cam üzerinde karıştırma ile elde edilir. Materyal örtücü olarak kullanıldığında daha visköz bir karışım elde edilir. Restoratif amaçlı kullanımda ise daha yoğun ve camsı görünüme sahip karışım hazırlanır. Simanın sertleşme reaksiyonu yavaştır bu yüzden sertliğe ulaşıncaya dek neme maruz bırakılmamalıdır.