200 Amper, Yüksek Frekans ve Anahtarlamalı Gerçekleştirilmesi DA Kaynak Makinesinin Tasarımı ve Gerçekleştirilmesi

Transkript

1 Koparan A., Aydemir M. T., Şimşek O., 200 Amper, Yüksek Frekans Anahtarlamalı DA Kaynak Makinesinin Tasarımı ve Gerçekleştirilmesi, 200 Amper, Yüksek Frekans Anahtarlamalı DA Kaynak Makinesinin Tasarımı 200 Amper, Yüksek Frekans ve Anahtarlamalı Gerçekleştirilmesi DA Kaynak Makinesinin Tasarımı ve Gerçekleştirilmesi Design and Implementation of a 200 Ampere High Frequency Switching DC Design and Implementation of Welding a 200 Ampere Machine High Frequency Switching DC Welding Machine Arzu Koparan 1, M. Timur Aydemir 2, Oğuz Şimşek 3 Arzu Koparan 1, M. Timur Aydemir 2, Oğuz Şimşek 3 1 TUSAŞ Türk Havacılık ve Uzay Sanayii, Akıncı, ANKARA 1 TUSAŞ Türk Havacılık akoparan@tai.com.tr ve Uzay Sanayii, Akıncı, ANKARA akoparan@tai.com.tr 2 Elektrik ve Elektronik Mühendisliği Bölümü 2 Elektrik Gazi Üniversitesi Elektronik Mühendislik Mühendisliği Fakültesi Bölümü Gazi Üniversitesi aydemirmt@gazi.edu.tr Mühendislik Fakültesi aydemirmt@gazi.edu.tr 3 NURİŞ Elektrik ve Kaynak Makinaları Sanayi ve Ticaret A.Ş., Ankara 3 NURİŞ Elektrik ve Kaynak oguzsimsek@nuris.com.tr Makinaları Sanayi ve Ticaret A.Ş., Ankara oguzsimsek@nuris.com.tr Özet Özet Bu makalede, 5.6 kw (200 A) gücünde bir ark kaynağı Bu makinesi makalede, için yüksek 5.6 kw frekans (200 anahtarlamalı A) gücünde bir güç ark dönüştürücü kaynağı makinesi devresi için ve yüksek bu devrenin frekans anahtarlamalı denetleyicisinin güç tasarımı dönüştürücü ve devresi gerçekleştirilmesi ve bu anlatılmaktadır. devrenin denetleyicisinin Güç devresinde tasarımı ikili ileri ve gerçekleştirilmesi (dual forward) DA/DA anlatılmaktadır. dönüştürücü Güç topolojisi devresinde kullanılmıştır. ikili ileri (dual Modülerliği forward) sağlamak DA/DA için dönüştürücü iki adet dönüştürücü topolojisi kullanılmıştır. girişleri seri Modülerliği çıkışları paralel sağlamak olacak için biçimde iki adet dönüştürücü bağlanmıştır. girişleri Makalede, seri çıkışları tasarım paralel süreci ayrıntılı olacak biçimde olarak bağlanmıştır. anlatılmakta, Makalede, benzetim tasarım sonuçları süreci ve gerçekleştirilen ayrıntılı olarak prototip anlatılmakta, devreyle elde benzetim edilen sonuçları deneysel sonuçlar ve gerçekleştirilen verilmektedir. prototip devreyle elde edilen deneysel Anahtar sonuçlar kelimeler: verilmektedir. Evirici Tip Kaynak Makinesi, İkili İleri Anahtar DA-DA Dönüştürücü. kelimeler: Evirici Tip Kaynak Makinesi, İkili İleri DA-DA Dönüştürücü. Abstract Abstract htarlamalı DA Kaynak Makinesinin Tasarımı Design and implementation of a high frequency switched dcdc converter and implementation and its controller of a for high an frequency arc welding switched machine dc- erçekleştirilmesi Design dc with converter a power and rating its of controller 5.6 kw for (200 an A) arc is welding described machine this paper. with a power Dual forward rating of DC-DC 5.6 kw converter (200 A) is topology described has in been this elding Machine paper. used Dual the power forward circuit. DC-DC Two identical converter converters topology have has been used connected in the in power series circuit. input, Two parallel identical output converters structure have to obtain been connected modularity. in Design series of input, the converter parallel output is given structure in detail to as obtain well modularity. as the simulation Design results of the converter and experimental is given in results detail obtained as well as with the the simulation prototype converter. results and experimental results obtained Keywords: with the prototype Inverter converter. type welding machine, Dual forward DCakoparan@tai.com.tr Keywords: DC Converter. Inverter type welding machine, Dual forward DC- DC Converter. a 200 Ampere High Frequency Switching DC M. Timur Aydemir 2, Oğuz Şimşek 3 lık ve Uzay Sanayii, Akıncı, ANKARA lektronik Mühendisliği Bölümü 1. Giriş 1. Giriş rsitesi Mühendislik Fakültesi Elektrik ark kaynağında kalitenin arttırılması için arkın, farklı aydemirmt@gazi.edu.tr Elektrik kaynak evrelerinde ark kaynağında hassas kalitenin olarak arttırılması kontrol edilmesi için arkın, gereklidir. farklı kaynak Bu amaçla, evrelerinde geçmişte hassas kullanılan olarak kontrol basit edilmesi elektromekanik gereklidir. Bu sistemler amaçla, veya geçmişte tristör kullanan kullanılan elektronik basit sistemler elektromekanik yerine k Makinaları Sanayi ve Ticaret A.Ş., Ankara sistemler artık yüksek veya tristör hızlarda kullanan anahtarlanma elektronik yeteneğine sistemler yerine sahip, guzsimsek@nuris.com.tr artık tranzistörlü yüksek devreler hızlarda kullanılmaktadır. anahtarlanma yeteneğine sahip, tranzistörlü devreler kullanılmaktadır. Çeliğin kaynak işleminde DA, alüminyumun kaynak işleminde ise Çeliğin AA akım kaynak gereklidir. işleminde DA DA, çıkış alüminyumun elde etmek için kaynak çok işleminde çeşitli ve ise ucuza AA bulunabilen akım gereklidir. kaynak DA makineleri çıkış elde etmek mevcuttur. için çok Öte çeşitli yandan, ve AA çıkış veren kaynak makineleri daha karmaşıktır ve çok ucuza mal edilememektedir. Alimünyum kaynağında kaynak akımının Hz arasında kare biçiminde değişmesi istenir. Böylece yön değiştiren elektron akışının alimünyum yüzeyindeki oksit tabakasını kırması beklenir. kaynağı ştürücü mı ve ili ileri ılmıştır. Literatürde, modern kaynak makinelerinin güç devreleri ve ucuza bulunabilen kaynak makineleri mevcuttur. Öte yandan, ucuza AA çıkış bulunabilen veren kaynak makineleri daha mevcuttur. karmaşıktır Öte yandan, ve çok AA ucuza çıkış mal veren edilememektedir. kaynak makineleri Alimünyum daha kaynağında karmaşıktır ve kaynak çok ucuza akımının mal edilememektedir. Hz arasında kare Alimünyum biçiminde kaynağında değişmesi kaynak istenir. akımının Böylece yön Hz değiştiren arasında kare elektron biçiminde akışının değişmesi alimünyum istenir. Böylece yüzeyindeki yön oksit değiştiren tabakasını kırması elektron beklenir. akışının alimünyum yüzeyindeki oksit tabakasını kırması beklenir. Literatürde, modern kaynak makinelerinin güç devreleri ve Literatürde, kontrol sistemleri modern kaynak üzerinde makinelerinin yapılmış çeşitli güç devreleri çalışmalar ve kontrol bulunmaktadır. sistemleri Güç üzerinde devreleri yapılmış üzerinde yapılan çeşitli çalışmalar bulunmaktadır. incelendiğinde, kullanılan Güç devreleri devreleri üzerinde kabaca yapılan üç başlık çalışmalar altına incelendiğinde, toplamak mümkündür: kullanılan (a) devreleri Rezonans kabaca devreli üç sistemler, başlık altına (b) toplamak Yumuşak mümkündür: anahtarlamalı (a) sistemler, Rezonans (c) devreli Sert sistemler, anahtarlamalı (b) Yumuşak sistemler. Rezonans anahtarlamalı devreli sistemler, sistemlerde (c) yarıiletken Sert anahtarlamalı anahtarların sistemler. tetiklenmesi, Rezonans devreye devreli yerleştirilmiş sistemlerde yarıiletken bir kondansatör anahtarların ve tetiklenmesi, endüktörün rezonansa devreye girmesine yerleştirilmiş yol açar. bir Rezonans kondansatör sonucu ve endüktörün oluşan akım rezonansa veya gerilimin girmesine doğal yol açar. olarak Rezonans sıfırdan sonucu geçişi oluşan sırasında akım anahtarların veya gerilimin konumları doğal değiştirilir olarak (sıfır sıfırdan gerilim geçişi veya sırasında sıfır akım anahtarların anahtarlama.) konumları Böylece, değiştirilir sistemin (sıfır gerilim anahtarlama veya sıfır kayıpları akım en aza anahtarlama.) indirilmiş olur. Böylece, [1-9] bu ilkeye sistemin göre anahtarlama tasarlanmış kayıpları çeşitli çalışmaları en aza indirilmiş tanıtmaktadır. olur. [1-9] Rezonans bu ilkeye olgusunu göre tasarlanmış kullanarak çeşitli gerçekleştirilen çalışmaları sistemlerde tanıtmaktadır. anahtarlama Rezonans kayıpları olgusunu düşük kullanarak olduğu gerçekleştirilen için yüksek frekanslara sistemlerde çıkılabilmektedir. anahtarlama kayıpları Bu da düşük sistemlerin olduğu için daha yüksek küçük ve frekanslara hafif olmasına çıkılabilmektedir. yol açmaktadır. Bu Bununla da sistemlerin birlikte, daha rezonans küçük sistemlerinde ve hafif olmasına anahtarların yol açmaktadır. taşımak zorunda Bununla kaldıkları birlikte, rezonans akımların sistemlerinde tepe değerleri, anahtarların ortalama taşımak değerlerinin zorunda çok kaldıkları üzerinde akımların olurlar. Bu tepe da değerleri, gereksiz ortalama yere yüksek değerlerinin değerli tranzistörlerin çok üzerinde olurlar. (IGBT veya Bu da MOSFET) gereksiz kullanılmasına yere yüksek neden değerli olur tranzistörlerin ve maliyet (IGBT artar. Rezonans veya MOSFET) olgusunun kullanılmasına kullanılmasının neden yarattığı olur ve bir maliyet başka artar. zorluk, Rezonans denetimin olgusunun frekans değiştirerek kullanılmasının yapılması yarattığı gerekliliğidir. bir başka zorluk, Bu nedenle, denetimin süzücü frekans elemanların değiştirerek seçiminde yapılması dikkatli gerekliliğidir. olunması Bu gerekir. nedenle, süzücü elemanların seçiminde dikkatli olunması gerekir. Son yıllarda üzerinde durulan bir başka teknik da/da dönüştürücü Son kullanılmasıdır. yıllarda üzerinde Bu durulan dönüştürücüler bir başka teknik sert da/da veya dönüştürücü yumuşak kullanılmasıdır. anahtarlanabilmektedir. Bu dönüştürücüler [10-14] bu çalışmalara sert veya örnek yumuşak olarak anahtarlanabilmektedir. gösterilebilir. Sert anahtarlama [10-14] bu ile tür çalışmada çalışmalara kayıplar örnek olarak daha gösterilebilir. yüksek olur Sert ancak anahtarlama denetim ile genelde çalışmada basittir. kayıplar Yumuşak daha yüksek anahtarlamada, olur anahtar ancak konumları denetim arasında genelde geçiş basittir. yapılırken, Yumuşak yine anahtarlamada, anahtar konumları arasında geçiş yapılırken, yine 51

2 EMO Bilimsel Dergi, Cilt 2, Sayı 3, Haziran 2012 TMMOB Elektrik Mühendisleri Odası rezonans ilkesinden yararlanılır. Rezonans genelde anahtar ve yüksek frekans transformatörünün parazitik elemanlarından yararlanılarak elde edilir. Yumuşak anahtarlamalı devrelerde zaman zaman yardımcı devrelerden de yararlanılabilmektedir. Bu da genelde kontrol karmaşıklığını arttırmaktadır. Kaynak makinelerinde geçmiş yıllarda analog denetim devreleri kullanılırken, son dönemlerde mikroişlemci veya sayısal işaret işleme (DSP) tabanlı denetim sistemleri de kullanılmaktadır. DSP, tasarımda esneklik sağlamakta, daha karmaşık denetim algoritmalarının kullanımına izin vermektedir [1]. İşlemci kullanımında gelinen son nokta ise Alanda Programlanabilir Kapı Dizileri dir (FPGA) [15-16]. Bu cihazlarla çok daha yüksek performanslı denetim işlemi gerçekleştirilebilmektedir. Bu çalışmada, 200 A gücünde bir DA kaynak makinesinin güç ve denetleyici devre tasarımları çalışmaları anlatılmakta ve gerçekleştirilen sistemden elde edilen sonuçlar sunulmaktadır. Gerçekleştirilen sistem, ikili ileri (dual forward) DA-DA dönüştürücü yapısını kullanmakta olup, anahtarlama frekansı 65 khz olarak seçilmiştir. Sisteme modülerlik kazandırmak için iki adet dönüştürücü kullanılmış; bu dönüştürücülerin girişleri seri çıkışları ise paralel bağlanmıştır. Makalede yapılan çalışma ülkemiz açısından özgünlük içermektedir. Ülkemizde kaynak üretici firmaların önemli bir bölümü evirici tür makineleri ithal etmektedir. Evirici tür makine üretenler ise genelde rezonans devreleri kullanmaktadır. Bu tür devrelerin verimi daha yüksek olabilmekle birlikte, denetimi daha karmaşıktır ve kullanılan elemanların akım değerleri yüksek olmak zorundadır. Makalede önerilen modüler yapı ise Türkiye de üretilen kaynak makinelerinde kullanılmamaktadır. Makalenin 2. Bölümünde güç devresinin tasarımı, 3. Bölümünde denetleyici tasarımı, 4. Bölümde ise benzetim ve deneysel çalışma sonuçları verilmektedir. 5. Bölümde genel bir değerlendirme yapılmaktadır. yapı ise ikili ileri dönüştürücü yapısıdır [18]. Devre, iki anahtar ve iki diyottan oluşmaktadır (Şekil 2). Anahtarlar aynı anda iletime alınır ve çıkartılır. Devrenin en büyük özelliği basitliğidir. Yalnızca bir anahtarlama işlemi yapılır. Anahtarlar tıkandığında diyotlardan yolunu tamamlayan akımla manyetik sıfırlama gerçekleştiğinden transformatörün doymaya girme sorunu yaşanmaz. Bu devrenin en kötü yanı ise transformatörünün gereğinden büyük olmasıdır. Bunun nedeni mıknatıslanma akımının tek yönlü akmasıdır. Ayrıca, çıkış dalgalanma frekansı anahtarlama frekansında olduğundan, kullanılacak süzgeç de, çıkış frekansı anahtarlama frekansının iki katı olan diğer topolojilere göre daha büyük olur. Bu dezavantajlarına karşın basitlik ve güvenilirlik nedenleriyle bu topolojinin kullanılmasına karar verilmiştir. Şekil 2: İkili ileri DA-DA dönüştürücü 2. Güç Devresinin Tasarımı DA kaynak makinelerinin güç katı genel olarak, şebeke frekansında bir doğrultucu ve bir yalıtımlı, yüksek frekans anahtarlamalı DA-DA dönüştürücüden oluşur (Şekil 1). Son yıllarda bir de, doğrultucu devre ile DA-DA dönüştürücü arasında bir güç katsayısı iyileştirme (GKİ) devresi eklenmeye başlanmıştır. Şekil 1: Anahtarlamalı güç kaynağı blok diyagramı. DA kaynak makinalarında kullanılan yalıtımlı DA/DA dönüştürücüler yarı köprü, ikili ileri köprü veya tam köprü biçiminde olabilir. Yarı köprü devre basitlik açısından tercih edilse de yüksek güçler için doğal seçim tam köprü devredir [17]. Dönüştürücü topolojileri içerisinde kullanımı en kolay olan Şekil 3: İkili ileri dönüştürücüye ait önemli dalga biçimleri (yukarıdan aşağıya): anahtarlama gerilimi, primer ve sekonder gerilimleri, doğrultulmuş sekonder gerilimi, endüktör akımı, primer akımı, anahtar akımı, anahtar gerilimi. Sistemin güç katında kullanılan yapı Şekil 4 te gösterilmektedir. Görüldüğü gibi iki adet dönüştürücü kullanılmaktadır. Dönüştürücülerin girişleri seri olarak 52

3 Koparan A., Aydemir M. T., Şimşek O., 200 Amper, Yüksek Frekans Anahtarlamalı DA Kaynak Makinesinin Tasarımı ve Gerçekleştirilmesi, bağlanmakta ve böylece bara gerilimi ikiye bölünmektedir. Dönüştürücülerin çıkışları, transformatör sekonderlerindeki doğrultucular üzerinden paralel bağlanmakta ve böylece de yük akımı dönüştürücülere paylaştırılmaktadır. Seri Giriş Paralel Çıkış bağlantılı DA/DA dönüştürücülerin önemli özellikleri a) anahtar olarak iletim dirençleri küçük olan MOSFET elemanlarının kullanımına izin vermek, b) bu eleman seçimi sonucu olarak yüksek frekansta anahtarlamaya izin vermek ve c) daha küçük dönüştürme oranlarına yol açmak olarak sıralanır [19]. Belirtilen bu özellikleri nedeniyle bu uygulamada seri giriş, paralel çıkış bağlantılı yapı tercih edilmiştir. Böylece, sistemin 3 fazlı girişten beslenmesi durumunda da bu yapı kullanılabilmektedir. Bu yapının bir başka üstün yanı da, oluşacak kayıpların daha geniş alana yayılarak soğutmanın kolaylaştırılmasıdır. belirler. Bunun yanında tasarlanan makinenin her tip örtülü elektrot ile çalışması hedeflendiğinden makinenin yüksek ark boyunda veya damla geçişlerinden sonra arkın kopmasını engelleyebilmesi için çıkış geriliminin 50 V civarına kadar yükselebilmesinin gerekliliği söz konusudur. Transformatörün dönüştürme oranı hesabında da bu gerilim değeri kullanılacaktır. Sistemde iki tane transformatör bulunacağından, transformatör tasarımı 3400 W gücüne göre yapılmalıdır. Transformatör hesabı için kullanılacak veriler Çizelge 1 de verilmektedir. Çizelge 1: Transformatör Tasarım Parametreleri Çıkış gücü 3400W Giriş DA Bara gerilimi (En 230V (190V AA Giriş için) az) Çalışma Frekansı 65 khz Çıkış Gerilimi 50V Çıkış Akımı 100A Hedef Verim % 95 Regülasyon % 0.5 Doluluk oranının (duty) en % 47 büyük değeri 65 khz de bakır iletkenkerin deri kalınlığı mm dir. Devrede, kalınlığında yuvarlak litz teli yerine, doldurma oranı çok daha yüksek olan folyo iletkenler kullanılmıştır. Çekirdek seçimi için şu bağıntı kullanılmıştır [20, 21]: Şekil 4: Seri Giriş Paralel Çıkış Bağlantılı Modüler Dönüştürücü Yapısı 2.1. Güç Katında Kullanılacak Malzemelerin Seçimi Çalışma frekansı, piyasada ekonomik olarak bulunabilen elemanların anahtarlama ve çekirdek kayıpları, kontrol devresinin çalışma hızı, akım algılayıcılarının bant genişlikleri gibi etkenler dikkate alınarak 65 khz olarak seçilmiştir. Güç katında kullanılacak malzemelerin 65 khz de çalışan 200 A lik kaynak makinası elemanları için yeterli özelliklerde olması gerekmektedir. Devre elemanları için gerekli parametreler ve hesaplamalar aşağıda tek tek verilmiştir. Sistemin giriş geriliminin nominal değeri 220 V olup, bu bara geriliminin 310 V olması anlamına gelir. Ancak, giriş geriliminde zaman zaman oluşabilecek değişimler göz önüne alınarak, bara geriliminin alt ve üst değerleri 280 V ve 350 V olarak belirlenmiştir. Kaynak makinesi olarak kullanılacak güç devresinin minimum çıkış gücünü belirleyen EN standardıdır. Bu standarda göre kaynak akımı ve gerilimi arasındaki ilişki şöyledir: Kaynak akımı 200 Amper olacağından kaynak makinesinin çıkış uçlarında olması gereken gerilim 28 V olarak elde edilir. Ancak sekonder tarafındaki yarıiletkenlerin gerilim düşümleri ve bırakılan paylarla birlikte transformatörün sekonderindeki en düşük çıkış gerilim değerinin 34 V olması öngörülmüştür. Bu durumda transformatörün çıkışta sağlaması gerekli gücün en az olması gerekir. EN standardı kaynak esnasında olması gereken en düşük gerilimi ve dolayısı ile çıkışta sağlanması gerekli gücü (1) Bu bağıntıda, P o : Çıkış gücü (W) J: Akım yoğunluğu (A/m²) B: Manyetik akı yoğunluğu (Tesla) f: Frekans (Hz) K: Doldurma Katsayısı η : Verim olarak tanımlanmıştır. Değerler yerine konulursa olarak hesaplanır. Ferit çekirdek olarak, güç hacmi hesaplanan değere yakın ve tedariği oldukça kolay olan Cosmo Ferrites tarafından üretilen EE 6527 seçilmiştir [22]. Transformatör çekirdeğinin parametreleri Çizelge 2 de verilmektedir. Çizelge 2: Transformatör Çekirdeğinin Parametreleri Manyetik malzeme A L Manyetik yol uzunluğu CF nh 147 mm Pencere kesiti = 5.4cm² Çekirdek kesiti 5.3 cm² Güç Hacmi (W a A c ) 28.6 cm 4 Hacim mm³ Ortalama tur uzunluğu 14 cm Bu veriler kullanılarak primer sarım sayısı denkleminden transformatör dönüştürme oranı, (2) (3) ve 53

4 EMO Bilimsel Dergi, Cilt 2, Sayı 3, Haziran 2012 TMMOB Elektrik Mühendisleri Odası olarak hesaplanır. Bu dönüştürme oranını sağlayan en yakın yuvarlama aşağıdaki gibi yapılmıştır: Np= 11 sarım,, Ns=5 sarım. Bu değerlerden primer ve sekonder endüktansı hesaplanabilir. Trafonun kaçak endüktansının olabildiğince düşük olması istendiğinden Primer/2 Sekonder - Primer/2 şeklinde sandviç sargı tekniği kullanılmıştır. Sandviç yapı Şekil 5 te gösterilmektedir. Primer/2 Sekonder Primer/2 (4) Çalışmada iki adet STW29NK50Z (500V, 31A, ) anahtarın paralel kullanılmasına karar verilmiştir. Primerdeki diyotların üzerindeki ters gerilimin en büyük değeri, MOSFET elemanlarda olduğu gibi 350 V tur. Bu diyotlardan yalnızca MOSFET elemanlar kesime girdiğinde mıknatıslanma akımı akar. Bu akım da oldukça küçüktür. Dolayısıyla STTH30R06 (600V, 30A, ultrafast high voltage rectifier) uygun bir seçimdir. Sekonder diyotları dönüştürücünün çıkış tarafında olduğundan çıkış akımı (100 A) bu diyotların üzerinden akacaktır. Diyotlar üzerlerindeki en yüksek ters gerilimi V i /n olacaktır. Bu gerilimin en büyük değeri de 350/2.2 = 160 V olarak hesaplanır. Dolayısıyla STTH 6003CW (2x30A, 300V, High Frequency Secondary Rectifier) uygun bir seçimdir. Çıkış süzgecinin endüktans ve kondansatör değerleri sürekli akım kipinde çalışma koşulu için geçerli bağıntılar yardımıyla hesaplanabilir [18]. Buna göre endüktans değeri = (11) olarak bulunur. Çalışma sırasındaki değişimler dikkate alınarak 10 µh seçilmesi uygundur. Çıkış süzgecinin kapasite değeri için de (12) Şekil 5: Transformatör tasarımında kullanılan sandviç yapı Trafonun dönüştürme oranı kullanılarak maksimum, minimum ve ortalama doluluk oranı hesapları yapılabilir. (5) (6) (7) Her bir transformatörün sekonderinden anlık olarak 100 A akacağından, primer akımının anlık değeri en yüksek primer akımının etkin değeri ve sekonder akımının etkin değeri de olarak hesaplanır. (8) (9) (10) Mosfet anahtar tıkalı iken bara gerilimini görecektir. Bara geriliminin en çok 350 V a kadar çıkması beklenmektedir. En az %50 pay bırakılması gerektiği düşünülürse seçilecek anahtarın V gerilim değerine sahip olması gerektiği açıktır. Mosfet anahtarların akımı ile primer akımının etkin değerleri yaklaşık olarak aynı olacaktır. Bu değer daha önce A olarak hesaplanmıştı. Bu akım değerinin üzerine bir miktar dalgalanma ve bir miktar da mıknatıslanma akımı bileşeni gelecektir. elde edilir. Ancak, bu devre bir kaynak makinesinde kullanılacağından çıkış gerilimini sabit tutmak gerekmemektedir. Burada küçük değerde bir kondansatör uygulama açısından daha uygundur. Dolayısıyla 100 nf değerinde bir kondansatör kullanılmıştır Kayıplar Tüm yarıiletken elemanlarının kayıpları üreticilerin sağladığı teknik bilgiler yardımıyla hesaplanabilir. Buna göre, Doğrultucu diyotun ters toparlanma kaybı Eş. 13 den, iletim kaybı da Eş. 14 ten hesaplanır [18]. (13) (14) Ancak, doğrultucu diyodu devrede olmadığı anlarda serbest döngü diyodu akımı taşıdığından, devrede sürekli bir diyot bulunmaktadır. Bu nedenle, toplam diyot iletim kaybı için (15) bağıntısı kullanılabilir. Seçilen diyot elemanı yüksek frekanslarda çalışmaya uygun olup, ters toparlanma kaybı oldukça küçüktür. Bu nedenle yalnızca iletim kaybının hesaplanması yeterlidir. Her bir diyottan 50 A aktığından, bu akım değeri için verilen gerilim düşümü de 1.1 V olduğundan diyodun iletim kaybı, (16) olarak hesaplanır. Bir modülde iki tane diyot paralel çalıştığından modülün toplam diyot kaybı 110 W olacaktır. Tüm sistemin sekonder diyotlarının toplam kaybı ise 220 W olacaktır. Mosfetin anahtarlama kaybı (11) den, iletim kaybı da (12) den hesaplanabilir. 54

5 Koparan A., Aydemir M. T., Şimşek O., 200 Amper, Yüksek Frekans Anahtarlamalı DA Kaynak Makinesinin Tasarımı ve Gerçekleştirilmesi, Mosfetin iletim kaybı: ( ) (17) Seçilen elemanın parametreleri şu biçimdedir: Buna göre;,, (18) Her bir dönüştürücüde iki adet anahtar kullanıldığından ve her anahtarda iki MOSFET paralel çalıştığından ve toplam iki dönüştürücü olduğundan anahtarlama kayıpları 6.4 W olarak hesaplanabilir. İletim kayıpları ise Buna göre toplam bakır kaybı olur. Çekirdek kaybı (üretici teknik değerlerinden 65 khz, 250 mt için yaklaşık olarak), 600 kw/m³ olarak elde edilir. Çekirdek hacmi mm 3 olduğundan, toplam kayıpları da olarak bulunur. olarak, transformatörün Yukarıda hesaplanan tüm kayıp değerleri kullanılarak tam yük altında sistem verimi hesaplanabilir. Sistemin toplam kayıpları, yarıiletken kayıpları (344.8 W) ve transformatör kayıpları (52.3 W) toplanarak W olarak bulunur. Buna göre sistem verimi, olarak hesaplanır. Yine toplam MOSFET sayısı göz önüne alınarak toplam iletim kaybı olarak bulunur. Primer diyotların üzerinden sadece mıknatıslanma akımı aktığından bu diyotların kayıpları göz ardı edilebilir. Buna göre sistemin toplam yarıiletken kaybı =344.8 W olarak hesaplanır. Transformatörün pencere yüksekliğinin karkas tabanından 2 mm, bobinin üst yüzeyinden 1.5 mm lik kısmı ve primer ile sekonder arası yalıtım için 2 mm yalıtım mesafeleri toplam pencere yüksekliğinden düşülürse, primer ve sekonder için kalan pencere mesafesi = 6.6 mm olur. Primer ve sekonderin kapladıkları hacimler eşit (6.6 / 2 = 3.3 mm) olarak alınarak, Primer için tur yüksekliği = 3.3 mm / 11 sarım = 0.3 mm olarak hesaplanır. Bu yüksekliğin 0.15 mm lik kısmı bakır folyo iletken için, 0.1 mm lik kısmı ise sarımlar arası yalıtım malzemesi için kullanılmış, geri kalan 0.05 mm lik boşluk ise sarım sırasında oluşabilecek kabarma payı olarak bırakılmıştır. İletken genişliği ise pencere genişliğinden karkas ve yalıtım payı düşülerek = 36 mm olarak belirlenmiştir. Bu durumda primer iletken kesiti 0.15 x 36 = 5.4 mm² olur. Ortalama sarım uzunluğu 14 cm olduğundan, primer iletken uzunluğu 14 x 11 = 154 cm dir. Primer iletken direnci ise olarak hesaplanır. Buradan primer bakır kaybı, olur. Sekonder için tur yüksekliği = 3.3 mm / 5 sarım = 0.66 mm olarak hesaplanır. Bu yüksekliğin 0.45 mm si primer için kullanılan folyodan 3 adet üst üste sarmak için, 0.20 mm si sarımlar arası yalıtım için kullanılmıştır. Bu hesaplamaların sonucunda: Sekonder iletken kesiti Sekonder iletken uzunluğu Sekoder iletken direnci olur. Gerçekte çeşitli iletim kayıpları ve snubber kayıpları nedeniyle toplam verim daha düşük olacaktır. 3. Denetleyici Tasarımı Kaynak makinası uygulamalarında güç dönüştürücü kapalı çevrim olarak çalışır. Kapalı çevrim için denetleyici tasarlanabilmesi için dönüştürücünün küçük işaret analizi yapılması gereklidir. Bu bölümde [14] ve [20] numaralı kaynaklarda ayrıntılı olarak anlatılan küçük işaret analizi yönteminin, çalışma kapsamındaki ikili ileri dönüştürücü yapısına uyarlanması anlatılmaktadır. Bu uygulamanın ayrıntıları [23] numaralı kaynakta bulunabilir. Bu analiz için gerekli tanımlamalar aşağıda yapılmıştır: Giriş Gerilimi Sekonder Gerilimi Çıkış Gerilimi Endüktans akımı Primer akımı Doluluk oranı (duty cycle) Burada, çalışma noktası ortalama değerleridir. Yani sabit değerlerdir. ise ortalama değer çevresindeki küçük genlikli değişimleri göstermektedir. Küçük işaret modeli çıkartılırken, anahtarlanan devrenin farklı modlardaki eşdeğerlerini kullanmak gereklidir. Her mod için eşitlikler yazılmalı ve eşitliklerin ortalaması alınmalıdır. Şekil 6 da anahtarlar iletimde iken ve Şekil 7 de de anahtarlar kesimde iken eşdeğer devre yapısı görülmektedir. Bağıntılar çıkartılırken tranzistörün iletim direnci, süzgeç elemanlarının eşdeğer seri dirençleri gibi parazitik elemanlar da göz önüne alınmıştır. Sekonder bakır kaybı, olur. Şekil 6: Anahtarlar iletimde (0<t<dT) 55

6 EMO Bilimsel Dergi, Cilt 2, Sayı 3, Haziran 2012 TMMOB Elektrik Mühendisleri Odası Gerekli işlemler yapıldıktan sonra çıkış gerilimi ile doluluk oranı ve giriş gerilimlerindeki küçük değişimlere karşılık çıkış gerilimin tepkisi şu biçimde ifade edilebilir [20, 23]. Şekil 7: Anahtarlar kesimde (dt<t<(1-d)t). ( )( ) ( ( )) ( ( )) (19) ( ( ( )) ) ( ( ( )) ) (19) doluluk oranındaki değişimin 0 olduğu varsayılarak düzenlenirse giriş gerilimi-çıkış gerilimi transfer fonksiyonu (20) deki gibi, giriş gerilimindeki değişimin 0 olduğu varsayılarak düzenlenirse, kontrol-çıkış gerilimi transfer fonksiyonu (21) deki gibi elde edilir. ( ) ( ( ( )) ) ( ) (20) ( ) ( ) (21) ( ) ( ( ( )) ) İşlemlerin sadeliği açısından ve alınırsa güç katının kazanç ifadesi şöyle olur: ( ) ( ) (22) Güç dönüştürücüsünün kapalı çevrim denetimi gerilim veya akım üzerinden yapılabilir. Şekil 8 de gerilim tabanlı denetleyici yapısı gösterilmektedir. Şekil 8: Gerilim tabanlı denetleyici yapısı Kapalı çevrim denetleyicinin döngü transfer fonksiyonu şu biçimdedir: (23) algılayıcının kazancı olup edilir. Bu uygulamada değeri seçilmiştir. Darbe genişlik modülatörünün kazancı ise olarak hesaplanmıştır. Transfer fonksiyonun kesim frekansı biçiminde ifade olarak bulunur. Bu veriler kullanılarak güç katının genlik ve faz değişim grafikleri Şekil 9 da görüldüğü gibi elde edilmiştir. Bu sistem için kararlı bir denetleyici tasarlarken özellikle dikkat edilmesi gereken noktalar, kapalı sistemin hızlı olabilmesi için kesim frekansının mümkün olduğunca yüksek seçilmesi ve faz payının ( ) arasında olmasıdır. Bu denetleyici için seçimler ve olarak yapılmıştır. Bu özelliklere sahip denetleyici k çarpanı yaklaşımıyla tasarlanabilir [24]. 56

7 Koparan A., Aydemir M. T., Şimşek O., 200 Amper, Yüksek Frekans Anahtarlamalı DA Kaynak Makinesinin Tasarımı ve Gerçekleştirilmesi, DA-DA dönüştürücünün yaklaşık olarak ideal kabul edilerek ve yalnızca anahtarlama frekansına bağlı olarak bir denetim gecikmesinin denetleyici bloğuna dâhil ederek, sistemin mertebesi düşürülebilir. Bu gecikme genel olarak anahtarlama periyodunun yarısı kadar alınır. Bu uygulamadaki gecikme miktarı 7.7 µs olarak alınmıştır. Akım tabanlı denetleyicinin indirgenmiş yapısı Şekil 12 de gösterilmektedir [14]. Şekil 9: Güç katı kazanç ve faz değişim eğrileri k çarpanı yaklaşımında önerilen denetleyici yapısı şu biçimdedir: ( ) ( ) (24) Gerekli işlemlerin yapılmasının ardından Şekil 10: Kapalı çevrim transfer fonksiyonu genlik ve faz değişimleri. ( ) elde edilir. Yukarıda belirtilen yöntem ve katsayıların hesaplanması ile ilgili ayrıntılar [23] ve [24] numaralı kaynaklarda verilmektedir. Bu değişkenler yardımıyla denetleyicinin transfer fonksiyonu Şekil 11. Kapalı çevrim akım kontrollü dönüştürücü blok diyagramı. (25) olur. Bu fonksiyon kullanılarak kapalı çevrim transfer fonksiyonu elde edilir ve genlik-açı değişimleri çizdirilebilir. Görüldüğü gibi, istenilen bant genişliği ve faz payı değerleri elde edilmiştir. Her ne kadar denetleyici tasarımında gerilim tabanlı bir sistem göz önüne alınmışsa da, sabit akımlı kaynak makinası tasarlarken, sistemin kontrolü çıkış akımın regüle edilmesini gerektirir [14]. Şekil 11 de kapalı çevrim çıkış akımı regüle edilen sistem görülmektedir. Bu yapıda, geliştirilmiş olan dönüştürücü transfer fonksiyonu, Güç Katı ve Çıkış Süzgeci bloğu içerisinde yer almaktadır. Şekil 12. Akım tabanlı kapalı çevrim denetleyicili dönüştürücünün indirgenmiş modeli 57

8 EMO Bilimsel Dergi, Cilt 2, Sayı 3, Haziran 2012 TMMOB Elektrik Mühendisleri Odası G P (s) transfer fonksiyonu biçiminde olup, burada (26) : trafonun dönüştürme oranı, : çıkış süzgeç endüktansı ve : yük direncidir. Kutup-sıfır yok etme kuralı uygulanarak, G p (s) nin kutbu PI denetleyici transfer fonksiyonunun sıfırıyla yok edilebir. Kutbu sıfırla yok etme esasında K p nin K I ya oranı toplam endüktansın toplam dirence oranına eşittir [14]. Çizelge 3: Benzetim Çalışmalarında Kullanılan Parametreler DA Bara Gerilimi 540 V Transformatör Dönüştürme Oranı 2.2 Süzgeç Endüktansı 10 μh Süzgeç Kondansatörü 13.8 μf Süzgeç Kondansatörü Eşdeğer Seri Direnci 0.1 Ω Oransal kazanç K P İntegral kazanç K I 4979 Benzeticide kullanılan hesaplama yöntemi ODE45 Adım Aralığı Otomatik Sistemin açık çevrim transfer fonksiyonu şöyledir; (27) (28) Benzetim sonucunda elde edilen çıkış gerilimi ve akımı işaretleri Şekil 13 te gösterilmektedir. Sistemin 2. mertebeden kapalı çevrim transfer fonksiyonu yukarıdaki ifadelerin sadeleştirilmesi ile şöyle elde edilir: : sönümlenmemiş doğal frekans (29) (30) ζ : sistemin sönümlenme oranı (31) ζ, seçilerek karmaşık eşlenik kapalı çevrim kutupları ve sol yarı düzlemde bulunan sönümsüz sistem davranışı elde edilir. (32) Bu bağıntılar kullanılarak ve = biçiminde hesaplanır. 4. Benzetim ve Deneysel Çalışma Sonuçları Gerilim modlu denetleyiciün s domenindeki tasarımı revize ederek elde edilen akım denetleyiciyle akım kompanzasyonlu devrenin benzetimi MATLAB SIMULINK ortamında yapılmıştır. Kaynak işleminin bir dirençle gösterildiği benzetimde devre 5 ms boyunca çalışmakta olup, 1 ms den 2 ms ye kadar olan aralıkta yük için konulan 0.14 ohm luk dirence paralel 0.14 ohm luk bir direnç devreye girerek, bu aralıkta yükün yarı yarıya azalmasına dayalı sistemin tepkisi incelenmeye çalışılmıştır. Benzetim modelinde, referans akımla gerçek akım karşılaştırıldıktan sonra hesaplanan akım hatası, transfer fonksiyonuna girdi olarak alınmış, s domenindeki bu bloğun çıkışında anahtarlar için gerekli doluluk oranı elde edilmiştir. Benzetim çalışmalarında kullanılan diğer parametreler Çizelge 3 te verilmektedir. Benzetimde tüm yarıiletkenler ideal varsayılmıştır. Şekil 13: DA kaynak makinası akım kontrollü benzetimde sırasıyla çıkış gerilimi ve yük akımı. Görüldüğü üzere, yük değiştiğinde gerilim de değişmekte, ancak kaynak akımı referans değerde sabit tutulabilmektedir. Tasarımı yapılan devrenin prototipi de geliştirilmiş ve laboratuvar ortamında gerçek kaynak işlemi yapılarak devre sınanmıştır. Denemeler sırasında 2.5, 3.25 ve 4 mm çapında elektrotlar kullanılarak, ST37 özelliklerinde iki metal üzerinde elektrot kaynağı (MMA Kaynağı) gerçekleştirilmiştir. Deneyler sırasında akım, gerilim ve güç ölçümleri yapılmıştır. Akım ve gerilim ölçümleri için Tektronix MSO4034 osiloskop (TCP303 akım, DP25 Diferansiyel gerilimi probları) kullanılmıştır. Güç ölçümü için ise Fluke 434A Güç Kalitesi Analizörü kullanılmıştır. 58

9 Koparan A., Aydemir M. T., Şimşek O., 200 Amper, Yüksek Frekans Anahtarlamalı DA Kaynak Makinesinin Tasarımı ve Gerçekleştirilmesi, Şekil 14: Kaynak işlemi sırasında akım ve gerilimler. A) toplam çıkış akımı, b) ark gerilimi. Şekil 14 ve Şekil 15 te kaynak işlemi sırasında alınan akım ve gerilim dalga şekilleri verilmektedir. Bu işlemler sırasında kaynak akımının değeri 120 A e ayarlanmıştır. Şekil 15, Şekil 14 teki dalgaların ayrıntılı halini göstermektedir. Şekil 16 da ise sıcak başlangıç (hot start) işlemine ait dalga biçimleri gösterilmektedir. Bu, işlem ilk başlarken kaynağın yüksek akımda yapılması sürecidir. Bu süreçte kaynak akımı referans akımın yaklaşık %50 fazlasına ayarlanır. Normal olarak 120 A de kaynak yapılacak olmasına karşın ilk aşamada makine 175 A ile başlamakta, yarım saniye sonra ise akım referans değerine düşürülmektedir. Şekil 16: Kaynak işleminde 0.5 s süreli sıcak başlangıç süreci (kaynak akımı). Tasarım çalışmalarının aktarılması sırasında belirtildiği üzere, sistem iki paralel koldan oluşmaktadır. İki köprünün girişleri seri, çıkışları paralel bağlıdır. Şekil 17 de, tam yük akımında (200 A) çalışma durumunda iki kolun gerilimleri, Şekil 18 de de akımları eşit paylaştığı gösterilmektedir. Şekil 15: Kaynak işlemi sırasında akım ve gerilimler. A) toplam çıkış akımı, b) ark gerilimi. Şekil 17: Dönüştürücülerin bara gerilimini paylaşımı. (yukarıdan aşağıya) a) DA bara gerilimi, b) birinci seri kol gerilimi, c) ikinci seri kol gerilimi, d) yük akımı. 59

10 EMO Bilimsel Dergi, Cilt 2, Sayı 3, Haziran 2012 TMMOB Elektrik Mühendisleri Odası hızının, kaynak kalitesinin ve veriminin istenen niteliklerde olduğunu göstermektedir. Geliştirilen kaynak makinesinin kalitesinin daha da arttırılması için girişinde bir güç katsayısı iyileştirme devresine gereksinim vardır. Ayrıca, elektrik arkının modeli üzerinde çalışmalar yapılarak daha kaliteli bir denetleyici tasarımı yapılabilir. Teşekkür Bu çalışma, Nuriş Elektrik ve Kaynak Makineleri San. ve Tic. A.Ş. ile yürütülen ve T.C. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından desteklenen STZ numaralı San-Tez projesi kapsamında gerçekleştirilmiştir. Yazarlar, destek için teşekkür ederler. Şekil 18: Dönüştürücülerin yük akımını paylaşımı. (yukarıdan aşağıya) a) Toplam çıkış akımı (200A), b) birinci koldaki endüktans akımı, c) ikinci koldaki endüktans akımı 5. Değerlendirmeler Elde edilen deneysel sonuçlar, geliştirilen kaynak makinesinin istenen niteliklere sahip olduğunu göstermektedir. Sistem, hedeflenen akım düzeylerinde kaliteli olarak DA kaynak yapabilmektedir. 200 A düzeyi elde edilebilmiştir. Denetim sistemi sağlıklı olarak çalışmıştır. Sistem kısa devre edilerek denenmiş ve akım kaynağı gibi davrandığı gözlemlenmiştir. Sistem üzerinde yapılan güç ölçümünde ise şu sonuçlar elde edilmiştir. Giriş gücü: Çıkış Akımı: Çıkış gerilimi: Dolayısıyla sistemin verimi 6.34 kw A DA V DA olarak hesaplanır. Bu tasarım sürecinde öngörülenden küçük olmakla birlikte gerçekçidir. Farkın nedeni, bağlantı kayıpları ve özellikle snubber kayıplarının göz önüne alınmamış olmasıdır. Devrede tıkamaya geçişi yumuşatmak amacıyla her MOSFET için bir RCD bastırıcı devresi (R=10 Ω, C=4.7 nf) kullanılmıştır. 6. Sonuç Bu makalede 5.6 kw (200 A) gücünde bir DA kaynak makinesinin güç ve denetim devrelerinin tasarım ve gerçekleştirilme süreci özetlenmiştir. Geliştirilen makinede DA/DA dönüştürücü olarak ikili ileri topolojisi seçilmiştir. Makineye modüler bir yapı kazandırmak için iki adet dönüştürücü, girişleri seri çıkışları paralel bağlanacak biçimde tasarlanmış ve üretilmiştir. Böylece, tek dönüştürücüden oluşturulan makineye göre biraz daha büyük olsa da, daha verimli ve güvenilir bir sistem elde edilmiştir. Elde edilen deneysel sonuçlar, geliştirilen kaynak makinesinin tepki 7. Kaynaklar [1] Bayindir, N.S., Kukrer, O., Yakup, M., DSP-based PLLcontrolled khz 20 kw high-frequency induction heating system for surface hardening and welding applications, IEE Electric Power Applications, Volume 150, Issue 3, , [2] Pollock, H., Flower, J.O., Design, simulation and testing of a series resonant converter for pulsed load applications, Fifth International Conference on Power Electronics and Variable-Speed Drives, 1994, [3] Frohleke, N., Mundinger, H., Beineke, S., Wallmeier, P., Grotstollen, H., Resonant transition switching welding power supply, 23rd International Conference on Industrial Electronics, Control and Instrumentation, Volume 2, 1997, [4] Theron, P.C., Ferreira, J.A., Fetter, J.C., Koertzen, H.W.E., Welding power supplies using the partial series resonant converter, International Conference on Industrial Electronics, Control, and Instrumentation, 1993, vol.2, [5] Pollock, H., Flower, J.O., Series-parallel load-resonant converter for controlled-current arc welding power supply, IEE Electric Power Applications, Volume 143, Issue 3, , [6] Dede, E.J., Esteve, V., Jordan, J., Gonzalez, J.V., Maset, E., On the design and control strategy of high power, high frequency converters for tube welding applications, Power Conversion Conference, 1993, [7] Wu, T.-F., Yang, H.-P., Pan, C.-M., Analysis and design of variable frequency and phase-shift controlled series resonant converter applied for electric arc welding machines, 21st International Conference on Industrial Electronics, Control, and Instrumentation, 1995., Volume 1, [8] Zeng, X.M., Parker, A.B., Lucas, J., High-frequency TIG-welding power supply with microprocessor control, IEE Proceedings Science, Measurement and Technology, A, Volume 137, Issue 4, , [9] Pollock, H., Flower, J.O., New method of power control for series-parallel load-resonant converters maintaining zero-current switching and unity power factor operation, IEEE Transactions on Power Electronics, Volume 12, Issue 1, ,

11 Koparan A., Aydemir M. T., Şimşek O., 200 Amper, Yüksek Frekans Anahtarlamalı DA Kaynak Makinesinin Tasarımı ve Gerçekleştirilmesi, [10] Marques, S. Cruz, C. Antunes, F. Farias, J., Step down converter with hysteretic current control for welding applications, IECON 97. Volume: 2, [11] Morimoto, K., Doi, T., Manabe, H., Ahmed, N.A., Hyun- Woo Lee, Mutsuo Nakaoka, Ahmed, T., Hiraki, E., Dual utility AC voltage line operated soft switching PWM DC- DC power converter with high frequency transformer link for arc welding equipment, International Conference on Electrical Machines and Systems (ICEMS), 2005, Volume 2, [12] Morimoto, K., Doi, T., Manabe, H., Ahmed, N.A., Hyun- Woo Lee, Nakaoka, M., Advanced high frequency transformer linked soft switching PWM DC-DC power converter with utility AC dual voltage modes for low voltage and large current applications, European Conference on Power Electronics and Applications, 2005, [13] Morimoto, K., Doi, T., Manabe, H., Ahmed, N.A., Hyun- Woo Lee, Nakaoka, M., Ahmed, T., An innovative DC busline active snubber-assisted soft switching PWM DC- DC power supply with high frequency transformer for high performance arc welder, Industry Applications Conference, 2005, Volume 3, [14] Uslu M., Analysis, Design, and Implementation of a 5 kw zero voltage switching phase-shifted full-bridge DC/DC Converter based power supply for arc welding machines, Yüksek Lisans Tezi, ODTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, (2006). [15] Dede, E.J., Jordan, J., Esteve, V., Cases, C., New investigations on short-circuit behaviour of current-fed inverters for induction tube welding, International Conference on Power Electronics and Drive Systems, 2001.Volume 2, [16] Vieira, P., Jr., Pinto, J.A.C., Bolhosa, D.M., Pereira, A.C., Mathematical modeling and digital control for power supplies of current pulsed for welding machine, European Conference on Power Electronics and Applications, 2005, 1-8. [17] Lo, Y.-K., Wang, J.-M., "Current-regulated inverters with an output coupled inductor for AC arc welding machines," IET Power Electronics, vol.1, no.4, pp , [18] Mohan, N., Undeland, T.M., Robbins, W.P., Power Electronics: Converters, Applications, and Design, Wiley, [19] Ayyanar, R., Giri, R., Mohan, N., Active Input Voltage and Load Current Sharing in Input-Series and Output- Parallel Connected Modular DC DC Converters Using Dynamic Input-Voltage Reference Scheme IEEE Tran. on Power Elec. vol. 19, no. 6, , [20] Erickson, R.W., Maksimovic, D., Fundamentals of Power Electronics, Springer, [21] McLyman, C.W.T., Transformer and Inductor Design Handbook, CRC Press, [22] Cosmo Ferrites Product Catalog, [23] Koparan A., 200 Amper, Yüksek Frekans Anahtarlamalı, DA ve AA/DA Kaynak Makinalarının Geliştirilmesi, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, [24] Venable, H. Dean, Practical Techniques for Analyzing, Measuring, and Stabilizing Feedback Control Loops in Switching Regulators and Converters, Proceedings of the Seventh National Power Conversion Conference, 1983, I2-1 to I