154 kv Çay SEKA (Afyon 2)- Çölovası-Keçiborlu Enerji İletim Hattı ve 154 kv Çölovası TM ÇED Başvuru Dosyası

Transkript

1 TEİAŞ TÜRKİYE ELEKTRİK İLETİM A.Ş. 154 kv Çay SEKA (Afyon 2)- Çölovası-Keçiborlu Enerji İletim Hattı ve 154 kv Çölovası TM ÇED Başvuru Dosyası AFYONKARAHİSAR İLİ MERKEZ, ÇAY, DİNAR, ŞUHUT İLÇELERİ VE ISPARTA İLİ KEÇİBORLU, ULUBORLU, GÖNEN İLÇELERİ ANKARA

2 PROJE SAHİBİNİN ADI Türkiye Elektrik İletim A.Ş. Genel Müdürlüğü (TEİAŞ) ADRESİ Nasuh Akar Mah. Türkocağı Cad. No: Çankaya/ANKARA TELEFON VE FAKS NUMARALARI PROJENİN ADI PROJE BEDELİ PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN AÇIK ADRESİ (İLİ, İLÇESİ, MEVKİİ) Tel : 0 (312) Faks: 0 (312) kv Çay SEKA (Afyon 2)-Çölovası-Keçiborlu Enerji İletim Hattı ve 154 kv Çölovası TM EİH : TL TM : TL Afyonkarahisar İli Merkez, Çay, Dinar, Şuhut İlçeleri ve Isparta İli Keçiborlu, Uluborlu, Gönen İlçeleri PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KOORDİNATLARI, ZONE Projeye Ait Koordinatlar Devam Eden Sayfada Verilmiştir PROJENİN ÇED YÖNETMELİĞİ KAPSAMINDAKİ YERİ (SEKTÖRÜ, ALT SEKTÖRÜ) EK-I Listesi kv (Kilovolt) ve Üzeri Gerilimde 15 km den Uzun Enerji İletim Tesisleri (İletim Hattı, Trafo Merkezi, Şalt Sahaları) ÇED BAŞVURU DOSYASINI HAZIRLAYAN KURULUŞUN/ÇALIŞMA GRUBUNUN ADI Türkiye Elektrik İletim A.Ş. Genel Müdürlüğü (Yeterli Belge No: 179, Veriliş Tarihi: ) ÇED BAŞVURU DOSYASINI HAZIRLAYAN KURULUŞUN/ÇALIŞMA GRUBUNUN ADRESİ, TELEFON VE FAKS NUMARALARI Nasuh Akar Mah. Türkocağı Cad. No: Çankaya/ANKARA Tel : 0 (312) Faks : 0 (312) ÇED BAŞVURU DOSYASININ SUNUM TARİHİ (GÜN, AY, YIL) 01 Mart 2013

3 UTM 6DERECE Coğrafi WGS84 Nokta_No Y X Enlem Boylam DR , ,664 38, , K , ,200 38, , K , ,710 38, , K , ,029 38, , K , ,364 38, , K , ,696 38, , K , ,212 38, , K , ,971 38, , K , ,489 38, , K , ,586 38, , K , ,269 38, , K , ,984 38, , K , ,112 38, , K , ,231 38, , K , ,504 38, , K , ,797 38, , K , ,865 38, , K , ,695 37, , K , ,620 37, , K , ,410 37, , KND , ,250 38, , KND , ,597 37, , ND_BRŞ(Ç1) , ,060 38, , Ç , ,510 38, , Ç.2/A , ,230 38, , Ç.2/B , ,842 38, , Ç , ,726 38, , Ç , ,639 38, , Ç , ,852 38, , Ç , ,128 38, , Ç , ,506 38, , Ç , ,497 38, , Ç , ,750 38, , Ç , ,367 38, , Ç , ,527 38, , Ç , ,142 38, , Ç , ,775 38, , Ç , ,510 38, , Ç , ,857 38, , Ç , ,681 38, , Ç , ,774 38, , Ç , ,893 38, , ÇND , ,122 38, , iii

4 İÇİNDEKİLER iv Sayfa No İÇİNDEKİLER... iv TABLOLAR DİZİNİ... vi EKLER DİZİNİ... vii KISALTMALAR... vii BÖLÜM I: PROJENİN TANIMI VE AMACI... 1 I.1 Proje Konusu, Yatırımın Tanımı, Ömrü, Hizmet Amaçları, Önem ve Gerekliliği,...1 I.2 Projenin Fiziksel Özelliklerinin, İnşaat Ve İşletme Safhalarında Kullanılacak Arazi Miktarı ve Arazinin Tanımlanması...4 I.3. Önerilen Projeden Kaynaklanabilecek Önemli Çevresel Etkilerin Genel Olarak Açıklanması (Su, Hava, Toprak Kirliliği, Gürültü, Titreşim, Işık, Isı, Radyasyon Vb.)...8 I.3.1. İnşaat ve İşletme Aşamasında Gerekli Olan Su İhtiyacının Nereden Temin Edileceği ve Oluşan Atık Suyun Bertaraf Sistemi...8 I.3.2. Katı Atık...9 I.3.3. Hava Kalitesine Etkiler...10 I.3.4. Gürültü...10 I.3.5 EMA (Elektromanyetik Alan)...10 I.3.6 Hafriyat...10 I.3.7 Tehlikeli Atık, Tıbbi Atık, Atık Pil ve Akümülatörler:...10 I.4. Yatırımcı Tarafından Araştırılan Ana Alternatiflerin Bir Özeti Ve Seçilen Yerin Seçiliş Nedenlerinin Belirtilmesi BÖLÜM II: PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KONUMU II.1. Proje Yeri ve Alternatif Alanların Mevkii, Koordinatları, Yeri Tanıtıcı Bilgiler BÖLÜM III: PROJE YERİ VE ETKİ ALANININ MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİ III.1. Önerilen Proje Nedeniyle Kirlenmesi Muhtemel Olan Çevrenin; Nüfus, Fauna, Flora, Jeolojik ve Hidrojeolojik Özellikler, Doğal Afet Durumu, Toprak, Su, Hava (Atmosferik Koşullar) İklimsel Faktörler, Mülkiyet Durumu, Mimari ve Arkeolojik Miras, Peyzaj Özellikleri, Arazi Kullanım Durumu, Hassasiyet Derecesi (EK-V Deki Duyarlı Yöreler Listesi de Dikkate Alınarak) ve Yukarıdaki Faktörlerden Birbiri Arasındaki İlişkileri de İçerecek Şekilde Açıklanması III.1.1. Nüfus...16 III Yöredeki Kentsel ve Kırsal Nüfus...16 III Nüfus Hareketleri ve Göçler...17 III Nüfusun Yıllara Göre Değişimi...17 III.1.2. Flora ve Fauna...17 III.1.3 Jeolojik ve Hidrojeolojik Özellikler ile Doğal Afet Durumu...18 Emirdağ grubu adı altında üç formasyon ayırtlanmış olup, grubun ana birimini Karaçaltepe kireçtaşı formasyonu oluşturur. Yürük Karacaören formasyonu genellikle konglomeralardan oluşmakta olup, transgresif deniz ürünü olarak metamorfikler üzerine diskordan olarak gelmektedir. Koraşi formasyonu, Karaçlatepe formasyonu içinde, onunla yanal ve düşey geçişli girikler gösteren kırıntılardan oluşmaktadır. Bu kırıntılı tabakalar arasında, kireçtaşı mercekleri ve stratiform bazik magmatik kaya mercekleri ve blokları gözlenir Emirdağ grubunun bütün birimleri yeşil şist fasiyesinde bölgesel metamorfizma geçirmiştir. Genel olarak KB_GD doğrultusunda uzanan bu grubun kayaları geniş alanlarda yüzeylenir III.1.4. Meteorolojik Durum ve İklimsel Özellikleri...48 III.1.5. Arazi Kullanım Durumu ve Toprak Özellikleri...49 III.1.6 Mülkiyet Durumu...56 III.1.7 Mimari ve Arkeolojik Miras...56 III.1.8 Proje Alanının Hassasiyet Derecesi...56

5 BÖLÜM IV: PROJENİN ÖNEMLİ ÇEVRESEL ETKİLERİ VE ALINACAK ÖNLEMLER IV.1. Önerilen Projenin Aşağıda Belirtilen Hususlardan Kaynaklanması Olası Etkilerinin Tanıtımı. (Bu Tanıtım Kısa, Orta, Uzun Vadeli, Sürekli, Geçici ve Olumlu Olumsuz Etkileri İçermelidir.)...58 IV.1.1. Proje İçin Kullanılacak Alan...58 IV.1.2. Doğal Kaynakların Kullanımı,...59 IV.1.3. Kirleticilerin Miktarı, (Atmosferik Koşullar İle Kirleticilerin Etkileşimi) Çevreye Rahatsızlık Verebilecek Olası Sorunların Açıklanması ve Atıkların Minimizasyonu IV Atıksu...59 IV Katı Atık...61 IV Hava Kirliliği...62 IV Gürültü...64 IV EMA (Elektromanyetik Alan)...70 IV Hafriyat...74 IV.2. Yatırımın Çevreye Olan Etkilerinin Değerlendirilmesinde Kullanılacak Tahmin Yöntemlerinin Genel Tanıtımı,...74 IV.3. Çevreye Olabilecek Olumsuz Etkilerin Azaltılması İçin Alınması Düşünülen Önlemlerin Tanıtımı...75 BÖLÜM V: HALKIN KATILIMI V.1. Projeden Etkilenmesi Olası Halkın Belirlenmesi Ve Halkın Görüşlerinin ÇED Çalışmasına Yansıtılması İçin Önerilen Yöntemler,...80 V.2 Görüşlerine Başvurulması Öngörülen Diğer Taraflar,...80 V.3 Bu Konuda Verebileceği Diğer Bilgi ve Belgeler,...80 BÖLÜM VI: YUKARIDA VERİLEN BAŞLIKLARA GÖRE TEMİN EDİLEN BİLGİLERİN TEKNİK OLMAYAN BİR ÖZETİ, EKLER NOTLAR VE KAYNAKLAR PROJE TANITIM DOSYASINI HAZIRLAYANLARIN LİSTESİ v

6 TABLOLAR DİZİNİ Sayfa No Tablo I kv Çay SEKA (Afyon 2)-Çölovası-Keçiborlu EİH ve 154 kv Çölovası TM de Mülkiyet Hakkı ve İrtifa Hakkı Alınacak Alanların Yaklaşık Yüzölçümü...4 Tablo I.2.2. EİH İş Zamanlama Tablosu...7 Tablo I.2.3. TM İş Zamanlama Tablosu...7 Tablo II.1.1. EİH Güzergahına En Yakın Yerleşim Merkezleri ve Güzergaha Uzaklıkları.13 Tablo III Afyonkarahisar İli Yılları Arasındaki Hava Sıcaklık Değeri Ortalamaları...48 Kaynak: Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü...48 Tablo III Isparta İli Yılları Arasındaki Hava Sıcaklık Değeri Ortalamaları...49 Kaynak: Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü...49 Kaynak: Afyonkarahisar Valiliği Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü...49 Tablo III Afyonkarahisar İli Kültüre Elverişli Arazi Kullanımı...50 Kaynak: Afyonkarahisar Valiliği Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü...50 Kaynak: Afyonkarahisar Valiliği Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü...50 Tablo IV Toz Emisyonu Kütlesel Debi Hesaplamalarında Kullanılacak Emisyon Faktörleri...63 Tablo IV Alt Montaj Çalışmalarında Kullanılacak Makine Ve Ekipmanların Özellikleri...65 Tablo IV Üst Montaj Çalışmalarında Kullanılacak Makine Ve Ekipmanların Özellikleri...66 Tablo IV TM İnşası Tüm Kaynaklardan Oluşacak Ortalama Ses Basınç Seviyesi...67 Tablo IV Şantiye Alanı İçin Çevresel Gürültü Sınır Değerleri...68 Tablo IV Şantiye Alanı İçin Çevresel Gürültü Sınır Değerleri,...69 Tablo IV Kansere Sebebiyet Vermesi Muhtemel Faktörlerin Bağıl Riskleri,...71 Tablo IV Elektrikli Ev Aletlerinin EMA Şiddetleri...72 Tablo IV Frekens Bantlarındaki Elektrik, Manyetik ve Elektromanyetik Alanlar İçin Limit Değerler...73 Tablo IV /60 Hz. Elektrik ve Manyetik Alanlar İçin Sınır Değerler...73 Tablo IV.3.1. Projenin İnşaat ve İşletme Aşamalarında Kaynaklanacak Çevresel Etkiler.75 vi

7 ŞEKİLLER DİZİNİ Sayfa No Şekil I.1.1. Planlanan EİH ve Bölgenin Enerji Üretim-İletim Sistem Haritası(Ölçeksiz)...3 Şekil I.2.1. EİH ve TM İş Akış Şeması...6 Şekil III Isparta İli ve Çevresi Genelleştirilmiş Stratigarafi Kesiti...44 Şekil III Isparta İli ve İlçelerinin Paleocoğrafyası...46 Şekil III Isparta ve Afyonkarahisar illeri Deprem Haritası...47 Şekil III Isparta İli Arazi Sınıfları Yüzde Dağılımları...54 Şekil IV Alt Montaj Aşamasında Tüm Kaynaklardan Oluşması Beklenen Ortalama Ses Basınç Seviyelerinin Mesafelere Göre Dağılımı Grafiği...65 Şekil IV Üst Montaj Aşamasında Tüm Kaynaklardan Oluşması Beklenen Ortalama Ses Basınç Seviyelerinin Mesafelere Göre Dağılımı Grafiği...66 Şekil IV TM İnşaatı Aşamasında Gürültü Düzeyinin Kaynağa Olan Mesafeye Göre Değişimi...67 EKLER DİZİNİ Ek-1 Ek-2 Ek-3 Ek-3 Yer Bulduru Haritası, Proje Güzergahını Gösterir 1/ Ölçekli Topoğrafik Harita, Trafo Merkezine Ait Plankote Proje Güzergahına Ait Fotoğraflar KISALTMALAR ÇED Çevresel Etki Değerlendirme EİH Enerji İletim Hattı kv Kilo Volt MVA- megavoltamper TEİAŞ Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi TM Trafo Merkezi EMA Elektromanyetik Alan TÜİK- Türkiye İstatistik Kurumu TEDAŞ- Türkiye Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi ha- hektar km- kilometre m- metre km 2 - kilometrekare IRPA/INIRC- Uluslararası İyonize Olmayan Radyasyon Kalitesi / Uluslararası Radyasyondan Korunma Birliği WHO- Dünya Sağlık Örgütü UNEP- Birleşmiş Milletler Çevre Programı G- Gauss mg-mili gauss TSE- Türk Standartları Enstitüsü HKT- Halkın Katılımı Toplantısı TCK-Türkiye Cumhuriyeti Karayolları Genel Müdürlüğü MİGEM- Maden İşleri Genel Müdürlüğü vii

8 BÖLÜM 1 PROJENİN TANIMI VE AMACI viii

9 BÖLÜM I: PROJENİN TANIMI VE AMACI I.1 Proje Konusu, Yatırımın Tanımı, Ömrü, Hizmet Amaçları, Önem ve Gerekliliği, Türkiye Elektrik İletim A.Ş. (TEİAŞ) Genel Müdürlüğü, Devletin genel enerji ve ekonomik politikalarına uygun olarak; elektrik iletimi ve yük dağıtımı ile ilgili faaliyetleri verimlilik ve karlılık ilkelerine göre kurulması öngörülen yeni iletim tesislerinin (şalt, enerji iletim hattı, trafo merkezi) etüt ve planlamasını yapmak, buna bağlı olarak yatırım programına alınıp yapılmasını sağlamak ve tüm iletim tesislerini devralmak, mevcut ve kurulacak tesisleri işletmek, bakım, onarım ve rehabilitasyonunu yapmak ve gerek gördüğünde bu fonksiyonları yerine getirmek üzere, hizmet satın almak amacı ile tarihinde kurulmuştur. Enerji sektöründe temel amaç, artan nüfusun ve gelişen ekonominin enerji ihtiyaçlarının sürekli ve kesintisiz bir şekilde ve mümkün olan en düşük maliyetlerle karşılanabilmesidir. Bu proje kapsamında, TEİAŞ Genel Müdürlüğü tarafından 154 kv geriliminde 1272 MCM iletkenli yaklaşık 98,5 km uzunluğunda Çay SEKA (Afyon 2)-Çölovası-Keçiborlu Enerji İletim Hattının (EİH) tesisi ve işletilmesi planlanmaktadır. Bu proje kapsamında, TEİAŞ Genel Müdürlüğü tarafından 154 kv geriliminde 1272 MCM iletkenli yaklaşık 98,5 km uzunluğunda Çay SEKA (Afyon 2)-Çölovası-Keçiborlu Enerji İletim Hattının (EİH) ve 154 kv Çölovası Trafo Merkezi (TM) tesisi ve işletilmesi planlanmaktadır. EİH güzergahı Afyonkarahisar İli Merkez, Çay, Dinar, Şuhut İlçeleri ve Isparta İli Keçiborlu, Uluborlu, Gönen İlçeleri sınırlarından geçmekte olup, TM ise Afyonkarahisar ili Dinar ilçesi içerisinde tesis edilecektir. Hat boyunca 4 ü nihai, 38 i some direği olmak üzere yaklaşık 264 adet direk dikilmesi planlanmaktadır. Planlanan EİH Afyonkarahisar ili, Çay ilçesi sınırları içerisinde mevcut 154 kv Çay SEKA (Afyon 2) EİH nin 96 nolu direğinden branşman alarak başlayacak olup; Afyonkarahisar ili, Dinar ilçesi sınırları içersinde yapımı planlanan 154 kv Çölovası TM ye Girdi-Çıktı Yaptıktan sonra Isparta ili Keçiborlu ilçesinde bulunan mevcut Keçiborlu TM de son bularak enterkonnekte sisteme bağlanacaktır. Hat boyunca 38 tanesi some olmak üzere 62 tane durdurucu ve 202 tanesi de taşıcı olmak üzere yaklaşık 264 direk kullanılacaktır. Proje alanını gösterir yer bulduru haritası Ek-1 de hat güzergahını gösterir 1/ ölçekli topografik harita Ek-2 de, TM ye ait plankote ise Ek-3 de verilmiştir. Tesisi planlanan enerji iletim hattı ve trafo merkezi ile, enerji kaynağı olarak yüksek gerilime ihtiyaç duyan sanayi alanlarının bu bölgede yaygınlaşması sağlanmış olacaktır. Böylece, Afyonkarahisar ve Isparta illerinde sanayinin gelişmesi sağlanacak ve bölgenin ekonomik ve sosyal gelişimindeki süreklilikte sekteye uğramayacaktır. Dolayısıyla projenin tesis edilmesi, hem bölge ekonomisini hem de Türkiye ekonomisini olumlu yönde etkileyecektir. Tesis edilmesi ve işletilmesi planlanmakta olan bu hattın, en son düzenlemelere göre % 3 amortisman göz önüne alındığında, projenin ömrü yaklaşık 30 yıl olarak öngörülmektedir. Ömrünü tamamlayan hat uygun görülmesi halinde mevcut güzergah kullanılarak yenileme yapılmaktadır. Aksi durumlarda ise direkler yerlerinden sökülerek işletmeye son verilebilir. 1

10 Projenin yerini gösterir, bölgenin enerji üretim-iletim sistem haritası Şekil I.1.1 de verilmiştir. ÇED çalışmalarında, hat güzergahının sağından ve solundan 2.5 km olmak üzere toplam 5 km genişliğinde bir koridor "inceleme alanı" olarak alınacaktır. Bu inceleme alanı içerisindeki hassas ortamlar taranmış olacaktır. 2

11 EİH GÜZERGAHI Takribi EİH Güzergahı Şekil I.1.1. Planlanan EİH ve Bölgenin Enerji Üretim-İletim Sistem Haritası(Ölçeksiz) 3

12 I.2 Projenin Fiziksel Özelliklerinin, İnşaat Ve İşletme Safhalarında Kullanılacak Arazi Miktarı ve Arazinin Tanımlanması Proje kapsamında tesisi ve işletilmesi planlanan EİH Afyonkarahisar ili, Çay ilçesi sınırları içerisinde mevcut 154 kv Çay SEKA (Afyon 2) EİH nin 96 nolu direğinden branşman alarak başlayacak olup; Afyonkarahisar ili, Dinar ilçesi sınırları içersinde yapımı planlanan 154 kv Çölovası TM ye Girdi-Çıktı Yaptıktan sonra Isparta ili Keçiborlu ilçesinde bulunan mevcut Keçiborlu TM de son bularak enterkonnekte sisteme bağlanacaktır Bu proje kapsamında, tesis edilecek olan EİH 154 kv geriliminde 1272 MCM karakteristiğinde yaklaşık 98,5 km uzunluğunda olup Çölovası TM ise 154/33 kv karakteristiğinde planlanmıştır. Tesis edilecek hattın güzergahının sağından ve solundan 2.5 km olmak üzere toplam 5 km genişliğinde bir koridor inceleme alanı olarak belirlenmiştir. Tesisi planlanan 154 kv Çay SEKA (Afyon 2) Çölovası-Keçiborlu EİH güzergahında 38 adet some direği, 4 adet nihai direk ve 202 adet taşıyıcı direkle birlikte yaklaşık 264 adet direk dikilmesi öngörülmektedir. Güzergah boyunca, direk tesislerinin alt montajı sırasında yoğun olmak üzere, hat boyunca yaklaşık 50 m genişliğinde inşaat çalışmaları sürdürülecektir. EİH kapsamında tesis edilecek olan direk yerleri, arazinin vasfına göre kamulaştırılacak, izin alınacak veya tahsis amacı değişikliği yapılacak, TM alanı ise mülkiyet hakkı olarak kamulaştırılacaktır. Güzergah boyunca yaklaşık 50 m genişliğindeki koridor (direk yerleri ve mera alanları hariç) irtifak hakkı olarak kamulaştırılacaktır. EİH için dikilecek direklerin tipleri henüz belirlenmemiştir. Bu nedenle kaplayacakları alanlar kesin olmamakla birlikte her bir taşıyıcı direk için ortalama 200 m 2, her bir durdurucu direk için ise ortalama 300 m 2 alanın kamulaştırılması söz konusudur. Belirtilen alan Kamulaştırma Kanunu gereği mülkiyet hakkı olarak, hat boyunca 50 m genişliğindeki koridor ise irtifak hakkı olarak kamulaştırılacaktır. Kanun gereğince, kamulaştırma planı doğrultusunda kamulaştırılacak alanlar (gerek mülkiyet için ve gerekse irtifak tesisi) için öncelikle anlaşma yoluna gidilecek, anlaşma sağlanamaması durumunda ise uzlaşma komisyonu tarafından kamulaştırmaları yapılarak hak sahiplerine arazi bedelleri ödenecektir. 154 kv Çay SEKA (Afyon 2) Çölovası-Keçiborlu EİH ve 154 kv Çölovası TM için yaklaşık mülkiyet ve irtifak hakkı için kamulaştırılacak alan değerleri Tablo de verilmiştir. Tablo I kv Çay SEKA (Afyon 2)-Çölovası-Keçiborlu EİH ve 154 kv Çölovası TM de Mülkiyet Hakkı ve İrtifa Hakkı Alınacak Alanların Yaklaşık Yüzölçümü Direk Tipi Kamulaştırılacak Alan Adet Alan (m 2 ) Taşıyıcı Direkler 200 m m 2 Durdurucu Direkler 300 m m 2 Direk yerleri için Mülkiyet Hakkı İçin Kamulaştırılacak/izin alınacak /tahsis amacı değişikliği yapılcak alan Trafo merkezi için Mülkiyet Hakkı İçin Kamulaştırılacak/izin alınacak /tahsis amacı değişikliği yapılcak alan m Mülkiyet Hakkı İçin Kamulaştırılacak/izin alınacak /tahsis amacı değişikliği yapılcak toplam alan İrtifak Hakkı İçin Kamulaştırılacak Alan ( m x 50 m) m 2 Kaynak: Takribi Güzergah Planı 4

13 TM, Afyonkarahisar ili Dinar ilçesinde m 2 yüzölçümüne sahip alanda tesis edilecektir. Etüt ve Proje: Bölgedeki enerji nakil durumu göz önüne alınarak ve aşağıda verilen unsurlar titizlikle incelenerek EİH ve TM nin yeri tespit edilir. - Tesis, Bakım, İşletme Kolaylıkları, - Bataklık, Sel Yatağı Heyelana Maruz Alanlar, - Orman, Meyvelik, Kavaklık Gibi Alanlar, - Askeri Sahalar, Hava Meydanları, - Devlet Üretme Çiftlikleri, Kavakçılık Enstitüsü vb. Alanlar, - Telekom hattı ve Mevcut EİH Paralellik Durumu, - Özel Çevre Koruma Alanları, - Karayolları, DDY, Baraj, Gölet, Sulama Kanalları, - İmarlı Sahalar, - Maden ve Kömür Alanları -Milli Park, Tabiat Koruma Alanları vb. Korunan Alanlar Enerji İletim Hattının tesis edilmesi için gerçekleştirilecek çalışmalar; alt montaj, üst montaj ve tel çekimi olmak üzere 3 aşamalı yapılacaktır. Alt Montaj, Üst Montaj ve Tel Çekme İşlemleri; EİH alt montajının ilk işlemi, direk ayaklarının yerleşeceği alanların açılmasıdır. Yaklaşık 3x3 m 2 genişliğinde 3 m derinliğinde açılan 4 ayrı çukura elektrik direğinin ayakları yerleştirilir. Direk ayakları etrafına demir çubukların hazırlanmasının ardından, kalıplar halinde kubbe şeklinde beton dökme işlemi yapılır. Ayrıca, topraklama elektrotları 1.5 m derinliğe gömülür. Toprak direncinin 20 ohm un altındaki yerlere 1 adet, 20 ohm un üzerinde olan yerlerde ise 4 adet elektrot yerleştirilir. Eğer 4 elektrot ile yeterli topraklama sağlanamazsa elektrotlar iletken bir ızgara ile birbirlerine bağlanarak temas alanı arttırılıp yeterli iletkenliğe ulaşılır. Bu işlemlerin tamamlanmasının ardından çukurların kazılması sırasında çıkartılan hafriyat tekrar çukurların kapatılmasında kullanılır ve ayakların etrafına kubbe şeklinde beton dökülerek alt montaj tamamlanır. Üst montaj işleminde; alt montaj sırasında çukurlara yerleştirilen direk ayaklarına galvanizli çelik pilonlar cıvatalarla monte edilerek elektrik direkleri inşa edilir. Direklerin inşasının ardından izolatörler direklere monte edilir. Alt ve üst montaj işlemlerinden sonra tel çekimine geçilir. Elektrik tellerinin çekilmesi işlemi için tel çekme ve fren makinesi kullanılacaktır. Tel çekimi sırasında direklerin kulesinden yıldırıma karşı koruma maksatlı koruma telleri çekilmektedir. Ayrıca kuşları EİH dan uzaklaştırmak için direklere kuşkonmaz, hava taşıtlarının hattı fark etmeleri için ikaz küreleri takılacaktır. Montaj çalışmalarının tamamlanmasının ardından kalite kontrol testleri gerçekleştirilecek ve geçici kabul aşaması başlatılacaktır. Hattın işletmeye alınmasından sonra da kesin kabul işlemleri tamamlanacaktır. EİH inşaat ve montaj çalışmaları tamamlandıktan sonra her türlü güvenlik önlemi için sahanın gerekli yerlerine standart işaretler ve uyarıcı yazılı levhalar yerleştirilecektir. 5

14 Şekil I.2.1. EİH ve TM İş Akış Şeması 6

15 Tablo I.2.2. EİH İş Zamanlama Tablosu AY Yapılacak İşler Bu sürece ait zamanlama ihalenin gerçekleşmesiyle belli olacaktır. Etüt Proje ÇED Prosedürü Kamulaştırma İnşaat ve Montaj İşlemleri Gerekli Testlerin Yapılması İşletme Tablo I.2.3. TM İş Zamanlama Tablosu Yapılacak İşler Primer Techizat ve malzeme temini İnşaat ve Montaj Gerekli testlerin yapılması İşletme TM Ay Bu sürece ait zamanlama ihalenin gerçekleşmesiyle belli olacaktır Tüm bu tesis çalışmaları sırasında öncelikle direklerin kurulacağı alanlarda inşaat çalışmaları yapılacak ve bu alanlarda arazi kullanım şekli değişecektir. İnşaat sırasında mümkün olduğunca mevcut yollar kullanılacak olup, direk diplerine ulaşmak için yeni yan yolarının açılması söz konusu olabilecektir. Bu yollar oluşabilecek hasarlar inşaatı yapan yüklenici tarafından ödenecektir. İnşaat çalışmalarının tamamlanmasının ardından direk yerleri ve yan yollar topografyaya uygun hale getirilecektir. Ancak ormanlık alanlarda açılacak servis yolları daha sonra hattın bakımında da kullanılacaktır. Özellikle tarım alanlarındaki arazilere direklerin kurulmasından sonra tarım aktivitesinin sürdürülmesinde bir sakınca olmayacağı için işletme döneminde arazi kullanımında önemli bir değişiklik olmayacaktır. EİH inşaat çalışmalarının son aşaması olan tel çekme işlemleri sırasında ise yaklaşık 50 m genişliğindeki koridorda özellikle ormanlık sahalarda yapılacak tıraşlamalardan kaynaklı çevresel etki söz konusu olacaktır. Bu çalışmalar sırasında ilgili Orman Bölge Müdürlüğünden, alınan izinlerin ardından çalışmalar başlayacaktır. Konu ile ilgili detaylı çalışmalar ÇED raporu içerisinde sunulacaktır. TM için kamulaştırılan arazide inşaat çalışmaları yapılacak olup, bu alanda arazi kullanım şekli tamamen değişecektir. EİH ve TM çalışmaları eş zamanlı olarak yürütülecektir. 7

16 Projenin çevresel etki değerlendirme çalışmaları kapsamında, güzergâh boyunca iklim, topografya, bitki örtüsü ve çeşitli büyük toprak grupları Isparta ve Afyonkarahisar İl Çevre Durum Raporları verilerinden faydalanılarak Bölüm III de anlatılmıştır. I.3. Önerilen Projeden Kaynaklanabilecek Önemli Çevresel Etkilerin Genel Olarak Açıklanması (Su, Hava, Toprak Kirliliği, Gürültü, Titreşim, Işık, Isı, Radyasyon Vb.) Tesis edilmesi planlanan 154 kv Çay SEKA (Afyon 2)-Çölovası-Keçiborlu EİH ve 154 kv Çölovası TM projesinin arazi hazırlama ve inşaat aşamasında; kazı, inşaat, montaj vb. işlemlerden kaynaklanacak çevresel etkiler beklenmektedir. Buna göre arazi hazırlama ve inşaat aşamasında; gerek çalışacak personelden ve gerekse yapılacak inşaat, montaj vb çalışmalardan dolayı atık su, katı atık, emisyonlar ve gürültü kirliliği oluşması söz konusu olacaktır. Projenin işletme aşamasında ise herhangi bir atık su veya emisyon oluşmayacaktır. İşletme aşamasında insan ve çevre sağlığı açısından en önemli husus; Elektromanyetik Alan (EMA), katı atık ve gürültüdür. Proje kapsamında EİH arazi hazırlık ve inşaat aşamasında; -alt montaj çalışmalarında 10 kişi, -üst montaj çalışmalarında 20 kişi, -tel çekme işlemlerinde 15 kişi olmak üzere; Trafo merkezi hazırlıkları ve inşaat aşamasında; -Hafriyat ve arazinin hazırlanması çalışmalarında 15 kişi, -İnşaat ve betonarme çalışmalarda 15 kişi, -Malzeme temini ve montajında 15 kişi çalışması planlanmaktadır. tüm işlemleri aynı anda yapılması durumunda yaklaşık 45 kişi çalışacaktır. TM de ise hafriyat işleri tamamlanmadan diğer aşamalara geçilemeyeceğinden aynı anda en fazla 30 kişi çalışması beklenmektedir. Dolayısıyla bu rapordaki tüm hesaplamalar bu değerler üzerinden yapılmıştır. Projenin gerek inşaat ve gerekse de işletme aşamasında projenin önemli çevresel etkileri ve alınacak önlemler hususunda gerekli bilgiler ve hesaplamalar, Bölüm IV te detaylı olarak açıklanmıştır. I.3.1. İnşaat ve İşletme Aşamasında Gerekli Olan Su İhtiyacının Nereden Temin Edileceği ve Oluşan Atık Suyun Bertaraf Sistemi İnşaat Aşaması : Projenin arazi hazırlama ve inşaat aşamasında çalışacak personeller, en yakın yerleşim yerlerinde, mevcut yapılarda (elektrik, su ve kanalizasyonu olan imarlı konutlar vb.) ihtiyaçlarını karşılayacaklardır. Dolayısıyla çalışanların ihtiyaç duyacağı içme ve kullanma suyu mevcut tesislerden (içme suyu şebeke hattı) sağlanacak olup, çalışanlardan kaynaklanacak evsel nitelikli atık sular ise; yapının mevcut atık su sistemine (fosseptik veya kanalizasyon sistemi) verilerek bertaraf edilecektir. Şantiye kurulması durumunda ise su tankerler yardımıyla şebeke suyundan sağlanarak şantiyeye taşınacak, oluşan atık sular sızdırmasız fosseptikte biriktirilip ilgili belediye ait veya kiralanacak vidanjörler ile şantiye alanından uzaklaştırılarak en yakın belediyenin atık su sistemine verilerek bertaraf edilecektir. EİH ve TM inşaat çalışmalarında yapılacak beton imalatları için; arazide ulaşımın mümkün olduğu yerlerdeki inşaat çalışmalarında hazır beton (beton santralinde hazırlanarak mikser araçları ile direk yerine getirilen beton) kullanılacaktır. Ulaşım imkanlarının mümkün olmadığı yerlerdeki inşaat çalışmaları için ise yerinde döküm beton 8

17 imalatı yapılacaktır. Hazır beton için gerekli su beton tedarikçi firma tarafından betonun hazırlandığı yerde temin edilmektedir. Yerinde döküm beton için gerekli su ise çevredeki doğal su kaynaklarından veya belediye şebekelerinden satın alınmak suretiyle karşılanacaktır. Doğal su kaynaklarından su temini için DSİ Bölge Müdürlüğünden ilgili izinler alınacaktır. Gerek hazır beton ve gerekse yerinde dökme beton imalatlarında kullanılacak sular, malzeme bünyesinde kalacağından herhangi bir atık su oluşturmayacaktır. Ayrıca çalışma yapılan yerde beton imalatların bitmesinden sonra geri dönen mikser araçlarının yıkanması, proje sahası ve yakın çevresinde yaptırılmayacak olup, beton tedarikçi firmanın kendi sahasında (beton santrali) yapması sağlanacaktır. İnşaat aşamasında çalışanlardan oluşacak atık su miktarının 11,25 m³/gün, olması beklenmektedir. Atık sularla ilgili hesaplamalar ve detaylı bilgiler, Bölüm IV de verilmiştir. İşletme Aşaması : EİH nin İşletme aşamasında atık su oluşması beklenmemektedir. EİH nin işletme aşmasında sadece belli aralıklarla ve gerek duyulduğunda (tellerin uzaması, izolatörlerdeki sorunlar vb.) bakım ekiplerinin çalışması söz konusudur. TM nin İşletme aşamasında ise 8 saatlik vardiya ile yaklaşık 3 kişi, toplamda 9 kişi bulunacaktır. İşletme aşamasında atık su miktarı 1,35 m³/gün olması beklenmektedir. I.3.2. Katı Atık İnşaat Aşaması : Projenin arazi hazırlama ve inşaat aşamasında çalışacak personel, ihtiyaçlarını kurulacak şantiye alanında karşılayacaklardır. Şantiye alanındaki personelden kaynaklı oluşacak evsel nitelikli katı atıklar; bölgedeki belediyeye ait konteynırlarda toplanacak, konteynırlarda toplanan katı atıklar ise belli periyotlarda ilgili belediye tarafından alınarak, katı atık bertaraf tesisinde bertaraf edilecektir. Çalışan personelden kaynaklanacak evsel katı atık miktarının yaklaşık 100,50 kg/gün olacağı ve diğer detaylar Bölüm IV te verilmiştir. İşletme aşamasında TM de 8 saatlik vardiya ile yaklaşık 3 kişi toplamda 9 kişi görev alacak olup; çalışanlardan kaynaklı evsel nitelikli katı atık miktarı 12,06 kg/gün olacak ve oluşacak bu atıklar, TM çevresinde çeşitli noktalara yerleştirilen ağzı kapalı çöp bidonlarında toplanacaktır. Geri kazanımı mümkün olan atıklar, ayrı konteynırlarda biriktirilerek ilgili belediye veya geri kazanım firmalarınca alınması sağlanacaktır. Geri kazanımı mümkün olmayan organik atıklar ise çeşitli noktalara yerleştirilen ağzı kapalı çöp bidonlarında toplanarak, ilgili Belediyece bertaraf edilecektir. Ayrıca EİH ve TM nin arazi hazırlık, inşaat ve montaj çalışmalarında oluşacak, inşaat (demir, tahta metal vb.) ve ambalaj atıkları (çimento kağıdı, trafo merkezindeki makine ve ekipmanların kapları, kağıt, strafor vb.) hurda olarak toplanacaktır. Geri kazanımı mümkün olan atıklar yeniden kullanılacak ve/veya lisans almış geri dönüşüm firmalarına verilecektir. Geri kazanımı mümkün olmayan atıklar ise ilgili belediyenin katı atık toplama sistemine verilerek bertaraf edilmesi sağlanacaktır. İnşaat sırasında çalışması planlanan araçların bakımlarından oluşabilecek atık yağ, akü ve lastikler ilgi yönetmelikler dahilinde bertaraf edilecek olup, bu bakım işleri en yakın akaryakıt istasyonu veya servislerde yapılacak ve böylece proje alanın herhangi bir atık oluşumu söz konusu olmayacaktır. 9

18 İşletme Aşaması : Projenin işletme aşamasında ise EİH ve TM nin bakım çalışmalarından dolayı katı atık oluşması söz konusu olacaktır. Bakım sırasında tespit edilen hasarlı malzemeler yenisi ile değiştirilecek, eskileri TEİAŞ a ait depolarda stoklanacak ve daha sonra da hurda olarak lisanslı firmalara satılacaktır. Katı atıkların bertarafı ile ilgili detaylı bilgiler, Bölüm IV de verilmiştir. I.3.3. Hava Kalitesine Etkiler Projenin arazi hazırlama ve inşaat aşamasında direklerin temel çukurları için yapılacak kazı işlemlerinden dolayı emisyon oluşumu söz konusu olacaktır. Araçların egzozlarından çıkan gaz emisyonlarının kontrolleri ise araçların Emisyon Pulları sayesinde kontrol edilecektir. Toz emisyonu ile ilgili hesaplamalar Bölüm IV de diğer emisyonlar ile ilgili hesaplamalar ve detaylı bilgiler hazırlanacak ÇED Raporu'nda verilecektir. I.3.4. Gürültü Projenin arazi hazırlama ve inşaat aşamalarında; kazı, inşaat, montaj ve tel çekimi çalışmalarından, işletme döneminde ise iletkenlerden oluşan korona gürültüsü söz konusu olacaktır. İnşaat sırasında çalışması planlanan araçların oluşturacağı gürültü değerleri ve hesaplamaları Bölüm IV de verilmiştir. İşletme döneminde oluşması muhtemel korona gürültüsü ise çevrede oluşabilecek seslere oranla çok düşük olmasından dolayı göz ardı edilebilir. I.3.5 EMA (Elektromanyetik Alan) Projenin işletme aşamasındaki en önemli hususlardan biri, enerji iletim hatlarından yayılan elektromanyetik alanların etkisidir. Henüz elektromanyetik alanların insan ve çevreye olan etkisi kesin olarak kanıtlanmamış olmakla birlikte çalışmalar sürmektedir. Konuyla ilgili günümüze dek yapılmış çalışmalar, literatür bilgileri ve elde edilen sonuçlar Bölüm IV de detaylı olarak irdelenmiştir. I.3.6 Hafriyat EİH alt montaj işlemleri kapsamında hafriyat çalışmaları yapılacaktır. Alt montaj işlemlerinde çıkartılan hafriyat direk temellerine dolgu işlemlerinde değerlendirilecektir. Artan hafriyat ise direk çevresinde tesviye amacıyla kullanılacak olup, hafriyat taşınması ve hafriyat atığı söz konusu olmayacaktır. TM için arazi tesviye çalışmaları ve temel kazısı çalışmalarında çıkacak olan hafriyat mücavir alan içerisinde İlgili Belediye, mücavir alan dışında ise Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünün göstereceği ruhsatlı hafriyat döküm sahasına taşınarak bertaraf edilecektir. I.3.7 Tehlikeli Atık, Tıbbi Atık, Atık Pil ve Akümülatörler: İnşaat Aşaması : Proje konusu faaliyet, TM ve EİH inşaat aşamasında tehlikeli atık ve tıbbi atık oluşması söz konusu olmayacaktır. Bunun yanı sıra projede çalışacak araçların bakımları en yakın servislerde yapılacağı için proje sahasında Atık Pil ve Akümülatör Kontrolü Yönetmeliği kapsamında atık oluşmayacaktır. İşletme Aşaması: Projenin işletme aşamasında ise tesisin bakım çalışmalarından dolayı katı atık oluşması söz konusu olacaktır. Bakım sırasında tespit edilen hasarlı malzemeler yenisi ile 10

19 değiştirilecek, eskileri depolarda stoklanacaktır. Yeniden kullanıma uygun olmayan malzemeler, yönetmeliklere uygun olarak bertaraf edilecektir. Tesis edilecek trafo içerisinde oluşan ısının izolasyonunu sağlayan ekonomik ömrü 25 yıl olan 40 ton izolasyon yağı bulunmaktadır. Ekonomik ömrünü dolduran izolasyon yağları, tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği hükümleri doğrultusunda; Atık yağlarla kontamine olmuş ambalajlar (varil), ekipmanlar, bez, üstübü vb. malzemeler ise tarih ve sayılı RG de yayımlanarak yürürlüğe giren Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği hükümleri doğrultusunda Çevre ve Şehircilik Bakanlığından geri dönüşüm/bertaraf lisansı almış firmalar kanalı ile bertaraf ettirilecektir. Tesisi planlanan TM de rölelerin beslemesi için 110 adet haberleşmeyi sağlamak amacıyla 24 adet 2V tipinde aküler kullanılacaktır. TM de yapılacak bakım sonrasında değiştirilmesi gereken aküler yenisi ile değiştirilecek, ömrünü tamamlamış aküler ise tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği hükümleri doğrultusunda lisanslı firmalara teslim edilecektir. I.4. Yatırımcı Tarafından Araştırılan Ana Alternatiflerin Bir Özeti Ve Seçilen Yerin Seçiliş Nedenlerinin Belirtilmesi. Proje kapsamında tesisi planlanan 154 kv Çay SEKA (Afyon 2)-Çölovası-Keçiborlu EİH ve 154 kv Çölovası TM güzergahının belirlenmesinde arazinin topografik ve coğrafi koşulları dikkate alınmıştır. Belirtilen bu ana nedenlere ilaveten güzergah seçiminde, TM ve EİH nin yerleşim yerlerine olan mesafesi, tesis - bakım - işletme kolaylıkları, bataklık - sel yatağı - heyelana maruz alanlar, orman - meyvelik - kavaklık gibi alanlar, askeri sahalar, hava meydanları - devlet üretme çiftlikleri - kavakçılık enstitüsü vb. olan alanlar, PTT, Özel Çevre Koruma Alanları, Karayolları, Devlet Demir Yolları, baraj, gölet, sulama kanalları, imarlı sahalar, maden, kömür alanları, arazi kullanım durumları gibi önemli unsurlar göz önünde bulundurulmuştur. Güzergahın belirlenmesinde etkili olan bir diğer unsur da planlanan EİH bölgedeki yük dağılımıdır. Bu unsurlar dikkate alınarak, takribi güzergah seçimi yapılmıştır. Ayrıca yapılmakta olan ÇED çalışmaları kapsamında devam eden haritalama çalışmaları ile birlikte, ilgili kurumların ve yörede yaşayan halkın görüşleri alınacaktır. EİH güzergahındaki olası değişiklikler için ÇED çalışmaları, güzergahın sağından ve solundan 2,5 km olmak üzere toplam 5 km genişliğindeki inceleme alanı içerisinde yapılacak olup ÇED Raporu bu alanın tamamı taranarak hazırlanacaktır. TM nin yeri ve EİH nin takribi güzergahı yukarıda açıklanan unsurlar dikkate alınarak belirlenmiş olup, EİH güzergah planı Ek-2 de, TM ye ait plankote ise Ek-3 de verilmiştir. 11

20 BÖLÜM II PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KONUMU 12

21 BÖLÜM II: PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KONUMU II.1. Proje Yeri ve Alternatif Alanların Mevkii, Koordinatları, Yeri Tanıtıcı Bilgiler. TEİAŞ Genel Müdürlüğü tarafından tesisi ve işletmesi planlanan 154 kv gerilimli yaklaşık 98,5 km uzunluğundaki Çay SEKA (Afyon 2)-Çölovası-Keçiborlu EİH ve Çölovası TM güzergahı; Afyonkarahisar ili Merkez, Çay, Dinar, Şuhut ilçeleri ile Isparta ili Keçiborlu, Uluborlu, Gönen ilçeleri sınırları içerisinde kalmaktadır. Çevresel etki değerlendirme çalışmaları kapsamında güzergahın sağından ve solundan 2,5 km olmak üzere toplam 5 km lik bir koridor değerlendirilmektedir. Bunun sebebi, proje ile ilgili Kurum kuruluşlardan alınacak görüşler doğrultusunda yapılması muhtemel güzergah değişikliğinin bu koridor içerisinde kalmasını sağlamaktır. Projeye ait Yer Bulduru Haritası Ek-1 de, EİH güzergahından fotoğraflar Ek-3 te verilmiştir. Planlanan EİH güzergahının en yakın yerleşim yerleri, yerleşim yerlerinin hatta göre konumları ve hat güzergahına uzaklıklarını gösterir liste Tablo II.1.1 de verilmiştir. Some noktalarının koordinatları ise 1/ ölçekli Ek-2 de sunulan pafta üzerinde belirtilmiştir. Tablo II.1.1. EİH Güzergahına En Yakın Yerleşim Merkezleri ve Güzergaha Uzaklıkları Yerleşim Yeri İlçesi İli Takribi Güzergaha Yönü Takribi Güzergaha Merkezden Mesafesi (m) Çiçektepe Dinar Afyonkarahisar Kuzey 2300 Kadılar Dinar Afyonkarahisar Güney 2200 Tatarlı Dinar Afyonkarahisar Kuzey 1300 Akçin Dinar Afyonkarahisar Doğu 600 Alparslan Dinar Afyonkarahisar Doğu 1300 Bağcılar Dinar Afyonkarahisar Batı 2950 Ergenli Dinar Afyonkarahisar Doğu 450 Okçular Dinar Afyonkarahisar Güneydoğu 1100 Karaadilli Şuhut Afyonkarahisar Batı 2300 Karacaren Şuhut Afyonkarahisar Güneydoğu 2800 Bozan Şuhut Afyonkarahisar Batı 2250 Demirbel Şuhut Afyonkarahisar Doğu 1600 Uzunpınar Şuhut Afyonkarahisar Doğu 2600 İnli Çay Afyonkarahisar Batı 2750 Çayıryazı Çay Afyonkarahisar Doğu 2990 Bulanık Çay Afyonkarahisar Doğu 2850 Göcen Çay Afyonkarahisar Kuzeybatı 100 kılıçyaka Çay Afyonkarahisar Doğu 700 Keçiborlu Keçiborlu Isparta Güney 1000 İncesu Keçiborlu Isparta Batı 2800 Özbahçe Keçiborlu Isparta Doğu 700 İleydağı Uluborlu Isparta Doğu 2200 Kaynak: 1/ Ölçekli Güzergah Planı Tablo II.1.1 de yerleşim yerlerinin hatta göre konumları ve uzaklıkları yerleşim yeri merkezleri esas alınarak takribi olarak belirtilmiş olup, sadece konum belirlemeye yönelik bir bilgi niteliğindedir. Anılan mesafeler taahhüt değildir. Söz konusu mesafeler inceleme 13

22 koridoru içerisinde kesin güzergah çalışmaları sırasında ve daha sonra teknik gerekçeler nedeniyle değişkenlik göstere(bile)cektir. Güzergahı Tanıtıcı Genel Bilgiler 1/ ölçekli topoğrafik harita üzerinde güzergah ve güzergahın (some noktalarının koordinatları) gösterildiği planlar Ek-2 de verilmiştir. Planlanan EİH Afyonkarahisar ili Çay ilçesi sınırları içerisinde mevcut 154 kv Çay SEKA (Afyon 2) EİH nin 96 nolu direğinden branşman alarak başlayacak olup; Afyonkarahisar ili, Dinar ilçesi sınırları içersinde yapımı planlanan 154 kv Çölovası TM ye Girdi-Çıktı yaptıktan sonra Isparta ili Keçiborlu ilçesinde bulunan mevcut Keçiborlu TM ye bağlanarak sonlanacaktır. Tesisi Planlanan EİH Isparta ili Keçiborlu İlçesi kuzeyinde bulunan Keçiborlu TM den başladıktan sonra TM nin yaklaşık 100 m kuzeyinden geçen demir yolu üzerinden atlamaktadır. EİH aynı Tren yolunu K18-K17 some noktaları arasında tekrar kesmektedir. Ayrıca planlanan EİH K18-K16 arasında Keçiborlu-Yalvaç yolu ve Keçiborlu-Uluborlu yol atlaması, Ergenli köyünün kuzeyinde (K7-K6 arası), K5-K4 some noktaları arasında ve Karaadilli Köyünün güney doğusunda Ç16-Ç15 some noktaları arasında Konya-Denizli yolu yol atlaması; Ç3-Ç4 arasında ise dere ve yol atlaması yaparak Afyon-Konya yoluna yaklaşık 100 m mesafedeki mevcut 154 kv Çay SEKA (Afyon 2) EİH nin 96 nolu bağlanarak son bulmaktadır. Ayrıca EİH nin 5 km lik inceleme koridorundaki yerleşim yeri merkezlerine yaklaşık olarak mesafeleri ve takribi yönü Tablo II.1.1.de verilmiştir. 14

23 BÖLÜM III PROJE YERİ VE ETKİ ALANININ MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİ

24 BÖLÜM III: PROJE YERİ VE ETKİ ALANININ MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİ III.1. Önerilen Proje Nedeniyle Kirlenmesi Muhtemel Olan Çevrenin; Nüfus, Fauna, Flora, Jeolojik ve Hidrojeolojik Özellikler, Doğal Afet Durumu, Toprak, Su, Hava (Atmosferik Koşullar) İklimsel Faktörler, Mülkiyet Durumu, Mimari ve Arkeolojik Miras, Peyzaj Özellikleri, Arazi Kullanım Durumu, Hassasiyet Derecesi (EK-V Deki Duyarlı Yöreler Listesi de Dikkate Alınarak) ve Yukarıdaki Faktörlerden Birbiri Arasındaki İlişkileri de İçerecek Şekilde Açıklanması. III.1.1. Nüfus III Yöredeki Kentsel ve Kırsal Nüfus Proje kapsamında tesis edilmesi planlanan 154 kv Çay SEKA (Afyon 2)-Çölovası- Keçiborlu EİH ve 154 kv Çölovası TM projelerinin inşaat ve işletme aşamalarında olası sosyo-ekonomik etkilerin en belirgin olması tahmin edilen bölge proje alanı yakın çevresindeki yerleşim alanıdır. Bahsi geçen bu bölgede sosyo-ekonomik etkilerin değerlendirilmesi ve mevcut sosyo-ekonomik yapının belirlenmesi amacıyla Türkiye İstatistik Kurumu ndan (TÜİK) elde edilen Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS), 2012 Nüfus Sayımı sonuçları değerlendirilmiştir. Projenin uygulandığı Afyonkarahisar ve Isparta illerinin ADNKS, 2012 Nüfus Sayımı sonuçlarına göre; Afyonkarahisar ili nüfusu toplam kişi iken Isparta ili nüfusu kişi olarak tespit edilmiştir. Tablo III Afyonkarahisar ve Isparta İllerinin, 2012 Yılı Nüfusu Verileri İl/İlçe merkezi Belde/Köy Toplam Türkiye Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın Afyonka rahisar İl/İlçe merkezi Belde/Köy Toplam Türkiye Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın Isparta Kaynak: TÜİK verileri, 2012 Afyonkarahisar iline ait 2012 yılı nüfus sayım sonuçlarının ilçelere göre dağılımını gösterir tablo aşağıda verilmiştir. Tablo III Afyonkarahisar ve Isparta İllerinin, 2012 Yılı İlçelere Göre Şehir ve Köy Nüfusu Verileri İl/İlçe merkezi Belde/Köy Toplam Afyonkarahisar Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın Merkez Çay Dinar Şuhut Toplam İl/İlçe merkezi Belde/Köy Toplam Isparta Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın Gönen Keçiborlu Uluborlu Toplam Kaynak: TÜİK verileri,

25 III Nüfus Hareketleri ve Göçler Afyonkarahisar ve Isparta illerinin dönemine ait göç istatistiklerini gösterir tablo aşağıda verilmiştir Tablo III Afyonkarahisar ve Isparta İllerinin Aldığı Göç, Verdiği Göç, Net Göç ve Net Göç Hızı ( Dönemi) İl ADNKS 2011 Nüfusu Aldığı Göç Verdiği Göç Net Göç Net Göç Hızı Türkiye Afyonkarahisar ,75 İl ADNKS 2011 Nüfusu Aldığı Göç Verdiği Göç Net Göç Net Göç Hızı Türkiye Isparta ,13 Kaynak: TÜİK verileri, 2012 III Nüfusun Yıllara Göre Değişimi Tablo III Afyonkarahisar İli Nüfusun Yıllara Göre Değişimi Afyonkarahisar Toplam nüfus yoğunluğu Toplam nüfus yoğunluğu Toplam nüfus yoğunluğu Merkez Çay Dinar Şuhut Toplam Tablo III Isparta İli Nüfus Değişim Oranı İl Toplam İl ve İlçe Merkezleri Belde ve Köyler Nüfus Artış Hızı (%») Isparta ,20 63,31 Kaynak: TÜİK, 2010 Isparta İli 2009 ve 2010 yıl sonu verileri karşılaştırıldığında il ve ilçe merkezlerinde nüfusun artış gösterdiği, belde ve köylerde ise nüfusta azalma olduğu görülmektedir. Yıllık nüfus artış hızı Türkiye genelinde 2009 yılında %o 14,50 iken 2010 yılında % 15,88 olmuştur ve 2010 yıllarında Isparta İlinin yıllık nüfus artış hızı Türkiye ortalamasına göre oldukça yüksek değerler göstermiştir. III.1.2. Flora ve Fauna Flora ve fauna çalışmaları, verilecek olan özel formata göre ÇED Raporu nda bu başlık altında detaylandırılacaktır. Flora listesinde bitki türlerinin Latince ve Türkçe adları, endemizm durumları, tehlike kategorileri, fitocoğrafik bölgeleri, nispi bolluk dereceleri, habitatları belirtilecektir. ÇED Raporu nun flora kısmı oluşturulurken arazi çalışmasında elde edilen veriler doğrultusunda bitki türlerinin teşhisi için Davis in Flora of Turkey and East Aegean Islands adlı eserinden yararlanılacak, hazırlanacak flora listesinin tam ve eksiksiz olması amacıyla aynı eserden literatür çalışması yapılacak, bu bölgede daha önceden yapılan araştırma, yayın, makale ve tez çalışmaları varsa araştırılarak yapılan arazi çalışması desteklenecektir. 17

26 Faaliyet alanı ve çevresinde bulunabilecek endemik bitki türlerinin belirlenmesinde Ekim, T. (2000) tarafından hazırlanan Türkiye Bitkileri Kırmızı Kitabı adlı yayından yararlanılacaktır. Faaliyet alanı ve çevresinde endemik bitki türlerinin bulunması halinde bunların adları ve kategorileri kapsam belirleme sonrası verilecek özel formata göre hazırlanacak ÇED Raporu nda yer alacaktır. Fauna türlerinden amfibi, sürüngen, kuş ve memeli türlerinin Latince ve Türkçe adları, Bern Sözleşmesi Ek-2 ve Ek-3 listelerinin hangisinde yer aldığı, habitatları, IUCN kategorileri, T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü nün 26 Mayıs 2010 tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren Av Dönemi Merkez Av Komisyonu Kararları Ek-I (Çevre ve Orman Bakanlığınca Koruma Altına Alınan Yaban Hayvanları), Ek-II (Merkez Av Komisyonunca Koruma Altına Alınan Av Hayvanları), Ek-III (Merkez Av Komisyonunca Avına Belli Edilen Sürelerde İzin Verilen Av Hayvanları) listeleri ilgili fauna tablolarına işlenecektir. III.1.3 Jeolojik ve Hidrojeolojik Özellikler ile Doğal Afet Durumu AFYONKARAHİSAR İLİ İlin Topografyası ve Jeomorfolojik Durumu: KB-GD yönünde uzanan Akşehir - Afyonkarahisar depresyonu kuzeyi ve güneyi dağlık olan bölgeyi ikiye ayırır. Depresyonun kuzeyinde Paleozoyik yaşlı mermer, metakonglomera ve şistlerden oluşan kaya birimlerinden meydana gelmiş 1500 m nin üzerinde yükseltiye sahip dağlar yer alır. Güneye doğru 1000 m yükseltisinde Afyon ovası yer alır.depresyonun güneyindeki dağlık alan Afyon kent merkezinin bulunduğu yerde ovanın kenarından başlayarak ve yükseltisi 1500 m yi geçen volkanik tepelere geçer. Bu dağlık alanın doğusunda Şuhut, batısında ise Sincanlı, kuzeyinde Afyonkarahisar ovası yer alır. Akarçay Havzası güneydoğudan ise Paleozoyik yaşlı kayaçlardan oluşan Toros Kuşağına ait Sultandağları ile sınırlandırılır. Akşehir - Afyonkarahisar çöküntü alanının orta kesimlerinde Eber ve Akşehir Gölleri bulunur. Subsidans havzası niteliğindeki Akşehir-Afyonkarahisar çöküntü alanını denetleyen ana faylar K-G ve KB-GD yönlerindedir. Bölgede genç epirojenik hareketlerin kuzeyde genel bir yükselme, güneyde ise bir alçalma şeklinde görüldüğü ve bu hareketlerin bölgenin morfolojik yapısında önemli rol oynadığı görülmektedir. Bölgedeki çökme ve yükselmelerin sonucunda kaide seviyesinde önemli değişiklikler meydana gelmiş ve Kuvaternerde erozyonun şiddetlenmesine neden olmuştur. Akşehir-Afyonkarahisar çöküntü alanın en önemli akarsuyu olan Akarçay depresyon yönünde menderes çizerek akar ve Akarçay in yatağı ovanın en alçak kısımlarını oluşturur. Burada akarsu örgülü drenaj tipindedir. Ovanın kuzeyinde metamorfik kaya birimlerinden meydana gelmiş yüksek temel önünde limnik -flüvyal kökenli Neojen katmanları genel olarak depresyonun güneyindeki Neojen çökellerine göre daha az eğimlenmiştir. Yarılmış plato yapısındaki Pliyo- Kuvaterner yüzeyine ilişkin masa düzlükleri, aşınıma dayanıklı silisifıye kireçtaşlarından oluşan yapısal yüzeyler olup, eğimleri yataya yakındır. İscehisar ve çevresinde KB-GD yönünde uzanan mermerler ve onların üzerinde volkanik kökenli birimler yer alır. İscehisarda Seyitler Deresi Vadisi tüfler içinde açılmış olgun bir vadidir. İscehisar doğusunda Şeydiler Köyü çevresinde tüfler üzerinde farklı aşınım sonucunda mağara ve peri bacaları oluşmuştur. Tüfler palotopoğrafyanın çukur kısımlarını doldurmuştur. Depresyonun güneyinde volkanikler sertlikleri ve dayanıklıkları ile bölgenin yüksek kısımlarını oluşturur. Çeşitli domsal yapılar gözlenir. 18

27 Sincanlı Ovası çevresi yüksek dağlar ile çevrili bir çöküntü ovasıdır. Ovanın güneyinde birikinti konileri oluşmuş, daha sonra bu koniler dereler ile yarılmıştır. Bölgenin güneyinde yer alan K-G doğrultusunda uzanan Şuhut ovasının çevresi yüksek dağ ve tepeler ile çevrilidir. Tektonik kökenli Şuhut Ovası, Kumalar Dağından gelen aşınım gereçleri ile dolmaktadır. Akarçay Havzasını güneyden kuşatan Sultandağları 2300 m yükseltisine kadar uzanır. Sultandağları ndan çöküntü alanına akan dereler derin vadiler oluşturmuş ve bu derelerin düzlüklere ulaştığı yerlerde çok sayıda alüvyon yelpazesi oluşmuştur. DAĞLAR Ahır Dağları: 1940 m. yüksekliktedir. Sinanpaşa ile Sandıklı ilçeleri arasındadır. Dağın eteklerinde çamlıklar görülür. Akdağ: 2449 m. yüksekliktedir. Sandıklı ve Dinar ilçeleriyle Denizli nin Çivril ilçeleri arasındadır. Çevresi ormanlıktır. Burgazdağı: 1754 m. yüksekliktedir. Hocalar ile Uşak ilinin Banaz ilçesi arasındadır. Emirdağları:2307 m yüksekliği olan bu dağlar, Bolvadin ilçesi ile adını verdiği Emirdağ ilçesi arasındadır. Kumalar Dağları: 2447 m. yüksekliği olan bu dağımız, Sandıklı-Şuhut arasında yer alır. Paşave Bey Dağları: Paşa ve Bey dağları 1750 m. yüksekliktedir. Bolvadin ve Bayat ilçeleri arasında yükselen tepeye Paşa dağı, batı ve kuzey yönünde Eskişehir iline kadar uzanan dağlara da Bey dağları denilir. Maymun Dağları: 1622 m. yükseklikte olan bu dağ batı bölgesindedir. Bozdağ: 1250 m. yüksekliğinde olup batı bölgesindedir. SöğütDağları: 1919 m. yüksekliğindeki bu dağ, Dinar ve Dazkırı ilçelerimiz arasındadır. Sultandağları: 2519 m. yüksekliği olan bu dağlar, adını verdiği Sultandağı ilçesi ve Akşehir yönünde uzanmaktadır. OVALAR Afyonkarahisar Ovası: Tamamı kapalı bir havza durumundadır. Akarçay ın kuzeybatı-güneydoğu yönünde katettiği geniş düzlükler halindedir. Kuzeyinde Eynihan dağları (Beydağı 1750 m., Şamdağ 1500 m., Emirdağları 2066 m.) ve batıda Kalecik tepelerinin yer aldığı Kumalar dağları vardır. Akarçayın sağında ve solunda uzanan ova, Eber ve Akşehir göllerine çok az bir eğimle alçalmaktadır. 19