ÖMRÜNÜ TAMAMLAMIŞ LASTİKLERİN GERİ KAZANIMINDA PİROLİZ YÖNTEMİ

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "ÖMRÜNÜ TAMAMLAMIŞ LASTİKLERİN GERİ KAZANIMINDA PİROLİZ YÖNTEMİ"

Ekin İnan
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 ÖMRÜNÜ TAMAMLAMIŞ LASTİKLERİN GERİ KAZANIMINDA PİROLİZ YÖNTEMİ Onursal Yakaboylu Aslı İşler Filiz Karaosmanoğlu 1 Onursal Yakaboylu - Atık Sempozyumu / Antalya 19/04/2011

2 İÇERİK Lastik Atık lastik Atık lastik yönetimi Atık lastik pirolizi Vargılar ve öneriler 2 Onursal Yakaboylu - Atık Sempozyumu / Antalya 19/04/2011

3 LASTİK Butadien Kauçuğu Doğal Kauçuk } Yapısında } Doğal kauçuk } Yapay kauçuk } Karbon siyahı } Çelik } Bez kuşak } Çeşitli dolgu maddeleri Bileşim (Ağır. % si) Binek Lastiği Kamyon Lastiği Doğal kauçuk Yapay kauçuk Karbon siyahı Çelik 9,6-15 9,6-15 Bez kuşak, dolgu maddeleri, hızlandırıcılar, ozonlaştırmayı engelleyici maddeler Ortalama Ağırlık, (kg) 6, Stiren Butadien Kauçuğu 3 Onursal Yakaboylu - Atık Sempozyumu / Antalya 19/04/2011

% si) Binek Lastiği Kamyon Lastiği Doğal kauçuk 14 27 Yapay kauçuk 27 14 Karbon siyahı 28 28 Çelik 9,6-15 9,6-15 Bez

4 LASTİK ÜRETİMİ 1,29 milyar adet (2007) 26 milyon adet (2005) 4 Onursal Yakaboylu - Atık Sempozyumu / Antalya 19/04/2011

5 ATIK LASTİK Kaplamaya uygun olmayan, faydalı ömrünü tamamlamış, üretim hatası bütün veya parça lastikler 1 milyar adet (>10 milyon ton) 4,5 milyon ton 3 milyon ton 200 bin ton *Yasal mevzuat ve çevresel sorunlar* 5 Onursal Yakaboylu - Atık Sempozyumu / Antalya 19/04/2011

ton) 4,5 milyon ton 3 milyon ton 200 bin ton *Yasal mevzuat ve

6 ATIK ASTİK VE ÇEVRE Alıcı ortama doğrudan verildiğinde 6 Onursal Yakaboylu - Atık Sempozyumu / Antalya 19/04/2011

7 ATIK LASTİK YÖNETİMİ Oluşturduğu çevresel sorunlar + Yasal mevzuat Atık lastik yönetiminin zorunluluğu 7 Onursal Yakaboylu - Atık Sempozyumu / Antalya 19/04/2011

8 KULLANILMIŞ LASTİKLER Diş Derinliği İzin Verilen Ölçüde İse Diş Derinliği İzin Verilen Ölçüde Değilse Lastiğe Tekrar Diş Açma Lastiği Yeniden Kaplama Atık Lastik Yeniden kullanım Kullanım Depolama Geri Dönüşüm Geri Kazanım Enerji Geri Kazanımı Malzeme Geri Kazanımı 8 Onursal Yakaboylu - Atık Sempozyumu / Antalya 19/04/2011

Lastik Yeniden kullanım Kullanım Depolama Geri Dönüşüm Geri Kazanım Enerji Geri

9 ISIL BOZUNDURMA İŞLEMLERİ *PİROLİZ* Malzeme Kimyasal Yakıt KARBONİZASYON GAZLAŞTIRMA 9 Onursal Yakaboylu - Atık Sempozyumu / Antalya 19/04/2011

10 PİROLİZ } Hidrokarbonların oksijensiz ortamda ısıtılması } Sıcaklık kimyasal bağların kopması düşük moleküllü yapıların oluşması } Hidrokarbon pirolizi: } Odun Kömür Petrol Ürünleri 10 Onursal Yakaboylu - Atık Sempozyumu / Antalya 19/04/2011

oluşması } Hidrokarbon pirolizi: } Odun Kömür Petrol

11 PİROLİZ Isıtma Hızı Tanecik Boyutu Sıcaklık Basınç Etkileyen Parametreler Katalizör Reaktör Süre 11 Onursal Yakaboylu - Atık Sempozyumu / Antalya 19/04/2011

12 PİROLİZ } Piroliz işlemi çalışma koşullarına göre: } Düşük sıcaklıkta piroliz < 400 o C < Yüksek sıcaklıkta piroliz } Düşük basınçta piroliz < 75 kpa < Yüksek basınçta piroliz } Düşük ısıtma oranlı piroliz < 105 W/m 2 < Yüksek ısıtma oranlı piroliz } Piroliz ısıtma hızına bağlı olarak: } Yavaş piroliz : 10 3 W/m2 den daha az ısıtma oranlı ve saat mertebesinde alıkonma süreli } Orta hızlı piroliz : W/m2 ısıtma oranlı ve dakikalar mertebesinde alıkonma süreli } Hızlı piroliz : W/m2 ısıtma oranlı ve saniyeler mertebesinde alıkonma süreli } Flaş piroliz : 10 6 W/m2 den daha fazla ısıtma oranlı ve milisaniye-saniye mertebesinde alıkonma süreli 12 Onursal Yakaboylu - Atık Sempozyumu / Antalya 19/04/2011

mertebesinde alıkonma süreli } Orta hızlı piroliz : 10 4-10 5 W/m2 ısıtma oranlı ve dakikalar mertebesinde alıkonma süreli } Hızlı piroliz : 10 5-10 6 W/m2 ısıtma oranlı ve

13 PİROLİZ } Düşük sıcaklık katı ve sıvı ürünün } Yüksek sıcaklık gaz ürünün } Düşük ısıtma oranı katı ve gaz ürünün } Yüksek ısıtma oranı sıvı ürünün } Kısa alıkonma süresi sıvı ürünün } Uzun alıkonma süresi ise, gaz ürünün verimini arttırmaktadır } Vakum altında gerçekleştirilen pirolizde ise, ısıl bozunma sonucunda oluşan hidrokarbonların tepkimede kalma süresi çok düşük olduğu için istenmeyen ikincil reaksiyonların oluşma ihtimali azalmaktadır 13 Onursal Yakaboylu - Atık Sempozyumu / Antalya 19/04/2011

Vakum altında gerçekleştirilen pirolizde ise, ısıl bozunma sonucunda oluşan hidrokarbonların tepkimede kalma süresi çok düşük

14 ATIK LASTİK PİROLİZİ } TGA (Termo-Gravimetrik Analiz ile piroliz davranımı incelenebilir } Isıl bozunma yaklaşık o C arasında gerçekleşmekte } Maksimum bozunma 450 o C civarlarında 14 Onursal Yakaboylu - Atık Sempozyumu / Antalya 19/04/2011

530 o C arasında gerçekleşmekte } Maksimum bozunma 450 o C

15 ATIK LASTİK PİROLİZİ Piroliz } Atık lastik katı + uçucu madde } Uçucu madde kısmi yoğunlaşma sıvı + gaz ürün Reaksiyon mekanizması Atık Lastik Depolimerizasyon Karbon Siyahı ve İnorganik Madde Sıvı Ürün (Monomerler, dimerler ve oligomerler) Gaz Ürün (Çoğunlukla C 4 v C 5 bileşikleri, az miktarda alkenler) Kraking İkincil Karbon (İnorganik madde içermez) Sıvı Ürün (Nafta içeriği artmış) Gaz Ürün (Çoğunlukla C 1,C 2 ve C 3 bileşikleri, az miktarda alkenler) 15 Onursal Yakaboylu - Atık Sempozyumu / Antalya 19/04/2011

Ürün (Çoğunlukla C 4 v C 5 bileşikleri, az miktarda alkenler) Kraking İkincil Karbon (İnorganik madde içermez) Sıvı Ürün (Nafta

16 } Katı Ürün: ATIK LASTİK PİROLİZİ } Atık lastikten % civarı elde edilir } Ticari karbon siyahının yerini alabilir } Sadece belirli sektörlerde } Plastik, konveyör bant, dolgu maddesi } Mineral içerik > Ticari karbon siyahı } Asit ile yıkama demineralizasyon } Aktifleştirme aktif karbon } 900 m 2 /g ve > yüzey alanı } Fizibl 16 Onursal Yakaboylu - Atık Sempozyumu / Antalya 19/04/2011

Mineral içerik > Ticari karbon siyahı } Asit ile yıkama demineralizasyon } Aktifleştirme aktif

17 ATIK LASTİK PİROLİZİ } Sıvı Ürün } % } Doğal kauçuk (NR), stiren-bütadien kauçuğu (SBR) ve ısıl bozunma bütadien kauçuğu (BR) sıvı ürün } C 6 -C 24 organik bileşimlerinin kompleks bir karışımı } Çoğunlukla aromatik bileşikler } Azotlu bileşikler } Oksijenli bileşikler } Kükürtlü bileşikler } Fiziksel ve kimyasal özellikleri Alternatif Yakıt Fuel Oil No: 4 Değerli Kimyasallar 17 Onursal Yakaboylu - Atık Sempozyumu / Antalya 19/04/2011

bileşikler } Azotlu bileşikler } Oksijenli bileşikler } Kükürtlü bileşikler } Fiziksel ve kimyasal özellikleri

18 ATIK LASTİK PİROLİZİ Kauçuk Türü NR BR SBR 2-Meti1-1,3-bütadien Bütadien Toluen 2-Metil-1-büten 4-Vinil-siklohekzen Stiren 1-Penten Siklohekzen Benzen Oluşan Bileşikler 1-Hekzen Siklopenten Etilbenzen 2-Metil-1-penten Sikloheptadien Parafin (C 5 -C 9 ) 2-Metil-1-hekzen Limonen Sikloparafin (C 5 -C 8 ) Limonen Oluşan bu bileşiklerin dönüşüm oranları arttırılıp, saflaştırılması gerçekleştirilebilir 18 Onursal Yakaboylu - Atık Sempozyumu / Antalya 19/04/2011

2-Metil-1-penten Sikloheptadien Parafin (C 5 -C 9 ) 2-Metil-1-hekzen Limonen Sikloparafin (C 5 -C 8 ) Limonen

19 ATIK LASTİK PİROLİZİ } Gaz Ürün: } Atık lastikten % 3-16 oranında elde edilmekte } Hidrokarbon, karbon monoksit, karbon dioksit ve hidrojen karışımı } Isıl değeri yüksek } Endüstriyel uygulamalarda piroliz reaktörünün ısıtılmasında kullanılmakta } Yan Ürün: } Hurda çelik 19 Onursal Yakaboylu - Atık Sempozyumu / Antalya 19/04/2011

yüksek } Endüstriyel uygulamalarda piroliz reaktörünün ısıtılmasında kullanılmakta

20 ATIK LASTİK PİROLİZİ 20 Onursal Yakaboylu - Atık Sempozyumu / Antalya 19/04/2011

21 DÜNYADAKİ UYGULAMALAR } ABD ve AB de fizibl değil } 90 lı yıllarla ilgi sonlandı Döner fırınlı, vidalı reaktörler } Düşük vergiler } Rekabet edemiyor } Kanada da örnek vardı Devlet desteği bekledi Christian Roy vakum pirolizi } Çin, Malezya, Hindistan gibi Asya ülkeleri } Doğu Avrupa ülkelerinde örnekler mevcut } Rusya, Ukrayna, vs Onursal Yakaboylu - Atık Sempozyumu / Antalya 19/04/2011

22 VARGILAR VE ÖNERİLER } Atık lastik yönetimi hem gerekli hem zorunlu } Piroliz seçilebilir bir yöntem } Değerli son ürünler } İthal edilen miktarı düşürebilir } Karbon siyahı } Kısa sürede kendini amorti edebilir } Sürekli sistem ve sızdırmazlık sorunu 22 Onursal Yakaboylu - Atık Sempozyumu / Antalya 19/04/2011

23 VARGILAR VE ÖNERİLER } Atık Lastik Pirolizi Model Tesisi İçin Öneriler: } Karbon siyahı demineralizasyon ünitesi } Daha kaliteli Daha pahalı karbon siyahı } Aktifleştirme işlemleri } Piroliz yağı kalitesini arttırma } Ayırma işlemleri } Kükürt giderimi } Harmanlama } Fuel Oil No 4 kalitesinde piroliz yağı satışı } Elektrik ve buhar üretimi } Piroliz gazının yüksek ısıl değeri 23 Onursal Yakaboylu - Atık Sempozyumu / Antalya 19/04/2011

24 24 Onursal Yakaboylu - Atık Sempozyumu / Antalya 19/04/2011

25 ÖRNEK TESİS 25 Onursal Yakaboylu - Atık Sempozyumu / Antalya 19/04/2011

26 ÖRNEK TESİS 26 OnursalYakaboylu - Atık Sempozyumu / Antalya 19/04/2011

27 ÖRNEK TESİS 27 OnursalYakaboylu - Atık Sempozyumu / Antalya 19/04/2011

28 VARGILAR VE ÖNERİLER } Türkiye Atık Lastik Yönetimi İçin Öneriler: } Atık lastik pirolizine yoğun ilgi } Teknik bilgi olmaksızın gerçekleştirilen projeler Ekonomik hüsran (motorin algısı) } Üniversite Devlet Sanayi işbirliği Pilot tesis kurulumu Çeşitli parametrelerde deneyler Hammadde ve ürün karakterizasyonu önemli C 20 kpa birkaç bar Kısa ve elemental analiz FTIR/GC Simülasyon ile sonuç değerlendirme ASPEN Plus / TÜBİTAK MAM Proses doğrulama Endüstriyel tesis kurulumu 28 Onursal Yakaboylu - Atık Sempozyumu / Antalya 19/04/2011

29 29 Onursal Yakaboylu - Atık Sempozyumu / Antalya 19/04/2011

30 Teşekkürler Onursal Yakaboylu - Atık Sempozyumu / Antalya 19/04/2011

Benzer belgeler

Ömrünü Tamamlamış Lastikleri Geri Dönüştürme Sistemi

Ömrünü Tamamlamış Lastikleri Geri Dönüştürme Sistemi 2011 Fabrika Kurulum İlkeleri ÖTL ile İlgili Mevzuatlar Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği