İçindekiler. İSO Sanayi Gelişim ve Girdi Fiyatları Endeksi. İSO Sanayi Girdi Fiyatları Endeksi

Transkript

1 İçindekiler İSO Sanayi Gelişim ve Girdi Fiyatları Endeksi... 1 Reel Kesim ve Tüketici Güven Endeksi... 2 Büyüme... 2 Fiyatlar... 3 Sanayi Üretim Endeksi... 4 İmalat Sanayi Ciro ve Sipariş Endeksi... 5 Kapasite Kullanım Oranı... 5 İstihdam... 5 Dış Ticaret... 6 Dış Ticaret Endeksleri... 7 İhracat Kayıtları... 8 Merkezi Yönetim Bütçesi... 8 Ödemeler Dengesi... 8 İç Borçlar... 9 Dış Borçlar... 9 Yatırım Teşvik Belgeleri Kredi Stoku Mevduat Parasal Gelişmeler Döviz Kurları ve İMKB Ulusal 100-Bileşik Endeksi İSO Sanayi Gelişim ve Girdi Fiyatları Endeksi İSO Araştırma Şubesi tarafından yapılmakta olan Meslek Komiteleri Aylık Durum Tespit Anketi kapsamında, İSO Sanayi Gelişim Endeksi ve İSO Girdi Fiyatları Endeksi hesaplanmaktadır. Endeksin 100 den büyük olması olumlu gelişmeye, 100 den küçük olması olumsuz gelişmeye, 100 olması ise ne olumlu, ne de olumsuz bir duruma işaret etmektedir. İSO Sanayi Gelişim Endeksi, üretim, iç satış, ihracat ve istihdam endeksleri toplamının aritmetik ortalaması alınarak hesaplanmaktadır. Mart 2011 de 131,8 ile yılın en yüksek değerine ulaşan endeks, takip eden aylarda inişli çıkışı bir eğilim sergilemiş, 2011 yılını 90 değeri ile 100 endeks değerinin altında kapatmıştır yılının ilk iki ayında gerileyen endeks, Mart 2012 de önemli bir sıçrayışla 121,8 e yükselmiş, Nisan 2012 deki düşüşün ardından Mayıs 2012 de tekrar 120,9 a çıkmıştır. Takip eden aylarda düşüş eğilimi gösteren endeks, Eylül 2012 önemli bir sıçrayışla 123,5 e yükselmiştir. Ekim 2012 de 106,5 e gerileyen endeks, Kasım 2012 de bir önceki aya göre 7,8 puan artarak 114,3 e yükselmiştir. Meslek Komitelerinin Aralık 2012 beklentisi 79,7, Ocak 2013 beklentisi 76,7 ile oldukça olumsuz bir beklentiyi ortaya koymaktadır. 160,0 İSO Sanayi Gelişim ve Girdi Fiyatları Endeksi 120,0 104,8 90,0 80,0 40,0 0,0 77,2 76,2 121,8 120,9 110,4 98,3 88,3 103,1 44,0 84,1 90,1 84,1 96,5 103,3 96,4 88,5 123,5 114,3 109,5 106,5 93,8 96,9 102,5 108,7 80,9 79,7 Kas.11 Ara.11 Oca.12 Şub.12 Mar.12 Nis.12 May.12 Haz.12 Tem.12 Ağu.12 Eyl.12 Eki.12 Kas.12 Ara.12 Beklenti Kaynak: İSO İSO Sanayi Gelişim Endeksi İSO Sanayi Girdi Fiyatları Endeksi 76,7 73,7 Oca.13 Beklenti İSO Sanayi Girdi Fiyatları Endeksi, hammadde, hizmet girdileri, ticari kredi faizleri ve işçi ücretleri endeksleri toplamının aritmetik ortalaması alınarak hesaplanmaktadır. Ocak 2011 de girdi fiyatlarının tümünde görülen yüksek oranlı artışların etkisiyle 35,3 ile çalışmanın yapılmaya başlandığı 2002 yılından itibaren en düşük değerine gerileyen endeks, Mayıs 2011 de 78,3 ile yılın en yüksek değerine ulaşmıştır. Takip eden aylarda inişli çıkışlı bir eğilim gösteren endeks, 2011 yılını 77,2 değeri ile kapatmıştır yılının ilk ayında özellikle işçi ücretleri ve hizmet girdilerindeki artış nedeniyle 44 e kadar gerileyen endeks, Şubat ve Mart 2012 aylarında 1

2 84,1 olarak gerçekleşmiştir. Haziran 2012 de 103,3 ile 100 endeks değerinin üzerine çıkan endeks, Temmuz 2012 de 96,4 e, Ağustos 2012 de 93,8 e gerilemiş, Eylül 2012 de ise yeniden 96,9 a yükselmiştir. Ekim 2012 de 102,5 e çıkan endeks, Kasım 2012 de bir önceki aya göre 6,2 puan artarak 108,7 ye ulaşmıştır. Meslek Komitelerinin Aralık 2012 beklentisi 109,5 ile olumlu iken, Ocak 2013 beklentisi 73,7 ile oldukça olumsuzdur. Reel Kesim ve Tüketici Güven Endeksi TCMB tarafından yapılmakta olan İktisadi Yönelim Anketi kapsamında Reel Kesim Güven Endeksi, TÜİK ve TCMB işbirliği ile yürütülen Aylık Tüketici Eğilim Anketi kapsamında Tüketici Güven Endeksi hesaplanmaktadır. Her iki endekste de, endeks değerinin 100 den büyük olması iyimser durum, 100 den küçük olması kötümser durum, 100 olması ise ne iyimser ne de kötümser durum olduğunu göstermektedir yılını 92 değeri ile kapatan Tüketici Güven Endeksi, 2012 yılında küçük oranlarda da olsa inişli çıkışlı bir eğilim göstermiştir. Aralık 2012 de ise endeks bir önceki aya göre 0,2 puan azalarak 89 a gerilemiştir. Tüketici güven endeksindeki düşüş, tüketicilerin mevcut dönem satın alma gücü, gelecek dönem satın alma gücü ve mevcut dönemin dayanıklı tüketim malı satın almak için uygunluğu durumlarına ait değerlendirmelerinin kötüleşmesinden kaynaklanmıştır. Büyüme TÜİK tarafından açıklanan milli gelir istatistiklerine göre, 2012 yılı ilk çeyreğinde %3,4, ikinci çeyreğinde %3 oranında büyüme gösteren GSYİH, üçüncü çeyrekte beklentilerin altında %1,6 oranında artış göstermiştir. Bu oran 2009 yılı son çeyreğinden bu yana karşılaşılan en düşük büyüme hızıdır yılı ilk dokuz ayında ise GSYİH büyüme oranı %2,6 olarak gerçekleşmiştir. 130,0 Reel Kesim ve Tüketici Güven Endeksi İktisadi Faaliyet Kollarına Göre GSYİH Oranları (%) 120,0 110,0 100,0 90,0 80,0 70,0 60,0 97,2 92,0 101,8 92,2 116,0 112,9 107,3 93,2 93,9 91,1 113,8 92,1 108,1 107,3 91,8 104,5 103,1 92,8 91,1 88,8 102,4 101,0 Ara.11 Oca.12 Şub.12 Mar.12 Nis.12 May.12 Haz.12 Tem.12 Ağu.12 Eyl.12 Eki.12 Kas.12 Ara.12 Reel Kesim Güven Endeksi Kaynak: TCMB, TÜİK 85,7 Tüketici Güven Endeksi 2011 yılı Aralık ayını 97,2 değeri ile tamamlayan Reel Kesim Güven Endeksi, 2012 yılının ilk dört ayındaki yükseliş eğiliminin ardından, son sekiz aydır nispi bir düşüş eğilimi göstermiştir. Aralık 2012 de bir önceki aya göre 3,1 puan azalan endeks 97,9 a gerilemiştir. Bu düşüşte gelecek üç aydaki üretim hacmi, gelecek üç aydaki toplam istihdam, genel gidişat, gelecek üç aydaki ihracat sipariş miktarı, mevcut mamul mal stok miktarı, son üç aydaki toplam sipariş miktarı ve mevcut toplam sipariş miktarına ilişkin değerlendirmelerin kötüleşmesi etkili olmuştur. Mevsimsellikten arındırılmış reel kesim güven endeksi ise bir önceki aya göre 1 puan azalarak 107,7 seviyesinde gerçekleşmiştir. 89,2 89,0 97, Yıllık I. Çey. II. Çey III. Çey. 9 Aylık Tar. Avc. Or. 5,8 4,9 3,4 2,9 3,3 Balıkçılık 1,8 3,8 4,8 4,6 4,3 Madencilik 3,9-0,6 3,1 5,0 2,8 İmalat Sn. 9,6 3,2 3,8 1,3 2,8 Enerji 8,8 8,4 6,1 4,7 6,2 Hizmetler 8,9 3,5 2,9 1,3 2,6 GSYİH 8,5 3,4 3,0 1,6 2, yılı üçüncü çeyreğinde tarım sektörü katma değeri %2,9 oranında büyürken, imalat sanayi katma değeri %1,3 oranında artış göstermiştir. Diğer alt sektörlerden toptan ve perakende ticaret %1,2 oranında küçülürken, inşaat sektörü %0,4, ulaştırma %2,3, mali aracı kuruluşlar %0,9 oranında büyümüştür. Bu sektörlerin dışındaki alt sektörlerde de büyümeler söz konusu olmakla birlikte, ilk ve ikinci çeyrek büyümelerinin altındadır yılı üçüncü çeyreğinde büyümeye en fazla katkı yapan sektör 0,4 puan ile tarım sektörü olurken, ulaştırma ve imalat sanayinin büyümeye katkısı 0,3 puan ile daha düşük kalmıştır. 2

3 2012 ilk çeyreğinde %0,1, ikinci çeyreğinde %1 oranında azalan yerleşik hane halkı tüketim harcamaları, üçüncü çeyrekte de %0,5 oranında küçülmüştür. Buna karşılık devletin nihai tüketim harcamaları %4,4 oranında artış göstermiştir. Yatırım harcamalarındaki düşüş eğilimi ise artarak devam etmektedir ilk çeyreğinde %1,3 oranında artan özel sektör yatırım harcamaları ikinci çeyrekte %7,7, üçüncü çeyrekte %11,1 oranında düşüş göstermiştir. Yatırımlardaki düşüşün 2013 üretimini olumsuz etkileyeceği unutulmamalıdır. Sonuç olarak 2012 yılı üçüncü çeyreğinde, ilk ve ikinci çeyrekte olduğu gibi büyümenin net mal ve hizmet ihracatı yani dış talep kaynaklı olduğu görülmektedir yılı son çeyreğinde net mal ve hizmet ihracatının büyümeye olumlu katkısının devam etmesi, özellikle Ekim ve Kasım aylarındaki yüksek ihracat artışlarının bu etkiyi artıracak olması ve 2011 yılı son çeyreğindeki büyümenin yaratacağı baz etkisi göz önüne alındığında, 2012 yılı büyümesinin öngörülen hedef doğrultusunda %3,2 civarında gerçekleşmesi beklenmektedir. Harcamalar Yöntemiyle GSYİH Oranları (%) Yıllık I. Çey. II. Çey III. Çey. 9 Aylık Yrl. Han. Tük. 7,8-0,1-1,0-0,5-0,5 Dev. Nih. Tük. 4,5 5,5 4,4 4,4 4,7 G.S. Srm. Ol. 18,5 1,4-7,2-7,6-4,6 -Kamu -3,3 2,5-4,0 11,2 3,5 -Özel 23,1 1,3-7,7-11,1-5,9 Mal ve Hz.İhr. 6,4 12,3 20,9 11,9 15,0 Mal ve Hz.İth. 10,9-6,1-3,7-2,4-4,0 GSYİH 8,5 3,4 3,0 1,6 2,6 Fiyatlar TÜİK tarafından yayımlanan fiyat endekslerine göre Aralık 2012 ayında ÜFE %0,12 oranında azalırken, bu azalışın Kasım 2011 deki %1,00 lık artışın altında olması nedeniyle, Kasım 2012 de %3,60 olan yıllık ÜFE artışı, Aralık 2012 de %2,45 e gerilemiştir. Aralık 2012 ÜFE oranları alt sektörler itibarıyla incelediğinde; tarım sektöründe %0,07, madencilikte %0,33, elektrik gaz ve su sektöründe %0,46 lık düşüşler yaşanırken, imalat sanayinde %0,01 lik bir artış söz konusudur. Alt sektörlerdeki bu gelişmelerin etkisiyle Aralık 2012 ayında sanayi sektöründe fiyatlar %0,07 oranında azalmıştır. Aralık 2012 de imalat sanayinde en yüksek aylık ÜFE fiyat artışının görüldüğü alt sektörler %7,54 ile diğer ulaşım araçları imalatı, %3,40 ile büro makineleri, %1,26 ile giyim eşyası imalatı olmuştur. Aynı ayda en yüksek oranlı azalışların yaşandığı sektörler ise %1,17 ile ana metal sanayi, %0,69 ile ağaç ve mantar ürünleri imalatı, %0,57 ile kok kömürü, rafine edilmiş petrol ürünleri imalatıdır. Üretici Fiyatları Endeksi Oranları (%) ÜFE Aralık 2011 Aralık 2012 Bir önceki aya göre değişim oranı 1,00-0,12 Bir önceki yılın Aralık ayına göre değişim oranı 13,33 2,45 Bir önceki yılın aynı ayına göre değişim oranı 13,33 2,45 12 aylık ortalamalara göre değişim oranı 11,09 6,09 Üretici Fiyatları Endeksi Oranları (%) Aralık 2012 Aralık 2012/ Aralık 2011 Yıllık 12 Aylık Ort. Göre Değ. Genel -0,12 2,45 2,45 6,09 Tarım -0,39-4,17-4,17 6,04 Sanayi -0,07 3,83 3,83 6,11 Madencilik -0,33 5,49 5,49 9,78 İmalat San. 0,01 1,27 1,27 5,46 Elek. Gaz, Su -0,46 23,64 23,64 10,49 Aralık 2012 de TÜFE %0,38 oranında artarken, bu artışın Aralık 2011 deki %0,58 lik artışın altında olması nedeniyle, Kasım 2012 de %6,37 olan yıllık TÜFE artışı, Aralık 2012 de %6,16 ya gerilemiştir. Aralık 2012 ayında en yüksek fiyat artışlarının yaşandığı gruplar, %1,55 ile gıda ve alkolsüz içecekler, %1,23 ile haberleşme, %0,39 ile lokanta ve otel harcamaları olmuştur. Aynı ayda en yüksek oranlı fiyat düşüşleri %1,50 ile giyim ve ayakkabı, %0,27 ile ulaştırma, %0,17 ile eğlence ve kültür harcama gruplarında gerçekleşmiştir. 3

4 Tüketici Fiyatları Endeksi Oranları (%) Aralık Aralık TÜFE Bir önceki aya göre değişim oranı 0,58 0,38 Bir önceki yılın Aralık ayına göre değişim oranı 10,45 6,16 Bir önceki yılın aynı ayına göre değişim oranı 10,45 6,16 12 aylık ortalamalara göre değişim oranı 6,47 8, sonrası 2009 ve 2010 da tek haneli olarak gerçekleşen enflasyon, 2011 yılında yeniden çift haneye yükselmiş ve bu durum 2012 yılının ilk dört ayında da devam etmiştir. Mayıs-Aralık 2012 döneminde ise enflasyon tek haneli olarak gerçekleşmiştir. Özellikle Ekim, Kasım ve Aralık aylarında enflasyonun beklentilerin altında gerçekleşmesinin etkisiyle 2012 de yıllık enflasyon 2013 yılı ekonomik programında öngörülen %7,4 lük oranın altında gerçekleşmiştir. İç talepteki durgunluk fiyat artışlarında beklenenin altında artış gerçekleşmesine neden olmuştur. Sanayi Üretim Endeksi TÜİK tarafından yayımlanan 2005=100 bazlı aylık sanayi üretim endeksi sonuçlarına göre, Kasım 2012 ayında bir önceki yılın aynı ayına göre sanayi üretimi %11,3, imalat sanayi üretimi %13,3 oranında büyümüştür. Ocak-Kasım 2012 döneminde ise sanayi üretimi %2,9, imalat sanayi üretimi %2,5 oranında artış göstermiştir. Bu oranlar, geçen yıl aynı dönemdeki artış oranlarının oldukça altında seyretmektedir. Ekim 2012 de %5,7 ile yılın en yüksek düşüşü yaşanırken, Kasım 2012 de%11,3 ile yılın en yüksek artışının yaşanmıştır. Her iki ayda da tatil günlerindeki değişmelerin etkili olduğu düşünülmektedir. Kasım 2012 ayında bir önceki yılın aynı ayına göre en fazla üretim artışı yaşayan imalat sanayi alt sektörleri %50,7 ile ağaç, ağaç ve mantar ürünleri imalatı, %41,7 ile tütün ürünleri imalatı, %28 ile diğer imalatlar olmuştur. Aynı ayda %25,5 ile bilgisayar, elektronik ve optik ürünler imalatı, %13,1 ile diğer ulaşım araçları imalatı, %4,4 ile elektrikli teçhizat düşüşlerin yaşandığı sektörler olarak dikkat çekmektedir. Kasım 2012 ayında bir önceki aya göre değişim oranları incelendiğinde, sanayi üretiminin %7,8, imalat sanayi üretiminin %8,4 oranında arttığı görülmektedir. Aylık Sanayi Üretim Endeksi Oranları (%) (2005=100) (Arındırılmamış) Ekim Ocak-Ekim Sanayi 8,5 11,3 9,5 2,9 İmalat Sanayi 7,8 13,3 9,9 2,5 -Gıda 8,4 7,3 7,2 2,4 -Tekstil 1,2 17,9-0,1 4,7 -Giyim -3,3 20,0 0,5 0,4 -Kimya 3,5 8,9 6,7 0,9 -Ana Metal 4,0 19,9 7,6 8,2 -Elekt. Teçhizat 16,1-4,4 18,9-2,0 -B.y.s. Mak. ve Ekp. 9,3 10,0 23,4 3,9 -Motorlu Kara Taş. 10,0 10,5 18,3-5,2 Madencilik 2,6 7,5 2,6 3,0 Elkt., Gaz, Buh.ve İkl. Ürt. ve Dağ. 16,5-2,0 8,5 5,4 Arındırılmamış sonuçlara göre aylık sanayi üretim endeksinde bu gelişmeler yaşanırken, takvim etkisinden arındırılmış sonuçlara göre Kasım 2012 ayında bir önceki yılın aynı ayına göre sanayi üretimi %3,1, imalat sanayi üretimi %4,3 oranında artmıştır. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış sonuçlara göre ise Kasım 2012 ayında bir önceki aya göre sanayi üretimi %1,5, imalat sanayi üretimi %1,8 oranında artış göstermiştir. Aylık Sanayi Üretim Endeksi Oranları (%) (2005=100) (Arındırılmış) Kasım 2012 Takvim Etkisinden Arındırılmış Endeks (Yıllık) Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Endeks (Aylık) Sanayi 137,7 3,1 131,7 1,5 İmalat Sanayi 137,7 4,3 130,2 1,8 Madencilik 141,8-0,8 136,9 2,6 Elkt., Gaz, Buh.ve İkl. Ürt. ve Dağ. 137,8-2,0 146,3 2,9 İmalat sanayi üretimi artışı 2012 ilk çeyrekte %1,8, ikinci çeyrekte %3,1 ve üçüncü çeyrekte %2,2 olmuştur. Ekim ve Kasım 2012 sonrası Aralık ayında sanayi üretiminin az da olsa artış göstereceği beklenmektedir. 4

5 İmalat Sanayi Ciro ve Sipariş Endeksi TÜİK tarafından yapılmakta olan sanayi üretim anketi kapsamında imalat sanayi ile madencilik ve taşocakçılığı sektörlerinde faaliyet gösteren kuruluşların verilerinden yararlanılarak 2005=100 bazlı Sanayi Ciro Endeksi hesaplanmaktadır. Kasım 2012 ayında sanayi ciro endeksi %19 oranında artarak 242,9 a yükselmiştir. Sanayi ciro endeksinde bir önceki aya göre de %8,4 lük artış söz konusudur. Sanayinin alt sektörleri incelendiğinde, 2012 yılı Kasım ayında, bir önceki yılın aynı ayına göre; madencilik ve taşocakçılığı endeksi %2,8 oranında artarak 367,3 e, imalat sanayi endeksi %19,7 oranında artarak 240,1 e yükselmiştir. İmalat Sanayi Ciro ve Sipariş Endeksleri Oranları (%) imalatı olmuştur. Söz konusu hiçbir imalat sanayi alt sektöründe sipariş azalışı yaşanmamıştır. Kapasite Kullanım Oranı TCMB tarafından yayımlanmakta olan aylık imalat sanayi kapasite kullanım anketi sonuçlarına göre, Aralık 2012 ayında imalat sanayi kapasite kullanım oranı %73,6 olarak gerçekleşmiştir. Aralık 2012 ayında kapasite kullanım oranı bir önceki yılın aynı ayına göre 1,9 puan, Kasım 2012 ayına göre 0,4 puan azalmıştır. Aralık 2012 ayında mevsimsel etkilerden arındırılmış imalat sanayi kapasite kullanım oranı ise bir önceki yılın aynı ayına göre 1,9 puan azalırken, bir önceki aya göre 1,6 puan artarak %74,5 olmuştur. Bu oran, ağırlıklı ortalama kapasite kullanım oranının bir miktar üzerindedir. İmalat Sanayi Aylık Kapasite Kullanım Oranları (%) 40,0 30,0 27,6 Ağırlıklı Ortalama (Arındırılmamış) Mevsimsel Etkilerden Arındırılmış 27,5 19,5 19,0 20,2 20,0 17,8 16,4 16,3 13,8 19,7 16,4 17,0 17,7 11,1 15,8 10,0 13,3 12,3 6,7 5,1 10,5 0,6 5,2 4,9 0,0 0,6-4,7-5,6-10,0 Kas.11 Ara.11 Oca.12 Şub.12 Mar.12 Nis.12 May.12 Haz.12 Tem.12 Ağu.12 Eyl.12 Eki.12 Kas.12 Ciro Endeksi Sipariş Endeksi Kasım 2012'de bir önceki yılın aynı ayına göre en yüksek oranlı ciro artışlarının görüldüğü imalat sanayi alt sektörleri; %76,6 ile bilgisayar, elektronik ve optik ürünler imalatı, %70,1 ile eczacılık ürünleri imalatı, %65 ile diğer imalatlar olmuştur. Aynı ayda hiçbir imalat sanayi sektöründe ciro azalışı yaşanmamıştır. Sanayi ciro endeksinin yanı sıra sanayi üretim anketi kapsamında yer alan ve imalat sanayi faaliyet kolunda sipariş ile çalışan kuruluşların verilerinden yararlanılarak İmalat Sanayi Sipariş Endeksi de hesaplanmaktadır. Kasım 2012 ayında imalat sanayi sipariş endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre %20,2 oranında artarak 236,5 değerine yükselirken, bir önceki aya göre %11 lik bir artış söz konusudur. Kasım 2012'de bir önceki yılın aynı ayına göre en yüksek sipariş artışının gerçekleştiği sektörler %129,1 ile eczacılık ürünleri imalatı, %126,8 ile diğer ulaşım araçları imalatı, %97,6 ile ile bilgisayar, elektronik ve optik ürünler Ocak 74,6 74,7 76,5 76,6 Şubat 73,0 72,9 75,7 75,6 Mart 73,2 73,1 75,9 75,8 Nisan 74,9 74,7 75,6 75,4 Mayıs 75,2 74,7 74,8 74,3 Haziran 76,7 74,6 75,1 73,0 Temmuz 75,4 74,8 73,7 73,1 Ağustos 76,1 74,3 74,7 72,9 Eylül 76,2 74,0 75,1 72,9 Ekim 77,0 74,9 75,3 73,2 Kasım 76,9 74,0 75,7 72,8 Aralık 75,5 73,6 76,4 74,5 Kaynak: TCMB Aralık 2012 ayında %70 lerin üzerinde seyreden kapasite kullanım oranı, sanayi üretimindeki artışın devam edeceğini göstermesi açısından önemlidir. İhracatın lokomotifi olan motorlu kara taşıtları sanayinde, 2011 yılı Aralık ayında %76,4 olan kapasite kullanım oranı, bir yıl sonra 6 puan azalarak %70,4 olmuştur. Aralık 2012 ayında en yüksek kapasite kullanım oranlarına sahip alt sektörler %79,3 ile ana metal sanayi, %79 ile tekstil ürünleri imalatı, %78 ile giyim eşyaları imalatı ile kağıt ve kağıt ürünleri imalatı olmuştur. Aralık 2012 ayında en düşük kapasite kullanım oranlarına sahip 5

6 alt sektörler ise %56,4 ile diğer imalatlar, %65,1 ile içecekler imalatı ile tütün ürünleri imalatı, %67,9 ile deri ve ilgili ürünler imalatıdır. İstihdam TÜİK tarafından yayımlanan hane halkı işgücü anketi sonuçlarına göre, Ekim 2012 döneminde işsiz sayısı kişi iken, bu döneme ait işsizlik oranı %9,1'dir. Ekim 2011 döneminde ise işsiz sayısı kişi iken, işsizlik oranı %9,1 ile idi. Görüldüğü gibi Ekim 2012 döneminde işsiz sayısı kişi artarken, işsizlik oranı değişmemiştir. Temel İşgücü Göstergeleri Türkiye Eki.11 Eki.12 Kurumsal olmayan nüfus (000) ve daha yukarı yaştaki nüfus (000) İşgücü (000) İstihdam (000) İşsiz (000) İşgücüne katılma oranı (%) 50,0 51,0 İstihdam oranı (%) 45,4 46,4 İşsizlik oranı (%) 9,1 9,1 Tarım dışı işsizlik oranı (%) 11,6 11,4 Genç nüfusta işsizlik oranı (1) (%) 17,4 18,1 İşgücüne dahil olmayanlar (000) (1) yaş grubundaki nüfus Not: Ekim dönemi, Eylül, Ekim, Kasım aylarını kapsamaktadır. Ekim 2012 döneminde işsizlik oranına iş aramayıp çalışmaya hazır olanlar ve mevsimlik çalışanlar oranları dahil edildiğinde gerçek işsizlik oranı %15 e yükselmektedir. Ekim 2012 döneminde kayıt dışı istihdam oranı %39,7 iken, geçen yıl aynı döneme göre 2,1 puanlık bir azalış söz konusu olmuştur. Bu azalmaya rağmen, istihdamın büyük bir bölümünün sosyal güvenlik şemsiyesinin dışında olması oldukça düşündürücüdür. Türkiye nin en büyük sorunu istihdamdır. OECD ülkeleri ve AB ülkeleri çalışabilir nüfusunun %70 ine yakınını istihdam ederken, Türkiye %46,4 ünü istihdam edebilmektedir. Bu nedenle de ülkenin üretim ve gelir seviyesi istenen seviyelere çıkarılamamaktadır. Dış Ticaret TÜİK tarafından yayımlanan dış ticaret verilerine göre Kasım 2012 ayında ihracat %24,8, ithalat %12,5 oranında artarken, dış ticaret açığı %5,5 oranında azalmıştır. Ocak-Kasım 2012 döneminde ise ihracat %14,3 oranında artarken, ithalat %1,6, dış ticaret açığı ise %21,5 oranında küçülmüştür yılı Kasım ayından itibaren dış ticaret açığı azalmaya devam etmektedir. Bu azalış, cari işlemler açığının da küçülmesine neden olmaktadır. Dış Ticaret (Milyon $) İhracat İthalat Değer Değ. (%) Değer Değ. (%) Oca.-Kas , ,6 Kas , ,5 Eki , ,7 Eyl , ,0 Ağu , ,3 Tem , ,1 Haz , ,4 May , ,0 Nis , ,0 Mar , ,5 Şub , ,5 Oca , , , , , , , , , , , ,8 Kasım 2012 de fasıllar itibarıyla ihracat incelendiğinde, 1.354,4 milyon dolar ile motorlu kara taşıtlarının yeniden ilk sıraya çıktığı, buna karşılık Nisan 2012 de sürpriz bir şekilde ilk sıraya çıkan ve Kasım 2012 ayına kadar ilk sırayı koruyan inciler, kıymetli veya yarı kıymetli taşlar ihracatının 1.201,4 milyon dolar ile ikinci sıraya gerilediği görülmektedir. Bu iki faslın ardından 1.140,5 milyon dolar ile kazan ve makineler, 886,9 milyon dolar ile elektrikli makine ve cihazlar ihracatı ilk sıralarda yer almaktadır. Ocak-Kasım 2012 döneminde ise inciler, kıymetli veya yarı kıymetli taşlar 15,5 milyar dolar ile Ağustos 2012 de yükseldiği ilk sıraya korumuştur. 6

7 Mal gruplarına göre ithalat incelendiğinde ise Kasım 2012'de sermaye malı ithalatının %14, tüketim malı ithalatının %14,6, ara malı ithalatının %11,5 oranında arttığı görülmektedir. Ocak-Kasım 2012 döneminde ise sermaye malı ithalatı %8,9, tüketim malı ithalatı %10,4 oranında azalırken, ara malı ithalatı %1,3 oranında artmıştır. Ocak-Kasım 2012 döneminde ara malı ithalatının toplam ithalat içindeki payı %74,2 düzeyindedir. Bu durum, iç üreticiyi ve istihdamı olumsuz yönde etkilemeye devam etmektedir. Kasım 2012 ayında en fazla dış ticaret açığı verdiğimiz iki ülke 1.750,5 milyon dolar ile Çin ve 1.600,2 milyon dolar ile Rusya olup bu iki ülke ile olan dış ticaret açığımızın toplam dış ticaret açığı içindeki payı %46,8 dir. Ülke grupları itibarıyla ihracatın dağılımı incelendiğinde, Kasım 2011 de %44,6 olan AB ülkelerinin toplam ihracat içindeki payı, Ekim 2012 de %42,1 e gerilemiştir. Bu ülke grubuna yönelik ihracatımız %17,8 oranında artmıştır. Aynı ayda Asya ülkelerinin payı %28,5 ten %31,8 e, Afrika ülkelerinin payı %7,6 dan %8,2'ye, Amerika ülkelerinin payı %5,4 ten %5,8 e yükselirken, Diğer Avrupa ülkelerinin payı ise %11,7 den %10,4 e gerilemiştir. Dış Ticaret Endeksleri TÜİK tarafından açıklanan dış ticaret endekslerine göre, Kasım 2012 ayında bir önceki yılın aynı ayına göre ihracat miktar endeksi %26,9 oranında artarken, ihracat birim endeksi %1,7 oranında azalmıştır. Aynı ayda ithalat miktar endeksi %16, ithalat birim endeksi %3 oranında gerilemiştir yılında ihracat miktar olarak %6,2 oranında artarken, birim değer olarak %11,6 oranında artış göstermiştir. Buna karşılık 2011 yılında ithalat miktar endeksi %12,1, ithalat birim endeksi ise %15,8 oranında artmıştır. Görüldüğü gibi 2011 yılı genelinde ithalat miktar olarak ihracata göre çok büyük boyutta artarken, fiyat olarak da artışını sürdürmüştür. Dış ticaret ve dolayısıyla cari açığı oldukça olumsuz etkileyen bu trend, 2011 Temmuz ayına kadar devam etmiştir yılı ilk yarısında ithalat miktar endeksindeki aylık büyümeler devamlı olarak %20 nin üzerinde seyretmiştir. Ancak Temmuz ve Ağustos ayları içinde döviz kurlarında yaşanan büyük sıçramalar, ithalat büyümesi üzerine set çekerken, TL deki değer kaybı ihracatı desteklemiştir. Bu durumun 2012 yılı ilk onbir ayında da geçerli olduğu görülmektedir. Dış Ticaret Endeksleri Oranları (%) (2003=100) Miktar Endeksi Birim Değer Endeksi İhracat İthalat İhracat İthalat Kas.12 26,9 16,0-1,7-3,0 Eki.12 13,5-2,4-1,8-3,3 Eyl.12 24,5-4,0-2,8-2,6 Ağu.12 22,3 1,8-6,4-6,5 Tem.12 17,3 4,0-7,6-5,2 Haz.12 27,6-0,6-8,4-4,8 May.12 29,1 7,2-6,8-3,9 Nis.12 13,4-6,3-5,8-1,8 Mar.12 16,0-5,0-3,3 0,1 Şub.12 18,1-0,8-0,9 2,0 Oca.12 8,8-0,2-0,3 3,0 Ara.11 2,1-7,6 3,4 8,4 Kas.11 13,2-0,6 4,3 9, ,2 12,1 11,6 15, ,3 20,8 4,9 9, ,2-12,7-16,6-20,1 Ocak 2012 de %8,8 olan ihracat miktar artışının, takip eden aylarda iki haneli oranlarda artış göstermeye devam etmesi olumlu bir gelişmeyi işaret ederken, birim değer endeksindeki negatif gidişat Kasım 2012 ayında da devam etmektedir. İhracat birim değer endeksindeki düşüş eğilimi, ihracatta önemli derecede bir fiyat kaybı söz konusu olduğunu, daha çok mal ihraç edip daha az dolar elde edildiğini göstermektedir. Bu durum, ihracatçı üretici için olumsuz bir süreci işaret etmektedir. İthalatta ise özellikle ithal mallar ve ham petrol fiyatlarındaki artış, 2012 yılı ilk üç ayında ithalat birim endeksinin artmasına dolayısıyla ithalatın pahalılaşmasına yol açarken, Nisan 2012 ayı ile birlikte ithalatta başlayan ucuzlamanın hala devam ettiği görülmektedir. Böylece ihracat ucuzlarken, ithalat da ucuzlayarak dış ticarette olumsuz bir etkiye yol açmıştır. 7

8 İhracat Kayıtları Türkiye İhracatçılar Meclisi'nin ihracat kayıtlarına göre, Mart 2010 ayı ile birlikte sürekli olarak artış gösteren ihracat kayıtları, Aralık 2012 de %1,4 oranında azalarak 11,9 milyar dolar olmuştur. Ocak-Aralık 2012 döneminde ise ihracat kayıtları %12,6 oranında artarak 151,9 milyar doları ulaşmıştır. Merkezi Yönetim Bütçesi Ocak-Aralık 2012 döneminde merkezi yönetim bütçe gelirleri %11,7 oranında artarak 331,7 milyar TL ye, bütçe giderleri %14,6 lık artışla 360,5 milyar TL'ye yükselmiştir. Böylece Ocak-Aralık 2012 döneminde bütçe açığı bir önceki yılın aynı dönemine göre %61,9 oranında artarak 28,8 milyar TL ye çıkarken, faiz dışı denge %19,7 oranında azalarak 19,6 milyar TL ye gerilemiştir. Merkezi Yönetim Bütçe Gerçekleşmeleri (Milyon TL) Oca.- Ara.11 Oca.- Ara.12 Değ. (%) Gerç./ Prog. Hedefi (%) Harcamalar ,6 102,7 1-Faiz Hariç Harcama ,6 103,8 Personel Giderleri ,6 105,8 Sos.Güv.Kur. Dv.Pr ,6 103,1 Mal ve Hiz. Al ,9 112,6 Cari Transferler ,0 99,3 Sermaye Giderleri ,6 122,5 Sermaye Transferleri ,4 140,7 Borç Verme ,2 104,0 2-Faiz Harcamaları ,6 96,4 Gelirler ,7 100,6 1-Genel Bütçe Gel ,8 99,5 Vergi Gelirleri ,8 100,4 Teş. ve Mülk. Gel ,2 151,3 Al.Bğ.ve Yrd.-Öz.Gl ,6 133,3 Faizler, Payl.ve Cez ,4 103,1 Sermaye Gelirleri ,0 17,9 Alacaklardan Tah ,0 495,8 2-Özel Bt. İd.Öz. Gel ,1 149,2 3-Düz.ve Den.Kr.Gel ,6 115,3 Bütçe Dengesi ,9 136,4 Faiz Dışı Denge ,7 67,3 Kaynak: Maliye Bakanlığı Ocak-Aralık 2012 döneminde faiz hariç harcamalar %14,6 oranında artarak 312,1 milyar TL ye ulaşırken, faiz harcamaları %14,6 lık artışla 48,4 milyar TL'ye yükselmiştir. Bütçe giderleri içinde en büyük paya sahip olan cari transferler ise %17 lik artışla 129,3 milyar TL ye çıkmıştır. Ocak-Aralık 2012 döneminde bütçe gelirlerinin %84'ünü oluşturan vergi gelirleri geçen yılın aynı dönemine göre %9,8 lik artışla 278,8 milyar TL ye yükselmiştir. Vergi türleri itibarıyla Ocak-Aralık 2012 gerçekleşmelerine bakıldığında ithalde alınan KDV deki küçük oranlı artışın dışında, diğer vergi türlerinde bir önceki yılın aynı dönemine göre yüksek oranlı artışların gerçekleştiği görülmektedir. Diğer taraftan Ocak-Aralık 2012 döneminde 6111 sayılı Kanun kapsamında tahsil edilen genel bütçe vergi gelirleri, teşebbüs mülkiyet gelirleri ile faiz, pay ve ceza gelirleri toplam tutarı 20,9 milyar TL olmuştur. Böylece Ocak-Aralık 2011 döneminde %94,3 olan bütçe gelirlerinin bütçe giderleri karşılama oranı, Ocak-Aralık 2012 döneminde %92 ye gerilemiştir. Ödemeler Dengesi TCMB tarafından açıklanan ödemeler dengesi istatistiklerine göre, Ocak-Kasım 2011 döneminde milyon dolar açık veren cari işlemler dengesi, 2012 yılı aynı döneminde %35,7 oranında azalarak milyon dolar açık vermiştir. Son aylarda ihracatın ithalatın üzerinde artış göstermesi ve dolayısıyla dış ticaret açığının azalması, cari işlemler açığının da azalış eğilimi göstermesine neden olmuştur. En son yayımlanan Orta Vadeli Program da 2012 yılı için cari işlemler açığı 58,7 milyar dolar olarak öngörülmüştür. Bu hedefin %77,1 lik bölümü 2012 yılının ilk onbir ayında gerçekleşmiştir. Finans hesabı alt kalemlerinden olan doğrudan yatırımlar incelendiğinde, yurt dışında yerleşik kişilerin Türkiye de gerçekleştirdikleri gayrimenkul yatırımlarını da içeren net yatırımlarının Ocak-Kasım 2012 döneminde milyon dolar olduğu görülmektedir yılı aynı döneminde bu tutar milyon dolar seviyelerinde gerçekleşmişti. Yurt içinde yerleşik kişilerin, yurt dışında yaptıkları doğrudan yatırımlar ise aynı dönemde milyon dolardan, milyon dolara yükselmiştir. Sonuç 8

9 olarak doğrudan yatırımlar kaleminde, Ocak-Kasım 2011 döneminde milyon dolar olarak gerçekleşen net doğrudan yatırım girişi, 2012 yılının aynı döneminde %27,2 oranında azalış göstererek milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Ödemeler Dengesi Gelişmeleri (Milyon $) Ocak-Kasım 2011 Ocak-Kasım 2012 (%) İhracat (FOB) ,3 İthalat (CIF) ,6 Dış Ticaret Açığı ,5 Öd. Deng. Tan. Göre Dış Tic. Aç ,3 Cari İşl. Dengesi ,7 Kaynak: TCMB Portföy yatırımlarında ise Ocak-Kasım 2011 döneminde milyon dolar olan net giriş, 2012 yılının aynı döneminde %83,1 oranında artarak milyon dolara yükselmiştir. Ocak-Kasım 2012 döneminde resmi rezervler milyon dolar artış göstermiştir. Aynı dönemde net hata noksan milyon dolardır. Cari açığın %15 lik kısmı nereden geldiği belli olmayan kaynaklarla kapatılmaktadır. İç Borçlar Hazine Müsteşarlığı verilerine göre, kriz yılı olan 2001 yılı sonunda 122,2 milyar TL olan iç borç stoku, 2011 yılı sonu itibarıyla 3 kat artarak 368,8 milyar TL'ye yükselmiştir. Aralık 2012 sonunda ise iç borçlar 2011 yılı sonuna göre %4,8 oranında artarak 386,5 milyar TL ye yükselmiştir. Hazine Müsteşarlığı nın verilerine göre, Aralık 2012 sonunda 386,5 milyar TL olan iç borçların 382,9 milyar TL lik bölümünü tahviller oluşturmaktadır. Aralık 2012 sonunda nakit tahvil stoku 381 milyar TL, nakit dışı tahvil stoku ise 1,9 milyar TL düzeyinde bulunmaktadır. İç borçların 3,7 milyar TL lik kısmını ise bono borçları meydana getirmektedir. Aralık 2011 sonunda iç borçların tümü tahvillerden oluşurken, Aralık 2012 sonunda tahvillerin payı %99, bonoların payı %1 dir. İç borçların vade yapısı incelendiğinde 2011 yılı sonunda 31,1 ay olan iç borç stokunun vadeye kalan ortalama süresi, Aralık 2012 sonunda 33,6 aya yükselmiştir. İç Borç Stoku (Milyon TL) Devlet Tahvili Hazine Bonosu Genel Toplam 2004 Aralık Sonu Aralık Sonu Aralık Sonu Aralık Sonu Aralık Sonu Aralık Sonu Aralık Sonu Aralık Sonu Ocak Sonu Şubat Sonu Mart Sonu Nisan Sonu Mayıs Sonu Haziran Sonu Temmuz Sonu Ağustos Sonu Eylül Sonu Ekim Sonu Kasım Sonu Aralık Sonu Kaynak: Hazine Müsteşarlığı Dış Borçlar Türkiye nin dış borç stoku, 2011 sonu itibarıyla 305,2 milyar dolar iken, 2012 yılı üçüncü çeyreği sonunda %6,9 oranında artarak 326,3 milyar dolara yükselmiştir. Aynı dönemde kısa vadeli borçlar 16,4 milyar dolar artarak 99,4 milyar dolara, uzun vadeli borçlar ise 4,7 milyar dolar artarak 226,9 milyar dolara yükselmiştir yılı üçüncü çeyreği sonunda kısa vadeli dış borçların dış borç stoku içindeki payı %30,5 iken, uzun vadeli borçların payı %69,5 oranındadır yılı üçüncü çeyreğinde özel sektör borçlarının toplam dış borç stoku içerisindeki payı 217,2 milyar dolar ile %66,6 oranında iken, kamu kesimi borçlarının payı 101,1 milyar dolar ile %31 düzeyindedir. T.C. Merkez Bankası borçlarının toplam borç stoku içerisindeki payı 9

10 ise 7,9 milyar dolar ile %2,4 tür yılı üçüncü çeyreğinde özel borçlar 16,1 milyar dolar, kamu borçları 6,8 milyar dolar artarken, T.C. Merkez Bankası borçları 1,8 milyar dolar azalmıştır. Dış Borç Stoku (Milyar $) I.Çey II.Çey III.Çey. Dış Borç Stoku 292,0 305,2 317,2 322,1 326,3 Kısa Vade 77,4 83,0 89,4 97,9 99,4 Kamu 4,3 7,0 10,7 12,8 9,8 TCMB 1,6 1,3 1,3 1,2 1,1 Özel 71,5 74,7 77,4 83,9 88,5 Uzun Vade 214,6 222,2 227,8 224,2 226,9 Kamu 84,8 87,3 90,5 90,0 91,3 TCMB 10,3 8,4 8,4 7,6 6,8 Özel (*) 119,6 126,4 128,9 126,6 128,7 Kamu Sektörü 89,1 94,3 101,2 102,8 101,1 Kısa Vade 4,3 7,0 10,7 12,8 9,8 Uzun Vade 84,8 87,3 90,5 90,0 91,3 TCMB 11,8 9,7 9,7 8,7 7,9 Kısa Vade 1,6 1,3 1,3 1,2 1,1 Uzun Vade 10,3 8,4 8,4 7,6 6,8 Özel Sektör 191,1 201,1 206,3 210,5 217,2 Kısa Vade 71,5 74,7 77,4 83,9 88,5 Uzun Vade (*) 119,6 126,4 128,9 126,6 128,7 Kaynak: Hazine Müsteşarlığı (*) tarihinden itibaren TCMB tarafından izlenmektedir. Bilindiği gibi dış borç istatistiklerinde uluslararası standart, büyüklüklerin ABD Doları cinsinden ifade edilmesidir. Bu durum, dış borç büyüklüklerinin çapraz kurlarda gerçekleşen hareketlerden etkilenmesine yol açmaktadır. Haziran 2012-Eylül 2012 döneminde dış borç stoku, döviz kuru değişikliklerinden dolayı yaklaşık 4,8 milyar dolar artmıştır. Yatırım Teşvik Belgeleri Ocak-Kasım 2012 döneminde yatırım teşvik belgesine bağlanan yatırımların toplam tutarı, bir önceki yılın aynı dönemine göre %8,4 oranında azalarak 45,8 milyar TL ye gerilemiştir. Bu yatırımlar gerçekleştirildiği takdirde, kişiye istihdam yaratılması öngörülmektedir. Ocak-Kasım 2012 döneminde en yüksek tutarda yatırım %39,5 lik pay ile imalat sanayi sektörüne yapılmıştır. İmalat sanayi sektöründe teşvike bağlanan yatırımlar, bir önceki yılın aynı ayına göre %17,6 oranında azalarak 18,1 milyar TL ye gerilemiştir. Aynı dönemde %30,2'lik pay ile ikinci sırada yer alan hizmetler sektörüne yönelik teşvikli yatırımlar %13,4 oranında artarak 13,8 milyar TL ye yükselmiştir. Toplam teşvikli yatırımlar içinde %24,2 lik paya sahip olan enerji sektörüne yönelik teşvikli yatırımlar ise %14,8 oranında azalarak 11,1 milyar TL ye gerilemiştir. Bu sektörlerin dışında Ocak-Kasım 2012 döneminde tarım sektörüne verilen teşvik tutarı 754 milyon TL iken, madencilik sektörüne verilerin teşvik tutarı 2 milyar TL olarak gerçekleşmiştir. Yatırım Teşvik Belgelerinin Sektörel Dağılımı (%) Oca.- Kas.11 Oca.- Kas.12 Tarım 2,0 5,1 2,8 2,8 1,6 Madencilik 4,1 3,5 2,6 2,8 4,5 İmalat 39,4 57,9 42,0 43,9 39,5 Enerji 22,9 11,8 26,5 26,1 24,2 Hizmetler 31,6 21,8 26,1 24,4 30,2 Toplam 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 Kaynak: Ekonomi Bakanlığı Kredi Stoku 2009 yılındaki nispeten sınırlı artışın ardından mali olmayan kesime verilen yurt içi kredi stoku 2010 yılında %42,7, 2011 yılında ise %34,2 gibi oldukça yüksek oranlı artışlar göstermiştir. 28 Aralık 2012 tarihli verilere göre ise, 2012 yılında mali olmayan kesime verilen yurt içi kredi stoku 2011 sonuna göre %18,2 oranında artarak 691,1 milyar TL ye yükselmiştir. Yurtiçi Kredi Gelişmeleri (Milyon TL) (*) Aralık 2011 Aralık 2012 (%) Kredi Stoku , ,1 18,2 Tüm Banka Kredileri , ,1 18,2 Mevduat Bankaları , ,5 17,6 Kalkınma ve Yat. Bank , ,5 32,7 Kaynak: TCMB (*) Mali olmayan kesime verilen kredileri göstermektedir. 10

11 Mevduat 2009 yılında %11,8 ile nispeten sınırlı bir artışa konu olan mevduat bankalarındaki toplam mevduat hacmi 2010 da %17,8, 2011 de %15 oranında artış göstermiştir. 28 Aralık 2012 tarihli verilere göre ise 2012 yılında mevduat bankalarındaki toplam mevduat hacmi 2011 sonuna göre %10,2 oranında artarak 679,2 milyar TL ye yükselmiştir. Mevduattaki Gelişmeler (Milyon TL) (*) Aralık 2011 Aralık 2012 (%) Toplam Mevduat , ,1 10,2 Yurtiçi Yerl. Mevd , ,3 10,0 TL Mevduat , ,3 12,8 YP Mevduat , ,0 3,5 Yurtdışı Yerl. Mevd , ,8 18,0 Kaynak: TCMB (*) Mevduat bankalarındaki mevduatları göstermektedir. Parasal Gelişmeler 2011 yılında parasal büyüklüklerden M-1 %10,9 oranında artarken, M-2 de %13,2, M-3 de %13,9 ile M-1 deki artışın üzerinde artışlar gerçekleşmiştir. 28 Aralık 2012 tarihli verilere göre ise 2012 yılında M-1 %3,4, M-2 %9,4, M-3 %9,7 oranında artmıştır. Parasal Gelişmeler (Milyon TL) Aralık 2011 Aralık 2012 (%) M , ,0 3,4 M , ,0 9,4 M , ,0 9,7 ayındaki nispi yükseliş eğiliminin ardından, Mayıs 2012 sonunda 55 binler seviyesine kadar gerilemiş, takip eden aylarda ise yeniden yükseliş eğilimi göstererek 2012 yılını endeks değeri ile kapatmıştır. 23 Ocak 2013 tarihli geçici verilere göre ise İMKB 100 Bileşik Endeksi olarak gerçekleşmiştir. Kurlardaki Gelişmeler ve İMKB-100 Endeksi Dolar (*) (TL) Euro (*) (TL) Euro/ Dolar Paritesi (*) İMKB 100 Endeksi (Dönem Sonu ) ,1647 1,7102 1, ,5123 2,1408 1, ,5057 2,1603 1, ,5460 2,0491 1, ,9065 2,4592 1, Oca.12 1,7819 2,3396 1, Şub.12 1,7485 2,3503 1, Mar.12 1,7717 2,3554 1, Nis.12 1,7535 2,3173 1, May.12 1,8307 2,2794 1, Haz. 12 1,8153 2,2590 1, Tem.12 1,8011 2,2087 1, Ağu.12 1,8070 2,2683 1, Eyl.12 1,7820 2,2929 1, Eki.12 1,7928 2,3216 1, Kas.12 1,7797 2,3108 1, Ara.12 1,7826 2,3517 1, Oca.13 1,7540 2,3353 1, Kaynak: TCMB, İMKB (*) Dönem sonu TCMB Döviz alış kurları kullanılmıştır. Kaynak: TCMB Döviz Kurları ve İMKB Ulusal 100-Bileşik Endeksi 2011 yılının ikinci yarısı ile birlikte küresel piyasalara ilişkin belirsizlik ve aşağı yönlü risklerin artmasının etkisiyle 2011 yılı sonunda dolar alış kuru 1,9065 TL, Euro alış kuru 2,4592 TL ye yükselmiştir yılında ise 2011 sonuna göre kurlarda nispi bir düşüş eğilimi söz konusudur. 21 Ocak 2013 tarihli verilere göre ise dolar alış kuru 1,7540 TL, Euro alış kuru 2,3353 TL olarak gerçekleşmiştir. Küresel piyasalardaki dalgalanmanın etkisiyle 2011 yılını ile kapatan İMKB 100 Endeksi, 2012 yılı ilk üç 11