ELEKTRONİK VE OTOMASYON BÖLÜMÜ BİYOMEDİKAL CİHAZ TEKNOLOJİSİ PROGRAMI ELEKTRONİK ELEMANLARIN TANITIMI VE ANALİZİ DENEY FÖYÜ 4.

Transkript

1 ELEKTRONİK VE OTOMASYON BÖLÜMÜ BİYOMEDİKAL CİHAZ TEKNOLOJİSİ PROGRAMI ELEKTRONİK ELEMANLARIN TANITIMI VE ANALİZİ DENEY FÖYÜ 4. HAFTA HAZIRLAYAN Öğr. Gör. Dr. Harun SÜMBÜL EYLÜL 2018 SAMSUN

2 İÇİNDEKİLER Laboratuvar Kuralları...2 Deneylerde Kullanılacak Malzeme Listesi...3 Deney 1 Direnç Karakteristikleri...4 Deney 2 Diyot Karakteristikleri...11 Deney 3 Transistör Karakteristikleri...17 Deney 4 LDR, NTC ve PTC Karakteristikleri...19 Deney 5 FET Karakteristikleri...23 Deney 6 Kondansatör Karakteristikleri...26 Deney 7 Bobin Karakteristikleri...34 Deney 8 Transformatör Karakteristikleri...37 KAYNAKÇA

3 LABORATUVARDA UYULMASI GEREKEN KURALLAR Laboratuvar çalışmalarının verimli olabilmesi için deneylerin aşağıdaki kurallara uygun olarak yapılması gerekmektedir: Öğrenciler, laboratuvar çalışmalarından ÖNCE yapacakları deneye ilişkin kılavuzu mutlaka okumalı ve deneye hazırlıklı gelmelidir. İlgili deneye ait malzemeleri bulundurmayan öğrenciler deneye alınmayacaklardır. Laboratuvara yiyecek ve içecek getirilmeyecektir. Deneye geç kalan öğrenciler deneye alınmayacaklardır. Deney süresince laboratuvardan çıkmak yasaktır. Deneylerini erken bitiren gruplar, deney istasyonunu düzenleyip deney ölçüm sonuçlarını sorumlu öğretim elemanına imzalattıktan sonra laboratuvardan ayrılabilirler. Her deneyin Sonuç Raporu ertesi haftaki laboratuvar saatinde mutlaka getirilecektir. İmzalı deney ölçüm sonuçları kâğıdı Sonuç Raporu na eklenecektir. Raporu getirmeyenler o deneyden sıfır puan almış olurlar. Yönetmelik gereğince öğrenci deneylere %80 oranında devam etmek mecburiyetindedir. Her deneyde yoklama yapılarak gelmeyenler tespit edilecektir. Öğrencinin gelmediği deneyden alacağı not sıfırdır. Deneyde kullanılacak olan malzeme (elektronik elemanlar, el aletleri, kablolar) deneyi yaptıracak olan öğretim elemanından sayılarak teslim alınacaktır. Deney sonunda aynı malzeme eksiksiz olarak geri verilecektir. Gruplar, kaybettikleri veya zarar verdikleri malzemenin yerine yenisini koymak zorundadır. Bu nedenle deney süresince başka grupların malzemelerini almayınız ve kendi malzemelerinizi başka gruplara vermeyiniz. Diğer grupları rahatsız etmemek ve daha olumlu bir çalışma ortamı sağlamak için laboratuvarda mümkün olduğu kadar sessiz çalışınız. DENEYLER YAPILIRKEN DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN NOKTALAR Devreleri kurarken gerilim kaynağı mutlaka kapalı olmalıdır. Devreye gerilim verilmeden önce yapılan bağlantıların doğruluğu kontrol edilmeli. Devrelerin besleme ve toprak hatları doğru olarak bağlandı mı? Besleme gerilimi ve toprak hattı arasında kısa devre oluşabilir mi? Çıkış olan bir hatta yanlışlıkla giriş işareti uygulanmış olabilir mi? Çıkışlar yanlışlıkla kısa devre edilmiş olabilir mi? Bağlantılar, deneyde istenen işlemi gerçekleştirmek üzere doğru olarak yapıldı mı? Tüm bağlantıların doğruluğundan emin olduktan sonra devreye besleme gerilimi verilmeli. Eğer devre beklendiği gibi çalışmıyorsa hemen besleme gerilimi kapatılarak devre kontrol edilmeli. Kontrol işleminde 2. maddede belirtilen noktalara dikkat edilmeli. Doğru çalıştığından şüphe edilen elemanların devre ile bağlantıları kesilmeli ve bu elemanlar ayrı olarak test edilmelidir. Devre üzerinde değişiklik yaparken (eleman ekleme/çıkarma, bağlantı değiştirme) gerilim kaynağı mutlaka kapalı olmalıdır. Tüm uğraşılara rağmen hata bulunamıyorsa laboratuvarda görevli öğretim elemanında yardım istenmelidir. 2

4 MALZEME LİSTESİ Deney 1 Direnç : 1x 1kΩ, 1x 100kΩ, 1x330Ω Deney 2 Diyot: 1x1N4001, 1x1N4148, 1xAA119, 1xLED ve 1x5.6V zener Direnç: 1x1kΩ Deney 3 Transistör : 1xBC 237 Diyot : 1x1N4001 ya da 1N4148 Direnç : 1x1kΩ,1x33kΩ Deney 4 LDR, NTC ve PTC MOSFET: 1xBS108 N-Kanal (Kanal Oluşturmalı) ya da muadili Diyot : 1x1N4001 Direnç : 1x1kΩ Deney 5 Direnç : 1x330Ω - 1x1kΩ - 1x100kΩ - 1x100kΩ POT Kondansatör : 1x220μf Transistör : 1x BC 237 Sarf : 1xLED 1xLDR 1xNTC (1kΩ ~10kΩ) veya PTC MOSFET : 1xBS108 ya da BSN254 Deney 6 Transistör : 1x BC237 Kondansatör : 2x10μf, 1x470μf, 1x1nf Direnç : 1x82kΩ, 1x8.2kΩ, 1x1kΩ, 1x3.3kΩ, 1x12kΩ Deney 7 Bobin, Direnç : 1x220Ω, 1x1kΩ, 1x10kΩ, 1x360kΩ, 1x1MΩ Deney 8 Transistör : 1xBC237, 1xDB135, 1xBD136 Diyot : 2x1N4001 Direnç : 2x110kΩ, 2x10kΩ, 2x1,5kΩ, 1x24Ω, 4x120Ω, 2x1,2kΩ, 1x2,2kΩ Kondansatör : 2x1μf, 1x4.7μf, 2x12 transformatör - Ses transformatörü Bütün Deneylerde Kullanılacak Malzemeler: Multimetre, Breadboard, 10 adet Çift Taraflı Krokodil. Gerekli Laboratuar Cihazları NOT: Bozulma İhtimaline Karşı Deney Malzemelerinin yedeklerini bulundurunuz. 3

5 DENEY 2: DİYOT KARAKTERİSTİKLERİ DENEYİN YAPILIŞI 1) Kataloglarda verilen diyot parametrelerini araştırıp, deneyde kullanılacak diyotlar için çalışma frekans aralıklarını, maksimum iletim akımlarını ve kırılma gerilimlerini inceleyiniz. 2) Şekil 2.12 de görülen devreyi 1N4001, AA119 ve LED elemanları için ayrı ayrı kurunuz. VR nin sekiz farklı değeri için V 1 ve V 2 gerilimlerini ölçünüz. Ölçtüğünüz değerleri Tablo 2.1 e yerleştiriniz. (VR, ayarlanabilir DC gerilim kaynağıdır.) Şekil Diyotlu ölçüm devresi. Tablo 2.1. Diyot deney sonuç tablosu. 3) Şekil 2.9 deki tek yollu doğrultucu devresini önce kondansatör bağlamadan sonra bağlayarak kurup çıkış işaretini gözleyiniz. Yük direncinin değerini arttırıp azaltarak çıkışın değişimini inceleyiniz. Gördüğünüz değişimleri yorumlayınız. 3) a) Şekil 2.9 için; Yük direnci 1kΩ, kondansatör yokken ölçülen çıkış işaretini çiziniz.. 3) b) R Y =1kΩ ve C=1μf, R Y =100kΩ ve C=100μf için devrenin çalışmasını inceleyip sonuçları kaydediniz. 4

6 4) Şekil 2.10 daki iki yollu doğrultucuyu kurup kondansatörün ve yük direncinin değerlerini değiştirerek çıkışı gözleyiniz. Çıkış işaretini çiziniz. 4 a) RY=1kΩ ve C=1μf, RY=100kΩ ve C=100μf için devrenin çalışmasını inceleyip sonuçları kaydediniz. 5) Şekil 2.11 deki doğrultucuyu kurup kondansatör ve direnç değerlerinin değişimi ile çıkışı gözleyiniz. Çıkış işaretlerini çiziniz. Diğer devreler ile farkını yorumlayınız. 5 a) RY=1kΩ ve C=1μf, RY=100kΩ ve C=100μf için devrenin çalışmasını inceleyip sonuçları kaydediniz. Sorular: 1) Doğrultma devrelerinin birbirlerine göre avantaj ve dezavantajlarını açıklayınız. 2) Bir doğrultma devresinin çıkışındaki kapasitörün fonksiyonu nedir? 3) Dalgalılık faktörü ile kapasitörün sığası arasındaki ilişkiyi açıklayınız. 4) İki yollu ve köprü tipi doğrultucuları birbirinin yerine aynı gerilim çıkışını verecek şekilde kullanmak için şebeke gerilimini indirgeyen trafo sarım sayısı nasıl seçilmelidir? 5