ÖNSÖZ. Erdal GÜRÇINAR

Transkript

1 1

2 ÖNSÖZ Kıymetli öğretmenler, kıymetli anne babalar, hepimiz eğitimciyiz. Anne-babalar olarak evde, öğretmenler olarak da okulda çocuklarımızı eğitmek için çaba harcıyoruz. Harcadığımız çabaların karşılığını çocuklarda bazen olumlu davranış olarak görüyor ve seviniyoruz. Bazen de harcadığımız bu çabanın karşılığını göremeyince üzülüyoruz. Çocuklarımız teknoloji çağındalar. Çocuklarımızı sadece bizim yetiştiğimiz çağdaki yöntem ve tekniklerle eğitmek yanlış olur. Çünkü çocuklarımızı günümüzde etkileyen internet, televizyon, gazete ve dergi gibi çağın unsurları var. Bunların çocukların eğitimi üzerindeki etkisini göz önünde bulundurmalıyız. Çocuklarımızı ilerideki yaşayacakları zamana göre yetiştirmek hepimizin görevidir. Günümüz çocukları, öğretim konusunda çok iyi durumda olmalarına rağmen; eğitim konusunda çok da iyi bir durumda değillerdir. Yani çocuklarımız Türkçe, matematik, fen bilgisi gibi konuları çok güzel öğrenebilmektedir. Ama bu öğrendiği bilgileri sosyal yaşamlarında yanlış kullanmaktadırlar. Mesela okullarımızı bitirip bilgisayar mühendisi olan birisi çok iyi öğretim almıştır. Ama bu öğrendiği bilgileri internette başkalarının banka hesaplarını boşaltarak kullanıyorsa, eğitiminde hatalar vardır. İşte bizim bu çalışmamızı hazırlamaktaki amacımız insanların eğitimlerine, yani sosyal yaşamlarına olumlu bir katkı sunmaktır. Biz istiyoruz ki çocuklarımız hangi meslekte olurlarsa olsunlar önce iyi bir insan olsunlar. İyi, doğru, güzel, faydalı ve adaletli davranışlar sergilesinler. Kötü, çirkin, yanlış, zararlı işlerden uzak dursunlar. Vatanını, milletini, ailesini seven; insanların hayırlısı insanlara faydalı olandır düsturuyla hareket eden insanlar olsunlar. Sevgi, saygı, paylaşmak gibi güzel davranışlar sadece okutmakla, ezberletmekle olmuyor. Acaba okullarımızdan mezun olanların bazıları büyüyünce neden ana-babalarını öldüren, huzurevlerine terk eden insanlar oluyor? Anne, senin ayaklarının altında cennet var diyen nesli neden oluşturamıyoruz? Bunları her gün okullarda öğretmenler, evlerde anne-babalar anlattığı halde neden sağlıklı bir nesil yetişmiyor? Belki de bir yerlerde hata yapıyoruz. Okullarda ve evlerde çocuklara öğrettiğimiz bilgileri kendimiz de örnek olarak yaşamamız gerekir. Yani çocuklar anlatanların anlattıklarını yaşamasını isterler. Okulda Yeşilay haftasında sigaranın sağlığa zararını anlatan öğretmenin, sokakta sigara içtiğini gören çocuk, öğretmenin dediğini değil; yaptığını yapacaktır. Ya da okulda sigaranın zararını öğrenen çocuk, evde sigara içen anne-baba modeliyle karşılaşıyorsa elbette öğretmenin öğrettiğini, anne-baba boşa çıkaracaktır. Çocuklarımıza iyi bir eğitim verebilmek için sadece okul binalarını çoğaltmak, sınıftaki öğrenci sayılarını düşürmek, öğretmen sayısını arttırmak yetmez. Önemli olan çocuklarımızın kalbine neyi koyduğumuzdur. Çocuklarımızın kalbine sevgiyi, şefkati, merhameti koyabiliyor muyuz? Vicdanlı bir nesil yetiştirebiliyor muyuz? Asıl mesele budur. Eğitimde sadece okul ve öğretmen yetmez. Eğitimciler çocuklarından verim almak istiyorlarsa eğitime anne-babayı da katmak zorundadırlar. Okul ve öğretmen ancak anne-babanın ilgi ve desteğiyle başarılı olabilir. Okulda, öğretmen ve anne-baba işbirliği içinde olmalıdır. Bu kitap çalışmamda her zaman yanımda olan, bana tavsiyelerde bulunarak yardımcı olan Selçuk Üniversitesi Öğretim Görevlisi Ayşen KAYA Hocama, Kitabın kapağını hazırlayan Zübeyde CÖMERT Hocama ve desteklerinden dolayı Çocuklar İçin Değer çalışma ekibimize teşekkür ederim. Bu çalışmamı, ömrünü Türkiye nin ve dünyanın maddi ve manevi kalkınmasına adayan, Millî ve manevi değerlerimize sahip örnek nesillerin oluşmasında büyük emeği olan, özellikle de şahsımın yetişmesinde manevi olarak en büyük yere sahip olan, manevi öğretmenime, ithaf ediyorum. Çalışmamı ondan aldığım ilhamla hazırladım. Onu rahmetle anıyorum. Mekânı Cennet olsun. Erdal GÜRÇINAR 2

3 ÇOCUKLAR İÇİN DEĞER İÇİNDEKİLER Önsöz 2 İçindekiler Klavuz..7 Değerler Eğitiminin Amacı...8 Değerler Eğitiminin Hedefleri Değerlerimiz OKULUMUZ 1-Okulun Önemi.14 2-Okul Hazırlığı Derslerimize Çalışmak Çalışkanlık Okul Eşyalarını Korumak Okul Kuralları Kitap Okumak Kütüphaneler Servis Kuralları Tatilde Ne Yapalım? TEMİZLİK ve SAĞLIK 11-Temizlik Tuvalet Kuralları Tırnak Kesmek Burun Temizliği Düzenli Olmak Sağlığımızı Korumak Ağız ve Diş sağlığı Çevre Temizliği Yerlere Tükürme İlkyardım Yangından Korunmak Tehlikelerden Korunmak Yabancılardan Bir şey Alma...29 NELER YAPIYORUZ? 24-Yemek Kuralları Yemek Kuralları Yemek Seçme Su İçmek Televizyon Seyretme Bilgisayar ve İnternet Kullanma Yatarken Neler Yaparız?

4 31-Adres ve Telefon Öğrenmek Selamlaşmak Güler Yüzlü Olmak Kibar Olmak Teşekkür SOSYAL İLİŞKİLER 1 36-Evlere Giriş Kuralları Misafir Karşılamak ve Uğurlamak Misafir Olmak Arkadaşlık Oyun Oynamak Şakalaşmak Kardeşlerimiz ve Biz Kıskanma Yerine Tebrik Küsmek ve Barışmak Hediyeleşmek Yolda Yürüme SOSYAL İLİŞKİLER 2 47-Toplumsal Davranışlar Öksürme, Esneme ve Geğirme Soğan ve Sarımsak Yemek Komşularımızla İlişkilerimiz Akrabalarla İlişkiler Ziyaret Hasta Ziyareti Baş Sağlığı Ziyareti Lokantada Nasıl Davranmalıyız? Taşıtlarda Nasıl Davranmalıyız? Trafik Kuralları Sinema ve Tiyatro İzlemek Kavga Edenleri Ayırmak SÖZ VE DAVRANIŞLARIMIZ 60-Konuşma Güzel Konuşmak Dinlemek Büyüklere Hitap Doğru Sözlü Olmak Argo Sır Saklamak Lakap Takma Alay ve Gülme Dedikodunun Zararları

5 70-İftira Atma Söz Vermek Telefon Konuşması Ön Yargılı Olma Zamana Dikkat Etmek.70 GÜZEL DAVRANIŞLARIMIZ 75-Sevgi İnsan Sevgisi Farklı İnsanlara Saygılı Olmak Güzel Görmek Küçüklere Örnek Olmak Büyüklere Saygı Anne-Babaya Saygı Yaşlıları Ziyaret Vefalı Olmak Sorumluluk Cesaretli ve Kararlı Olmak Sabırlı Olmak Sinirlerimize Hâkim Olmak Affetmek Şükür Etmek Dürüst ve Adaletli Olmak Birlik ve Beraberlik İYİLİK ve YARDIMLAŞMAK 92-Güzel Ahlaklı Olmak İnsanlara Yardımcı Olmak Cömertlik ve Paylaşmak Kızılay İyi İnsan Olmak Kötülük Yapana İyilik Yapmak İyiliği Tavsiye Etmek Kötülükten Uzaklaştırmak Engellilere Yardımcı Olmak Yetimlere İyilik Etmek Hayvanları Korumak Bitkiler ve Ormanın Faydaları Çevreyi Korumak..96 YANLIŞ DAVRANIŞLAR 104-Sigaranın Zararları İçkinin Zararları Şans Oyunları ve Kumar Yeşilay Kibir (Büyüklenme) Başkasına Özenme Açgözlü Olma

6 111-Çok Meraklı Olma Sihir ve Sihirbazlık Acele Etme Kusurları Araştırma ve Şikâyet BAŞKALARININ HAKLARINA SAYGILI OLMAK 115-İnsan Haklarına Saygılı Olmak Sıra Beklemek Müzik Dinleme Başkasının Eşyasını Karıştırma Başkasının Eşyasını Alma Başkasının Mektubu, Mesajı ve Özel Eşyası Eşya Bulma Emanet Borç Ödemek Çalışana Hakkını Vermek Kendimizi Karşıdakinin Yerine Koymak BİLİNÇLİ TÜKETİCİ OLMAK 126-Alışveriş Kıyafet Almak ve Giymek Yerli Malı Kullanmak Ücret Ödemek Bilinçli Tüketici Olmak Geri Dönüşüm Tutumluluk Tasarruf..119 ÖNEMLİ GÜNLER VE BAYRAMLAR 134- Cami Ziyareti Kurban Bayramı Cumhuriyet Bayramı Atatürk Öğretmenler Günü Hz. Mevlâna Mehmet Akif ERSOY İstiklâl Marşı Çanakkale ve Şehitlik Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı Kutlu Doğum Peygamberimizin Çocuk Sevgisi Mayıs Gençlik ve Spor Bayramı Örnek Genç Fatih Sultan Mehmet Bayrak Sevgisi Ramazan Ramazan Bayramı

7 Klavuz Bu kitap binlerce yıllık kültürümüzün, millî ve manevî değerlerimizin gelecek nesillerimize aktarılmasına katkı sağlamak ve çocuklarımızda olumlu davranışlar kazandırmak amacıyla hazırlanmıştır. Öğretmen kitabın içindeki konuları eğitim-öğretim yılı başında uygun bulduğu günlere dağıtarak her gün bir konuyu öğrencilerine anlatmalıdır. Anlatılacak konunun günün anlam ve önemine uygun şekilde seçilmesinde fayda vardır. Bu çalışma okul öncesi eğitim kurumlarında, ilkokulların anasınıflarında Türkçe Dil Etkinliklerinde, ilkokullarda da öğretmenlerin uygun bulduğu derslerde, veliler de evlerinde çocuklara grup sohbeti şeklinde anlatılabilir. Öğretmen veya anne-baba çocuklara konuları anlattıktan sonra anlatılan konunun pekişmesi için konunun sonundaki soruları sorar. Öğretmen veya anne-baba soruları sorarak, çocukların hem düşünmelerini, zihin jimnastiği yapmalarını hem de düşündüklerini ifade etmelerini sağlar. Öğretmen soruları sırasıyla her öğrenciye bir tane sorar. Soru adedi öğrencilerden azsa, soruları ikinci veya üçüncü defa kalan öğrencilere sorar. Böylece hem konu pekişmiş, hem de her öğrenciye konuyla ilgili soru sorulmuş olur. Konu ile ilgili soruların sorulmasından sonra soruların alt kısmında bulunan okulda neler yapılabilir kısmına geçilmelidir. Öğretmenler okulda neler yapılacağı ile ilgili kısmı okuyup uygulamaya çalışır. Okulda yapılacak diğer faaliyetler ve öğretmenin yapacağı etkinliklerle konu daha anlaşılır hale geldiği gibi, çocukların yaparak yaşayarak öğrenmesine vesile olacaktır. Öğretmenin yapacağı konu ile ilgili faaliyet ve davranışlar konunun öğrenilmesini destekleyecektir. Öğretmen okulda neler yapılabilir kısmını kendisi yapar ve ardından evde neler yapılabilir kısmına geçer. Evde neler yapılacağı ile ilgili bilgileri haftalık olarak birleştirir bir kâğıda yazar ve ailenin evde uygulaması için çocukla birlikte eve gönderir. Böylece öğrenci okulda öğrendiği değerleri davranışa dönüştürmek için evde ailenin de desteğini almış olur. Aksi halde çocuk okulda öğrendiklerinin tersini evde görürse ve ailenin desteğini alamazsa çocuğun değerlerini öğrenmesi başarılı olamayabilir. Eğitimde başarı için öğretmen, çocuk ve annebabanın birlikte hareket etmesi gerekir. Çocuğun değerler eğitimine ailenin katılımının sağlanması başarıyı çok büyük oranda arttırır. Bu kitabı evde çocuklarına uygulayan anne-babalar da çocuklarına değerlerin kazandırılması için kendilerinin de neler yapacağını evde neler yapılabilir kısmından öğrenebilir ve uygulayabilirler. Böylece bir anne-baba olarak çocuklarına değerlerini öğretebilmek için bu kısımdan faydalanabilirler. Konunun en son kısmında ise güzel söz bölümü bulunmaktadır. Öğretmen veya anne-baba çocuklarına bu bölümdeki sözleri öğretmelidir. Mecaz anlamları bulunan veya çocuğun anlayamayacağı sözler, çocuğa somut olarak açıklanmalı ve çocuğun anlaması sağlanmalıdır. Çocuk öğrendiği değerler ile ilgili bu sözleri beyninin bir köşesine nakşeder ve büyüdüğü zaman daha iyi anlayarak hayatına uygular. Not: Bu kitap Adana İl Milli Eğitim Müdürlüğü nün 25/11/2014 Tarih ve /100/ Sayılı yazısı ile Çocuklarda Değerler Eğitimi adı altında incelenmiş olup kurumlarda uygulanabilirliği benimsenmiş ve zorunlu olmamakla beraber kurumlarda eğitim materyali olarak kullanılabileceği belirtilmiştir. 7

8 Değerler Eğitiminin Amacı Millî Eğitim Bakanlığı nın Okul Öncesi Eğitimin Amaçlarını ve ilkelerini kendimize rehber kabul ederek: 1-Çocuklarımızın Atatürk, vatan, millet, bayrak, aile ve insan sevgisini benimseyen, millî ve manevî değerlere bağlı, gelenek ve göreneklerini bilen ve yaşatan, birlik ve beraberliğin önemini kavrayan, kendine güvenen, cesaretli, çevresiyle iyi iletişim kurabilen, yalan söylemeyen, dürüst, adaletli, ilkeli, çağdaş düşünceli, hak ve sorumluluklarını bilen, saygılı ve kültürel çeşitlilik içinde hoşgörülü bireyler yetişmelerine temel hazırlamak amacıyla çaba göstermek, 2-Çocukların beden, zihin ve duygu gelişmesini ve iyi alışkanlıklar kazanmasını sağlamak ve kötü alışkanlıklara bulaşmasını engellemek ve toplumsal kurallara uymalarını sağlamak. 3-Çocuklara sevgi, saygı, iş birliği, sorumluluk, hoşgörü, yardımlaşma, dayanışma ve paylaşma gibi davranışları kazandırmak, 4-Çocuklarımıza selamlaşmak, güler yüzlü olmak, nezaket kelimelerini kullanmak, kitap sevgisi aşılamak, misafirperver olmak, tutumlu olmak, güzel konuşmak, çevreyi ve tabiatı sevmek ve korumak, bilinçli olmak, sabırlı olmak, elindekiyle yetinmesini bilmek, ön yargılardan uzak olmak, mütevâzi olmak, çevresindekilerin hatalarını affetmek, çevresiyle barışık olmak gibi davranışları kazandırmanın yanı sıra; ailesine, arkadaşlarına, vatanına ve milletine vefalı, örnek nesiller yetiştirmek. 5-İyi, doğru, güzel, faydalı ve adaletli davranışlar gösteren, kötü, yanlış, çirkin, faydasız ve adaletsiz davranışlardan uzak duran nesiller yetiştirmek. 6-Ülkemizi dünya ülkeleri arasında saygın bir konuma taşıyacak yeniden büyük Türkiye yi oluşturacak ve atalarımız yaptığı gibi dünya barışına katkı sağlayacak nesiller yetiştirmek. 7-Yukarı maddelerde saydığımız amaçlarımızı gerçekleştirirken; tarihimizde, kültürümüzde, gelenek ve göreneklerimizde bulunan, atalarımızın yaşadığı; ancak günümüzde kaybolmaya yüz tutmuş millî ve manevî değerlerimizi yeniden canlandırarak yaşatmak ve gelecek nesillerimize aktarmaktır. Değerler Eğitiminin Hedefleri 1-Çocukları tembellik ve atalet modundan çıkararak çalışmayı zevkli hale getirerek, başarma duygusunu tattırmak; çalışkan ve gayretli bireyler oluşturmak. 2-Çocuklarımızın bedenen ve ruhen temiz ve sağlıklı bireyler olarak yetişmesini sağlamak. 3-Nerede, ne zaman ve nasıl yapacağını bilen, öz güveni olan cesaretli vatandaşlar yetiştirmek. 4-Konuşmasında kibar kelimeler kullanan ve davranışlarıyla takdir toplayan öğrenciler yetiştirmek. 5-Muhtaçlara yardımcı olan, paylaşma ve dayanışmayı elden bırakmayan, sevgi şefkat ve merhamet abidesi, gönül erleri güzel insanlar yetiştirmek. 6-Kitapları ve bilgiyi kendine rehber edinen, ilim ile donanmış, çevresine pozitif enerji veren, öğrendikleriyle etrafını aydınlatan bilim adamları yetiştirmenin temelini oluşturmak. 7-Oyunu sadece bir eğlence aracı olmaktan çıkaran; oyunda eğlenirken aynı zamanda öğrenen çocuklar yetiştirmek. 8-İnsanların sadece dış görünüşlerini değil, iç güzelliklerini de görebilen ve buna önem veren, güzel düşünen, hayatından lezzet alan bireyler yetiştirmek. 9-Öğretmenlerini; kendini aydınlatan, kendisini öğreterek yücelten bir kandil olarak gören; bana bir harf öğretenin kırk yıl kölesi olurum derecesinde seven ve sayan bir nesil yetiştirmek. 10-İnsanları ne olursa olsun ön yargısız kabul eden, hoşgörülü, adaletli bireyler oluşturmak. 11-İnsanların dini, dili, ırkı, milleti ne olursa olsun ayırım yapmayan, birlik ve beraberliğe önem veren vatandaşlar yetiştirmek. 12-Akraba, komşu, arkadaş ve çevresiyle barışık insanlar yetiştirmek. 13-Güzel konuşan, güzel dinleyen, düzel davranışlar sergileyen insanlar oluşturmak. 14-Çevresindeki insanların kusurlarını araştırmayan, onların güzel yönlerini görebilen güzel insanlar yetiştirmek. 15-Her yerde tasarruflu davranan, parasını ve kullandığı eşyaları israf etmeyen bireyler oluşturmak. 8

9 16-Başkalarına hoşlanmadığı lakapla çağırmayan, başkalarının olumsuz hallerine gülüp onunla alay etmeyen, aksine onlara yardımcı olan insanlar yetiştirmek. 18-Dedikodu ve iftira gibi olumsuz davranışları yapmayan, yalan söylemeyen, dürüst ve adaletli olan insanlar yetiştirmek. 19-Başkalarının malını, parasını haksız yere almayan, kul hakkını gözeten ve koruyan; devletin malına yaklaşırken, devlet malında 75 milyon insanın, tüyü bitmedik yetimlerin hakları vardır. Diyerek yaklaşan ve devlet malını yiyenin 75 milyon insanla helalleşmesi gerekir anlayışına sahip, hak ve hukuk bilen ve bildiğini yaşayan nesiller yetiştirmek. 20-Bırakın başka insanlara zarar vermeyi, bir karıncayı dahi incitmeyen, bir bitkinin dalını dahi kırmayan, çevredeki tüm canlıları koruyup gözeten, ince ruhlu insanlar yetiştirmek. 21-Geleceğin Mîmar Sinanlarını, Fâtihlerini, İbn-i Sînalarını, Fârabilerini yetiştirmek. 22-İçki, kumar, uyuşturucu ve sigara gibi her türlü kötü alışkanlıklara bulaşmayan, bulaşan insanları da bu alışkanlıklardan kurtarmak için var gücüyle çabalayan, insanların hayırlısı insanlara faydalı olanıdır düsturuyla hareket eden nesiller yetiştirmek. 23-Çevresindeki insanların başarılarını kıskanmayan, aksine sevinen, başarılı olanları tebrik eden, kendisi de başarmak için çalışan bireyler yetiştirmek. 24-Kendisinden farklı olan insanların farklılığını bir zenginlik olarak kabul eden, onlara farklı olduğundan dolayı saygılı olan, hoşgörülü bir toplum oluşturmak. 25-Ailesindeki ve çevresindeki yaşlılara saygılı olan, anne-babasını sokağa ya da huzur evlerine terk etmeyen; onlar nasıl bize küçüklüğümüzde sevgi, şefkat ve merhamet gösterdilerse, yaşlandıklarında biz de onlara sevgi, şefkat ve merhamet göstermeliyiz diyen, anasını atasını sayan, bereket büyüklerle beraberdir diyen, onları başlarının tacı yapan, sevgi ve saygı toplumunu oluşturmak. 26-Anasına koca karı babasına moruk gibi kötü kelimeler kullanmayan, annesini incitmeyen, anne senin ayaklarının altında cennet var diyerek annesine sarılan, babasına sarılan evlatlar yetiştirmek. 27-Söz verdiği zaman sözünde duran, sözü toplum içerisinde senet kabul edilen, emanet sahibi kimseler yetiştirmek. 28-Arkadaşlığın değerini bilen, kendisini iyi, doğru, güzel ve faydalı davranışlara sevk eden, kendisine malını, canını, namusunu emanet edebilecek temizlikte ve dürüstlükte kimselerle arkadaş olan, arkadaşını söyle sana kim olduğunu söyleyeyim sözünün şuurunda nesiller yetiştirmek. 29-Çevresindeki insanların dini, dili, ırkı, milleti, mezhebi ne olursa olsun onlara her zaman iyilik eden. İyiliğe karşı iyilik her kişinin karıdır, kötülüğe karşı iyilik er kişinin karıdır diyerek kendisine kötülük edene bile iyilik eden, temiz yürekli insanlar yetiştirmek. 30-Kendisi iyi bir insan olduğu gibi, çevresindeki insanların hayırlı işlerine motor, şer işlerine fren olan, etrafındaki insanlara hep iyiliği tavsiye eden, onları kötülük etmekten uzaklaştıran şuurlu nesiller yetiştirmek. 31-Öfkelendiği zaman sinirlerine hâkim olan, sabırlı, aklını ve sözünü nerede ve nasıl kullanacağını bilen insanlar yetiştirmek. 32-Büyüdüğü zaman hangi makam ve mevkide olursa olsun, bu millete hizmet etmek şerefi her insana nasip olmaz diyerek, ibadet aşkıyla çalışan vatanına ve milletine hizmet eden nesiller yetiştirmek. 33-Parası ve makamı ne olursa olsun, insanlara insan olduğu için insanca davranan, asla büyüklenmeyen, mütevazi insanlar yetiştirmek. 34-Kardeşinin veya arkadaşının menfaatini kendi menfaatinin üzerinde sayan, gerektiğinde fedakârlık yapabilen bireyler yetiştirmek. 35 Çevresindeki engelli insanlara elinden geldiğince maddi ve manevi yardımlarda bulunarak onların topluma kazandırılmasına katkı sağlayan insanlar yetiştirmek. 36-Aç gözlü olmayan, tamahkârlık etmeyen, elinde bulunanla yetinmesini bilerek şükretmesini bilen nesiller yetiştirmek. 37-Kin ve intikam hırsı taşımayan, öç alma duygusu yerine çevresindeki insanların hatasını affetme büyüklüğünü gösteren olgun bireyler yetiştirmek. 38-Ailesine, arkadaşlarına, çevresindeki insanlara, vatanına, milletine ve atalarına vefalı olan vefakâr insanlar yetiştirmek. 9

10 39-Haksızlığa uğradığı zaman hakkını arayan, yanında çalıştırdığı kimselerin hakkını alın teri kurumadan veren hak aşığı insanlar yetiştirmek. 40-Başkasını kuru kuru taklit etme derecesinde taklitçi olmayan, kendi değerinin ve konumunun farkında olan, başkasına özenmeyen, millî ve manevî değerlerine bağlı, değerimiz, değerlerimize sahip çıkıp yaşadığımız kadardır düsturunda örnek nesiller oluşturmak. Değerlerimiz İlim öğrenmek bizim değerimizdir. Kadın erkek hiç fark etmez, ilim Çin de de olsa gidip alırız. İlim bizim yitik malımızdır, bulduğumuz yerde alırız. Çok çalışmak bizim değerimizdir. İki günümüz bir birine eş geçerse zarardayız. Onun için bu gün dünden, yarın bugünden daha çok çalışacağız. Devletin malını korumak değerimizdir. Devlet işlerinde devletin mumunu, şahsi işlerinde kendi mumunu kullanmıştı Hz. Ömer. Onun için devlet malında 75 milyon halkımızın tüyü bitmedik yetimin hakkı vardır. Devlet malını koruyamazsak 75 milyon milletimizle nasıl helalleşeceğiz. Devletin malı deniz diye başlayan sözlere biz itibar etmeyiz. Devletin malı ateşten gömlektir, giyeni yakar. Onun için biz devlet malını koruruz. Gönül yapmak bizim değerimizdir. Gönül kırmak camiyi yıkmaktan daha büyük günahtır bizde. Çünkü Camiyi yıkan ustası insan olan bir yapıyı yıkar. Kalp kıran ise ustası Allah olan bir yapıyı yıkar. Hayvanları korumak bizim değerimizdir. Kanuni Sultan Süleyman şöyle soruyordu hocasına: Meyve ağaçlarını sarınca Karınca Günah var mı Karıncayı Kırınca? Hocası Ebussuud Efendi de soruyu şöyle cevaplıyordu: Yarın Hakk ın Divanına Varınca Süleyman dan hakkını alır karınca. Alışverişte dürüst olmak bizim değerimizdir. Çünkü bizi aldatan bizden değildir. Bizim sattığımız malın üstünde ne varsa altında da o vardır. Temiz olmak bizim değerimizdir. Temizliğimiz bizim imanımızdan gelir. Temizliğimize dikkat ettiğimiz için de biz sağlıklı oluruz. Bize bir selam verildiği zaman biz de ona daha güzeliyle karşılık veririz. Çünkü selamlaşmak bizim değerimizdir. Biz gülünce güller açar yüzümüzde. Güler yüzlü olmak değerimizdir. Kardeşimize gülümsememiz bizim için çok önemlidir. Biz bize iyilik edene teşekkür ederiz. Bizde anaya koca karı, babaya moruk demek kıyamet alameti sayılır. Çünkü kibarlık bizim değerimizdir. Bayram sevinmektir. Bayram sevindirmektir. Bayram paylaşmaktır. Bayram hatırlamaktır. Bayram barışmaktır. Bayramlar bizim değerimizdir. Cumhuriyet millet neyi istiyorsa onu yapmaktır. Cumhuriyet fazilettir. Cumhuriyet bizim değerimizdir. Kızılay yardımlaşmaktır. Kızılay paylaşmaktır. Kızılay iyilik yapıp denize atıp, yaratanın bilmesine inanmaktır. Kızılay bizim değerimizdir. İnsanlara yardım etmek, ettiğin yardımı hatırlamamaktır. İnsanlara yardım etmek sağ elin verdiğini sol elin görmemesi demektir. İnsanlara yardım etmek karşılık beklememektir. İnsanlara yardım etmek sevdiğinden vermek, fedâkarlık etmektir. İnsanlara yardım etmek bizim değerimizdir. Teşekkür etmek memnun olmaktır. Teşekkür etmek memnun etmektir. Teşekkür etmek kibarlıktır, iyiliği kat kat arttırmaktır. Teşekkür etmek bizim değerimizdir. Atatürk bizim değerimizdir. Atatürk demek Türkiye Büyük Millet Meclisi demektir. Atatürk demek, millî mücadele demektir, kurtuluş savaşı demektir. Kitaplar bizim değerimizdir. Kitap demek, medeniyet demektir, ilim demektir, irfan demektir. Bütün kitaplar bir kitabın anlaşılması içindir. Oku emri bize gelen ilk emirdir. Sıramızı beklemek bizim değerimizdir. Sıra beklemek, başkalarına saygı göstermektir. Sıra beklemek, adalettir. Sıra beklemek başkalarının haklarına riayettir. 10

11 Paylaşmak, cömertlikte akarsu gibi olmaktır. Paylaşmak, cennetin kapısını açan anahtarı elinde taşımaktır. Paylaşmak cebindeki son kuruşun yarısını kardeşine, arkadaşına vermektir. Paylaşmak elindeki bir dilim ekmeğin yarısını başkasına vermektir. Paylaşmak bedeli ölçülemeyecek kadar büyük bir mutluluktur. Öğretmenlik bizim değerimizdir. Hz. Ali bana bir harf öğretenin kırk yıl kölesi olurum diyerek biçmişti değerini. Öğretmenlik Fatihler yetiştirmek, Fatihlere yol gösteren Akşemseddin olmaktır. Öğretmenlik gelecek nesle ışık tutmaktır. Öğretmenlik bilmek ve bildiğini paylaşmaktır. Büyüklere saygı göstermek bizim değerimizdir. Büyüklere saygı göstermek, küçüklerden saygı görmektir. Büyüklere saygı göstermek Anamızı atamızı saymak, bereketin büyüklerle beraber olduğunu bilmektir. Hz. Mevlâna bizim değerimizdir. Hz. Mevlâna demek hoş görü demektir. Ne olursan ol gene gel, bin kere tövbeni bozmuş olsan da gene gel demektir. Hz. Mevlâna demek insanları sevmek demektir. Hz Mevlâna demek Hak aşkıyla dönmek, kendine gelmektir. İnsanları sevmek bizim değerimizdir. Yaratılanı severiz yaratandan ötürü. Biz gelmedik kavga için, Bizim işimiz sevgi için, Hakk ın evi gönüllerdir, Gönüller yapmaya geldik. Misafirperverlik bizim değerimizdir. Misafirperverlik en sevdiklerimizden, gelene ikram etmek, güler yüz göstermektir. Misafirperverlik Allah misafirlerini ağırlamak şerefidir. Misafirperverlik Allah a dost olmaktır. Komşuluk bizim değerimizdir. Komşuluk cennete gitmek için rıza kapısıdır. Komşuluk kendisi tok iken komşusunun aç yatmamasıdır. Komşuluk yaptığımız yemekten bir tabak ikram etmektir. Komşuluk, en yakınlıktır. Komşuluk sorumluluktur. İnsanların haklarına saygılı olmak bizim değerimizdir. İnsanların hakkını çiğnemek Allah ın affetmediği, affetmeyi kullara bıraktığı günahtır. İnsanlara saygılı olmak, sana yapılmasını istemediğini başkasına yapmamaktır. Hediyeleşmek bizim değerimizdir. Hediyeleşmek, yakınlarımıza daha da yakınlaşmaktır. Hediyeleşmek çürük bile çıksa bir cevizle dostlarımızı anmaktır. Hediyeleşmek, bazen çam sakızı çoban armağanıdır. Güzel konuşmak bizim değerimizdir. Tatlı dil yılanı bile deliğinden çıkarır. Güzel konuşmak sözü dilden değil kalpten söylemek, kalbe tesir etmektir. Ziyaret etmek bizim değerimizdir. Ziyaret etmek, iyi gününde hayırlı olsun demektir. Kötü günlerinde, geçmiş olsun demektir, başın sağ olsun demektir. Ziyaret etmek sılayı rahim yapmaktır. Ziyaret etmek sevdiklerine, yakınlarına kavuşmaktır. Gittiği insanlara değer vermektir. Tasarruf etmek bizim değerimizdir. Tasarruf etmek boşa vermemektir. Tasarruf etmek yemek içmek ama israf etmemektir. Tasarruf etmek damlaya damlaya göl yapmaktır. Tasarruf etmek nehir kenarında bile olsak suyu boşa akıtmamaktır. Başkalarının kusurunu araştırmamak bizim değerimizdir. Kendi kusurlarımızı görmekten dolayı başkasının kursunu görememektir. Başkalarının kusurunu görsek bile gece gibi örtmektir. Dedikodu etmemek bizim değerimizdir. Başkalarından sana söz getiren, senden de ona götürür. Onunla sohbet edilmez, arkadaşlık yapılmaz. İyi insan olmak bizim değerimizdir. İyi insan olmak için eline beline diline sahip olmak gerektir. İyi insan, başkalarının elinden ve dilinden emin olduğu insandır. Doğru sözlü olmak bizim değerimizdir. Şaka bile olsa biz yalan söylemeyiz. Yunus Emre gibi doğru olmayan odunu bile içeri sokmamaktır. Doğru sözlü olanın mumu ebediyen sönmez. Doğru insan belki sarsılır ama asla yıkılmaz. Cesaretli Olmak bizim değerimizdir. Cesaret Fatih gibi atını denize sürerek Ey Konstantiniye! Ya sen beni alırsın, ya ben seni alırım demektir. Alpaslan gibi Malazgirt te Efendim yaklaşık kişilik ordu şuanda üstümüze doğru geliyor diyenlere: Biz de kişilik orduyla onlara doğru gidiyoruz demektir. Yavuz gibi Cesaret insanı zafere, kararsızlık tehlikeye, korkaklık ise ölüme götürür demektir. Cesaret olmaz denilenleri oldurmak, başarmaktır. İçki, kumar ve sigara gibi kötü alışkanlıklardan uzak durmak bizim değerimizdir. İçki ve kumar, bütün kötülüklerin anasıdır. Mehmet Akif ERSOY bizim değerimizdir. O bizim istiklalimizin şairidir. O kurtuluş savaşı şairimizidir. O İstiklal marşını ödülü para olduğu için yazmayan, yazdığında da kazandığı ödülü kimsesiz çocuklara bağışlayan şairimizidir. 11

12 İstiklal Marşımız bizim değerimizdir. O geçmişte nasıl kurtulduğumuzu, şimdi ve gelecekte de nasıl kurtulacağımızı anlatan şiirdir. Çanakkale savaşı bizim değerimizdir. 250 bin şehit bizim değerimizdir. 276 kiloluk top mermisini Ya Allah deyip kaldırarak topun namlusuna süren Seyyit Onbaşı bizim değerimizdir. Yaptığı kahramanlığı yapılan iyilik anlatılır mı diyerek hanımına bile anlatmayan; verilen, bir isteğinin yerine getirilmesi ödülünü ben karşılık beklemek için yapmadım diyerek reddeden Seyyit Onbaşı bizim değerimizdir. Çanakkale de yaralı düşman askerini sırtlayarak kurtaran kahraman Mehmetçik bizim değerimizdir. Şehitlik bizim değerimizdir. Şehitlik, bile bile cennet karşılığı canını vererek, ölümsüzlüğe koşmaktır. Şehitlik; vatan için, millet için, değerlerimiz için can vermek, canımızı paha biçilmez olarak değerlendirmektir. Farklı insanlarla bir arada uyum içinde yaşamak bizim değerimizdir. 600 yıl üç kıtada 72 çeşit milleti din, dil, mezhep ve ırk ayırımı yapmadan bir arada tutarak adaletle idare etmek bizim değerimizdir. Yaşlılara saygı göstermek bizim değerimizdir. Yaşlandığı zaman anne-babamıza öf bile demek günah olarak yeter. Onlar biz küçükken nasıl bize şefkat ve merhamet ettilerse biz de onlara aynı şekilde şefkat eder, merhamet kanatlarımızı onların üzerine gereriz. Ağaçları korumak, ağaç yetiştirmek bizim değerimizdir. Kıyamet koparken bile olsa elimizde fidan varsa dikeriz. Zamana dikkat etmek bizim değerimizdir. Biz, bu günün işini yarına bırakmayız. Çünkü yarın âcizlerin günüdür. Dünya üç gündür; dün, bugün ve yarın. Dün geçti. Yarının geleceği belli değil. Öyle ise bugünün kıymetini bil! Diyerek işlerimizi zamanında yaparız. Söz verdiğimiz zaman sözümüzde durmak bizim değerimizdir. Yapamayacağımız işi söylemeyiz, söylediğimiz işi de yaparız. Bizim sözümüz senettir. Arkadaşlık, dostluk bizim değerimizdir. Biz, tuttuğumuz eli bırakmayız. Düşmanın attığı taş gelip de geçer. Dostun attığı gül delip de geçer. Dost sanma şanlı vaktinde dost olanı Dost bil gamlı vaktinde elinden tutanı. Biz kötü arkadaşları terk ederiz. Onlara sevgi duymaz, iyileri severiz. Yakınımız bile olsa, kötü arkadaştan uzak dururuz. Uzak bile olsa, iyi arkadaşlarla beraber oluruz. Kimi seversek, bizimle onun arasında bir yakınlık hâsıl olur. Bu bakımdan, sevgi beslediğimiz kimsenin kim olduğuna iyi bakarız. Hz. Muhammed (SAV) bizim değerimizdir. O âlemlere rahmettir. O kızlarını diri diri topağa gömen vahşi bir milleti karıncayı dahi incitemez hale getiren şefkat toplumunu oluşturan, kaos içerisindeki toplumları saadet asrına götüren medeniyetin mimarıdır. O, diri diri toprağa gömülen kadının ayaklarının altına cenneti serendir. O, güzel ahlakın temsilcisidir. Kâinatın var oluş sebebidir. İyilik yapmak bizim değerimizdir. İyiliğe karşı iyilik her kişinin karıdır. Kötülüğe karşı iyilik er kişinin karıdır. Büyük insan, insanlardan gelen sıkıntılara tahammül edip katlanan kimsedir. O, toprak gibidir. Toprağa her türlü kötü şey atılır. Fakat topraktan hep güzel şeyler biter Biz insanların hayırlısı insanlara faydalı olanıdır, düsturuyla hareket ederiz. İyiliğe teşvik etmek, kötülükten uzaklaştırmak bizim değerimizdir. Biz bu sayede kurtuluşa ereriz. Biz bir kötülük gördüğümüzde onu elimizle düzeltiriz. Ona gücümüz yetmezse dilimizle düzeltmek için uyarırız. Biz hayırlı işlere motor, kötü işlere fren görevi yaparız. Sabırlı olmak bizim değerimizdir. Sabrın sonu selamettir. Sabır acıdır ama meyvesi tatlıdır. Ağaçlardaki meyveler bile güneşin sıcağına aldırış etmeden sabrederler ve bu sabırlarının sonunda olgunlaşırlar. Sabrederek nasıl ham meyveler olgunlaşıyorsa, insan da sabrederek olgunlaşır. Annemiz ve babamız bizim değerimizdir. Cennet annelerimizin ayakları altındadır. Ana başta taç imiş. Her derde ilaç imiş. Bir insan pîr olsa da anaya muhtaç imiş. Anne-babamıza iyilik edip ihsanda bulunalım ki, çocuklarımız da bize itaat etsin ve saygı göstersinler. Ana-babaya iyilik etmek insanı cennette peygamber komşusu yapar. Engellilere yardım etmek bizim değerimizdir. Biz onlara yardımcı olursak onların hiçbir engeli kalmaz. Onlar bize yardımcı olmamız için gönderilmiş emanettir. Emanete sahip çıkmak bizim görevimizdir. Yetimlere iyilik etmek bizim değerimizdir. Yetimi kendimize yakın tutarız. Başını elimizle okşar, onu soframıza oturturuz. Böyle yaparsak kalbimiz yumuşar. Bayrağımız bizim değerimizdir. Bayrağımız ülkemizde yaşan tüm milleti bir arada, birlik ve beraberlik içinde tutan bağımsızlığımızın sembolüdür. Bayrağımızdaki hilal inancımızı, yıldız milletimizi, kırmızısı ise bağımsızlığımız için can veren şehitlerimizin kanını temsil eder. 12

13 Büyüklenmemek, mütevâzi olmak bizim değerimizdir. Biz tevazu ve alçak gönüllülükte toprak gibi oluruz. Ak Şemseddin Fatih e hedef tespitinden sonrasını da söyledi: Dağ ne kadar yüksek olursa olsun, yol onun üzerinden geçer. Sen dağ olmaya heveslenme, asla gururlanma; yol ol ki, herkes senin üzerinden geçerken sen dağların üzerinden geçersin. Güzel ahlaklı olmak bizim değerimizdir. Bizim süsümüz güzel ahlaktır. Güzel ahlaklı olursak eğer, bize verirler çok büyük değer. Affetmek bizim değerimizdir. Affederiz, affettiğimizi hatırlamayız ve hatırlatmayız. Affetmek ve unutmak bizim intikamımızdır. Büyük insanlar affeder. Fatih Sultan Mehmet bizim değerimizdir. Çünkü o bir çağı açıp, bir çağı kapatandır. İstanbul u fethetmeden önce gönülleri fethedendir. Sinirlerimize hakim olmak bizim değerimizdir. Biz hiddet ve asabiyette ölü gibiyiz. Öfkeyle kalkmanın zararla sonuçlanacağını, keskin sirkenin küpüne zarar verdiğini çok iyi biliriz. Vefalı olmak bizim değerimizdir. Vefa bizim için sadece İstanbul da bir semt adı değildir. Biz, kötü günümüzde yanımızda olanı iyi günümüzde de hatırlarız. Biz ana-babamıza, arkadaşlarımıza, akrabalarımıza vefalıyız. Biz vatanımıza, milletimize, bayrağımıza vefalıyız. Biz merdivenlerden çıkarken herkese selam veririz. Çünkü merdivenlerden inerken aynı insanlara rastlayacağımızı biliyoruz. Barışmak bizim değerimizdir. Biz birbirimizle üç günden fazla küs kalmayız. Zeytin dalı bizim yüreğimizdedir. Biz arkadaşlarımızla, akrabalarımızla, komşularımızla, çevremizle barışık yaşarız. Onun için mutluyuz, yarınlardan umutluyuz. Kendimizi karşımızdakinin yerine koymak değerimizdir. Bize yapılmasını istemediğimizi biz de başkasına yapmayız. Kendimiz için neyi istiyorsak başkası için de onu isteriz. Çalma kapıyı, çalarlar kapını atasözünü iyi biliriz. Güzel görmek bizim değerimizdir. Her şeyin güzel yönlerini görürüz. Bardağın boş tarafını değil, dolu tarafını görürüz. Güzel gören güzel düşünür, güzel düşünen hayatından lezzet alır. Dürüst ve adaletli olmak bizim değerimizdir. Kendimizin zarar göreceğini bilsek de adaletten ayrılmayız. Adalet mülkün temelidir. Biz savaşta bile bağlardan üzüm kopardığında üzüm salkımının yerine altın keselerini asanların torunlarıyız. Sevgi bizim değerimizdir. Sevgi kelimesinde hayat veren bir sır var, onsuz her işte bir kusur var. Sevgiden acılar tatlılaşır. Sevgi yüzünden bakırlar altın olur. Sevgiden dertler şifa bulur, sağlığa kavuşur. Sevgiden dikenler gül olur. Çalışana hakkını vermek bizim değerimizdir. Biz çalışana alın teri kurumadan hakkını veririz. Bizim için alın teri kutsaldır. Birlik ve beraberlik içerisinde olmak bizim değerimizdir. Biz bin yıldır bu topraklarda beraber yaşıyoruz. Biz Maraş ı, Antep i beraber savunduk, Biz Çanakkale den düşmanı beraber kovduk. Biz İzmir de Yunan ı beraber denize döktük. Bizim tarihimiz bir, inancımız bir, kitabımız bir, peygamberimiz bir, bayrağımız bir, geçmişimiz bir, geleceğimiz de bir. Biz bu ülkede bir ve beraberiz. Sorumlu olmak bizim değerimizdir. Biz kendimizden sorumluyuz. Biz ailemizden sorumluyuz. Biz akrabalarımızdan, komşularımızdan, arkadaşlarımızdan sorumluyuz. Biz çevremizden sorumluyuz. Biz öğrencilerimizden sorumluyuz. Biz yaşadığımız yerin evliyasından da eşkıyasından da sorumluyuz. Biz yaşadığımız şehirden de, yaşadığımız ülkemizden de sorumluyuz. Biz Dicle kenarında bir kurt kuzuyu yese, ondan da sorumluyuz. Biz Filistin den, Irak tan, Arakan dan, Afrika dan, Asya dan da sorumluyuz. Biz sorumluluğumuzun bilincindeyiz. Çünkü biz Osmanlı nın torunlarıyız. Biz yeniden büyük Türkiye yi kurmakla sorumluyuz. Biz altı milyarlık insanlığın kurtuluşunu sağlayacak, insanların haklarının korunduğu, sömürünün olmadığı, kan ve gözyaşının bulunmadığı, insanların mutlu olduğu, adil bir dünyayı, yeni bir dünyayı kurmakla sorumluyuz. Biz sorumluluğumuzun farkındayız. Sorunları ancak, sorumluluk sahibi insanlar çözebilirler. Sorumluluk varsa, sorun yoktur. Biz, bizi biz yapan değerlere bağlıyız. Biz değerlerimizle varız. Bizim değerimiz değerlerimize bağlılığımız kadardır. Bizim değerimiz değerlerimizi yaşadığımız ölçü kadardır. Değerlerimiz varsa değerimiz de vardır. Biz değerlerimizin farkındayız. 13

14 OKULUMUZ 1-Okulun Önemi Artık biz büyüdük. Büyüdüğümüz için ailemiz bizi okula kayıt ettirdi. Okulda öğretmenimiz bize her şeyi öğretecek. Okulda resim yapacağız, resim boyayacağız. Şarkı söyleyeceğiz. Hikâye dinleyeceğiz. Şiirler okuyacağız. Çizgi film izleyeceğiz. Bahçeye sebze ekeceğiz ve dikeceğiz. Sayı saymayı ve renkleri öğreneceğiz. Okula giden çocuklar bilgili olurlar. Büyüyünce sizler ne olmak istiyorsunuz? İşte ne olmak istiyorsanız önce okula gitmek, derslerimize çalışmak ve öğretmenimizi iyi dinlemek zorundayız. Okula bizler gitmezsek hiçbir öğrenemeyiz ve hiçbir şey olamayız. Burada arkadaşlarımızla birlikte oyunlar oynayacağız. Hep beraber hoşça vakit geçireceğiz. Hem eğleneceğiz hem de öğreneceğiz. 1-Anaokulunda neler yapacağız? 2-Büyünce öğretmen, doktor, polis olmak için ne yapmak gerekir? Okulda Neler Yapılabilir: Öğretmen ilk gün öğrencilere okulun bölümlerini ve okulda çalışan idareci ve personelleri tanıtır. Okulda bir yıl boyunca neler yapacaklarını anlatır. Öğretmen çocukların isimlerinin yazılı olduğu yaka kartları hazırlar ve çocukların yakalarına takar. Öğretmen çocuklara sevdikleri yiyeceklerden çikolatalardan ikram ederek çocukların okulu sevmeleri için çaba sarf eder. Evde Neler Yapılabilir: Aile mümkünse okul açılmadan önce çocuğu okula götürerek gezdirmeli, okul ve öğretmen hakkında güzel sözler söyleyerek çocuğu okula ısındırmalıdır. Çocuklara büyüyünce ne olmak istedikleri sorulur. Çocuk hangi mesleği olmak istiyorsa onu söyler. Anne-baba da çocuğa hangi meslek olursa olsun, meslek sahibi olmak istiyorsan okula gidip başarıyla bitirmen gerekir, diyerek okulun önemini vurgular. Aile çocuğun yanında alışmazsa okula göndermem, kaydını alırım gibi olumsuz cümleler kullanmamalı, aksine okula muhakkak gideceği söylenmelidir. Güzel Söz: İlim ilim bilmektir. İlim kendini bilmektir. Sen kendini bilmezsen, Ya nice okumaktır. (Yunus Emre) 2-Okul Hazırlığı Akşamları erken yatıp erken kalkmalıyız. Erken yatmazsak, erken kalkamayız. Erken kalkamazsak da okula geç kalırız. Okula götüreceğimiz malzeme, kitap ve araç gereçleri bir gün önceden hazırlayıp çantamıza koymalıyız. Kirli elbisemiz varsa annemize vererek temiziyle değiştirmeliyiz. Okula giderken temiz düzenli olmaya dikkat etmeliyiz. Temiz elbiselerimizi giymeliyiz. Saçlarımızı taramalıyız. Elbiselerimizi annemiz giydirirken itiraz edip ben onu giymem dememeliyiz. Giymek için elbise beğenmezsek annemiz üzülür. Okula gitmek için zamanında hazırlanarak okula geç kalmamalıyız. Okula giderken çantamızı veya başka eşyalarımızı kendimiz taşımalı, annemiz veya başkalarına taşıtmamalıyız. 1-Erken yatmazsak ne olur? 2-Giymek için elbise beğenmezsek ne olur? 3-Okula giderken çantamızı kim taşımalıdır? 14

15 Okulda Neler Yapılabilir: Okula zamanında gelmeyen çocuklara nedeni sorulmalı, nedenlerinin ortadan kaldırılması için çaba sarf edilmelidir. Evde Neler Yapılabilir: Çocukları erken yatırıp, erken kaldırmalıdır. Okula giderken çocukların eşyalarını taşımamalı, çocuklara taşıtmalıdır. Çocukları her gün zamanında okuldan almalı, geç kalmamalıdır. Çocuk okuldan geç alındığı zaman, okulda kalacağını zannederek okuldan soğuyabilir. Güzel Söz: Hiç bilenlerle bilmeyenler bir olur mu? 3-Derslerimize Çalışmak Öğretmenimiz bize öğrenmemiz için bir ders vermişse onu zamanında yapmalıyız. Dersimizi yapıp öyle oyun oynamalıyız. Derslerimize çalışmadan hemen oyuna gidersek başarılı bir öğrenci olamayız. Biz başarılı olamayınca ailemiz ve öğretmenimiz çok üzülürler. Büyüyünce ailemize vatanımıza ve milletimize faydalı bir insan olmak istiyorsak derslerimize zamanında çalışmalıyız. Derslerimize iyi çalışırsak büyüdüğümüz zaman öğretmen, doktor, mühendis, başbakan, cumhurbaşkanı, milletvekili olabiliriz. İşte siz büyüdüğünüz zaman olmak istediğiniz meslekleri olabilmek için, derslerinize çalışarak öğretmeninizin ve ailenizin söylediklerini yapmak zorundasınız. Siz zamanında derslerinize çalışır ve başarılı olursanız hem aileniz, hem öğretmeniniz, hem de siz mutlu olursunuz. 1-Derslerimizi çalışmadan hemen oyuna gidersek ne olur? 2-Biz başarılı olamazsak kim üzülür? 3-Siz büyüdüğünüz zaman ne olmak istiyorsunuz? 4-Öğretmen, doktor, mühendis, başbakan, cumhurbaşkanı, milletvekili gibi meslek sahibi olabilmek için ne yapmamız gerekir? 5-Derslerimize zamanında çalışırsak kimler mutlu olur? Okulda Neler Yapılabilir: Çocuklara zaman zaman evde anne-baba ile yapacağı etkinlikler veya çocukların eksik yönlerini evde anne-babalarına tamamlattırıcı etkinlikler görev olarak verilebilir. Mesela kolay bir deneyi aile ile birlikte yapması istenebilir, proje çalışması yapması istenebilir. Çocukları ile oynaması için ailelere oyun yönergeleri gönderilebilir. Okulda öğrenilen şiirleri, şarkıları, tekerlemeleri, değerleri ve kavramları bir kâğıda yazarak velinin evde çocuklarına tekrar ettirmesi istenebilir. Evde Neler Yapılabilir: Anne-babalar, çocuklarına okulla ilgili evde yapacağı etkinlikleri olup olmadıklarını sorar. Eğer çocuğun evde yapacağı etkinlik varsa bitirip öyle başka işlerle uğraşmasını veya oyun oynamasını sağlayabilirler. Ya da bugün okulda neler öğrendin diye çocuğa sorarak o gün okulda öğrendiği bilgileri pekiştirebilirler. Çocuk okulda neler yaptığını anlatmak istemiyorsa çok fazla sıkıştırmamalı, kendi haline bırakmalı, gönlü olunca söylemesi istenmelidir. Aile Çocukla birlikte bir oyun oynayabilir, deney yapabilir veya proje çalışması yapabilir. Aile öğretmenle iletişim halinde olur ve çocuklarının neleri öğrendiğini, neleri öğrenemediğini, davranışlarının olumlu ve olumsuz yönlerini öğrenir. Aile çocuklarının okulda öğrenemediği veya eksik kaldığı konular veya etkinlikler varsa çocukla birlikte eksiklikleri tamamlar, öğrenemediği konuları evde çocukla birlikte tekrar eder. Güzel Söz: Yaşanmayan ilim geçmez para gibidir. 4-Çalışkanlık Öğretmenimiz ders veya faaliyet verdiği zaman zamanında yapmalıyız. Derslerimize çalışarak çalışkan bir öğrenci olmalıyız. Derslerine çalışan insanları herkes çok sever. Büyüdüğümüz zaman iyi bir meslek sahibi olmak için çalışkan bir öğrenci olmamız gerekir. Büyüdüğünüz zaman siz hangi mesleği seçmek istersiniz? 15

16 Hangi mesleği seçerseniz seçin, doktor, öğretmen, mühendis, kısacası ne olursanız olun çalışkan bir insan olmalısınız. Ne kadar çalışkan bir doktor olursanız o kadar çok insanı iyileştirirsiniz. Ne kadar çok çalışkan bir öğretmen olursanız, o kadar çok insanlara bilgi öğretirsiniz. Çalışkan insanlar hayatta her zaman başarılı olurlar. Tembel insanlar da başarısız olurlar. Çalışkan insanlar mutlu olurlar. Tembel insanlar ise mutsuz olurlar. 1-Derslerine çalışan insanları herkes ne yapar? 2-Çalışkan insanlar her zaman nasıl olurlar? 3-Tembel insanlar her zaman nasıl olurlar? 4-Siz tembel mi çalışkan mı bir insan olmak istiyorsunuz? Neden? Okulda Neler Yapılabilir: Çalışkan olan başarılı öğrenciler zaman zaman ödüllendirilerek, başarıları kamçılanır, başarısız öğrenciler de teşvik edilir. Tembel bir öğrenci küçük bir başarı gösterdiğinde alkışlatılabilir, takdir ve tebrik sözcükleriyle taltif edilebilir. Başarıyı tadan ve başarının karşılığı olan takdir sözcüklerini duyan öğrenci aynı başarma duygusunu yeniden tatmak, aynı takdir cümlelerini tekrar duymak için çalışacak ve başarılı birisi olacaktır. Çalışmayan öğrencileri çalışkan öğrencilerle birlikte gruplara koymak tembel öğrencilerin çalışkan olmasını sağlayabilir. Evde Neler Yapılabilir: Çocuğun yaşı daha küçük olduğundan her şeye gücü yetip de yapamayabilir. Aile çocuğa sen zaten yapamazsın. Sen beceremezsin. Ablan veya ağabeyin senin yaşındayken bunları yapabilirdi. Komşunun çocuğu Ali bunları yapabiliyor, sen yapamıyorsun gibi, çocuğun başarma aşkını ve şevkini kırıcı sözler söylememek gerekir. Çünkü her çocuk birbirinden farklıdır. Çocuk, küçük de olsa bir şey yaptığı zaman, aferin sana başardın, ne güzel yaptın takdir sözcüğüyle ödüllendirmelidir. Eğer yapamadıysa, biraz daha gayret edersen gelecek sefere yapabilirsin. Senin yapacağına, başaracağına inanıyorum gibi teşvik sözleriyle çocuk motive edilmelidir. Küçük bir şey de yapsa, başarma duygusunu yaşayan ve çocuk yeniden başarmak için gayret edecek ve başarılı birisi olacaktır. Çocuklara başarıyı tattırmak gerekir. Seyrek olarak maddi ödüller de verebilir. Mesela karne hediyesi olarak, bisiklet alabilir. Her başarısı da maddi olarak ödüllendirilmemelidir. Aksi takdirde çocuk maddiyatçı, rüşvetçi olarak alışabilir. Ödül bazen güzel bir söz, bazen bir öpücük, bazen sarılmak olabilir. Güzel Söz: Devler gibi eserler bırakmak için, karıncalar gibi çalışmak lazım. (Necip Fazıl KISAKÜREK) 5-Okul Eşyalarını Korumak Okul eşyaları hepimizin ortak malıdır. Onun için okuldaki eşyalara zarar vermemeli, onları korumalıyız. Sıra ve masaları, duvarları, yerleri karalamamalıyız. Okul eşyalarını kırmamalıyız. Dolapların kapağını örterken yavaşça örtmeliyiz. Okulun sandalyelerine güzel oturmalı, onları kırmamalıyız. Öğretmenden izin almadan okul eşyaları ve oyuncakları almamalıyız. Okulun bahçesindeki, ağaç ve çiçekleri kırmamalı, onları korumalıyız. Okul eşyaları devlet malı olduğu için ülkemizde yaşayan herkesin malıdır. Zarar verdiğimiz zaman milyonlarca insanın malına zarar vermiş oluruz. Malına zarar verdiğimiz insanlara haklarını helal etmelerini istememiz gerekir. Ülkemizde yaşayan bütün insanlarla helalleşemeyeceğimiz için daha dikkatli olmamız gerekmektedir. 1-Okul eşyaları kimin malıdır? 2-Okulun bahçesindeki ağaç ve çiçekleri ne yapmalıyız? 3-Malına zarar verdimiz insanlardan ne yapmalarını istemeliyiz? 4-Öğretmenden izin almadan okulun eşyalarını almak doğru bir davranış mıdır? Okulda Neler Yapılabilir: Öğretmen okul eşyalarını çocukların düzenli kullanması için gerekli tedbirleri almalıdır. Düzenli kullanmayanları uyarmalıdır. Mesela çocuklar dolapların kapağını hızlı çarparak örtüyorlarsa yavaş örtmesi için uyarıda bulunmalı, yaptığının yanlış olduğunu söylemeli, nasıl örteceğini göstermelidir. Evde Neler Yapılabilir: Anne-baba çocuğuna okuldaki eşyalara zarar vermemesi gerektiğini tembih etmelidir. Okul eşyalarını eve getirmişse ertesi gün yerine koyması söylenmelidir. Anne-baba çocuğa, okuldaki eşyaların devlet malı olduğu, devletin malında herkesin hakkı olduğu bu yüzden alınmasının veya zarar 16

17 verilmesinin çok büyük bir yanlış olduğu, o eşyaları sadece okula gidildiğinde kullanmak gerektiği söylenmelidir. Okuldaki eşyaları düzenli ve itinalı kullanması gerektiği, çünkü kırıldığında veya bozulduğunda oynayamayacakları anlatılmalıdır. Çocuk okuldaki bir eşyaya bilerek zarar vermişse, o zarar verdiği eşyayı çocuğun harçlıklarından biriktirerek ödettirilmesi sağlanmalıdır. Böylece çocuk yaptığı yanlış işin bedelini ödemeyi öğrenecek ve bir daha yapmayacaktır. Bir insanın malını aldığımız zaman veya başka birisinin eşyasına zarar verdiğimiz zaman onun hakkını almış olduğumuzu ve o eşyasını aldığımız veya zarar verdiğimiz kimse ile helalleşmemiz, ben senin eşyanı almıştım veya zarar vermiştim, hakkını helal et dememiz gerekir. Ama devletin malını aldığımız zaman veya zarar verdiğimiz zaman ülkemizdeki bütün insanlarla helalleşmek gerektiğini, çünkü devlet malında 80 milyon insanın, tüm Türkiye nin hakkı olduğunu anlatmalı, çocuğu bilinçlendirmeliyiz. Güzel Söz: Devletin malı milletin malıdır. Devlet malına zarar veren ülkemizdeki tüm insanlarla helalleşmek zorundadır. 6-Okul Kuralları Okula zamanında gitmeli geç kalmamalıyız. Geç kaldığımız zaman derslerimizden geri kalabiliriz. Sınıfımızı ve okulumuzu daima temiz tutmalıyız. Okulda Okul Müdürü, Müdür Yardımcısı ve Öğretmenimiz ne derse hemen yapmalıyız. Okulun ve sınıfın kurallarına uymalıyız. Okul ve sınıf kurallarına uyarsak öğretmen ve müdür bizi sever. Arkadaşlarımızla iyi geçinmeli kavga etmemeliyiz. Arkadaşlarımızla kavga edersek, arkadaşlarımız bizimle oynamak istemezler, bizi sevmezler. Öğretmen sınıfta iken kapıyı vurarak içeri girmeliyiz. Öğretmenden izin almadan sınıftan çıkmamalı, bir yere gitmemeliyiz. Tuvaletimiz geldiğinde öğretmenim tuvalete gidebilir miyim? Diyerek izin istemeliyiz. Sınıfta çok konuşmamalı, gürültü etmemeliyiz. Çok gürültü yaparsak arkadaşlarımızı ve öğretmenimizi rahatsız etmiş oluruz. Sınıfta konuşacağımız zaman parmak kaldırarak öğretmenimizden söz alarak konuşmalıyız. Anne-babamız bizi almaya geldiğinde öğretmenimizden izin alarak gitmeliyiz. 1-Okula geç kaldığımız zaman ne olur? 2-Okul ve sınıf kurallarına uyarsak öğretmen ve müdür bizi ne yapar? 3-Arkadaşlarımızla kavga etmek doğru bir davranış mıdır? Neden? 4-Öğretmen sınıfta iken içeriye nasıl gireriz? 5-Tuvaletimiz geldiğinde ne yapmalıyız? 6-Sınıfta gürültü yaparsak kim rahatsız olur? 7-Sınıfta konuşacağımız zaman ne yapmalıyız? 8- Anne-babamız bizi almaya geldiğinde kimden izin almalıyız? Okulda Neler Yapılabilir: Öğretmen okulun ilk günlerinde çocuklara okul kurallarını uygulatarak öğretmelidir. Okul kuralları çocuklara öğretildikten sonra diğer bilgiler öğretilmelidir. Evde Neler Yapılabilir: Aile çocuğuna okul kurallarına uyması gerektiğini kesin bir dille öğretmeli, öğretmeninden okul kurallarına uymadığı şikâyeti gelirse uygun cezalar verilmeli, öğretmenin kurallara uyulması konusundaki çabalarına destek olunmalıdır. Öğretmenin kuralları uygulamasına yardım etmelidir. Çocuğu okula zamanında getirmeli, çocuğun dersi bittiğinde onu okuldan zamanında almalı, her gün çocuğu okula geç getirmeyi veya okuldan geç almayı alışkanlık haline getirmemelidir. Çocuğu her gün okuldan geç almak, çocuğun psikolojisini olumsuz etkilemekte ve çocuğun okuldan soğumasına sebep olmaktadır. Aynı zamanda çocuğa geç kalma alışkanlığı da kazandırmaktadır. 7-Kitap Okumak Kitap okuyanlar çok bilgili olurlar. İstediğimiz her bilgiyi kitaplardan öğrenebiliriz. Mesela hayvanlarla ilgili, bitkilerle ilgili bilgileri, öğrenmek istediğimiz her şeyi kitap okuyarak öğrenebiliriz. 17