İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ...III AÇIKLAMA... V BÖLÜM I - TEMEL KAVRAMLAR...1

Transkript

1 İÇİNDEKİLER Sayfa ÖNSÖZ...III AÇIKLAMA... V BÖLÜM I - TEMEL KAVRAMLAR...1 Soru 1- Dış ticaret nedir?...1 Soru 2- Mal nedir?...1 Soru 3- Mal ve hizmet arasındaki fark nedir?...1 Soru 4- İhracat nedir?...1 Soru 5- İthalat nedir?...1 Soru 6- Dış ticaret dengesi nedir?...1 Soru 7- Dış ticaret fazlası nedir?...2 Soru 8- Dış ticaret açığı deyince ne anlaşılmaktadır?...2 Soru 9- Dış ticaret hacmi neyi ifade eder?...2 Soru 10- İhracatın ithalatı karşılama oranı nedir, nasıl hesaplanır?...2 Soru 11- Dış ödemeler bilançosu nedir?...2 Soru 12- Dış ödemeler bilançosu hangi bilgileri içerir?...2 Soru 13- Yeniden ihracat nedir?...3 Soru 14- Yeniden ithalat ne demektir?...3 Soru 15- Dahilde işleme nedir?...3 Soru 16- Hariçte işleme nedir?...3 Soru 17- Transit ticaret nedir?...3 Soru 18- Yolcu beraberi eşya nedir?...4 Soru 19- Kıyı ve sınır ticareti nedir?...4 Soru 20- Geçici ihracat ve ithalat nedir? Kesin ihracat ve ithalattan farkı nedir?...4 Soru 21- Para tabanlı altın ne demektir?...4 Soru 22- Finansal kiralama nedir? Adi kiralamadan farkı nedir?...4 BÖLÜM II - DIŞ TİCARET SİSTEMLERİ, İLGİLİ KAVRAMLAR VE DÜNYA UYGULAMALARI...5 Soru 23- Bir ülkenin ekonomik bölgesi nasıl tanımlanır?...5 VII

2 Soru 24- Gümrük bölgesi ve gümrük hududu nedir?...5 Soru 25- Serbest dolaşım alanı ne anlama gelmektedir?...5 Soru 26- Gümrük antreposu nedir, ne işe yarar?...5 Soru 27- Serbest bölge ne demektir, çeşitleri nelerdir?...6 Soru 28- Dış ticaret istatistiklerinin oluşturulmasında uluslararası kurallar mevcut mudur?...6 Soru 29- Dış ticaret sistemi nedir?...6 Soru 30- Dış ticaretin kapsamını belirlemede dünyada hangi sistemler uygulanmaktadır?...6 Soru 31- Genel ticaret sisteminin özellikleri nelerdir?...7 Soru 32- Özel ticaret sistemi nedir?...7 Soru 33- İthalat açısından genel ve özel ticaret sistemi arasında ne fark vardır?...7 Soru 34- İhracat açısından genel ve özel ticaret sistemi arasında ne fark vardır?...8 Soru 35- Dünyada hangi sistem daha yaygın olarak kullanılmaktadır?...8 Soru 36- Birleşmiş Milletler dış ticarete hangi tür işlemlerin ve malların dahil edilmesini önermektedir?...8 Soru 37- Birleşmiş Milletler hangi mal ve işlemlerin dış ticaret istatistiklerinin kapsamı dışında bırakılmasını önermektedir?...9 Soru 38- Uluslararası dış ticaret bilgilerinin karşılaştırma düzeyi nedir? Karşılaştırmayı etkileyen etkenler nelerdir?...10 BÖLÜM III - TÜRKİYE'DE DIŞ TİCARET İSTATİSTİKLERİNİN YÖNTEMİ...10 Soru 39- Türkiye de dış ticaret istatistiklerinin veri kaynağı nedir?...10 Soru 40- Bilgiler hangi yöntemle, nasıl elde edilmektedir?...10 Soru 41- Türkiye nin dış ticaret istatistikleri hangi sisteme göre oluşturulmaktadır?...11 Soru 42- Genel Ticaret Sistemine göre veri üretilmesi için herhangi bir çalışma yapılıyor mu?...11 Soru 43- DİE dış ticaret verileri ne tür işlemleri kapsamaktadır?...11 Soru 44- Türkiye nin dış ticaret verilerine ne tür mallar ve işlemler dahil edilmemektedir?...11 Soru 45- DİE dış ticaret verilerinde yer almayan bu işlemlere ilişkin bilgilere nasıl erişilir?...12 Soru 46- Sınırı geçmeyen mallardan ne anlaşılmaktadır?...12 Soru 47- İstatistiksel eşik nedir, dış ticaret verileri için hangi değer uygulanmaktadır?...12 Soru 48- DİE'ye gelen dış ticaret verileri üzerinde hangi çalışmalar yapılmaktadır?...13 Soru 49- Kapsam yönünden Türkiye'nin dış ticaret istatistikleri, Birleşmiş milletler tavsiyeleri ve diğer ülke uygulamaları ile ne ölçüde uyumludur?...13 VIII

3 Soru 50- Dış ticaret istatistiklerinde hangi değişkenler yer almaktadır?...13 Soru 51- Dış ticaret istatistiklerinde gümrük kavramı neyi ifade etmektedir?...14 Soru 52- Dış ticaret istatistiklerinde referans dönemi nedir?...14 Soru 53- Dış ticaret istatistiklerinde madde neyi ifade etmektedir?...14 Soru 54- Gümrük Tarife Cetveli ne demektir?...15 Soru 55- Dış ticarette ihracat ya da ithalat yapılan ülkenin belirlenmesinde hangi tür uygulamalar vardır?...15 Soru 56- İhracat yapılan ülke kavramı neyi ifade etmektedir?...15 Soru 57- İthalat yapılan ülkeden ne anlaşılmaktadır?...15 Soru 58- Menşe (kaynak) ülke nasıl tespit edilmektedir?...16 Soru 59- Dış ticarette taşıma sistemi neyi ifade etmektedir?...16 Soru 60- Dış ticarette taşıt ülkesi neyi ifade etmektedir?...16 Soru 61- Gümrük rejim kodu nedir? Gümrük rejim kodu dış ticaret istatistiklerinde hangi amaçla kullanılmaktadır?...16 Soru 62- Türkiye'nin dış ticaret istatistiklerinde kullanılan rejim kodları nelerdir?...16 Soru 63- Dış ticarette miktar nedir? Miktar ölçümünde hangi ölçü birimleri kullanılmaktadır? 17 Soru 64- Dış ticarette değer neleri içermektedir?...17 Soru 65- Muhtelif döviz cinsleri ile yapılabilen dış ticaret ödemeleri Dolar, EURO ve YTL ye nasıl dönüştürülmektedir?...17 Soru 66- Dış ticaret verileri hangi mal ve sektör sınıflamalarına göre değerlendirilmektedir?.18 Soru 67- Harmonize sistem nedir? Dünya ülkeleri arasında kullanımı yaygın mıdır?...18 Soru 68- Uluslararası Standart Ticaret Sınıflaması nedir? Yapısı ve kullanım alanları nelerdir?...18 Soru 69- Geniş Ekonomik Kategoriler Sınıflaması (GEGS) nın yapısı nasıldır? Nerelerde kullanılmaktadır?...19 Soru 70- Dış ticaret istatistiklerinde kullanılan Uluslararası Standart Sanayi Sınıflaması (USSS) nın özellikleri nelerdir?...19 Soru 71- Avrupa Topluluğunda Ekonomik Faaliyetlerin İstatistiki Sınıflaması (EFİS) nedir? Yapısı nasıldır?...20 Soru 72- Avrupa Ekonomik Topluluğunda Faaliyete Göre Ürünlerin İstatistiki Sınıflaması (FÜS) nedir? EFİS ile farkı nedir?...20 Soru 73- Avrupa Topluluğunda Sanayi Ürün Listesi (SÜL) (PRODCOM) nedir, özellikleri nelerdir?...20 Soru 74- Dış ticaret istatistiklerinin Avrupa Birliği (AB) ile uyumluluk düzeyi nedir?...20 IX

4 Soru 75- Avrupa Birliğine tam üye olmamız durumunda dış ticaret istatistiklerinde ne tür değişiklikler gündeme gelecektir?...21 Soru 76- EXTRASTAT nedir?...21 Soru 77- INTRASTAT nedir?...21 BÖLÜM IV - DÜNYA VE TÜRKİYE DIŞ TİCARETİNE AİT SEÇİLMİŞ GÖSTERGELER...21 Soru 78- Dünya dış ticaret hacmi ne kadardır? Yıllar itibariyle nasıl değişmiştir?...21 Soru 79- Dış ticaret açısından dünyanın önde gelen ülkeleri hangileridir? İhracat ve ithalatları ne kadardır?...22 Soru 80- Son dönemlerde dış ticaret açısından büyük atılım yapan belli başlı ülkeler hangileridir?...23 Soru 81- Kişi başına ihracatı en yüksek olan ülkeler hangileridir?...23 Soru 82- Dünya ticaret hacmindeki gelişme ile karşılaştırıldığında Türkiye nin dış ticaretindeki gelişme nasıl olmuştur?...23 Soru 83- Türkiye'nin en çok ihracat ve ithalat yaptığı 10 ülke hangileridir?...24 Soru 84- Türkiye en çok hangi ürünleri ihraç etmektedir?...25 Soru 85- Türkiye en çok hangi ürünleri ithal etmektedir?...25 BÖLÜM V: DIŞ TİCARET ENDEKSLERİ...26 Soru 86- Endeks nedir?...26 Soru 87- Dış ticaret endeksleri neyi ifade etmektedir?...26 Soru 88- Dış ticaret endeksleri hangi amaçlarla kullanılmaktadır?...26 Soru 89- DİE'nin bugüne kadar hesapladığı dış ticaret endeksleri hangileridir?...26 Soru temel yıllı dış ticaret endekslerinde hangi tür endeksler hesaplanmaktadır?...27 Soru 91- Birim değer endeksi neyi ifade etmektedir? Fiyat endeksi ile arasındaki fark nedir?27 Soru 92- Dış ticaret miktar endeksi nedir?...27 Soru 93- Dış ticaret endekslerinin 1994 olan temel yılı niçin 2003 olarak değiştirilmektedir? 27 Soru 94- Dış ticaret endekslerinin hesaplanması için hangi işlemler yapılmaktadır?...28 Soru 95- Dış Ticaret Endeksleri (2003= temel yılı) hangi sınıflamalara göre hesaplanmaktadır?...28 Soru 96- Endekslerin türü nedir?...28 Soru 97- Sabit bazlı endeks ile zincirleme endeks arasında ne fark vardır?...28 Soru Temel Yıllı Dış Ticaret endeksinde madde seçimi hangi kriterlere göre yapılmıştır?...29 X

5 Soru 99- Endekse kaç madde seçilmiştir?...29 Soru 100- Madde ve sektör ağırlıkları nasıl hesaplanmıştır?...29 Soru temel yıllı birim değer endekslerinin hesaplanmasında hangi formül kullanılmaktadır?...30 Soru 102- Miktar endeksleri nasıl hesaplanmıştır?...30 Soru 103- Değer endeksi neyi ifade etmektedir? Nasıl hesaplanmaktadır?...30 Soru 104- Zincirleme endeksle hesaplanan birim değer endeksi değerleri 2003 temel yılına nasıl dönüştürülmektedir?...31 Soru 105- Dış ticaret fiyat endeksleri hangi para birimi kullanılarak hesaplanmaktadır?...31 Soru 106- Dış ticaret endekslerini kullanarak başka neler hesaplanmaktadır?...31 Soru 107- Dış ticaret hadleri nasıl hesaplanmaktadır ve ne anlama gelmektedir?...32 Soru 108- Avrupa Birliği ülkelerinde hangi dış ticaret endeksleri hesaplanmaktadır? EUROSTAT üye ülkelerden hangi endeksleri istemektedir?...32 BÖLÜM VI: DIŞ TİCARET İSTATİSTİKLERİNE ERİŞİM...32 Soru 109- Dış ticaret istatistikleri hangi amaçlarla kullanılmaktadır?...32 Soru 110- Bilgi ihtiyacı olanlar dış ticaret bilgilerine nasıl ulaşabilirler?...33 Soru 111- DİE nin web sitesinde dış ticaretle ilgili hangi bilgiler mevcuttur?...33 Soru 112- Bilgiler kullanıcılara hangi ortamlarda sağlanmaktadır?...33 Soru 113- Dış ticaret bilgileri hangi yayınlarda yeralmaktadır?...33 Soru 114- Dış ticaret verileri geriye doğru hangi yıllara kadar elde edilebilmektedir?...34 Soru 115- Aylık dış ticaret bilgileri ne kadar sürede yayınlanmaktadır?...34 Soru 116- Dış ticarete ait firma düzeyinde bilgilere ulaşmak mümkün müdür?...34 Soru 117- Diğer ülkelerin dış ticaret verilerine nasıl ulaşılabilir?...34 KAYNAKÇA...35 XI