Para Yöneticileri Derneği Toplantısı. 11 Ekim 2011 İstanbul

Transkript

1 Para Yöneticileri Derneği Toplantısı 11 Ekim 2011 İstanbul

2 İçerik Bilanço resesyonu Kriz Politikaları GOÜ lere sermaye hareketleri Politika problemi: finansal istikrar TCMB yeni politika bileşimi Enflasyon görünümü Krediler Likidite yönetimi 2

3 Bilanço Resesyonu I krizi öncesinde gelişmiş ülkeler Yüksek borçlanma yüksek kaldıraç krizi sonrasında gelişmiş ülkeler Finansal sektör bilançolarının tamiri Borç yükü etkilerinin hafifletilmesi Borçların ötelenmesi Bilançoların kamulaştırılması 3

4 Bilanço Resesyonu II Toplam borç yükü değişmedi İflaslar Borçların af edilmesi Sistemik risk Karşılıklı yükümlülükler Volatilite «Risk on» ve «risk off» dönemleri Borç geri ödemeleri (de-leveraging) Tasarrufların artması deflasyon ve resesyon 4

5 Bilanço Resesyonunun Etkileri GÜ ler ve GOÜ ler ayrışması Farklı politika uygulamaları GOÜ lere sermaye girişleri Politika problemi: finansal istikrarı TCMB yeni politika bileşimi Likidite yönetimi 5

6 Ayrışma Büyüme (Yüzde) Emerging Economies 6

7 Ayrışmayı Etkileyen Faktörler Yüksek getiriler Yüksek büyüme oranları Sağlam bilançolar 7

8 Türkiye: Sağlam Bilançolara Bir Örnek Household Liabilities to GDP Ratios (%) Household FX Positions Turkey Romania Slovakia Slovenia Czech Rep Bulgaria Belgium Hungary Litvania Italy Poland Greece Latvia Austria France Estonia Finland EU27 Germany The Netherlands UK Sweden Luxembourg Portugal Spain Ireland Denmark Sep Households FX Assets* 67,597 69,338 Households FX Liabilities* 2,172 1,572 FX Position* 65,425 67,766 GDP* 616, ,723 FX Position/GDP (%) Source: Eurostat, CBRT Last observations:sep Source: Eurostat, CBRT Last observations:sep

9 Türkiye: Sağlam Bilançolara Bir Örnek Bank Loans to Non Financial Companies (% of GDP) FX Positions of Non Financial Companies (NFC) Poland Romania Czech Republic Slovakia Turkey Hungary Finland Belgium Lithuania Germany United Kingdom Greece France Bulgaria EU27 Estonia Latvia Italy Austria Sweden Netherlands Slovenia Denmark Portugal Spain Malta Ireland Cyprus Luxembourg December 2010 NFC FX Assets* 86.7 NFC FX Liabilities* 181 FX Position* FX Position/GDP (%)** Source: Eurostat, CBRT Last observations: December, 2010 * Million USD. ** Note that the short FX position for short term liabilities are less than 1% of GDP (USD 313 mio). Non-Banking Sector FX position is balanced. 9

10 Türkiye: Sağlam Bilançolara Bir Örnek Budget Deficit Forecast for 2011 (% of GDP) Public Debt Forecast for 2011 (% of GDP) Hungary Sweden Estonia Luxembourg Finland Germany Bulgaria Turkey* Malta Austria Denmark Czech Rep. Netherlands Belgium Italy Romania Cyprus Slovenia Slovak Rep. Latvia Portugal Poland France Lithuania Spain Greece UK Ireland Maastricht Criterion -2.8 Estonia Luxembourg Bulgaria Austria Sweden Romania Turkey* Czech Republic Slovenia Latvia Lithuania Slovak Republic Denmark Finland Poland Cyprus Spain Netherlands Malta Hungary Germany UK France Portugal Belgium Ireland Italy Greece 40.6 Maastricht Criterion *: Turkey s budget deficit figure is MTP ( projection) for central govenment. IMF WEO April 2011 budget deficit forecast for Turkey is 1.7% and better than what was envisaged in Turkey s MTP as 2.1% for general government *: Turkey s debt figure is MTP ( ) projection. IMF WEO April 2011 public debt forecast for Turkey is 39.4%. Source: MoF, Treasury, MTP ( ) Targets, IMF WEO April

11 Latvia Romania Greece Hungary Netherlands Slovenia France Italy Estonia Sweden Switzerland Portugal Slovak Republic Spain Russia Poland Norway Bulgaria Lithuania Czech Turkey (Feb'11) Turkey (2010) Portugal Greece Australia 1 Lithuania Slovenia Spain Italy Poland France Norway Slovak Republic Sweden Latvia Ireland Netherlands Hungary Romania Czech Republic Bulgaria Switzerland Turkey (Feb'11) Russian Turkey ('10) Estonia Türkiye: Sağlam Bilançolara Bir Örnek Return on Assets (%) Capital Adequacy Ratio (%) Source: IMF Latest Data Available varies btw Source: IMF Latest Data Available varies btw

12 Kriz Politikaları GÜ GOÜ Politika faiz oranları indirimleri Politika faiz oranları indirimleri Likidite bolluğu Mali stimulus Son borç verme mercii Büyük ölçekte varlık alımları Nicel ve nitel genişleme Mali stimulus GOÜ 12

13 İç - Dış Talep Dengelenmesi Talep Kompozisyonu (Mevsimsellikten Arındırılmış, 2008Ç1=100) Aylık İthalat ve İhracat (Mevsimsellikten Arındırılmış, Üç Aylık Ortalama, Milyon ABD Doları) *Tahmin. Kaynak: TÜİK, TCMB. Cari İşlemler Dengesi (Mevsimsellikten Arındırılmış, Üç Aylık Ortalama, Milyon ABD Doları) * Temmuz ve Ağustos ayları gerçekleşme. Eylül ayı tahmin. Kaynak: TÜİK, TCMB. Cari Açığın Temel Finansman Kaynakları (12-aylık Birikimli, Milyar ABD Doları) *Temmuz ayı gerçekleşme. Ağustos ve Eylül ayları tahmin. Kaynak: TÜİK, TCMB. *Kısa vadeli sermaye hareketleri bankacılık ve reel sektörün kısa vadeli net kredileri ile bankalardaki mevduat kaleminin toplamından oluşmaktadır. Kaynak: TCMB. 13

14 Jan-06 Mar-06 May-06 Jul-06 Sep-06 Nov-06 Jan-07 Mar-07 May-07 Jul-07 Sep-07 Nov-07 Jan-08 Mar-08 May-08 Jul-08 Sep-08 Nov-08 Jan-09 Mar-09 May-09 Jul-09 Sep-09 Nov-09 Jan-10 Mar-10 May-10 Jul-10 Sep-10 Nov-10 Jan-11 Mar-11 May-11 Jul-11 Çekirdek olmayan yükümlülükler Çekirdek olmayan yükümlülükler/m2 (%) Source: CBRT Last observations: July,

15 Politika Problemi: Finansal İstikrar Hızlı, yüksek ama dalgalı sermaye hareketleri Kısa vadeli sermaye hareketleri Çekirdek olmayan yükümlülüklerde artış Hızlı kredi büyümesi Dengesiz talep kompozisyonu Sermaye hareketlerinin aniden durması riski Yeni politika problemi: finansal istikrar 15

16 Yeni Politika Bileşimi Düşük politika faiz oranı Geniş faiz koridoru Sıkı likidite yönetimi Munzam karşılıklar politikası TL ve FX mevduatlar için yüksek MKO Faiz ödemenin durdurulması Vade farklılaştırmak 16

17 Politika Bileşimi TCMB Politika Faizi (Yüzde) TL Zorunlu Karşılıklar (Yüzde) Kaynak: TCMB. Kaynak: TCMB. 17

18 Temmuz Enflasyon Tahminleri ve Gerçekleşmeler * Enflasyonun tahmin aralığı içinde kalma olasılığı yüzde 70 tir. 18

19 Enflasyonun Ana Eğilimi Temel Enflasyon Göstergesi I (Alt Grupların Yıllık Enflasyona Katkıları) Temel Mallar Hizmet Hizmet ve Temel Mal Grupları (Mevsimsellikten Arındırılmış, Yıllıklandırılmış 2 Aylık Ortalama Yüzde Değişim) Temel Mallar: Gıda, enerji, alkollü içecekler ve tütün ile altın dışında kalan mallar. Kaynak: TÜİK, TCMB H ve I Göstergeleri Yayılım Endeksi (Mevsimsellikten Arındırılmış 3 Aylık Ortalama) H I Kaynak: TÜİK, TCMB Enflasyon Beklentileri* 12 Ay 24 Ay Kaynak: TÜİK, TCMB. *TCMB Beklenti Anketi ikinci anket dönemi beklentileridir. Kaynak: TCMB. 19

20 İktisadi Faaliyet Sanayi Üretimi ve Kapasite Kullanım Oranı (Mevsimsellikten Arındırılmış) PMI (Mevsimsellikten Arındırılmış) Kaynak: TÜİK, TCMB. İYA: Gelecek Üç Ay Sipariş Beklentileri (Mevsimsellikten Arındırılmış, Artacak-Azalacak) Kaynak: MARKIT Tarım Dışı İşsizlik Oranı (Mevsimsellikten Arındırılmış, Yüzde) Kaynak: TCMB. Kaynak: TÜİK, TCMB. 20

21 Genel Değerlendirme Son dönemde açıklanan veriler yılın ikinci yarısında iktisadi faaliyetin büyüme hızında kayda değer bir yavaşlama olacağına işaret etmektedir. Gerek kredilerde ve yurt içi talepte gözlenen yavaşlama gerekse döviz kuru hareketleri iç ve dış talebin dengelenmesine katkıda bulunmaktadır. Yılın son çeyreğinde yönetilen/yönlendirilen fiyat artışları ile olumsuz baz etkileri nedeniyle enflasyonun artış göstereceği tahmin edilmektedir. Çekirdek enflasyonun (H) ise son çeyrekte yüzde 8 civarına ulaştıktan sonra 2012 yılının başından itibaren tekrar düşüş eğilimine girmesi beklenmektedir. 21

22 Likidite Yönetimi - 1 Bankacılık sistemi likidite ihtiyacı Eylül ayında ortalama 69 milyar TL seviyesinde gerçekleşmiştir. Likidite Gelişimi (İki Haftalık Hareketli Ortalamalar) Milyar TL Haftalık Repo Fonlaması 3 Aylık Repo Fonlaması BPP'de Çekilen İMKB'de Çekilen Net APİ Kaynak: TCMB 22

23 Likidite Yönetimi - 2 Gecelik faiz oranlarının oynaklığı Eylül ayında önceki aylara göre belirgin biçimde gerilemiştir. TL zorunlu karşılık yükümlülüklerinin % 10 una kadar olan kısmının döviz cinsinden tesis edilebilmesi imkanı sonrasında O/N swap faiz oranları gerilemiştir. 9,00 8,00 7,00 6,00 5,00 4,00 3,00 2,00 1,00 0,00 Gecelik Faiz Oranları Gelişim % TCMB Borç Alma İMKB Repo-TersRepo TCMB Politika Faizi Py Repo O/N Swap % 9,00 8,00 7,00 6,00 5,00 4,00 3,00 2,00 1,00 0,00 Kaynak: TCMB 23

24 Tahvil ve Bono Piyasası -1 Gösterge kıymet faiz oranları Eylül ayında % 8 in üzerine yükselmiştir. Gösterge Kıymet Faiz Oranları Gelişimi % DİBS Hacmi (Milyon TL) (Sağ) TCMB Politika Faizi TCMB O/N Alt Kotasyonu Gösterge DİBS Faizi Milyon TL Kaynak: TCMB 24

25 Tahvil ve Bono Piyasası -2 Yurtdışı yerleşiklerin Devlet İç Borçlanma Senedi stoku içindeki payları Eylül ayında görülen yoğun satışlar sonrası azalmıştır. % Yurtdışı Yerleşiklerin DİBS Stoku İçindeki Payı Kaynak: TCMB 25

26 Döviz Kurları-1 ABD Dolarının Gelişmekte Olan Ülkelerin Para Birimleri ve TL Karşısındaki Değeri* (4 Ocak 2010=1) FED in 2. Miktarsal Genişleme Paketini Açıklaması TL Gelişmekte olan ülkeler ort. Değer Kaybı Değer Kazancı *GOÜ ortalaması, Brezilya, Çek Cum., Endonezya, G. Afrika, Kore, Kolombiya, Macaristan, Meksika, Polonya ve Şili para birimleri kullanılarak hesaplanmıştır. Kaynak: TCMB, Bloomberg. 26

27 Döviz Kurları-2 TÜFE bazlı reel efektif döviz kuru endeksi 2011 de görülen gerileme sonrası Eylül ayında sınırlı yükseliş sergilemiştir. TÜFE Bazlı Reel Efektif Döviz Kuru (2003=100) TÜFE Bazlı Reel Efektif Döviz Kuru (2003=100) TÜFE -Gelişmekte Olan Ülkeler- Bazlı Reel Efektif Döviz Kuru (2003=100) TÜFE -Gelişmiş Ülkeler Bazlı - Reel Efektif Döviz Kuru (2003=100) Geçici Kaynak: TCMB 27

28 Döviz Kurları-3 Gelişen ülke para birimleri arasında daha az dalgalanan Türk lirası görece daha az değer kaybetmiştir. Döviz Kurlarındaki Yüzde Değişim Kaynak: Bloomberg, TCMB. Not: Pozitif değişim dolara karşı değer kaybını göstermektedir. Kaynak: Bloomberg, TCMB. Not: Pozitif değişim dolara karşı değer kaybını göstermektedir. 28

29 TCMB Döviz Alım/Satım İhaleleri Döviz İhaleleri 2010 yılı başından, döviz alım ihalelerine son verilen 25 Temmuz 2011 tarihine kadar geçen sürede 21,3 milyar ABD doları satın alınmıştır. Ağustos ayında başlanan döviz satım ihaleleri ile 3,97 milyar ABD doları döviz satılmıştır Alınan Döviz (milyar ABD doları) Verilen Likidite (milyar TL) Satılan Döviz (milyar ABD doları) Alınan Likidite (milyar TL) Kümülatif milyar TL-sağ Kaynak: TCMB 29

30 Rezervler yılı ilk üç aylık dönem sonundan bu yana artış kaydeden döviz rezerv tutarı, 4 Ekim tarihi itibariyle 85 milyar ABD doları seviyesine gerilemiştir. TCMB Döviz Rezervleri (Milyar Dolar) Kaynak: TCMB 30

31 I 2011-II 2011-Tem. Rezervler - 2 Döviz rezervlerinin yeterliliği konusunda kullanılan muhtelif kriterler olmakla birlikte, öne çıkan rezervlerin kısa vadeli borç stokuna oranı incelendiğinde TCMB nin güçlü döviz rezervi seviyesine sahip olduğu görülmektedir. % 110 TCMB Rezervleri / Kısa Vadeli Dış Borç Stoku* TCMB Rezervleri/KVDB (%) TCMB Rezervleri/Yurt Dışı Şubeler Hariç KVDB (%) 50 Kaynak: TCMB * Vadeye kalan gün sayısına göre 1 yıldan kısa vadeli dış borç 31

32 Avrupa Birliği Gelişmeleri Bazı Avrupa ülkelerindeki kamu borcuna sorununa ilişkin endişeler nedeniyle getiri farkları artmaya devam etmektedir. Avrupa Merkez Bankasının gerçekleştirdiği İtalyan ve İspanyol hükümet kıymet alımlarının etkisi sınırlı olmuştur. 2 Yıl Getiri Farkları 10 Yıl Getiri Farkları Kaynak: Bloomberg 32

33 Değerlendirme Bankacılık sistemi likidite ihtiyacı Eylül ayında da yüksek düzeyde seyretmiştir. TL zorunlu karşılık yükümlülüklerinin % 10 una kadar olan kısmının döviz cinsinden tesis edilebilme imkanı ile likidite ihtiyacı yaklaşık olarak 5,4 milyar TL azalmıştır. Eylül ayında günlük olarak düzenlenen bir hafta vadeli repo ihaleleri ile fonlama yapılmaya devam edilmiş ve bu süre zarfında gecelik faiz oranlarında gözlenen oynaklık önceki aylara göre sınırlı düzeyde kalmıştır. Yurtdışı yerleşiklerin Devlet İç Borçlanma Senedi stoku içindeki paylarında son ay gözlenen satışlar sonrası sınırlı bir azalma gözlenmiştir. Mayıs ayı başından itibaren bazı Avrupa ülkelerindeki kamu borcu sorununa ilişkin artan endişeler nedeniyle ülkemize yönelik sermaye akımlarının zayıfladığı ve Türk lirasının değer kaybettiği gözlenmektedir. Bu çerçevede TCMB Ağustos ayından itibaren döviz satım ihalelerine başlamış, Eylül ayında döviz satım ihale yönteminde ilan edilen ihale tutarının en fazla satılacak tutar olması yönünde değişiklik yapılmıştır. Reel efektif döviz kuru 2003 yılından bu yana görülen en düşük endeks seviyesine Ağustos 2011 de geriledikten sonra Eylül ayında sınırlı olarak yükselmiştir. 33

34 Tüm yük. 0-1 ay mevd., diğer 1-6 ay mevd ay mevd. 1 yıl+ mevd. vadesiz 1 ay mevd. 1-3 ay mevd. ve diğer 3-6 ay mevd ay mevd. 1 yıl+ mevd. 0-1 ay mevd. 1-3 ay mevd. ve diğer 3-6 ay mevd ay mevd. 1 yıl+ mevd. 0-1 ay mevd. 1-3 ay mevd. ve diğer 3-6 ay mevd ay mevd. 1 yıl+ mevd. Zorunlu Karşılıklar TL Zorunlu Karşılık Oranları (Yüzde) TL Kasım 2010 Adım 1 Aralık 2010 Adım 2 Ocak 2011 Adım 3 Mart 2011 Adım 4 Nisan 2011 Kaynak: TCMB 34

35 Tüm yük. 1 yıldan kısa vadeli yük. 1-3 yıl diğer 1 yıl+ mevd. 3 yıl+ diğer 1 yıldan kısa vadeli yük. 1 yıl+ mevd. 1-3 yıl diğer 3 yıl+ diğer 1 yıldan kısa vadeli yük. 1 yıl+ mevd. 1-3 yıl diğer 3 yıl+ diğer 1 yıldan kısa vadeli yük. 1 yıl+ mevd. 1-3 yıl diğer 3 yıl+ diğer Zorunlu Karşılıklar YP Zorunlu Karşılık Oranları (Yüzde) 12,0 11,0 10,0 9,0 8,0 7,0 6,0 5,0 4,0 3,0 Ekim 2010 Adım 1 Nisan 2011 Adım 2 Temmuz 2011 Adım 3 Ağustos 2011 Adım 4 Ekim 2011 Kaynak: TCMB 35

36 Türk Lirası Mevduatın Vade Yapısı TL Mevduatın Vade Dağılımı (Yüzde) TL Mevduatın Ortalama Vadesi (Gün) Yıl ve Daha Uzun 1 Yıla Kadar Aya Kadar Aya Kadar 1 Aya Kadar Vadesiz Kaynak: TCMB Kaynak: TCMB 36

37 Zorunlu Karşılıklar Hakkında Tebliğ Değişikliği (2011/10) Zorunlu karşılıklarda tarihinde yapılan değişiklikle: 1) TL zorunlu karşılıkların en fazla %10 a kadar olan kısmının bloke hesaplarda YP cinsinden tutulabilmesine imkân sağlanmış, 2) Altın depo hesapları indirilecek kalemlerden çıkartılarak zorunlu karşılığa tabi hale getirilmiş, 3) YP zorunlu karşılıkların kıymetli maden hesaplarına karşılık olarak tutulan kısmıyla, bunun dışında kalan YP zorunlu karşılıkların en fazla %10 a kadar olan kısmının bloke hesaplarda altın olarak tutulabilmesine imkân sağlanmıştır. 30 Eylül 2011 tarihli tesis döneminde TL zorunlu karşılıkların toplam 5,4 milyar TL sine karşılık gelecek şekilde 1,4 milyar ABD dolarlık ve 1,1 milyar Euro luk kısmı döviz cinsinden tutulmaya başlanmıştır. Söz konusu tutar, tutulması gereken TL zorunlu karşılıkların yaklaşık % 7 sine karşılık gelmektedir. 14 Ekim tarihinden geçerli olmak üzere zorunlu karşılığa tabi hale gelen altın depo hesapları için yaklaşık 0,7 milyar ABD doları tutulması gerekmektedir. Kıymetli maden depo hesapları için tutulacak zorunlu karşılıkların tamamı ile bu hesaplar dışındaki YP zorunlu karşılıkların en fazla yüzde 10 unun altın olarak tesis edilmesinin tercih edilmesi halinde yaklaşık olarak, en fazla 2,7 milyar ABD doları, bankaların mevcut durumdaki altın stokları dikkate alındığında ise 1,3 milyar ABD doları karşılığı altın Bankamız nezdinde tutulacaktır. 37

38 Zorunlu Karşılıklar Hakkında Tebliğ Değişikliği (2011/11) Zorunlu karşılıklarda tarihinde yapılan değişiklikle: Piyasaya döviz likiditesi sağlamak ve aynı zamanda bankacılık sisteminin yabancı para yükümlülüklerinin vadesinin uzamasını teşvik etmek amacıyla yabancı para zorunlu karşılık oranları 0,5 ile 2,5 puan aralığında düşürülmüştür. Böylelikle mevcut verilere göre piyasaya yaklaşık 1,3 milyar ABD doları likidite sağlanmış olacaktır. Ayrıca, Bankacılık sisteminin TL likidite ihtiyacını daha kalıcı bir yöntemle ve daha düşük bir maliyetle karşılayabilmesi ve aynı zamanda Merkez Bankasının döviz rezervlerinin desteklenmesi amacıyla, TL yükümlülükler için tesis edilmesi gereken zorunlu karşılıkların YP olarak tutulabilecek kısmına ilişkin üst sınır yüzde 10 dan yüzde 20 ye yükseltilmiştir. Mevcut verilere göre, söz konusu imkânın tamamıyla kullanılması halinde 3,6 milyar ABD dolarına karşılık olarak piyasaya yaklaşık 6,8 milyar TL likidite sağlanmış olacaktır. Söz konusu değişiklikler 30 Eylül 2011 tarihli yükümlülük cetvelinden itibaren geçerli olacak ve yeni oranlar üzerinden hesaplanan zorunlu karşılıklar 14 Ekim 2011 tarihi itibarıyla tesis edilmeye başlanacaktır. 38

39 TL Diğer Yükümlülüklerin Vadeye göre Farklılaştırılması Bankamız 21 Aralık 2010 tarihli 2011 Yılında Para ve Kur Politikası metninde TL ve YP diğer yükümlülüklerin vadelerinin uzamasını teşvik etmek amacıyla bahse konu yükümlülükler için uygulanan zorunlu karşılık oranının vade dilimlerine göre farklılaştırılmasının söz konusu olabileceği belirtilmiştir. Mevduat dışı diğer yükümlülüklerde YP zorunlu karşılık oranı 29 Nisan 2011 tarihi itibarıyla vadelere göre farklılaştırılmıştı. Bu çerçevede, TL zorunlu karşılık oranları, bankaların ülkenin kredi notundaki artışın özellikle fonlama maliyeti açısından sağladığı uygun ortamdan mümkün olduğunca istifade edebilmesine imkan verecek ve TL mevduat/katılım fonu dışı diğer yükümlülüklerin vadesinin uzamasını teşvik edecek şekilde vade dilimlerine göre farklılaştırılabilecektir. 39

40 Verim Eğrisi TL Tasarruf Mevduatı Verim Eğrisi* (Yüzde) Aya Kadar 3 Aya Kadar 6 Aya Kadar 12 Aya Kadar 12/ /2011 Kaynak: TCMB (*) Ağırlıklı ortalama akım faiz oranlarıdır. 40

41 /07 03/08 06/08 09/08 12/08 03/09 06/09 09/09 12/09 03/10 06/10 09/10 12/10 03/11 06/11 09/ Kredi ve Mevduat Kredi ve Mevduat Değişimi (GSYH ye oranı, TGA Hariç, Yüzde) Kredilerin Yıllık Değişimi (Yüzde) Kredi (Kur etkisinden arındırılmış) / GSYH (Mevduat + Tahvil) (Kur etkisinden arındırılmış) / GSYH Mevduat (Kur etkisinden arındırılmış) / GSYH Firma Firma (Kur Etkisinden Arındırılmış) Bireysel Kaynak: TCMB Kaynak: TCMB 41

42 Oca Şub Mar Nis May Haz Tem Ağu Eyl Eki Kas Ara Oca Şub Mar Nis May Haz Tem Agu Eyl Eki Kas Ara Kredi Büyümesi Toplam Krediler (Yıllıklandırılmış, 20 Günlük Ortalama) Ortalama Tüketici Kredileri (Yıllıklandırılmış, 4 Haftalık Ortalama) BDDK Tedbirleri Kaynak: TCMB Ort. 42

43 Ekim Kasım Aralık Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Kredi Hacminde Aylık Yüzde Değişim (Kur etkisinden arındırılmış)* Kredi Büyümesi QE2 ZK Artırımları BDDK Tedbirleri Önceki beş yıl ortalaması Son Dönem Fark * Eylül verisi olarak, 27 Eylül itibarıyla aylık değişimler kullanılmıştır. Kaynak: TCMB 43

44 Kredi Büyümesi Toplam Kredilerin Yıllık Değişimi (Kur etkisinden arındırılmış) Kaynak: TCMB Kur etkisinden arındırılmış kredilerde yakın zamanda gözlenen yüzde 16 lık artış eğiliminin yılın geri kalan kısmında da sürmesi halinde kur etkisinden arındırılmış yıllık kredi artışının yıl sonunda yüzde 25 dolayında gerçekleşeceği öngörülmektedir. 44

45 Genel Değerlendirme Toplam kredilerin artış eğilimi geçmiş dönem ortalamalarının altına inmiştir. Yılın son çeyreğinden itibaren baz etkisinin ortadan kalkmasıyla beraber kur etkisinden arındırılmış kredi artışının yıllık yüzde 25 seviyesine yakınsayacağı öngörülmektedir. BDDK nın son dönemde aldığı tedbirler ile maliye politikasındaki sıkı duruş uyguladığımız politika bileşimini desteklemektedir. 20 Eylül 2011 tarihli Para Politikası Kurulu toplantısında, Kurul, önümüzdeki dönemlerde küresel ekonomideki sorunların daha da derinleşmesi ve yurt içi iktisadi faaliyetteki yavaşlamanın belirginleşmesi halinde bütün politika araçlarının genişletici yönde kullanılmasının söz konusu olabileceğini tekrar vurgulamıştır. TL zorunlu karşılıkların belli bir kısmının döviz cinsinden de tutulabilmesine imkan sağlanmış olunması ve yabacı para zorunlu karşılık oranlarında yapılan indirim bu doğrultuda atılan adımlar olarak görülebilir. TL zorunlu karşılık oranları, yerli para cinsinden kredi notumuzdaki artışın sağladığı uygun ortamdan bankaların daha az maliyetli tahvil ihraçları yoluyla faydalanabilmesini ve TL mevduat/katılım fonu dışı diğer yükümlülüklerin vadesinin uzamasını teşvik edecek şekilde vade dilimlerine göre farklılaştırılabilecektir. 45