Onay Tarihi: Birlik Yönetim Kurulunun 1997 tarihli ve 221 sayılı kararı ile kabul edilmiştir.

Transkript

1 GRUP: 3560 PLASTİK SANAYİ ÜRÜNLERİ 1. TERMO PLASTİK ÜRÜNLERİ İMALATI 1997/221 (NACE GRUP: Plastik torba, çanta, poşet, çuval, kutu, damacana, şişe, makara vb. paketleme malzemelerinin imalatı) Onay Tarihi: Birlik Yönetim Kurulunun 1997 tarihli ve 221 sayılı kararı ile kabul edilmiştir. A. Enjeksiyon Ürünleri İmalatı: Kapasite Hesabı: a) Enjeksiyon kalıplama kapasitesi enjektörlerin katalog gramajlarına göre bulunur. Tablo 1 den enjektör gramajına karşılık gelen günlük (8 saatlik) plastik madde sarfiyatı (E) bulunur. Katalog gramajları plastik hammadde cinsine bağlı olarak tespit edildiği için. Tablo 1 den enjektör gramajına karşılık gelen günlük plastik hammadde sarfiyatı (E) katalogda belirtilen plastik cinsinden bulunmuş olur. K (kg/yıl) = E (kg/gün) x 300 x R E (kg/gün) : Günlük plastik sarfiyatı (Tablo 1) R : Randıman faktörü (Tablo 2 den) b) Şayet enjektörlerin katalog değerleri bilinmiyorsa, enjeksiyon pistonunun çapı (D) ile enjektör silindirinin (strok) boyu alınarak (L) bulunan hacme ( D 2 xl/4), Tablo III te verilen yoğunluktaki plastik doldurulduğu kabul edilmek (doldurma yoğunluğu) suretiyle enjektör gramajı bulunur. Enjektör Gramajı= Silindir Hacmi (cm 3 ) x Doldurma Yoğunluğu (gr/cm 3 ) Yıllık kapasite (a) şıkkındaki gibi hesaplanır. c) Büyük gramajlı (6000 gr ın üzerinde) ve özel imalat yapan enjeksiyon makinalarının kapasite tespiti: K (kg/yıl)= (A/1000) x 60 /B x 8 x 300 x R formülünden bulunur. A B R : Bir şarjda yüklenen plastik miktarı, gr. : Şarj süresi (doldurma-boşaltma dâhil), dk. : Randıman (Tablo II den) 1 / 5

2 Tablo I- Günlük (8 Saatlik) Plastik Hammadde Sarfiyat Cetveli Enjektör Gramajı (Gr) Günlük Plastik Madde Sarfiyatı (Kg.) NOT: Cetvelde belirtilmeyen gramajlar için günlük kapasite enterpolasyon ile bulunur. Tablo II- Enjektör Türlerine Göre Randımanlar: Enjektörler Randıman Faktörü (%) 1- Basit Enjektörler Dik Enjektörler Yarı Otomatik Yatık Enjektörler Tam Otomatik Enjektörler 85 2 / 5

3 Tablo III- Plastik Yoğunlukları ve Verim Katsayıları Cetveli: Plastik Cinsi Yoğunluk (gr/cm 3 ) Verim (%) Enjektör Doldurma Yoğunluğu (Yoğunluk x Verim) A.Y. Polietilen 0, ,64 Y.Y. Polietilen 0, ,71 Polipropilen 0, ,73 P.V.C (sert) 1, ,12 P.V.C (yumuşak) 1, ,02 Polistiren 1, ,91 ABS 1, ,88 Polikarbonat 1, ,96 NOT: Diğer plastiklerde ise doldurma verimi ortalama % 80 alınır, plastik yoğunluğu ile çarpılarak enjektör doldurma yoğunluğu bulunur. Bu tablo enjeksiyon katalog gramajı bilinmediği zaman kullanılır. d) Döner tablalı enjeksiyon kalıplama (injection moulding): Döner tablalı ve çok istasyonlu olan bu tür imalatlarda ayakkabı, terlik, taban, şişe vb. ürünlerin imalatı yapılır. Kapasite tespitinde, döner tabladaki istasyon sayısı, kalıp adedi, mamul gramajı ile döner tablanın tur süresi tespit edilerek yıllık kapasite hesaplanır. N (Adet/yıl)= n x (60/t) x 8 x 300 x R n : İstasyon sayısı t : Bir tam turun süresi, dk. R : Randıman (% 70-90) K (Ton/yıl)= N (adet/yıl) x Ürün Ağırlığı B- Budinozler (Ekstruderler): 1.1. Plastik Film Makinaları (Blown film) Budinozde sonsuz vida çapı mm. olarak ölçülür ve saatte kullanabileceği hammadde miktarı aşağıdaki cetvelden tespit edilir. Bilgisayar kontrollu ve nümenik olmayan Film budinözlerinde kapasite tespiti budinözün vida çapı ölçülmek ve yüklü vaziyette devir sayısı bulunmak suretiyle yapılır. 3 / 5

4 Vida Çaplarına Göre Sarfiyat Cetveli Sonsuz Vidanın Çapı, (mm.) Sarfiyat (Kg/Saat) NOT: Cetvelde belirtilmeyen çaplar için sarfiyat enterpolasyon ile bulunur. Cetvelde verilen rakamlar, sonsuz vida yüklü vaziyette ve dakikada 60 devir yaptığına göre hesaplanır. Sarf edilen hammadde sonsuz vida devir sayısı ile doğru orantılı olduğundan sonsuz vidanın yüklü vaziyette azami devir sayısı (D.S) tespit edilir ve gerçek sarfiyatı orantı ile hesaplanır. Ancak, devir sayısı azami 60 d/dk. kabul edilir. Randıman faktörü (R), makinanın eskilik yenilik durumuna göre % alınır. Yıllık kapasite: K (kg./yıl) A (kg/saat) = A x 8 saat x 300 x (D.S./60) x R : Saatlik sarfiyat (cetvelden) Plastik Şişirme Makinaları (Blown Moulding): Şişe, bidon, vb. mamullerin yapıldığı makinalardır. Bu makinadaki istasyon sayısı ve her istasyon sayısı ve her istasyondaki kalıp veya göz sayısı ile dakikada yapılan baskı sayısı ve mamul gramajı tespit edilir. Radıman makinasının teknolojik özelliğine göre % alınır. K (kg./yıl) N = N x 60 x 8 x 300 x R : Dakikadaki baskı sayısı 4 / 5

5 NOT: 1. Çift vidalı budinözlerde kapasite tek vidalılarda olduğu gibi hesaplanır, bulunan miktara % 50 ilave yapılır. 2. Yüksek devirli ( d/dk. gibi) adyabatik makinaların kapasiteleri vida çaplarının esas alınması suretiyle bu bölümün 4. sahifesindeki cetvelde gösterilen saatlik sarfiyatın 2 katı alınarak hesaplanır. 120 den aşağı devirli makinalarının kapasite hesabı ise devirleri ne ise ona göre yapılır. 3. Plastik eşya imalatında termoplastik hammaddeler toplamının binde 5 i oranında plastik boyası ve binde 5 i oranında titan dioksit verilir. Bu miktar hammaddeden düşülmez. 4. Titandioksit toz yerine, içinde % 50 nin üzerinde titandioksit ihtiva eden masterbatch (plastik + titandioksit karışımı granül) kullanıldığı takdirde, işlenen termoplastik reçinenin % 5 i oranında masterbatch verilir. Bu miktar işlenen hammadde miktarının içindedir. (BYK Kararı: tarih ve 47 No lu) 5 / 5