Dolmabahc;e Saray1mn Salon ve Odalar1 Dzerine

Transkript

1

2 Dolmabahc;e Saray1mn Salon ve Odalar1 Dzerine ZARiFORGUN Ar iv Uzman1 106 DOLMABAH<;E SARA YI'NlN salon ve oda kaptlannm dt~ taraflarmda numaralar bulunmaktadtr. Saray'm yaptlmast, do~enmesi tamamlamp oturulmaya ba~ landtktan sonra oda ve salonlarmm si.isleme ozellikleri yanmda kullanma ~ekillerine gore de isimlendirildikleri anl~tlmaktadtr. Saraylarda bu i~ yalmzca Dolmabahc;e Sarayt'na mahsus degildir. Beylerbeyi Sarayt'mn, Ytldtz Sarayt/$ale'nin, Ki.ic;tiksu Kasn'nm oda ve salon kaptlan da numarahdtr. Bu yammza ekli listede padi~ahhk donemi ve Cumhuriyet'in ilk ytllarmda Dolmabahc;e Sarayt'nm odalannm kimler tarafmdan ve ne amac;la kullantldtgma.ait bilgiler verilmi~tir. Bu c;alt~malar kaptlarmda numaralar bulunan diger saraylarda da stirdtirillecek, oda ve salonlarmm padi~ahhk donemindeki adlan ve cereyan eden olaylar tesbit edilerek doki.imleri yaptlacakttr. Saltanatm, arkasmdan da hilafetin kaldtrtlmast, Hazine-i Hassa'nm tasfiyesi tizerine millet mah olan saraylarm ic;erisindeki sanatsal ve tarihi degeri olan e~yanm tesbitine b~lanm1~ ve bu i~in kisa zamanda geryekle~tirilm es i ic;in komisyonlar kurulmu ~tll r. buglin ba~tan Bu komisyonlarm c;ah~ma lan ele ahnm ~ olup MiJii Saraylar'm e~yas1 mtizeoloji anlay~ma gore dtizenlenmeye ba~lanm 1 ~trr. Sultan Abdtilmecit tarafmdan yaptmlm1~ olan Dolmabahye Saray1'nm, Hazine-i Hassa Nezareti Binas1 yaptlmca Hazine KapJSJ adm1 alan Kordon KapiSl, tizerindeki Ziver'in a~agtya aynen ahp degerlendirdigimiz kitabesinden an la~ tlaca~ Uzere, H.1272/M.l856 senesinde tamam l anmt~ttr. Ceride-i Havadis gazetesinin 7 $evvall272 (II Haziran 1856) tarihinde yaymlad1~ yaztda Dolmabahye Sarayt' nm do~enmesinin bittigini ve Sultan Abdiilmecit'in 7 Haziran 1856 Cuma giinii bu yeni sarayma ta~mdtgtm ve ertesi giinii devlet erkanmt da yine bu Saray'da kabul ettigini yazmaktadtr. Ziver Pa~a tarafmdan nazmedilen Ta'lik hath kap1 kitabesi ise H.l272/M.l856 tarihli olup bu tarihin, i-;itabenin giiherve~ noktalt harflerinin ebcedle degerlendirilmesiyle bulunacagt anlattlmt~ttr. Musahip ve ~ir

3 olan Ferik Ziver Pa~a, Abdi.ilmecit ile annesi Mihri~ah Sultan 'm yapttrdtklan bi.iti.in <;:e~me ve binalarma ~iir yolu ve ebced hesabtyla tarihler di.i~i.irmi.i~ti.ir. Dolmabah<;:e Sarayt' nm Hazine Kaptst i.izerindeki Ta'lik hath kitabenin son mtsramm noktall harflerinin degeri topland1gmda da H.l272/M.I856 tarihi <;:1kmaktad1r: j.s..uj ~.:>~ cl;...,r. j ~i ~~ t}.l ~4.} )* \)_HI,J..f..s L.i,p J y.; 0 r' J o..vl 01,:.;. ~~ ~ r Y.,Sl_r )'!.ili.ia-o 1...\J J\.;;..S' _,:;. ~~ \TVT Zehi dyineve~ seng-i musaykaldan bina kild1 Miizeyyen eylesiin Ziver giiherve~ babm1 tarih Ser-i Abdiilmecid Han anda gorsiin?'ok sefa-i nev Makam-1 jevket oldu mes'adetle bu saray-1 nev 1272 J J> log..:;.j..:;.j~i.g =1272 Dolmabahye Saray1, Saltanat Kaptst'mn dt~ ve i<;: yi.izi.inde, Val ide Kaptst'nda oldugu gibi yalmz Abdi.ilmecit Han'm tarihli tugralan vardrr, kitabe yoktur. Saltanat Kaptst'ndan yaln1z Padi~ah at veya araba ile ic;:eri girebilirdi. Onun d 1~mdakiler i<;:eriye ancak yaya olarak, o da izinle gjrebilirlerdi. Beylerbeyi, <;1ragan ve Ytld1z Saraylannda da aynen boyleydi. Sultan Abdi.ilaziz zamanmda kendisine Mts1r Hi.iki.imdan si.isi.i vermek isteyen Htdiv ismail Pa~a Dolmabah<;:e Saray1 Saltanat Kap151'ndan arabas1 ile iyeri girebilmek i<;:in binlerce lirahk ril~vet da~trn 1 ~ ise de ba~aramam1~, kapmm e~ iginde arabasmdan indirilip ic;eriye yaya yilri.iti.ilmil~ti.ir. Yaln1zca Padi~ah' la Valide Sultan araba ile bu kap1dan gec;ebilirlerdi ve onlann arabactlannm elbiseleri altm st,rma is.lemeli ve altm di.igrneli olabilirdi. II. Abdi.ilhamit, amcas1 Abdi.ilaziz'in ve agabeyi V. Murat'm ic;erisinde hal edildikleri, tahttan indirildikleri, denizden ve karadan saldmya a<;:tk, mi.idafaas1z Dolmabahye Sarayt'nda oturmay kendisi ic;in emniyetli bulmamt~ ve 7 Nisan 1877 gi.ini.i ikametgahm1 Ytldtz Sarayt'na nakletmi~tir. Mabeyn feriki Said Pa~a ha'trratmda bu ta~mma olaymt s.oyle anlallr: 7 Nisan 1293, yani bugiin, Be!jikta~ Saray-1 Hiimayunu' ndan Yildtz Kasr-1 Hiimayunu'na biitiin biitiin nakl-i hiimayun vuku' bulup, Yt!dtz Saray-t Hiimayunu ismi verilmijtir. Saar 8'de Kasr-1 Hiimayun-u mezbura muvasafat ettik. Benim ikiimetime mahsus olmak iizere Harem-i Hjjrrwyun duvarmm arkasmda ve bag ir;indeki oday1 efendimiz ihsan buyurdular." istanbul'un fethinde ~ehr i n durumunu, zaptettigi bu yeni beldede kendj nam ve ~anma yakts,tr, oturabilecegi bir yer bu1amayan Fatih Sultan Mehmet, istanbul'da bulundugu mi.iddetye ordugahmda kalm1~, ~ehirden aynlmadan evvel yapttgt toplantlda vezirlerine, pa~alanna "Bundan sonra whflm hurastdtr" diyerek istanbul'u ba~kent ilan :\ tatiirk'lin d~ bttldtgt ilk ycnt hart <y;tl t ~malan ( llj27) L)olm;,oah<;c Sarayt SOkra Salonu'mla ~apthlll~ll bolda). IJoltnab;tlu;~ Sarayt I J ;,r~tni'mk l'cnt h~ Sahnt. i\lal tir ~'Cn t. lla,talti!.t "rasll\tla bu 'alo nu k rah buldu~u t.,:in hir sure hur:u.b tqira ij;ll ~ttii_!.i,(iylcnir (tisll~). edip harap ~ehrin ve surlannm derhal imanm emretmi!? tir. $ehirde imar faaliyetlerine derhal ba!i lamm~, surlarm y k lmt!i k!stmlan onanlarak!iehrin muhafazas1 sag!anm ~. padi~ahla ailesinin ikametleri ic;in de Bizans'm Forum Tauri mevkiinde (bugi.inki.i istanbul Oniversitesi merkez binast) etraft c;ift d uvarla korunmah bir saray yaptlmt~ttr. Bir mi.iddet sonra tekrar istanbul'a gelen, ~eh i rde gezerken Sarayburnu mevkiini ve manzarasmm gi.izelligini goren Fatih, Uzun Hasan seferi doni.i~i.i bu yere ycni bir saray daha yapttrmt~ttr. Bu yeni saray da ic;: iye iki kale ile muhafazahdtr. Bizanshlar zamanmda sur i<;:i bir ~ehir olan istanbul (Konstantiniyye) bu durumunu bir mi.iddet daha muhafaza ederse de sur ic;i ve dt[jl sahalara iskan faaliyetleri Fatih devrinde hemen ba~ lamt~trr. $ehre yakmltgt, bahc;:eleri, mesireleri ile halkm da ilgisini yeken Hali<;: ktytlan Bogazic;i'nden c;ok evvel ragbet gormi.i~ padi~ah lar tarafmdan saraylar, ko~kler yaptmlmaya ba~lanmt~ ttr. brnegin Halic;:'deki Bahariye Saray1, padi~ah lann baharda oturduklan bir yer olduktan ba~ka devlet protokoli.inde de yer altr. Hasbahyeleri vt: bini ~ kasrrlan ile Bogazic;:i ktytlanmdaha sonra gormekteyiz. Divan ~airleri hep Halic;'den bahsederlerken Bogazi<;:i hakkmda tek mtsra soylememi~lerdir. Zamanla padi~ahlar tarafmdan istanbul'un muhtelif mahallelerinde kos.kler, yaltlar in~a edilmi~se de 107

4 108 devletin resml ve din! torenleri yine de Topkapt Sarayt'nda yaptlmaya devam edilmi~tir. Fakat Dolmabahr;e Sarayt 1856'da resmen a<;tldtktan sonra Ramazan aymm 15'inde yaptlan Hrrka-i Saadet ziyaretinin Topkapt Sarayt'nda yaptlmasma devam edilmi~, diger torenler sultanm yeni sarayma almmt ~ ve bu Saray'm ozelliklerinden biri olan muhte~em Muayede Salonu'nda yaptlmaya ba~lanmt~ttr. Sultan II. Abdtilhamit doneminde yanltz bir defa 25 Ocak 1907'ye isabet eden Kurban Bayramt muayedesi Ytldtz'da yaptlmt~ttr. DOLMABAHCE SARAYI'NIN BAZI SALON VE ODALARI Dolmabah<;:e Sarayt'nm ti.im mekanlan i<;inde bazt salon ve odalan kimi zaman ozgtin i~levleri, kimi zaman da i<;inde ge<;mi~ olan tarihl olaylara baglt olarak Saray tarihi i<;inde onem kazanmt~lardtr. Muayede Salonu Saray'm a~agt yukan ortasma rastlayan, admt bayramla~ma anlamma gelen muayede kelimesinden alan bu gorkemli salonda yaptlan torenleri seyre gelen sultanlar, kadmefendiler, el<;iler, yabanctlar sandalyelere otururlardt Topkapt Sarayt'ndan altm taht getirilir, bahr;e tarafmdaki klstma yerle~tirilirdi. Buranm tam kar~tsma gelen loca da kordiplomatik i<;:in haz!rlanrrdt Padi~ahlar, Bayram Namazt'ndan soma Muayede Salonu 'nu.n ko~e odalannda dinlenirler ve salonda sadece ha nedan mensuplan, vekiller, te~rifata dahil ytiksek dereceli memurlar bulunur ve bunlar stray Ia tahtm online gelerek Te~rifati Efendi'nin tuttugu sa<;agt operlerdi ythnda Abdtilmecit burada Franstz mare~ali Pelissier ~erefine btiytik bir ziyafet vermi~. Macaristan imparatoru Fran<;:ois Joseph ~erefme de burada bir resml kabul di.izenlenmi~tir. II. Abdtilh amit'in Muayede Salonu'nda yaptlan bayraml a~malannda tahtm sagma Saltanat Veliahtt Mehmet Re~at Efendi ger;er ve ayakta dururdu. Sonra ya~ strasma gore ~ehzade l er dizilirlerdi. Onlann ardmdan evlenme tarihlerine gore damatlar, pa~lar, beyler ve ya~ strastyla sultanzadeler srralanrrlard1. Tahtm sag on tarafmda $eyhiilislam, ardmda Rumeli ve Anadolu kazaskerleri, bunlann arkasmda kazasker payesindeki ulema, sonra istanbul payeli ulemalar dizilirlerdi. Tahtm sol tarafmda protokole gore saray erkiint yerini alrrd1. Sadrazam, sonra nazitlar, ardmdan vezirlik payesini aldtklan tarihe gore ktdem strastyla vezirler ve mti~irler ile daha a~agt rtitbedeki mtilki ve askeri rica! ve erkiin gelirdi. Ciilus toreni muayede toreninin hemen hemen aynlsl idi. Padi~ah bayram muayedelerinde de kullantlan altm tahta oturur, yanhz ulema ayaga kalkard1. Tahtm sa<;:agmt

5 J'.... :: L'lllustration Dergisi, , cilt XXVlll. sayt 702, sayfa 8l"de yaymlanmt~ olan graviir. Dolmabahce Sarayt Muayede Salonu'nda Sultan Abdillmecit'in Mar~J Pelissier onuruna vcrdigi yemek (solda). L'lllustration Dergisi, , cilt LXIX, say 1780, sayfa 'de yaymlanmt$ olan gravilr. Dohmabahce Sarayt Muayede Salonu'nda 19 Mart 1877'de Meclis-i Mebusan'm a~ ~~~ ~ (en ilsne). Dolmabah~e Sarayt Harcmi'nde Mavi Salon'un aydmltk bo$1uguna. Atatiirk'iin ha s ta h~mm a~ rla$tlgt donemlerde yapilmt$ o la n asansor (ilstte). Tanzimat'tan sonra mabeyn mus.iri LUtard1. Ulema d1~mda askeri ve mi.ilki erkan ri.itbc ve ktdem Strastyla iki elleriyle sar;ag1 tutar, oper ba~lanna koyarlard1. Padi~a h ewcla Veliaht'm, sonra ya~ strasma gore s.ehzadelerin tcbriklerini kabul ederdi. ir; muayede ise padis.ahm, kadmlannm bayram tebriklerini kabu!udilr. Yalide Suhan'dan ba~layarak, gerek hanedan mensuplannm, gerek yilksek riltbeli devlet memurlannm hantmlan padi~ahm bayrammt tebrik!derlerdi. II. AbdUlhamit devrinde ir; muayede Dolmaoalwc Sarayt'nda degil, Ytldtz Sarayt'nda olurdu. Dolmabahr;e'de muayedeyi bitiren Padi~ah YtldtZ'a gelir, orada hanunlar Padi~h't eteklerlcr, taht sa93g1111 opmezlerdi. Tebrik strasmda Padi~ah istedigi hantmla konu~urdu. Kadmlann tebrikleri strasmda da Muzika-i Hilmayun mars.lar 93lard1. II. AbdUlhamit'in bir muayedesi Strasmda meydana gelen depremde Muayede Salonu'nun muhtes.em avizesinin alt ktsmt yere dus.mus. ve salonun ic;i srr93 kmk.lanyla dolmu~tur. Bu salonda gec;:en onemli olaylardan biri de 19 Mart 1877'de II. AbdUihamit'in ilk Meclis-i Mebusan'l burada torenle ar;mastdtr. Muayede Salonu'nun bahr;e i.izcrinde bulunan sol tarafmdaki oda II. Abdtilhamit doneminde kendisinin tbrenden gizlice aynlabilmesi ic;:in tadil edilen ve bahc;:e 109

6 A1a1urk'un olclugu oda ve yatag1 110 tarafma merdiven yapilnu~ olan odad1r. Bu merdivenden Ataturk'un cenaze toreninde katafalkm onunden gec;ip Muayede Salonu'nun terkedilmesi Strasmda faydalamlmt~tlr. Dolmabahc;e Sarayt'nm en huzunlil ant hie; ~uphesiz butun Turkiye'yi eleme bogan 10 Kas1m 1938 tarihidir. Ataturk'iln cenaze namaz1 bu salonda ktlmmi~ ve cenazesi katafalka konularak halkm ihtiram ziyaretinde bulunmast saglanm1~tlr. Medhal Salon Dolmabahye Saray1'nm d1~ Mabeyn bolilmi.intin gm~ salonu olan Medhal Salon Cumhuriyet doneminde onemli olaylara sahne o lm u~tur. 27 Eylill 1932'de Turk Dil Kurultay1, Eyli.il 1937'de ise T urk Tarih Kongresi ilk kez bu salonda toplanmt~tu. Siifera Salonu Padi~ahhk doneminde yabanc1 i.ilke elc;ilerinin resmi kabullerinin yapildtgl, Saray'm en gorkemli salonlarmdan birisidir. Frans1z buyukkelc;isi M.de Noailles, ingiliz Buyukelc;isi Layard, Avusturya Elc;isi Compte Zichy, italya Elc;isi Galonya, Alman Maslahatgilzan Dr. Boch, iran Maslahatguzan Mirza Cevat Han 11. Abdulhamit'in bu salonda kabul ettigi misafirleridir. I92Tde Ataturk'un - ge li ~ iyle yen i harf c;ah~malanna da bu salonda ba~lanmt~ttr. Ziilvel,iteyn Saray'da ic; ve d1~ mabeyni birle~tiren ve ZU!vec;heyn ad1 verilen salon toplu olarak namaz kllman, mevlut okutulan, nikah ktyllan, kimi zaman da resmi torenlere sahne olmu~ bir yerdir. Saray'm ic;inde zemin kattaki -Binek Salonu sayllmazsatavam oval bic;imde yapdml~ tek salon olma ozelligine de sahip olan Ziilvec;heyn, padi~ahhk devrinde, Atatilrk ve inonu zamanmda ye~it l i ziyafetlerin de verildigi bir yer olarak kullanilml~tlr. Mavi Salon Dolmabahc;e Saray1'nm oda, salon ve sofalan arasmda, silslemelerinin degi~ik gorunu~ ve renklerine gore de degerlendirilmi~ o lanlan vardtr. Ornegin duvar ve tavan silslemeleri mavi oldugu ic;in 67 numarah salo na Mavi Salon denilmi~tir. Tavan si.islemelerini tamamlayan ktrmlzt beyaz kristalden yap1l mi ~ 54 mumlu avize buraya ayn bir ozellik ve guzellik vermektedir. Mavi Salon, Saray'm yaptldtgi devirden beri bir c;ok torene sahne o lmu ~ t ur. Abdulmecit, Mavi Salon'da kadmlanyla c;ocuklannm bayram tebriklerini, Abdulaziz saltanat1 mtiddetince kadmlann, sultanlann tebriklerini, Mehmet Re~at da ci.ilus ne~esi ic;inde, haremin ktzlanndan olu~an bando tak1mmm c;aldtgt mar~ lar e~liginde halkm1 burada kabul etmi ~ti r. Mavi Salon'un aydmltk bo~lugunun orta k1smma Ataturk'i.in hastahgmm agtrl a~t tgt donemlerde bir asansor yap tlmt ~tlr. Buradaki hamamm <;tkt~ md a bulunan karanhk koridordan tekrar Mavi Salon'a gelinir. Mavi Salon'un ko~esinde yer alan Sultan Abdulaziz'in yatak odasmda bulunan karyola, koltuk ve kanepeler Abdulaziz'in cussesine uygun olarak oldukc;a btiyi.ik yaptlmt~ l a rdtr. Buradan Halife Merdiveni'ne u l a~tlt r, kara ve denize iki c;: tkt ~l olan buyi.ik bir salona, Abdi.ilmecit' in yatak odas1 diye gosterilen oday1 da gec;tikten sonra Saray'm en gorkemli salonu Muayede Salonu'na gelinir. Pembe Salon Duvarlannm renginden dolay1 bu ismi alm1~ o lan Pembe Salon'da harem kadmlan toplamp biraraya gelirlerdi. Salonun ortasmdaki buyuk Hereke halts! ve Abdiilmecit tugrah masa, 60 mumlu avize ve odanm dort ko~esine ye rle~tirilmi~ kristal stitunvari ~amdanlar odamn ahenkli gorunu~uni.i tamamlamaktadtr. Ataturk'un, hastaltgt s1rasmda bu salonu c;:ok ferah buldugu ic;in ~ezlongunu vefat ettigi 71 numaralt odadan buraya ta~tttp bu salonda istirahat ettigi soylenir. o

7 Dolmabahce Sarayt Plant Birinci kat plan1 Zemin kat plan1

8 DOLMABAH~E SA~AYI't;UN SALON VE ODALARININ LISTESI 1924 ythnda yaptlan bir tespitte Osmanh doneminden gelen eski harflerle kaytth oda numaralan esas ahnarak bu mekanlar be l irlenmi~. Cumhuriyet doneminde bu numaralar yeni harflerle degi~tirilmi~tir. A~agtdaki liste 1924 ytlmdaki tespitin tutanagma dayanarak 1986 ythnda Zarif Orgun, Arzu Karamani, GOller KarahOseyin ve Hakan GOlsOn tarafmdan yerinde yaptlan yal t ~malar sonucu olu~tu ru lmu~tur. Somaki Oda KULLANIMI ve/veya ADI KULLANIMI w/vcyil ADI Oda No 1 CUMH URiYET CUM HURiYET DONEMi Oda No' CUM II URiYET CUMHURiYt:'l DONEMi 112 SELAMLIK * I Medhal Salon 2 Oda *3 VUke'lli odast *4 Serta bib Odast 5 Misafi r Odast Medhali *6 Misafi r Odast *7 Ozel Katip Odast *8 Seccadeci ve Esvabctbastlann Yatak Odast *9 Seccadeci ve Esvabctba- to $tlarm Vaz.ife Odast Mabeynciler Odast *II Bas Mabeynci Odast *12 Erkan Yemekhanesi * 13 Eski Musahibler Odast *14 Yazt Mahalli-<;:inilik KtSffil *15 Bas Katip Odas 16 Mabeyncilerin Yatak Odast *17 Katiplerin Odas *18 BUyU.k Merdiven'in (Krista! Merdiven) all sahanhgt ilk Dil Kurultayt ( ) ilk Tarih Kongresi (2(} ) BUro 1927'den sonra konuklann bekleme odast Muhaftz Odast Bekleme Basyaver Odast Yavt!r Odast Atatilrk doneminde Ku mandanhk Yatak Odast; ismet inonu doneminde LUtfi Bey'in Yatak Odast Seyler Yatak Odast, Ozel Kalem Yatak Ozel Kalem Odast Genel Sekreter Odast Ozel Kalem Yemek Oda St Gene! Sekreter Hasan Rtza Bey'in Yatak Odast Yaz isleri Odast Atatilrk doneminde Seyler Yatak ; ismct inonil doneminde Gene! Sekreter'in Yatak Odas Ozel Kalem BUrosu *19 Kii~ilk Bim.:k Sillonu *10 Y<~vcr krin Yatak Oda~ *21 Mcscit *22 Arahk *23 Sofa *24 Seryaver Odast *25 Yawrkr Odast ** 26 Slifew Salonu **27 Misalir Odast Medhali u28 Misalir **29 Dinlenmc Odast: **30 Ktrmtll Oda'nm Medhali **31 Ktrmtzt Oda **32 ** **35 **36 **37 **38 **39 Dinlcnme Odast' Scccade Odast Yemek Odast Vcliah t Odast Veliaht'm Dinlenme Odas lbrikdar Odast Camekanh Oda ZU l ve~heyn Dii-Tarih Kurumu G.: nd Kuru! Salonu olar.tl. kullamlmt$\lr. Atatiirk diincmindt! Bc~ kr Yatak Oda~1: daha sonm Kur'an O<.last Atatiirk doncmindc Sofrac.:rl;tr Oda~t: daha ~onra M.:scit Tarihc;i Ulug Bey'in Oda SI Tarihc;i Yusuf Ak<,:ura' mn Odasr 1927'de Atatiirk'lin geli ~iy l e yeni harf cah~malan ba~ lamt~ t tr. i.i niinii Joneminde ibrahim Net:mi Be~/in Misalir Odasr i.inonu doneminde ibrahim ecmi Bey'in Yatak Yatak Odast ( ) i.inonii doneminde Nuri Conker'in Yatak Odasr Atatilrk doneminde Yatak Atatilrk doneminde z.iyafpr ll'r verilmistir.

9 KULLAN IMI vc/vcya AD! CUMH URiYET CUMH URiY ET Oda o 1 DONEM i Oda No' KULLANIMI vc!veya ADI CUMH URiYET CU MH URiYET DONEM i u 4o Vcliaht'm Kabul Odast' ~" 41 Somaki Oda Medhali" 0041 Somaki Oda 0 '''4.1 Halife AbdUlmecit Efendi Kiittiphanesi '"'"-14 llalif._. 1\bdlilmc,it Ercn- c;all~ma di Oda~ 00 -!5 ;1111;1/ Qda,l -!(l Hiink;ir Hamanu *.,-17 San Oda (Mlitik Oda:-1f '' 0 -IX Yah;nl" D..:vk:tlcr llli Uimd;n lan w ai l..:krin111 r..::-iml.:rini11 bulundu.(ht ~~r ~~ -19.\ll'ltll.. Od,,,, 50 Cunl1 Ko~I.. \ oli111;1 in.:n llll rdi,..:n >) I Ca mh Ko~I.. M.:dlwli'' "52 Camh K1l~k ' 53 C.';1ml1 Ko~(.. 'un Glllh:kan knlll 0 :\..j Cam II Ku~I.. 'un.lit!..1:-~lll?55 >)(, ''57 " Kondor o :;~ :vlu a~t.:do.: Sall)llll M..:nli- \Cil <11\lligmdan ~ap1 l ma oda \ lua~l'd..: Salum1 m..:rdi- ''-'",lr;illi!.llld;ul ~.1p1lnm 1><.la "''00 Harcmlll ihl kat I. M.:dhali "'"61 l lar.:nun u ~ l kat II. :vlc.:dhali ValiJc Sultan Kabul ''*63 "'"M Ooas1 1 Validl' Sultan Yatak Oda~1 " Re;,im vc!ia tine Ooalan Sofalan **65 Hatine Oda\1 Meohali "'>66 Re;,im Oda:-1 ~'''67 68 Mavi Salon" Mavi Ooa.. 69 Pembe Oda 70 u :1 Yatak Medhali Yatak Oda~1 Banyo San Oda 1\tatur!.. diincminjc Mi'l Oda\1: daha :-onra lkkkmc Otla't Mi;,alir Yatak Otlas1, i. inonli tliincmindc Mcvhibc iniin li'nlin Yatak OJas1 Alc t inan'1 n Yatak H11mcu;:ilcr Oda~1 i~met inonli'nlin Yatak Atatiirk doncminde Mi ~a li r ; daha sonra Yemck S<~lnnu Ataturk dtinemindc Mi ~alir odas1; daha ~onra Yemek oda'' Atatlirk'Un <;:ah~ma Atatlirk'lin Son Yatak Oda~1 74 **75 **76 77 '''71! *79 *80 *X I *X2 *XJ *X-I *1!5 x6 '''1!7 ~!Hi x9 vc Hamam Elbi\c Odalan Mcdhali Hamam E lbis~: Od a~ 1 Musandra 1 ' All Kat Mu~ hiplcrin obct Odalan M~~lhali Mu~1111pl..:rin Ycm..:k Oda" Musahiplcrin Yalak Oda~ 1 M u~;a h ipkr i n Niibct Oda:-1 Ycm..:k ()d;a,l Mcdhali Ycmck Oda"'" Kuridor (,."ama~ u h anc!ia rem Um..:k Salunu 1 Halifc Mcrdivcni Niibcl <X.Ja,l lkklcmc vc Y.:mck Oda '' 1\tatiirk diim:mindc hitmctc;i kadmlar Yawk Od;l\1 " <XI t\taturk duncmindc Nc :-lb Hcndi'nin Yatak 0- da'' 0 1) I Sak;~ l - 1!;;crif.!;;ell- 1\Wlti rk diincmi ndc llir.- *92 *9J.. 94 *95 *96 All kat II.Salon *97 <;:;~ma~ trlwnc ''91! Mcdhal *99 Utlihan..: * 100 Arahk mahalli 10 I " 102 " 103 )04 * 105 **106 ** 107 ** 108.., U)Q9 )() ** Ill **112 t~ l tlckrin Okuma Odas " mctc;ikrin Y ;~w k Oda" Yavcrkr S..:ddli Oda,., Solrac1lar Yatak Oda~1 OUrrli Schvar'm Yatak Oda":" Mcrdivcn Pcmbc Salon: Ar;thk Mahalli Birinci Kadmcfcndi Yatak OdaM:: Halife Abdlilmccit'in oglu Omcr Faruk Efendi' nin Yatak Odas :' Binnci Kadmeli:ndi Oaire~ Salonu 1\talilrk diincmindc Yavcrlcnn Oda" 1\wtilrk diincmindc l;mirbcrlcr Yatak Oda.\1 Atatlirk diincmindc K1hc,; Ali Bcy'in Y<llak Ot!as1 Atatlirk doncmindc Ha ~an Cavit Bcy'in Yatak Oda\1 Atatlirk'Un Yatak Oda~1 Al<ltlirk doneminde Sabilla Hamm'm Yatak Oda\1; daha ~onra i.inonil'niln Yatak OdaM Atalilrk doncmitrde Zehra Hamm'm Yatak Oda SI; i.inonu doncmindc Omcr inonil'niin Yatak ()r)a)l l.inonil donemindc Misalir Salonu 113

10 KULLANIMI ve/veya ADI KULLANIMI ve/veya AD! Oda No' OONEMi Oda No 1 CUMHURiYI:::T DONEMi 114 ** 113 ** 114 ** 115 **I 16 ** 117 ** 118 ** 119 ** 120 ** ** 123 *124 *125 *126 * 127 * 128 * 129 *130 * 131 *132 * 133 * 134 *135 * 136 * 137 *138 * 139 *140 *141 *142 *143 *144 *145 *146 *147 *148 *149 *ISO *151 **152 ** 153 **154 **!55 Ba~kadtnefendi Oairesi ve u ve Abdesthanesi I Hamarn IV. C Medhal ve Abdesthane V. Oda V Musandra ve Merdiven Kiler Merdiven ve Salon I Sofa!' Aral1k Mahalli IV. Oda 2 s KU~iik Oda 2 '!7 ve Salon Merdi veni Medhal _ ls _ 2~ 18 Yemek Medhal. I Medhal ve abdesthane I IlL Oda Medhal I Sofa 29 I Atatiirk doneminde Seryaverlik ; i.inonii doneminde Erda! lno nii'niin Yatak Atatiirk doneminde Katib-i Umumi'nin Yatak Odas ; i.inonii donemindc k1z1 ve annes1llln Yatak Atati.irk doncmindc Da hiliye Vekili'nin Yatak Atatiirk doncmindc Emirberler Yatak Atati.irk donemind!! Dahiliye Vekili'nin Yatak ; i.inonii doneminde S hhlye Vekili Refik Saydam'm Atati.irk doneminde Recep Zi.ihti.i Bey'in Octas1 Atati.irk donemindc Ce vat Abbas Bey'in Yaverler Yatak **156 ** 157 ** 158 **159 "''' 160 *'' 161 "'* 162 **16J **164 ''* 165 **166 *"'167 ** 168 *"'169 ** 170 ** 171 **172 *" 173 ** 174 ** 175 **176 **177 ** 178 ** 179 ** 180 ** 181 ** 182 ** 183 **184 ** 185 ** 186 ** 187 **188 **189 *190 *191 *192 *193 *194 *195 *196 *197 *198 *199 *200 *201 *202 *203 *204 *205 *206 *207 II Musandra Sofa "' I Medhal ' 1 I Mcdhal I I ll. Oda Musandra Medhal I IV. Oda Musandra Mcdhal I Musandra II. Kadmcf'cndi Dairesi Medhali I Musandra Salo n All kat Hamarnlar Kori doru All kat II. BUyUk Salon ve Merdivcn Meclhal ll. Oda Medhal w Abdesthane I Kahve Ocag1 Di~c;i Odasr'' Hazinedarlar Odasmm Medhali I" II 208 II. Kadmefcndi Dairesi Mcdhali" *209

11 KULLANIMI ve/veya ADI KULLANIMI ve/vey< ADI Oda No' ClJMHLJRiYET DONI:Mi Oda No' OONEMi U2 1J : "2 15 **216 **217 21X 6211} ''220 )221 0(;2:!2 #!1..,.:!23.:!.:! Ji) 22(l o<.:!.:!7.:!.:!~ 11. Oda All Kat ~on!>it1on D<~irc Mcdha1t I 111. Oda Mu:.:llllh~t Ah 1-.ll D~nrc M, dhali I. Od<~ I Val ide Daircsi Mcdlwli tbt k:tu I I\. Oda \krdin n w :V1t":m dr~ Sui a I * IV. Oda MUAYEOI: SALONU JOO Mua~cdc Salunu JUI Muaycdc S;tlonu imirahat Oda~t 302 Mua~cdc S;tlonu imirahat Oda''.IOJ Mua~cdc Salonu istirahal Oda~ l.\()4 Muaycdc S;tlnnu K ii~c Oda~t Atattlrk'lin kent halkma ~iiykvi (I 'I cmmuz 1927); Atallirk 'iin katafall..t!>:iy gt gc~i~i ic;in ~crlc~tirildi: Awtiirk 'lin Ccnazc N:~mat.t kt lmd (19 Ka~11n 193X) NO I LAR 1 Ntlln:tralann y:11111h.iakt ( 0 ) tcmin kall. ( 00 ) isc birinci kau hdirtmcktctlir. ll):!-lttttan;ogmda 29nll.ltt 11<.lanm kar~l,ma bir~) ):olllm;um~llr. Z.trit' Orgun'un \crdigi hilgilo:rc gore "Dinknmc Od<!~t" olarak bclirtilmi~tir llll:ln:tgiih.i;o J2 llll.iu oo;mm kar~t>llla bi~) ya111mam1~11r. Z.1rit' Ot gun'ttn \crdigi bilgt1crc giirc "Din1cnmc Od:N" o1arak bclini 1 mi~ Ill'. ' 1924 llllan<tgmda 36 no.lu odan m ka~t~ma bir~cy yattlmamt~ tt r. Zarif' Orgun'un vcrdigi bilgilcn.: gon: "Vcli: ht'm Dinknmc Oda >~" olar;tk Oc: li nilmi~tir. ' 1924 lutanagmda 40 no.lu ooanm k<lr~l~llla bir~y yatthnamt~llr. Z.lrif Orgun'un vertligi bilgikrc dayanarak "Vdiaht'tn Kabul Oda~t" ol;trak bclmilmi~tir. ''1924 tutanagmda 4 I no.lu ocjanm ka~1~111a bir~cy yaztlmamt~ llr. /\ncak Somaki Oda'y;~ hu odatlan gec;:ilerck girildigi t~in bu bi9imtlc bc l irtilm i ~ t ir tutanagtntla "S:~n Otla" olarak bc li rtilmi ~tir. lluglin "Mliztk Oda>t" olarak tannnlanmaktadtr. '1924 llltanagmda "Miitik Odast" olarak gec;:m~ktedir. Ancak buglin Miltik Qda..,, olarak bu ooanm yanmdaki 47 no.lu oda tantmlanmaktadtr tutanagmda Camh Ko~k vc birimlcrinc ih~kin "51-57" arasmtlaki numaralar. Camh K o~ k bu plana ck1cnmcdiginden gostcr i lmcmi~ t ir. w 1924 tu tanag111da hcrhangi bir wn mlama yok tu r. Ya hltz " E~ya yok tur" notu bulunmaktttdtr tutanagmda hcrhangi bir tammlama yoktur. Yalmz "E~ya yoktur" notu bulunmakwdtr. t: 1924 llltanagmda "Harcm'de Ktrmtzt Oda" olarak kayuhdtr. bugim "Validc Sultan Kabul Odast" olarak tantmlanmaktadtr. 1' 1924 llltanagmda hcrhang btr kaytl yoktur. "1924 nnanagmda "Harem Daircsi Ost Kat!.Salon" olarak kayllhdtr. 1 'Sara) ic;:inde "77" numarayn rast lanmamt ~llr. 1 "1924 llltanagmda "Ycmck Odast" olarak kayuhdtr. Bugiin "Abdlilmccit'in Yatak Oda~t" diye tammlanmakwdtr lutanai!mda "Harem Dairesinde Alt Kat!.Salon" olarak kaynhdtr. ZarifOr!!un'un verdi~i bilgilere gore burada "Harem Binek Salonu" diye be1inilmi~ ti r. '' 1924 tutan <~gllltla 91 no.lu otlanm kar~oltgtntla htr~cy yauh dcgildir. Bur.tdaki tanunlama Z;trif Orgun\m vcrdigi hilgilcrc gore yaptlmt~ltr. 1''1924 tutanagmda hcrlwngi bir kayn yok tur. )o 1924 tutanagmda hcrhangi bir kay 11 yoktur. Zaril Orgun'un, crdigi bilgilcrc gore ourru Schvar"m Yatak Otla~t" olarak bclirulmi~tir. '' 1924 tutanagmda "U>t Kat II.Sa1on" olar.1k kayuhdtr.!! 1924 llllanagtnda hcrhangi bir kay11 yoktur. Z;trif Orgun'un vcrdigi bilgikrc gtirc "I.Kathnct'cndi Yatak Odm.,.. olarak hcl inilmi ~ti r.., 1924 tutan<tgtnda hcrhangi bir kaytl yok tur. Bu bilgi Zaril' Orgun'tlan ahnmt~llr. '1924 tutanajjmtla " IV.Oda" olarak kayllhtltr. '' 1924 llltanagtntla "Koritlor" olamk kayuhdtr.!<> tutanagmtla "Salon Mcrdivcni" olar.tl.. kayuhdtr. "132"' numara. Dolmabah.;c Sar:tyt ic;indc iki ycrdc bulunmaktadtr: bun1.trdan biri..:emin katta. digcri isc birinci kauadtr. Birbirini i7.1cycn t1ltmaralar tlikkatc almdtgmda list kauaki otlan 111 numarastnm "122" ol111a>t gcrcktigi it.lcnimi uyannu~ vc boyle bc lirtilm i~tir. " Aynt kapt numar.''' iki ycrde bulunmaktadtr. Biri tcmin kaua.digcri t'c birinci kauadtr. "132" no.lu odada oldu~'ll gibi birbirini izleycn numardlar tlikkate <tlmarak zemm kauaki numaranm dogru oldugu kabul cdilm~tir.!'dolmabahc;e Samyt t~mdc biitiin oda1ann 1-.aptlannda numaral:tr bulunmaktadtr. Fakat " vc 13Tnci kapt numaralanna hic;birycrdc rami:tnmamt~lll'. Ancak 1924 tutanagmda "135- I.Otla, U6-li.Oda. 137-III.Oda" olarak kaytt1 d r. ''' 1924 tutanagmtla "Mcdhal vc AbdcsthaiJC" olarak kaynhdtr tutanagmcla " vc Abtksth<mc" olara l.. kayllhdtr tutanagmda "Kondor vc Salon" olarak kaynhdtr. : sara~ t~inde "203" no.lu oda bulunamam1~1r. Bu numara btilgesinde tek ~ odamn burast olmast ve numaralamalann gtdi~i bu odanm "203" no.lu olmast gcrcktigi izlenimini vcrmcktedir. 11 "206" numara \:tt'llyda hcrhangi bir kapmm lltenndc bulunama nu ~ ur. Ancak "205" vc ''207" numaralt odalann arasmda kalan odantn uzcrindc numara olmm.ltgmdan bu odamn "206" no.lu oda olclugu tahmin cdilmektcdir. "'1924 llltanagmda "184" vc "20!S" no.lu odalann kar~thgtnda "II.Kadm Datresi" kaydt vardtr 115