T.C. GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü PROJE SONUÇ RAPORU

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "T.C. GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü PROJE SONUÇ RAPORU"

Transkript

1 T.C. GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü PROJE SONUÇ RAPORU İZMİR KOŞULLARINDA TKİ HÜMAS VE AZALTILMIŞ GÜBRE SEVİYELERİNİN PATATESİN VERİM VE KALİTE ÖZELLİKLERİ ÜZERİNE ETKİSİ TAGEM/TSKAD/13/A13/P04/11 Vural KARAGÜL Bülent GÜRÜN Kürşat ÜNER Nuri CANDAN Oğuz Fehmi ŞEN Yrd. Doç. Dr. Nilay ÖZDEMİR Dr. Bülent BUDAK Prof. Dr. Sait GEZGİN Uluslararası Tarımsal Araştırma ve Eğitim Merkezi Müdürlüğü Menemen-İZMİR ŞUBAT /2017 İZMİR

2 ÖNSÖZ Patates, Dünyada en fazla tüketilen temel besin maddelerinden birisidir. Ülkemizin hemen hemen her ilinde patates üretimi yapılmaktadır. Patates üretiminin yoğun olarak yapıldığı iller sırasıyla Niğde, Nevşehir, İzmir, Bolu ve Afyonkarahisar dır. Ülkemizde patates üretimini etkileyen en önemli faktör tohumluktur. Bunun yanında patates üretimini artırmada bitki besleme önemli rol almaktadır. İzmir ili patates üretimi ödemiş ilçesinde yoğunlaşmış olup üst üste ekim yaygındır. Bitki beslemede ki yanlış uygulamalar beraberinde önemli riskler getirmektedir. Patates tarımında gereğinden fazla gübre kullanımı yaygın olup bu durum toprak ve su kaynaklarının kirlenmesine neden olmaktadır. Bitki besin maddelerinin yarayışlılığına toprak ph sı, toprak ısısı ve katyon değişim kapasitesi gibi birçok faktör etki etmektedir. Tüm bu olumsuzluklar aşırı gübre kullanımını daha da yaygınlaştırmaktadır. TKİ Hümas ile yetiştirme ortamının bitkiler lehine iyileştirilerek bitki besin maddelerinden azami faydanın sağlanması amaçlanmaktadır. Yeterli ve dengeli gübre kullanımın yaygınlaştırılarak düşük maliyetle sürdürülebilir patates üretimi projenin ana hedeflerindendir. Bu amaçla projede humik asidin azaltılmış inorganik gübre(n-k) seviyelerinde verimlilik ve kalite üzerine olan etkileri incelenmiştir. Deneme, tesadüf bloklarında faktöriyel deneme desenine göre üç tekerrürlü olarak 3 yıl süre ile İzmir ili Ödemiş ilçesinde kurulmuştur. Deneme azot ve potasyum gübrelerinde iki ayrı deneme şeklinde yürütülmüştür. Denemede patates için önerilen gübre miktarının % 0,% 33,% 66 ve % 100 üne denk gelen azaltılmış azot ( kg/da) ve potasyum ( kg/da) seviyeleri ile TKİ Hümasın farklı seviyeleri( kg/da) faktöriyel deneme deseninde birlikte uygulanmıştır. Proje TAGEM ve Türkiye Kömür İşletmeleri arasında imzalanan protokol kapsamında Türkiye Kömür işletmeleri tarafından desteklenmiş ve Ege Üniversitesi Ödemiş Meslek Yüksekokulu işbirliği ile Menemen Uluslararası Tarımsal Araştırma ve Eğitim Merkezi tarafından yürütülmüştür. Projenin başarı ile gerçekleşmesinde emeği geçen herkese teşekkür ederim. 1

3 İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ... i İÇİNDEKİLER... ii KISALTMA TANIMLARI... iii ÇİZELGELER LİSTESİ... iv ŞEKİLLER LİSTESİ... v ÖZET... vi ABSTRACT... vii 1. GİRİŞ LİTERATÜR ÖZETİ MATERYAL VE METOT Materyal Metot BULGULAR Azot x TKİ Hümas Denemesi Bitki besin maddeleri kapsamı Kalite özellikleri Yumru özellikleri Potasyum x TKİ Hümas Denemesi Kalite özellikleri Yumru özellikleri TARTIŞMA VE SONUÇ KAYNAKÇA YÜRÜTÜCÜLERİN ÖZGEÇMİŞİ EKLER EK 1.Patates denemesi deneme yerleri toprak analiz sonuçları EK 2. İzmir İli ödemiş İlçesi yılı iklim verileri EK 3. Azot denemesi patates yumru verimi 3 yıl üzerinden birleştirilmiş varyans analiz tablosu EK 4. Potasyum denemesi patates yumru verimi 3 yıl üzerinden birleştirilmiş varyans analiz tablosu PROJE SONUÇLARININ UYGULAMAYA AKTARILMA PLANI Sayfa ii

4 KISALTMA TANIMLARI TKİ UPOV TÜİK TÜBİTAK MAM FAO TZOB KDK TTSM HA N P 2 O 5 K 2 O K 2 SO 4 (NH 4 )(NO 3 ) (NH 4 ) 2 SO 4 CaH 4 (PO 4 ) 2. H 2 O : Türkiye Kömür İşletmeleri : International Union for the Protection of New Varieties of Plants : Türkiye İstatistik Kurumu : TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi : Food and Agriculture Organization of the United Nations : Türkiye Ziraat Odaları Birliği : Katyon değişim kapasitesi : Tohumluk Tescil ve Sertifikasyon Merkez Müdürlüğü : Humik Asit : Azot : Fosfor : Potasyum : Potasyum sülfat : Amonyum nitrat : Amonyum sülfat : Triple süper fosfat iii

5 ÇİZELGELER LİSTESİ Çizelge 1. TKİ hümas içeriği Çizelge 2. Patateste farklı TKİ hümas ve azot (N) seviyeleri denemesi deneme planı Çizelge 3. Patateste farklı TKİ hümas ve potasyum(k 2 O) seviyeleri denemesi deneme planı Çizelge 4. Denemede uygulanacak gübre seviyeleri ve humik asit uygulamaları Çizelge 5. N x TKİ hümas denemesi azot seviyeleri patates yaprağı bitki besin maddesi kapsamları Çizelge 6. N x TKİ hümas denemesi TKİ hümas seviyeleri patates yaprağı bitki besin maddesi kapsamları Çizelge 7. N x TKİ hümas denemesi patates yumru kuru madde kapsamları (%) Çizelge 8. N x TKİ hümas denemesi patates yumru toplam azot kapsamları (%) Çizelge 9. N x TKİ hümas denemesi patates yumru protein kapsamları (%) Çizelge 10. N x TKİ hümas denemesi patates yumru nişasta kapsamları(%) Çizelge 11. N x TKİ hümas denemesi patates yumru özgül ağırlık değerleri (g/cm 3 ) Çizelge 12. N x TKİ hümas denemesi patates yumru verimleri (kg/da) Çizelge 13. N denemesi regresyon analiz tablosu Çizelge 14. N X TKİ hümas denemesi çoklu regresyon analiz tablosu Çizelge 15. K x TKİ hümas denemesi potasyum seviyeleri patates yaprağı bitki besin maddesi kapsamları Çizelge 16. K x TKİ hümas denemesi TKİ hümas seviyeleri patates yaprağı bitki besin maddesi kapsamları Çizelge 17. K x TKİ hümas denemesi patates yumru kuru madde kapsamları(%) Çizelge 18. K x TKİ hümas denemesi patates yumru toplam azot kapsamları (%) Çizelge 19. K x TKİ hümas denemesi patates yumru protein kapsamları (%) Çizelge 20. K x TKİ hümas denemesi patates yumru nişasta kapsamları (%) Çizelge 21. K 2 O x TKİ hümas denemesi patates yumru özgül ağırlık değerleri (g/cm 3 ) Çizelge 22. K x TKİ hümas denemesi patates yumru verimleri(kg/da) Çizelge 23. Potasyum denemesi regresyon analiz tablosu Çizelge 24. Potasyum X TKİ hümas denemesi çoklu regresyon analiz tablosu iv

6 ŞEKİLLER LİSTESİ Şekil 1. Araştırmanın Yürütüldüğü İzmir İli Ödemiş İlçesi Şekil 2. Marabel patates çeşidi Şekil 3. Ödemiş İlçesi toprak örneklemesi yapılan alanlar Şekil 4. Patates denemesi yer hazırlığı ve parselizasyon çalışmaları Şekil 5. Patates dikimi Şekil 6. Deneme ara çapası ve boğaz doldurma Şekil 7. Patates boylama ve tartım işlemleri Şekil 8. Bitki besin maddesi için patateste bitki örneklemesi Şekil 9. Patates yumrularının analiz için hazırlanması Şekil 10. Özgül ağırlık hesabı için havada ve suda patates tarım işlemi Şekil 11. N x TKİ hümas denemesi farklı azot seviyeleri patates yumru verimi (kg/da) Şekil 12. N x TKİ hümas denemesi farklı TKİ hümas seviyeleri patates yumru verimi (kg/da) Şekil 13. N x TKİ hümas denemesi farklı azot seviyelerinde TKİ hümas seviyelerinin verim üzerine etkisi Şekil 14. Patateste azot verim ilişkisi, regresyon denklemi ve eğrisi Şekil 15. K x TKİ hümas denemesi farklı potasyum seviyeleri patates yumru verimi(kg/da) Şekil 16. K x TKİ hümas denemesi farklı TKİ hümas seviyeleri patates yumru verimi (kg/da) Şekil 17. K x TKİ hümas denemesi farklı potasyum seviyelerinde TKİ hümas verimleri Şekil 18. Patateste potasyum verim ilişkisi, regresyon denklemi ve eğrisi v

7 ÖZET Patates tarımında sürdürülebilir verim ve yeterli gübre kullanımının yaygınlaştırılması amacı ile bu proje yürütülmüştür. Bu amaçla projede humik asidin azaltılmış inorganik gübre(n-k) seviyelerinde verimlilik ve kalite üzerine olan etkileri incelenmiştir. Deneme, tesadüf bloklarında faktöriyel deneme desenine göre üç tekerrürlü olarak yılları arasında İzmir İli Ödemiş ilçesinde kurulmuştur. Deneme azot ve potasyumlu gübrelerde iki ayrı deneme şeklinde yürütülmüştür. Patates tarımında önerilen gübre seviyelerinin % 0,% 33,% 66 ve % 100 miktarına denk gelen azot (N) için ve 21 ve potasyum (K 2 O) için ve 18 kg/da gübre seviyeleri ile TKİ-Hümas kg/da seviyelerinde faktöriyel deneme desenine göre uygulanmıştır. Ayrıca hazırlanan %10 luk TKİ hümas çözeltisi ile patates yumruları muamele edilerek dikim gerçekleştirilmiştir. Her iki denemede diğer gübreler önerilen dozlarda sabit olarak uygulanmıştır. Denemede çıkış tarihi, bitki boyu, ana dal sayısı, çiçeklenme ve olgunlaşma tarihi gibi fenolojik gözlemler alınarak değerlendirilmiştir. Patateste ilk çiçeklenme döneminde bitki yaprak örneklemesi yapılarak alınan örneklerin analizleri gerçekleştirilmiştir. Azotlu gübrenin artan seviyeleri bitkide azot ve mangan kapsamlarını arttırmıştır. Azotlu gübre ile bitki potasyum kapsamları arasında negatif korelasyon ortaya çıkmıştır. Potasyum uygulamasının artan seviyeleri bitkide potasyum, demir, mangan ve çinko kapsamlarını olumlu yönde etkilemiştir. TKİ-Hümasın artan seviyelerin potasyum, mangan ve bakır elementlerinin bitkiye yarayışlılığını artırdığı ve topraktan alımına olumlu katkı yaptığı gözlemlenmiştir. Hasat sonrası verim ve yumru özellikleri incelenmiştir. Azot (N) ve potasyum (K 2 O) seviyelerinin verim üzerine etkisi önemli bulunmuştur. Azotlu ve potasyumlu gübrelerle birlikte uygulanan 10 kg/da TKİ hümas verimde sırası ile % 4,5 ve % 2,7 verim artışı sağlamıştır. Bu verim artışına karşılık dekara 10 kg TKİ hümas uygulaması ile 18,3 kg/da azot (N) ve 13 kg/da potasyum (K 2 O) ekonomik optimum gübre seviyelerinden azotta % 25 ve potasyumda % 35 tasarruf sağlanabilir. Patates işlemesinde önemli kalite kriterlerinden özgül ağırlık, kuru madde ve nişasta oranı üzerine azotun seviyelerinin etkisi olumsuz olurken artan potasyum (K 2 O) seviyeleri kaliteyi artırmıştır. TKİ-Hümas bazı kalite kriterlerini olumlu yönde etkilemiştir. Anahtar Kelimeler: Patates, Humik asit, Bitki besleme, Azot, Potasyum, Gübre seviyeleri vi

8 ABSTRACT Determining the Effects of TKİ Hümas and Reduced Fertilizer Levels on Potato Yield and Quality under İzmir Conditions This project was conducted with the aim of spreading sufficient fertilizer application and sustainable yield in potato cultivation. Effects of humic acid on yield and quality in reduced inorganic fertilizer (N-K) were studied. Randomized plots with factorial experimental design were established in İzmir/Ödemiş district with three repetations. There were two separate project experiments for nitrogen and potassium fertilizers. For 0 %, 33 %, 66 % and 100 % of default fertilizer levels for potato cultivation, for nitrogen ( N) respectively kg/da TKİ Hümas and for respectively potassium (K 2 O) kg/da TKİ Hümas was applied according to factorial experimental pattern. Additionally potato bulbs were treated with 10 % TKİ Hümas solution and planted. In both experiments other fertilizers were applied on recommended doses. Experiments were evaluated by observing germination date, plant length, number of main branches, flowering and ripening. Leaf samples were taken during the first flowering period and the samples were analyzed. With increasing nitrogen fertilizer levels, manganese and nitrogen contents in the plant also increased. A negative correlation between nitrogen fertilizer and potassium content in the plant was determined. With increasing potassium applications there were positive effects on potassium, iron, manganese and zinc contents in the plant. Increasing TKİ Hümas levels also increased potassium, manganese and copper uptake and usefulness. Post harvest yield and tuber characteristics were examined. Nitrogen and potassium fertilizer with 10 kg/da TKİ-Hümas application increased tuber yield by 4,5 % and 2,7 %, respectively. Application of 10kg/da TKİ-Hümas with 18,3 kg/da nitrogen (N) and 13 kg/da potassium (K2O) that are optimum fertilizer levels may result in 25 % saving in nitrogen fertilizer and 35 % saving in potassium fertilizer. The nitrogen (N) levels had negative effect on spesific gravity, dry matter and starch rate that are important quality criteria in potato processing, however raising potassium levels (K2O) increased the quality. TKİ-hümas effected positively some quality criteria. Keywords: Potato, Humic acid, Plant nutrition, Nitrogen, Potassium, Fertilizer levels. vii

9 1. GİRİŞ Patatesin insan beslenmesinde önemli bir yeri vardır. Farklı kullanım şekilleri ile tüketimi her geçen gün artmaktadır. Dünyada patates üretimi son 10 yıl içerisinde 300 milyon tonlardan 400 milyon tona yaklaşmıştır FAO (2016). En fazla patates üretimi yapan ülkeler sırasıyla Çin, Hindistan, Rusya Federasyonu, Ukrayna ve Amerika Birleşik Devletleridir. Dünya ortalama patates verimi dekara 2 ton civarındadır. Gelişmiş ülkelerde patates verimi dekara ortalama 5 tonlara ulaşmıştır. Türkiye de yılda yaklaşık 4,5-5 milyon ton patates üretimi gerçekleşmektedir. Patates ülkemizin her bölgesinde yetiştirilmesine rağmen en fazla Niğde, Konya, İzmir ve Afyon illerinde yetiştirilmektedir. Türkiye patates verimi dekara 3 tondur TÜİK (2016). Türkiye patates tüketimi artmasına rağmen patates üretimi fazla bir artış göstermemiştir. Patates üretimini artırmanın bir yolu da dekara patates verimi artırmaktan geçer. Ülkemiz patates ekim alanları belirli bölgelerde yoğunlaşmış durumdadır. Bu alanlarda topraktaki besin maddelerinin tek yönlü sömürülmesi ve hastalık ve zararlı populasyonunun artması nedeniyle verim düşüşleri yaşanmaktadır TZOB, (2004). İzmir ili patates üretimi ağırlıklı olarak Ödemiş ilçesinde yapılmaktadır. Ödemiş ilçesinde 2 dönem ovada bir dönem yaylada olmak üzere 3 farklı dönemde patates tarımı yapılmaktadır. Özellikle Ödemiş ovası ikliminde elverişli olması nedeniyle üst üste patates tarımının en fazla yapıldığı üretim alanlarındandır. Ova yoğun tarım nedeniyle aşırı derecede baskı ve kirlilik tehdidi altındadır. Ovanın ana bitkilerinden olan patates üretiminde bitki besin maddelerinin yarayışlılığını artıran ve bu ürünlerden tasarruf sağlayan uygulamaların yaygınlaşması bölgede kaliteli ve sürdürülebilir patates üretimin garantisi olacaktır. Ödemiş ilçesi küçük menderes havzasında yer almakta olup tarımsal faaliyetler bakımından havzada en yüksek paya sahiptir. Tarımsal faaliyetlerden kaynaklanan organik ve inorganik kirlilik havzada su kaynaklarının kalitesinin bozulmasına neden olmaktadır. Havzada Ödemiş ilçesinde hayvancılık ve ticari gübre kullanım alışkanlığı oldukça fazladır. Toprak yapısına bağlı olarak özellikle azotlu gübre kullanımı üst seviyelerdedir. Havzada yayılı yüklerden kaynaklanan kirlilikte tarımsal gübre yükü % 31 oranında etkili olmaktadır. Bitki besin maddelerinin yarayışlılığının azalması ticaret gübrelerinin kirletici yükünü daha da artırmaktadır. Bitki besin maddelerinin yarayışlılığına iklim koşulları, toprak özellikleri, gübre cinsi ve uygulama şekli gibi birçok faktör etki etmektedir. Uygulanan azotlu gübrenin %40-80 fosforun ise %5-20 bitkiler tarafından alınmaktadır. Daha fazla gübre uygulandığında bu oranlar daha da düşmektedir TÜBİTAK MAM,( 2010). Büyük Menderes Havzasında gübre kullanımı yapılan tarıma göre değişiklik göstermektedir. Toprak yapısına bağlı olarak azotlu gübre kullanımı diğer gübrelere oranla daha fazladır. Ödemiş ilçesi 6812 ton azotlu gübre kullanımı ile açık farkla ilk sırada yer almaktadır. Küçük Menderes Nehri su kirliliğini izleme çalışmalarına bakıldığında kirliliğin evsel atık sulardan, endüstri tesislerinden ve tarımsal faaliyetlerden (gübre, ilaç ve drenaj suları) kaynaklandığı görülmektedir. Özellikle toplam fosfor, nitrit ve nitrat değerlerinin yüksek olması tarımsal faaliyetler ve gübre kullanımıyla açıklanmaktadır TÜBİTAK MAM,( 2010). Patates tarımını sınırlayan etmenlerin başında fiyat dalgalanmaları ve maliyet unsurları yer almaktadır. Patates üretim maliyetleri içerisinde % 82,1 lik pay ile değişen masraflar en önemli unsurdur. Değişen masraflar içerisinde ilk sırayı % 44,6 pay ile tohum ve gübre gibi materyal masrafları oluşturmaktadır. Materyal masrafları içerinde gübrenin payı % 11,4 dır. Yüksek olan girdi maliyetleri nedeniyle sınırlı üretim kaynaklarının etkin ve tekniğine uygun kullanımı birim alan maliyetlerini azaltacaktır. Bitki besin maddelerinin yarayışlılığını artıran, toprak kalitesini iyileştirici ve çevre dostu uygulamaların yaygınlaştırılması üretimin geliştirilmesine olumlu 8

10 katkıda bulunacaktır (Yılmaz ve ark, 2006). Humik asitler içerdiği birçok öğe ile düzeltici olarak görev yapar ve toprak verimliliğini arttırır. Bu maddeler bitki besin maddelerinin yarayışlılığı artırarak bitki gelişimini ve verimine olumlu katkı yaparlar. Humik asitler aynı zamanda kimyasal maddelerin yan etkilerini azaltmak amacıyla kullanılmaktadır. Humik asitler toprak ve bitki verimliliğini artırır (Chen and Aviad,1990). Humik maddeler kumlu topraklarda su kullanım etkinliğini artırarak daha fazla nem içeriği sağlamaktadırlar (Suganya and Sivasamy, 2006). Patates yetiştiriciliğinde insan sağlığına önem veren ve çevre koruma amacı taşıyan tarım uygulamalarının yaygınlaştırılması sürdürülebilir patates tarımı için zorunluluk arz etmektedir. Bu proje ile patates ürün kalitesinin artırılması, daha az maliyetle üretim ve verimin artırılması amaçlanmaktadır. Bitki besin maddelerinin yarayışlılığının artırılarak yeterli ve dengeli gübre kullanımının yaygınlaştırılması ve daha az maliyetle sürdürülebilir patates tarımı projenin ana hedefidir. 9

11 2. LİTERATÜR ÖZETİ Patates dünyanın başlıca temel gıda ürünlerinden biridir. Birim alan başına tahıl ürünlerinden daha fala kuru madde ve protein sağlar. Gelişmiş ekonomilerde patates geniş bir patates pazarlama imkânı vardır. Hazır paketlenmiş patatesler, kızartma ve cips gibi işlenmiş patates ürünleri hızla yaygınlaşmaktadır. Patates önemli oranlarda protein, C vitamini, karbonhidrat ve demir içerir. Toplam kuru maddenin % 75 ini oluşturan karbonhidratlar ana enerji kaynağıdır (Harris, 2012). Tüketicilerin tercihi genelde patatesin görünüşü ile ilgilidir ve gıda olarak kabul edilebilirliğinde en önemli faktördür. Patates işleme sanayinin tercihleri özgül ağırlık, kuru madde ve renk gibi kalite özelliklerinde yoğunlaşmaktadır. Patates kalitesine katkıda bulunan bütün elementler yumru morfolojisi, yapısı ve kimyasal bileşimi çeşitli faktörlerden etkilenmektedir. İstenen kalitede pazar için sürekli patates üretmek zordur (Harris, 2012). Topraktan, bitkiden, iklimden, tarım tekniklerinden kaynaklanan gübreden yararlanma oranı uygun koşullarda bile yüzde lara ancak ulaşabilmektedir. Yani gübrelerin yarıya yakını ya toprakta tutulmakta ya yıkanarak sulara karışmakta ya da gaz halinde atmosfere katılmaktadır. Eğer bitkilerin gübreden yararlanma oranı artırılabilirse toprakta kalan ve çevre üzerinde olumsuzluklara neden olabilen gübre miktarında tasarruf yapılabilir (Koca, 2008). Ülkemizde gübre kullanım bilincinin yeterince oluşmaması sonucu, bazı bölgelerde aşırı gübre kullanımı sonucu verimde kalite bozulması, tarım topraklarının verimliliğini kaybetmesi, çevreye olumsuz etkisi gibi sorunlara neden olurken, bazı yerlerde gereğinden az kullanılması sonucu verim düşüklüğü görülmektedir (Taban ve Ark.2005). Çiftlik gübresi uygulanan ve azot gübresinin artan dozlarında yumru direnci düşmektedir. Yumru direnci azatlıkça taşıma ve depolamaya dayanıklılık azalmakta, hastalık etmenleri yumruyu daha kolay infekte etmektedir (Karadoğan ve ark.1997). Eyüpoğlu ve arkadaşlarının 1994 de bildirdiğine göre Ülkemiz topraklarının ph değerinin yüksekliği, organik madde ve nem değerinin düşüklüğü toprakta mevcut mikro elementlerin bitkilere yarayışlılığını azaltmaktadır. Türkiye nin değişik bölgelerinden toplanan 1511 toprak örneğinde yapılan analizlere göre Zn eksikliği % 49 oranla en yaygın olan mikro element eksikliği olarak saptanmış ve bunu % 27 lik oranla demir (Fe) eksikliği izlemiştir (Eraslan ve ark, 2010). Üreticiler ürün kalitesini ve miktarını yükseltmek için aşırı miktarlarda kimyasal gübre kullanmaktadırlar. Toprağa uygulanan fazla gübre hem toprakların yapısını bozmakta hem de ekonomik açıdan büyük bir külfet getirmektedir. Humik asidin şelatlama kabiliyetinden dolayı topraklarda meydana gelen besin elementlerinin kayıplarının önüne geçilerek bu sayede, uygulanan gübre miktarında bir azalma olacağı şüphesizdir. Böylece humik asit kullanımı ülke ekonomisine büyük bir katkıda bulunulabilir (Akıncı 2011). Humik asit toprağın katyon değişim kapasitesini (KDK) artırır ve toprak verimliliğini yükseltir; böylece mineral besleyicileri bitkiler için alınabilir hale getirirler. Humik asitler, toprakta suda-çözünebilir inorganik gübreleri muhafaza ederek, büyümekte olan bitkilere gerektiği kadarını serbest bırakırlar. Humik maddeler özellikle kimyasal gübrelerin olumsuz etkilerini azaltırlar (Akıncı,2011). 10

12 Humik maddelerin yapılarında bulunan önemli orandaki karboksilik asit grupları, fenolik ve alkolik hidroksil keton ve kinon gibi öğeler, onlara negatif (-) elektriksel yük kazandırarak katyonları absorbe etmelerine ve topraklarda doğal şelat olarak görev yapmalarına olanak vermektedir ( Kerndorff and Schnitzer, 1980). Humik maddelerin eşsiz özelliği geniş bir ph aralığında tampon özelliği göstermesidir. Bu tampon kapasitesi dar bir ph aralığında yetişen bitkiler için çok önemlidir. Humik maddeler toprak ph sını nötralize etmektedir ( Kerndorff and Schnitzer, 1980). Net negatif yükteki artıştan dolayı kil partikülleri birbirlerini iterler ve toprak yapısını gevşetirler. Ayrıca humik asit molekülünün üzerindeki negatif yüklü karbon grubu (karboksil grubu) pozitif yüklü kil parçacığının kenarına bağlanarak kilin üzerindeki net negatif yükü azaltır. Bu da kil parçacıklarının birbirlerini iterek toprağı gevşetmesini sağlamaktadır (Chen and Avnimelech, 1986). Humik maddelerin canlılar üzerinde yararlı etkileri bulunmaktadır. Bu yararlı etkiler humik maddelerin hem doğrudan hem de dolaylı verilmesi ile sağlanmaktadır. Dolaylı etkiler çoğunlukla bazı besin maddelerinin biyolojik elverişliliği (artan çözünürlülük sebebi ile), tuz dengesi, fiziksel ve fiziko-kimyasal toprak özellikleri (toprak yapısı, havalanma, drenaj, su tutma kapasitesi, toprak sıcaklığı, vb.) çevresel şartlardaki değişiklikler verilen humik maddelerce sağlanmaktadır. Ayrıca, humik maddelerin canlı yaşamını doğrudan etkilediği de farz edilmektedir. Canlılar üzerinde humik maddelerce sergilenen doğrudan etkiler biyokütle birikimindeki artışı, besin alımını, biyosentezi, antiviral aktiviteyi içermektedir (Kulıkova, N.A.2005). Farklı kil tipine sahip toprakların K fiksasyonu üzerine etkilerinin incelendiği bir çalışmada uygulanan humik asidin toprakların K fiksasyonunu önemli bir oranda arttığı tespit edilmiştir (Baran ve ark., 2002). Bitkilerin fiske edilen potasyumdan uzunca bir süre yararlandıkları bildirilmiştir (Kaçar,1984).Topraklarda yıkanma nedeni ile önemli miktarda potasyum kaybı olmaktadır. Özellikle gübreleme yapılan alanlarda bu daha da artmaktadır. Özellikle kumlu topraklarda KDK çok düşük olduğu için potasyumun büyük bir kısmının yıkanma etkisi altında olduğu bildirilmiştir (Kaçar,1984). Ege bölgesi koşullarında yılları arasında patatesin azot, fosfor ve potasyumlu gübre ihtiyaçlarının tespiti amacıyla değişik patates üretim alanlarında yürütülen çalışmada optimum patates verimi için hesaplanan azot (N) miktarı 16 kg/da, fosfor (P 2 O 5 ) miktarı 16 kg/da, ve potasyum (K 2 O) miktarı 12 kg/da olarak belirlenmiştir (Bilgin ve ark, 1994) yılında yaptırılan bir çalışmada Türkiye genelinde çiftçilerimizin sadece yüzde 4 ü her yıl gübre kullanmadan önce toprak analizi yaptırdığını belirtmiştir. Bazen yaptırıyorum diyenlerin oranı yüzde 12 de kalırken geriye kalan yüzde 84 hiç analiz yaptırmadığını bildirmiştir (Koca,2008). Son yıllarda toprak analiz desteği başlamış ise de toprak örneklerinin zamanında ve usulüne göre alınmaması bu hususta beklenen faydayı sağlayamamıştır. Yılmaz ve ark. Isparta yöresinde yaptıkları bir çalışmada %79 u gübreleme ile ilgili bir eğitime katılmadıklarını bildirmişlerdir. Üreticilerin büyük kısmı hala geleneksel şekilde gübreleme yapmaktadır (Yılmaz ve ark.2009). Çok düşük fiyatla analiz yapılmasına ve devletçe desteklenmesine karşın analiz miktarının oldukça düşük olduğu bildirilmiştir (Güneri, 2008). 11

13 3. MATERYAL VE METOT 3.2. Materyal Araştırma Yeri Toprak Özellikleri Araştırma, yılları arasında İzmir ili Ödemiş ilçesinde 3 yıl süre ile yürütülmüştür (Şekil 1). Ödemiş ilçesi toprakları büyük toprak grubundan aluvyal topraklardan oluşmaktadır. Toprak ph sı ortalaması 5,5-6,5 düzeyindedir. Toprak organik maddesi % 1-2 arasındadır. Ödemiş yöresi topraklarının büyük çoğunluğu potasyum yönünden yetersizdir. Deneme kurulan alanlar bölgede yapılan survey çalışması sonucunda azot ve potasyumca fakir alanlardan seçilmiştir (Şekil 3). Deneme farklı alanlarda yürütülmüştür. Deneme yeri toprak analiz sonuçları EK 1 nolu tabloda verilmiştir Araştırma Yerinin İklim Özellikleri: Şekil 1. Araştırmanın Yürütüldüğü İzmir İli Ödemiş İlçesi Ödemiş de yazlar sıcak ve kurak, kışları ise ılık ve yağmurlu geçmektedir. Ödemiş in deniz seviyesinden yüksekliği 123 metre olup, Akdeniz iklimi görülmektedir. İlçe kuzeyden rakımlı Bozdağlar ve güneyde ise rakımlı Aydın Dağları ile çevrilmiştir. İlçe, Küçük Menderes ovasında kurulmuş olup komşuları, doğuda Kiraz, Beydağ, batıda Turgutlu, Bayındır, güney batıda Tire, kuzeyde Manisa ili Salihli ilçesi, güneyde Aydın dır. 12

14 Yaz aylarında ortalama hava sıcaklığı derece olurken, en düşük sıcaklık Ocak ayında görülmekte ve sıcaklık ortalama 8 dereceye kadar düşmektedir. En yüksek yağış miktarı Ocak, Şubat ve Mart aylarında görülmektedir. İlçede Haziran ayında m 2 başına 6,2 m 3 lik bir yağış düşerken Ağustos ayı yağışsız geçmektedir. İlçede yaz aylarında hissedilen nem oranı oldukça yüksektir ve nem oranı özellikle Temmuz ve Ağustos aylarında %60 a ulaşmaktadır. Deneme yerine ait yılları iklim verileri EK 2 nolu tabloda verilmiştir Araştırma Yerinin Tarımsal Yapısı: Ödemiş yüzölçümünün %37 sini tarım arazisi oluşturduğundan ekonomi tarım ve hayvancılığa dayanmaktadır. İlçenin sahip olduğu toplam da lık tarım alanının %44,8 i tarla, %21,3 ü sebze, %12,1 i meyve, %17,7 si zeytin alanından oluşmaktadır. Geriye kalan arazi ise; süs bitkileri, narenciye, kavaklık, nadas, bağ vb. alanlardan oluşmaktadır. İlçenin tarım ürünlerinin başında patates (tarım alanlarının % 40 ında) gelmektedir. İzmir ili patates üretiminde Niğde ve Nevşehir den sonra 3. sırada yer almaktadır. Bu üretimin tamamına yakını İzmir ili Ödemiş ilçesinde gerçekleştirilmektedir. Bölgenin verim ortalaması 3. 5 ton/da düzeyindedir (TUİK, 2016). Ödemiş te park bahçe bitkileri üretimi yoğun şekilde yapılmakta, gittikçe artan değerde ekonomik katkı sağlamaktadır. Fidancılıkta Bademli Türkiye fidancılığının % 55 ini karşılar Denemede kullanılan TKİ hümasın özellikleri Denemede Türkiye Kömür İşletmelerinin üretmiş olduğu TKİ hümas sıvı organik toprak düzenleyicisi kullanılmıştır. Leonardit, potasyum hidroksit ile reaktörde kimyasal işleme tabi tutularak ham sıvı humik asit elde edilmiş ve homojenizasyon ve filitrasyon işlemlerinden geçirilen sıvı humik asit şişelenip satılmaktadır. TKİ hümas içeriği Çizelge 1 de verilmiştir. Çizelge 1. TKİ hümas içeriği Garanti Edilen İçerik % Ağırlıkça Toplam organik madde 5 Toplam Humik + Fulvik asit 12 Suda çözünür potasyum oksit 3 ph Kaynak: TKİ, Denemede kullanılan bitki çeşidinin özellikleri Patates çeşidi olarak bölgede en fazla ekim alanına sahip Marabel patates çeşidi kullanılmıştır. Marabel çeşidi erkenci bir çeşit olup yumru et rengi koyu sarıdır. Yumru şekli ovaldir. Yemeklik olarak tüketilmektedir. Adi uyuz hastalığı ve Y virüsüne dayanımı yüksektir. Göz derinliği yüzlek ve kabuk yapısı düzgün olduğundan piyasada tercih edilen bir çeşittir. Depolamaya dayanıklı olan çeşidin yemeklik kalitesi yüksektir. Pişirme sonrası renk değişimi görülmez. Marabel erkenci, yemeklik değeri yüksek yaralanmaya duyarlılığı çok az olduğunda rahatça yıkanabilir bir çeşittir. Marabel makineli soyuma ve ön paketlemeye çok uygundur (ECPD,2016). 13

15 3.2. Metot Şekil 2. Marabel patates çeşidi Toprak örneklemesi ve deneme alanının belirlenmesi Gübre denemelerinde tam gübre seviyelerini uygulayabilmek için bitki besin maddelerince yetersiz alanlara ihtiyaç duyulmaktadır. Bu amaçla bölgemizde patates tarımının yoğun olarak yapıldığı İzmir ili Ödemiş ilçesinde tesadüfi olarak seçilen 58 noktadan toprak örneklemeleri yapılmıştır (Şekil 3). Toprak analiz sonucuna göre örnekleme yapılan alanlardan bitki besin maddelerince yetersiz olan arazide deneme kurulmuştur Deneme Deseni ve Uygulama Tekniği Şekil 3. Ödemiş İlçesi toprak örneklemesi yapılan alanlar Tarla denemeleri tesadüf bloklarında faktöriyel deneme desenine göre 3 tekerrürlü olarak kurulmuştur. Deneme azot ve potasyumlu gübrelerde iki ayrı deneme şeklinde yürütülmüştür. Denemede azot ve potasyumlu gübrelerin azalan seviyeleri kullanılırken diğer iki gübre sabit miktarda kullanılmıştır. 14

16 Azot ve potasyum denemelerinde 4 gübre ve 6 TKİ hümas seviyeleri tesadüfi olarak yerleştirilmiştir. Her blokta 24 parsel yer almıştır (Çizelge 2 ve Çizelge 3). Denemede sıra arası 70 cm, sıra üzeri 20 cm olacak şekilde her bir sırada 25 bitki yer alacak şekilde dikim yapılmıştır. Dikimde parsel büyüklüğü 14 m 2 (0.70 m x 5 m x 4 ), hasatta ise kenar tesirini ortadan kaldırmak için parsellerin kenar iki sıraları atılarak kalan iki sıra hasat edilmek suretiyle 5,6 m 2 (0.70 m x 4 m x 2 ) alınmıştır. Çizelge 2. Patateste farklı TKİ hümas ve azot (N) seviyeleri denemesi deneme planı AZOT (N)-Tekerrür N14H0 N7H5 N21H0 N14H20 N0H10 N21H10 N7H0 N7H10 N14H5 N0H15 N21H15 N0H5 N21H20 N14H10 N7H20 N0H20 N14H15 N21H5 N0H0 N7H15 N14HT N0HT N7HT N21HT AZOT (N)-Tekerrür N0H20 N21H15 N14H5 N7H5 N0H0 N21H0 N14H10 N21H5 N21H20 N7H20 N21H10 N7H15 N7H0 N14H20 N0H5 N0H15 N0H10 N14H15 N14H0 N7H10 N14HT N7HT N21HT N0HT AZOT (N)-Tekerrür N21H20 N0H20 N14H20 N0H0 N21H0 N14H15 N21H10 N0H10 N14H10 N7H15 N21H5 N21H15 N7H10 N0H5 N7H5 N0H15 N14H5 N7H20 N7H0 N14H0 N7HT N21HT N14HT N0HT Çizelge 3. Patateste farklı TKİ hümas ve potasyum(k 2 O) seviyeleri denemesi deneme planı POTASYUM (K 2 O)-Tekerrür K12H0 K6H5 K18H0 K12H20 K0H10 K18H10 K6H0 K6H10 K12H5 K0H15 K18H15 K0H5 K18H20 K12H10 K6H20 K0H20 K12H15 K18H5 K0H0 K6H15 K12HT K0HT K6HT K18HT POTASYUM (K 2 O)-Tekerrür K0H20 K18H15 K12H5 K6H5 K0H0 K18H0 K12H10 K18H5 K18H20 K6H20 K18H10 K6H15 K6H0 K12H20 K0H5 K0H15 K0H10 K12H15 K12H0 K6H10 K12HT K6HT K18HT K0HT POTASYUM (K 2 O)-Tekerrür K18H20 K0H20 K12H20 K0H0 K18H0 K12H15 K18H10 K0H10 K12H10 K6H15 K18H5 K18H15 K6H10 K0H5 K6H5 K0H15 K12H5 K6H20 K6H0 K12H0 K6HT K18HT K12HT K0HT Denemede ki gübre seviyeleri biri değişken ve diğer ikisi sabit olmak üzere planlanmıştır. Sabit doz olarak her gübre çeşidi için patateste önerilen % 100 gübre seviyeleri alınmıştır. Deneme de önerilen dozun %0,%33,%66 ve % 100 seviyelerine denk gelen azot için , 21 ve potasyum için , 18 kg/da gübre seviyeleri 15

17 kullanılmıştır (Çizelge 4). Çizelge 4. Denemede uygulanacak gübre seviyeleri ve humik asit uygulamaları Azot (N) Potasyum (K 2 O) Faktör A Faktör A A % 100N+PK A % 100 K+NP B % 66 N+PK B % 66 K+NP C % 33 N+PK C % 33 K+NP D % 0 N+PK D % 0 K+NP Faktör B 1 Kontrol 2 HA Toprak 5 kg/da 3 HA Toprak 10 kg/da 4 HA Toprak 15 kg/da 5 HA Toprak 20 kg/da 6 HA Tohum kaplama (10lt/100 kg tohum) Faktör B 1 Kontrol 2 HA Toprak 5 kg/da 3 HA Toprak 10 kg/da 4 HA Toprak 15 kg/da 5 HA Toprak 20 kg/da 6 HA Tohum kaplama (10lt/100 kg tohum) Denemede toprağa ve tohuma olmak üzere iki ayrı TKİ hümas uygulaması yer almıştır. Toprağa TKİ hümas seviyeleri dikim öncesi parsellere uygulanarak hemen ardından dikim yapılmıştır. Tohum uygulamasın da ise 100 kg tohuma 10 lt TKİ hümas karıştırılarak tohum kaplama işlemi yapıldıktan sonra dikim işlemi gerçekleştirilmiştir. Şekil 4. Patates denemesi yer hazırlığı ve parselizasyon çalışmaları 16

18 Tarımsal İşlemler Dikim: Patates dikimi İzmir İli Ödemiş ilçesinde ovada Şubat Mart aylarında yapılmakta ve Haziran, Temmuz aylarında hasat edilmektedir. Patates dikiminde kullanılan yumruların ortalama ağırlığı g ve gözler uyanmış olmalıdır. Patates dikimi ekim makinesi ile gerçekleştirilmiştir (Şekil 5). Şekil 5. Patates dikimi Çapalama: Bitkiler 4-5 yapraklı oldukları(10-15 cm) dönemde ilk çapa gün sonra ikinci çapa ve boğaz doldurma, çiçeklenme başlangıcında ise son çapa yapılmıştır. Şekil 6. Deneme ara çapası ve boğaz doldurma Sulama: Patates tarımında çiçeklenmeden 20 gün önce başlayan ve yumru yapmaya başladığı zamana kadar 4-5 defa sulama yapılmaktadır. Hasat ile son sulama arasında 1 haftalık bir zaman bırakılmıştır. Bitkinin su ihtiyacına göre hafif topraklarda ortalama gün ara ile sulama işlemi yapılmıştır. Bitkinin su ihtiyacı dönemleri: 1. dönem: Çıkış ile yumru oluşum devresi (fazla verilmemelidir) 2. dönem: Yumru oluşumu başlangıcı (en fazla ihtiyaç duyduğu dönemdir) 3. dönem: Yumruların şişme devresi 4. dönem: Hasada kadar geçen dönem (son sulama ile hasat arasında en az bir hafta süre olmalıdır) Gübreleme: Deneme azot ve potasyumca yetersiz alanlarda yürütülmüştür. Bölgede geniş çaplı toprak örneklemesi yapılarak deneme alanları belirlenmiştir. Patates dikiminden önce deneme alanından toprak örneklemesi yapılarak azot ve 17

19 potasyumca uygun alanlar belirlenmiştir. Gübre seviyelerinin belirlenmesinde bölgede yılları arasında patatesin ticari gübre isteğinin belirlenmesi amacıyla yürütülen çalışma temel alınmıştır (Bilgin ve ark, 1994). Deneme patates için önerilen gübre seviyelerinin % 100, % 66, % 33 ve % 0 azalan seviyelerinde yürütülmüştür. Denemede bir gübre çeşidi azalan seviyelerde uygulanırken diğer iki gübre çeşidi önerilen gübre seviyesinde sabit olarak alınmıştır. Azotlu gübrelemenin ½ si dikimle birlikte ½ si üst gübre olarak boğaz doldurma sırasında tahmini olarak bitkilerin toprak yüzeyine çıkışından 3-4 hafta sonraki bir dönemde uygulanmıştır. Azotlu gübrelemede taban gübresi olarak amonyum sülfat ((NH 4 ) 2 SO 4 ), üst gübrelemede amonyum nitrat ((NH 4 )(NO 3 )) gübresi kullanılmıştır. Üst gübre sulamadan ve boğaz doldurmadan önce verilerek toprağa karıştırılmıştır. Fosfor gübrelemesi taban gübre olarak dikim esnasında yapılmış ve toprakla karıştırılmıştır. Fosfor kaynağı olarak triple süper fosfat (CaH 4 (PO 4 ) 2. H 2 O ) gübresi kullanılmıştır. Potasyum gübrelemesi dikim esnasında toprakla karıştırılarak tabana uygulanmıştır. Potasyum kaynağı olarak potasyum sülfat (K 2 SO 4 ) gübresi kullanılmıştır. Hasat: Patatesin yaprak ve saplarının sararıp kuruduğu, yumruların normal iriliğe ulaşıp bitkiden kolayca ayrıldığı ve kabuğun kalınlaşıp sertleştiği evrede yapılmıştır. Bu dönemde kabuk tırnakla kolayca ayrılmaz ve kabuk sağlamdır İncelenen Özellikler Bu denemede humik asidin tarımsal karakterler, kalite özellikleri ile stres faktörlerine karşı etkilerinin olup olmadıkları incelenmek üzere bu faktörlere ait gözlemler alınmıştır. Gözlem alınan özelliklerin belirlenmesinde Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Tarımsal Değerleri Ölçme Denemeleri Teknik Talimatı, Bioversity International ve UPOV (International Union for the Protection of New Varieties) tanımlama kriterleri kullanılmıştır ( TTSM, 2016, Bioversity International, 2016 ve UPOV, 2016) Tarımsal Karakterler Bitki boyu (cm): Parsellerin ortasındaki iki sıradan tesadüfen belirlenen olan 10 bitkinin tam çiçeklenme döneminde (boyca uzama durduğunda), toprak seviyesiyle bitkinin en üst kısmı arasındaki mesafe ölçülerek ortalamaları alınmıştır. Hasat edilen bitki sayısı (adet): Parsel hasat alanındaki bitkiler sayılarak hesaplanmıştır. Ocak başına ana sap sayısı (adet/ocak): Topraktan doğrudan çıkış yapan ana sapların oluşumu tamamlandığında (Boğaz doldurma işleminden önce), her parselde ortadaki iki sıradan tesadüfen belirlenen 10 bitkide ana sap sayıları belirlenerek ortalamaları alınmıştır. Ocak Başına Yumru Sayısı (adet/ocak): Her bir alt parseldeki yumrular (ıskartalar ayrıldıktan sonra) sayılıp, o parseldeki ocak sayısına bölünerek belirlenmiştir. Ocak Başına Yumru verimi (g/ocak): Alt parsellerin net alanlarından hasat edilecek olan toplam yumru verimi, o parseldeki ocak sayısına bölünerek gram cinsinden ifade edilmiştir. Parsel verimi (kg): Her parselde hasat edilen alan üzerinden toplam yumru verimi tartılarak hesaplanmıştır. Ortalama yumru ağırlığı (g): Her bir alt parsele ait ocak basına yumru verimi, o parseldeki ocak basına yumru sayısına bölünerek belirlenmiştir. Dekar yumru verimi (kg/da): Her bir alt parselden alınan yumru miktarı, o parselin alanı üzerinden hesaplanarak, dekara dönüştürülmüştür. 18

20 Yumru Karakterleri Şekil 7. Patates boylama ve tartım işlemleri Toprak Analizleri Laboratuvara getirilen toprak örnekleri, temiz polietilen küvetler içine serilerek, taş ve bitki parçacıkları ayıklanmış, havada kurumaya bırakılmıştır. Kuruyan topraklar tahta tokmaklarla dövülerek 2 mm lik çelik elekten geçirilerek aşağıda belirtilen analizler yapılmıştır. Toprak Bünyesi: Bouyoucus hidrometre metoduna göre belirlenmiştir (Bouyoucos, 1962). Suyla Doygunluk (%): Toprağa su ile doyuncaya kadar saf su ilave edilerek tayin edilmek suretiyle bulunmuş ve sonuç % olarak ifade edilmiştir (Richards, 1954). Toprak Reaksiyonu (ph): Hazırlanan saturasyon çamurunda cam elektrotlu ph metre ile ölçülmüştür (McLean, 1982). Elektriksel İletkenlik (EC) (ds/m): Toprakların toplam tuz içerikleri, saturasyon çamurundan çıkartılan ekstrakt kondaktivite cihazı ile ölçülmüştür (Rhoades, 1982). Kireç (CaC03) (%):Scheibler kalsimetresinde volümetrik olarak belirlenmiştir (Allison ve Moodie, 1965). Organik Madde (%): Toprakların organik madde içerikleri modifiye edilmiş Walkley-Black yöntemiyle belirlenmiştir (Nelson ve Sommers, 1982). Yarayışlı Fosfor (mg/kg): Toprak örneklerinin fosfor içerikleri Olsen yöntemine göre belirlenmiştir (Olsen ve Sommers,1982). Toplam Azot (%): Modifiye kjeldahl yöntemine göre belirlenmiştir (Bremner ve Mulvaney, 1982). Alınabilir Potasyum, Kalsiyum, Magnezyum ve Sodyum (mg/kg): 1 N Amonyum Asetat (ph=7,0) çözeltisi ile ekstrakte edilerek ICP-OES de belirlenmiştir (Thomas, 1982). Alınabilir Mikro Element Analizleri (mg/kg): Bitkiye yarayışlı mikro element (Fe, Cu, Zn, Mn) miktarları DTPA ile ekstrakte edilerek ICP-OES de belirlenmiştir (Lindsay ve Norvell, 1978). KDK (%): Toprak kolloidleri, önce 1 N sodyum asetat çözeltisi ile çalkalayarak sodyum ile doyurulmuş, sonra toprak tarafından tutulan sodyum 1 N amonyum asetat çözeltisi ile geri alınarak miktarı fleymfotometre ile tayin edilmiştir. 100 g toprak tarafından tutulan sodyumun me (miliekivalent) değeri katyon değişim kapasitesidir (Rhoades, 1982). 19

21 Bitki Analizleri Bitki örneklemesi zamanı ve şekli Patateste bitki besin maddeleri analizi için bitki örneklemesi tam çiçeklenme döneminde yapılır. Ana sap üzerindeki üsten dördüncü ve beşinci bileşik yaprak sapıyla birlikte alınır (Şekil 8). Ortalama olarak yaprak yeterlidir. Alınan örnekler kese kâğıdında ya da bez torba içerisinde laboratuvara ulaştırılır. Şekil 8. Bitki besin maddesi için patateste bitki örneklemesi Bitki örneklerinin analize hazırlanması Bitki örneklerinin yıkanması: Bitki örnekleri toprak ile bulaşıksa % 1'lik N HCL çözeltisi ile yıkanarak toz, toprak ve yabancı maddelerden arındırılır (Kaçar ve İnal, 2010). Bitki örneklerinin kurutulması: Hazırlanan bitki örnekleri kesekağıtlarında 80 o C de 24 saat süre ile kurutulmuştur (Kaçar ve İnal, 2010). Bitki analiz sonuçları 80 o C kuru maddeye göre bildirilmiştir. Bitki örneklerinin öğütülmesi: Kurutulmuş bitki örnekleri bitki değirmeni ile öğütülmüştür. Bitki örneklerinin ince bir şekilde öğütülmesi istenmektedir (Kaçar ve İnal, 2010) Bitki analizleri Bitkide Toplam Mikro Elementler ( K, Fe, Cu, Zn, Mn, Ca, Mg): Nitrik(HNO3) perklorik (HClO4) asit (4:1 oranında) karışımı ile yaş yakılan bitki örnekleri süzülerek derecesine tamamlanmış ve ICP-OES cihazında okunmuştur (Soltanpour ve Workman, 1981). Bitkide Toplam N: Yaş yakılan örneklerde modifiye kjeldahl yöntemi uygulanarak belirlenmiştir (Kaçar ve İnal, 2010). Bitkide P : Yaş yakma uygulanmış bitki örneklerinde vanadamolibdofosforik asit kolorimetrik olarak hesaplanmıştır (Lott ve ark.,1956) Yumru Kalite Analizleri Yumruların analiz için hazırlanması Yumrular yıkanıp kurutulduktan sonra ince dilimler halinde kesilerek kurutmaya hazır hale getirilmiştir( Şekil 9). 20

22 Şekil 9. Patates yumrularının analiz için hazırlanması Yumruların kurutulası: Kurutulmuş yumrular 2 aşamalı olarak kurutma işlemine tabi tutulur. 70 o C de kurutma fırınında ilk olarak azot analizi için 24 saat süre ile kurutulur. Daha sonra kuru madde bileşimi için 105 o C de sabit ağırlığa ulaşıncaya kadar 72 saat süre ile kurutma yapılarak işlem tamamlanır. Yumruların öğütülmesi: Yumru analizi için kurutulmuş yumrular bitki değirmeni ile ince bir şekilde öğütülür Yumru analizleri Yumru Kuru Madde Bileşimi (%): Taze yumru ağırlığının ölçülerek yumru kurutulduktan sonra tekrar ölçülmesi ve % olarak kuru ağırlığın taze ağırlığa oranlanması ile bulunur. Yumrulardan 100 er gramlık dilimlenmiş örnekler alınarak 105 o C ye ayarlanan kurutma fırınında 24 saat bekletilerek örneklerin tekrar tartılması ile bulunan fırın kuru ağırlığının taze ağırlığa oranlanması suretiyle yumruların kuru madde oranı hesaplanmıştır (Kaçar ve İnal, 2010). Kuru madde oranlarına göre sınıflandırma (TTSM, 2016); a) %17 ye kadar: Az b) %18-22 arası: Orta c) %22 den yüksek: Fazla Yumru Toplam Azot Bileşimi (%): Kjeldahl metoduna göre analiz edilip % değer olarak ifade edilmiştir. Toplam azot bileşimi 105 o C gerçek kuru madde esasına göre belirlenmiştir (Kaçar ve İnal, 2010). Yumru Toplam Nişasta Bileşimi (%): Yumruların özgül ağırlıkları belirlendikten sonra aşağıdaki denklem ile yumru % nişasta oranları hesaplanmıştır ( Von Scheele ve ark., 1937). % Nişasta = 17, ,07 x (Özgül Ağırlık -1,0988) Ham Protein Oranı (%): Kjeldahl metodu ile yumruların N miktarları belirlenerek ve 6,25 katsayısı ile çarpılarak ham protein oranları tespit edilmiştir (Kadaster, 1960). Dağılma Oranı (1-4): Protein oranı/nişasta oranı formülü ile hesaplanarak sınıflandırılmıştır (TTSM, 2016). 1 = 1/10 veya daha büyükse yumrular dağılmaz. 2 = 1/10-1/12 arasında ise dağılma oranı iyi. 3 = 1/12-1/16 arasında ise dağılma oranı orta. 4 = 1/16 dan küçük olursa yumrular çok dağılır. 21

23 Hasatta Özgül Ağırlık Parsellerden elde edilen yumrulardan alınan örneklerde Havada-Suda Tartma metodu uygulanarak yumru özgül ağırlığı hesaplanmıştır (Smith, 1968). Hazırlanan düzenekte örnekler önce normal terazide tartılmış sonra su içerisinde tartılarak özgül ağırlık formülü ile sonuçlar hesaplanmıştır (Şekil 10). Özgül ağırlık hesaplanması; HHHHHHHHHHHH AAğıııııııııı Özzzzüll AAğıııııııııı(gg/cccc3) = HHHHHHHHHHHH AAğıııııııııı SSSSSSSS AAğıııııııııı Özgül ağırlık sınıflandırlıması (TTSM, 2016); 1 > < Şekil 10. Özgül ağırlık hesabı için havada ve suda patates tarım işlemi Verilerin Değerlendirilmesi Araştırmada elde edilen bulgular denemenin kuruluş desenine uygun olarak tesadüf bloklarında faktöriyel deneme desenine göre varyans analizlerine tabi tutularak, konular arası farklılıklar LSD testi ile kontrol edilmiştir (Yurtsever, 2011). 22

24 4. BULGULAR 4.1. Azot x TKİ Hümas Denemesi Bitki besin maddeleri kapsamı Denemede bitki besin maddelerinin kullanılabilirliğini tespit etmek amacıyla çiçeklenme döneminde bitki örneklemesi yapılarak alınan örnekler analiz edilmiştir. Patates yaprakları makro ve mikro element analiz sonuçları Çizelge 5 de verilmiştir. Artan seviyelerdeki azot dozları bitkide azot kapsamında 0,01 önemlilik seviyesinde artışa neden olmuştur. Çizelge 5. N x TKİ hümas denemesi azot seviyeleri patates yaprağı bitki besin maddesi kapsamları Toplam Bitki Besin Maddeleri Denem Azot Seviyeleri e Yılı (kg/da) N P K Ca Mg Cu Fe Mn Zn (%) (%) (%) (%) (%) (ppm (ppm) (ppm) (ppm 0 1,96 0,31 3,58 1,78 0,83 11,33 370,4 126,9 26, ,02 0,31 3,45 1,83 0,89 11,59 345,6 137,5 27, ,11 0,31 3,55 1,85 0,86 11,73 366,1 154,6 28, ,10 0,32 3,65 1,88 0,86 12,38 383,7 215,9 30,36 0 4,63 0,25 3,03 3,01 1,60 9,21 330,9 95,30 21, ,95 0,25 3,12 2,94 1,55 9,16 312,7 92,94 21, ,03 0,25 3,20 3,05 1,69 9,61 336,4 114,7 22, ,18 0,25 3,09 2,84 1,60 9,80 389,5 153,2 24,17 0 3,64 0,30 3,30 2,09 1,08 12,56 310,1 78,94 18, ,91 0,29 3,22 1,95 1,09 12,50 318,5 80,64 18, ,97 0,28 3,01 2,12 1,22 12,59 318,9 98,38 19, ,04 0,30 2,86 2,06 1,26 12,76 318,2 106,3 19,02 TKİ hümas özelliği itibari ile bitki besin maddelerinin yarayışlılığına olumlu etkide bulunmaktadır. Patateste farklı azot ve TKİ hümas seviyelerinde 3 yıl yürütülen bu denemede artan seviyelerdeki TKİ hümas uygulamaları bitkide potasyum, magnezyum, bakır ve demir alımına pozitif etkide bulunmuştur (Çizelge 6). Çizelge 6. N x TKİ hümas denemesi TKİ hümas seviyeleri patates yaprağı bitki besin maddesi kapsamları TKİ hümas Toplam Bitki Besin Maddeleri Deneme Seviyeleri N P K Ca Mg Cu Fe Mn Yılı (kg/da) (%) (%) (%) (%) (%) (ppm) (ppm) (ppm) Zn (ppm) 0 2,09 0,33 3,53 1,76 0,83 11,86 347,51 160,19 28,59 5 2,01 0,32 3,63 1,76 0,83 11,86 347,91 162,22 27, ,06 0,31 3,59 1,82 0,84 11,88 379,69 157,71 25, ,02 0,31 3,60 1,83 0,87 11,71 384,51 160,61 26, ,08 0,31 3,61 1,96 0,92 11,99 393,26 169,82 30,84 Tohum 2,05 0,33 3,40 1,89 0,90 11,28 350,64 154,88 29,64 0 4,99 0,25 2,93 2,86 1,59 9,26 264,73 104,29 21,57 5 5,06 0,24 2,93 2,91 1,58 9,72 346,27 116,08 23, ,07 0,25 2,68 3,04 1,63 10,04 363,66 118,42 22, ,00 0,25 3,15 3,06 1,65 9,83 364,69 116,81 23, ,69 0,24 3,20 3,00 1,68 9,47 370,51 111,31 22,48 Tohum 4,88 0,25 3,75 2,89 1,52 8,35 344,53 117,41 21,86 0 3,99 0,30 3,06 2,02 1,24 12,39 286,91 78,05 17,73 5 3,84 0,30 3,02 2,01 1,07 12,29 298,26 83,68 18, ,89 0,29 3,04 2,01 1,29 12,88 314,12 87,69 19, ,79 0,28 3,12 2,03 1,09 12,82 330,14 92,24 19, ,91 0,31 3,16 2,09 1,15 12,90 329,07 108,41 19,30 Tohum 3,90 0,26 3,19 2,16 1,13 12,32 340,44 96,44 18,99 23

25 Kalite özellikleri Yumru kuru madde kapsamı (%) Artan seviyelerdeki azot dozları patates yumru kuru madde bileşimini önemli olmamakla birlikte olumsuz etkilemiştir (Çizelge 7). Çizelge 7. N x TKİ hümas denemesi patates yumru kuru madde kapsamları (%) Deneme Yılı TKİ Hümas Azot (kg/da) Toprağa (kg/da) Tohum (%10) 0 19,60 19,50 18,30 19,30 16,60 17, ,30 16,90 18,80 18,40 20,30 19, ,10 19,40 18,40 19,70 18,40 17, ,10 18,20 19,30 18,60 19,70 17, ,21 19,82 19,84 19,74 19,39 19, ,81 19,37 18,89 18,98 19,37 19, ,17 19,81 19,61 19,06 19,70 19, ,14 18,85 19,29 17,92 18,20 18, ,87 19,13 19,00 20,13 20,00 19, ,23 18,23 19,53 20,37 20,13 19, ,10 18,73 18,97 19,53 19,47 19, ,23 19,70 19,13 18,30 18,90 19, Yumru toplam azot ve protein kapsamı (%) Artan miktarlardaki azot seviyelerine bağlı olarak patates yumru toplam azot kapsamı artış göstermiştir. Patates yumrusu toplam azot bileşimi % 1,33-2,20 arasında değişiklik göstermiştir (Çizelge 8). Çizelge 8. N x TKİ hümas denemesi patates yumru toplam azot kapsamları (%) Deneme Yılı TKİ Hümas Azot (kg/da) Toprağa (kg/da) Tohum (%10) 0 1,92 1,78 1,87 1,79 2,05 1,99 7 1,84 2,04 1,99 1,84 1,74 1, ,13 2,12 1,90 1,97 1,95 1, ,20 2,00 1,79 1,93 1,95 2,04 0 1,61 1,72 1,72 1,72 1,69 1,53 7 1,92 1,91 1,97 1,67 1,73 1, ,89 1,90 1,72 1,96 1,73 1, ,75 1,85 1,67 1,72 1,97 1,85 0 1,57 1,33 1,39 1,37 1,49 1,56 7 1,70 1,62 1,58 1,59 1,63 1, ,68 1,71 1,74 1,64 1,70 1, ,70 1,58 1,69 1,78 1,81 1,65 Patates yumru protein kapsamı artan azot seviyelerine bağlı olarak önemli artış göstermiştir. TKİ hümasın yumru protein kapsamı üzerine herhangi bir etkisi bulunmamıştır (Çizelge 9). 24

26 Çizelge 9. N x TKİ hümas denemesi patates yumru protein kapsamları (%) Deneme Yılı TKİ Hümas Azot (kg/da) Toprağa (kg/da) Tohum (%10) 0 11,97 11,12 11,67 11,20 12,83 12, ,52 12,75 12,42 11,49 10,89 11, ,32 13,26 11,88 12,32 12,18 11, ,75 12,52 11,18 12,06 12,17 12, ,07 10,74 10,74 10,78 10,54 9, ,02 11,92 12,28 10,46 10,78 10, ,79 11,85 10,73 12,24 10,83 10, ,91 11,54 10,43 10,74 12,28 11,59 0 9,78 8,32 8,66 8,55 9,29 9, ,65 10,14 9,86 9,91 10,17 8, ,49 10,67 10,90 10,27 10,63 10, ,61 9,90 10,59 11,15 11,34 10, Yumru nişasta kapsamı (%) Patates yumru nişasta bileşimi ürünün değerlendirilmesi açısından önemlidir. Azot seviyelerinin artan dozları ve TKİ hümas seviyeleri nişasta kapsamlarında önemli bir değişime neden olmamıştır (Çizelge 31). Çizelge 10. N x TKİ hümas denemesi patates yumru nişasta kapsamları(%) Deneme Yılı TKİ Hümas Azot (kg/da) Toprağa (kg/da) Tohum (%10) 0 13,45 12,84 12,08 11,44 9,73 11, ,49 11,85 12,64 12,29 14,39 12, ,93 13,28 11,66 11,72 10,77 11, ,71 11,92 11,59 11,63 13,50 11, ,25 13,26 13,19 12,03 14,15 12, ,07 13,45 11,14 11,64 10,90 12, ,70 10,85 10,84 13,27 11,71 12, ,30 12,37 12,29 11,56 11,71 12, ,69 12,95 12,78 12,85 11,62 13, ,00 12,03 13,37 13,13 12,94 13, ,84 11,69 11,75 12,51 12,30 12, ,23 12,70 11,95 11,10 11,75 12, Yumru özgül ağırlık değeri (g/cm 3 ) Patates yumru özgül ağırlık değerleri istatistiki olarak önemli olmamakla birlikte artan seviyelerdeki azot dozlarından olumsuz etkilenmiştir. TKİ hümasın 15 ve 20 kg/da seviyeleri özgül ağırlık değerlerini olumlu yönde etkilemiştir (Çizelge 11). 25

27 Çizelge 11. N x TKİ hümas denemesi patates yumru özgül ağırlık değerleri (g/cm 3 ) Deneme Yılı TKİ hümas Azot(N)(kg/da) Toprağa (kg/da) Tohum (%10) 0 1,077 1,077 1,071 1,076 1,063 1, ,076 1,065 1,074 1,072 1,080 1, ,070 1,077 1,072 1,077 1,071 1, ,070 1,070 1,076 1,073 1,078 1, ,072 1,076 1,076 1,071 1,081 1, ,076 1,077 1,067 1,069 1,066 1, ,074 1,065 1,065 1,077 1,069 1, ,063 1,072 1,072 1,069 1,069 1, ,074 1,075 1,074 1,080 1,079 1, ,071 1,071 1,077 1,081 1,080 1, ,075 1,074 1,074 1,077 1,077 1, ,076 1,078 1,075 1,071 1,074 1, Yumru özellikleri Yumru verimi Farklı azot ve TKİ hümas seviyelerinde yürütülen denemede patates yumru verimleri Çizelge 12 de verilmiştir. Hasat sonuçları incelendiğinde kontrol parseli patates ortalama verimi 3509 kg/da olarak bulunmuştur. Azotlu gübreden kaynaklanan verim artışının ortalama % 20 civarında bulunması azotun patates veriminde önemli etkisinin olduğunu göstermektedir. Mitscherlich in eksilen hasıla prensibine göre ürün artışı artan azot seviyelerinde sırasıyla 394, 180 ve 242 fark yaparak 816 kg/da lık ürün artışı sağlamıştır. Çizelge 12. N x TKİ hümas denemesi patates yumru verimleri (kg/da) TKİ Hümas Ortalama Ürünler( kg/da) % Ürün Farkları Deneme yılı seviyeleri N0 N7 N14 N21 (N21-N0) , , , , , T , , , , , , T , , , , , , T ,63 Genel ortalama verimler ,9 Gerçek Verim Farkları % 10,1 4,4 5,6 20,1 Farklı azot ve TKİ hümas seviyelerinde yürütülen denemede en yüksek verim 21 kg/da azot uygulamasından 26

28 elde edilmiştir (Şekil 11) Verim (kg)da) N (kg/da) Şekil 11. N x TKİ hümas denemesi farklı azot seviyeleri patates yumru verimi (kg/da) Yıllar üzerinden yapılan varyans analizinde azot seviyeleri patates yumru verimlerini 0,01 güvenle önemli seviyede artırmıştır (EK 3). Patates verimlerine ait yıl üzerinden yapılan birleşik analize göre azotlu gübre ile birlikte uygulanan farklı TKİ hümas seviyelerinin patates yumru verimi üzerine etkisi önemli bulunmamıştır. Farklı azot ve TKİ hümas seviyelerinde yürütülen denemede en yüksek verim 15 kg/da TKİ hümas uygulamasından elde edilmiştir (Şekil 12) T TKİ hümas (kg/da) Şekil 12. N x TKİ hümas denemesi farklı TKİ hümas seviyeleri patates yumru verimi (kg/da) Farklı seviyelerdeki azot uygulamalarında TKİ hümas dozların verim üzerine olumlu etkisi Şekil 13 de görülmektedir. Grafik incelendiğinde TKİ hümas uygulanmayan kontrol konusuna göre 10 kg/da TKİ hümas uygulamasının verimde belirgin bir artış sağladığı ve maliyetler nedeniyle yetersiz gübre kullanımından kaynaklanan verim düşüşlerinin HA uygulamaları ile azaltılabileceği görülmektedir. 27

29 T N (kg/da) Şekil 13. N x TKİ hümas denemesi farklı azot seviyelerinde TKİ hümas seviyelerinin verim üzerine etkisi Ödemiş koşullarında yürütülen patates denemesinde bölge için önerilebilecek uygun azotlu gübreleme miktarını tespit etmek için yapılan regresyon analizinde Şekil 15 daki denklem elde edilmiştir. Azot seviyelerinin belirlenmesinde gübreleme dışında verimi etkileyen faktörleri devre dışı bırakmak amacıyla TKİ hümas uygulaması yapılmayan kontrol parselleri değerlendirmeye alınmıştır. Azotlu gübreleme regresyon analiz sonucuna göre 0,05 güvenle verim artışında etkili olmuştur (Çizelge 13). Doğal optimum nokta olarak 18,7 kg/da N bulunmuş olup karşılığında maksimum ürün miktarı 4046 kg/da dır. Ekonomik azotlu gübre miktarı ise doğal optimum noktaya çok yakın olup 18,3 kg/da N bulunmuş ve karşılığında yaklaşık aynı miktarda ekonomik ürün elde edilmiştir (Temmuz/2015 itibariyle 1 kg patates 1 TL,% 33 lük 50 kg amonyum nitrat 50 TL olarak alınmıştır). Çizelge 13. N denemesi regresyon analiz tablosu Varyasyon Kaynakları SD KT KO F P Regresyon ,7922 0,0329* Hata Genel Verim (kg/da) = 3461,7+ 62,507x -1,6708x 2 R 2 =0, r= 0,4322* 28

30 y = -1,6708x ,507x , Şekil 14. Patateste azot verim ilişkisi, regresyon denklemi ve eğrisi Denemede kullanılan her iki faktörün verim üzerine etkisini belirlemek amacıyla faktörler çoklu regresyon analizine tabii tutulmuştur. Çoklu regresyon analizi sonucuna göre azot seviyeleri ve TKİ hümas seviyelerinin verim üzerine etkisi 0.01 düzeyinde önemli bulunmuştur (Çizelge 14). Yapılan çoklu regresyon analizinde Y= ,17 (N) + 8,08 (TKİ hümas) denklemi elde edilmiştir. Bölge için önerilen 18,3 kg/da N seviyesinde 10 kg/da TKİ hümas uygulamasında 4228 kg/da patates verimi elde edilmektedir. Deneme sonuçları incelendiğinde ekonomik gübre seviyesine göre % 4,5 lik artışla 182 kg/da daha fazla patates verimi elde edilmiştir. TKİ hümas maliyeti dikkate alındığında 10 kg/da TKİ hümas uygulaması ile elde edilen ürün artışına karşılık ekonomik optimum azot seviyesinden yaklaşık olarak % 25 lik bir oranda azaltmaya gidilebileceği görülmektedir. TKİ hümas maliyetleri dikkate alındığında önerilen gübre seviyesiyle birlikte dekara 10 kg/da TKİ hümas kullanımı verimde artış sağlayarak toplam kazancı artıracaktır (Temmuz/2015 itibariyle 1 kg patates 1 TL, 20 kg TKİ hümas 70 TL olarak alınmıştır) Çizelge 14. N X TKİ hümas denemesi çoklu regresyon analiz tablosu Varyasyon Kaynakları SD KT KO F Prob > F Regresyon ,8876 0,0001** Hata Genel Toplam Potasyum x TKİ Hümas Denemesi Bitki besin maddeleri kapsamı Farklı potasyum ve TKİ hümas seviyelerinde yürütülen deneme bitki analiz sonuçları Çizelge 15 de verilmiştir. Artan seviyelerdeki potasyum seviyelerinin patates yaprağı potasyum kapsamlarına etkisi önemli bulunmamıştır. Bunun nedeni olarak bitki örneklemesinin çiçeklenme döneminde yapılması ve bitkinin ise potasyumu ilerleyen dönemlerde daha fazla kullanması gösterilebilir. Artan seviyelerdeki potasyum miktarı bitkide demir ve mangan kapsamlarını artırmıştır. 29

31 Çizelge 15. K x TKİ hümas denemesi potasyum seviyeleri patates yaprağı bitki besin maddesi kapsamları Deneme Yılı Potasyum Toplam Bitki Besin Maddeleri (K 2 O) N P K Ca Mg Cu Fe Mn Zn Seviyeleri (%) (%) (%) (%) (%) (ppm) (ppm) (ppm) (ppm) (k 0 /d ) 2,08 0,31 3,25 1,99 0,95 12,51 435,31 139,11 25,05 6 2,10 0,29 3,24 1,98 0,94 12,20 467,49 156,25 26, ,10 0,31 3,39 2,05 0,97 12,47 462,82 153,70 26, ,15 0,31 3,46 2,04 0,95 12,68 499,62 176,13 27,77 0 5,47 0,26 3,46 2,96 1,73 10,53 269,16 169,57 27,25 6 5,43 0,26 3,51 3,17 1,79 10,10 309,75 172,82 26, ,51 0,26 3,46 3,04 1,76 10,00 302,44 171,44 24, ,44 0,27 3,47 2,99 1,74 10,01 324,91 176,41 26,55 0 4,04 0,30 2,50 2,71 1,56 16,90 406,73 177,65 19,36 6 3,96 0,30 2,53 2,74 1,58 16,24 454,26 172,34 19, ,98 0,28 2,74 2,64 1,50 15,98 457,75 194,52 20, ,07 0,29 2,82 2,53 1,45 16,38 464,70 195,23 20,55 Farklı potasyum seviyelerinde artan seviyelerdeki TKİ hümas miktarları ise bakır, mangan ve çinko alımını olumlu yönde etkilemiştir. TKİ hümas uygulamasının bitki potasyum alımına olumlu etki yaptığı görülmüştür (Çizelge 16). Çizelge 16. K x TKİ hümas denemesi TKİ hümas seviyeleri patates yaprağı bitki besin maddesi kapsamları Deneme Yılı TKİ Hümas Toplam Bitki Besin Maddeleri Seviyeleri (kg/da) N (%) P (%) K (%) Ca (%) Mg (%) Cu (ppm) Fe (ppm) Mn (ppm) Zn 0 2,09 0,30 3,33 2,07 0,95 12,26 481,84 149,53 26,56 5 2,11 0,30 3,30 2,04 0,96 12,57 456,38 155,15 26, ,14 0,32 3,37 1,93 0,90 12,67 461,14 156,80 27, ,04 0,29 3,45 1,95 0,93 12,64 466,84 157,20 26, ,11 0,31 3,41 2,07 0,97 12,75 463,26 158,52 26,81 Tohum 2,14 0,31 3,16 2,05 1,00 11,96 470,20 158,98 26,56 0 5,54 0,26 3,29 3,06 1,79 10,85 274,32 159,96 25,36 5 5,46 0,26 3,36 2,96 1,73 10,56 348,25 180,09 27, ,46 0,26 3,31 2,99 1,73 10,92 325,38 149,18 26, ,67 0,26 3,44 2,96 1,72 9,74 303,34 197,60 26, ,35 0,27 3,74 3,12 1,86 10,75 301,09 169,02 27,17 Tohum 5,29 0,26 3,73 3,14 1,71 8,14 257,01 179,50 24,53 0 4,05 0,29 2,43 2,57 1,48 15,71 468,98 190,77 18,58 5 4,04 0,29 2,56 2,59 1,47 15,90 406,91 189,90 18, ,98 0,28 2,46 2,65 1,56 15,69 446,86 157,65 18, ,00 0,28 2,65 2,62 1,52 16,08 461,09 195,85 20, ,10 0,30 2,80 2,67 1,46 17,06 432,28 152,98 20,40 Tohum 3,92 0,30 2,99 2,84 1,63 17,81 459,03 222,45 22, Kalite özellikleri Kuru madde Artan seviyelerdeki potasyum miktarı patates yumru kuru madde kapsamını olumlu yönde etkilemiştir. TKİ hümasın artan seviyeleri yumru kuru madde kapsamındaki artışa olumlu katkıda bulunmuştur (Çizelge 17). 30

32 Çizelge 17. K x TKİ hümas denemesi patates yumru kuru madde kapsamları(%) Deneme Yılı 2013 Potasyum (K 2 O) (kg/da) TKİ Hümas Toprağa (kg/da) Tohum (%10) 0 19,0 18,1 18,3 18,9 18,0 18,2 6 20,0 18,1 19,3 19,0 19,6 17, ,3 18,8 20,1 19,5 18,6 19, ,2 19,3 18,3 18,1 18,5 19,4 0 19,56 18,89 19,73 19,72 21,31 19, ,25 20,10 19,72 20,14 20,20 20, ,82 20,69 19,52 20,19 20,15 20, ,63 19,96 20,06 20,37 20,16 20, ,87 19,70 21,70 19,23 19,47 19, ,43 18,93 19,97 20,97 19,17 21, ,90 20,70 19,03 21,53 20,07 20, ,73 21,33 22,07 19,60 22,37 20, Protein Artan seviyelerdeki potasyum ve TKİ hümas uygulamalarının patates yumru toplam azot ve protein kapsamları üzerine herhangi bir etkisi bulunmamıştır. Yürütülen denemede bitki toplam azot kapsamları % 1,59 ve 2,11 arasında değişiklik göstermiştir (Çizelge 18). Çizelge 18. K x TKİ hümas denemesi patates yumru toplam azot kapsamları (%) Deneme Yılı 2013 Potasyum (K 2 O) (kg/da) TKİ Hümas Toprağa (kg/da) Tohum (%10) 0 1,87 1,98 1,98 2,20 1,91 2,01 6 1,88 1,81 2,28 1,76 1,93 1, ,93 1,90 1,88 1,85 2,02 1, ,11 2,08 1,98 2,02 1,81 1,99 0 1,76 1,55 1,65 1,75 1,70 1, ,47 1,73 1,53 1,65 1,69 1, ,62 1,57 1,33 1,48 1,80 1, ,71 1,82 1,69 1,77 1,53 1,50 0 1,80 1,63 1,70 1,71 1,71 1, ,54 1,50 1,64 1,59 1,64 1, ,79 1,73 1,62 1,67 1,66 1, ,70 1,52 1,59 1,57 1,55 1,62 Farklı potasyum ve TKİ hümas seviyelerinde yürütülen denemede potasyum ve TKİ hümasın yumru protein kasamı üzerine etkisi bulunmamıştır (Çizelge 19). 31

33 Çizelge 19. K x TKİ hümas denemesi patates yumru protein kapsamları (%) Deneme Yılı Potasyum (K 2 O) (kg/da) Toprağa (kg/da) TKİ Hümas Tohum (%10) 0 13,30 11,68 12,39 12,41 13,76 11, ,87 11,72 11,32 14,27 11,02 12, ,33 12,03 11,86 11,75 11,56 12, ,31 13,16 12,99 12,38 12,63 11, ,02 9,71 10,31 10,96 10,59 8,46 6 9,17 10,78 9,56 10,32 10,58 9, ,1 9,84 8,32 9,26 11,26 11, ,69 11,37 10,56 11,08 9,55 9, ,25 10,2 10,62 10,70 10,67 10,82 6 9,64 9,40 10,24 9,96 10,23 10, ,2 10,81 10,10 10,44 10,37 10, ,61 9,51 9,92 9,84 9,66 10, Nişasta Potasyumun artan dozları yumru nişasta kapsamında artışa neden olmuştur. TKİ hümasın nişasta üzerine herhangi bir etkisi bulunmamıştır (Çizelge 20). Çizelge 20. K x TKİ hümas denemesi patates yumru nişasta kapsamları (%) Deneme Yılı Potasyum (K 2 O) (kg/da) TKİ Hümas Toprağa (kg/da) Tohum (%10) 0 12,74 12,56 12,17 12,67 11,34 12, ,82 13,03 13,14 12,74 12,61 11, ,06 13,16 13,90 12,03 12,05 11, ,69 13,07 12,04 11,28 12,40 13, ,42 11,61 11,71 12,93 13,33 12, ,31 13,35 13,22 13,37 12,92 12, ,68 13,51 12,68 13,02 14,03 13, ,04 11,98 13,50 13,55 13,47 13, ,89 12,62 14,57 12,21 12,24 12, ,29 11,93 12,79 13,85 12,12 14, ,65 13,64 11,87 14,49 12,99 13, ,57 14,21 15,14 12,41 15,17 12, Özgül ağırlık Patates yumru özgül ağırlık değerleri artan seviyelerdeki potasyum miktarlarından önemli derecede etkilenmiştir. Artan potasyum seviyeleri yumru özgül ağırlık değerlerini artırmıştır. TKİ hümasın artan seviyeleri yumru özgül ağırlık değerlerinde artışa neden olmuştur (Çizelge 21). 32

34 Çizelge 21. K 2 O x TKİ hümas denemesi patates yumru özgül ağırlık değerleri (g/cm 3 ) TKİ Hümas Toprağa (kg/da) Deneme Yılı Potasyum (K 2 O) (kg/da) Yumru özellikleri Yumru verimi Tohum (%10) 0 1,074 1,070 1,071 1,074 1,070 1, ,079 1,070 1,076 1,074 1,077 1, ,071 1,074 1,079 1,077 1,073 1, ,071 1,076 1,071 1,070 1,078 1, ,068 1,069 1,069 1,075 1,077 1, ,072 1,077 1,076 1,077 1,075 1, ,074 1,078 1,074 1,075 1,080 1, ,080 1,071 1,078 1,078 1,077 1, ,074 1,078 1,087 1,076 1,077 1, ,076 1,074 1,079 1,084 1,075 1, ,079 1,083 1,075 1,086 1,079 1, ,078 1,085 1,089 1,077 1,090 1,080 Üç yıl süre ile yürütülen denemeye ait ortalama verimler Çizelge 22 de verilmiştir. Potasyum gübresi uygulanmayan kontrol parseli verimi 4006 kg/da olarak gerçekleşirken dekara 18 kg/da K 2 O uygulanan parsellerin ortalama verimi 4535 kg/da olarak gerçekleşmiştir. Potasyum gübresinin artan seviyeleri sırasıyla 232,188 ve 110 kg/da ürün artışı sağlayarak 18 kg/da K 2 O uygulaması kontrol uygulamaya göre % 12,1 verim artışı sağlamıştır. Çizelge 22. K x TKİ hümas denemesi patates yumru verimleri(kg/da) TKİ Hümas Ortalama Ürünler ( kg/da) % Ürün Farkları Deneme yılı seviyeleri K0 K6 K12 K18 (K18-K0) , , , , , T , , , , , , T , , , , , , T ,47 Genel ortalama verimler ,3 Verim Gerçek Farkları % 5,5 4,2 2,0 11,7 33

35 Artan seviyelerde potasyum ve TKİ hümas ile 3 yıl süre ile yürütülen denemede en yüksek verim 18 kg/da potasyum uygulamasından elde edilmiştir (Şekil 15). Potasyumlu gübrelemenin patates verimi üzerine etkisi % 1 düzeyinde önemli bulunmuştur. (Ek 4) Verim (kg/da) K 2 O (kg/da) Şekil 15. K x TKİ hümas denemesi farklı potasyum seviyeleri patates yumru verimi(kg/da) Potasyumlu gübre ve TKİ hümasın farklı seviyelerinde yürütülen denemede TKİ hümas seviyelerinin patates yumru verimine etkisi 3 yıl üzerinden yapılan varyans analiz sonucunda 0,05 önemlilik düzeyinde önemli bulunmuştur. Denemede en yüksek verim 20 kg/da TKİ hümas uygulamasından elde edilmiştir (Şekil 16). Denemede 10,15 ve 20 kg/da TKİ hümas seviyeleri asgari önemli fark gruplandırmasına göre aynı sınıfta yer aldığından deneme sonucuna göre optimum potasyumlu gübrelemeyle birlikte 10 kg/da TKİ hümas uygulamasının patates tarımında kullanımı önerilmektedir Verim (kg/da) T TKİ Hümas (kg/da) Şekil 16. K x TKİ hümas denemesi farklı TKİ hümas seviyeleri patates yumru verimi (kg/da) Farklı potasyum ve TKİ hümas seviyelerinde yürütülen denemede TKİ hümas seviyelerinin farklı potasyum seviyelerinde dekara verimleri Şekil 17 de verilmiştir. TKİ hümas uygulaması potasyum gübrelemesi ile birlikte patates veriminde önemli artışlar sağlamaktadır. 34

36 Verim (kg/da) K 2 O (kg/da) T Şekil 17. K x TKİ hümas denemesi farklı potasyum seviyelerinde TKİ hümas verimleri Bölgede yetiştirilen patates bitkisinin potasyumlu gübre isteğinin belirlenmesi amacıyla yapılan regresyon analizinde gübre dışındaki faktörler analize tabi tutulmamıştır. TKİ hümas uygulanmayan konularda yapılan regresyon analizinde artan seviyelerdeki potasyum miktarları % 95 güvenle patates verim artışında etkili olmuştur. Potasyum seviyeleri regresyon analiz sonucu Çizelge 23 de verilmiştir. Doğal optimum nokta 13,3 kg/da bulunmuş olup karşılığında alınabilecek maksimum ürün miktarı 4308 kg/da dır. Ekonomik potasyumlu gübre seviyesi 13 kg bulunuştur. Patates verimi ve potasyum seviyeleri arasındaki bağlantıyı ifade eden denklem Şekil 18 de verilmiştir (Temmuz/2016 itibariyle 1 kg patates 1 TL,% 51 lik 50 kg potasyum sülfat 70 TL olarak alınmıştır). Çizelge 23. Potasyum denemesi regresyon analiz tablosu Varyasyon Kaynakları SD KT KO F P Regresyon , ,2942 0,0496* Hata , Genel ,8 Verim (kg/da) = 3954,6 + 52,969x -1,9858x 2 R 2 = 0, r= 0,4079* Verim(kg/da) y = -1,9858x ,969x , Şekil 18. Patateste potasyum verim ilişkisi, regresyon denklemi ve eğrisi 35

Kabak Çekirdeği Kabuğu ve Pirolizinin Buğday ın Gelişimi ve Bitki Besin Elementi. İçeriklerine Etkisi EMRE CAN KAYA

Kabak Çekirdeği Kabuğu ve Pirolizinin Buğday ın Gelişimi ve Bitki Besin Elementi. İçeriklerine Etkisi EMRE CAN KAYA Kabak Çekirdeği Kabuğu ve Pirolizinin Buğday ın Gelişimi ve Bitki Besin Elementi EMRE CAN KAYA NAZLI ZEYNEP ARIÖZ AYŞENUR ŞAHIN ABDULLAH BARAN İçeriklerine Etkisi 1. GİRİŞ Tarımda kimyasal girdilerin azaltılması

Detaylı

FARKLI GÜBRE KOMPOZİSYONLARININ ÇAYIN VERİM VE KALİTESİNE ETKİSİ. Dr. GÜLEN ÖZYAZICI Dr. OSMAN ÖZDEMİR Dr. MEHMET ARİF ÖZYAZICI PINAR ÖZER

FARKLI GÜBRE KOMPOZİSYONLARININ ÇAYIN VERİM VE KALİTESİNE ETKİSİ. Dr. GÜLEN ÖZYAZICI Dr. OSMAN ÖZDEMİR Dr. MEHMET ARİF ÖZYAZICI PINAR ÖZER FARKLI GÜBRE KOMPOZİSYONLARININ ÇAYIN VERİM VE KALİTESİNE ETKİSİ Dr. GÜLEN ÖZYAZICI Dr. OSMAN ÖZDEMİR Dr. MEHMET ARİF ÖZYAZICI PINAR ÖZER Dünya üzerinde çay bitkisi, Kuzey yarımkürede yaklaşık 42 0 enlem

Detaylı

Prof. Dr. Sait GEZGİN, Uzman Nesim DURSUN. Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Böl., Konya. *sgezgin@selcuk.edu.

Prof. Dr. Sait GEZGİN, Uzman Nesim DURSUN. Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Böl., Konya. *sgezgin@selcuk.edu. Toprağa Farklı Şekil ve Miktarlarda Uygulanan TKİ-Hümas ın Toprak Reaksiyonu ve luluğuna Etkisi, Bu Etkisinin Diğer Bazı Humik asit Kaynakları ile Karşılaştırılması Prof. Dr. Sait GEZGİN, Uzman Nesim DURSUN

Detaylı

BİBER YETİŞTİRİCİLİĞİNDE GÜBRELEME

BİBER YETİŞTİRİCİLİĞİNDE GÜBRELEME BİBER YETİŞTİRİCİLİĞİNDE GÜBRELEME Ülkemizin birçok yerinde acı-tatlı taze biber, dolmalık, kurutmalık ve sanayi tipi (salçalık) biber yetiştiriciliği yapılmaktadır. Çeşitlere göre değişmekle birlikte

Detaylı

ŞEKER PANCARI BİTKİSİNDE GÜBRELEME

ŞEKER PANCARI BİTKİSİNDE GÜBRELEME ŞEKER PANCARI BİTKİSİNDE GÜBRELEME Ülkemizin Ege - Akdeniz ve Batı Karadeniz sahil kesimleri ile Güneydoğu Anadolu Bölgesi hariç tüm diğer tarım alanlarında yetiştiriciliği yapılan şeker pancarında verim

Detaylı

ÇAYDA AZOTLU GÜBRENİN EKONOMİK KULLANIMI ÜZERİNDE BİR ARAŞTIRMA im

ÇAYDA AZOTLU GÜBRENİN EKONOMİK KULLANIMI ÜZERİNDE BİR ARAŞTIRMA im ÇAYDA AZOTLU GÜBRENİN EKONOMİK KULLANIMI ÜZERİNDE BİR ARAŞTIRMA im (1 Yıllık Deneme Sonuçlarını İçeren Rapor, 1986) Burhan KACAR 1ii / S.Rıfat YALÇIN 2, Muammer SARIMEHMET 3 Mücella MÜFTÜOĞLU 4 ve Hülya

Detaylı

ÇİLEK YETİŞTİRİCİLİĞİNDE GÜBRELEME

ÇİLEK YETİŞTİRİCİLİĞİNDE GÜBRELEME ÇİLEK YETİŞTİRİCİLİĞİNDE GÜBRELEME Ülkemizin birçok bölgesinde yetiştiriciliği yapılan çilek bitkisi üzümsü meyveler grubunda olup meyvesi en kısa sürede olgunlaşmaktadır. İnsan beslenmesi ve sağlığı bakımından

Detaylı

SOĞAN YETİŞTİRİCİLİĞİ GİRİŞ:

SOĞAN YETİŞTİRİCİLİĞİ GİRİŞ: SOĞAN YETİŞTİRİCİLİĞİ GİRİŞ: Soğan insan beslenmesinde özel yeri olan bir sebzedir. Taze veya kuru olarak tüketildiği gibi son yıllarda kurutma sanayisinde işlenerek bazı yiyeceklerin hazırlanmasında da

Detaylı

ÖDEMİŞ İLÇESİNDE PATATES ÜRETİMİ, KOŞULLAR ve SORUNLAR

ÖDEMİŞ İLÇESİNDE PATATES ÜRETİMİ, KOŞULLAR ve SORUNLAR ÖDEMİŞ İLÇESİNDE PATATES ÜRETİMİ, KOŞULLAR ve SORUNLAR GİRİŞ Solanaceae familyasına ait olduğu bilinen patatesin Güney Amerika`nın And Dağları nda doğal olarak yetiştiği; 16. yüzyılın ikinci yarısında

Detaylı

ORGANİK SIVI GÜBRE GRUBU

ORGANİK SIVI GÜBRE GRUBU ORGANİK SIVI GÜBRE GRUBU TERRA FARM ORGANİK SIVI GÜBRE GRUBU ÜRÜNLERİN ORAN VE İÇERİK BİLGİLERİ BİR SONRAKİ SAYFADA VERİLMİŞTİR. Verilen değerler ürünlerimizde bulunan minimum değerlerdir Ürün İçerik Toplam

Detaylı

8. BÖLÜM: MİNERAL TOPRAKLARDAKİ BİTKİ BESİN MADDELERİ

8. BÖLÜM: MİNERAL TOPRAKLARDAKİ BİTKİ BESİN MADDELERİ 8. BÖLÜM: MİNERAL TOPRAKLARDAKİ BİTKİ BESİN MADDELERİ BİTKİ GELİŞMESİNİ KONTROL EDEN ETMENLER IŞIK TOPRAK (durak yeri) ISI HAVA SU BİTKİ BESİN MADDELERİ BİTKİLER İÇİN MUTLAK GEREKLİ ELEMENTLER MUTLAK GEREKLİ

Detaylı

Yerfıstığında Gübreleme

Yerfıstığında Gübreleme Yerfıstığında Gübreleme Ülkemizin birçok yöresinde ve özellikle Çukurova Bölgesi nde geniş çapta yetiştiriciliği yapılan yerfıstığı, yapısında ortalama %50 yağ ve %25-30 oranında protein içeren, insan

Detaylı

2016 YILINDA UYGULANACAK ÜCRET TARİFELERİ İÇİNDEKİLER

2016 YILINDA UYGULANACAK ÜCRET TARİFELERİ İÇİNDEKİLER NDA UYGULANACAK ÜCRET TARİFELERİ İÇİNDEKİLER SIRA NO TARİFENİN NEV'İ KARAR NO KARAR TARİHİ SAYFA NO 1 ANADOLU YAKASI PARK VE BAHÇELER MÜDÜRLÜĞÜ UYGULANACAK İ 1 Ağaç Budama Bedeli 1.1 Ağaç Budama Ücreti

Detaylı

NPK GÜBRE SERİSİ. Formüller. Formüller. Formüller

NPK GÜBRE SERİSİ. Formüller. Formüller. Formüller NPK GÜBRE SERİSİ Techfert serisi bitkinin çeşitli dönemlerdeki ihtiyaçları göz önüne alınarak 7 farklı formülasyonda üretilmiştir. Her formülasyon dengeli besin içeriğine sahiptir. EC ve ph değerleri sayesinde

Detaylı

AHUDUDUNUN TOPRAK İSTEKLERİ VE GÜBRELENMESİ

AHUDUDUNUN TOPRAK İSTEKLERİ VE GÜBRELENMESİ AHUDUDUNUN TOPRAK İSTEKLERİ VE GÜBRELENMESİ Yrd. Doç. Dr. Mehmet ZENGİN AHUDUDU Ahududu, üzümsü meyveler grubundandır. Ahududu, yurdumuzda son birkaç yıldır ticari amaçla yetiştirilmektedir. Taze tüketildikleri

Detaylı

GENEL BAKIŞ Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu'

GENEL BAKIŞ Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu' ORGANİK GÜBRE GENEL BAKIŞ Günümüzde yaklaşık 7 milyar insanın yaşadığı dünyada 1 milyardan fazla insan açlıkla mücadele etmektedir. Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu'nun belirlemelerine göre dünya nüfusunun

Detaylı

2014 YILINDA UYGULANACAK ÜCRET TARİFELERİ İÇİNDEKİLER

2014 YILINDA UYGULANACAK ÜCRET TARİFELERİ İÇİNDEKİLER NDA UYGULANACAK ÜCRET TARİFELERİ İÇİNDEKİLER SIRA NO TARİFENİN NEV'İ KARAR NO KARAR TARİHİ SAYFA NO 1 ANADOLU YAKASI PARK VE BAHÇELER MÜDÜRLÜĞÜ 1 Ağaç Budama Bedeli 1.1 Ağaç Budama Ücreti 2 Ağaç Kesim

Detaylı

ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ/İSTASYONLARI MÜDÜRLÜKLERİ DÖNER SERMAYE İŞLETMELERİ 2014 YILI BİRİM FİYAT LİSTESİ. 1 ph 14,00. 2 Elektriksel İletkenlik 14,00

ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ/İSTASYONLARI MÜDÜRLÜKLERİ DÖNER SERMAYE İŞLETMELERİ 2014 YILI BİRİM FİYAT LİSTESİ. 1 ph 14,00. 2 Elektriksel İletkenlik 14,00 ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ/İSTASYONLARI MÜDÜRLÜKLERİ DÖNER SERMAYE İŞLETMELERİ 2014 YILI BİRİM FİYAT LİSTESİ Sıra No: SULAMA SUYU ANALİZLERİ: 2014 FİYATI 1 ph 14,00 2 Elektriksel İletkenlik 14,00 3 Sodyum (Na)

Detaylı

EC FERTILIZER TOPRAĞINIZA DEĞER KATAN GÜBRE

EC FERTILIZER TOPRAĞINIZA DEĞER KATAN GÜBRE TOPRAĞINIZA DEĞER KATAN GÜBRE AİLESİNİN YENİ ÜYELERİ Organomineral Taban ve Üst Gübreleri 2-4 mm Granül (50 kg) 2>3 SF. INDEX İÇİNDEKİLER 2016 01 02 03 04 05 5.0.30+(40So3) NK HARMANLANMIȘ GÜBRE Potasyum

Detaylı

Antepfıstığında Gübreleme

Antepfıstığında Gübreleme Antepfıstığında Gübreleme Tam verime çok geç yatan (8-10 yıl) antepfıstığı uzun ömürlü bir meyve ağacıdır. Hiçbir meyve ağacının yetiştirilemediği kıraç, taşlık ve kayalık arazilerde bile yetişebilmektedir.

Detaylı

Fındık Yetiştiriciliğinde Gübreleme

Fındık Yetiştiriciliğinde Gübreleme Fındık Yetiştiriciliğinde Gübreleme Ülkemiz dış ticaretinde önemli bir yeri olan fındık, ülkemizin Karadeniz Bölgesi ile Sakarya- Düzce yörelerinde yetiştirilmektedir. Dünyada üretilen fındığın %70-75

Detaylı

BUĞDAY YETİŞTİRİCİLİĞİ

BUĞDAY YETİŞTİRİCİLİĞİ BUĞDAY YETİŞTİRİCİLİĞİ HAZIRLAYAN YALÇIN YILMAZ ZİRAAT MÜHENDİSİ UZMAN TARIM DANIŞMANI Ülkemizde buğday yaklaşık 9.5 milyon hektar alanda ekilmekte, üretimde yıldan yıla değişmekle birlikte 20 milyon ton

Detaylı

No: 217 Menşe Adı BİRECİK BELEDİYE BAŞKANLIĞI

No: 217 Menşe Adı BİRECİK BELEDİYE BAŞKANLIĞI No: 217 Menşe Adı Tescil Ettiren BİRECİK BELEDİYE BAŞKANLIĞI Bu coğrafi işaret, 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanununun Geçici 1 inci Maddesi uyarınca Mülga 555 sayılı Coğrafi İşaretlerin Korunması Hakkında

Detaylı

BACTOGEN ORGANİK GÜBRELER,

BACTOGEN ORGANİK GÜBRELER, BACTOGEN ORGANİK GÜBRELER, mikrobiyal formülasyondan ve bitki menşeli doğal ürünlerden oluşur. Bu grupta yer alan gübreler organik tarım modelinde gübre girdisi olarak kullanılırlar. Bitkilerin ihtiyaç

Detaylı

1. TOPRAK ANALİZLERİNE BAKIŞ...

1. TOPRAK ANALİZLERİNE BAKIŞ... İÇİNDEKİLER 1. TOPRAK ANALİZLERİNE BAKIŞ... 1 TOPRAKLAR VE ÖZELLİKLERİ... 1 TOPRAK ANALİZLERİNİN AMACI ve TARIM YÖNÜNDEN ÖNEMİ... 2 TOPRAK ANALİZ YÖNTEMLERİ... 4 TOPRAK ANALİZLERİNDE HATA KAYNAKLARI...

Detaylı

Archived at http://orgprints.org/21162

Archived at http://orgprints.org/21162 MARMARA BÖLGESİNDE BAZI BİTKİ BESLEME UYGULAMALARININ ORGANİK MEYVE YETİŞTİRİCİLİĞİNDE KULLANIMI (ÇİLEK) Dr. Burhan ERENOĞLU 1 burhanerenoglu@hotmail.com, Dr. Erol YALÇINKAYA 1 erolyalcinkaya@gmail.com,

Detaylı

Verim Çağındaki Klasik Üzüm Bağlarında Gübreleme. 5 kg iyi yanmış ahır gübresi (veya 2 kg leonardit veya 0.5 kg hümik asit)

Verim Çağındaki Klasik Üzüm Bağlarında Gübreleme. 5 kg iyi yanmış ahır gübresi (veya 2 kg leonardit veya 0.5 kg hümik asit) Değerli çiftçilerimiz; hiç şüphesiz en doğru gübreleme tavsiyeleri usulüne uygun olarak alınmış toprak ve yaprak örneklerinin tam teşekküllü laboratuarlarda yapılan analiz sonuçlarına göre yapılabilmektedir.

Detaylı

TOPRAK TOPRAK TEKSTÜRÜ (BÜNYESİ)

TOPRAK TOPRAK TEKSTÜRÜ (BÜNYESİ) TOPRAK Toprak esas itibarı ile uzun yılların ürünü olan, kayaların ve organik maddelerin türlü çaptaki ayrışma ürünlerinden meydana gelen, içinde geniş bir canlılar âlemini barındırarak bitkilere durak

Detaylı

DOMATESİN GÜBRELENMESİ

DOMATESİN GÜBRELENMESİ Değerli çiftçilerimiz; hiç şüphesiz en doğru gübreleme tavsiyeleri usulüne uygun olarak alınmış toprak ve yaprak örneklerinin tam teşekküllü laboratuarlarda gerçekleştirilen analiz sonuçlarına göre yapılabilmektedir.

Detaylı

BİYOLOJİK AZOT GÜBRESİ DİMARGON VE BİYOLOJİK FOSFOR GÜBRESİ FOSFORİNA NIN PATATES BİTKİSİNDE VERİM VE BAZI VERİM UNSURLARI ÜZERİNE ETKİLERİ

BİYOLOJİK AZOT GÜBRESİ DİMARGON VE BİYOLOJİK FOSFOR GÜBRESİ FOSFORİNA NIN PATATES BİTKİSİNDE VERİM VE BAZI VERİM UNSURLARI ÜZERİNE ETKİLERİ BİYOLOJİK AZOT GÜBRESİ DİMARGON VE BİYOLOJİK FOSFOR GÜBRESİ FOSFORİNA NIN PATATES BİTKİSİNDE VERİM VE BAZI VERİM UNSURLARI ÜZERİNE ETKİLERİ Hüseyin ONARAN 1 Murat NAM 1 1 Niğde Patates Araştırma Enstitüsü

Detaylı

Patatesin Dünyadaki Açlığın ve Yoksulluğun Azaltılmasındaki Yeri ve Önemi

Patatesin Dünyadaki Açlığın ve Yoksulluğun Azaltılmasındaki Yeri ve Önemi Patatesin Dünyadaki Açlığın ve Yoksulluğun Azaltılmasındaki Yeri ve Önemi Prof. Dr. Necmi İŞLER M.K.Ü. Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü Antakya/HATAY Güney Amerika kökenli bir bitki olan patates

Detaylı

ÇİLEĞİN GÜBRELENMESİ

ÇİLEĞİN GÜBRELENMESİ Değerli çiftçilerimiz; hiç şüphesiz en doğru gübreleme tavsiyeleri usulüne uygun olarak alınmış toprak ve yaprak örneklerinin tam teşekküllü laboratuarlarda yapılan analiz sonuçlarına göre yapılabilmektedir.

Detaylı

Catalogue of products

Catalogue of products ARKA KAPAK ÖN KAPAK Catalogue of products İTHALAT & DAĞITIM: NEWAGRİ KİMYA TARIM ÜR. PAZ. SAN. TİC. LTD. ŞTİ. Aşağıoba Mah. S.S. Toptacılar Birliği Sitesi 128. Cadde B Blok No:2 Döşemealtı/ANTALYA Tel:

Detaylı

TARIMSAL DEĞERLERİ ÖLÇME DENEMELERİ TEKNİK TALİMATI

TARIMSAL DEĞERLERİ ÖLÇME DENEMELERİ TEKNİK TALİMATI T.C. TARIM VE KÖYİŞLERİ BAKANLIĞI KORUMA VE KONTROL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Tohumluk Tescil ve Sertifikasyon Merkezi Müdürlüğü TARIMSAL DEĞERLERİ ÖLÇME DENEMELERİ TEKNİK TALİMATI YEMLİK PANCAR (HAYVAN PANCARI)

Detaylı

Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Bölümü Çanakkale

Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Bölümü Çanakkale Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Bölümü Çanakkale Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü, 5. Ulusal Atatürk Bitki Çay ve Besleme Bahçe Kültürleri ve Gübre

Detaylı

ELMANIN GÜBRELENMESİ

ELMANIN GÜBRELENMESİ Değerli çiftçilerimiz; hiç şüphesiz en doğru gübreleme tavsiyeleri usulüne uygun olarak alınmış toprak ve yaprak örneklerinin tam teşekküllü laboratuarlarda yapılan analiz sonuçlarına göre yapılabilmektedir.

Detaylı

Sait GEZGİN, Nesim DURSUN, Fatma GÖKMEN YILMAZ

Sait GEZGİN, Nesim DURSUN, Fatma GÖKMEN YILMAZ FARKLI ŞEKİL VE DOZLARDA UYGULANAN TKİ HÜMAS IN EKMEKLİK BUĞDAYIN BAYRAK YAPRAK BESİN ELEMENTİ KONSANTRASYONU, VERİM VE TANE PROTEİN KAPSAMINA ETKİLERİ Sait GEZGİN, Nesim DURSUN, Fatma GÖKMEN YILMAZ Bu

Detaylı

ELMANIN GÜBRELENMESİ

ELMANIN GÜBRELENMESİ Değerli çiftçilerimiz; hiç şüphesiz en doğru gübreleme tavsiyeleri usulüne uygun olarak alınmış toprak ve yaprak örneklerinin tam teşekküllü laboratuarlarda yapılan analiz sonuçlarına göre yapılabilmektedir.

Detaylı

YAPRAĞI YENEN SEBZELERDE GÜBRELEME

YAPRAĞI YENEN SEBZELERDE GÜBRELEME YAPRAĞI YENEN SEBZELERDE GÜBRELEME (MARUL- ISPANAK- LAHANA) İnsan beslenmesinde büyük önemi olan sebzelerin yetiştirme teknikleri, ıslahı ve bitki koruma konularında ülkemizde bilimsel çalışmalar yapılmış

Detaylı

KAYISININ GÜBRELENMESİ

KAYISININ GÜBRELENMESİ Değerli çiftçilerimiz; hiç şüphesiz en doğru gübreleme tavsiyeleri usulüne uygun olarak alınmış toprak ve yaprak örneklerinin tam teşekküllü laboratuarlar da yapılan analiz sonuçlarına göre yapılabilmektedir.

Detaylı

Çiftçi Şartlarında Potasyumlu Gübrelemenin Verim ve Kaliteye Olan Etkisi

Çiftçi Şartlarında Potasyumlu Gübrelemenin Verim ve Kaliteye Olan Etkisi Çiftçi Şartlarında Potasyumlu Gübrelemenin Verim ve Kaliteye Olan Etkisi Âlim Çağlayan 1 Ertan Demoğlu 1 Besinlerin rolü Yeterli bir gübreleme programı sadece bütün besinlerin temel görevleri açık bir

Detaylı

Flue Cured Tütün Çeşidinde Farklı Potasyum Formlarının Kaliteye Etkisi

Flue Cured Tütün Çeşidinde Farklı Potasyum Formlarının Kaliteye Etkisi Flue Cured Tütün Çeşidinde Farklı Potasyum Formlarının Kaliteye Etkisi Mahmut Tepecik 1 M.Eşref İrget 2 ÖZET Düzce ili merkeze bağlı Otluoğlu köyünde çiftçi koşullarında yürütülen bu denemede K un farklı

Detaylı

İÇİNDEKİLER I. BÖLÜM: GÜBRE VE GÜBRELEMENİN TEMEL İLKELERİ...1 1. GÜBRE VE GÜBRELEMENİN TANIMI...3 KAYNAKÇA...6

İÇİNDEKİLER I. BÖLÜM: GÜBRE VE GÜBRELEMENİN TEMEL İLKELERİ...1 1. GÜBRE VE GÜBRELEMENİN TANIMI...3 KAYNAKÇA...6 İÇİNDEKİLER I. BÖLÜM: GÜBRE VE GÜBRELEMENİN TEMEL İLKELERİ...1 1. GÜBRE VE GÜBRELEMENİN TANIMI...3 KAYNAKÇA...6 2. GÜBRE-ÜRÜN İLİŞKİSİ...9 KAYNAKÇA...19 3. GÜBRE-ÇEVRE İLİŞKİSİ...23 3.1. Azotlu Gübrelerin

Detaylı

YARASA VE ÇİFTLİK GÜBRESİNİN BAZI TOPRAK ÖZELLİKLERİ ve BUĞDAY BİTKİSİNİN VERİM PARAMETRELERİ ÜZERİNE ETKİSİ

YARASA VE ÇİFTLİK GÜBRESİNİN BAZI TOPRAK ÖZELLİKLERİ ve BUĞDAY BİTKİSİNİN VERİM PARAMETRELERİ ÜZERİNE ETKİSİ ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ DOKTORA TEZİ YARASA VE ÇİFTLİK GÜBRESİNİN BAZI TOPRAK ÖZELLİKLERİ ve BUĞDAY BİTKİSİNİN VERİM PARAMETRELERİ ÜZERİNE ETKİSİ TARIMSAL YAPILAR VE SULAMA ANABİLİM

Detaylı

Kimyasal Toprak Sorunları ve Toprak Bozunumu-I

Kimyasal Toprak Sorunları ve Toprak Bozunumu-I Kimyasal Toprak Sorunları ve Toprak Bozunumu-I asitleşme-alkalileşme (tuzluluk-alkalilik) ve düşük toprak verimliliği Doç. Dr. Oğuz Can TURGAY ZTO321 Toprak İyileştirme Yöntemleri Toprak Kimyasal Özellikleri

Detaylı

Mantar Kompostu Kullanımının Örtüaltı Domates Yetiştiriciliğinde Bitkinin Potasyum ile Beslenmesi ve Verim Üzerine Etkisi

Mantar Kompostu Kullanımının Örtüaltı Domates Yetiştiriciliğinde Bitkinin Potasyum ile Beslenmesi ve Verim Üzerine Etkisi Mantar Kompostu Kullanımının Örtüaltı Domates Yetiştiriciliğinde Bitkinin Potasyum ile Beslenmesi ve Verim Üzerine Etkisi E Işıl Demirtaş 1 Nuri Arı 1 Ahmet E. Arpacıoğlu 1 Cevdet F. Özkan 1 Harun Kaya

Detaylı

Yetiştirme Ortamlarında Besin Maddesi Durumunun Değerlendirilmesi

Yetiştirme Ortamlarında Besin Maddesi Durumunun Değerlendirilmesi Yetiştirme Ortamlarında Besin Maddesi Durumunun Değerlendirilmesi N, P, K ve Mg un 1:5 ekstraksiyon çözeltisindeki standard değerleri Çok az Az Yeterli Fazla Çok fazla Oldukça fazla N (meq/l)

Detaylı

zeytinist

zeytinist 1 T.C. BALIKESİR ÜNİVERSİTESİ EDREMİT MESLEK YÜKSEKOKULU Zeytincilik ve Zeytin İşleme Teknolojisi Programı Öğr. Gör. Mücahit KIVRAK 0 505 772 44 46 kivrak@gmail.com www.mucahitkivrak.com.tr 2 3 4 Potasyum:

Detaylı

DOMATESİN GÜBRELENMESİ

DOMATESİN GÜBRELENMESİ Değerli çiftçilerimiz; hiç şüphesiz en doğru gübreleme tavsiyeleri usulüne uygun olarak alınmış toprak ve yaprak örneklerinin tam teşekküllü laboratuarlarda gerçekleştirilen analiz sonuçlarına göre yapılabilmektedir.

Detaylı

b) Bitkiye Uygulama Püskürtülerek uygulama (yaprak gübreleri, % 0,2-0,4) Tohuma bulaştırılarak (kaplama) uygulama (% 0,2)

b) Bitkiye Uygulama Püskürtülerek uygulama (yaprak gübreleri, % 0,2-0,4) Tohuma bulaştırılarak (kaplama) uygulama (% 0,2) b) Bitkiye Uygulama Püskürtülerek uygulama (yaprak gübreleri, % 0,2-0,4) Tohuma bulaştırılarak (kaplama) uygulama (% 0,2) 1 2 Püskürterek uygulama Bitkiler gereksinim duydukları besin maddelerinin büyük

Detaylı

Prof. Dr. Nuray Mücellâ Müftüoğlu ÇOMÜ, Ziraat Fakültesi, Toprak Bölümü Çanakkale. Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü Rize

Prof. Dr. Nuray Mücellâ Müftüoğlu ÇOMÜ, Ziraat Fakültesi, Toprak Bölümü Çanakkale. Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü Rize Prof. Dr. Nuray Mücellâ Müftüoğlu ÇOMÜ, Ziraat Fakültesi, Toprak Bölümü Çanakkale Ekrem Yüce Dr. Turgay Turna Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü Rize Ali Kabaoğlu Safiye Pınar Özer Gökhan Tanyel ÇAYKUR Atatürk

Detaylı

ERİĞİN GÜBRELENMESİ. Verim Çağındaki Klasik Erik Bahçesinde Gübreleme. 20 kg iyi yanmış ahır gübresi (veya 4 kg leonardit veya 1 kg hümik asit),

ERİĞİN GÜBRELENMESİ. Verim Çağındaki Klasik Erik Bahçesinde Gübreleme. 20 kg iyi yanmış ahır gübresi (veya 4 kg leonardit veya 1 kg hümik asit), Değerli çiftçilerimiz; hiç şüphesiz en doğru gübreleme tavsiyeleri usulüne uygun olarak alınmış toprak ve yaprak örneklerinin tam teşekküllü laboratuarlarda yapılan analiz sonuçlarına göre yapılabilmektedir.

Detaylı

İNCİRİN TOPRAK İSTEKLERİ VE GÜBRELENMESİ. Yrd. Doç. Dr. Mehmet ZENGİN

İNCİRİN TOPRAK İSTEKLERİ VE GÜBRELENMESİ. Yrd. Doç. Dr. Mehmet ZENGİN İNCİRİN TOPRAK İSTEKLERİ VE GÜBRELENMESİ Yrd. Doç. Dr. Mehmet ZENGİN İncirin iklim İstekleri İncir bir yarı tropik iklim meyvesidir. Dünyanın ılıman iklime sahip bir çok yerinde yetişebilmektedir. İncir

Detaylı

BAZI KÜLTÜR BİTKİLERİNDE KLASİK GÜBRELERE İLAVETEN ÖZEL GÜBRELERİN KULLANILMASI

BAZI KÜLTÜR BİTKİLERİNDE KLASİK GÜBRELERE İLAVETEN ÖZEL GÜBRELERİN KULLANILMASI BAZI KÜLTÜR BİTKİLERİNDE KLASİK GÜBRELERE İLAVETEN ÖZEL GÜBRELERİN KULLANILMASI Değerli çiftçilerimiz; hiç şüphesiz en doğru gübreleme tavsiyeleri usulüne uygun olarak alınmış toprak ve yaprak örneklerinin

Detaylı

TARIMSAL DEĞERLERİ ÖLÇME DENEMELERİ TEKNİK TALİMATI

TARIMSAL DEĞERLERİ ÖLÇME DENEMELERİ TEKNİK TALİMATI T.. TRIM VE KÖYİŞLERİ KNLIĞI KORUM VE KONTROL GENEL MÜÜRLÜĞÜ TOHUMLUK TESİL VE SERTİFİKSYON MERKEZİ MÜÜRLÜĞÜ TRIMSL EĞERLERİ ÖLÇME ENEMELERİ TEKNİK TLİMTI KOLZ (rassica napus oleifera L.) 2001 TRIMSL EĞERLERİ

Detaylı

BİTKİ BESLEME ÜRÜNLERİ KATALOĞU

BİTKİ BESLEME ÜRÜNLERİ KATALOĞU www.kilercioglutarim.com BİTKİ BESLEME ÜRÜNLERİ KATALOĞU İçindekiler 4 6 8 KLR FOSFOR- ÇINKO KLR NITROGEN KLR ZINC 10 12 14 KLR POTASYUM KLR AMINO KLR BOR-ÇINKO 16 18 20 KLR CYTO KLR HUMIK 20-20-20-TE

Detaylı

Türk Tarımı nda verimi ve kaliteyi arttırmak için Yerli organik kaynaklardan üretilen Organomineral gübre Hexaferm in kullanımı

Türk Tarımı nda verimi ve kaliteyi arttırmak için Yerli organik kaynaklardan üretilen Organomineral gübre Hexaferm in kullanımı Türk Tarımı nda verimi ve kaliteyi arttırmak için Yerli organik kaynaklardan üretilen Organomineral gübre Hexaferm in kullanımı Hexaferm, organomineral gübre olarak adlandırılan yeni nesil bir gübre cinsidir.

Detaylı

zeytinist

zeytinist 1 T.C. BALIKESİR ÜNİVERSİTESİ EDREMİT MESLEK YÜKSEKOKULU Zeytincilik ve Zeytin İşleme Teknolojisi Programı Öğr. Gör. Mücahit KIVRAK 0 505 772 44 46 kivrak@gmail.com www.mucahitkivrak.com.tr 2 3 4 KALSİYUM

Detaylı

SERDA TOPRAK TARIM SU İNŞAAT PROJE MİM.MÜH.MÜŞ.SAN. ve TİC. LTD.ŞTİ.

SERDA TOPRAK TARIM SU İNŞAAT PROJE MİM.MÜH.MÜŞ.SAN. ve TİC. LTD.ŞTİ. Doküman No: LS.03 SERDA TOPRAK TARIM SU İNŞAAT PROJE MİM.MÜH.MÜŞ.SAN. ve TİC. LTD.ŞTİ. İlk Yayın Tarihi: 20.10.2014 Revizyon Tarih/No: 12.01.2016/01 Sayfa No 1/4 Güncellenme Tarihi: 12.01.2016 ANALİZ HİZMET

Detaylı

ENDÜSTRİYEL PATATES ÜRETİMİ

ENDÜSTRİYEL PATATES ÜRETİMİ Prof. Dr. Necmi İŞLER M.K.Ü. Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü Antakya/HATAY ENDÜSTRİYEL PATATES ÜRETİMİ Patates, yüksek nişasta içeriğinden dolayı insan beslenmesinde rolü olan karbonhidratların

Detaylı

GÜBRELEMENİN TEMEL İLKELERİ

GÜBRELEMENİN TEMEL İLKELERİ GÜBRELEMENİN TEMEL İLKELERİ Prof. Dr. Nuray Mücellâ MÜFTÜOĞLU Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Ziraat Fakültesi Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Bölümü Çanakkale mucella@comu.edu.tr Gübreler Miktar ve

Detaylı

Gübreleme Zeytin ağacında gübreleme ağacın dikimi ile başlar bunu izleyen yıllarda devam eder. Zeytin ağaçlarının gereksinimi olan gübre miktarını

Gübreleme Zeytin ağacında gübreleme ağacın dikimi ile başlar bunu izleyen yıllarda devam eder. Zeytin ağaçlarının gereksinimi olan gübre miktarını Gübreleme Zeytin ağacında gübreleme ağacın dikimi ile başlar bunu izleyen yıllarda devam eder. Zeytin ağaçlarının gereksinimi olan gübre miktarını belirlemenin en iyi yolu yaprak-toprak analizleridir.

Detaylı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/5) Akreditasyon Kapsamı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/5) Akreditasyon Kapsamı Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/5) T.C. TARIM ve ORMAN BAKANLIĞI Gübre Ve Kaynakları Merkez Araştırma Deney Laboratuvarı Adresi : İstanbul Yolu 5. km. No:32 Yenimahalle 06172 ANKARA/TÜRKİYE Tel :

Detaylı

MACUN MAHALLESİ ERCİYES İŞYERLERİ SİTESİ 197.CADDE NO: 23 MACUNKÖY YENİMAHALLE-ANKARA TLF: FAX: Web: efsus.com.

MACUN MAHALLESİ ERCİYES İŞYERLERİ SİTESİ 197.CADDE NO: 23 MACUNKÖY YENİMAHALLE-ANKARA TLF: FAX: Web: efsus.com. MACUN MAHALLESİ ERCİYES İŞYERLERİ SİTESİ 197.CADDE NO: 23 MACUNKÖY YENİMAHALLE-ANKARA TLF:0312-387 33 33 FAX:0312-387 34 33 Web: efsus.com.tr e-mail:info@efsus.com.tr ÜRÜNLERİMİZ ORGANİK VE ORGANOMİNERAL

Detaylı

Buğday ve Arpa Gübrelemesi

Buğday ve Arpa Gübrelemesi Buğday ve Arpa Gübrelemesi Ülkemizde en geniş üretim alanı bulunan buğday ve arpa çok farklı toprak tiplerinde yetiştiriciliği yapılmaktadır. Toprak ph isteği bakımından hafif asitten kuvvetli alkalin

Detaylı

Elma Ağaçlarında Gübreleme

Elma Ağaçlarında Gübreleme Yayın No: 40 Yayın Tarihi: 15.11.2011 Elma Ağaçlarında Gübreleme Kadir UÇGUN, Hüseyin AKGÜL Lütfen Dikkat!.. Gübreleme, başarılı bir meyvecilik için gerekli uygulamalardan biridir ve yetiştiriciler tarafından

Detaylı

GÜBRE TAVSİYELERİ Gübrelemenin Amacı, - Önce Toprak Analizi - Usulüne Uygun Toprak Örneği Alma

GÜBRE TAVSİYELERİ Gübrelemenin Amacı, - Önce Toprak Analizi - Usulüne Uygun Toprak Örneği Alma GÜBRE TAVSİYELERİ Gübrelemenin Amacı, Toprakta eksikliği tespit edilen bitki besin maddelerini toprağa ilave etmek suretiyle, mümkün olduğu kadar yüksek bir bitkisel üretim ve kaliteli ürün elde etmektir.

Detaylı

Pamukta Muhafaza Islahı

Pamukta Muhafaza Islahı Güven BORZAN DOĞU AKDENİZ GEÇİT KUŞAĞI TARIMSAL ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ MÜDÜRLÜĞÜ Bitkisel üretim; toprak, su,iklim gibi doğal kaynaklar ile kimyasal ve organik gübreler, pestisit, tarım makineleri, tohum

Detaylı

The Effect of Organic and Inorganic Fertilizer on Onion (Allium cepa. var. Valencia) Storage Cultivated in Seedling Growing Method

The Effect of Organic and Inorganic Fertilizer on Onion (Allium cepa. var. Valencia) Storage Cultivated in Seedling Growing Method YYÜ TAR BİL DERG (YYU J AGR SCI) 2011, 21(2): 122-126 Geliş Tarihi (Received): 20.01.2011 Kabul Tarihi (Accepted): 10.04.2011 Araştırma Makalesi/Research Article (Original Paper) Organik ve Mineral Gübrelerin

Detaylı

selenyum durumu Nuray Mücellâ M Cafer TürkmenT rgızistan Toprak Bilimi ve Bitki Besleme BölümüB Çanakkale

selenyum durumu Nuray Mücellâ M Cafer TürkmenT rgızistan Toprak Bilimi ve Bitki Besleme BölümüB Çanakkale Biga (Çanakkale)( ilçesi tarım m alanlarının selenyum durumu Nuray Mücellâ M Müftüoğlu Cafer TürkmenT ÇOMÜ,, Ziraat Fakültesi Toprak Bilimi ve Bitki Besleme BölümüB Çanakkale 1-33 Ekim 2013 Bişkek KırgK

Detaylı

KEMAL BAY OTEL'İN MUZ BAHÇESİNDE EM ( Efektif mikroorganizmalar ) UYGULAMALARI. Elde Edilen Sonuçlar Ve Gözlemler ( 03.09.2004 --04.02.

KEMAL BAY OTEL'İN MUZ BAHÇESİNDE EM ( Efektif mikroorganizmalar ) UYGULAMALARI. Elde Edilen Sonuçlar Ve Gözlemler ( 03.09.2004 --04.02. KEMAL BAY OTEL'İN MUZ BAHÇESİNDE EM ( Efektif mikroorganizmalar ) UYGULAMALARI Elde Edilen Sonuçlar Ve Gözlemler ( 03.09.2004 --04.02.2005 ) Bu Bölgede Naturem'in Akdeniz Bölge Bayii Albi Tarım Ve Hayvancılık

Detaylı

Magnezyum Sülfat. Magnezyum Sülfat nedir?

Magnezyum Sülfat. Magnezyum Sülfat nedir? Magnezyum Sülfat Magnezyum Sülfat nedir? Magnezyum sülfat gübresi (MgSO4 7H 2 O) bitkilerdeki magnezyum eksikliğiniz gidermeye uygun, suda tamamen eriyebilen saf ve kristal bir gübredir. Bünyesinde % 15

Detaylı

YULAF YETİŞTİRİCİLİĞİ

YULAF YETİŞTİRİCİLİĞİ YULAF YETİŞTİRİCİLİĞİ Yulafın Kökeni Yulafın vatanını Decandolle Doğu Avrupa ve Tataristan; Hausknecht ise orta Avrupa olduğunu iddia etmektedir. Meşhur tasnifçi Kornicke ise Güney Avrupa ve Doğu Asya

Detaylı

Nutrient Contents of Runner Plants of Some Strawberry Cultivars Grown Under Open Field and Protected Cultivation Conditions

Nutrient Contents of Runner Plants of Some Strawberry Cultivars Grown Under Open Field and Protected Cultivation Conditions YYÜ TAR BİL DERG (YYU J AGR SCI) 2012, 22 (1):1-6 Geliş Tarihi (Received): 09.03.2011 Kabul Tarihi (Accepted): 10.10.2011 Araştırma Makalesi/Research Article (Original Paper) Örtü Altı ve Açık Arazi Koşullarında

Detaylı

BİTKİ BESİN MADDELERİ (BBM)

BİTKİ BESİN MADDELERİ (BBM) BİTKİ BESİN MADDELERİ (BBM) Toprak Bilgisi Dersi Prof. Dr. Günay Erpul erpul@ankara.edu.tr Işık Enerjisinin Kimyasal Enerjiye Dönüştürülmesi Fotosentez, karbon (C), oksijen (O) ve hidrojen (H) atomlarını

Detaylı

BİTKİ YETİŞTİRİCİLİĞİNDE HUMİK VE FULVİK ASİT KAYNAĞI OLAN TKİ-HUMAS IN KULLANIMI

BİTKİ YETİŞTİRİCİLİĞİNDE HUMİK VE FULVİK ASİT KAYNAĞI OLAN TKİ-HUMAS IN KULLANIMI BİTKİ YETİŞTİRİCİLİĞİNDE HUMİK VE FULVİK ASİT KAYNAĞI OLAN TKİ-HUMAS IN KULLANIMI Prof. Dr. Sait GEZGİN Selçuk Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Bölümü, Konya TKİ HÜMAS, Ülkemizin

Detaylı

ÖZET. Yüksek Lisans Tezi. Đmge Đ. TOKBAY. Adnan Menderes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı

ÖZET. Yüksek Lisans Tezi. Đmge Đ. TOKBAY. Adnan Menderes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı iii ÖZET Yüksek Lisans Tezi AYDIN EKOLOJĐK KOŞULLARINDA FARKLI EKĐM ZAMANI VE SIRA ARALIĞININ ÇEMEN (Trigonella foenum-graecum L.) ĐN VERĐM VE KALĐTE ÖZELLĐKLERĐNE ETKĐSĐ Đmge Đ. TOKBAY Adnan Menderes

Detaylı

Organik. Ekstra Verimli. Bitki & Toprak Dostu

Organik. Ekstra Verimli. Bitki & Toprak Dostu Organik Ekstra Verimli Bitki & Toprak Dostu SOLOMCAN HAKKINDA HAKKIMIZDA Sölomcan Organik Gübre San. Tic. ve Ltd. Şti., 2014 yılında, yeni nesillerin daha sağlıklı üretilen gıdalar ile yetişmesini sağlamak

Detaylı

TARIMSAL DEĞERLERİ ÖLÇME DENEMELERİ TEKNİK TALİMATI

TARIMSAL DEĞERLERİ ÖLÇME DENEMELERİ TEKNİK TALİMATI T.C. TARIM VE KÖYİŞLERİ BAKANLIĞI TARIMSAL ÜRETİM VE GELİŞTİRME GENEL MÜDÜRLÜĞÜ TOHUMLUK TESCİL VE SERTİFİKASYON MERKEZİ MÜDÜRLÜĞÜ TARIMSAL DEĞERLERİ ÖLÇME DENEMELERİ TEKNİK TALİMATI SORGUM (Sorghum spp.)

Detaylı

TOPRAKLARIN KİMYASAL ÖZELLİKLERİ

TOPRAKLARIN KİMYASAL ÖZELLİKLERİ TOPRAKLARIN KİMYASAL ÖZELLİKLERİ Toprakların kimyasal özellikleri denince, genel olarak toprak reaksiyonu = toprak asitliği ve toprağın besin maddeleri bakımından karakteristikleri anlaşılmaktadır. İyon

Detaylı

Hüseyin AKGÜL 1 Kadir UÇGUN 1 Alamettin BAYAV 1 Cevdet Fehmi ÖZKAN 2

Hüseyin AKGÜL 1 Kadir UÇGUN 1 Alamettin BAYAV 1 Cevdet Fehmi ÖZKAN 2 M9 Anacı Üzerine Aşılı Jersey Mac Elma Çeşidinde Farklı Potasyum ının Bazı Makro ve Mikro Besin Elementlerinin Alımına Etkisi (Determination of Different Potassiun Levels on Jersey Mac Apple Variety Grafted

Detaylı

Sunan: Ahmet Börüban Makina Mühendisi, Şirket Müdürü

Sunan: Ahmet Börüban Makina Mühendisi, Şirket Müdürü Sunan: Ahmet Börüban Makina Mühendisi, Şirket Müdürü KARE Mühendislik Çevre Teknolojileri Sanayi ve Tic. A.Ş. A.O.S.B. 23. Cadde no:28 ADANA /TURKEY Tel: +90 322 394 4464 E-mail: ahmet48@yahoo.com Web:www.kareeng.com

Detaylı

TARIM SİSTEMLERİ 3. Nemli Tarım

TARIM SİSTEMLERİ 3. Nemli Tarım NEMLİ TARIM TARIM SİSTEMLERİ 3 Nemli Tarım Nemli Tarım Yağan yağışlarla gelen su, evaporasyon ve transpirasyonla harcanan sudan fazla olur ise böyle yerlere nemli bölgeler denir. Bu bölgelerde uygulanan

Detaylı

KURAK BIR BÖLGEDE BĠR KISIM TOPRAK ÖZELLIKLERININ MEKANSAL DEĞIġKENLIĞI

KURAK BIR BÖLGEDE BĠR KISIM TOPRAK ÖZELLIKLERININ MEKANSAL DEĞIġKENLIĞI KURAK BIR BÖLGEDE BĠR KISIM TOPRAK ÖZELLIKLERININ MEKANSAL DEĞIġKENLIĞI Prof. Dr. HĠKMET GÜNAL Dr. Nurullah ACĠR Ziraat Mühendisi Emre MATUR Ziraat Mühendisi Ahmetcan KILINÇ TOPRAK ÖZELLIKLERININ DEĞIŞKENLIĞI

Detaylı

Neobioplus Nasıl Üretilir?

Neobioplus Nasıl Üretilir? Seperasyon Neobioplus Nasıl Üretilir? NH3, NH4, CH4, H2S Gibi Zararlı Bileşenlerin Giderimi Böcek Yumurta Yabancı Ot Tohum Giderimi Pelet Toz Hayvan Dışkıları Bitkisel Atıklar Anaerobik Ortamda Fermentasyon

Detaylı

- Zn 120. Çinkolu Gübre Çözeltisi. Lignosulfanate UYGULAMA ŞEKLİ VE DOZLARI

- Zn 120. Çinkolu Gübre Çözeltisi. Lignosulfanate UYGULAMA ŞEKLİ VE DOZLARI - Zn 120 Çinkolu Gübre Çözeltisi Suda Çözünür Çinko (Zn) : % 10 1 Lt/5 Lt Lignosulfanate Erken dönem uygulamaları ile meyve büyüklüğünde ve verimde artış sağlar. Nişasta sentezi, artar, azot metabolizması

Detaylı

BUĞDAY (Triticum spp.) Buğdayda Toprak Hazırlığı:

BUĞDAY (Triticum spp.) Buğdayda Toprak Hazırlığı: BUĞDAY (Triticum spp.) Buğdayda Toprak Hazırlığı: Toprak işlemenin sebebi, tohumların uygun çimlenme ve çıkış ortamını hazırlamak; su kaybını en aza indiren, toprağın yapısını en az bozan, erozyonu önemli

Detaylı

KUŞBABA TARIM-VERMISOL ORGANİK SOLUCAN GÜBRESİ DENEMESİ

KUŞBABA TARIM-VERMISOL ORGANİK SOLUCAN GÜBRESİ DENEMESİ KUŞBABA TARIM-VERMISOL ORGANİK SOLUCAN GÜBRESİ DENEMESİ Vermisol Naturel Tarım San. ve Tic. Ltd. Şti. ve Kuşbaba Tarım arasında yapılan görüşmeler sonucunda Kuşbaba Tarımın Antalya Hacıaliler mevkiinde

Detaylı

zeytinist

zeytinist 1 T.C. BALIKESİR ÜNİVERSİTESİ EDREMİT MESLEK YÜKSEKOKULU Zeytincilik ve Zeytin İşleme Teknolojisi Programı Öğr. Gör. Mücahit KIVRAK 0 505 772 44 46 kivrak@gmail.com www.mucahitkivrak.com.tr 2 3 4 Zeytin

Detaylı

YÖNETMELİK. %19,7 N Azot toplam azot olarak ifade edilir. Kalsiyum nitrat(kireç nitratı) eklenmişse maksimum nitrat azotu muhtevası: %2,2

YÖNETMELİK. %19,7 N Azot toplam azot olarak ifade edilir. Kalsiyum nitrat(kireç nitratı) eklenmişse maksimum nitrat azotu muhtevası: %2,2 9 Mart 2012 CUMA Resmî Gazete Sayı : 28228 YÖNETMELİK Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığından: TARIMDA KULLANILAN KĠMYEVĠ GÜBRELERE DAĠR YÖNETMELĠKTE DEĞĠġĠKLĠK YAPILMASINA DAĠR YÖNETMELĠK MADDE 1 18/3/2004

Detaylı

organik gübre

organik gübre www.multiponi.com MultiPoni gübre, standart kimyasal gübrelere kıyasla bitki beslemesini, tabiatın yöntemleriyle gerçekleştirir ve toprak yapısını zenginleştirerek dengeler. Mikroorganizmalar, MultiPoni

Detaylı

Netar 1992 yılın da kurulmuştur. Biyolojik mücadele, tohum, organik ve inorganik gübre konuların da faaliyetlerine devam etmektedir.

Netar 1992 yılın da kurulmuştur. Biyolojik mücadele, tohum, organik ve inorganik gübre konuların da faaliyetlerine devam etmektedir. Netar 1992 yılın da kurulmuştur. Biyolojik mücadele, tohum, organik ve inorganik gübre konuların da faaliyetlerine devam etmektedir. Netar tohum, Netar Gübre ve Netar Biyoteknoloji adı altında faaliyetlerini

Detaylı

ORGANOMİNERAL GÜBRELERİ. Şubat 2014

ORGANOMİNERAL GÜBRELERİ. Şubat 2014 ORGANOMİNERAL GÜBRELERİ Şubat 2014 1 Hexaferm organomineral gübreleri nedir? Hexaferm organomineral gübreleri, organomineral gübre olarak anılan yeni cins bir gübredir. Organomineral gübrelerin özelliği;

Detaylı

Hümik Asit Uygulamalarının Alınabilir Potasyum Üzerine Etkisi

Hümik Asit Uygulamalarının Alınabilir Potasyum Üzerine Etkisi Hümik Asit Uygulamalarının Alınabilir Potasyum Üzerine Etkisi Halil Can Alak 1 Nuray Mücellâ Müftüoğlu 1* 1 ÇOMÜ Ziraat Fakültesi, Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Bölümü, 17020/Çanakkale. * Sorumlu yazar:

Detaylı

Soya Fasulyesi Yetiştiriciliğinde Gübreleme

Soya Fasulyesi Yetiştiriciliğinde Gübreleme Soya Fasulyesi Yetiştiriciliğinde Gübreleme Toprak isteği bakımından iyi havalanabilen pulluk tabanı olmayan (geçirimsiz toprak tabakası), derin yapılı,tınlı,killi tın ve kumlu tın gibi topraklarda iyi

Detaylı

ANTALYA KOŞULLARINDA TURFANDA PATATES (Solanum tuberosum L.) YETİŞTİRİCİLİĞİNDE BAZI ÇEŞİTLERİN VERİM VE VERİM İLE İLGİLİ ÖZELLİKLERİNİN BELİRLENMESİ

ANTALYA KOŞULLARINDA TURFANDA PATATES (Solanum tuberosum L.) YETİŞTİRİCİLİĞİNDE BAZI ÇEŞİTLERİN VERİM VE VERİM İLE İLGİLİ ÖZELLİKLERİNİN BELİRLENMESİ AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ ZİRAAT FAKÜLTESİ DERGİSİ, 2003, 16(1),27-33 ANTALYA KOŞULLARINDA TURFANDA PATATES (Solanum tuberosum L.) YETİŞTİRİCİLİĞİNDE BAZI ÇEŞİTLERİN VERİM VE VERİM İLE İLGİLİ ÖZELLİKLERİNİN

Detaylı

Akdem Tarım. Akdem Tarım. Bitki Besleme Ürünleri. www.akdemtarim.com.tr. Zahireciler Sitesi 3. Cad.

Akdem Tarım. Akdem Tarım. Bitki Besleme Ürünleri. www.akdemtarim.com.tr. Zahireciler Sitesi 3. Cad. Akdem Tarım Zahireciler Sitesi 3. Cad. No : 1 2 17 2 0 0 B i g a Çanakkale - TÜRK YE Tel : +90 286 316 71 62 Fax : +90 286 316 87 73 info@akdemtarim.com.tr www.akdemtarim.com.tr Akdem Tarım Bitki Besleme

Detaylı

Topraktan verime, nesilden nesile...

Topraktan verime, nesilden nesile... Topraktan verime, nesilden nesile... Milli ekonominin temeli tarımdır. Eğer milletimizin büyük çoğunluğu çiftçi olmasaydı, biz bu gün dünya üzerinde olmayacaktık. Milletimiz çiftçidir. Milletin çiftçilikteki

Detaylı

Sürdürülebilir Tarım Yöntemleri Prof.Dr.Emine Olhan Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi

Sürdürülebilir Tarım Yöntemleri Prof.Dr.Emine Olhan Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Sürdürülebilir Tarım Yöntemleri Prof.Dr.Emine Olhan Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi TARIMSAL FAALİYETİN ÇEVRE ÜZERİNE ETKİSİ Toprak işleme (Organik madde miktarında azalma) Sulama (Taban suyu yükselmesi

Detaylı

Değişik Dikim Zamanlarının Farklı Patates (Solanum tuberosum L.) Çeşitlerinde Verim ve Verim Unsurları Üzerine Etkisi

Değişik Dikim Zamanlarının Farklı Patates (Solanum tuberosum L.) Çeşitlerinde Verim ve Verim Unsurları Üzerine Etkisi Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarım Bilimleri Dergisi (J. Agric. Sci.), 2005, 15(1): 1-9 Geliş Tarihi: 24.10.2004 Değişik Dikim Zamanlarının Farklı Patates (Solanum tuberosum L.) inde Verim

Detaylı