SELERE HAZIRLIK 8. SINIF RES

Transkript

1

2 L! SELERE HAZIRLIK 8. SINIF RES! ML! paragraf

3 2 LİSELERE HAZIRLIK RESİMLİ YENİ NESİL SORULARLA PARAGRAF (PREMİER BASKI) EDİTÖR Turgut MEŞE YAZAR Turgut MEŞE Bütün hakları Editör Yayınevi ne aittir. Yayıncının izni olmaksızın kitabın tümünün veya bir kısmının elektronik, mekanik ya da fotokopi yoluyla basımı, çoğaltılması ve dağıtımı yapılamaz. ISBN / TARİH / SERTİFİKA NO KAPAK TASARIMI Editör Yayınevi Tasarım Ekibi SAYFA TASARIMI Editör Yayınevi Dizgi Ekibi BASKI VE CİLT Öz Baran Matbaacılık ANKARA İLETİŞİM İvedik Organize Sanayi Matbaacılar Sitesi 1518 Sok. Mat-Sit İş Merkezi No:2/20 Yenimahalle / ANKARA Tel: Fax:

4 3 İÇİNDEKİLER 1. BÖLÜM PARAGRAF TAMAMLAMA 5 TEST 1 7 TEST BÖLÜM OLUMLU ANLAM SORULARI 91 TEST 1 92 TEST 2 98 TEST BÖLÜM 2. BÖLÜM PARAGRAF OLUŞTURMA 25 TEST 1 27 TEST 2 32 OLUMSUZ ANLAM SORULARI 105 TEST TEST TEST TEST TEST BÖLÜM PARAGRAFTA ÖNCÜLLÜ SORULAR 39 TEST TEST TEST 1 40 TEST BÖLÜM PARÇAYI İKİYE BÖLME BÖLÜM BAŞLIK, KONU, ANA DÜŞÜNCE VE TEST TEST METİNDE SORU 55 TEST 1 57 TEST 2 63 TEST 3 70 TEST BÖLÜM AKIŞI BOZAN CÜMLELER 173 TEST TEST TEST 5 83

5 4 9. BÖLÜM PARAGRAFTA DİL VE ANLATIM 183 TEST TEST TEST BÖLÜM ANLATIM BİÇİMLERİ VE DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI 209 TEST TEST TEST TEST BÖLÜM METİNLERİN KARŞILAŞTIRILMASI 231 TEST BÖLÜM TABLO, GRAFİK VE GÖRSEL OKUMA 243 TEST BÖLÜM SÖZEL MANTIK MUHAKEME, AKIL YÜRÜTME 249 TEST TEST TEST TEST 4 265

6 PARAGRAF TAMAMLAMA BÖLÜM 1 TAKTİ Tamamlayıcı cümle ya da ifade; konuya, ana düşünceye, yardımcı düşüncelere; metnin tamamıyla veya içerisinde, başında ya da sonunda yer alacağı cümleyle/cümlelerle uygunluk göstermelidir. a) Paragrafı Başta Tamamlama: Bu tür sorularda giriş cümlesi konuyu belirginleştirmeli, bazen de ana düşünceyi veren genel yargılı cümleler olmalıdır. Bağımsız cümle niteliğinde olan giriş cümleleri, bağlayıcı ögeler (ama, fakat, oysa, şöyle ki, öyleyse, kısacası...) ile başlamaz. b) Paragrafı Gelişme Bölümünden Tamamlama: Bu şekildeki tamamlamalar paragrafın ortalarında yapılan, çoğu zaman genel yargı içermeyen, bir önceki cümlenin açıklaması, örneklemesi, karşılaştırması gibi durumunda olan unsurlardır. Genellikle bu cümlelerin; diğer cümlelere sıfat, zamir, zarf sözcükleriyle bağlanan veya bağlayan durumda olduğu, bazen de cümlelerde öge ortaklığı bulunduğu unutulmamalıdır. c) Paragrafı Sondan Tamamlama: Bu tamamlama biçimi sonuç cümlesini bulmaya yöneliktir. Yani ya ana düşünce ya da ana düşüncenin daha önce verildiği cümlelerde konunun özeti şeklinde kesin yargı cümlesi olmalıdır. Bu soru tarzları şu şekilde karşımıza çıkar:... parçanın başına / sonuna hangisi getirilebilir/getirilemez?... boş bırakılan yere hangisi getirilmelidir / getirilemez?... parçadaki boşluğu anlam bakımından en uygun biçimde tamamlayan ifade / cümle hangisinde verilmiştir?... parça düşüncenin akışına göre aşağıdakilerden hangisi ile sürdürülebilir / sürdürülemez?... parça düşüncenin akışına göre aşağıdakilerden hangisi ile tamamlanabilir / tamamlanamaz?... parçadaki numaralandırılmış yerlerin hangisine düşüncenin akışına göre... cümlesi getirilebilir / getirilemez? PRATİ 1. Bütün edebiyat, özünde mektuptur demek hiç zor değil. Kutsal metinlerin, düşün yapıtlarının, mitolojilerin, yani tarih içinde klasik dil ve yazın ürünlerinin çoğunun biçimi olmuştur mektup. Modern, postmodern romanlar da yazılmıştır mektup biçiminde. Bundan sonra da mektup bir form olarak edebiyatın hep içinde kalacaktır kuşkusuz. Eli kalem tutan herkes mektup yazmıştır, yazıyor. Peki, mektup nerede, nasıl edebiyatın alanına girer? Benim yanıtım çok basit: İçeriği ne olursa olsun, bir mektubu, yazışmayı edebiyat katına çıkaran, yazanın yazar olmasıdır. Öyleyse Anlam akışına göre bu parçanın sonuna aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) edebi ölçütlere uygun olmayan bir yazıya mektup diyemeyiz. B) yazın türlerinin mektup tarzında yazılması çok eskilere dayanır. C) mektubun niteliğini belirleyen asıl etken, yazılış amacıdır. D) gerçek bir yazarın mektubu da bir yapıt değeri taşır. Çözüm Parçanın sonundaki öyleyse sözcüğü, bu parçanın sonuna gelecek cümlenin öyleyse den önceki düşünceyi destekleyecek bir cümle olması gerektiğini gösteriyor. İçeriği ne olursa olsun, bir mektubu, yazışmayı edebiyat katına çıkaran, yazanın yazar olmasıdır. cümlesine anlam olarak en yakın seçenek olan gerçek bir yazarın mektubu da bir yapıt değeri taşır. ifadesi, parçanın son cümlesi olmaya uygundur. Doğru cevap D seçeneğidir.

7 6 PARAGRAF TAMAMLAMA Oysa, nerede olursanız olun, işin başındasınız henüz! Evreni ve kendinizi henüz bulmaya başlıyorsunuz. Duyarlı birkaç kişiyle birlikte olduğunuzda hiç düşleyemediğiniz duygulara ve algılama yetisi gibi sizde hep var olan ama daha önce hiç açığa çıkmamış olağanüstü yetilere sahip olduğunuzu fark edersiniz. Ama bu yetilerin geliştirilmesi gerekir. Büyüsel bir şey değildir bu, bunları öğrenmek ve geliştirmek zorundasınız. Ama bilgisiz ve sınırlı dünyamızda her şeyin bu kadar olduğunu sanıyoruz. Bu paragrafın başına aşağıdakilerden hangisi getirilebilir? A) Algılama düzeyi insandan insana değişiklik gösterir. B) Gerçek olarak algıladıklarınızın her şeyi kapsadığına inanıyorsunuz. C) Dünyayı ve kendimizi tanımak için çok çaba göstermeliyiz. D) İnsanoğlunda bulunan yetiler, duyarlı insanlar yanında ortaya çıkar. Çözüm Parçanın başındaki boşluktan sonra gelen Oysa, nerede olursanız olun, işin başındasınız henüz! cümlesiyle, metnin sonunda yer alan Ama bilgisiz ve sınırlı dünyamızda her şeyin bu kadar olduğunu sanıyoruz. cümlesine göre parçanın başına B seçeneğindeki Gerçek olarak algıladıklarımızın her şeyi kapsadığına inanıyoruz. yargısı getirilmelidir. Bu yargı parçanın geneline vurgu yapmış ve parçanın devamında verilmek istenen mesaja girişi sağlamıştır. Ayrıca ikinci cümlede yüklemin çekimlendiği şahıs da sorunun ipucu niteliğindedir. Doğru cevap B seçeneğidir. 3. Mezopotamya kültürü Akkadların bölgede zayıflaması, yerlerine yerleşen Gutilerin ülkeden sürülüşünden sonra, Sümerlerin Mezopotamya ya egemen olmalarıyla.. başlar. Yani Mezopotamya kültürü, eski Guti ve Akkad kültürünün dayanır. Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangileri sırasıyla getirilmelidir? A) gelişmeye - zayıflamasına B) çökmeye - buluşlarına C) ilerlemeye - buluşlarına D) göçmeye güçsüzleşmesine Çözüm Parçada Mezopotamya bölgesinde gelişme gösteren Mezopotamya kültürü ele alınmış ve bu kültürün hangi medeniyetlerin zayıflığı ile geliştiği üzerinde durulmuştur. İlk cümlede bu kültürün gelişimi üzerinde durulduğundan olumsuz bir yargı olan çökmeye ve göçmeye ifadeleri seçenekler arasından elenir. İkinci cümlede de birinci cümleden bir çıkarım yapılmış ve kültürün gelişiminde etkili olan durumlar ifade edilmiştir. İlk cümlede yer alan zayıflaması ifadesi de göz önünde bulundurulursa ikinci boşluğa zayıflamasına ifadesinin geleceği sonucuna ulaşılır. Bu durumda boş bırakılan yerlere sırasıyla gelişmeye ve zayıflamasına ifadeleri getirilmelidir. Doğru cevap A seçeneğidir.

8 PARAGRAF TAMAMLAMA 7 TEST yüzyılın en büyük bilim insanı kabul edilen, dünya tarihini değiştiren Albert Einstein, vefatının 64'üncü yılında anılıyor Almanya'da dünyaya geldi yaşında geçirdiği iç kanama sonucu hayata veda etti Almanya'dan ayrıldı. Fransa'ya geçti. "College de France" de hocalık yaptı Bilim insanı olarak tanınmaya başladı Başka bir yıldızın ışığının güneş tarafından kırılacağını tahmin etti Nobel Fizik Ödülüne layık görüldü. Boş bırakılan yere görselin anlam bütünlüğünün sağlanması için aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) E=mc 2 denklemi onun bilim adamları arasında iyice yükselmesini sağladı. B) Zürih Üniversitesi Fizik bölümünü bitirdi. C) Yaptığı bu tahminle uluslararası basında ün yaptı. D) İkinci bir bilim ödülüne layık görüldü.

9 8 2. Kitapta ağırlıklı olarak şiir üzerine yazılan denemeler yer alıyor. Yazar; Behçet Necatigil den Melih Cevdet Anday a, Nazım Hikmet ten Edip Cansever e, Fazıl Hüsnü Dağlarca ya modern Türk şiiri üzerine, yapıt odaklı eleştirel düşünceler üretiyor. Bunun yanında sanatın kültürel ve toplumsal etmenlerle ilişkisini sorguluyor. Okura yeni ve farklı bakış açıları sunması bakımından son derece önemli bir çalışma bu. Ancak... Bu metin mantık akışına göre aşağıdakilerden hangisiyle tamamlanmalıdır? A) bu çalışmanın hak ettiği ilgiyi bulduğunu söylemek mümkün değil. B) Türk şiirini eleştirel düşüncelerle bir yere vardırmak zor. C) kitap en çok satanlar listesinin başında geliyor. D) farklı bakışlar edebiyatı ilerletmekten çok geriye götürür. PARAGRAF TAMAMLAMA 4 ve 5. soruları aşağıda verilenlere göre cevaplayınız. Huzur Sokağı Ha, bakın eski günlerin...i... olursak iş değişir. Onlar, komşularımızla üst üste değil, yan yana oturduğumuz günlerdi. Evlerimizin kesişen noktaları vardı o zamanlar. Küçük, daracık pencerelerimiz birbirine bakardı. Annelerimiz oradan başını uzatır, sonu gelmez sohbetlere koyulurlardı. Evlerimizin şirin, yemyeşil avluları olurdu. Kapımızın önünden akıp geçen su, komşumuzun avlusunu sulardı ve komşu çocuklarıyla,...ii Bu metinde, boş bırakılan I numaralı yere aşağıdaki deyimlerden hangisi getirilirse anlam bütünlüğü sağlanmış olur? A) kapısına dayanacak Etnografik Eser: Çingene Kızı Bir bilim dalı olan etnografya, insan topluluklarının meydana getirdiği maddi kültürleri... Giyim, süs eşyası, ev aletleri, yapı maddeleri, bir yayık ya da bir beşik etnografik malzemedir. Bir topluma veya bir yöreye ait etnografik eserler genellikle etnografya müzelerinde... Etnografik eserler malzeme ve tekniğiyle, fiziksel görüntüsüyle sanatsal özellikler taşır. Kültürümüze ışık tutacak bu eserleri değerlendirmek için sanat tarihi ve etnografya bilim dalları birlikte çalışır. Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangisi sırasıyla getirilmelidir? A) araştırır - sergilenir B) sorgular - oynanır C) benimser - sunulur D) inceler belirlenir B) kapısında kalacak C) kapısını aralayacak D) kapısını kapatacak 5. Bu metinde, boş bırakılan II numaralı yere aşağıdakilerden hangisi getirilirse anlam bütünlüğü sağlanmış olur? A) ayaklarımız aynı suda ıslanırdı mevsimler boyu. B) bu sulara çare bulmaya çalışırdık. C) bir gün bu sulardan kurtulacağımızı düşünürdük. D) bu yoksulluktan bir gün kurtulacağımıza inanırdık.

10 PARAGRAF TAMAMLAMA 9 6. Dinleyici olarak katıldığım duruşmalardan birinde, yağma sırasında mağazadan yedi palto çalmakla suçlanan bir adam yargılanıyordu. Delil olarak zanlının olaylar sırasında çekilmiş bir fotoğrafı gösteriliyordu... Çünkü, yedi paltoyu da üstüne giyivermişti. Yukarıdaki metinde boşluğu anlam bakımından en uygun biçimde tamamlayan seçenek aşağıdakilerden hangisidir? A) Bu fotoğrafı nereden, nasıl çektiklerine bir türlü akıl erdirememiştim. B) Fotoğraftan, gösterişli cüssesinin altında sönük bir kişilik barındırdığı anlaşılıyordu. C) Fotoğraf onun suçunu kanıtlamasa da zavallılığını ortaya koyuyordu. D) Sivrisinek kadar zayıf olan bu adamcağız, fotoğrafta bir dev gibi iri yarı görünüyordu. 8. Bazı şairler şiiri kafiyeden ve kurallardan kurtararak tabiileştirmek ve basitleştirmek, bunun için de bilinçaltına açılmak ve ondaki saflığı, çocuksuluğu, tabiiliği yakalamak gerektiğini düşünmüşlerdir. Bunu Orhan Veli nin çok iyi uyguladığını şu şiirinde görebiliriz.... Orhan Veli Bu metinde boş bırakılan yere anlam akışına göre aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) Gönlümü çekse de yârin hayali Aşmaya kudretim yetmez cibali Yolcuyum bir kuru yaprak misali Rüzgârın önüne katılmışım ben B) Güzel kız, sen küçüklüğümde; Bahçemizdeki erik ağacının En yüksek dalına kurduğum Öksenin üstünde dolaşan Saka kuşu kadar Sevimli değilsin. C) Yağız atlar kişnedi, meşin kırbaç şakladı, Bir dakika araba yerinde durakladı. Neden sonra sarsıldı altımda demir yaylar, Gözlerimin önünden geçti kervansaraylar. 7. Yazının bulunuşundan önceki şiirler toplumun... ürünleridir. Çünkü bireyler arasında... belirmemiştir hâlâ. Ancak şiir yazının bulunuşundan sonra ortaklaşa üretilen ürün olmaktan çıkar,... bir boyut kazanır. Bu parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) duygusal - akıl - nesnel B) saf - ayrılma - bireysel C) ortak - ayrışma - ferdi D) bilinmeyen - kopma - hissi Sümerlere Ait İlk Aşk Şiiri D) O kadar dolu ki toprağın şanla, Bir değil, sanki bin vatan gibisin. Yüce dağlarına çöken dumanla Göklerde yazılı destan gibisin. 9. Öğretmen: Geri dönüşümü destekliyor musunuz? Öğrenci: Geri dönüşüm ne işe yarar ki öğretmenim? Ben desteklemiyorum. Öğretmen:... Bu diyalogda boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilirse öğrencinin tutumunun, çevre üzerindeki olumsuz etkisi vurgulanmış olur? A) Geri dönüştürülen ürün, tasarruflu yaşantıyı ön plana çıkarır. B) Geri dönüştürülen her malzeme ekonomiye katkı sağlar. C) Geri dönüşüm konusundaki hassasiyet israftan kaçınmamızı sağlar. D) Geri dönüştürülmeyen her ürün, doğal kaynakların yok olmasına zemin hazırlar.

11 PARAGRAF TAMAMLAMA 11 ve 12. soruları aşağıda verilenlere göre cevaplayınız.... Ekonomik ve kültür seviyesi yüksek olan ailelerde gençler, yetenek ve ilgileri doğrultusunda destek görmektedirler. Ekonomik ve kültürel olanakları uygun olmayan ailelerde gençler, kısa zamanda büyük kazançlar getirecek veya kendilerine itibar sağlayacak moda mesleklere yönelmektedirler. Mesleğin babadan çocuğa geçmesi şeklinde devam eden ailelerde ise... Kâinatta canlı-cansız her şeyin bir vazifesi vardır. Adları, hızları, etkileri, yönleri farklı olsa da rüzgârların hepsi aynı dili konuşuyor. Kimi zaman havayı temizler, kimi zaman tozu toprağı yatıştırır, kimi zaman serinletir, kimi zaman yıkar geçer, kimi zaman da bir peygamber elinde mucize oluverir. İşte bunlardan biridir lodos. Lodos güneyin hırçın ve... rüzgârı. Adını çok duyduğumuz, en aşina olduğumuz deli rüzgâr. Ülkemize güneybatıdan esen bu rüzgâr en çok Marmara, Ege ve Akdeniz in doğusunda etkilidir. Geldiği yerin iklim özelliklerini de beraberinde getiren lodos; sıcaklık, nem, basınç vb. hava olaylarının yanı sıra her şeyle alakadar olan insan faaliyetlerinin ve... değişmesine etki etmektedir. Kirli bulutların dağılmasını ve havanın temizlenmesini sağlayan lodos, hemen akabinde yağmur yüklü bulutlardan inen bereketli damlaların da habercisi olduğundan insanların yüzünü güldürür. Buna karşın çok şiddetli esmesiyle de ağaçların devrilmesine, çatıların uçmasına, hava ve deniz trafiğinin aksamasına, sobalı evlerde karbonmonoksit zehirlenmelerine vb. felaketlere de yol açmaktadır. 11. Bu parçanın sonuna düşüncenin akışına göre aşağıdakilerden hangisi getirilebilir? A) en önemli amaç gençlerin rahat etmesidir. B) amaç gençlerin eğitim masraflarının karşılanmasıdır. C) gençler, meslek seçimi konusunda serbest bırakılmıştır. D) gençlerin önceden belirlenmiş tek bir seçenekleri vardır. Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangisi sırayla getirilmelidir? A) huysuz çehresinin B) kaprisli davranışlarının C) bencil hareketlerinin D) cimri yaşamlarının 12. Bu parçanın başına düşüncenin akışına göre aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) Meslek seçiminde gençler özgürdür. B) İnsanlar genç yaşlarda sadece yeteneklerine göre meslek seçerler. C) Gencin meslek seçiminde ailenin çok büyük etkisi vardır. D) Meslek seçimi hayattaki en büyük dönüm noktasıdır.

12 PARAGRAF TAMAMLAMA KOYUN VEBASI NEDİR? PPR virüsü, ilk kez 1942 yılında Batı Afrika'da bulundu. Günümüzde hastalık, Kuzey Afrika ülkeleri, Arap yarımadası, Türkiye dahil hemen tüm Orta Doğu ülkeleri, Hindistan ve Güneydoğu Asya'da görülmektedir. Türkiye sınırına yakın bir noktada bulunan Bulgaristan'ın Balyorovo kasabasında koyun vebası olarak da bilinen PPR virüsüne rastlandı. Bulgar makamlara göre bu virüs, bölgedeki hayvan sürülerinin %90'ını öldürebilecek seviyede. Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Türkiye'de hastalık riskinin olmadığını açıkladı. Zira hastalık hayvanları 10 gün içinde öldürüyor. Yönetmeliklere göre Türkiye'ye giren her hayvan 21 gün karantina'da kalmak zorunda gün süren bir olgunlaşmadan sonra çok şiddetli olabilen göz ve burun akıntıları ortaya çıkar. Hayvan güçlükle soluk alır. Koyun vebasına yakalanan hayvan 6-10 gün içinde ölür. TEDAVİSİ VAR MI? Bir tedavisi olmamakla birlikte virüsün yayılmasını engellemek PPR virüsü için geliştirilen aşı ile mümkündür. Görselde boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) Tedavi için neler uygulanır? B) Hastalığın ağır geçmesini önlemek mümkün müdür? C) Hastalığın vücuda verdiği zararlar kalıcı mıdır? D) Hastalığın seyri nasıldır? diye acı bir söz vardır. Atalarımız da Düşenin dostu olmaz. demişler. En kara günümüzde üzüntülerimizi paylaşabilen kimse, bu tür sözlerin çok ötesinde kalır. İnsanların birbiri üzerine basıp geçerek yükselmeye kalktıkları, kişisel çıkarların yarıştığı günümüzde bile gerçek dostlara rastlanabiliyor. Bunu senin için yaptım. demeden yapıyor içtenlikle; yaptığını başımıza kakmıyor. Bu davranış soluk alır gibi, güneşlenir gibi, yaşama yeniden doğar gibi, kendiliğinden bir olgu; öylesine sade, öylesine içten, öylesine güzel Bu parçanın başına düşüncenin akışına göre aşağıdaki cümlelerden hangisi getirilmelidir? A) Dost ağlatır, düşman güldürür. B) Felaketiniz, dostlarınızı sizden uzaklaştırır. C) Dostluk, bu dünyadaki en güzel şeydir. D) Dostlarınızı seçerken dikkatli olmalısınız.

13 PARAGRAF TAMAMLAMA 17. Son yıllarda artan pil kullanımı, insan sağlığı ve çevre için potansiyel tehlike oluşturmaktadır. Dolayısıyla kullanılmış pillerin, tehlike oluşturmaması için ayrı atık kutularında... gerekmektedir. Ayrıca pillerdeki tehlikelerin ve zararlı metallerin azaltılması zaruri bir konudur. Çevre duyarlılığı olan ülkelerde piller... alınır ve böylece bu pillerin çevreye zarar vermesi engellenir. Bu paragrafta boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangileri sırasıyla getirilmelidir? Babam İstanbul un Anadolu Yakası doğumluydu. Benim şairlikte ilk öğretmenimdi, diyebilirim. Dedemle beraber, Anadolu insanının bitmez tükenmez acılarına yakından tanık olmuştu. Anadolu halkının dilini, düşüncesini, hayat gerçeklerini iyice... ve onları her yönüyle benimsemişti. Günlük konuşmalarında halktan kopuk değildi ama dil bilgisi konusunda yetersiz kalıyordu bence. A) dışarı atılması - erkenden B) bir araya getirilmesi - satılarak C) toplanması - geri dönüşüme D) dışarı atılması - fabrikalara Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) gözden çıkarmıştı B) göze almıştı C) içine sindirmişti D) diline dolamıştı 16. Büyük bir yapıtı yetişkinlik çağında ilk kez okuma olağanüstü bir keyif verir insana. Daha keyifli mi yoksa daha az keyifli mi olduğunu söylemek olanaksız da olsa, insanın gençliğinde okumasından çok farklı bir keyiftir bu. Gençlikte her deneyim gibi, okuma da bambaşka bir tat ve bambaşka bir anlamla donanır. Olgunluk çağında ise... Bu parçanın akışına göre parçanın sonuna aşağıdakilerden hangisinin getirilmesi daha uygundur? A) esere bu farklı anlamı veren gençlikte okunmasıdır. B) okunan bir yapıtta birçok ayrıntı, düzey ve anlamın farkına varılır. C) bir eserle ilk kez tanışmanın heyecanı yaşanır. D) gençlikteki her şey gibi okuma da insana ayrı bir dünyanın kapısını açar. 18. Yapay zekânın el atacağı meslekler arasında insana özgü yaratıcılık gerektiren işlerin son sıralarda yer alacağını..., son gelişmeler ışığında bu düşünceyi bir kez daha gözden geçirmekte fayda var. Japonya da yapay zekânın yardımcı yazarlığını üstlendiği Bilgisayarın Roman Yazdığı Gün isimli çalışma, ulusal edebiyat ödüllerinde ilk elemeleri geçmeyi başarmış. Bu iş için özel olarak kurgulanan yapay zekânın romanı yazabilmesi için geliştiriciler sadece kelime setini vererek genel kuralları tanımlamış, kalanını bilgisayar kendi başına gerçekleştirmiş. Gerçi büyük ödülü kazanamamış ama yapay zekânın eleme aşamasını geçecek olgunlukta bir eser ortaya koyması bile büyük başarı. İşler böyle giderse 5-10 yıl içinde bu köşeyi gerçek biri mi yazıyor ondan bile emin olamayacaksınız. Ben de sahilde ayaklarımı uzatmış çayımı yudumlarken, bilgisayarın hakkında makale yazmasını istediğim konuları belirlemekle... Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangisi sırasıyla getirilmelidir? A) aklınızdan geçiriyorsanız oynayacağım B) düşünüyorsanız meşgul olacağım C) ilgileniyorsanız ilgileneceğim D) tasarlıyorsanız oyalanacağım

14 PARAGRAF TAMAMLAMA Araştırmacı: ŗŗ MOL... Yazar: Ödüller elbette pek yararlıdır. En azından bir eleştirme görevi görürler. Başka yararları da vardır. Bunları saymak, bilineni tekrarlamak olur. Ne var ki edebiyat ödülleri bizde istenen ortamı bulamadı, iyi oldukları söylenemeyecek amaçlarla baltalandı ve yarardan çok zarar verdi. Bu diyalogda boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) Bizdeki ödüllerin geçmişi ile ilgili ne söyleyebilirsiniz? B) Ödül kazanmış bir yazar olarak ödüller hakkında ne düşünüyorsunuz? C) Eleştiri amaçlı verilen edebiyat ödüllerini yararlı buluyor musunuz? D) Yararlı ödüller arasında edebiyat ödüllerinin yeri nedir? 20. Bir şeyin imkânsız olduğuna inanırsanız, aklınız bunun neden imkânsız olduğunu ispatlamak üzere çalışmaya başlar. Bir şeyi yapabileceğinize gerçekten inanırsanız, aklınız bu sefer de yapmak istediğiniz şey için çözüm üretmeye başlar. Kısacası... Bu parçanın konusu dikkate alındığında, noktalı alana aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) doğru olarak benimsediğiniz şeyin aklınıza yön verdiğini unutmayın. B) düşünmenin de bir eğitim gerektirdiğini benimseyin. C) hayallerinizi birçok kez düşündükten sonra gerçekleştirin. D) nasıl düşünmeniz gerektiğini önemseyin. KIZ KULESI EFSANESI Kızkulesi Adası, Kubadabad Saltanat Kentinin haremliğiymiş. Adada çevresi sularla çevrili bir kale ile birbirinden güzel köşklerin ortasında yüksek bir kule varmış. İşte bu kalede sultanın güzeller güzeli biricik kızı yaşarmış. Sultan, düşünde (başka bir rivayete göre falında) sevgili kızının yılan sokması sonucu öleceğini görmüş. Yaptırdığı kaleye ve içindeki kuleye kızını bunun için kapatmış. Öyle ki kuleye yılan girmesin diye beton borularla Anasmaslar dan Adaya su ve süt akıtılmış. (Anılan iki sıra beton boruların kalıntıları günümüze kadar gelmiştir.) Böylece yıllar yılları kovalamış ve günlerden bir gün güzel Sultan ateşlere düşüp hastalanmış. Ülkenin en ünlü hekimleri zor bulmuşlar devasını. Sevgili Sultan yeniden sağlığına, mutluluğuna kavuşmuş. İyileşmesini kutlamak için armağanlar yağmaya başlamış kuleye. Yaşlı bir köylü kadında bir sepet üzüm getirmiş. Meğer üzümlerin içinde bir küçük yılan varmış. Yılan o gece uykuya dalan güzel sultanı sokup öldürmüş.

15 14 TEST 2 1 ve 2. soruları aşağıda verilenlere göre cevaplayınız.... Çocukluk, gençlik ve yaşlılık döneminde de yaşamımızda yer alır. Daha doğrusu yeme, içme, soluma gibi yaşamsal bir edim niteliğini kazanır. Onu öğrenmese de sürüp gider. Öyle ki çocukluk çağında okuduğumuz bir kitabı yetişkinlik döneminde okuduğumuzda ondan alacağımız tat, ilk okuduğumuzdan farklıdır. Çünkü 1. Dil ve düşünce bütünlüğüne göre bu parçanın son cümlesi aşağıdakilerin hangisiyle sürdürülebilir? PARAGRAF TAMAMLAMA 4. Oğulcuğum, Yazdığın doğrudur, ben gittikçe Türkçeleşiyorum. Bu ister istemez oluyor. Kendi dilimle konuşmak bana hoş geliyor. Eskiden konuşmamız yazmamızdan daha Türkçe idi. Yazarken yarı Arapça yarı Farsça yazıyorduk. Şimdi yazı dilimizin yanında konuşma dilimiz daha yabancı kaldı... Verilen paragraf anlam bütünlüğü dikkate alındığında aşağıdakilerden hangisiyle devam etmelidir? A) Bir yabancı hayranlığıdır gidiyor. B) Daha anlaşılmaz yazıyor, daha anlaşılmaz konuşuyoruz. C) Bir sadeleşme isteğidir gidiyor. D) Daha Türkçe yazıyor, daha karışık konuşuyoruz. A) okumanın yaşamımızda yeri yaşla sınırlı değildir. B) okuma yaşa göre değişen bir eylem değildir. C) yaşamın akışı içinde hem okuma yöntemimiz hem kişiliğimiz değişmiştir. D) okumayı öğrenmek sanatların en gücüdür Parçanın başına düşüncenin akışına göre aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) Okuma, yaşamımızın belirli bir aşamasında başlayıp biten bir etkinlik değildir. B) Hayatımızın her aşamasında okuma önemlidir. C) İhtiyaçlar sıralamasında sonlarda olan okumaya biraz daha önem vermeliyiz. D) Yaşamsal bir öneme sahip olmasa da okuma, hayatımızın bir döneminde yer alır. 3. Zaman zaman kaygı çukuruna düşeriz, içimiz yanar, yüreğimiz burkulur, rahatımız kaçar, huzurumuz uçar gider. Ama çukura çakılıp kalmayız. Çukurun devamlı sakinlerinden olmayız. Çukur bir tünele dönüşür... Paragraf aşağıdaki cümlelerden hangisiyle tamamlanmalıdır? A) ve ilelebet orda kalırız. B) umut ışığı yanar, çıkar gideriz. C) biz de o tünelde saplanıp kalırız. D) tünelin de çıkışı yoktur. İnsan, mutluluğu bir cümle ile tanımlayamaz. Bir ruh hâlidir mutluluk. Çocukluğumda sık sık mutlu oldum. Yüzerken, ata binerken, kitap okurken sonsuz mutluluklar tattım. Bunlar yalnızca size bağlı, çok kolay mutluluklardır. Fakat mutluluğumuz başka birine bağlıysa, işin içine biraz kuşku, biraz kaygı karışır ve... Düşüncenin akışına göre bu paragrafın son cümlesi aşağıdakilerden hangisiyle tamamlanabilir? A) coşku dolu bir sevinç kaplar içimi. B) mutluluğumuzun ne kadar süreceğini merak eder, endişeleniriz. C) her şeyden uzaklaşırız, insanları düşman olarak görürüz. D) mutluluğumuzu başka insanlarla paylaşmak isteriz.

16 PARAGRAF TAMAMLAMA 15 6 ve 7. soruları aşağıda verilenlere göre cevaplayınız.... Eleştirmen hem yazarın hem okuyucunun akıl hocasıdır. Yazarlara şu yol iyidir, şu yol tehlikelidir diye yol gösterir. Okuyucuya, şu kitabı okuyun, faydalıdır; seyirciye, şu oyunu seyredin, zevklidir, der. Daha çok yaşayanlarla ilgilenir. Görevi, çağdaşlarına kılavuzluk etmek, çıkan sayısız eser hakkında ilk ayıklamayı yapmaktır. Geniş veya dar görüşlü, yumuşak veya sert olması önemli değildir Kuvvetini realiteden almayan roman boş bir gevezelikten başka bir anlam taşımaz. Roman, hayatı kendine konu edinmeli; insanı bütün olarak yakalamalıdır. En büyük romanlar, insan ruhunun gizli kalan sırlarını en çok açığa vurabilmiş olanlar arasındadır. Bu parçanın başına getirilebilecek en uygun giriş cümlesi aşağıdakilerden hangisidir? A) İnsan, belirli bir yaştan önce, tam anlamıyla romancı olamaz. B) Romancının ilk görevi, kişiliğini yitirmemesi, sınırlarını bilmesidir. C) Roman yazarının amacı, gerçekleri yansıtmak olmalıdır. D) Romancı, dilediğini anlatmakta özgürdür Bu parçanın başına düşüncenin akışına göre aşağıdakilerden hangisi getirilebilir? A) Eleştirmen, yazara değil, yapıta odaklı olmalıdır. B) Eleştirinin amacı, insanları ve olayları etkilemektir. C) Eleştiri, yaşayan edebiyatın omurgasıdır. D) Eleştirmen, okurun ve yazarın düşüncelerini dikkate almalıdır. Tarlamızı, bahçemizi olduğu gibi bırakmıyoruz; sürüyoruz, gübreliyoruz, suluyoruz. Bunları yapmazsak toprağımız yozlaşır, bahçemizi ayrık otları kaplar, ağaçlara zararlılar üşüşür, dallar kurur. Bunun içindir ki doğaya el uzatıyor, istediğimiz biçimi vererek ondan yararlanmaya çalışıyoruz. Dile de tıpkı doğaya yaptığımız gibi el uzatmalıyız Parçanın sonuna getirilebilecek en uygun cümle aşağıdakilerden hangisidir? A) İleri görüşlü olması şarttır. B) Tercihlerini bazen açıkça söyler, bazen hissettirir. C) Kendisini sanatçı, sanatsever ve okurlara sevdirmesi önemlidir. D) Önemli olan sanata olan ilgisidir. Bu parçanın sonuna düşüncenin akışına göre aşağıdakilerden hangisi getirilemez? A) Çünkü dil de insanoğlunun hizmetinde canlı bir varlıktır. B) Dilin gelişimini engelleyen pürüzleri yok etmeliyiz. C) Dilimizi işleyip zengin, güçlü bir dil yapmalıyız. D) Çünkü dil, onu kullananların bilinçlenmesine hiç aldırış etmez.

17 16 PARAGRAF TAMAMLAMA 10. Okuldan eve dönüyordum. Canım çok sıkkındı. Biri ile konuşmaya çok ihtiyacım vardı. Evde kimse yoktu. Ben de dışarıya çıktım. Parka gidip salıncakta sallanırsam kötü düşüncelerimden kurtulabilirdim. Hiç kimse yoktu. Kendi kendime sallanmaya başladım. O kadar sessizdi ki etraf biraz da korktum ama sallanmaya devam ettim.... Görselin bütünü dikkate alınırsa boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisinin getirilmesi uygun olur? A) Bugünlük bu kadar yeter. B) Çok sıkıldım. C) Artık istemiyorum! D) Hey sen de kimsin!

18 PARAGRAF TAMAMLAMA Ben çok kitap okurum. Okurken hayallere dalıp gitmek, yazarın macerasını yaşamak ya da fakir bir kızın hayatında yer almak, çok hoşuma gider. Bambaşka bir ben olurum sanki. Gönlüm kitaptadır artık. Başka bir şey bilmem. Sanki bir başka yaşam ile değişirim hayatımı. Yaşım birden elli olmuştur veya on sekiz. Yazar olmuşumdur. Ben kaybolmuşumdur Amazon'da. Robinson değil, ben düşmüşümdür ıssız adaya. Dedim ya,... Bu parça düşüncenin akışına göre aşağıdakilerden hangisiyle en uygun biçimde tamamlanabilir? A) kitap okurken o âlemi yaşarım ben. B) kitap okumak, bana dertlerimi unutturur. C) kitap okurken çevremde olup biteni fark etmem. D) kitaplar, insanları hep doğrulara yöneltmiştir tiyatroya giden herkesin tiyatrodan anladığı, şiir üzerine konuşan herkesin de şiirden anladığı söylenemez. Hatta eleştirmenler arasında ki bunlardan pek çoğu şiirle işe başlamış, en düşük ölçüde başarıya ulaşamadıklarından vazgeçmiştir - sanattan ortalama ölçüler içinde anlayan kaç kişi vardır? Düşüncenin akışına göre bu parçanın başına aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) Sanattan anlayandan çok anlamayanın olması olağan bir durumdur. B) Ülkemizde tiyatro ve şiir yeterince ilgi görmemektedir. C) Şiir başka, tiyatro başka bir türdür; aralarında benzerlik yok gibidir. D) Eleştirmenler görevini yaptıkça tiyatrodan ve şiirden anlayanlar çoğalacaktır. 12. Ali yine bu sabah uyandığında her zamanki gibi annesine kardeşinin ne zaman doğacağını sordu. Okulda, sokakta ya da arkadaşlarıyla oyun oynarken kardeşi olanlara özenirdi. Bu yüzden de kardeşini hasretle bekliyordu. Nihayet kardeşi doğmuş ve Ali çok mutlu olmuştu. Fakat kardeşi doğduktan sonra Ali, kendisiyle ilgilenilmediğini sanıyor düşünüyordu. Annesi ve babası bu durumu fark edince Ali yle ilgilenmeye başlamışlar ve onu her zamankinden daha çok sevmeye başlamışlardı. Bu parçada boş bırakılan yere düşüncenin akışına göre aşağıdaki deyimlerden hangisi getirilebilir? A) baltayı taşa vurduğunu B) pabucunun dama atıldığını C) üstüne titrendiğini D) kabına sığmadığını Bu gücü toplum yararına kullanan, insanların düşüncesinde mutlu ve umutlu dünya yaratabilen yazar, gerçek bir yazardır. Çünkü diğer sanatlar gibi edebiyatın görevi de insanlara mutlu olmayı öğretmektir. Bu parçanın başına düşüncenin akışına göre aşağıdakilerden hangisi getirilebilir? A) Her toplumun edebiyatı kendine özgü nitelikler taşır. B) Şiir, gücünü şairin hayal dünyasından alır. C) Edebiyatın, toplum hayatını etkileme gücü vardır. D) Roman, yazarın yazma gücüne göre şekil alır.

19 18 15 ve 16. soruları aşağıda verilenlere göre cevaplayınız.... Gerçekte bu, yüzyıllar boyunca bu alanda gösterilen çabaların ve sürdürülen çalışmaların sonucudur. Bu yönden, bir sanatçının kendinden önce verilmiş ürünleri iyice özümsemesi gerekir. Bunu yaparsa ilk yapıtlarında bile belirli bir çizginin üstüne çıkar. Bu çizgi zamanla, kendinden sonrakilere örnek olabilecek biçimde gelişir ve özgün bir nitelik kazanır. Öyleyse hiçbir sanatçı... PARAGRAF TAMAMLAMA 18. Bu kitap bir günce. Kitabı ikinci baskıya hazırlarken şöyle bir yol izledim: Belli bir günde yazılması gerekmeyen, daha doğru bir deyişle... yazılara tarih koymamayı tercih ettim. Verilen parçada boş bırakılan yere getirilebilecek en uygun söz aşağıdakilerden hangisidir? A) önemini yitirmiş B) güncelliğini sürdüren C) konuları farklı farklı D) her okura seslenen 15. Düşüncenin akışına göre bu parçanın sonuna aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? 19. A) kendisinden önce ortaya konmuş yapıtlara sırt çeviremez. B) sanat alanında taklitçiliğin yeri olmadığını söyleyemez. C) toplumsal sorunlara duyarsız kalamaz. D) Ben halkın diliyle yazmak zorunda mıyım? diyemez. 16. Parçanın başına düşüncenin akışına göre aşağıdakilerden hangisi getirilebilir? A) Bazı sanatçılar bireysel yetenekleriyle ön plana çıkar. B) Sanatta ustalık, sanıldığı gibi bir sanatçının tek başına oluşturduğu bir nitelik değildir. C) Sanatçılar kendilerinden önceki sanatçıları taklit etmekten kaçınmalıdır. D) Kendi geçmişini sanatına yansıtamayan sanatçılar geleceğe kalamazlar. 17. Yabani hayatta..hayvan grubu arasında yırtıcılar ilk sırada gelir. Yırtıcılar arasında büyük kedilerle.. yırtıcı kuşlar her zaman ilgi çeker. Avcı olan bu türler için hızlı olmak, yaşamlarını ve devam ettirebilmeleri için olmazsa olmazların başında gelir. Bu parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdaki sözcüklerden hangileri getirilmelidir? A) en ilgi çeken - yanında - türlerini B) en korkulan - birlikte - soylarını C) yaşayan - benzeyen - özelliklerini D) en sevilen - anlaşamayan yuvalarını Her sene yaptığımız köy gezileri kapsamında bu sene de Bursa nın Cumalıkızık köyüne gittik. Köyün başında köy ürünlerinin satıldığı tezgâhlar sıralanıyor. Arkalarında ise yine köylülerin bahçelerine masalar atarak köy kahvaltısı sundukları evleri uzanıyor. Boş masası olan bir tanesine gidip oturuyoruz. Hemen hemen birçok köyde olduğu gibi yerel halkın işletmeciliğe soyunduğu yerlerde doğallık arıyorsanız buluyorsunuz ama konfor ve hız arıyorsanız pek bulamıyorsunuz. Bize sıranın gelmesini beklerken, zamanımız kısıtlı olduğundan bu süre uzadıkça biraz canım sıkılsa da keyifli bir kahvaltının da gezinin bir parçası olduğuna ikna ettim kendi kendimi. Nihayet, evde yapılmış köy ürünleri, tereyağında yumurta ve çok güzel haşhaşlı-cevizli ekmekle (dışarıda satılıyor, dönerken mutlaka almalıyım!) güzel bir kahvaltı sonrası köyde yürüyüşe çıktık... Bu parça anlam akışına göre aşağıdakilerin hangisiyle sürdürülemez? A) Köyün etrafında bulunan cumbalı evleri izleyerek köy meydanına vardık. B) Güzel bir günün ardından elimizdekilerle otobüsü beklemeye başlamıştık. C) Parke taşlı sokaklardan geçerek vardığımız bahçeler görülmeye değerdi. D) Gezdikçe köyün her tarafında tarihin geleneksel izlerine rastlıyorduk.

20 PARAGRAF TAMAMLAMA 19 TEST Aslında değişmeyi başaramayan her hareketi bekleyen son da budur. Bugün, köye yeniden dönülebilir mi gibi bir soru akla gelebilir ve buna Mümkündür. diye de cevap verilebilir. Ancak böyle bir dönüş, öncekinin hatalarını tekrarlamak üzere yeni bir denemeye girişmek için olmaz. Köy, tekrar roman konusu yapılacaksa bu dönüş mutlaka yeni bir başlangıcın habercisi olmak zorundadır. Bu parçanın başına aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) Köylüyü son derece ilkel, bilgisiz ve basit bir varlık olarak görme, bu anlayışın yol açtığı bir sonuçtur. B) Köy konusu romana, edebiyat dışı bazı faktörlerin bir sonucu olarak girmiştir. C) Köy romanlarında dikkatle üzerinde durulması gereken noktalardan biri de köyün gerçeğe uygun yazıldığı iddiasıdır. D) Köyün, hep aynı teknik ve anlayışla işlenmesinden başka, şehirleşme ve sanayileşme yönündeki gelişmeler de köy romanının sonunu hazırlamıştır. 3. Mademki tatlı dil, her kapıyı açan sihirli bir anahtardır; öyle ise ne duruyoruz, dilimizi tatlılaştıralım mı diyeceksiniz? Ama bu ha deyince olacak işlerden değildir. Gönülleri fetheden tatlı dil, bütün gücünü gönülden alır. İnsanın dilinin tatlı olması için gönlünün tatlı, iyi olması gerekir.... İnsanı belki kısa bir zaman içinde aldatır ama çabucak da foyası meydana çıkar. Gerçek tatlı dil iyi insanda olur. Yüreği merhametle, sevgi ile dolu insanın dili de kendiliğinden tatlılaşır. Bu dünyada gönül yıkmanın, kalp kırmanın beyhudeliğini anlayacak kadar olgun bir hayat anlayışına varmalı ki insan, en küçüğünden en büyüğüne kadar tatlı dille, güler yüzle seslenebilsin. Düşüncenin akışına göre bu parçada boş bırakılan yere aşağıdaki cümlelerden hangisi getirilmelidir? A) İnsan gönlünden geçtiği gibi konuşmalı, sevdiklerinden tatlı dilini esirgememelidir. B) Ancak bazı iyi kalpli insanlar da tatlı dilin önemli olduğunun farkında değildir. C) İnsan ilişkilerinde samimiyete önem vermeli, içinden geldiği gibi konuşmalıdır. D) Kötü bir adamın dökeceği tatlı dil, tilkinin kargaya döktüğü tatlı dil gibidir. 2. Hemen hemen birçoğumuzun başına gelmiş.. biridir arı sokması. Önce ciddi bir acı, arkasından şişlik, ağrı, kızarıklık, kabartı oluşur. Ağrı bir kaç saat içinde geçse de şişlik. daha uzun sürer. Arı zehrine alerjisi olmayan bir insanın başına gelebilecek arı sokmasının ardından bu sonuçlar görülür. Oysa bir de bu kadar olmayan ve arı zehrine karşı alerjisi olanlar var. Bu insanlar için arı sokması çok daha ciddi sonuçlara hatta ölüme bile yol açabilir. Bu parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdaki sözcüklerden hangileri getirilmelidir? A) acı deneyimlerden - kesinlikle - umursamaz B) kötü olaylardan - genellikle - şanslı C) güzel anılardan - çoğunlukla - problemli D) önemsiz olaylardan - belki de anlayışlı 4. Prof. Dr. Olga Jarrett in içten bir üslupla Çocuğun Dünyasında Bilim adlı kitap, bilimin penceresini öğrencilerine öğretmenlere ve çocuklarının eğitimiyle yakından ilgilenen ebeveynlere sesleniyor. Bu parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdaki sözcüklerden hangileri getirilmelidir? A) dile getirdiği - sunmak isteyen B) birleştirdiği - aktarmak isteyen C) kaleme aldığı - aralamak isteyen D) süslediği - açmak isteyen

21 20 PARAGRAF TAMAMLAMA 5 ve 6. soruları aşağıda verilenlere göre cevaplayınız I... İçinde hiç Türkçe yanlışı bulunmayan, buna karşın vazgeçilmez bir edebiyat yapıtı sayılamayacak ne çok kitap var. Ayıp olacağını düşünmesem pek çok ad sayabilirim burada....ii... Türkçeyi doğru kullanıyorum diye edebiyat yapıtı sayılıyorsa yazdıklarım, yanlış yapılıyor. 5. Düşüncenin akışına göre bu parçadaki II numaralı boşluğa getirilecek en uygun cümle aşağıdakilerden hangisidir? A) Onlar kendilerini başarılı yazar olarak görüyorlardır. B) Benim yazdıklarım için de geçerli bu söylediğim. C) Ben yalnızca dili kullanma konusunda değil, kurgulamada da titizimdir. D) Ayrıca, vereceğim adların edebiyat dünyasında koparacağı fırtınadan korkarım. Güneş Sistemi nin başka yıldızların çevresinde dolanan gezegenler ötegezegen (exoplanet) olarak adlandırılır. Tıpkı Güneş sisteminde.. gezegenlerin de etrafında dolandığı yıldızlar vardır. Bu parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdaki sözcüklerden hangileri getirilmelidir? A) ötesinde - bazı B) etrafında - kimi zaman C) etkisiyle - rastlanan D) dışında - olduğu gibi 6. I numaralı boşluğa düşüncenin akışına göre aşağıdakilerden hangisi getirilebilir? A) İyi bir Türkçe iyi bir eserin doğuşunu sağlar. B) Edebi eserlerin geleceğe kalabilmesi kusursuz bir Türkçe nin yanında sanatçısının kendisini kanıtlamış olmasına da bağlıdır. C) Sanatçının Türkçe ile bütünleşmesi başarıyı getirir. D) Hatasız bir dille yazmak, yazıları edebiyat yapıtı yapmaya yetmez. 7. Zekâ, bizi birbirimizden farklı kılan. biridir; fakat boyumuz, kilomuz, saçımızın rengi gibi doğrudan gözlemlenemez ya da beynimizin belirli bir bölgesinde saklanmış gibi orayı bulup inceleyerek zekâ düzeyi belirlenemez. İşte bu yüzden zekânın tanımını yapmak ve zekâyı. zor ve karmaşık bir iştir. Bu parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdaki sözcüklerden hangileri getirilmelidir? A) benzer yönlerimizden - anlayabilmek B) ayrıcalıklarımızdan - düzenleyebilmek C) özelliklerimizden - ölçebilmek D) niteliklerimizden hissedebilmek 9. Elektrik jeneratörü, mekanik enerjiyi elektrik enerjisine.. için kullanılan bir cihazdır. Jeneratör, bir İngiliz bilim insanı olan Michael Faraday de keşfedilen elektromanyetik indüksiyon.. dayanır. Bu parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdaki sözcüklerden hangileri getirilmelidir? A) çevirmek - yoluyla - eserine B) dönüştürmek - tarafından - prensibine C) göndermek - sayesinde - kuralına D) benzetmek - zamanında ilkesine

22 21 PARAGRAF TAMAMLAMA 10. İSTANBUL FETİH KRONOLOJİSİ II. Mehmed'in otağı Topkapı önüne kuruldu. İstanbul, Haliç'ten Marmara'ya kadar kuşatıldı. 6 Nisan 9-18 Nisan Boğaz'daki surların bir bölümü ele geçirildi. Haliç'teki gemiler toplarla vuruldu. Baltaoğlu Süleyman Bey Prens Adaları'nı aldı Nisan Osmanlı donanması Bizans donanmasını yenilgiye uğrattı. II. Mehmed, 70 gemiyi kızaklar üzerinde karadan geçirerek Haliç'e indirdi Nisan Topkapı yönünden saldırıya geçildi. II. Mehmed, son kez teslim olma teklifinde bulundu. Bu teklif de geri çevrildi Nisan Mayıs Mayıs Tekfur sarayı ile Edirnekapı arasında büyük bir saldırı gerçekleştirildi. İmparator Konstantin, halkı şehri savunmaya davet etti. 29 Mayıs'da II Mehmed öğleye doğru Topkapı'dan şehre girdi. Boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilebilir? A) Osmanlı ordusu tarafından kuşatılan kale alınamamış ve Osmanlı ordusu İstanbul'a geri dönmüştür. B) Bizans İmparatoru Konstantin'e Cenevizliler aracılığıyla koşulsuz teslim olma önerisi iletildi ama imparator bu teklifi kabul etmedi. C) Fatih Sultan Mehmet Edirne kapıya yapmış olduğu saldırıya deva etti ve bunu hızlandırdı. D) İmparator tarafından yapılan savunma çağrısı halk tarafından geri çevrildi.

23 Çağlar boyunca insanın insanla olan ilişkilerini düzenlemede, birbirlerini etkilemede konuşma değerinden bir şey yitirmemiştir. Daha doğrusu, teknoloji alanındaki tüm gelişmelere karşın, insanlar arasındaki bireysel ve toplumsal ilişkilerde konuşma yerini korumuştur. Başka bir deyişle konuşma... Mantık akışına göre bu metin aşağıdakilerden hangisiyle tamamlanmalıdır? A) eskiden çok kullanılan bir iletişim aracıydı. B) yararlanmasını bilenlerin elinde bugün de en etkili bir araçtır. C) insanlar arasındaki iletişimi sağlayan bir araçtır. D) teknolojik gelişmelerden kötü yönde etkilenmiştir. PARAGRAF TAMAMLAMA 13. Okuyucusuz da edebiyat olmaz. Sanat eserleriyle okuyucu ve izleyici arasındaki kopukluk olsa olsa bir çıkmaza götürür sanat ortamını. Yukarıdaki ifadeye bakılacak olursa noktalı yere getirilebilecek en uygun cümle aşağıdakilerden hangisi olur? A) Bir roman ne kadar güzel olursa olsun okuyucu yoksa hiçbir değer ifade etmez. B) Edebi eserleri yaşatan, izleyicilerin ilgileridir. C) Tiyatronun seyircisiz olamayacağını hepiniz kabul edersiniz. D) Okuyucunun sanatla ilgilenmesini sağlamak ve onu eğitmek sanatçının görevidir. 12. Edebiyat ürünlerinin etkisi, derinliğine bir nitelik taşıdığı gibi aynı zamanda dolaylı bir nitelik de taşır. Biz okuduğumuz romanlardan, öykülerden, şiirlerden ve oyunlardan bir şeyler öğreniriz. Salt bilgisel değildir bu öğrendiklerimiz. Duyarlığımızı da kuşatır. Bizde birtakım özlemler, düşler, tutkular uyandırır. Bilincimizi biler, keskinleştirir. Okuduğumuz bir romanda ya da izlediğimiz bir oyunda kahramanın eylemleri, düşünceleri büyüler bizi, bir saygı uyandırır. Bunun etkisiyle özdeşleştirmek yönsemesini duyarız, kahramanla kendimizi. Daha doğrusu onun duyarlığının, kişiliğinin gireriz. Romanlarda, öykülerde, oyunlarda böyle olduğu gibi şiirlerde de böyledir. Bu parçanın anlam akışına göre boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangileri getirilmelidir? A) yine de büyülü dünyasına B) ayırdında olmadan etkisi altına C) az çok izlenimine D) eninde sonunda çekim alanına 14. Okuma yazma bilen insan sayımızı artırmakla okuryazar insan yetiştirmiş olmuyoruz. Okuma yazma bilmek başka, okuryazar olmak daha başka bir şeydir. Yoksa yapılan araştırmalarda Avrupa da yüzde 21 olan kitap okuma oranının ülkemizde binde bir olması nasıl açıklanabilir? Bir başka araştırmada kitabın Türkiye de ihtiyaç maddeleri sıralamasında 235. sırada yer aldığı sonucu ortaya çıkmaktadır. İşte bu karanlık tabloyu değiştirmek için eğitimde amaçlarımızdan biri de Düşüncenin akışına göre bu parça aşağıdakilerden hangisiyle sürdürülmelidir? A) okuma yazma sayısının artmasını engelleyen her türlü sosyal ve siyasi etmeni ortadan kaldırmaktır. B) Avrupa nın okuryazar sayısını nasıl bu seviyelere çıkardığını tespit etmektir. C) okuma yazma oranını değil okuryazar sayısını artırmaya yönelik çalışmalar yapmaktır. D) bilinçli okuyucu sayısını çoğaltacak eğitimler vermektir.

24 PARAGRAF TAMAMLAMA ve 16. soruları aşağıda verilenlere göre cevaplayınız. 17 ve 18. soruları aşağıda verilenlere göre cevaplayınız.... Biz yaşam içinde bunları ortaya koymak, kullanmak ve geliştirmek isteriz. Kabiliyetimizi, kapasitemizi ve gizil güçlerimizi kullanıp geliştirebileceğimiz en etkili ortam da mesleğimizdir. Çalışarak, üreterek yeteneklerimizi geliştiririz, geliştikçe kendimizi daha değerli ve yeterli hissederiz, saygınlık kazanırız; iş etkinlikleri yolu ile insanlarla olan etkileşimimiz artar, belli roller ve görevler yoluyla sosyal kimliğimizi kazanırız. Ancak mesleki doyuma ulaşmadan psikolojik olarak sağlıklı bir balinaların tek başlarına karaya vurmasının temel sebebinin bu etkiler olduğu düşünülüyor. Belli bir bölgede alglerin aşırı miktarda çoğalması sonucu açığa çıkan zararlı maddeler, balinalar ve başka deniz canlıları için zararlı etkilere sahip olabiliyor. Deniz suyunun renginde meydana getirdiği değişim nedeniyle kırmızı gelgit olarak da isimlendirilen alglerin aşırı çoğalmasının ve sudaki başka zehirli maddelerin balinaların karaya vurmasında Düşüncenin akışına göre bu parçanın başına aşağıdaki cümlelerden hangisi getirilmelidir? A) Yetenekli olmak, yaşam boyu kazanılan birikimlerin doğru kullanılmasıyla mümkündür. B) Çevresinde saygınlık görmek isteyen herkes, öncelikle yaşadığı toplumun değer yargılarına saygı göstermelidir. C) Kendisiyle barışık olan insanlar, yaşamın güçlükleriyle daha kolay başa çıkabilirler. D) İnsanın doğuştan getirdiği belli düzeyde yetenekleri ve potansiyeli vardır. 17. Bu parçanın başına, anlam akışına uygun olarak aşağıdaki cümlelerden hangisi getirilmelidir? A) Balinalar tek başlarına ya da sürü halinde karaya vurabiliyor. B) Balinaların karaya vurmasının farklı sebepleri olabilir. C) Gemi çarpması, köpek balığı saldırısı, hastalık ya da yaşlanma nedeniyle güçsüzleşen balinalar karaya vurabiliyor. D) Araştırmalar balinaların toplu olarak karaya vurduğu durumların sonarlar ve su altı radarlarla ilişkili olabileceğini gösteriyor. 16. Düşüncenin akışına göre bu parça aşağıdakilerden hangisi ile tamamlanmalıdır? A) yaşam söz konusu değildir. B) hayat sürmeliyiz. C) geleceğin önünü açmalıyız. D) gelecek güvence altında olmaz. 18. Düşüncenin akışına göre bu parça aşağıdakilerin hangisi ile sürdürülebilir? A) etkili olabileceği düşünülüyor. B) neler yapılacağı belirlenmelidir. C) insan faktörü araştırılıyor. D) kalıtsal nedenler olduğu öngörülüyor.

25 (I) Yetişkin insan; eşiyle, çocuklarıyla, işiyle, kurumlarla ve hatta eşya ve parayla olan ilişkisinde bir denge sağlamak zorundadır. (II) Bunu başaramayanlar özellikle orta yaşa geldiklerinde anlamsızlığa düşer ve yaşamlarını boşa geçirmiş oldukları duygusuna kapılırlar. (III) İnsan gençken zamanı, kaç yılı geride bıraktığını düşünerek değerlendirir. (IV) Kaç yılı kaldığını düşünmeye başladığı andan itibaren de orta yaşa girmiş olur. Bu parçadaki numaralanmış yerlerin hangisine düşüncenin akışına göre Çünkü insanın, orta yaş döneminde zamanla ilişkisi de önemli bir değişikliğe uğrar. cümlesi getirilmelidir? A) I B) II C) III D) IV PARAGRAF TAMAMLAMA ŗŗ MOL CENGİZ HAN Cengiz Han (Cenghis Khan, Çinggis Haan ya da doğum adıyla Temuçin (anlamı: demirci), Moğolca: Чингис Хаан ya da زیگنچ Farsça: "Tengiz" (anlamı: deniz), d ö. 18 Ağustos 1227), Moğol ;ناخ komutan, hükümdar ve Moğol İmparatorluğu'nun kurucusudur. Cengiz Han, 13. Yüzyılın başında Orta Asya'daki tüm göçebe bozkır kavimlerini birleştirerek bir ulus haline getirdi ve o ulusu Moğol siyasi kimliği çatısı altında topladı. Dünya tarihinin en büyük askeri dehalarından biri olarak kabul edilen Cengiz Han, hükümdarlığı döneminde arasında Kuzey Çin'deki Batı Xia ve Jin Hanedanı, Türkistan'daki Kara Hıtay, Maveraünnehir, Harezm, Horasanve İran'daki Harzemşahlar ile Kafkasya'da Gürcüler, Deşt-i Kıpçak'taki Rus Knezlikleri ve Kıpçaklar ile İdil Bulgarları üzerine gerçekleştirilen seferler sonucunda Pasifik Okyanusu'ndan Hazar Denizi ne ve Karadeniz'in kuzeyine kadar uzanan bir imparatorluk kurdu. 20. Saldırgan eğilimli insanların olumlu duygular taşımadığı söylenemez. (I) Üstelik bu tür kişiler, kendilerine hep başkalarının saldırdığından ve olumlu duygularının karşılık görmediğinden yakınırlar. (II) Böylesi insanların yok yere başlattıkları savaşlara katılmak, kendimizde de bir öfke birikiminin var olduğunun göstergesidir. (III) Bir savaş başlatmak isteyen insanın bu oyununa katılmamayı başarabildiğimizde, karşı taraf kendi senaryosunu gerçekleştirmek için bir süre daha kışkırtıcı davranışlarda bulunabilir. (IV) Yıkıcı senaryolara katılmamayı başarabilmek, etkin olma kavramının en önemli yollarından biridir. Bu parçadaki numaralanmış yerlerin hangisine düşüncenin akışına göre Ama kararlılığımızı sürdürebilirsek korkusu giderek azalır ve sonunda kendisine ulaşabilmemizi sağlayacak yol da açılmış olur. cümlesi getirilmelidir? A) I B) II C) III D) IV

26