TNSA-2003 BÖLGE TOPLANTISI-VI ANNE VE ÇOCUK SAĞLIĞI

Transkript

1 TNSA-2003 BÖLGE TOPLANTISI-VI ANNE VE ÇOCUK SAĞLIĞI Doç. Dr. Turgay Ünalan 28 Haziran SAMSUN

2 Bebek ve Çocuk Ölümlülüğü

3 0-4 Yaş Dönemindeki Ölümler Perinatal Ölümler Yüksek Riskli Doğurganlık Davranışı

4 0-4 Yaş Dönemindeki Ölümler Neonatal Post-neonatal Bebek ( 1 q 0 ) Çocuk ( 4 q 1 ) Beş-Yaş Altı Ölüm Hızları ( 5 q 0 ) Doğum Tarihçeleri Her kadın için tüm yaşamı boyunca yaptığı canlı doğumlar Tüm canlı doğumlar için yaş, doğum tarihi, cinsiyet, hayatta kalma durumu, ölüm yaşı bilgileri

5 Perinatal Ölümler Perinatal Ölüm Hızı Doğum Tarihçeleri Erken Neonatal Ölümler Demografik Takvimler Ölü doğumlar

6 Yüksek Riskli Doğurganlık Davranışı 18 yaşından önce 35 yaşından sonra 2 yıldan daha kısa 3 canlı doğumdan fazla Doğum Tarihçeleri Yaş, gebelik, canlı doğum sayısı bilgileri

7 Bebek/Çocuk Ölümü Deneyimi olan Kadın (Yüzde) TNSA-1993 TNSA-2003 Yerleşim Yeri Kent 20,3 13,6 Kır 33,6 22,1 Bölge Batı 19,0 12,6 Güney 23,8 14,5 Orta 28,0 15,9 Kuzey 25,1 17,0 Doğu 35,7 25,6 Öğrenim Durumu Öğrenimi yok/ilkokulu bitirmemiş 41,3 32,8 İlkokul mezunu/ortaokulu bitirmemiş 18,5 12,9 Ortaokul ve üstü 4,6 4,5 Toplam 25,1 16,0

8 Türkiye Bebek ve Çocuk Ölümlülüğü: Araştırma tarihinden önceki 5 yıllık dönem için tahminler Ölüm Hızı (binde) Neonatal ölüm hızı Post neonatal ölüm hızı Bebek ölüm hızı (1q0) Çocuk ölüm hızı (4q1) Beş-yaş altı ölüm hızı (5q0) Türkiye-1993 Türkiye-2003

9 Kuzey Bölgesi Bebek ve Çocuk Ölümlülüğü: Araştırma tarihinden önceki 5 yıllık dönem için tahminler Ölüm Hızı (binde) Neonatal ölüm hızı Post neonatal ölüm hızı Bebek ölüm hızı (1q0) Çocuk ölüm hızı (4q1) Beş-yaş altı ölüm hızı (5q0) Kuzey-1993 Kuzey-2003

10 Türkiye, Kuzey Bölgesi: Bebek ve Çocuk Ölümlülüğü: TNSA-2003 ten önceki 5 yıllık dönem için tahminler Ölüm Hızı (binde) Neonatal ölüm hızı Post neonatal ölüm hızı Bebek ölüm hızı (1q0) Çocuk ölüm hızı (4q1) Beş-yaş altı ölüm hızı (5q0) Türkiye-2003 Kuzey-2003

11 Bebek ve Çocuk Ölümlülüğünde Oransal Değişim (%) TNSA-1993 TNSA-1998 ve TNSA TÜRKİYE Neonatal Post-neonatal Bebek Beş Yaş-Altı Kuzey Neonatal Post-neonatal Bebek Beş Yaş-Altı

12 Perinatal Ölüm Hızı (binde) Perinatal Ölüm Hızı (binde) TNSA Yüzde Değişim TNSA TNSA Kuzey (19) Parantez içindeki bulgular 25 ile 49 arasında ağırlıksız gözlem sayısına dayanmaktadır

13 Yerleşim Yeri ve Bölgelere Göre Perinatal Ölüm Hızı TNSA-2003 Batı Güney Orta Kuzey Doğu İstanbul GAP Kent Kı r Binde

14 Yüksek Riskli Doğurganlık Doğurganlık örüntüsü: Genç yaştaki annelerin çocukları Doğum sırası yüksek olan çocuklar Kısa doğum aralığından sonra doğan çocuklar arasında ölüm olasılıkları yüksektir. Doğum aralığı <2 yıl için Bebek Ölüm Hızı 74(% o ) Doğum aralığı 4+ yıl için Bebek Ölüm Hızı 27(% o )

15 Yüksek Riskli Doğurganlık Davranışı TNSA-2003 Doğumların % Dağılımı Risk Oranı Halen Evli Kadınların % Dağılımı Hiçbir Risk Kategorisinde Değil İlk Doğumlar Tek Yüksek Risk Annenin Yaşı < Annenin Yaşı > Doğum Aralığı <24 ay Doğum Sırası> Çoklu Yüksek Risk Herhangi Bir Risk Kategorisinde Toplam

16 Doğum Öncesi Bakım ve Doğuma Yardım

17 Doğum Öncesi Bakımın Sağlık Personelinden Alınması Yüzde TNSA-1988 TNSA-1993 TNSA-1998 TNSA-2003

18 Doğum Öncesi Bakım, TNSA % 80% % 8 40% 20% % Türkiye Kent Kır Kuzey Batı Karadeniz Doktor Diğer sağlık personeli Doğum öncesi bakım yok

19 Son Doğumda Doğum Öncesi Bakım Sırasında Yapılan Testler ve Ölçümler, TNSA Tartıldı Boy ölçüldü Tansiyon ölçüldü Kan tahlili yapıldı İdrar tahlili yapıldı Karın ölçüldü Bebeğin kalbi dinlendi Ultrason çekildi Türkiye Kuzey Batı Karadeniz

20 Doğumun Sağlık Kuruluşunda Yapılması 100 Yüzde TNSA-1988 TNSA-1993 TNSA-1998 TNSA-2003

21 Doğumun Yapıldığı Yer, TNSA % 80% 60% % % 0% Türkiye Kent Kır Kuzey Batı Karadeniz Kamu Özel Evde Diğer

22 Doğum Sırasında Yardım Eden Kişi, TNSA % 80% 60% 40% 20% % Türkiye Kent Kır Kuzey Batı Karadeniz Doktor Ebe/hemşire Geleneksel ebe Akraba/Diğer Hiç kimse

23 Sezeryan ile doğum, TNSA Yüzde Türkiye Kent Kır Kuzey Batı Karadeniz

24 Doğum Ağırlığı, TNSA % Yüzde 80% 60% 40% 20% 0% Türkiye Kent Kır Kuzey Batı Karadeniz Tartılmadı 2.5 kg.'dan az 2.5 kg.'dan çok

25 Aşılanma ve Çocuk Sağlığı

26 Çocukların Aşılanması BCG (Tüberküloz) 3 doz DBT (Difteri, Boğmaca, Tetanoz) 3 doz OP (Oral/Polio) Kızamık

27 Türkiye de Aylık Çocukların Aşılanması Tam Hiç Aşı Çocuk Aşılı Yok Sayısı Aşı kartından Anne hikayesinden Kart+Anne hikayesi aydan önce aşılanan

28 Kart ve Anne Hikayesinden Aşılanma Yüzdeleri BCG 87.7 DBT DBT Polio Polio Kızamık 79.4

29 Tam Aşılı Olma Durumu (12-23 aylık) 70 Yüzde Türkiye Kent Kır Kuzey

30 Araştırma tarihinden önce herhangi bir zamanda belli aşıları almış olan aylık çocukların yüzdeleri BCG DBT1 DBT2 DBT3 Polio1 Polio2 Polio3 Kızamık Hiç Aşı olmamış Türkiye Kuzey (91.5) (95.8) (85.6) (70.7) (93.8) (85.8) (71.0) (84.5) (2.8) Parantez içinde gösterilen bulgular 25 ile 49 arasında ağırlıksız gözlem sayısına dayanmaktadır

31 Evlenmiş kadınların ara sıra ya da düzenli sigara sigara içme durumu; TNSA Yüzde Türkiye Kent Kır Kuzey Batı Karadeniz

32 Annelerin Sigara İçme Durumu yaş arasındaki evlenmiş kadınlardan: Yüzde 28 i ara sıra ya da düzenli olarak sigara içtiklerini belirtmişlerdir. En çok sigara içenler: yaş grubundaki kadınlar (% 30) Kentte yaşayan kadınlar (% 33) Batı da yaşayan kadınlar (%32) Lise ve üzeri eğitimi olan kadınlar (% 44)

33 Annelerin Sigara İçme Durumu Sigara içenlerin yüzde 42 si günde ortalama 10 ve daha fazla sigara içmektedir. Gebe olanların yüzde 15 i Emzirenlerin yüzde 20 si sigara içmektedir.

34 BEBEKLERİN BESLENME ALIŞKANLIKLARI ÇOCUKLARIN VE ANNELERİN BESLENME DURUMU

35 Emzirme ve ek gıda Çocukların beslenme durumu Annelerin beslenme durumu

36 Emzirme Tüm çocukların yüzde 97 si emzirilmiştir. Sadece yüzde 54 ü doğumdan sonraki ilk bir saat içinde emzirilmiştir. Kuzey 60.8 (%) Batı Karadeniz 62.3 (%) Yüzde 16 si doğumdan sonraki ilk 24 saatte hiç emzirilmemiştir. Kuzey 13.1 (%) Batı Karadeniz 12.7 (%) Çocukların yüzde 39 u anne sütünden önce başka gıda almışlardır. Kuzey 27.6 (%) Batı Karadeniz 24.0 (%)

37 Sadece Anne Sütü İki aydan küçük bebeklerden sadece anne sütü ile beslenenler: TNSA-1998: %14 TNSA-2003: % 44 Anne sütü ile beraber su ve su bazlı sıvı ve meyve suyu alanlar yüzde 47 Çocuklar 12 aylık olduğunda yüzde 45 i artık emzirilmemektedir. Altı aylıktan daha küçük çocukların yüzde 21 i sadece anne sütü ile beslenmektedir.

38 Çocukların Beslenme Durumu Antropometrik göstergeler: Yaşa-göre-boy Boya-göre-ağırlık Yaşa-göre ağırlık

39 Türkiye de Çocukların Yetersiz Beslenme Durumu TNSA-1998 ve TNSA-2003 Referans Grubun Ortanca Değerinden -2SD Sapma Gösteren Çocuklar Düşük Kilolu Zayıf Yaşına göre kısa

40 Yetersiz beslenme durumu (Yaşa göre boy kısalığı), TNSA Yüzde Türkiye Kent Kır Kuzey Batı Karadeniz

41 Annelerin Beslenme Durumu Ortalama Boy: cm Ortalama Ağırlık: 65 kg Ortalama BMI: 26.5 (kilolu)

42 Kadınların beslenme durumu, TNSA % 80% 60% % % % Türkiye Kent Kır Kuzey Normal Zayıf Orta Zayıf Çok Zayıf Kilolu/Şişman

43 İYOTLU TUZ KULLANIMI İyot Yok İyot Var 100% 80% 60% % 20% 0% Türkiye Kent Kır Batı Anad Ege NUTS-1

44 TNSA-2003 Bölge Toplantısı-VI ANNE VE ÇOCUK SAĞLIĞI Doç. Dr. Turgay Ünalan Haziran 2005 SAMSUN