KÜRESEL EKONOMIDE ÖZEL EKONOMIK ALANLAR; SERBEST BÖLGELER VE LOJİSTİK KÖYLER

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "KÜRESEL EKONOMIDE ÖZEL EKONOMIK ALANLAR; SERBEST BÖLGELER VE LOJİSTİK KÖYLER"

Transkript

1

2 KÜRESEL EKONOMIDE ÖZEL EKONOMIK ALANLAR; SERBEST BÖLGELER VE LOJİSTİK KÖYLER Editör: Dr. Öğr. Üyesi Metehan ORTAKARPUZ

3 İÇİNDEKİLER SUNUŞ 3 GIRIŞ 10 1.BÖLÜM SERBEST BÖLGELER KAVRAMI VE GENEL BİLGİLER Yazar: Dr. Öğr. Üyesi Metehan Ortakarpuz 1.1. Serbest Bölge Tanımı ve Genel Özellikleri Tanım Kuruluş Amaçları ve Işlevleri Genel Özellikleri Serbest Bölgelerde Gerçekleştirilen Faaliyetler Serbest Bölge Çeşitleri Serbest Ticaret Bölgesi Serbest Üretim Bölgesi Ikiz Fabrika Organize Sanayi Bölgesi Serbest Liman Transit Bölge Antrepo Serbest Bankacılık Bölgesi veya Kıyı Bankacılığı Yatırım Bölgesi Serbest Çevre Serbest Şehir Gümrüksüz Satış Mağazası Teknoloji Serbest Bölgesi Serbest Bölgelerin Işletmelere Sağladığı Avantajlar ve Ülke Ekonomisine Katkıları Serbest Bölgelerin Yatırımcı ve Kullanıcı Işletmelere Sağladığı Avantajlar ve Kolaylıklar Serbest Bölgelerin Ülke Ekonomisine Katkıları Serbest Bölgelerin Olumsuz Etkileri Serbest Bölgelerin Kuruluşu ve Serbest Bölge Işletmeciliği 41 Kaynakça 43

4 DÜNYADA SERBEST BÖLGELER Yazar: Dr. Öğr. Üyesi Fatih Varol 2.1. Serbest Bölgelerin Tarihsel Gelişimi Ilk Çağda Serbest Bölgeler Orta Çağda Serbest Bölgeler Yeni Çağda Serbest Bölgeler Yakın Çağda Serbest Bölgeler Dünyada Serbest Bölge Uygulamaları ABD de Serbest Bölge Uygulamaları Avrupa Birliğinde Serbest Bölgeler Asya da Serbest Bölgeler Çin Hong Kong Birleşik Arap Emirlikleri Iran Bangladeş Israil Afrika da Serbest Bölgeler Mısır Gana Kenya Güney Afrika Cumhuriyeti 64 Kaynakça 65 3.BÖLÜM TÜRKİYEDE SERBEST BÖLGELER Yazar: Dr. Öğr. Üyesi Hüseyin Koçarslan 3.1. Türkiye de Serbest Bölgelerin Tarihçesi Cumhuriyet Öncesi Dönem Cumhuriyet Sonrası Günümüze Kadar Olan Dönem Türkiye de Serbest Bölge Mevzuatı Kanun, Yönetmelik ve Tebliğler Serbest Bölgelerin Kuruluşu ve Işleyişi Serbest Bölgelerde Işletmelerin Kuruluşu ve Işletilmesi 76

5 Serbest Bölgelerde Ticari Işlemler Türkiye deki Serbest Bölgelerin Yapısı 80 Kaynakça 82 4.BÖLÜM LOJİSTİK KÖY KAVRAMI VE GENEL BİLGİLER Yazar: Dr. Öğr. Üyesi Mehmet Burak Ceran 4.1. Lojistik Köy Tanımı ve Genel Özellikleri Lojistik Köy Çeşitleri Lojistik Köylerin Ülke Ekonomisine Katkıları Lojistik Köylerin Işletmelere Sağladığı Avantajlar Lojistik Köy Işletmeciliği 94 Kaynakça 96 5.BÖLÜM DÜNYADA LOJİSTİK KÖYLER Yazar: Öğr. Gör. Üyesi Memiş Karaer 5.1. Lojistik Köylerin Tarihsel Gelişimi Dünyada Lojistik Köy Uygulamaları Amerika Avrupa Asya Diğer 107 Kaynakça BÖLÜM TÜRKİYEDE LOJİSTİK KÖYLER Yazar: Dr. Mustafa Kartal 6.1. Lojistik Köy Kavramı ve Lojistik Köylerin Tarihçesi Türkiye de Lojistik Köylerin Tarihçesi Türkiye de Lojistik Köy Mevzuatı Türkiye Lojistik Master Planı Lojistik Merkezlerin Yer Seçimi, Kurulması, Yetkilendirilmesi ve Işletilmesi Hakkında Yönetmelik 118 Sonuç 119 Kaynakça 121

6 9.BÖLÜM İKTİSADİ AÇIDAN SERBEST BÖLGELER VE LOJİSTİK KÖYLER Yazar: Dr. Öğr. Üyesi Nihat Doğanalp 7.1. Giriş Iktisadi Teorileri ve Politikaları Ekseninde Serbest Bölgeler Iktisadi Etkileri Bakımından Serbest Bölgeler ve Lojistik Köyler Dış Ticaret Üzerindeki Etkileri Istihdam Üzerindeki Etkileri 130 Sonuç 131 Kaynakça BÖLÜM ÖZEL EKONOMİK ALANLARDA BANKACILIK FAALİYETLERİ VE KIYI BANKACILIĞI Yazar: Dr. Öğr. Üyesi Ibrahim Erem Şahin 8.1. Özel Ekonomik Alanlar Serbest Bölgelerde Bankacılık Faaliyetleri Kıyı Bankacılığı (Offshore Banking) Kıyı Bankacılığı için Uygun Ortamın Koşulları Kıyı Bankacılığı Işlemleri Kıyı Bankacılığında Offshore Hesaplar ve Özellikleri Kıyı Bankacılığının Tarihsel Gelişimi Kıyı Bankacılığının Dünyadaki Gelişimi Kıyı Bankacılığının Türkiye deki Gelişimi Kıyı Bankacılığı Merkezleri Kıyı Bankacılığının Sağladığı Faydalar ve Sakıncalar Kıyı Bankacılığının Sağladığı Faydalar Kıyı Bankacılığının Doğurduğu Sakıncalar Kıyı Bankacılığı ve Serbest Bölgeler 148 Sonuç 149 Kaynakça 150

7 7.BÖLÜM ÖZEL EKONOMİK ALANLARDA MUHASEBE VE VERGİ UYGULAMALARI Yazar: Dr. Öğr. Üyesi Ali Antepli 9.1. Giriş Serbest Bölgelerde Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Gümrük Vergileri Katma Değer Vergisi Gelir ve Kurumlar Vergisi Damga Vergisi ve Harçlar Özel Tüketim Vergisi Serbest Bölgelere Özgü Muhasebe Işlemleri Yurt Içinden Serbest Bölgelere Yapılan Ihracatın Muhasebeleştirilmesi Serbest Bölgelerde Mal ve Hizmet Alışlarının Muhasebeleştirilmesi Serbest Bölgelerden Yapılan Ithalatın Muhasebeleştirilmesi 165 Sonuç 166 Kaynakça BÖLÜM SERBEST BÖLGE İŞLETMELERİNDE YÖNETİM VE KURUMSALLAŞMA Yazar: Dr. Öğr. Üyesi Mehmet Akif Çini Yönetim Kavramı Yönetimin Fonksiyonları Planlama Organize Etme (Örgütleme) Yöneltme (Komuta Etme) Koordinasyon (Eşgüdümleme) Kontrol (Denetim) Stratejik Yönetim Stratejik Yönetim Unsurları Stratejik Yönetim Süreci Kurumsallaşma Kurumsallaşmanın Amaçları Kurumsallaşmanın Unsurları Serbest Bölgelerde Yönetimin ve Kurumsallaşmanın Önemi 184 Kaynakça 185

8 9.BÖLÜM ÖZEL EKONOMİK ALANLARIN GELECEĞİ Yazar: Prof. Dr. Ismail Akbal Özel Ekonomik Alan Kavramı ve Önemi Tarihsel Süreç Içerisinde Özel Ekonomik Alanların Gelişimi Özel Ekonomik Alanların Geleceği 191 Sonuç 194 Kaynakça 194

9

10 12 KÜRESEL EKONOMIDE ÖZEL EKONOMIK ALANLAR; SERBEST BÖLGELER VE LOJISTIK KÖYLER

11 BIRINCI BÖLÜM SERBEST BÖLGE KAVRAMI VE GENEL BİLGİLER Dr. Öğr. Üyesi Metehan ORTAKARPUZ1 Kökeni, ilk çağlarda ekonomik ve siyasi kontrollerin tamamen veya kısmen ortadan kaldırılması şeklinde uygulanan serbest şehirlere kadar uzanan serbest bölgeler, liberal ekonomik anlayışın en somut örnekleridir. Özellikle ekonomik sıkıntıların yaşandığı dönemlerde ucuz işgücü ve esnek üretim imkanları serbest bölgelerin cazibesini arttırmıştır. 18. Yüzyıldan günümüze dünyanın birçok ülkesinde çeşitli sistem ve yapılanmalarla serbest bölgeler yaygınlaşmıştır. Birçok ülkenin kalkınma politikalarına kadar giren serbest bölgeler özellikle gelişmekte olan ülkeler için ekonomik kalkınma ve ihracata yönelik büyüme modellerine yardımcı uygulamalar olarak gündeme gelmiştir. Bu doğrultuda uluslararası finans otoriteleri, kalkınma örgütleri ve iş birliği kuruluşları serbest bölge fikrini ekonomik çözüm önerileri arasında sunmuş, bu yöndeki uygulamalara destek vermiştir. Yerel ölçekteki sermayenin küresel ölçekte faaliyette bulunmasında serbest bölgelerin hızlandırıcı bir rolü bulunmaktadır. Ulusal ekonominin bütününde mali ve ticari akımların önündeki engellerin tümüyle kaldırılmasının mümkün olmadığı veya arzu edilmediği durumlarda, serbest bölgeler sermayeye istediği 1 Selçuk Üniversitesi, Beyşehir Ali Akkanat İşletme Fakültesi, Uluslararası Ticaret ve İşletmecilik Bölümü, mortakarpuz@selcuk.edu.tr

12 14 KÜRESEL EKONOMIDE ÖZEL EKONOMIK ALANLAR; SERBEST BÖLGELER VE LOJISTIK KÖYLER ölçekte istediği hareket serbestliğini sunarak, sermaye birikiminin küresel çapta ilerletilmesine hizmet edebilmişlerdir. Farklı ülkelerdeki farklı mevzuat engellerinin aşılmasını sağlaması ve sermayeye tanıdığı çeşitli ayrıcalıklar sayesinde serbest bölgeler dünyada kapitalizmin gelişimine katkı sağlamış önemli unsurlar olarak ifade edilebilir. Serbest ticaret ve mevzuat uygulamaları bakımından ülke ve dünya ekonomisi içerisinde önemli bir rol üstelenen serbest bölgeler, özel ekonomik alanlar içerisinde en eski ve günümüzde en iyi bilinen yapılardır. Genel hatlarıyla serbest bölgelerin yapıları hakkında ortak tanımlamalar ve uygulamalar bulunmasına rağmen dünya genelinde birbirinden farklı birçok serbest bölge yapısıyla da karşılaşmak mümkündür. Genel olarak serbest bölge kavramı; serbest bölgeler için yapılan tanımlamalar, genel özellikleri, dünyada bugüne kadar uygulanmış ve bir serbest bölge modeli olarak kabul edilmiş serbest bölge çeşitleri, kuruluş hedefleri, ülke ekonomisine ve işletmelere sağladığı avantajlar, olumsuz etkileri ve serbest bölge işletmeciliği gibi başlıkların açıklanmasıyla daha net algılanabilir. Bu bölümde söz konusu başlıklar ayrıntılı olarak ele alınmaktadır SERBEST BÖLGE TANIMI VE GENEL ÖZELLİKLERİ Tanım Serbest bölge uygulamaları, ekonomi ve uluslararası ticaret politikalarının önemli unsurlarından birisi olarak kabul edilmesinden dolayı söz konusu politikalara uygun olarak farklı amaç ve yapılanmalar dahilinde yapılandırılmaktadırlar. Bu nedenle serbest bölgeler, kuruluş amaçları ve bünyesinde gösterilen faaliyetlere göre farklı şekillerde tanımlanabilmektedir. Serbest bölgeler, bir uluslararası liman veya havaalanı yakınlarında tesis edilen, özel amaçlarla ülkenin gümrük alanından ayrılmış bir bölgesi içine gümrüksüz olarak malların ithal edilebildiği, depolanabildiği, çeşitli işlemlerden geçirilebildiği, üretim amacıyla kullanılabildiği ve malların ulusal gümrük alanına girmediği sürece gümrük vergisinin ödenmediği, diğer vergi vb. sınırlayıcı faktörlerin en aza indirgendiği belli alanlardır (Erdem, 1992: 5). Bir başka ifade ile uluslararası ticarete ilişkin mevzuat engellerine ve çeşitli ithalat ve ihracat kısıtlamalarına maruz kalmaksızın uluslararası pazarlarda yoğun rekabete girilebilmesine imkan veren endüstriyel park ve transit yükleme merkezleridir (Kentbank, 2000: 3). Ticaret Bakanlığı (2018) e göre serbest bölgeler, ülkede geçerli ticari, mali ve iktisadi alanlara ilişkin hukuki ve idari düzenlemelerin uygulanmadığı veya kısmen uygulandığı, sınaî ve ticari faaliyetler için daha geniş teşviklerin tanındığı ve fiziki olarak ülkenin diğer kısımlarından ayrılan yerlerdir (Namal ve Çakır, 2019: 49). Özetle, serbest bölgeler bir ülkenin ulusal egemenlik sı-

13 SERBEST BÖLGE KAVRAMI VE GENEL BİLGİLER 15 nırları içinde bulunmasına rağmen bu ülkenin gümrük sınırları dışında kaldığı kabul edilen, özel düzenlemelerle uluslararası ticareti geliştirmek ve ekonomiyi kalkındırmak maksadıyla faaliyette bulunanlara çeşitli avantajlar sağlanan özel bölgelerdir. Serbest bölgeler esas itibariyle ekonomi ve bağlantılı olarak kalkınma politikalarını uygulamanın bir ayağını oluşturmaktadır. Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı-UNCTAD Dünya Yatırım Raporu (2018) na göre ise serbest bölge, endüstriyel altyapıya yatırım yapmak, yabancı yatırımı çekmek ve kolaylaştırmak, yerel firmaları küresel değer zincirlerine entegre etmek, ihracata yönelik büyümeyi teşvik etmek ve istihdam yaratmak için bir hizmet sağlayıcı olarak kabul edilebilir. Birçok ülke için, bu bölgeler sosyoekonomik gelişimin önemli bir aracıdır. Bunlar, endüstriyel sektörleri iteklemek ve yerel ekonomilere teknoloji transferini desteklemek için yaygın bir şekilde kullanılmaktadır (Namal ve Çakır, 2019: 49). Serbest bölgeler ile kalkınmaya uygun ortamı yaratmak, geleceğin sektörlerini seçip, teşvikleri onlara odaklamak, yatırımları gerçekleştirecek yabancı sermaye ile teknolojiyi ülkeye çekip, ülkenin dünya ekonomisinde söz sahibi olmasını sağlamak gibi amaçlara odaklanılır (Erçakar, 2004: 212). Dolayısıyla serbest bölgeler, gelişmekte olan ülkelerde dış ticaret politikalarının en önemli unsurlarından birisi gelişmiş ülkelerde ise ticari avantajlardan yararlanılan cazibe merkezleri olarak açıklanabilir. Genel olarak serbest bölgeler, gelişmekte olan ülkelerin uluslararası ticaret politikalarında önem kazanan, uygulamadaki farklılıklarına rağmen ihracat için yatırım ve üretimi artırmak, yabancı sermaye ve teknoloji girişini hızlandırmak, ekonominin girdi ihtiyacını temin etmek, yabancı finansman ve ticaret imkanlarından daha fazla yararlanmak üzere kurulan, hukuki ve idari düzenlemelerin tavizli bir anlayışla uygulandığı, geniş teşvik olanaklarının sunulduğu, fiziki olarak ülkenin diğer kısımlarından ayrılıp gümrük bölgesi dışında sayılan yerlerdir Kuruluş Amaçları ve İşlevleri Farklı ülkelerde veya coğrafyalarda farklı amaç ve politikalar dahilinde kurulan serbest bölgelerin temel amaçları şu şekilde sıralanabilir (İncekara (1986), Serbest Bölgeler Kanunu (1985), Toroslu (2000), Tümenbatur (2012)); İhracat hedefiyle yatırım ve üretimi artırmak, Yabancı sermayeyi çekmek, dış pazarlarla bağlantıları genişletmek Teknoloji girişini ve transferini hızlandırmak, Yeni iş imkanları ile istihdamı arttırmak, İyi eğitilmiş, yetenekli ve kalifiye insan gücüne ulaşmak, İhtiyaç duyulan girdiyi kolaylıkla ve zamanında temin etmek,

14 16 KÜRESEL EKONOMIDE ÖZEL EKONOMIK ALANLAR; SERBEST BÖLGELER VE LOJISTIK KÖYLER İthalatı ucuzlatmak, girdi maliyetlerini düşürmek, İşletmeleri daha fazla ihracata yönlendirmek, Yeniden ihracat (re-export) ve transit ticaret uygulamalarını yürütmek, Uluslararası ticareti geliştirmek, Döviz girişini arttırmak, Uluslararası finansman ve ticaret olanaklarından daha fazla yararlanmak, Bankacılık faaliyetlerinde dış pazarlara açılabilmek, Gelir ve nüfus dağılımını dengelemek. Genelde ekonomiye katkı sağlamak amacıyla kurulan serbest bölgeler, özel olarak oluşturulmuş mevzuatları ve çağdaş yönetim yapılarıyla işletmelere modern ve gelişmiş bir yatırım ortamı sunarken, ülkeler için önemli üretim, ticaret ve lojistik merkezleri olma özelliğine sahiptirler. Serbest bölgelerden beklenen işlevler şu şekilde sıralanabilir (Güvemli, 1999: 7); Serbest bölgeler yabancı sermaye ve teknolojilerin ülkeye getirilmesine imkan oluşturacak uygun zemin hazırlar. Yeni ve nitelikli istihdam olanaklarının yaratılır. Endüstrinin ihtiyaç duyduğu bazı hammadde ve ara malların kolaylıkla, istenilen miktarda ve zaman kaybı olmadan temin edilebilmesi sağlanır. Teşvik ve avantajlar sayesinde düşük maliyetli mal üretimi ile daha rekabetçi koşullarda ihracat gerçekleştirilebilir. Ürünlerinin ihracatını kolaylaştırmak ve hızlandırmak bakımından bir basamak oluşturur. Ülke dışından gelen malların yeniden ihracatı ve transit olarak diğer ülkelere satımı gerçekleştirilebilir Genel Özellikleri Serbest bölgelerin genel özellikleri, kuruluş amaçları, ülkelere göre değişen farklı mevzuat uygulamaları, literatür tanımları ve pratikte kendiliğinden oluşan özellikleri çerçevesinde birtakım unsurları kapsamaktadır. Bu özellikler aşağıdaki şekilde sıralanabilir (Akyürek (1983), Dölek (2013), Gümüş, (2017), Serbest Bölgeler Kanunu (1985)); Serbest bölgeler ülke sınırları içerisinde olmasına rağmen, ülkede geçerli bulunan dış ticaret ve gümrük mevzuatlarının dışında kabul edilen yerlerdir. Serbest bölgenin bulunduğu ülkeden serbest bölgeye gönderilen mallar, ihraç edilmiş sayılırlar ve ihracat prosedürüne tabidirler.

15 SERBEST BÖLGE KAVRAMI VE GENEL BİLGİLER 17 Serbest bölgeden ülkeye giren mallar ise o ülke açısından ithalat sayılır ve ithalat işlemlerine vergi ve yükümlülüklere tabi tutulurlar. Serbest bölgelerde faaliyette bulunanlar genel olarak vergi, resim, harç, gümrük ve kambiyo yükümlülüklerinden muaf tutulmaktadırlar Serbest bölgeye dış ülkelerden gelen mallar ithalat vergilerinden muaftır. Serbest bölgede üretim yapan işletmeler ihtiyaç duydukları makine teçhizat ve hammadde gibi girdileri gümrük vergisi ödemeksizin ithal edebilmektedirler. Serbest bölgeler bulundukları ülkenin gümrük sınırları dışında sayılmalarına rağmen gümrük idarelerinin doğrudan ve dolaylı kontrolü altındadırlar. Serbest bölgelerdeki faaliyetler, bulunduğu ülkenin sosyal ve ekonomik amaçlarına göre belirlediği serbest bölge mevzuatına göre yapılmaktadır. Serbest bölgeler, uluslararası ticareti geliştirmek, ülkeye yabancı sermaye ve teknolojilerinin getirilmesine imkan sağlamak, ülkede sanayiyi canlandırmak, döviz gelirlerini artırmak, ithalat ve ihracatı kolaylaştırmak için kurulur. Serbest bölgeler, ticaret, üretim ve transit taşımacılık faaliyetlerinin yoğunlaştığı bölgelerdir. Serbest bölgeler hem ticari hem de ekonomik yönden sınırlandırılmış alanlardır. Serbest bölgelerde sağlanan teşvik ve avantajlarla düşük maliyetli üretim gerçekleştirilerek ihracat yapılabilir. Serbest bölgeler, yabancı sermayeye tanınan geniş olanaklar ile uluslararası yatırımcılara cazip bir yer haline getirilmektedir. Yabancı işletme ve bankalara şube açabilme ve yatırımda bulunabilme hakkı tanınmaktadır. Serbest bölgeler genel olarak fiziki sınırları kesin olarak belirlenmiş yerlerdir. Serbest bölgelerin fiziki sınırları kaçakçılığın engellenmesi için emniyet tedbirleri ile korunmaktadır. Serbest bölgeler, malların giriş ve çıkışları bakımından yabancı ülke statüsünde sayılırlar. Serbest bölgeye girecek olan mal miktarı, menşei veya bölgede kalma süresi genel olarak sınırlandırılmaz. Serbest bölgelerde depolama, yükleme, boşaltma, paketleme, bakım, onarım, montaj gibi lojistik ve elleçleme işlemleri, ithalat, ihracat ve endüstriyel faaliyetler, bankacılık, sigortacılık gibi hizmetler gerçekleştirilmektedir.

16 18 KÜRESEL EKONOMIDE ÖZEL EKONOMIK ALANLAR; SERBEST BÖLGELER VE LOJISTIK KÖYLER Serbest bölgelerde endüstrinin ihtiyaç duyduğu hammadde ve ara malları kolaylıkla, istenilen miktarda ve zamanında temin edilebilmektedir. Serbest bölgeler uluslararası transit yollar üzerinde bulunan, geniş ulaşım olanaklarına ve hinterlanda sahip yerlerde kurulurlar. Serbest bölgeler bir liman ya da bir şehir olarak ilan edilebilir. Serbest bölgelerde genel olarak iş gereği dışında ikamete izin verilmez. Serbest bölgeler devlet tarafından resmi kurumlar eliyle veya özel gerçek ve tüzel kişiler tarafından kurulabilir, ortaklı hale gelebilir, devredilebilir ve işletilebilir. Serbest bölgelerde yapılan bütün parasal işlemler konvertibl dövizlerle yapılmaktadır Serbest Bölgelerde Gerçekleştirilen Faaliyetler Dünya genelinde serbest bölgelerin faaliyetlerine bakıldığında, serbest bölgelerin birbirinden farklı faaliyetleri gerçekleştirmek amacıyla planlandığı ve kurulduğu ya da zaman içinde birçok farklı faaliyeti bir arada bünyesinde barındırdığı görülmektedir. Bunun nedeni ülkenin, bölgenin, serbest bölge yatırımcılarının veya kullanıcılarının ticari ve ekonomik beklentilerinin farklılaşması olarak açıklanabilir. Genel olarak serbest bölgelerde gerçekleştirilebilen faaliyetler şöyledir. Üretim ve eşyanın niteliğini değiştiren çeşitli işleme faaliyetleri Ticari mal alım ve satımı, Depoculuk hizmetleri İşyeri kiralama faaliyetleri Montaj ve demontaj işlemleri Bakım ve onarım faaliyetleri Bankacılık ve finans hizmetleri, finansal kiralama vb. uygulamalar Kıyı Bankacılığı sistemi faaliyetleri Sigortacılık Uygulamaları Çeşitli diğer konulara ilişkin faaliyetler 1.2. SERBEST BÖLGE ÇEŞİTLERİ Serbest bölgelerin kuruluş amaçları ve yürütülen faaliyetler, bulunduğu ülkenin ekonomik politikaları ile doğru orantılıdır. Söz konusu politikalar, hukuki ve yasal düzenlemelerle faaliyetlerin yürütülmesine olanak tanımakta, bu suretle ekonomik amaçların gerçekleşmesini sağlamaktadır. Serbest bölgeler, birbirinden farklı ülke veya bölgelerin farklı ekonomik politikalarıyla, belirlenmiş bir ana faaliyeti veya çeşitli faaliyetleri bir arada gerçekleştirmek üzere kurulurlar. Böylece kuruluş amaçları ve faaliyetleri doğrultusunda farklı isimler alabilmek-

17 SERBEST BÖLGE KAVRAMI VE GENEL BİLGİLER 19 tedirler. İç piyasaya veya uluslararası ticarete yönelik amaçlarla kurulan serbest bölgelerin yanı sıra, faaliyet türlerine göre ticari veya sınai nitelikte faaliyetler için kurulan serbest bölgelerin olduğu da görülmektedir. Diğer yandan, ekonomik kalkınma politikalarına hizmet eden çeşitli muafiyet ve teşvik uygulamaları ve bu doğrultuda faaliyete geçirilen çeşitli düzenlemeler, genel olarak serbest bölge kavramı altında değerlendirilmektedir. Söz konusu düzenlemeler serbest bölge çeşitleri gibi anılmaktadır. Serbest bölge çeşitleriyle ilgili keskin ayrımlar yapmak bazen mümkün olmayabilir. Öyle ki, bir serbest bölge bünyesindeki işletmeler hem iç piyasa hem de dış piyasaya yönelik çalışmalar içinde olabilirken, ticaret ve endüstriyel faaliyetlerin bir arada yürütüldüğü örneklerde mevcuttur. Bu noktada ülkelerin genel politikaları, ekonomik eğilimleri, gelişmişlik düzeyleri vb. unsurlar, bir serbest bölgenin hangi biçimde kurulacağı ve hangi sınırlılıklar içerisinde faaliyet göstereceği konusunda etkili olmaktadır. Dünya genelinde kuruluş biçimlerine ve faaliyetlerine göre ticaret, üretim, transit, finans, yatırım, tüketim ve teknoloji konularında geleneksel veya güncel olarak aldıkları çeşitli isimlerle sınıflandırılabilen serbest bölgeleri şu şekilde sıralamak mümkündür (Akyürek (1983), Alpar, (1985), Erdoğan, (1985), Özçelik ve Yadikar (2003)); 1. Serbest Ticaret Bölgesi (Free Trade Zone) 2. Serbest Üretim Bölgesi (Free Production Zone) 3. İkiz Fabrika (Maquiladora) 4. Organize Sanayi Bölgesi (Organised Industrial Zone) 5. Serbest Liman (Free Port) 6. Transit Bölge (Transit Region) 7. Antrepo (Bonden Warehouse) 8. Serbest Bankacılık Bölgesi veya Kıyı Bankacılığı (Off-Shore Banking) 9. Yatırım Bölgesi (Investment Region) 10. Serbest Çevre (Free Perimeter) 11. Serbest Şehir (Free City) 12. Gümrüksüz Satış Mağazası (Duty Free Shop) 13. Teknoloji Serbest Bölgesi (Technology Free Zone) Serbest Ticaret Bölgesi (Free Trade Zone) Alım satıma yönelik ticari faaliyetleri kolaylaştırmak amacıyla genelde lojistik açıdan avantajlı bir liman veya havaalanı yakınlarında, belirlenmiş sınırlar içinde her türlü vergiden kısmen veya tamamen muaf tutulmuş bölgeler serbest ticaret bölgeleri olarak tanımlanmaktadır (Erkan ve Tatlıdil, 1990: 7). Genelde

18 20 KÜRESEL EKONOMIDE ÖZEL EKONOMIK ALANLAR; SERBEST BÖLGELER VE LOJISTIK KÖYLER uluslararası ticaret yolları üzerinde kurulan, fiziki olarak bulunduğu ülkenin diğer alanlarından ayrı kabul edilen ve o ülke tarafından güvenliği sağlanan, ikametin yasak olduğu, bölgede ithalat ve ihracata yönelik faaliyetlerin ülkede uygulanan mevzuat ve kısıtlamaların kısmen veya tamamen geçersiz kılındığı vergi muafiyetlerinin uygulandığı alanlardır (Erdoğan, 1985: 22). Bu bölgelerde genel olarak, transit ticaret depolama ambalajlama, ambalaj birleştirme veya değiştirme, etiketleme, markalama, basit montaj işçilikleri sınıflandırma, ayırma, ayıklama, karıştırma, derecelendirme, saflaştırma, kırma, değiştirme, birleştirme vb. işlemler gemi, uçak vb. uluslararası taşıma araçlarına aktarma, yeniden yükleme gibi faaliyetler yürütülmektedir. Tarihte serbest ticaret bölgeleri gümrük ayrıcalıklarının uygulandığı ilk bölgeler olarak bilinmektedir. Sadece serbest ticaret için oluşturulmuş bu bölgelerde, yabancı kaynaklı malların gümrük vergi muafiyetiyle yeniden ihracat, transit ticaret, transit taşımacılık gibi işlemleri ile yerel malların ihracatının yapılması amaçlanırken, üretim veya işleme faaliyetleri için düzenlemeler öngörülmemektedir. Fakat dünya genelinde hem ticaret hem de üretim faaliyetlerini bir arada yürütmek maksadıyla kurulmuş serbest bölge örnekleri çoktur Serbest Üretim Bölgesi (Free Production Zone) Serbest üretim bölgeleri, düşük maliyetli emek ve girdiden yararlanmak, vergisiz hammadde ve yatırım malzemeleri ithali, mamul veya yarı mamullerin ihracında gümrük vergisinin uygulanmaması, sermaye ve kâr transferi garantisi ve fabrika binası temini gibi teşviklerden faydalanmak amaçlarıyla üretim yapan veya yapmak isteyen yatırımcılar için oluşturulmuş bölgelerdir (Erdoğan, 1985: 33, Toroslu, 2000: 7). Gelişmekte olan ülkelerin uluslararası sermayeyi çekmesinde bu bölgeler önemli bir etkendir. Ucuz işgücü için serbest üretim bölgesine gelen sermaye bulunduğu ülkede istihdamı artırırken, yatırımcı çok uluslu şirketler beraberlerinde ileri teknolojiler getirerek ülkedeki işgücünün niteliğinin artmasına katkı sağlamaktadır. Bu ülkelerde üretim maliyetlerinin görece düşük olması uluslararası şirketlere cazip gelmekte; bu nedenle, serbest üretim bölgeleri yoğun olarak gelişmekte olan ülkelerde kurulmaktadır (Tümenbatur, 2012: 343). Dış ticaret mevzuatlarından arındırılmış bu bölgeler ülke içinde fiziki olarak ayrı tutulmuş, ülke güvenlik güçlerince emniyeti sağlanmıştır. Serbest üretim bölgeleri, serbest ticaret bölgelerinin aksine endüstriyel üretimi ve mamul ihraca-

19 SERBEST BÖLGE KAVRAMI VE GENEL BİLGİLER 21 tını artırmak amacıyla kurulmaktadır. Genellikle çok uluslu şirketlerin ülke içerisinde yatırımları söz konusu serbest bölgelerde yoğunlaşmaktadır. Günümüzde serbest üretim bölgeleri eşyanın niteliğini değiştiren işleme ve imalat faaliyetleri ana amaçları ve muafiyetler içeren mevzuat avantajlarıyla en önemli serbest bölge faaliyetini kapsayacak şekilde kurulurken, dünya genelinde birçok örnekte diğer serbest bölge faaliyetlerini de yürütebilecek şekilde organize edildiği görülmektedir İkiz Fabrika (Maquiladora) Meksika İspanyolcasında Maquiladora Planta, Eempresa, Fabrika Şirketi veya Maquila olarak isimlendirilen (Merriam-Webster, 2020) ikiz fabrikalar esasen bir serbest üretim bölgesi uygulamasıdır. İkiz fabrikalar, sınır komşusu ülkelerin karşılaştırmalı üstünlüklerinden faydalanmak, iki ülke arasında ikili ticareti canlandırmak ekonomik, sosyal ve siyasi sorunları azaltmak amacıyla oluşturulmuştur. Bu tür serbest bölgelere ilk olarak kuruldukları ve halen en önemlileri olarak görülen ABD-Meksika sınırındaki fabrikalar örnek gösterilebilir. Meksika nın ABD sınırlarında kurulan Maquiladora tipi uygulamada, üretimde kullanılacak girdi ABD den gümrük vergi muafiyetiyle ithal edilmekte, ardından üretilen mamul ABD ye ihraç edilmektedir. Burada ABD gümrük vergilerini, ithal ettiği mal üzerinden değil, yalnızca Meksika da eklenen katma değer üzerinden tahsil etmektedir (Erçakar, 2004b: 206) den itibaren Meksika nın Aguacalientes, Campeche, Durango ve Yucatan gibi kırsal bölgelerinde görülmeye başlanan ikiz fabrikalar, 1990 ların sonlarında NAFTA-Kuzey Amerika Serbest Ticaret Anlaşması ile Maquiladora olarak anılmış ve bölgede oldukça popüler hale gelmiştir. Bölgedeki ucuz iş gücü ve vergi muafiyetleri ile ucuza üretim yapmak isteyen ABD li şirketlerin bu fabrikalara yatırımları artmıştır. Diğer yandan fabrikalarla yaratılan tarım dışı istihdam ile kırsaldaki hane halkının göç etmesinin de önüne geçilmeye çalışılmıştır. Bu durum Meksika ekonomisinin uluslararası ekonomiye eklemlenme biçimine ilişkin önemli bir dönüşüme imkan tanımıştır (Topal, 2014: 18). Sonuçta ABD, ülkesine olan insan göçünü önleyerek ve fason üretimle düşük maliyetli üretim malları imal ederek üçüncü dünya ülkelerinde pazar gücünü artırarak avantaj elde etmiş, Meksika yabancı sermaye girişini hızlandırarak istihdam imkanı sağlamış, ekonomik sorunlarının bir kısmına çare bulmuş ve bu üretim bölgelerinde çalıştırarak yetişen nitelikli insan gücüne kavuşmuştur. Günümüzde ikiz fabrikalar Meksika nın dışında Paraguay, Nikaragua ve El Salvador gibi diğer Latin Amerika ülkelerinde de görülmektedir.

20 22 KÜRESEL EKONOMIDE ÖZEL EKONOMIK ALANLAR; SERBEST BÖLGELER VE LOJISTIK KÖYLER Organize Sanayi Bölgesi (Organised Industrial Zone) Yatırım yapacak işletmeler için kullanıma hazır altyapı ve sosyal tesisler- le yatırımcı dostu bir ortamda faaliyet göstermesini sağlamak için tasarlanmış, çeşitli teşvik ve avantajları bünyesinde barından üretim bölgeleridir. Sanayinin uygun görülen alanlarda yapılanmasını sağlamak, çarpık sanayileşme ve çevre sorunlarını önlemek, kentleşmeyi yönlendirmek, kaynakları rasyonel kullanmak, bilgi ve bilişim teknolojilerinden yararlanmak, sanayi türlerinin belirli bir plan dâhilinde yerleştirilmesi ve geliştirilmesi amacıyla, sınırları tasdik edilmiş arazi parçalarının imar planlarındaki oranlar dâhilinde gerekli ortak kullanım alanları, hizmet ve destek alanları ve teknoloji geliştirme bölgeleri ile donatılıp planlı bir şekilde ve belirli sistemler dâhilinde sanayi için tahsis edilmesiyle oluşturulan ve yasalara göre kurulan, planlanan ve işletilen, kaynak kullanımında verimliliği hedefleyen mal ve hizmet üretim bölgeleridir (Organize Sanayi Bölgeleri Kanunu, 2000: 3. Madde). Organize bir şekilde kanun ve yönetmeliklere dayalı yönetilen organize sanayi bölgeleri, yol, su, doğal gaz, elektrik, iletişim, atık arıtma ve diğer hizmetleri kapsarken, ülkedeki yatırım teşvik ve benzeri uygulamalara ek olarak arazi ediniminde katma değer vergisi istisnası, emlak vergisi muafiyeti, düşük su, doğal gaz ve telekomünikasyon maliyetleri, belediye vergi muafiyetleri gibi vergi avantajları sunmaktadır (Investment Office, 2020). Organize sanayi bölgeleri esasen uluslararası ticaret faaliyetleri kapsamında temelde gümrük vergisi vb. yükümlülüklerden muafiyet ve bu sayede düşük maliyetli üretim hedefiyle planlanan serbest bölgelere tam olarak örnek oluşturmasa da ülke içinde üretim için sağlanan bir takım vergi ve maliyet avantajları ile yabancı sermaye yatırımına cazip bölgeler olması bakımından bir serbest bölge veya serbest üretim bölgesi çeşidi olarak görülebilir Serbest Liman (Free Port) Yabancı menşeli malların gümrük vergi ve yükümlülüklerden kısmen veya tamamen muaf tutularak, kullanılması, tüketilmesi veya tekrar satılması için giriş yaptığı limana serbest liman denir (Alpar, 1985: 15, Bakan ve Gökmen, 2014: 41). Ülkedeki herhangi bir limanda ithalat, ihracat, transit ticaret, taşımacılık ve yeniden ihracat faaliyetlerinin serbest hale gelmesi ile serbest liman oluşturulmuş olur. Serbest bölge anlayışının daha dar bir kapsamda, genelde antrepo gibi planlanmış liman bölgeleridir. Burada yabancı kaynaklı mallar geçici bir süre için gümrük vergisi ödemeksizin konulmakta ve gümrük idaresinin gözetimi altında bulundurulmaktadır. Serbest limanlar, serbest üretim bölgelerini destekleyici liman oluşumu, bağlantılı sanayi tesisleri ve antrepolar ile kapsamı genişlerken, gümrüksüz satış mağazaları, oteller, yerleşim yerleri, dinlenme ve eğlence merkezleri ile bazen bir

21 SERBEST BÖLGE KAVRAMI VE GENEL BİLGİLER 23 şehir görünümü kazanabilen bölgelerdir (Erkan ve Tatlıdil, 1990: 7). Günümüzde serbest limanlar, serbest ticaret bölgelerinin faaliyetlerini bir liman bölgesinde, sosyal hayata daha yakın bir şekilde yürütülmesi için kurgulandığını göstermektedir. Serbest şehirlere örnek olan Hong Kong, Singapur, Bahama Adaları ve Manus/ Brezilya aynı zamanda serbest limanlar olarak da ifade edilir. Diğer yandan Kopenhag, Danzing ve Hamburg limanları da Avrupa nın önemli serbest limanlardır Transit Bölge (Transit Region) Denizlere veya okyanuslara açılabilecek kıyısı olan ve ticarete elverişli yollar üzerinden bulunan ülkelerin, bu imkanları tamamen veya yeterli düzeyde olmayan komşu ülkelere aktarma, dağıtım ve depolama merkezleri olarak kullanımlarına sundukları alanlara transit bölge denir (Erdoğan ve Ener, 2005: 29, Güner, 1995: 6). Malların komşu ülkelerden liman ülkesine transit olarak geçişinde gümrük vergileri ve denetimleri içeren birçok prosedür uygulanılmaz. Transit bölgelerde genellikle imalat faaliyetine izin verilmemekte, buna karşın buralarda malların varacağı yere iyi bir şekilde ulaşabilmesi için depolama, tekrar ambalajlama işlemleri yapılmaktadır (Bakan ve Gökmen, 2014: 41). Transit bölge kavramı, transit ticareti de kapsadığı düşünülerek serbest bölgeler veya antrepolar için de çatı bir kavram olarak kullanılabilmektedir. Fakat sadece transit taşımacılığa konu olan ve transit ticaret kapsamında olmayan eşyalara ilişkin faaliyetler için transit bölge kavramı yukardaki tanımının özelinde kullanılması doğru olacaktır. Şöyle ki transit bölge serbest ticaret bölgesi ve serbest limanlardan daha sınırlı bir avantaj sağlar. Geniş bir bakış açısı ile, transit bölge limanda ayrılmış bir iskele, barınak ve diğer kolaylıklara sahip bir alandır. Dar bakış açısı ile de limanda tek bir depo ve barınağa sahip olması halidir (Erçakar, 2004b: 206) Antrepo (Bonden Warehouse) Ülkeye dışardan gelen malların satıldığı tarihe kadar vergi ödemeksizin stoklanabildiği ve gümrük idareleri tarafından kontrol denetimin yapıldığı depo veya stok sahalarıdır. Devlete ait veya özel mülkiyetli olarak işletilen antrepolarda bekletilen malların ancak satılmasından sonra, ithalat yapan ülkedeki ithalatçılar tarafından gümrük vergilerinin ödenmesi ve diğer yükümlülüklerin yerine getirilmesi zorunluluğu doğar. (Erkan ve Tatlıdil, 1990: 9). Antrepoya sokulmuş mallar sınırsız sürelerce kalabildiği gibi belirli bir süre bekledikten sonra bulunduğu ülkeye ithal edilebilir, tekrar yabancı bir ülkeye gönderilebilir ve başka bir antrepoya aktarılabilir (Toroslu, 2000: 8). Gümrük mevzuatında antrepo faaliyetlerine ilişkin bir gümrük rejimi oluşturulmuştur. Antrepo rejimi ithalat vergilerine ve ticaret politikası önlemlerine tabi tutulmamış ve serbest dolaşıma girmemiş malların bir gümrük deposuna ko-

22 24 KÜRESEL EKONOMIDE ÖZEL EKONOMIK ALANLAR; SERBEST BÖLGELER VE LOJISTIK KÖYLER nulmasına ilişkin hükümlerin belirlendiği bir rejimdir. Bu eşyalar izin verildiği taktirde ihraç eşyaları da olabilmektedir (Gümrük Kanunu, 1999: 94. Madde). Antrepo rejimi sayesinde ihracatçı ürünlerini doğrudan piyasaya sürmek yerine, piyasa durumuna göre en uygun zamanı bekleme imkanını elde ederken, ithalatçı da malı kolay ulaşabileceği depolarda bekletip istediği miktarlarda ve hızlıca alım imkanına kavuşmaktadır. İthalatçı böylelikle depolama ve stoklama giderlerinden tasarruf edebileceği gibi malı bir defada yüksek oranlarda ithal edip bunun gerektirdiği vergisel açıdan mali külfetlerden de kurtulmuş olmaktadır (Erdoğan, 1985: 66). Kısaca ne zaman ve ne kadar ihtiyaç duyuyorsa sadece ihtiyaç duyduğu miktarı hızlı bir şekilde ve sadece o kısma yönelik gümrük vergilerini ödeme suretiyle temin edebilmektedir Serbest Bankacılık Bölgeleri ve Kıyı Bankacılığı (Off- Shore Banking) Bulunduğu ülkedeki bankacılık sektörüne ilişkin vergisel yükümlülükler ile sınırlandırmaların uygulanmadığı, yasa ve yönetmeliklerle oluşturulmuş düzenlemelerin kapsam dışı bırakılarak bankacılık faaliyetlerinin yürütülmesine izin verilen bölgeler serbest bankacılık bölgeleri, faaliyetleri üzerinden doğan gelirler vergilerinin alınmadığı, döviz hesapları üzerinde herhangi bir sınırlamanın bulunmadığı bankacılık faaliyetleri ise kıyı bankacılığı veya global ismiyle off-shore bankacılık olarak adlandırılır. Serbest bankacılık bölgeleri ve kıyı bankacılığı, uluslararası piyasalarda dolaşan yabancı sermayeyi çekebilmek amacıyla kurulan, ülkedeki bankacılık sektörü için geçerli olan mevzuatın kapsama alanı dışında kalan bir serbest finansal bölge uygulamasıdır (Taylar, 2008: 18). Serbest finansal bölgeler kapsamında bulunan diğer uygulama ise serbest sigortacılık bölgeleridir. Serbest Sigortacılık bölgeleri, sigortacılık işlemlerinde değer ve zaman kaybının önüne geçerek, ülkede uygulanan sigortacılık mevzuatından tamamen ya da kısmen muaf tutularak, bölgedeki ticari risklerin standart sigorta işlemleri için oluşturulmuş bölgelerdir (Gültekin-Karakaş ve Acar, 2017: 23). Serbest bölgelerde faaliyette bulunan bankalar o ülkede yerleşik gerçek veya tüzel kişi ve kurumlara değil, bölgede yer alan veya uluslararası müşterilere hizmet verirler. Yaptıkları işlemler ağırlıklı olarak dış ticaret işlemleridir ve yabancı para üzerinden gerçekleşir. Genelde serbest bölgede yerleşik firmalara dış ticarete finansman sağlamak veya akreditifle teyit niteliği taşıyan krediler kullandırırlar. Çeşitli fon, vergi, resim ve harç gibi bankacılık masrafları olmadığından maliyetler açısından avantajlı bankalardır (Elagöz ve Abasov, 2001: 30).

23 SERBEST BÖLGE KAVRAMI VE GENEL BİLGİLER Yatırım Bölgesi (Investment Region) Bir ülkenin ekonomik olarak geri kalmış alan veya alanlarında işletmelere özel teşvikler vermek suretiyle istihdam ve yatırımları artırmak için belirlenmiş yatırımda öncelik tanınmış bölgelere yatırım bölgesi denmektedir (Bakan ve Gökmen, 2014: 42). Diğer bir ifade ile ülkelerin, nispeten geri kalmış bölgelerini kalkındırmak için, kendi yatırımcılarına bir takım özel teşvikler sağlayarak oluşturdukları yatırım teşvik sistemin uygulandığı bölgelerdir. Genelde bu teşvikler yabancı yatırımcılardan ziyade yerli yatırımcılara yöneliktir. Yatırım teşvik sistemi, yatırıma konu olan eşyanın gümrük işlemlerinde istisnalar, katma değer vergisi muafiyetleri, vergisel kolaylıklar, sosyal güvenlikle ilgili işveren destekleri, sigorta primi desteği, alan ve arsa teşvikleri, düşük faiz oranı avantajları, gelir vergisi stopajı desteği gibi yatırım teşviklerini sunmaktadır. Söz konusu teşvikler, ülke içerisinde kalkınmada öncelik tanınan bölge sıralamasına göre farklı oran ve çerçevelerde oluşturulmaktadır. Ayrıca teşviklerin kapsamı, yatırımın ölçek büyüklüğü ve stratejik olma durumuna göre de değişiklik göstermektedir. Türkiye de yatırım teşvik sistemi 6 farklı yatırım bölgesinde toplamda 10 yıla kadar uzayan sürelerde ve birbirinden farklı teşvik oranlarıyla uygulanmaktadır. Bu sisteme göre Türkiye de 1. bölge en düşük teşvik avantajlarının uygulandığı bölge iken 6. bölge en yüksek avantajların uygulandığı yatırım bölgesidir (Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar, 2012: 4. Madde). Yatırım bölgeleri her ne kadar sınırları emniyete alınmış veya lojistik açıdan geniş hinterlandı olan ya da uluslararası ticaret faaliyetlerine daha çok odaklanmış bölgeler gibi serbest bölge statüsünde olmasa da sağlamış olduğu vergi avantajları ve teşvikler bakımından bir serbest bölge çeşidi olarak ifade edilebilir Serbest Çevre (Free Perimeter) Serbest çevre, serbest limana benzemekle birlikte ülkenin uzak ve gelişmemiş bölgelerinde kurularak, diğer bölgelerde belirli mallara uygulanan ithal kısıtlaması ve gümrük tarifeleri azaltılmak suretiyle uluslararası ticaret yoluyla temin edilemeyen yerel yönetim ihtiyaçlarının karşılanmasının amaçlandığı bölgelerdir (Erçakar, 2004b: 206). Bir başka ifade ile yerel tüketime yönelik olarak ithalatın gümrük muafiyetiyle gerçekleştirildiği bölgelerdir (Hava, 1999: 115). Bu tür bölgelerin birçoğunda gümrük kolaylık ve ayrıcalıkları ithal edilmiş olan yiyeceklere, ilaçlara, sermaye mallarına ve tüketicinin acil olan ihtiyaçlarına yöneliktir. Serbest çevredeki faaliyetleri düzenleyen yasa ve kurallar genellikle ülkenin diğer yerlerinde uygulananlara benzerler (İ.T.S.O., 1991: ) Serbest Şehir (Free City) Serbest şehir, serbest bölge uygulamalarının ilk görüldüğü zamanlarda yerleşim bölgelerine verilen genel isimdir. Transit ticaretin yoğun olduğu bu bölgeler

24 26 KÜRESEL EKONOMIDE ÖZEL EKONOMIK ALANLAR; SERBEST BÖLGELER VE LOJISTIK KÖYLER zaman geçtikçe faaliyetlerin yoğunlaştığı limanlara veya lojistik merkezlere doğru küçülerek serbest bölge halini almıştır. Günümüzde bu kavramı serbest bölge uygulamalarının bütünüyle bir şehre yayılması durumu olarak ifade etmek doğru olacaktır. Serbest şehirler transit ticaretin yoğunlaştığı, özellikle civar şehir ve ülkelerdeki güçlü üretim ve endüstri gücünü profesyonel yönetim yapılanmaları ile dünyanın birçok bölgesine pazarlayıp dağıtımını gerçekleştiren uluslararası işletmelerin merkezleri veya idari birimlerinin çoğunlukla yer aldığı, içerisinde çeşitli ticaret, finans, tüketim vb. serbest bölge faaliyetlerini barındıran, teknoloji ve ulaşım imkanlarının fazla olduğu şehirlerdir. Serbest şehirlere örnek olarak birçok uluslararası şirket ve finans kurumlarının büyük yapılanmalarının yer aldığı Asya nın büyük üretim gücünün önemli idare ve dağıtım merkezleri olan Hong Kong ve Singapur örnek verilebilir (Güner, 1995: 6) Gümrüksüz Satış Mağazası (Duty Free Shop) Genellikle ülkeye yolcu giriş çıkışının yoğun olduğu havaalanı ve sınır gümrük kapılarında açılan, ülkede yüksek vergi oranları ile satışına müsaade edilen sigara, içki ve çeşitli kıymetli eşyaların (Erdoğan, 1985: 66) gümrük vergisi alınmaksızın belirli limitler dahilinde perakende olarak satışına izin verilen mağazalardır. Halk arasında yaygın olarak free shop ismiyle bilinen bu yerlerde, pasaport ile ülkeye giren veya ülkeden çıkan yolcuların yanlarında taşıyabilecekleri miktarda ve ülkede yürürlükteki mevzuatlar gereğince izin verilen limitler dahilinde ülke içi piyasadan ucuz ürün temini sağlanabilmektedir. Gümrüksüz satış mağazaları, toptan ve büyük çaplı ticari faaliyetler, ihracat, ithalat ve transit işlemleri yürütülmese de çeşitli mallara gümrük vergisi muafiyeti sağlaması bakımından bir serbest bölge uygulamasıdır Teknoloji Serbest Bölgesi (Technology Free Zone) Yeni ve ileri teknoloji ile teknolojik üretim faaliyetlerinin geliştirilmesi maksadıyla bir takım teşvik, avantaj ve altyapı imkanlarıyla çeşitli kamu, eğitim kurumu veya özel sektör girişimleriyle kurulmuş bölgeler teknoloji bölgeleri olarak ifade edilir. Bu bölgeler, bulunduğu ülkede oluşturuluş mevzuatta yer alan düzenlemeler ve ana faaliyet alanları çerçevesinde Teknoloji Serbest Bölgesi, Teknoloji Geliştirme Merkezi-Teknopark, Ar-Ge Merkezi ve Kuluçka Merkezi gibi farklı isimler almaktadır. Teknoloji serbest bölgesi, Tübitak-MAM Teknoloji Serbest Bölgesi nin tanımına göre, Türkiye nin siyasi sınırları içinde olmakla beraber, kanunlarda tanımlı özel şartlarla gümrük hattı dışında sayılan, teknolojiye yönelik veya teknoloji

25 SERBEST BÖLGE KAVRAMI VE GENEL BİLGİLER 27 kökenli firmaların, teknolojinin ve inovasyonun gelişimine katkıda bulunabilmeleri maksadıyla, Türkiye de geçerli ticari ve mali konulara ilişkin hukuki ve idari düzenlemelerin uygulanmadığı veya bir kısmının uygulandığı, fiziksel olarak ülkenin diğer kısımlarından ayrılmış, üniversite veya araştırma merkezleriyle ilişki içinde olabilmeleri için bunların yakınlarına kurulmuş, nitelikli tesislere sahip bir girişim veya organizasyondur (TUBİTAK-Marmara Teknokent, 2020). Bu bölgelerin avantajları, katma değer vergisi muafiyeti, kaynak kullanımı destekleme fonu muafiyeti, kurumlar ve gelir vergisi istisnası, gümrük vergisi muafiyeti, muhtasar ödemesi muafiyeti ile ucuz enerji kullanımı, yerli ve yabancı tüm pazarlara erişim imkânı, ticaret kolaylığı imkânı, gerçekçi bir enflasyon muhasebesi imkânı, her türlü ödemeyi dövizle yapabilme imkanı, zaman kısıtlaması bulunmaması, malların süresiz kalabilmesi, eşitlik prensibi, kar transferi imkânı vb. gibi sıralanabilir. Teknoloji serbest bölgesi, sağlamış olduğu avantajlar bakımından doğrudan bir serbest bölge çeşidi olarak görülmektedir. Diğer teknoloji merkezlerinin ise birtakım vergisel ve maliyet avantajları nedeniyle doyalı olarak serbest bölge gibi görülmesi mümkündür. Sözü geçen diğer teknoloji merkezleri şu şekilde tanımlanmaktadır. Teknopark veya Teknokent kısaltma isimleriyle anılan teknoloji geliştirme bölgeleri teknolojiye yönelik ya da teknoloji kökenli firmaların, teknolojinin ve inovasyonun gelişimine katkıda bulunabilmeleri maksadıyla gelişmelerinin desteklendiği ve çeşitli yöntemlerle teşvik edildikleri, üniversite veya araştırma merkezleriyle ilişki içinde olabilmeleri için bunların yakınlarına kurulmuş, nitelikli tesislere sahip bir girişim veya organizasyondur. Diğer bir ifade ile üniversite ve araştırma merkezlerinin imkânlarından yararlanarak yeni ve ileri teknolojiye dayalı bilgilerin derlendiği, değerlendirildiği, geliştirildiği mekanlar olan ve uygulamaya yönelik üretime hazır hâle getirilerek işletmelerin kullanımına sunulmak için kurulan veya kurdurulan Ar-Ge ve yenilik projesi sahibi işletmelerin, KOSGEB teknoloji geliştirme ve yenilik destekleri kapsamında desteklendiği Teknoloji merkezleridir (Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Uygulama Yönetmeliği, 2016). Ar-Ger merkezi, kamuya ait, yetişmiş nitelikli insan gücü ile günün modern teknolojilerine dayalı makine, donanım ve yazılımı içinde bulunduran, teknoloji ve ürün geliştirilmesine yönelik Ar-Ge faaliyetlerinin yapıldığı mekânları ifade eder (Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Uygulama Yönetmeliği, 2016). Kuluçka merkezi, özellikle genç ve yeni işletmeleri geliştirmek amacıyla; girişimci firmalara ofis hizmetleri, ekipman desteği, yönetim desteği, mali kaynaklara erişim, kritik iş ve teknik destek hizmetlerinin bir çatı altında tek elden sağlandığı yapılardır (Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Uygulama Yönetmeliği, 2016).

26 28 KÜRESEL EKONOMIDE ÖZEL EKONOMIK ALANLAR; SERBEST BÖLGELER VE LOJISTIK KÖYLER 1.3. SERBEST BÖLGELERİN İŞLETMELERE SAĞLADIĞI AVANTAJLAR VE ÜLKE EKONOMİSİNE KATKILARI Serbest bölgelerin yatırımcı ve kullanıcı işletmelere çeşitli avantajlar sunması, ülke ekonomisine de birçok katkı sağlaması beklenmektedir. Serbest bölge stratejisi hem ulusal ve uluslararası işletmelerin hem de ülkelerin fayda sağladığı bir kazan kazan politikasıdır. Ülkelerin farklı bakış açılarıyla oluşturdukları serbest bölge mevzuatları ve faaliyet alanları yıllar itibariyle çeşitlilik göstermektedir. Bu durum serbest bölgelerin bulunduğu ülke veya ana faaliyet alanına göre sağladığı faydaların da azalmasına veya artmasına neden olmaktadır Serbest Bölgelerin Yatırımcı ve Kullanıcı İşletmelere Sağladığı Avantajlar ve Kolaylıklar Serbest bölgeler yatırımcı işletmelerin ve endüstrilerin bölgede yatırım yapmalarına zemin hazırlamaktadır. Bu doğrultuda bölgeler, bir takım muafiyet, istisna, teşvik, kolaylaştırma ve benzeri unsurlarla yatırımcı ve kullanıcı işletmelere cazip hale getirilmektedir. Genel olarak serbest bölgelerde sağlanan avantajlar ve kolaylıklar aşağı açıklanmıştır. Vergi Muafiyetleri ve İstisnalar: Serbest bölgeler birçok vergi mevzuatında istisna kapsamına alınmak suretiyle ülke içinde uygulanan bir takım vergisel unsurlardan kısmen veya tamamen muaf tutulmaktadırlar. Vergi muafiyetleri, serbest bölgelerin işletmelere cazip kılınması bakımından sağlanan diğer teşvik ve avantajların en başında gelir. Serbest bölgelerin vergisel avantajlarını, gelir, harcama ve servet üzerinden alınan vergilerin muafiyetleri olarak ele alabiliriz. Gelir ve Kurumlar Vergisi Muafiyetleri: Serbest bölgelerde çalışanların elde ettikleri gelirleri üzerinden alınan gelir vergisi ve kurumların faaliyet kazançları üzerinden alınan kurumlar vergisine muafiyetler uygulanmaktadır. Muafiyetler serbest bölgede çalışanların görev tanımlarına ve işletmelerin faaliyet konularına göre belirlenmiş istisnalar şeklinde uygulanabilirken, istisnaların süreleri kısa, orta ve uzun süreli olarak yıl bazında sınırlandırılabilir. Bazı ülkelerde uygulanan gelir ve kurumlar vergisi muafiyetleri daha geniş kapsamlı iken bazı ülkelerde oldukça daraltılmış istisnalarla uygulanabilmektedir. Örneğin bir ülke söz konusu muafiyetleri serbest bölgenin geneline uygularken, bir başka ülke istisnayı sadece üretim yapan işletmeler ve üretim çalışanlarına tanımlayabilir. Ya da bir ülke muafiyeti 5 yıl olarak sınırlandırırken diğer bir ülke 10 yıl ve daha fazlası sürelere uzatabilir. Hızlandırılmış Amortisman ile Vergi Avantajı: Hızlandırılmış amortisman, işletmelerin kuruluşlarının ilk yıllarında daha düşük bir vergi yükü altına girmelerine imkan veren bir uygulamadır. Bu uygulamadan yararlanmak isteyen işletmelere bazı serbest bölgelerde izin verilmektedir. Hızlandırılmış amortisman

27 SERBEST BÖLGE KAVRAMI VE GENEL BİLGİLER 29 uygulamasını kurumlar vergisi muafiyeti tanınmayan veya kısmen tanınan serbest bölgelerde ve zamanlarda uygulamak mantıklıdır. Zira, istisnanın tam uygulandığı bir bölgede ve zaman diliminde bu uygulamaya gerek yoktur çünkü zaten kazançlar vergiden muaftır. Katma Değer Vergisi (KDV) İstisnası: Serbest bölgeler gümrük bölgesi dışında sayıldığından yurtdışından serbest bölgelere yapılan mal alımları ve serbest bölge içerisinde veya bir serbest bölgeden diğer serbest bölgeye yapılan teslimlerde ülke içinde alınan KDV söz konusu değildir (Gümüş, 2007: 54). Bu nedenle girdilerinin çoğunu yurtdışından ithal eden ve ürünlerini yurtdışına satan, işletmeler için KDV yükü olmadığından KDV iadesi gibi uzun ve zahmetli işlemlere gerek kalmayacaktır. Diğer yandan serbest bölgelerde sunulan hizmetler de KDV den istisna edilmiştir. Böylece serbest bölgelerde başta enerji olmak üzere çeşitli hizmetler alan işletmeler harcama maliyetlerinde avantaj elde edebilmektedirler (Katma Değer Vergisi Genel Tebliğ, 2005). Vergi, Resim ve Harç İstisnası: Bazı ülke uygulamalarında aksine hükümler bulunsa da genel olarak, KDV istisnasının bulunduğu serbest bölgelerde verilen hizmetler diğer vergilerden de müstesnadır. Söz konusu vergiler, Özel İletişim Vergisi (ÖİV), Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi (BSMV), Damga Vergisi ve Harçlar vb. olarak sıralanabilir. Bunun yanı sıra bazı malların tüketiminde zorunlu olarak uygulanan Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) de serbest bölge içinde ve serbest bölgeden ülke dışına ihraç edilen mallara uygulanmamaktadır. Emlak Vergisi Muafiyeti: Serbest bölgelerin gümrük bölgesi dışında kabul edilmesi ve vergi kanunlarının uygulama alanı dışında bırakılması nedeniyle bu bölgelerdeki bina, arsa ve araziler emlak vergisine tabi değildir. Bunun yanı sıra servet üzerinden alınan diğer vergilerde de buna benzer istisna uygulamaları bulunmaktadır. Fakat yine de söz konusu istisnalar ülkelerin serbest bölgeler ile ilgili oluşturdukları mevzuatlarda farklılık göstermektedir. Gümrük ve Kambiyo Yükümlülüklerinden Muafiyet: Serbest bölgeler bir ülkenin sahip olduğu topraklar içirişinde bulunan alanlar olmasına rağmen çeşitli haller dışında bölgeye alınan eşya için ithalat vergileri ile ticaret politikası önlemleri ve kambiyo mevzuatının uygulanması bakımından gümrük bölgesi dışında kabul edilen bölgelerdir. Gümrük Vergisi ve Ticaret Politikası Önlemleri Muafiyeti: Serbest bölgelerde faaliyette bulunan işletmeler herhangi bir teşvik ve izin belgesi aranmaksızın gümrük vergisi ödemeden ve ticaret politikası önlemlerine ilişkin yükümlülüklere tabi olmadan yatırım malı, hammadde, ara mal veya mamul ithal edebilirler. Böylece yatırımda makine ve teçhizat maliyetini düşürerek harcama yaparlar. Vergi muafiyetiyle ithal ettiği hammadde ve ara malı ile ucuza üretim yaparak maliyet avantajı elde ederler. Ticari mal alış satışlarında ise vergilerden

SERBEST BÖLGELERE SAĞLANAN AVANTAJLAR

SERBEST BÖLGELERE SAĞLANAN AVANTAJLAR SERBEST BÖLGELERE SAĞLANAN AVANTAJLAR Serbest Bölgenin Tanımı Genel olarak serbest bölgeler; ülkede geçerli ticari, mali ve iktisadi alanlara ilişkin hukuki ve idari düzenlemelerin uygulanmadığı veya kısmen

Detaylı

SERBEST BÖLGENİN TANIMI

SERBEST BÖLGENİN TANIMI SERBEST BÖLGELER SERBEST BÖLGENİN TANIMI Genel olarak serbest bölgeler; ülkede geçerli ticari, mali ve iktisadi alanlara ilişkin hukuki ve idari düzenlemelerin uygulanmadığı veya kısmen uygulandığı, sınai

Detaylı

BATI AKDENİZ KALKINMA AJANSI (BAKA)

BATI AKDENİZ KALKINMA AJANSI (BAKA) BATI AKDENİZ KALKINMA AJANSI (BAKA) SERBEST BÖLGE TEŞVİKLERİ Metin TATLI Şubat 2015 SUNUM PLANI I. SERBEST BÖLGENİN TANIMI VE AMACI II. ANTALYA SERBEST BÖLGE III. SERBEST BÖLGELERİMİZİN SUNDUĞU AVANTAJLAR

Detaylı

BATI AKDENİZ KALKINMA AJANSI (BAKA) SERBEST BÖLGE TEŞVİKLERİ. Hasan YÜKSEK Eylül 2012

BATI AKDENİZ KALKINMA AJANSI (BAKA) SERBEST BÖLGE TEŞVİKLERİ. Hasan YÜKSEK Eylül 2012 BATI AKDENİZ KALKINMA AJANSI (BAKA) SERBEST BÖLGE TEŞVİKLERİ Hasan YÜKSEK Eylül 2012 SUNUM PLANI I. SERBEST BÖLGENİN TANIMI VE AMACI II. ANTALYA SERBEST BÖLGE III. SERBEST BÖLGELERİMİZİN SUNDUĞU AVANTAJLAR

Detaylı

T.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ İKTİSAT ABD ULUSLARARASI TİCARET BÖLÜMÜ GÜMRÜK MEVZUATI - I DOÇ. DR.

T.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ İKTİSAT ABD ULUSLARARASI TİCARET BÖLÜMÜ GÜMRÜK MEVZUATI - I DOÇ. DR. T.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ İKTİSAT ABD ULUSLARARASI TİCARET BÖLÜMÜ GÜMRÜK MEVZUATI - I DOÇ. DR. BEKİR GÖVDERE DAHİLDE VE HARİÇTE İŞLEME REJİMİ SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ

Detaylı

Dahilde ve Hariçte İşleme Rejimi

Dahilde ve Hariçte İşleme Rejimi Dahilde ve Hariçte İşleme Rejimi Dr. Dilek Seymen dilek.seymen@deu.edu.tr Dr. Dilek Seymen Dahilde İşleme Rejimi (DİR) DİR, ihracatçılara, ihraç mallarında kullanılmak kaydıyla dünya piyasa fiyatlarından

Detaylı

SERBEST BÖLGELER

SERBEST BÖLGELER SERBEST BÖLGELER TANIM: Serbest bölgeler, bir uluslar arası liman veya hava alanı yakınında kurulan, ülkenin gümrük alanından özel amaçlarla ayrılmış bir bölgesi içine ithal malların gümrüksüz olarak getirilebildiği,

Detaylı

ULUSLARARASI PAZARLAMADA DAĞITIM VE LOJİSTİK

ULUSLARARASI PAZARLAMADA DAĞITIM VE LOJİSTİK ULUSLARARASI PAZARLAMADA DAĞITIM VE LOJİSTİK Uluslararası Pazarlamada dağıtım alt karması birbiriyle ilişkili iki kısımda ele alınır 1- Dağıtım kanalları seçimi 2- Fiziksel dağıtım (lojistik) ULUSLARARASI

Detaylı

GÜMRÜKSÜZ SATIŞ MAĞAZALARINA YURTİÇİNDEN YAPILAN MAL TESLİMLERİ İLE BU MAĞAZALAR TARAFINDAN YAPILAN İŞLEMLERİN KDV VE ÖTV KARŞISINDAKİ DURUMU

GÜMRÜKSÜZ SATIŞ MAĞAZALARINA YURTİÇİNDEN YAPILAN MAL TESLİMLERİ İLE BU MAĞAZALAR TARAFINDAN YAPILAN İŞLEMLERİN KDV VE ÖTV KARŞISINDAKİ DURUMU GÜMRÜKSÜZ SATIŞ MAĞAZALARINA YURTİÇİNDEN YAPILAN MAL TESLİMLERİ İLE BU MAĞAZALAR TARAFINDAN YAPILAN İŞLEMLERİN KDV VE ÖTV KARŞISINDAKİ DURUMU Mustafa İnanç * 1.Kapsam Gümrüksüz Satış Mağazaları,Türkiye

Detaylı

Gümrük Tarifeleri. Gümrük Tarifesi Esasları. Gümrük Tarifelerinin Geleneksel Amaçları

Gümrük Tarifeleri. Gümrük Tarifesi Esasları. Gümrük Tarifelerinin Geleneksel Amaçları Gümrük Tarifeleri Gümrük Tarifelerinin Geleneksel Amaçları Hazineye Gelir Sağlamak Yoğun kullanılan ithal malları üzerine konulur. Rekabetten Koruma Sağlamak İthal ikamesi amacıyla bir sektörün korunması

Detaylı

TRANSİT TİCARETTE BEYANNAMELERE UYGULANAN AVRUPA BİRLİĞİ İSTİSNASI

TRANSİT TİCARETTE BEYANNAMELERE UYGULANAN AVRUPA BİRLİĞİ İSTİSNASI TRANSİT TİCARETTE BEYANNAMELERE UYGULANAN AVRUPA BİRLİĞİ İSTİSNASI Ömer AYDEMİR 19 * ÖZ Genel anlamda ifade etmek gerekirse, bir ürünün başka bir ülkeden satın alınıp, kendi ülkemizin gümrük sahasına sokmadan

Detaylı

Madde 2- Türkiye'de serbest bölgelerin yer ve sınırlarını belirlemeye Bakanlar Kurulu yetkilidir.

Madde 2- Türkiye'de serbest bölgelerin yer ve sınırlarını belirlemeye Bakanlar Kurulu yetkilidir. 15 Haziran 1985 Tarihli Resmi Gazete Sayı: 18785 SERBEST BÖLGELER KANUNU Kanun No: 3218 Kabul Tarihi: 06.06.1985 BİRİNCİ BÖLÜM GENEL HÜKÜMLER Amaç ve Kapsam Madde 1- Bu Kanun, Türkiye'de ihracat için yatırım

Detaylı

[Vergiler] [Muhasebe-Finansal Danışmanlık]

[Vergiler] [Muhasebe-Finansal Danışmanlık] [] [Vergiler] [Muhasebe-Finansal Danışmanlık] * 1. VERGİLER Türkiye, OECD ülkeleri arasında kurumsal vergi oranlarında en rekabetçi ülkelerden biridir. 21 Haziran 2006 tarihinde çıkarılan 5520 Sayılı Kurumlar

Detaylı

NAKLİYE SİGORTALARI DAHİLDE İŞLEME REJİMİ HARİÇTE İŞLEME REJİMİ

NAKLİYE SİGORTALARI DAHİLDE İŞLEME REJİMİ HARİÇTE İŞLEME REJİMİ Öğr. Gör. Fırat GÜLTEKİN İhraç veya ithal edilen eşyanın taşınması esnasında meydana gelebilecek risklerin sigortalanmasına ilişkin esasları içerir. Teslim şekilleri çerçevesinde hangi tarafın sigorta

Detaylı

SERBEST BÖLGELER KANUNU İLE GÜMRÜK KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN TASARISI (TASLAĞI)

SERBEST BÖLGELER KANUNU İLE GÜMRÜK KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN TASARISI (TASLAĞI) SERBEST BÖLGELER KANUNU İLE GÜMRÜK KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN TASARISI (TASLAĞI) MADDE 1-6/6/1985 tarihli ve 3218 sayılı Serbest Bölgeler Kanununun; 1) 1 inci maddesi aşağıdaki şekilde

Detaylı

SERBEST BÖLGE UYGULAMALARI

SERBEST BÖLGE UYGULAMALARI SERBEST BÖLGE UYGULAMALARI SERBEST BÖLGELER, YURTDIŞI YATIRIM VE HİZMETLER GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Kasım 2017 1 KISA TANIM Serbest Bölgeler, Gümrük alanı dışı kabul edilen ve gümrük mükellefiyeti bulunmayan (KDV

Detaylı

Büyüme stratejisini ihracat temeline dayandıran Türkiye, bu kapsamda ihracata değişik yollarla teşvikler sağlamaktadır.

Büyüme stratejisini ihracat temeline dayandıran Türkiye, bu kapsamda ihracata değişik yollarla teşvikler sağlamaktadır. DAHİLDE İŞLEME İZİN BELGESİ VEYA İZNİ OLANLARA BANKA VE SİGORTA MUAMELELERİ VERGİSİ, DAMGA VERGİSİ VE HARÇ İSTİSNASI Gerek gelişmiş ve gerekse gelişmekte olan ülkeler, ihracatlarının arttırılması konusunda

Detaylı

BATI AKDENİZ KALKINMA AJANSI (BAKA) DAHİLDE İŞLEME REJİMİ (DİR) TEŞVİKLERİ

BATI AKDENİZ KALKINMA AJANSI (BAKA) DAHİLDE İŞLEME REJİMİ (DİR) TEŞVİKLERİ BATI AKDENİZ KALKINMA AJANSI (BAKA) DAHİLDE İŞLEME REJİMİ (DİR) TEŞVİKLERİ Hasan YÜKSEK Eylül 2012 SUNUM PLANI I. DAHİLDE İŞLEME REJİMİ (DİR) II. DİR İN AMAÇLARI III. DİR SİSTEMLERİ İthalatta Şartlı Muafiyet

Detaylı

İÇİNDEKİLER. Önsöz... iii İçindekiler... v Giriş... 1 BİRİNCİ BÖLÜM DIŞ TİCARET TEORİLERİ

İÇİNDEKİLER. Önsöz... iii İçindekiler... v Giriş... 1 BİRİNCİ BÖLÜM DIŞ TİCARET TEORİLERİ İÇİNDEKİLER Önsöz... iii İçindekiler... v Giriş... 1 BİRİNCİ BÖLÜM DIŞ TİCARET TEORİLERİ 1. KLASİK DIŞ TİCARET TEORİLERİ... 4 1.1. Merkantilizm... 4 1.2. Fizyokrasi... 5 2. NEO KLASİK DIŞ TİCARET TEORİLERİ...

Detaylı

AB CUSTOMS AGENCY ACADEMY

AB CUSTOMS AGENCY ACADEMY Gümrük Mevzuatı Tanım ve Kavramları 2013 AB Gümrük Müşavirliği ve Danışmanlık A.Ş Uzmanları Tarafından Hazırlanmıştır Tüm Hakları Saklıdır. https://www.abcustoms.eu SUNUŞ Dış ticaret mevzuatı sıklıkla

Detaylı

Bölgeler. 6. Bölge (Şanlıurfa) 50 90 60 90 80 20

Bölgeler. 6. Bölge (Şanlıurfa) 50 90 60 90 80 20 T. C. KARACADAĞ KALKINM A AJANSI Şanlıurfa Yatırım Destek Ofisi YENİ DEVLET TEŞVİKLERİ İLE GELEN BÜYÜK FIRSATLAR Şanlıurfa Yeni Teşvik Sistemine göre 6. Bölgede yer almakta olup, Desteklenen Sektörlerin

Detaylı

YATIRIMLARA PROJE BAZLI DEVLET YARDIMI VERİLMESİNE İLİŞKİN KARAR (2016/9495 SAYILI BAKANLAR KURULU KARARI)

YATIRIMLARA PROJE BAZLI DEVLET YARDIMI VERİLMESİNE İLİŞKİN KARAR (2016/9495 SAYILI BAKANLAR KURULU KARARI) Sayı : 2016/219 8 Tarih : 19.12.2016 Ö Z E L B Ü L T E N YATIRIMLARA PROJE BAZLI DEVLET YARDIMI VERİLMESİNE İLİŞKİN KARAR (2016/9495 SAYILI BAKANLAR KURULU KARARI) 1 A-KONU Bilindiği üzere 2016 yılında

Detaylı

DEĞER YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK A.Ş.

DEĞER YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK A.Ş. Büyükdere Cd. Nevtron İşhanı No:119 K /6 Gayrettepe-İST TEL: 0212/ 211 99 01-02-04 FAX: 0212/ 211 99 52 MALİ MEVZUAT SİRKÜLERİ SİRKÜLER NO : 2008/110 İstanbul, 2 Aralık 2008 KONU : Serbest Bölgeler Kanunu

Detaylı

FİNANSAL KURUMLAR PARA PİYASASI KURUMLARI

FİNANSAL KURUMLAR PARA PİYASASI KURUMLARI FİNANSAL KURUMLAR PARA PİYASASI KURUMLARI Bankalar Merkez Bankaları Ticaret Bankaları Yatırım Bankaları Kalkınma Bankaları Katılım Bankaları Eximbank BDDK Uluslararası Bankacılık BANKALAR Finansal Aracılık

Detaylı

TÜRKİYE SINAİ KALKINMA BANKASI A.Ş. TÜRKİYE KALKINMA BANKASI A.Ş.

TÜRKİYE SINAİ KALKINMA BANKASI A.Ş. TÜRKİYE KALKINMA BANKASI A.Ş. TÜRKİYE SINAİ KALKINMA BANKASI A.Ş. TÜRKİYE KALKINMA BANKASI A.Ş. TÜRK EXİMBANK (TÜRKİYE İHRACAT KREDİ BANKASI A.Ş.) DÜNYA BANKASI AVRUPA YATIRIM BANKASI İSLAM KALKINMA BANKASI Ortaklık Yapısı İlk özel

Detaylı

ORTA VADELİ PROGRAM ( ) 8 Ekim 2014

ORTA VADELİ PROGRAM ( ) 8 Ekim 2014 ORTA VADELİ PROGRAM (2015-201) 8 Ekim 2014 DÜNYA EKONOMİSİ 2 2005 2006 200 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 T 2015 T Küresel Büyüme (%) Küresel büyüme oranı kriz öncesi seviyelerin altında seyretmektedir.

Detaylı

YENİ TEŞVİK YASASININ AVANTAJLARINDAN DAHA YÜKSEK ORANLARDA YARARLANMAK İÇİN SON GÜN 31.12.2013

YENİ TEŞVİK YASASININ AVANTAJLARINDAN DAHA YÜKSEK ORANLARDA YARARLANMAK İÇİN SON GÜN 31.12.2013 Erdoğan Karahan Yeminli Mali Müşavir İstanbul Denetim ve YMM AŞ. Genel Müdürü erdogankarahan@istanbulymm.com YENİ TEŞVİK YASASININ AVANTAJLARINDAN DAHA YÜKSEK ORANLARDA YARARLANMAK İÇİN SON GÜN 31.12.2013

Detaylı

T.C. EKONOMİ BAKANLIĞI

T.C. EKONOMİ BAKANLIĞI T.C. EKONOMİ BAKANLIĞI Serbest Bölgeler, Yurtdışı Yatırım ve Hizmetler Genel Müdürlüğü YURTDIŞI YATIRIMLAR 2013 ANKARA YURTDIŞI YATIRIM TANIMI Ülkemiz gerçek ve tüzel kişilerince, Türkiye nin ticari ve

Detaylı

Serbest Bölgeler Kanunu, Yasası. 3218 sayılı, numaralı, nolu kanun, yasa SERBEST BÖLGELER KANUNU. Kanun Numarası : 3218. Kabul Tarihi : 6/6/1985

Serbest Bölgeler Kanunu, Yasası. 3218 sayılı, numaralı, nolu kanun, yasa SERBEST BÖLGELER KANUNU. Kanun Numarası : 3218. Kabul Tarihi : 6/6/1985 Serbest Bölgeler Kanunu, Yasası 3218 sayılı, numaralı, nolu kanun, yasa SERBEST BÖLGELER KANUNU Kanun Numarası : 3218 Kabul Tarihi : 6/6/1985 Yayımlandığı R. Gazete : Tarih : 15/6/1985 Sayı : 18785 Yayımlandığı

Detaylı

TTYO Çıkmazına Karşı, Farklı Bir Öneri NİTELİKLİ SANAYİ BÖLGELERİ MEHMET ÖZÇELİK

TTYO Çıkmazına Karşı, Farklı Bir Öneri NİTELİKLİ SANAYİ BÖLGELERİ MEHMET ÖZÇELİK YÖNETİCİ ÖZETİ Günümüzde küresel ekonominin aktörleri; yeni pazarlara açılmak ve rekabet edebilirliklerini artırmak amacıyla çok taraflı ekonomik ve stratejik anlaşmalara yönelmektedir. Özellikle yakın

Detaylı

SĐRKÜLER Đstanbul, 13.10.2009 Sayı: 2009/147 Ref: 4/147

SĐRKÜLER Đstanbul, 13.10.2009 Sayı: 2009/147 Ref: 4/147 SĐRKÜLER Đstanbul, 13.10.2009 Sayı: 2009/147 Ref: 4/147 Konu: GÜMRÜKSÜZ SATIŞ MAĞAZALARINA YURT ĐÇĐNDEN YAPILAN TESLĐMLER, BU MAĞAZALAR TARAFINDAN YAPILAN ĐTHALAT VE TESLĐMLER HAKKINDA KDV VE ÖTV SĐRKÜLERLERĐ

Detaylı

SİRKÜLER İstanbul, Sayı: 2016/165 Ref: 4/165

SİRKÜLER İstanbul, Sayı: 2016/165 Ref: 4/165 SİRKÜLER İstanbul, 01.09.2016 Sayı: 2016/165 Ref: 4/165 Konu: 6741 SAYILI TÜRKİYE VARLIK FONU YÖNETİMİ ANONİM ŞİRKETİ NİN KURULMASI İLE BAZI KANUNLARDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN YAYINLANMIŞTIR

Detaylı

PAZAR BÜYÜKLÜĞÜ YATIRIM MALĐYETLERĐ AÇIKLIK EKO OMĐK VE POLĐTĐK ĐSTĐKRAR FĐ A SAL ĐSTĐKRAR

PAZAR BÜYÜKLÜĞÜ YATIRIM MALĐYETLERĐ AÇIKLIK EKO OMĐK VE POLĐTĐK ĐSTĐKRAR FĐ A SAL ĐSTĐKRAR FDI doğrudan yabancı yatırım, bir ülke borsasında işlem gören şirketlerin hisselerinin bir diğer ülke veya ülkelerin kuruluşları tarafından satın alınmasını ifade eden portföy yatırımları dışında kalan

Detaylı

Sermaye Piyasası Kurulu Başkanı Doç. Dr. Turan EROL un

Sermaye Piyasası Kurulu Başkanı Doç. Dr. Turan EROL un Sermaye Piyasası Kurulu Başkanı Doç. Dr. Turan EROL un Şirket Finansmanı ve Halka Açılmada Yeni Yol Haritası: Girişim Sermayesi ve Özel Sermaye Şirketleri Panelinde Yaptığı Konuşma 21.03.2008 Oditoryum,

Detaylı

Gümrük Kanunu-Genel Hükümler (Amaç, Kapsam ve Temel Tanımlar) (Md.1-4) 4458 Sayılı GÜMRÜK KANUNU. 4/11/1999 tarihli ve sayılı Resmi Gazete

Gümrük Kanunu-Genel Hükümler (Amaç, Kapsam ve Temel Tanımlar) (Md.1-4) 4458 Sayılı GÜMRÜK KANUNU. 4/11/1999 tarihli ve sayılı Resmi Gazete Gümrük Kanunu-Genel Hükümler (Amaç, Kapsam ve Temel Tanımlar) (Md.1-4) Amaç, Kapsam ve Temel Tanımlar 4458 Sayılı GÜMRÜK KANUNU 4/11/1999 tarihli ve 23866 sayılı Resmi Gazete 4/11/1999 tarihli ve 23866

Detaylı

TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİ

TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİ TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİ KISA ÖZET KOLAYAOF DİKKAT Burada ilk 4 sayfa gösterilmektedir. Özetin tamamı için sipariş veriniz www.kolayaof.com 2 Kolayaof.com 0 362 2338723 Sayfa 2 İÇİNDEKİLER 1. ÜNİTE- TEDARİK

Detaylı

Finansal Kesim Dışındaki Firmaların Yurtdışından Sağladıkları Döviz Krediler (Milyon ABD Doları)

Finansal Kesim Dışındaki Firmaların Yurtdışından Sağladıkları Döviz Krediler (Milyon ABD Doları) Bankalardan sağlanan dövizli kredilerde vergisel maliyetler Melike Kılınç I. Giriş Şirketlerin yurtdışı ithalat ihracat işlemleri, döviz cinsinden pozisyon tutmak istemeleri, nihai ürünlerini ya da hizmetlerini

Detaylı

SANAYİ VE TİCARET BAKANLIĞI ARAŞTIRMA, TEKNOLOJİ GELİŞTİRME VE YENİLİK DESTEK PROGRAMLARI

SANAYİ VE TİCARET BAKANLIĞI ARAŞTIRMA, TEKNOLOJİ GELİŞTİRME VE YENİLİK DESTEK PROGRAMLARI SANAYİ VE TİCARET BAKANLIĞI ARAŞTIRMA, TEKNOLOJİ GELİŞTİRME VE YENİLİK DESTEK PROGRAMLARI www.sanayi.gov.tr 1 Bakanlığımız özellikle son 7 yıllık süreçte, Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin desteklenmesi,

Detaylı

ENERJİ YATIRIMLARI VE TEŞVİK TEDBİRLERİ

ENERJİ YATIRIMLARI VE TEŞVİK TEDBİRLERİ ENERJİ YATIRIMLARI VE TEŞVİK TEDBİRLERİ TEŞVİK UYGULAMA ve YABANCI SERMAYE GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ANKARA - Nisan 2012 1 TEŞVİK NEDİR? Ekonomik literatürde teşvik kavramı, belirli ekonomik ve sosyal faaliyetlerin

Detaylı

İŞLETMENİN KURULUŞ ÇALIŞMALARI. Doç. Dr. Mahmut AKBOLAT

İŞLETMENİN KURULUŞ ÇALIŞMALARI. Doç. Dr. Mahmut AKBOLAT İŞLETMENİN KURULUŞ ÇALIŞMALARI Doç. Dr. Mahmut AKBOLAT İŞLETMENİN KURULUŞ ÇALIŞMALARI Bu Dersimizde; Kuruluşla İlgili Bazı Temel Kavramlar Genel Olarak İşletmenin Kuruluş Aşamaları Fizibilite Çalışmalarının

Detaylı

BATI AKDENĠZ KALKINMA AJANSI (BAKA)

BATI AKDENĠZ KALKINMA AJANSI (BAKA) BATI AKDENĠZ KALKINMA AJANSI (BAKA) SERBEST BÖLGE TEġVĠKLERĠ Hasan YÜKSEK Temmuz 2011 SUNUM PLANI I. SERBEST BÖLGENĠN TANIMI VE AMACI II. ANTALYA SERBEST BÖLGE III. SERBEST BÖLGELERĠMĠZĠN SUNDUĞU AVANTAJLAR

Detaylı

4646 Doğal Gaz Piyasası Kanunu

4646 Doğal Gaz Piyasası Kanunu Madde 0003: Tanımlar Bu Kanunun uygulanmasında; 4646 Doğal Gaz Piyasası Kanunu BİRİNCİ KISIM Genel Hükümler BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Tanımlar ve Yetki Bakanlık : Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığını,

Detaylı

BATI AKDENĠZ KALKINMA AJANSI (BAKA)

BATI AKDENĠZ KALKINMA AJANSI (BAKA) BATI AKDENĠZ KALKINMA AJANSI (BAKA) SERBEST BÖLGELERDE SAĞLANAN TEġVĠKLER Hasan YÜKSEK Mayıs 2011 SUNUM PLANI I. SERBEST BÖLGENĠN TANIMI VE AMACI II. SERBEST BÖLGELER III. ANTALYA SERBEST BÖLGE IV. SERBEST

Detaylı

T.C. BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI AR-GE REFORM PAKETİ

T.C. BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI AR-GE REFORM PAKETİ AR-GE REFORM PAKETİ Ar-Ge ve Yenilikte Dünya ile Yarışan Bir Türkiye İçin Ülkemizin Kalkınmasına Daha Fazla İvme Kazandıracak ve Yüksek Katma Değerli Alanlara Odaklanan Ar-Ge ve Yenilik Sistemi TASARIM

Detaylı

EKONOMİ BAKANLIĞI YATIRIMLARDA DEVLET YARDIMLARI PROJE BAZLI DESTEK SİSTEMİ YATIRIM TEŞVİK SİSTEMİ

EKONOMİ BAKANLIĞI YATIRIMLARDA DEVLET YARDIMLARI PROJE BAZLI DESTEK SİSTEMİ YATIRIM TEŞVİK SİSTEMİ YATIRIMLARDA DEVLET YARDIMLARI YATIRIM TEŞVİK SİSTEMİ PROJE BAZLI DESTEK SİSTEMİ Yatırım Teşvik Sistemi (2012/3305) BÖLGESEL TEŞVİKLER ÖNCELİKLİ YATIRIMLAR BÜYÜK ÖLÇEKLİ YATIRIMLAR STRATEJİK YATIRIMLAR

Detaylı

Gümrük Tarifeleri. Gümrük Tarifesi Esasları. Gümrük Tarifelerinin Geleneksel Amaçları

Gümrük Tarifeleri. Gümrük Tarifesi Esasları. Gümrük Tarifelerinin Geleneksel Amaçları Gümrük arifeleri Gümrük arifelerinin Geleneksel maçları Hazineye Gelir ağlamak Yoğun kullanılan ithal malları üzerine konulur. ekabetten oruma ağlamak İthal ikamesi amacıyla bir sektörün korunması amacıyla

Detaylı

Maliyet Muhasebesi GENEL BİLGİLER

Maliyet Muhasebesi GENEL BİLGİLER Maliyet Muhasebesi GENEL BİLGİLER Kürşat ÖZDEMİR Genel Bilgiler Temel Kavramlar İşletme Bilgi Sistemi Maliyet Muhasebesi - Tanımı - Amacı MALİYET NEDİR? Bir malı veya hizmeti yapmak ve satmak için, doğrudan

Detaylı

Dış Ticaret Politikası. Temel İki Politika. Dış Ticaret Politikası Araçları Korumacılık / İthal İkameciliği

Dış Ticaret Politikası. Temel İki Politika. Dış Ticaret Politikası Araçları Korumacılık / İthal İkameciliği Dış Ticaret Politikası Temel İki Politika Korumacılık / İthal İkameciliği Genel olarak yurt dışından ithal edilen nihai tüketim mallarının yurt içinde üretilmesini; böylece dışa bağımlılığın azaltılmasını

Detaylı

EKONOMİK ONARIM, YATIRIM VE ÜRETİM HAMLESİ

EKONOMİK ONARIM, YATIRIM VE ÜRETİM HAMLESİ 7 Haziran 2015 Seçim Beyannamesi TOPLUMSAL ONARIM VE HUZURLU GELECEK EKONOMİK ONARIM, YATIRIM VE ÜRETİM HAMLESİ Türkiye nin sanayi ve ticaret sayısal haritası çıkarılacak Sanayimizin yurtiçi kaynakları

Detaylı

HUKUKSAL VE FİNANSAL AÇIDAN FORFAITING

HUKUKSAL VE FİNANSAL AÇIDAN FORFAITING M. Vefa TOROSLU Serbest Muhasebeci Mali Müşavir HUKUKSAL VE FİNANSAL AÇIDAN FORFAITING Teorik Boyutu Hukuksal Boyutu Vergisel Boyutu Muhasebe Boyutu ADALET YAYINEVİ Ankara - 2011 IX İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ...VII

Detaylı

YATIRIM TEŞVİKLERİNDEN İZMİR YETERİNCE PAY ALAMIYOR

YATIRIM TEŞVİKLERİNDEN İZMİR YETERİNCE PAY ALAMIYOR YATIRIM TEŞVİKLERİNDEN İZMİR YETERİNCE PAY ALAMIYOR Övgü PINAR 2012 yılından bu yana yürürlükte olan yatırım teşvik sistemi, ülkemizin stratejik sektörleri için önem arz eden ara mallara olan ithalat bağımlılığını

Detaylı

Erkan ERDİL Bilim ve Teknoloji Politikaları Araştırma Merkezi ODTÜ-TEKPOL

Erkan ERDİL Bilim ve Teknoloji Politikaları Araştırma Merkezi ODTÜ-TEKPOL Erkan ERDİL Bilim ve Teknoloji Politikaları Araştırma Merkezi ODTÜ-TEKPOL Brezilya: Ülkeler arası gelir grubu sınıflandırmasına göre yüksek orta gelir grubunda yer almaktadır. 1960 ve 1970 lerdeki korumacı

Detaylı

AB CUSTOMS AGENCY ACADEMY

AB CUSTOMS AGENCY ACADEMY Geçici İthalat Mevzuatı 2013 AB Gümrük Müşavirliği ve Danışmanlık A.Ş Uzmanları Tarafından Hazırlanmıştır Tüm Hakları Saklıdır. https://www.abcustoms.eu SUNUŞ Dış ticaret mevzuatı sıklıkla revizyona tabi

Detaylı

İTHİB YK SUNUMU 20 Eylül, Prof Dr. Ümit Özlale İTHİB Danışmanı

İTHİB YK SUNUMU 20 Eylül, Prof Dr. Ümit Özlale İTHİB Danışmanı İTHİB YK SUNUMU 20 Eylül, 2016 Prof Dr. Ümit Özlale İTHİB Danışmanı GSYH açıklandı: En büyük katkı yine tüketim ve kamudan Dolar bazında milli gelir 708,6 milyar dolar olurken, kişi başı milli gelir 9

Detaylı

TÜRKİYE NİN AVRUPA BİRLİĞİ NE ÜYELİK SÜRECİNDE SAĞLIKTA İNOVASYON

TÜRKİYE NİN AVRUPA BİRLİĞİ NE ÜYELİK SÜRECİNDE SAĞLIKTA İNOVASYON TÜRKİYE NİN AVRUPA BİRLİĞİ NE ÜYELİK SÜRECİNDE SAĞLIKTA İNOVASYON Z. Güldem Ökem, PhD Research Fellow Centre for European Policy Studies (guldem.okem@ceps.eu) 23 Şubat 2011, Ankara Türkiye nin Avrupa Birliği

Detaylı

Türkiye-Kosova Serbest Ticaret Anlaşması IV. Tur Müzakereleri. Caner ERDEM AB Uzman Yardımcısı Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü

Türkiye-Kosova Serbest Ticaret Anlaşması IV. Tur Müzakereleri. Caner ERDEM AB Uzman Yardımcısı Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü Türkiye-Kosova Serbest Ticaret Anlaşması IV. Tur Müzakereleri Caner ERDEM AB Uzman Yardımcısı Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü Eylül 2013 Sunum Planı STA ların Yasal Çerçevesi Türkiye nin

Detaylı

YENİ TEŞVİK SİSTEMİ VE DİYARBAKIR

YENİ TEŞVİK SİSTEMİ VE DİYARBAKIR YENİ TEŞVİK SİSTEMİ VE DİYARBAKIR Şubat 216 Hikmet DENİZ i İçindekiler Tablo Listesi... iii Grafik Listesi... iii 1. Giriş... 1 2. Türkiye'de Teşvik Belgesine Bağlı Yatırımlar... 1 3. Yatırımların Bölgesel

Detaylı

YENİ TEŞVİK SİSTEMİ VE DİYARBAKIR

YENİ TEŞVİK SİSTEMİ VE DİYARBAKIR YENİ TEŞVİK SİSTEMİ VE DİYARBAKIR Mart 215 Hikmet DENİZ i İçindekiler Tablo Listesi... iii Grafik Listesi... iii 1. Giriş... 1 2. Türkiye'de Teşvik Belgesine Bağlı Yatırımlar... 1 3. Yatırımların Bölgesel

Detaylı

SUNGURLU. Sungurlu OSB

SUNGURLU. Sungurlu OSB SUNGURLU OSB 2 SUNGURLU Sungurlu, Karadeniz Bölgesini Ankara ya ve Güney-Batı illerine bağlayan Ankara-Samsun-Trabzon anayolu üzerinde konumlanmıştır. Doğu Anadolu illerinin ana bağlantı yolu olan Ankara-Sivas-Erzurum

Detaylı

YATIRIMLARA SAĞLANAN YENİ TEŞVİK UNSURLARI

YATIRIMLARA SAĞLANAN YENİ TEŞVİK UNSURLARI YATIRIMLARA SAĞLANAN YENİ TEŞVİK UNSURLARI Haluk ERDEM BDO DENET 19 Ocak 2017 Sayfa1/17 Son zamanlarda yaşanan işsizlik artışı, cari açık vb. nedenlerle yatırımlara sağlanan teşviklere önemli ilaveler

Detaylı

Konu : 6728 Sayılı Kanun ile Döviz Kazandırıcı Faaliyetlerde vergi resim harç istisnası uygulanmasına ilişkin düzenlemeler

Konu : 6728 Sayılı Kanun ile Döviz Kazandırıcı Faaliyetlerde vergi resim harç istisnası uygulanmasına ilişkin düzenlemeler SİRKÜ : 2016/21 KAYSERİ Konu : 6728 Sayılı Kanun ile Döviz Kazandırıcı 22.09.2016 Faaliyetlerde vergi resim harç istisnası uygulanmasına ilişkin düzenlemeler 09.08.2016 tarih ve 29796 sayılı Resmi Gazetede

Detaylı

/ 77 TÜRK PARASI KIYMETİNİ KORUMA HAKKINDA 32 SAYILI KARARDA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER

/ 77 TÜRK PARASI KIYMETİNİ KORUMA HAKKINDA 32 SAYILI KARARDA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER 10.04.2006 / 77 TÜRK PARASI KIYMETİNİ KORUMA HAKKINDA 32 SAYILI KARARDA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER 1567 sayılı Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında Kanunun (TPKK) 1 nci maddesinin verdiği yetkiye istinaden

Detaylı

TÜRKİYE PLASTİK SEKTÖRÜ 2014 YILI 4 AYLIK DEĞERLENDİRMESİ ve 2014 BEKLENTİLERİ. Barbaros Demirci PLASFED - Genel Sekreter

TÜRKİYE PLASTİK SEKTÖRÜ 2014 YILI 4 AYLIK DEĞERLENDİRMESİ ve 2014 BEKLENTİLERİ. Barbaros Demirci PLASFED - Genel Sekreter TÜRKİYE PLASTİK SEKTÖRÜ 2014 YILI 4 AYLIK DEĞERLENDİRMESİ ve 2014 BEKLENTİLERİ Barbaros Demirci PLASFED - Genel Sekreter 2013 yılı, dünya ekonomisi için finansal krizin etkilerinin para politikaları açısından

Detaylı

VERGİ SİRKÜLERİ NO: 2013/59

VERGİ SİRKÜLERİ NO: 2013/59 DRT Yeminli Mali Müşavirlik ve Bağımsız Denetim A.Ş. Sun Plaza No:24 34398 Maslak İstanbul, Türkiye Tel: + 90 (212) 366 60 00 Fax: + 90 (212) 366 60 15 www.deloitte.com.tr www.verginet.net VERGİ SİRKÜLERİ

Detaylı

Sayı : 2013/188 1 Tarih : 21.02.2013 Ö Z E L B Ü L T E N DÖVĠZ KAZANDIRICI FAALĠYETLERDE DAMGA VERGĠSĠ VE HARÇ ĠSTĠSNASI

Sayı : 2013/188 1 Tarih : 21.02.2013 Ö Z E L B Ü L T E N DÖVĠZ KAZANDIRICI FAALĠYETLERDE DAMGA VERGĠSĠ VE HARÇ ĠSTĠSNASI Sayı : 2013/188 1 Tarih : 21.02.2013 Ö Z E L B Ü L T E N DÖVĠZ KAZANDIRICI FAALĠYETLERDE DAMGA VERGĠSĠ VE HARÇ ĠSTĠSNASI 1 I- YASAL DAYANAK 5035 sayılı Bazı kanunlarda değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun

Detaylı

T.C. EKONOMİ BAKANLIĞI YATIRIMLARDA DEVLET YARDIMLARI

T.C. EKONOMİ BAKANLIĞI YATIRIMLARDA DEVLET YARDIMLARI T.C. EKONOMİ BAKANLIĞI YATIRIMLARDA DEVLET YARDIMLARI 20 ŞUBAT 2014 ANKARA SUNUM PLANI 1.Teşvik Sistemi 2.Atık Geri Kazanım veya Bertaraf Tesisi Yatırımları 3.Alt Bölge Destekleri 2 SUNUM PLANI 1.Teşvik

Detaylı

TÜRKİYE NİN DIŞ TİCARET YAPISI. Doç. Dr. İsmet GÖÇER Aydın İktisat Fakültesi Ekonometri Bölümü

TÜRKİYE NİN DIŞ TİCARET YAPISI. Doç. Dr. İsmet GÖÇER Aydın İktisat Fakültesi Ekonometri Bölümü TÜRKİYE NİN DIŞ TİCARET YAPISI Doç. Dr. İsmet GÖÇER Aydın İktisat Fakültesi Ekonometri Bölümü 1 Ülkeler Niçin Dış Ticaret Yapar? Dış Ticaret Politikası Ödemeler Bilançosunun, cari işlemler hesabında ihracat

Detaylı

Sanayi kuruluşlarının ayrımı

Sanayi kuruluşlarının ayrımı SANAYİ Sanayi kentin yapısını birincil ölçüde değiştiren, işgücü ve hizmet yaratan tarımsal üretimden farklı bir üretim organizasyon, ulusal ve uluslar arası ekonominin buluştuğu bir güç olarak tanımlanabilir

Detaylı

BÖLÜM 1 TEDARİK ZİNCİRİ

BÖLÜM 1 TEDARİK ZİNCİRİ İÇİNDEKİLER BÖLÜM 1 TEDARİK ZİNCİRİ 1.1. Niçin Tedarik Zinciri?... 1 1.2. Tedarik Zinciri ve Tedarik Zinciri Yönetimi... 3 1.3. Tedarik Zinciri Yapısı... 5 1.4. İş Modelleri... 6 Kaynaklar... 7 BÖLÜM 2

Detaylı

SİRKÜLER MALİ TATİL VE SÜRELER

SİRKÜLER MALİ TATİL VE SÜRELER SİRKÜLER TARİH 01.07.2015 KONU Mali Tatil ve Süreleri Hk. (01.07.2015-20.07.2015 Tarihleri arası) ÖZET Muhasebenin tanımından hareketle; işletmelerde para ve para ile ifade edilen tüm iş ve işlemler muhasebenin

Detaylı

AB CUSTOMS AGENCY ACADEMY

AB CUSTOMS AGENCY ACADEMY Transit Rejimi 2014 AB Gümrük Müşavirliği ve Danışmanlık A.Ş Uzmanları Tarafından Hazırlanmıştır Tüm Hakları Saklıdır. https://www.abcustoms.eu SUNUŞ Dış ticaret mevzuatı sıklıkla revizyona tabi tutulması

Detaylı

HOLLANDA ÜLKE RAPORU 12.10.2015

HOLLANDA ÜLKE RAPORU 12.10.2015 HOLLANDA ÜLKE RAPORU 12.10.2015 YÖNETİCİ ÖZETİ Uludağ İhracatçı Birlikleri nin kayıtlarına göre, Bursa dan Hollanda ya ihracat yapan 361 firma bulunmaktadır. 30.06.2015 tarihi itibariyle Ekonomi Bakanlığı

Detaylı

VERGİ SİRKÜLERİ NO: 2013/62 TARİH: 31.12.2013

VERGİ SİRKÜLERİ NO: 2013/62 TARİH: 31.12.2013 VERGİ SİRKÜLERİ NO: 2013/62 TARİH: 31.12.2013 KONU Bir Takım Muhasebe Kayıtlarının Belirli Mükellefler Tarafından Elektronik Ortamda Oluşturulması, Muhafazası Ve İbraz Edilmesi Zorunluluğuna İlişkin Vergi

Detaylı

Yeminli Mali Müşavirlik Bağımsız Denetim ve Danışmanlık

Yeminli Mali Müşavirlik Bağımsız Denetim ve Danışmanlık No : 2013-050 Tarih : 31.12.2013 Konu : Kayıtların Elektronik Ortamda Oluşturulması, Muhafazası Ve İbraz Edilmesi 29.12.2013 tarih ve28866 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan 431 sıra numaralı Vergi Usul

Detaylı

T.C. EKONOMİ BAKANLIĞI YATIRIMLARDA DEVLET YARDIMLARI ŞUBAT 2015

T.C. EKONOMİ BAKANLIĞI YATIRIMLARDA DEVLET YARDIMLARI ŞUBAT 2015 T.C. EKONOMİ BAKANLIĞI YATIRIMLARDA DEVLET YARDIMLARI ŞUBAT 2015 İZMİR YATIRIM TEŞVİK SİSTEMİNİN HEDEFLERİ 1. Mevzuat ve Hedefler Tasarrufların katma değeri yüksek yatırımlara yönlendirilmesi, Üretim ve

Detaylı

DIŞ TİCARET ve TESLİM ŞEKİLLERİ

DIŞ TİCARET ve TESLİM ŞEKİLLERİ DIŞ TİCARET ve TESLİM ŞEKİLLERİ DIŞ TİCARET ÇEŞİTLERİ Dış ticaret, normal ticaret, bağlı ticaret, sınır ticareti ve serbest bölge ticareti olmak üzere sınıflandırılabilir. Normal Ticaret Normal ticaret,

Detaylı

YÖNT 101 İŞLETMEYE GİRİŞ I

YÖNT 101 İŞLETMEYE GİRİŞ I YÖNT 101 İŞLETMEYE GİRİŞ I 1 İşletme kurma fikriyle birlikte başlayıp, işletmenin kesin olarak kuruluşunun tamamlanmasına kadar sürdürülen çalışma ve araştırmalara işletmelerin kuruluş çalışmaları denmektedir.

Detaylı

SANAYİ ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GENEL MÜDÜRLÜĞÜ SANAYİ VE TİCARET BAKANLIĞI TARAFINDAN YÜRÜTÜLEN

SANAYİ ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GENEL MÜDÜRLÜĞÜ SANAYİ VE TİCARET BAKANLIĞI TARAFINDAN YÜRÜTÜLEN SANAYİ VE TİCARET BAKANLIĞI TARAFINDAN YÜRÜTÜLEN ARAŞTIRMA, TEKNOLOJİ GELİŞTİRME VE YENİLİK DESTEK PROGRAMLARI 1 Günümüzde toplumların ekonomik gücünü ve refah düzeyini belirleyen en önemli etken bilim

Detaylı

ÇEVRESEL TARIM POLİTİKASI

ÇEVRESEL TARIM POLİTİKASI ÇEVRESEL TARIM POLİTİKASI Prof. Dr. Emine Olhan A.Ü.Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü olhan@agri.ankara.edu.tr TARIMA MÜDAHALE ŞEKİLLERİ 1.Doğrudan Gelire Yönelik Müdahaleler a. Fark ödeme sistemi

Detaylı

KATMA DEĞER VERGİSİ İLE İLGİLİ ÖZEL DOSYALAR

KATMA DEĞER VERGİSİ İLE İLGİLİ ÖZEL DOSYALAR KATMA DEĞER VERGİSİ İLE İLGİLİ ÖZEL DOSYALAR SERBEST BÖLGELERDE KDV UYGULAMASI AÇISINDAN ÖZELLİK GÖSTEREN HUSUSLAR NELERDİR? ÖZEL DOSYA NO:10 Serbest bölgelerdeki mal ve/veya hizmet hareketleri KDVK açısından

Detaylı

SİRKÜLER İstanbul, Sayı: 2017/042 Ref: 4/042. Konu: SERBEST BÖLGELER KANUNU NDA DEĞİŞİKLİKLER YAPILMIŞTIR

SİRKÜLER İstanbul, Sayı: 2017/042 Ref: 4/042. Konu: SERBEST BÖLGELER KANUNU NDA DEĞİŞİKLİKLER YAPILMIŞTIR SİRKÜLER İstanbul, 28.02.2017 Sayı: 2017/042 Ref: 4/042 Konu: SERBEST BÖLGELER KANUNU NDA DEĞİŞİKLİKLER YAPILMIŞTIR 24.02.2017 tarih ve 29989 sayılı Resmi Gazete de yayınlanan 6772 sayılı Kanun ile 3218

Detaylı

YENİ TEŞVİK SİSTEMİ 2012

YENİ TEŞVİK SİSTEMİ 2012 YENİ TEŞVİK SİSTEMİ 2012 Önceki Teşvik Sisteminin Değerlendirilmesi Yeni Teşvik Sisteminin Değerlendirilmesi TR32 Düzey 2 Bölgesi Değerlendirmesi Hazırlayan: Emrah ÇELİK Aydın Yatırım Destek Ofisi Koordinatörü

Detaylı

11. HAFTA YÖNETİMİN FONKSİYONLARI ÖRGÜTLEME. SKY108 Yönetim Bilimi-Yasemin AKBULUT

11. HAFTA YÖNETİMİN FONKSİYONLARI ÖRGÜTLEME. SKY108 Yönetim Bilimi-Yasemin AKBULUT 11. HAFTA YÖNETİMİN FONKSİYONLARI ÖRGÜTLEME 1 2 DERS İÇERİĞİ Örgütleme tanımı Örgütleme modelleri ve ilkeleri Örgütleme-planlama ilişkisi Eşgüdümleme Örgütleme süreci 3 ÖRGÜTLEME Örgüt: İnsanların belirli

Detaylı

OSMANCIK OSB. Osmancık OSB

OSMANCIK OSB. Osmancık OSB OSMANCIK OSB 2 OSMANCIK Karadeniz ve Doğu Anadolu bölgelerini batıya bağlayan ana yol üzerinde bulunan Osmancık, Çorum il merkezine 56 km, Samsun limanına 168 km, Ankara ya 268 km uzaklıkta olduğundan

Detaylı

ÇİN HALK CUMHURİYETİNDEKİ DEVLET DESTEKLERİ

ÇİN HALK CUMHURİYETİNDEKİ DEVLET DESTEKLERİ TEŞVİK DETAYLARI TEŞVİK İÇERİĞİ TEŞVİK VERİLEN VE ŞARTLAR İLGİLİ KANUN VE KURALLAR 1).SAHİL ŞERİDİ GELİŞİM BÖLGELERİ İLE DEVLET DESTEKLİ GELİŞİM BÖLGELERİ YATIRIM TEŞVİKLERİ Kurumlar Vergisinin %15 olarak

Detaylı

TEŞVİK YASASI R. G. 98 14.08.2000. 47/2000 Sayılı Yasa. 1. Bu Yasa, Teşvik Yasası olarak isimlendirilir. BİRİNCİ KISIM Genel Kurallar.

TEŞVİK YASASI R. G. 98 14.08.2000. 47/2000 Sayılı Yasa. 1. Bu Yasa, Teşvik Yasası olarak isimlendirilir. BİRİNCİ KISIM Genel Kurallar. R. G. 98 14.08.2000 TEŞVİK YASASI 47/2000 Sayılı Yasa Kısa İsim 1. Bu Yasa, Teşvik Yasası olarak isimlendirilir. BİRİNCİ KISIM Genel Kurallar Tefsir 14/2000 Amaç Kapsam 2. Bu Yasada metin başka türlü gerektirmedikçe:

Detaylı

Eğitimlerimize teşrifleriniz veya kurumunuz temsilcilerinin katılımını sağlamanız bizleri mutlu edecektir.

Eğitimlerimize teşrifleriniz veya kurumunuz temsilcilerinin katılımını sağlamanız bizleri mutlu edecektir. ERNST & YOUNG VERGİ HİZMETLERİ Sayın İlgili, Şirketimiz tarafından periyodik olarak gerçekleştirilen açık eğitimlerle ilgili Mayıs 2010- Ağustos 2010 dönemini kapsayan eğitim programımız aşağıda yer almaktadır.

Detaylı

Dış Ticaret Politikasının Amaçları

Dış Ticaret Politikasının Amaçları Dış Ticaret Politikasının Amaçları Dış Ödeme Dengesizliklerinin Giderilmesi Bir ülkede fazla olan döviz talebinin azaltılması için kullanılabilir. Dış rekabetten korunma Uluslararası rekabete dayanacak

Detaylı

SEDEFED REKABET KONGRESİ Büyüme Dinamikleri Üzerine Bir Tartışma

SEDEFED REKABET KONGRESİ Büyüme Dinamikleri Üzerine Bir Tartışma SEDEFED REKABET KONGRESİ Büyüme Dinamikleri Üzerine Bir Tartışma Panel: Özel Sektörün Büyümeye Yaklaşımı, Şirketler Kesiminden Uygulama Örnekleri İstanbul 8 Kasım 2007 Ülkemiz son 5 yılda hızlı bir büyüme

Detaylı

SİRKÜLER ( )

SİRKÜLER ( ) 21.11.2018 SİRKÜLER (2018 86) Konu: Türk Parasını Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara, Cumhurbaşkanın 85 Sayılı Kararıyla Eklenen Geçici 8 nci Maddedeki Dövizli/Dövize Endeksli Sözleşmelerin Türk

Detaylı

ORTA VADELİ PROGRAM ( ) 4 Ekim 2016

ORTA VADELİ PROGRAM ( ) 4 Ekim 2016 ORTA VADELİ PROGRAM (2017-2019) 4 Ekim 2016 İçindekiler 1. Dünya Ekonomisi 2. Orta Vadeli Programın Temel Amaçları ve Büyüme Stratejisi 3. Orta Vadeli Programın (2017-2019) Temel Makroekonomik Büyüklükleri

Detaylı

AB CUSTOMS AGENCY ACADEMY

AB CUSTOMS AGENCY ACADEMY Sınır Ticareti 2014 AB Gümrük Müşavirliği ve Danışmanlık A.Ş Uzmanları Tarafından Hazırlanmıştır Tüm Hakları Saklıdır. https://www.abcustoms.eu SUNUŞ Dış ticaret mevzuatı sıklıkla revizyona tabi tutulması

Detaylı

İHRACAT VE DİĞER DÖVİZ KAZANDIRICI FAALİYETLERDE DAMGA VERGİSİ VE HARÇ İSTİSNASI UYGULAMA GENEL TEBLİĞİ YAYIMLANDI

İHRACAT VE DİĞER DÖVİZ KAZANDIRICI FAALİYETLERDE DAMGA VERGİSİ VE HARÇ İSTİSNASI UYGULAMA GENEL TEBLİĞİ YAYIMLANDI 22.05.2017/63-1 İHRACAT VE DİĞER DÖVİZ KAZANDIRICI FAALİYETLERDE DAMGA VERGİSİ VE HARÇ İSTİSNASI UYGULAMA GENEL TEBLİĞİ YAYIMLANDI ÖZET : Tebliğde 15/7/2016 tarihli ve 6728 sayılı Kanunla Damga Vergisi

Detaylı

6728 SAYILI KANUNLA KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNU İLE DİĞER BAZI VERGİ KANUNLARINDA YAPILAN DÜZENLEMELER 09/08/2016 tarih ve sayılı Resmi Gazete

6728 SAYILI KANUNLA KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNU İLE DİĞER BAZI VERGİ KANUNLARINDA YAPILAN DÜZENLEMELER 09/08/2016 tarih ve sayılı Resmi Gazete 6728 SAYILI KANUNLA KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNU İLE DİĞER BAZI VERGİ KANUNLARINDA YAPILAN DÜZENLEMELER 09/08/2016 tarih ve 29796 sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren 6728 sayılı Yatırım Ortamının

Detaylı

TÜRKİYE NİN AVRUPA BİRLİĞİ NE ÜYELİK SÜRECİNDE SAĞLIKTA İNOVASYON

TÜRKİYE NİN AVRUPA BİRLİĞİ NE ÜYELİK SÜRECİNDE SAĞLIKTA İNOVASYON TÜRKİYE NİN AVRUPA BİRLİĞİ NE ÜYELİK SÜRECİNDE SAĞLIKTA İNOVASYON Z. Güldem Ökem, PhD Research Fellow Centre for European Policy Studies(CEPS) 23 Şubat 2011, Ankara Türkiye nin Avrupa Birliği ne Üyelik

Detaylı

CAM SANAYİİ. Hazırlayan Birsen YILMAZ 2006. T.C. Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi

CAM SANAYİİ. Hazırlayan Birsen YILMAZ 2006. T.C. Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi CAM SANAYİİ Hazırlayan Birsen YILMAZ 2006 T.C. Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi TÜRKİYE'DE ÜRETİM Cam sanayii, inşaat, otomotiv, meşrubat, gıda, beyaz eşya, mobilya,

Detaylı

B.H. AB VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ

B.H. AB VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ HONG KONG RAPOR Eylül 2013 B.H. AB VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ 2 I. GENEL BİLGİLER Resmi Adı Yönetim Şekli Coğrafi Konumu : Hong Kong Özel İdare Bölgesi (Çin Halk Cumhuriyeti) : Çin Halk Cumhuriyeti

Detaylı

mali açıklamalar 2012/ Konu: Vergi Kanunlarında ve Diğer Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapıldı

mali açıklamalar 2012/ Konu: Vergi Kanunlarında ve Diğer Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapıldı 2012/042 15.06.2012 Konu: Vergi Kanunlarında ve Diğer Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapıldı Amme Alacaklarının Tahsili Usulü Hakkında Kanun ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına ilişkin 6322 no.lu Kanun

Detaylı

DÖVİZLİ SÖZLEŞME DÜZENLENMESİNİN MÜMKÜN OLDUĞU İŞLEMLER YENİDEN BELİRLENDİ.

DÖVİZLİ SÖZLEŞME DÜZENLENMESİNİN MÜMKÜN OLDUĞU İŞLEMLER YENİDEN BELİRLENDİ. DÖVİZLİ SÖZLEŞME DÜZENLENMESİNİN MÜMKÜN OLDUĞU İŞLEMLER YENİDEN BELİRLENDİ. 16/11/2018 tarihli ve 30597 sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin

Detaylı

YENİ HÜKÜMET PROGRAMI EKONOMİ VE HAZIR GİYİM SEKTÖRÜ İÇİN DEĞERLENDİRME EKONOMİ VE STRATEJİ DANIŞMANLIK HİZMETLERİ 30 KASIM 2015

YENİ HÜKÜMET PROGRAMI EKONOMİ VE HAZIR GİYİM SEKTÖRÜ İÇİN DEĞERLENDİRME EKONOMİ VE STRATEJİ DANIŞMANLIK HİZMETLERİ 30 KASIM 2015 YENİ HÜKÜMET PROGRAMI EKONOMİ VE HAZIR GİYİM SEKTÖRÜ İÇİN DEĞERLENDİRME EKONOMİ VE STRATEJİ DANIŞMANLIK HİZMETLERİ 30 KASIM 2015 HÜKÜMETİN YAPISI VE BAKANLIKLAR EKONOMİ YÖNETİMİ; REFORMLAR İLE HIZLI EKONOMİK

Detaylı