GÜVEN ENDEKSLERİ. Güven Endeksleri (puan) 64,4 SANAYİ SEKTÖRÜ

Transkript

1 EKİM 1 ayında 13,7 seviyesine Ağustosgerileyen Reel Kesim Güven Endeksi (RKGE), Eylül de, puan düşüş kaydederek,1 düzeyine geriledi. Endeksin gelişiminde, mamul stok miktarı dışındaki tüm kalemler olumsuz rol oynarken, gelecek ,1 Kaynak: TCMB & TÜİK 11, 7, 7, GÜVEN ENDEKSLERİ aya dair üretim ve son 3 aydaki toplam sipariş miktarı gibi faktörlerdeki kötüleşme dikkat çekti. Öte yandan Ağustos ayında, seviyesinde kaydedilen Tüketici Güven Endeksi (TGE) ise Eylül de %,1 düşüşle, puana geriledi. Endeksin Eylül ayındaki gelişiminde, tasarruf etme Güven Endeksleri (puan) 113, , RKGE TGE ihtimali ve genel ekonomik duruma dair beklentilerdeki sırasıyla %1,3 ve %7, oranlarındaki düşüşler dikkat çekerken, hanenin maddi durumu ve işsiz sayısı alt endekslerindeki, sırasıyla %,7 ve %, lık gerilemeler de endeksi aşağı yönlü etkiledi.,1, Reel Kesim Güveni Kötümser Kanada Geçti Tüketici Güveni Düşüşünü Sürdürdü SANAYİ SEKTÖRÜ aktivitenin öncü göster- İmalat Sanayi İktisadigelerinden Kapasite Kullanım Oranı (KKO), Ağustos ayında gerçekleştirdiği %7, lük seviyesinden 1,1 puanlık artış kaydederek Eylül ayında %7, düzeyine yükseldi. Bu dönemde, KKO kapsamındaki tüm mal gruplarında yukarı yönlü hareketler gözlenirken, mevsimsel etkilerden arındırılmış kapasite kullanım oranı da bir önceki aya göre 1 puan arttı. Bu doğrultuda yılın 3. çeyreğinde KKO, ortalama %7, seviyesinde gerçekleşerek önceki yılın aynı dönemine göre %1, artış gösterdi. Kapasite Kullanım Oranı 3. Çeyrekte Yükseldi 77 7, Kapasite Kullanım Oranı (%) Kapasite Kullanım Oranı (%) 7, 7 7, 71 Eylül de Tüm Mal Gruplarında Artış Görüldü Kaynak: TCMB 1 Ekim 1

2 döneminde %,3 olarak gerçek- işsizlik oranı, dö- leşen neminde %, ya yükseldi. Oran erkeklerde %,, kadınlarda ise %11, olarak kaydedildi. Mevsimsellikten arındırılmış işsizlik oranı ise, %1, seviyesine yükseldi. Öte yandan veriler, döneminde istihdam oranının geçen yılın aynı dönemine göre, puan artışla %7,1, işgücüne katılım oranının ise, puan artışla %,1 seviyesinde gerçekleştiğini gösterdi. İşgücüne katılım erkeklerde %7, olurken, kadınlarda ise %3,3 ile yeni rekor seviyeye yükseldi. döneminde ayrıca, genç işsizlik oranının %17,7, tarım dışı işsizlik oranının ise %11,7 düzeyinde gerçekleştiği gözlendi. İşsizlik Oranı %, Oldu İŞGÜCÜ PİYASALARI 1,3 1,,7,,1, 1,1 1, 1, 1,7 11,3 1, 11, 1,, Ağustos İşsizlik Eylül Ekim Kasım Aralık 1 1 İşsizlik Oranı (%) Mevsimsellikten Arındırılmış İşsizlik Oranı (%) Kadınlar İşgücüne Katılımda Yeni Rekor Kırdı,3, Politikası Kurulu (PPK), Eylül Para1 tarihli toplantı sonrasında enerji fiyatlarındaki gelişmelerin enflasyonu olumlu etkilediğini, bununla birlikte, döviz kuru hareketlerinin çekirdek enflasyon eğilimindeki iyileşmeyi geciktirdiğini bildirdi. Bu çerçevede PPK, yurtiçi ve küresel piyasalardaki belirsizliklerin enflasyon beklentileri üzerindeki etkileri ile enerji ve gıda fiyatlarındaki oynaklıkları dikkate alarak, gerekli görülen süre boyunca likidite politikasındaki sıkı duruşun korunmasına karar verdi. Faizlerde bir değişikliğe gitmeyen Kurul, önümüzdeki dönemde para politikası kararlarının enflasyon görünümündeki iyileşmenin hızına bağlı olacağını da belirtti. Bu doğrultuda PPK, enflasyon beklentileri, fiyatlama davranışları ve enflasyonu etkileyen diğer unsurların yakından izleneceğini ve enflasyon görünümünde belirgin bir iyileşme sağlanana kadar getiri eğrisini yataya yakın tutmak suretiyle para politikasındaki temkinli duruşun sürdürüleceğini açıkladı. Enflasyon ise, Eylül ayında yükselişini sürdürdü. Bu dönemde bir önceki yılın aynı ayına göre %7, artan Tüketici Fiyatları Endeksi nin (TÜFE) yıllık gelişiminde, gıda fiyatları güçlü etkisini sürdürdü. Yıllık bazda sırasıyla %1,73 ve %13, oranlarında yükselen gıda ve alkolsüz içecekler ile lokanta ve oteller fiyatlarının yanı sıra %, artan konut fiyatları bir arada, yıllık enflasyonun, puanını açıkladı. Öte yandan TÜFE, Ağustos ayına göre %, oranında artış kaydetti. Faizler Eylül de de Sabit Kaldı Enflasyon Yükselişini Sürdürdü PARA POLİTİKASI ve ENFLASYON 1 1 7,7 7,,3 TCMB Faiz Oranları (%, 13 1 Eylül) TÜFE Değişim Oranı (%, Yıllık) TÜFE Değişim Oranı (%, Yıllık),3,,1,3,,,,1 Kaynak: TDM,17 7, 7, 7,1 7,1, 7, 7, 7,1, Ekim 1

3 verilerine göre, Eylül TİMayında ihracat bir önceki yılın aynı ayına göre %1, oranında düşerek 1, milyar dolar oldu. Eylül ayında en çok ihracat yapan sektör 1, milyar , Otomotiv 1, Hazırgiyim Kaynak: TİM İhracat Verileri 11, Kimyevi Maddeler 7,7 7, Çelik İhracat Düşüşü Bayram Nedeniyle Hızlandı İHRACATTAKİ GELİŞMELER dolarla otomotiv olurken, bunu sırasıyla 1, ve 1,1 milyar dolarlık ihracatla, hazır giyim ve konfeksiyon ile kimyevi maddeler sektörleri takip etti. Bu dönemde otomotiv ihracatı %, Sektörler Sektörler Bazında Bazında İhracat (milyar $, İlk 1 Sektör) Elektrik Elektronik, Tekstil,7,,1 Demir Hububat, Bakliyat Makine Mobilya, Orman Ürünleri oranında yıllık düşüş yaşarken, hazır giyim ve kimyevi maddeler sektörleri ise sırasıyla %1, ve %7,1 gerileme sergiledi. Eylül ihracat sıralamasında. sırada yer alan elektronik grubunda da 3 3,7,1 Madencilik 1 -Eylül 1 -Eylül İklimlendirme Savunma Sanayi Eylül de de Dikkat Çekti Çimento, Cam Fındık Mücevher %, lık düşüş gerçekleşti. Bu dönemde sektörler genelinde en güçlü performans, yıllık %,3 artış ile savunma ve havacılık sanayinde, en keskin düşüş ise, ihracatı %,7 oranında gerileyen mücevher sektöründe görüldü. Bu doğrultuda, Eylül ayında yıllık ihracat gelişim hızına en olumlu katkıyı, yüzde puanla fındık sektörü yaptı. İlgili dönemde ihracat gelişim oranını aşağı yönlü etkileyen sektörlerin başında ise, kimyevi maddeler ve çelik geldi. Bu iki sektör, Eylül ayında Türkiye nin toplam ihracat hızını sırasıyla -3,1 ve -, puan etkiledi. Eylül ayındaki ihracat düşüşünde, bayram tatilindeki 3 işgünü kaybının ve bayram sonrasında yaşanan yavaşlamanın olumsuz etkileri görüldü. İhracat Hızına En Olumlu Katkı Fındıktan verilerine göre, Eylül TİMayında en çok ihracat yapılan ilk ülke, Almanya, İngiltere, Irak, İtalya ve ABD oldu. Bu dönemde Almanya ya yapılan mal ihracatı, bir önceki yılın ,% Almanya İngiltere Kaynak: TİM İhracat Verileri,7% 1,% 1,3% 1,%,% 3% ,% ÜLKELER VE İLLER BAZINDA İHRACAT aynı ayına göre %1, oranında gerilerken, İngiltere pazarında da %11, lik bir daralma görüldü. Aynı dönemde Irak a yapılan ihracat ise yeniden gerileyerek %3,3 düşüş kaydetti. ABD ye Ülkeler Bazında İhracat (milyon $, İlk 1) Irak İtalya ABD % Fransa 1 Eylül 1 Eylül 33 İspanya,% Rusya 7 7 Ülke Gruplarının İhracattaki Payı (%, -Eylül 1) Romanya BAE AB Ortadoğu Afrika BDT K. Amerika ST Diğer Avrupa Diğer Asya Uzakdoğu Diğer Amerika Diğer Ülkeler Kaynak: TİM İhracat Verileri ihracat Eylül ayında %,1 lik bir düşüş yaşarken, İtalya pazarındaki değişim oranı %-,1 oldu. Rusya ya yapılan ihracat ise % oranında ciddi bir daralma sergiledi. Bu dönemde BAE pazarı, %1, büyüme ile dikkat çekti. Ülke grupları bağlamında, 1 yılının ilk ayında AB ülkeleri, Türkiye nin ihracatında %,7 lik bir paya sahip oldu. Bu dönemde ülke grupları arasında. sırada gelen Ortadoğu da, geçen yılın aynı dönemine göre, payını 1 puan artışla %1, a yükseltti. Afrika pazarında ise, puanlık bir artış yaşandı. Buna karşılık, Bağımsız Devletler Topluluğu nun (BDT) pastadaki payı,3 puan daralma kaydetti. Kuzey Amerika ve Uzakdoğu ülkelerine yapılan ihracatın payı bir önceki yılın aynı dönemine göre sırasıyla, ve,3 puanlık artışlar kaydederken, diğer Amerika pazarında ise dilim daralması yaşandı. En çok ihracat yapan iller arasında ise, Eylül ayında ilk sırayı yine İstanbul alırken, onu Bursa ve Kocaeli izledi. İstanbul ve Bursa bu dönemde sırasıyla,7 ve,7 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirirken, Kocaeli nin ihracatı, milyar dolar oldu. Sıralamada.lüğü,1 milyar dolarla İzmir,.liği ise,3 milyar dolarla Ankara aldı. Rusya ya İhracatta Ciddi Daralma Yaşandı BAE Pazarındaki Artış Dikkat Çekti 3 Ekim 1

4 DIŞ TİCARET DENGESİ TÜİK verilerine göre, Ağustos ayında ihracat geçen yılın aynı dönemine göre %, oranında düşerek 11,1 milyar dolar oldu. Bu dönemde en yüksek değerde ihracat gerçekleştiren fasıl, dolar bazında %1, yıllık artış kaydeden motorlu kara taşıtları olurken, onu sırasıyla %7 ve %3 ihracat daralması gerçekleştiren makineler ve örme giyim izledi. Ağustos ayında.lüğü ise, %, artış kaydeden elektronik aldı. Bu dönemde toplam ihracat yıllık gelişimine en olumlu katkıyı, puanla kıymetli taşlar ve metaller faslı yaparken, en olumsuz katkı -1, puanla mineral yakıtlar ve yağlar grubundan geldi. İthalat ise Ağustos ayında yıllık bazda %1, oranında bir düşüş sergileyerek, 1 milyar dolar oldu. Bu dönemde en yüksek değerde ithalat yapan fasıllar, sırasıyla mineral yakıtlar ve yağlar, makineler ve motorlu kara taşıtları oldu. İthalat, mineral yakıtlar ve yağlar ile makineler gruplarında sırasıyla yıllık %,7 ve %11, oranında azalırken, motorlu kara taşıtlarında ise %1,3 arttı. Ağustos ayında ithalatın gelişim hızına en büyük pozitif katkı kıymetli metaller ve taşlar faslından gelirken, aşağı yönlü destek veren grupların başında ise mineral yakıtlar ve yağlar yer aldı. Bu veriler doğrultusunda, dış ticaret açığı Ağustos ayında yıllık %3, oranında bir düşüşle, milyar dolar oldu. -Ağustos döneminde ise açık %1, geriledi ve, milyar dolar olarak kaydedildi. Yılın ilk sekiz ayında ihracatın ithalatı karşılama oranı da, önceki yılın aynı dönemine göre,1 puan artarak %7, seviyesinde gerçekleşti ,7 13,7 13,1 13, 1, 1, 13,3 13, 1 13, 1, 1,3 1, 1 11, 1 11,1 11, 11,1 1 İhracat (Milyar $) Ağustos Eylül 1 1 Dış Dış Ticaret (milyar (Milyar $) $) 1, 1, 1 1,,7 1 1, 13,1 13,3 Ekim Kasım Aralık,, İthalat Ağustos ayında %1, Düştü İlk Ayda Açık %1, Geriledi İthalat İhracat Dış Ticaret Açığı 1 -Ağustos 1 -Ağustos işlemler açığı Cariayında 3, milyar dolar olarak gerçekleşti. Bu dönemde cari işlemler hesabı, mal ve birincil gelirler dengelerindeki sırasıyla, ve, milyar dolarlık açıklarla 1 3, 3,, 3,7,,,,,3 Ağustos Eylül Ekim ÖDEMELER DENGESİ Cari Cari İşlemler Açığı (milyar $), Kasım, Aralık,3 aşağı yönlü hareket ederken, hizmetler dengesindeki 3 milyar dolarlık fazladan olumlu etkilendi. Bu veriler doğrultusunda açık, yılın ilk 7 ayında, önceki yılın aynı dönemine göre %, oranında bir düşüş kaydederken, altın hariç açık %, arttı. Yıllıklandırılmış cari açık ise milyar dolar oldu. Öte yandan finans hesapları, ayında önemli ölçüde diğer yatırımlar kaleminden destek alan bir 3, 3,,3 3,3 3, güçlenme sergilerken, portföy yatırımlarındaki çıkışlar dikkat çekti. Bu bağlamda finans hesapları,1 milyar dolar net giriş kaydederken, resmi rezervler ise milyar dolar arttı. Cari Açık İlk 7 Ayda %, Geriledi Resmi Rezervler da Arttı 1 1 Kaynak: TCMB Ekim 1

5 ayı yıllık gelişim oranı %1, e revize edilen Euro Bölgesi sanayi üretimi, ayında hızını %1, a yükseltti. Bunun yanı sıra, bölge işsizlik AVRUPA EKONOMİSİ oranı Ağustos ayında %11 düzeyinde gerçekleşti. Yıllık tüketici enflasyonu ise, Ağustos ayındaki %, seviyesinden, Eylül ayında %-,1 e geriledi. Son ayın ilk fiyat düşüşüne işaret eden ve ener- 11, 1 Euro Bölgesi nde Sanayi ve İşsizlik (%), 1, , Sanayi Üretim Endeksi Yıllık Büyüme Hızı İşsizlik Oranı (sağ eksen) ji fiyatlarının etkilerini barındıran söz konusu gelişme, bölgedeki deflasyon endişelerini yeniden artırdı. Öte yandan bölgede reel kesim güveni Eylül ayında bir miktar toparlanırken, tüketici güven endeksinde ise aşağı yönlü hareket görüldü Euro Bölgesi Güven Endeksleri (puan) , -, -3,7-7,1,1, Tüketici Güven Endeksi (sol eksen) Reel Kesim Güven Endeksi (sağ eksen) Euro Bölgesinde Deflasyon Endişeleri Arttı İşsizlik Oranı %11 Olarak Gerçekleşti Ekim 1

6 ekonomisine dair ve- sanayinin zayıf ABDriler, temposunun 3. çeyrekte de sürdüğüne işaret ediyor. Bu bağlamda, Ağustos ayında ABD sanayi üretimi, önceki yılın aynı dönemine göre %, büyüme kaydederek 1 ayından sonraki en düşük performansını sergiledi. Söz konusu çeyrekte bozulmalar yaşayan tüketici ve reel sektör beklentilerinde ise, Eylül ayında da düşüşler görüldü. Bu bağlamda reel kesim güveni 13 ten bu yana, tüketici güveni ise son 11 ayın en düşük seviyesini kaydetti. ABD Merkez Bankası FED Eylül ayında da faizleri sabit bırakırken, istihdam piyasasından gelen beklentilerin altındaki görünüm, faiz artışının zamanlamasına ilişkin soru işaretlerini artırdı. Bununla birlikte, Eylül ayında işsizlik oranı %,1 seviyesinde sabit kalırken, yıllık tüketici enflasyonu Ağustos ta da %, oldu. Çekirdek enflasyon ise bu dönemde, %1, seviyesini yineledi , ABD EKONOMİSİ ABD Sanayi Üretimi ve İşsizlik (%), 1 1 ABD Sanayisi Düşük Performans Sergiliyor Sanayi Üretimi Yıllık Büyüme Hızı Enflasyon %, Seviyesini Tekrarladı İşsizlik Oranı,,1 Gelişmekte olan ekonomilere dair 1. çeyrek büyüme verileri açıklanmaya devam ediyor. Bu bağlamda; ilk çeyrek yıllık büyüme hızı %, ya yukarı yönlü revize edilen Meksika ekonomisi, yılın. çeyreğinde beklentilerin üzerinde bir tempo sergileyerek %, büyüdü. Meksika ekonomisinin bu dönemdeki büyüme performansında hizmetler sektöründeki canlanma etkili olurken, madencilik sektöründeki daralmanın ise olumsuz etkisini sürdürdüğü dikkat çekti. Asya nın yükselen ekonomilerinden Endonezya ise, bu dönemde yıllık bazda %,7 GSYH artışı kaydetti. 1 yılında global krizden bu yana GSYH Büyüme Hızı (%, Yıllık) 1,1, 1,7,,,, 1 1,1, 1 1,3,,7,, YÜKSELEN EKONOMİLER,,,7,1,,7,7 Meksika Rusya Endonezya -, -, en düşük büyüme hızlarına imza atan Endonezya ekonomisinde, tüketim ve yatırım harcamalarındaki artışın yavaşladığı göze çarpıyor. İkinci çeyrekte ihracattaki düşüş ekonominin büyüme performansını olumsuz etkilerken, ithalattaki gerilemede ise hızlanma gözleniyor. Öte yandan Rusya, yılın ilk çeyreğinde kaydettiği %, oranındaki daralmanın ardından,. çeyrekte %, lık GSYH daralmasına sahne oldu. Böylelikle yılı 3. çeyreğinden bu yana en kötü performansını sergileyen Rusya ekonomisinin, imalat sanayi ve inşaat sektörlerindeki düşüşlerin yanı sıra hizmetler alt sektörlerinde de daralmalar yaşadığı anlaşılıyor. Meksika %, Büyüdü Endonezya İç Taleple 13 Ç1 13 Ç 13 Ç3 13 Ç 1 Ç1 1 Ç 1 Ç3 1 Ç 1 Ç1 1 Ç Rusya da Düşüş Hızlandı Ekim 1