KAMU ALTYAPI YATIRIMLARININ FİNANSMANINDA ALTERNATİF YAKLAŞIMLAR RLİĞİ

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "KAMU ALTYAPI YATIRIMLARININ FİNANSMANINDA ALTERNATİF YAKLAŞIMLAR RLİĞİ"

Deniz Taşçı
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 DPT MÜSTEŞARLIĞI KAMU ALTYAPI YATIRIMLARININ FİNANSMANINDA ALTERNATİF YAKLAŞIMLAR KAMU-ÖZEL İŞBİRL RLİĞİ 26 Aralık YATIRIMLARIN GSMH İÇİNDEKİ PAYI (%) YÜZDE , , ,8 24,2 22,8 19,0 18,0 18,4 17,3 15,9 16,1 14,2 12,6 11,0 11,3 6,2 6,8 6,4 6,3 4,8 4,2 20,4 21,0 TOPLAM 15,3 16,0 ÖZEL 5,1 5,0 KAMU (Ort.) (Ort.) (T) 2006(P) KAMU ÖZEL TOPLAM 2

22,8 19,0 18,0 18,4 17,3 15,9 16,1 14,2 12,6 11,0 11,3 6,2 6,8 6,4 6,3 4,8 4,2 20,4 21,0 TOPLAM 15,3

2 SEKTÖR 2006 YILI KAMU YATIRIM STOKU PROJE SAYISI (Adet) PROJE TUTARI KÜMÜLATİF HARCAMA PROGRAM ÖDENEK (*) (Milyar YTL) ORTALAMA TAMAMLANMA SÜRESİ (Yıl) TARIM ,8 17,9 1,3 19,8 ENERJİ ,5 25,4 2,6 6,7 ULAŞT.-HAB ,9 26,3 5,4 5,9 EĞİTİM ,5 3,9 2,6 1,5 SAĞLIK 177 7,5 2,9 1,2 2,7 DİĞER KAMU HİZ ,2 8,7 3,3 3,1 T O P L A M ,4 86,5 17,8 5,4 (*) Kamulaştırma ve yatırım işçiliği hariç, kamu yatırımı niteliğindeki sermaye transferleri dahil ödeneklerdir. 3 1.DSİ GN. MD. (Toplam) -Sulama -Enerji - İçmesuyu 2.TCK GN. MD. (Toplam) - Devlet ve İl Yolları - Otoyollar 3.DLH GN. MD. 4.MİLLİ EĞİTİM BAK. BÜYÜK K KURULUŞLARIN LARIN 2006 ve 2007 YILI GENEL ve ÖZEL BÜTÇE B E YATIRIMLARI (*) KURULUŞ / SEKTÖR 5.SAĞLIK BAK. 6.ÜNİVERSİTELER (Toplam) -Eğitim -Sağlık -Diğer 2006 PROGRAM ÖDENEK PROGRAM ÖDENEK (Milyon YTL) 2007 / 06 ARTIŞ (%) -0,9 11,7-9,1-4,8-16,8-26,1 0,0 12,8 6 KURULUŞUN TOPLAMI ,9 T O P L A M (**) ,9 (*) Kamulaştırma ve yatırım işçiliği hariçtir. 4 (**) 2006 yılında TMSF gelirlerinden yapılan tahsis dahildir. Bu tutarın yaklaşık 1 milyar YTL si vakıflar, hudut ve sahiller, işyurtlarının kendi gelirlerinden yapılan yatırımlardır. 3,0 7,4 1,6 0,5 2,5 3,9

525 200,4 86,5 17,8 5,4 (*) Kamulaştırma ve yatırım işçiliği hariç, kamu yatırımı niteliğindeki sermaye transferleri dahil ödeneklerdir. 3 1.DSİ GN. MD. (Toplam) -Sulama -Enerji - İçmesuyu 2.TCK GN.

3 KAMU YATIRIM STOKUNUN GENEL SORUNLARI Kamu projeleri başlangıçta öngörülen sürede ve maliyetle tamamlanamamakta, bu durum projelerden beklenen ekonomik faydalarının sağlanamamasına ve kaynak israfına yol açmaktadır. Bu temel sorunun başlıca nedenleri; - Kuruluşlar tarafından yatırım programına dahil edilecek yeni projelerin sağlıklı ve gerçekçi maliyet ve süre öngörüsüne sahip fizibilite etüdlerine dayandırılmaması, - Finansman imkanlarının üstünde çok sayıda ve yüksek maliyetli projenin aynı anda yürütülmeye çalışılması, -Yatırımlara yeterli kaynak ayrılamamasıdır. 5 KAMU YATIRIM STOKUYLA İLGİLİ ÖNERİLER Kamu yatırım stokunun sorunlarının çözümüne yönelik; Kuruluşlar tarafından yatırım programına dahil edilecek yeni projeler için başlangıçta yeterli teknik, finansal ve ekonomik analizleri ve gerçekçi maliyet tahminlerini içeren fizibilite etüdleri hazırlanmalı, Kuruluşların yatırım stoku finansman imkanlarıyla uyumlu sayıda ve maliyette öncelikli projelerden oluşturulmalı, Bir taraftan kamu yatırımlarına ayrılan ödenekler azami ölçüde artırılırken, diğer taraftan kamu-özel işbirliği modelleri hayata geçirilmelidir. 6

Bu temel sorunun başlıca nedenleri; - Kuruluşlar tarafından yatırım programına dahil edilecek yeni projelerin sağlıklı ve gerçekçi maliyet ve süre öngörüsüne sahip fizibilite etüdlerine

4 Kamu-Özel birliğinin inin Tanımı Kamu-Özel kleri (KÖİ); kamu idarelerinin özel sektör ile bir altyapı projesi veya bir hizmetin gerçekleştirilmesi amacıyla, finansman, yapım, işletme, yenileme gibi alanlarda işbirliği yapmasıdır. Avrupa Komisyonu, KÖİ uygulamalarına 4 temel rol biçmektedir*: 1. İlave sermaye sağlamak, 2. Alternatif yönetim ve uygulama becerileri geliştirmek, 3. Tüketiciye ve toplumun geneline ilave katma değer sağlamak, 4. İhtiyaçların daha doğru şekilde belirlenmesini ve kaynakların daha etkin kullanılmasını sağlamak. Kaynak*: Guidelines for Succesful Public-Private Partnerships, AB Komisyonu, Dünyada Uygulanmakta Olan Kamu-Özel birliği i Modelleri KÖİ Modelleri Yap-İşlet-Devret (YİD) Yap-İşlet (Yİ) Yap-Kirala-Devret İşletme Hakkı Devri Uzun Dönemli Kiralama Türkiye de İlgili Mevzuatın Bulunduğu Modeller Tasarla-Yap-Finanse Et-İşlet (TYFİ) Yap-Sahiplen-İşlet-Devret (YSİD) Rehabilite Et-İşlet-Devret (REİD) Yap-Sahiplen-İşlet (YSİ) Yap-Devret-İşlet İlave Yatırım Yap-İşlet (İYYİ) Özel Sektörle Ortak Şirket Kurmak Vb. 8

Tüketiciye ve toplumun geneline ilave katma değer sağlamak, 4. İhtiyaçların daha doğru şekilde belirlenmesini ve kaynakların daha etkin kullanılmasını sağlamak.

5 Kamu-Özel birliği İle İlgili Mevcut Yasal DüzenlemeD Yap-İşlet-Devret Mevzuatı 3996 Sayılı Bazı Yatırım ve Hizmetlerin Yap-İşlet-Devret Modeli Çerçevesinde Yaptırılması Hk. Kanun 3096 Sayılı Türkiye Elektrik Kurumu Dışındaki Kuruluşların Elektrik Üretimi, İletimi, Dağıtımı ve Ticareti ile Görevlendirilmesi Hk. Kanun 3465 Sayılı Karayolları Genel Müdürlüğü Dışındaki Kuruluşların Erişme Kontrollü Karayolu (Otoyol) Yapımı, Bakımı ve İşletilmesi ile Görevlendirilmesi Hk. Kanun Yap-İşlet Mevzuatı 4283 Sayılı Yap-İşlet Modeli İle Elektrik Enerjisi Üretim Tesislerinin Kurulması ve İşletilmesi İle Enerji Satışının Düzenlenmesi Hk Kanun Yap-Kirala Mevzuatı 5396 Sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanununa Bir Ek Madde Eklenmesi Hk. Kanun İşletme Hakkı Devri ve Uzun Dönemli Kiralama Mevzuatı 4046 Sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun 5335 Sayılı Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun 9 Türkiye de Kamu-Özel birliği Uygulamaları İle İlgili Temel Sorunlar Yasal Mevzuatın Dar Kapsamlı ve Dağınık bir Yapıda Olması Kamu-Özel ği Uygulamalarında Kurumsal Bir Yapılanma Eksikliği 10

Kanun 3465 Sayılı Karayolları Genel Müdürlüğü Dışındaki Kuruluşların Erişme Kontrollü Karayolu (Otoyol) Yapımı, Bakımı ve İşletilmesi ile Görevlendirilmesi Hk.

6 Yasal Mevzuatın n Dar Kapsamlı ve Dağı ğınık Bir Yapıda Olması Sorun Farklı Sektörlere Yönelik ve Farklı KÖİ Modellerini Düzenleyen Çok Sayıda Kanunun Bulunması Mevcut Mevzuatın Yİ, YİD ve YKD gibi sınırlı sayıda modeli kapsaması nedeniyle alternatif KÖİ modellerinin uygulanamaması Çözüm Önerisi Bütün sektörleri kapsayan ve çeşitli kamu-özel işbirliği modellerinin hayata geçirilmesine imkan verecek çerçeve bir kanun hazırlanması 11 Kamu-Özel birliği Uygulamalarında Kurumsal Bir Yapılanma Eksikliği Sorun KÖİ Projelerinin Yürütülmesine Yönelik Farklı Kanunlarda Farklı İdari Birimlerin Sorumlu Tayin Edilmesi Çeşitli İdari Birimlerin Görev Aldığı Süreçte Koordinasyon Eksikliği Kamu-Özel ği Projelerini Sahiplenecek ve KÖİ Politikası Belirleyecek Merkezi Bir Birim Gereksinimi Çözüm KÖİ Süreçlerini Koordine Edecek, Kamu Kuruluşlarındaki İdari Kapasiteyi Geliştirecek Bir Merkezi KÖİ Birimin Kurulması 12

verecek çerçeve bir kanun hazırlanması 11 Kamu-Özel birliği Uygulamalarında Kurumsal Bir Yapılanma Eksikliği Sorun KÖİ Projelerinin Yürütülmesine Yönelik Farklı Kanunlarda Farklı İdari Birimlerin

7 Kamu-Özel birliği İle İlgili Yeni Çerçeve eve Mevzuat Taslağı Farklı sektörlere yönelik ve farklı KÖİ modellerini düzenleyen çok sayıda mevzuat yerine; muhtemel bütün sektörleri ve alternatif KÖİ modellerini kapsayan, etkin bir koordinasyon sağlamaya yönelik bir kurumsal yapılanma öngören yeni ve kapsayıcı bir çerçeve KÖİ kanunu taslağı DPT Müsteşarlığı tarafından hazırlanarak ilgili bütün kurum ve kuruluşların görüşüne açılmıştır. Bu modele ilişkin ihale usul ve esasları Kamu İhale Kurumu tarafından hazırlanmakta olan ayrı bir kanunla düzenlenecektir. 13

yapılanma öngören yeni ve kapsayıcı bir çerçeve KÖİ kanunu taslağı DPT Müsteşarlığı tarafından hazırlanarak ilgili bütün kurum ve

Benzer belgeler

YATIRIMLAR Yatırımların Sektörel Dağılımı a) Mevcut Durum

YATIRIMLAR Yatırımların Sektörel Dağılımı a) Mevcut Durum 1.2.2. YATIRIMLAR 1.2.2.1. Yatırımların Sektörel Dağılımı a) Mevcut Durum Kamu kesimi sabit sermaye yatırımlarının 2018 yılında reel olarak yüzde 1,4 oranında artması beklenmektedir. Bu dönemde, kamu kesimi