Allerji Testleri. Dr. Emel Kurt. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Göğüs Hastalıkları Allerji Bilim Dalı

Transkript

1 Allerji Testleri Dr. Emel Kurt Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Göğüs Hastalıkları Allerji Bilim Dalı

2 Astım 1947 Rackeman Ektrensek Allerjik İntrensek Nonallerjik

3 Atopi 1920 Coka&Cooke: Herediter Ani tip deri cevabı ile karakterli Allerjik rinit, astım, (egzema) yı tanımlar Atopi: Çevresel allerjenlere karşı IgE üretimine yatkınlık. Atopinin bulunuşu allerjik hastalıklara yatkınlığı temsil eder.

4 Allerji: Atopik-IgE aracılığı ile oluşan hastalıkların klinik görünümünü temsil etmektedir.

5 Allerji & Astım Allerjik duyarlılık astım gelişiminde önemli bir etmen Populasyon çalışmalarında BHR ve pulmoner fonksiyonlardaki azalma ile ilgili Ortamdaki allerjen seviyeleri ile astım ciddiyeti arasında korelasyon var Omenaas E. AJRCCM 1995; 152 Custovic A. JACI 1996;98 Lovik M. Allergy 1998; 53 48

6 Allerjen maruziyeti Atopik duyarlılık Havayolu inflamasyonu Deri testi veya serumda Astım sige nin gösterilmesi ile ortaya konur.

7 Total serum IgE ne verir? IgE yüksekliği allerjiyi göstermeyeceği gibi Normal değeri de duyarlı kişilerde bulunabilir. Nadiren klinik bilgi sağlar. ABPA da teşhis ve takipte yararlı Diagnostik önemi yok

8 Total IgE değeri allerjik-nonallerjik ayırımı yapamaz. Yetişkin allerjik semptomlu hastalarda inhalan allerjen duyarlılığını gösteremez yaşlarında yüksek seviyeleri duyarlılık ihtimalini attırır. Allerjik populasyonda %38, Allerjik olmayanlarda %25 normal değerler Kerkhof M. Allergy 2003; 58 Bousquet J. Alllergy 1982; 37

9 IgE yüksekliği Parazit Ascariazis Echinococcus Tenya Enterobius Giardiazis İnfeksiyon ABPA Mononüleozis EBV RSV Sistemik Candida Lepra

10 IgE yüksekliği İmmunolojik-neoplastik: İmmün yetmezlik Lenfoma Lösemi GVH Bronş CA Hodgkin IgE myeloma Dermatozlar Pemfigoid Streptokokal eritema Nodozum Romatoid artrit İlaç Nefrotik sendrom Yanık Guillan-Barre Hemosderosiz

11 Eozinofili Sık sebepler Parazit Allerjik rinit Astım Ürtiker/anjioödem Atopik dermatit Büllöz pemfigoid Pulmoner eozinofili sendr İlaç reaksiyonu Lenfoma, lösemi Nadir sebepler Bakteri Fungal Mikobakteri Viral Solid tümörler R. Artrit CSS Hiper IgE sendromu IL-2 tedavisi Hipereozinofilik sendrom İnflamatuar barsak hast.

12 Parazitler göz ardı edilmemeli Ascariazis (%30-80) Kıl kurdu (%25-30) Giardia Toxoplazma Tenya Entemobea (%1-7) Echinokok

13 Atopiyi tesbit etmede öncelikli seçenek deri testleri

14 Allerji testi neden yapılır? Ne verir: 1.Allerjik/Nonallerjik ayırımı 2. Allerjen türü Semptomu oluşturan allerjeni uzaklaştırmak Allerjiye uygun tedaviyi planlamak

15 Mekanizma Allerjen Mast hücresi Mediyatör salınımı Damar geçirgenliğinde artış Ödem Mast hücrelerinin degranüle olmasına bağlı Histamin buradaki ödem ve kızarıklıktan sorumlu 30 dakikada erken reaksiyon 6-12 saatte geç reaksiyon

16 Kaç allerjenle test? O bölgede beklenen allerjen prevalansı ile uyumlu olacak en az allerjen içeren kit En az 6, en fazla 70 Bu allerjen sayısı her hastada değişebilir. İç ortamdan kaynaklanan allerjenler; -Ev tozu akarları -Evde beslenen hayvanlar -Hamam böceği -Mantar sporları Dış ortamdan kaynaklanan allerjenler; -Polenler -Mantar sporları Esc RE. Immunol Allergy Clin north Am 2001;21(2).

17 Kaç allerjenle test? İç ortamdan kaynaklanan allerjenler Der p Der f Kedi Köpek Mantar sporları: Cladosporium Aspergillus Pensilyum Alternaria Dış ortamdan kaynaklanan allerjenler; -Polenler: Çimen polenleri Yabani ot polenleri Ağaç polenleri Tahıl polenleri

18 Negatif ve pozitif kontrol eşliğinde uygulanmalı Negatif kontrol: %05 gliserol ve %5 fenollu NaCl Pozitif kontrol: 10 mg/ml histamin

19 Standardize solüsyonlarla uygulanmalı Standardize solüsyonlar: BAU/ml AU/ml SAU/ml İnhalan allerjenler Standardize olmayan: w/v PNUs Gıdalar

20 Uygulama yeri Dirsekten 3 cm aşağı Bilekten 5 cm üst kısımda Aralarında 2 cm yeterli

21 Uygulama yöntemi 1. Epikutan: Prick puncture scratch 2. İntarkutan:

22 Prik Pepys J. Br J Hosp Med, 14: 1975

23 Puncture Position paper: Allergen standardization and skin tests. Allergy, 48, 1993.

24

25 İntradermal test Dermisin içine ince uçlu enjektörlerle (26 G) ml allerjen verilerek uygulama yapılmaktadır. Mutlaka epikutan testten negatif sonuç alındıktan sonra uygulanmalıdır. Epidermal test pozitifse gerek yoktur. Solusyonlar kat dilue edilmiş formlarıdır. Gıdalarda kullanılmaz.

26 İntradermal test

27 Perkütan ve intrakütan testin karşılaştırması Perkütan test İntrakütan test Kolay Az zaman alır Hastaya az zarar verir Yorumu daha kolay Semptomlarla uyumlu Daha zor Daha çok zaman alır Hastaya ağrı verir Yorumu zor Daha duyarlı

28 Uygulama yöntemi İğne seçimi Lanset 1 mm

29 Süre ve hesaplama dakikada okunmalı Pozitif kontrol 3 mm üzeri Negatif kontrol 0 mm iken 3mm ve üzeri reaksiyon pozitif

30

31 Kesilecek İlaçlar H2 reseptör blokörü: 1 gün önce Trisiklik antidepresan: 2 hafta Sistemik steroid: Kısa dönemde etkisiz Topikal steroid: 1 hafta kesilmesi önerilir LTA 1 gün önce İnhaler steroid, bronkodilatör: etki yok Pipkorn U. JACI 1989, 19

32 İlaçlar Difenhidramin (benadryl) 1-3 gün Klorfeniramin (A-ferin, Corza, Congest, Theraflu..) Siproheptadin (Sipraktin) Hidroksizin (atarax) 1-3 gün 1-8 gün 1-10 gün Feksofenadin (Feksofen, Telfast) 2-7 Loratadin, desloratadin (Loradif, claritin, aerius) Akrivastin (Sermprex) Setirizin, levo setirizin(allerset, Zyrtec, xyzal) Ketotifen Astemizol 3-10 gün 3 gün 3-10 gün 5 gün 3-4 hafta

33 Cilt yıkanır Test bitiminde Kaşıntı için krem sürülebilir Antihistaminik kullanılabilir 30 dakika gözlenir Yan etkiler Genelde lokal: Soğuk ve antihistaminikle düzelir Sistemik: < %oo2

34 Yorumu Hastanın hikayesi allerjik hastalığın araştırılması ve allerjenin tesbiti için en önemli yol göstericidir. Mutlaka anamnez ve semptomlar eşliğinde değerlendirilmeli Bunlarla uyumlu olmayan pozitiflikler değerlendirmeye alınmaz.

35 Hikayede özelikler Nonallerjik İleri yaş, Cinsiyet Nazal polip FEV1 <%80 Nonallerjik tetikleyici Allerjik Başlangıç yaşı Mevsimsel Saman nezlesi Rinosinüzit (EGEA study. Allergy 2002; 57)

36 Hikaye duyarlılığı düşündürüyor Hikaye pozitif Deri testi pozitifse test negatifse Bu antijenin semptom gelişimindeki rolü kuvvetli 1. Negatiflik yapacak neden? 2.Maruziyet ortamında gözle 3. Provokasyon testi??

37 Deri testlerinde Yanlış negatiflik Antijenlerin uygun olmayan koşullarda saklanması Yanlış uygulama İlaçlar İleri yaş Uygulanan bölge Anaflaksiden sonraki 6 hafta Yanlış pozitiflik Dermografizm Fazla miktarda allerjen verilmesi Epikütan uygulamada kanama olması Gliserinli ekstrelerin intradermal kullanılması Gıda allerjenleri Standardize olmayan solusyon

38 Testin kalıcılığı: + ve (-) test için %87 Hikaye ile desteklendiğinde uzun dönem tekrarlanabilirlik %100 Bodtger U. Allergy 2003;58

39 Astımlıda ne zaman yapmamalı Gebede Nonstabl durumda

40 Deri testi mi? sige mi? Deri testi: daha spesifik ve sensitif cevap hızlı daha ucuz sige: Duyarlılık ve özgüllük %85-95 Geçsonuç Pahalı

41 sige ne zaman istenir? Deri testi cevabını etkileyebilecek ilaç Yüksek duyarlılıklı hasta (Gıda allerjisi) Deri üzerinde sorun

42 Astım çok etmenli bir hastalıkt ktır Allerjik tetikleyici Nonallerjik tetikleyici