MİKROİŞLEMCİLER. MİKROBİLGİSAYARLAR ve MİKROİŞLEMCİ MİMARİSİ. Doç.Dr. Mehmet Recep BOZKURT ADAPAZARI MESLEK YÜKSEKOKULU
|
|
- Fidan Uyanık
- 7 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 MİKROİŞLEMCİLER MİKROBİLGİSAYARLAR ve MİKROİŞLEMCİ MİMARİSİ Doç.Dr. Mehmet Recep BOZKURT ADAPAZARI MESLEK YÜKSEKOKULU
2 Öğrenme Hedefleri Bu konuyu çalıştıktan sonra: Mikrobilgisayar kavramını anlayacak, Mikrodenetleyici ve Tek-kart bilgisayarları karşılaştırabilecek, Mikroişlemci mimarisi kavramını açıklayabilecek, Mikroişlemcileri bellek yapılarına göre sınıflandırabilecek ve bu sınıfların avantaj / dezavantaj durumlarını açıklayabilecek, Mikroişlemcileri komut yapılarına göre sınıflandırabilecek ve bu sınıfların avantaj / dezavantaj durumlarını açıklayabileceksiniz. 2
3 İçindekiler MİKROBİLGİSAYARLAR ve MİKROİŞLEMCİ MİMARİLERİ Giriş Mikrobilgisayar Mikrodenetleyici Tek-kart bilgisayar Mikroişlemci mimarisi Komut yapısına göre bilgisayar mimarileri CISC (Karmaşık komut kümeli mikroişlemciler) RISC (İndirgenmiş komut kümeli mikroişlemciler) Bellek yapısına göre mikroişlemci mimarileri von Neuman mimarisi Harward mimarisi 3
4 Giriş Bu haftaki dersimizde iki farklı konu işlenecektir. Bunlardan bir tanesi mikrobilgisayar kavramının anlaşılmasına yöneliktir. Mikrobilgisayarın ne olduğu, hangi yapılara mikrobilgisayar dediğimiz ve bunların çeşitleri üzerinde durulacaktır. Bu haftaki ikinci konumuz ise mikroişlemci mimarisidir. Mikroişlemci mimarisi dendiğinde, aslında bir çok kritere göre farklı değerlendirme yapılabilir. Aslen bu konu başlı başına bir ders olacak kadar geniş bir konudur. Mikroişlemci kavramı yerine bilgisayar kavramını koyarak konuyu biraz daha genişletsek, başlı başına bir araştırma alanını tanımlamış oluruz. Mikroişlemci tasarımını bir çok farklı açıdan ele alabilir, ve bu bakış açılarının her birine göre farklı sınıflandırmalar yapabiliriz. Bu ders kapsamında en yaygın kullanılan iki sınıflandırma ele alınacaktır. Öncelikle mikroişlemciler komut setlerine göre sınıflandırılacak ve bu sınıfların yapıları, avantajları, (Şekil kaynak: wikipedia) dezavantajları anlatılacaktır. Sonrasında ise bellek organizasyonuna göre mikroişlemci mimarilerinden bahsedilecek ve bunların birbirlerine göre üstünlükleri anlatılacaktır. 4
5 Mikrobilgisayar Mikrobilgisayar kavramı, bilgisayar tarihinin farklı zamanlarında farklı anlamlarda kullanılmıştır. Bu terim bilgisayarların yaygınlaşmaya başladığı yıllarda, çok yer kaplamayan kompakt yapıdaki bilgisayarlar için kullanılmaktaydı. Örneğin yan üstte resmi görülen Commodore64, 80 li yılların popüler mikrobilgisayarlarından birisiydi. Klavye gibi görünen bu kutunun içinde işlemcisi, hafızası, giriş-çıkış portları da bulunmaktaydı. Bir monitöre bağlanarak bu haliyle kullanılabiliyor ve bağlantı noktaları sayesinde başka çevre birimleri de bağlanabiliyordu. İlk zamanlar bu şekilde kompakt yapıdaki bilgisayarlara mikrobilgisayar denirken, teknolojinin gelişmesi ve tüm bilgisayarların yapı olarak küçülmesi sayesinde bu tip bilgisayarlar için küçüklüğünü ifade eden mikro ön eki kullanılmamaya ve sadece bilgisayar denmeye başlandı. Buna karşılık bir süre sonra içinde mikroişlemci bulunduran tek entegrelik bilgisayarlar (mikrodenetleyiciler) için ve tek kartlık bilgisayarlar (sbc) için mikrobilgisayar terimi tekrar kullanılmaya başlandı. 5
6 Mikrobilgisayar Mikrodenetleyici Önceki haftalarda bahsedildiği gibi mikroişlemci tek başına kullanamayacağımız bir elektronik bileşendir. Tek başına kullanamayız, çünkü hem işlem yapabilmesi için hafıza birimlerine, hem de onun anladığı dil ile bizim aramızda iletişimi sağlayacak giriş-çıkış birimlerine ihtiyacı vardır. Yine daha önce bahsettiğimiz gibi, mikroişlemcinin çalışmak için ihtiyaç duyduğu temel bileşenleri aynı entegre devre yapısı içine topladığımızda mikrodenetleyici dediğimiz yapıyı elde ederiz. Mikrodenetleyiciler tek entegre içine yerleştirilmiş mikrobilgisayarlardır. Birkaç çevre biriminin bağlanması ile kolayca kullanılabilirler. Atmel, Microchip, TI, NI ve bunlar gibi bir çok farklı üreticinin, farklı ihtiyaçlara yönelik tasarladıkları bir çok farklı mikrodenetleyicileri bulunmaktadır. Bu mikrodenetleyiciler bağlantı pinlerine (bacaklarına) uygun bağlantılar yapılarak ve programlanarak kullanılabilirler. Ancak yine de bu bağlantıların yapılabilmesi için temel seviyede de olsa elektronik bilgisi, devre bilgisi gerekmektedir. Ayrıca el alışkanlığı da gerekmektedir. Bu tarz sistemlerin kurulması için günümüzde devre kurulumu ile daha az uğraştıran tek kartlık bilgisayarların kullanımı git gide yaygınlaşmaktadır. 6
7 Mikrobilgisayar Tek Kart Bilgisayar Mikrodenetleyici ile bir sistem tasarlamak, mikroişlemci ile tasarlamaktan çok daha kolaydı. Tek kart bilgisayarların (SBC : Single Board Computer) kullanımı da mikrodenetleyicilere göre çok daha kolaydır. Tek kart bilgisayarlar üzerinde temel eleman olarak yine bir mikroişlemci veya mikrodenetleyici bulunur. Ancak bu eleman bir elektronik devre kartı üzerine monte edilmiş ve diğer çevre elemanlar da devreye dahil edilmiştir. Ayrıca bağlantılar standart bağlantı noktaları ile, elektronik bilgisi olmadan da yapılabilecek kadar kolaylaştırılmıştır. Tek kart bilgisayarlar basit devrelerin kurulumunu sağlayacak düşük kapasiteli olanlarından, neredeyse masaüstü bilgisayarların yerini alabilecek, içine işletim sistemi kurulabilen yüksek kapasiteli modellerine kadar geniş bir yelpazede üretilirler. Günümüzde kullanılan en popüler tek kart bilgisayarlar Ardunio lar, Rasperry Pi, Beaglebone Black, Banana Pi gibi kartlardır. Bunların da çeşitleri ve farklı kapasitelerde modelleri bulunmaktadır. Bunların ayrıca çeşitli fonksiyonları yerine getirebilen eklenti kartları da bulunmaktadır. 7
8 Mikroişlemci Mimarisi Mikroişlemci mimarisi dediğimizde, mikroişlemcinin tasarım felsefesini, yani tasarlanırken kullanılan yöntemleri kastediyoruz. Bu açıdan bakınca mikroişlemcileri bir çok farklı özelliklerine göre kendi içinde gruplara ayırmak mümkündür. Bu ders kapsamında en çok sınıflandırılan iki özelliğine göre, bellek organizasyonu ve komut seti yapısına göre mikroişlemci çeşitleri anlatılacaktır. Bu sınıflandırmalar yapılırken en önde olan iki parametre, mikroişlemcinin bellek yapısı ve kapasitesidir. Kapasiteden kasıt, mikroişlemci içindeki birimlerin özellikleri, kaydedicilerinin sayısı ve boyutu, veri yolu genişliği, kullanılan bit sayısı vs gibi parametrelerin tümü tarafından belirlenen işlem yapabilme gücüdür. Bellek yapısı derken kastedilen ise, erişilebilecek bellek hücresi sayısı, her bir hücrede saklanabilecek veri boyutu, bunlara erişim hızı ve bellek bölgesine erişim şekli gibi özelliklerdir. 8
9 Mikroişlemci Mimarisi Mikroişlemci tarafından kullanılan komutların yapısı ve kullanılan komut sayısı bakımından iki tür mimari ön plana çıkmıştır: Karmaşık komut kümeli mikroişlemciler (Complex Instruction Set Computers CISC) İndirgenmiş (Azaltılmış) komut kümeli mikroişlemciler (Reduced Instruction Set Computers - RISC). Harward Veri Belleği 8 bit Mikroişlemci Mikroişlemcinin sistem belleğini kullanım şekli ve bu belleğin yapısı da iki farklı mimariye yön vermiştir: von Neuman Mimarisi (Tümleşik tek bellek) 14 bit Program Belleği Harvard Mimarisi (Yalıtılmış çift bellek) Mikroişlemciyi yukarıdaki kriterler dışında da sınıflamak mümkündür. Mesela bit sayısı, çekirdek sayısı, güvenirlilik, dayanıklılık, enerji verimliliği gibi bir çok parametre ile sınıflandırma yapılabilir. Ayrıca başka bir çok mimari türü mevcuttur. Ancak bir mikroişlemcinin performansını ve çalışma şeklini belirleyen en önemli kriterler bellek kullanımı ve komut yapısıdır. Von Neuman Mikroişlemci 8 bit Program ve Veri Belleği 9
10 Komut Yapısına Göre Mikroişlemci Mimarileri CISC Mimarisi Bellek gereksiniminin en aza indirilmesini sağlayan temel CISC mimarisi mikroişlemcinin karmaşıklığını artırsa da ve mikroişlemci performansının düşmesine neden olsa da, programlama işlemlerini basit hale getirmektedir. Bu mimaride mikroişlemci çok sayıda komut içerir ve her eylem için bir komut tanımlanmıştır. CISC mimaride "donanım yazılımdan hızlıdır" prensibi geçerlidir. Böylece CISC işlemciler karmaşık kodları çözmek için daha yoğun donanım kullanırlar bu da çipin maliyetini artıran bir unsurdur. Ayrıca daha fazla güç de tüketirler. Karmaşık yapıda ve farklı uzunluktaki komutlara sahip olan CISC mimarisi, birden fazla işlem ile ilgili emirleri bir komut içerisine yerleştirmesi nedeni ile komut sayısında ve gerekli bellek gereksiniminde tasarruf sağlar larda geliştirilen ve ilk mimari yapı olan CISC mimarisi, az bellek kapasitesine gereksinim duyulan yerlerde yaygın olarak kullanılması yanında, bazı büyük sistemlerde de kullanılmaktadır. CISC tasarım felsefesi ile geliştirilen mikroişlemcili sistemlerde, kademeli komut işleme tekniği olarak adlandırılan ve aynı anda yalnızca bir komut üzerinde işlem yapılan komut işleme tekniği kullanılır. 10
11 Komut Yapısına Göre Mikroişlemci Mimarileri Komut kodu bellekte ve işlenecek verilerin işlemcideki kaydedicilerde bulunduğu varsayılarak, kademeli komut işleme tekniğinde oluşacak işlem sırası aşağıdaki gibidir; 1. Kod Bellekten program kodunun getirilmesi (FI-Fetch Instruction) 2. Kodun Çözülmesi ve mikro-kodların elde edilmesi (DI-Decode Instruction) 3. Komutun ALU da çalıştırılması (EI-Execute Instruction) 4. Sonucun ilgili kaydediciye yüklenmesi (WB- Write back Result) Açıklanan bu işlemlere göre, bir komutun işlenebilmesi dört adımda gerçekleştirilir. Gerçekleştirilen adımlardan birisi bitmeden diğer adıma geçilmez. Dört adım sonucunda tek bir komutun işlemesi biter ve yeni bir komut işlenmeye başlar. 11
12 Komut Yapısına Göre Mikroişlemci Mimarileri CISC mimarisinde oldukça çeşitli olan komutları çalıştırmak için mikro-kod kullanılmaktadır. Farklı uzunlukta olan bu komutların çözümünde oldukça karmaşık devrelere (kod çözücülere) ihtiyaç vardır. Özetle, CISC işlemciler derleyicilerin işini kolaylaştırır, makine dili üst seviye dile yaklaşır Daha kısa programlarla aynı işi yapmak mümkün olur Çok sayıda komut kullanılır Karmaşık komutlar ve karmaşık adresleme yöntemleri kullanır Mikrokomutlu denetim birimi vardır Komut uzunluklarının farklı olması dezavantajdır Çok az kullanılan komutlar yüzünden sistem karmaşıklaşır İşlemcinin iç yapısı çok daha karmaşıktır 12
13 Komut Yapısına Göre Mikroişlemci Mimarileri RISC Mimarisi CISC mimarideki bazı komutların çok az kullanıldığını az önce ifade ettik. Günümüzde programcılar genelde assembly yerine yüksek-seviyeli dil derleyicilerini tercih etmektedirler. Bu yüksek-seviyeli diller ile yazılmış programların CISC işlemcili bilgisayarlarda derlenmesi ile oluşan makine kodları incelenmiş ve genel özellikleri çıkartılmıştır. Bu özellikler alt programların büyüklüğü, alt programlara aktarılan parametreler, erişilen veri tipleri vs gibi özelliklerdir. Çıkartılan bu özellikler dikkate alınarak işlemcinin performansını arttırmak amacıyla daha az bellek erişimi yapan ve daha az sayıda komut kullanan RISC mimarisi geliştirilmiştir. Yani CISC mimarilerde, işlemlerin belirli bir hızda yapılması gereksiniminin karşılanamaması, komutların basitleştirilmesine ve RISC işlemci mimarisinin doğmasına neden olmuştur. RISC işlemcilerde işlemler, az sayıda ve basit komutlar ile gerçekleştirilir. RISC mimariye sahip işlemcilerde, işlemci çekirdeğinin çalışma akışı yandaki şekilde görülmektedir. 13
14 Komut Yapısına Göre Mikroişlemci Mimarileri İşlemcilerin kullandığı komutların basitleştirilmesi ve komutların sayısının azaltılması, komut işleme hızını artırır. Diğer bir deyişle, daha az sayıda ve basit yapıya sahip komutlar kullanan işlemci, karmaşık komut seti kullanan işlemciye göre daha hızlı çalışır. RISC işlemlerde işlemcinin performansını artıran önemli bir etken, Kanal Komut İşleme Tekniği (pipelining) olarak isimlendirilen ve aynı anda birden fazla komutun işlenmesini sağlayan teknolojidir. Bu teknolojinin kullanımı, daha fazla bellek ve daha gelişmiş derleme tekniği gereksinimlerini ortaya çıkarır. Bu gereksinimleri tam anlamıyla karşılayabilen çok geniş ölçekli entegre (VLSI) teknolojisinin 1990 larda geliştirilmesi ile RISC işlemciler büyük sistemlerin yanı sıra PC lerde kullanılmaya başlandı. RISC mimari, daha basit komutlar kullanarak tümdevre karmaşıklığını azaltmaktadır. Ancak RISC komutlarının daha kısa olması belirli bir görevin tamamlanabilmesi için daha fazla komuta gereksinim duyulmasına yol açabilir. Ayrıca RISC mimariler için üretilen derleyiciler daha önce CISC mimarisinde bulunan donanım birimlerinin görevini üstlenmek üzere ekstra komutlar kullanmaktadır. 14
15 Komut Yapısına Göre Mikroişlemci Mimarileri Aşağıda kanal işleme tekniği ile komutların işletilmesi sonucunda 2 komut (8 evre) çevriminde toplam 5 komutun çalıştırılması bitmiştir. CISC mimaride ise aynı süre içinde sadece 2 komut işlenebilmektedir. Komut ne kadar fazla evreye bölünürse o kadar verimli çalışma ortaya çıkar. RISC mimarisinde her evre bağımsız bir donanım tarafından gerçekleştirilir. Ancak bu çalışma şeklinde de bazı sakıncalar vardır. Örneğin 1. komut bir dallanma komutu ise peşinden gelen komutların kanaldan silinip yeni gelen adresten itibaren komutların kanala getirilmesi gerekir. Bu da performans kaybına neden olur. 15
16 Komut Yapısına Göre Mikroişlemci Mimarileri Özetle RISC mimarisinde, Az sayıda komut vardır ve komutlar basit fonksiyonludur Az sayıda ve basit adresleme kipi vardır Komutların uzunlukları sabittir Komutlar bellek üstünde değil, işlemci içindeki kaydedicilerde çalıştırılırlar Belleğe sadece okuma yazma işlemleri için erişim gerekir Kanal işleme (pipelinening) sayesinde tek çevrimde komut işlemek mümkündür Genellikle çok sayıda kaydedici kullanılır Günümüzde bir çok mobil cihazda, akıllı telefonlarda, oyun konsollarında (Wii, Xbox, PS) ve otomobil (BMW) kontrolörlerinde RISC işlemciler kullanılmaktadır. 16
17 Komut Yapısına Göre Mikroişlemci Mimarileri CISC ile RISC karşılaştırması RISC ve CISC işlemciler birbirleri ile hızlarına, komut işleme tekniklerine, kullanılan transistor sayılarına, vb. kriterlere göre karşılaştırılabilirler. İki mimari arasındaki fark aşağıdaki şekilde özetlenebilir: 1- İki işlemci mimarisinin karşılaştırılmasından ilk önemli farkın; hızları olduğu bulunur. İki işlemci mimarisi arasındaki hız farkı, kullanılan komut işleme teknikleri sonucu oluşur. RISC mimari CISC mimariye göre daha hızlı çalışabilir ve aynı işlemleri 2-4 katı performans ile gerçekleştirebilir. 2- Mimariler arasındaki ikinci önemli fark; komut işleme tekniğidir. CISC işlemcilerde kademeli komut işleme tekniği kullanılırken, RISC işlemcilerde kanal komut işleme tekniği (pipeline) kullanılır. CISC tekniği ile aynı anda tek bir komut işlenebildiği ve komutun işlenmesi bitmeden yeni bir komut üzerinde çalışmaya başlanamayacağı görülür. RISC tekniğinde ise, aynı anda çok sayıda komut işlenmektedir. Komutların birbirini takip etmesi nedeni ile, her bir komut bir birim uzunluktadır ve her işlem adımında bir komuta ait işlemler bitirilir. RISC işlemcilerde komutların hızlı olarak çözülmesi gerekir ve bu gereksinim kaydedicilerin simetrik yapıda olması ile karşılanır. 17
18 Komut Yapısına Göre Mikroişlemci Mimarileri CISC ile RISC karşılaştırması (devam) 3- CISC ve RISC yapıları arasındaki üçüncü önemli fark; işlemcilerde kullanılan transistor sayısıdır. CISC işlemcilerde kullanılan transistor sayısı, RISC işlemcilere göre daha fazladır. Daha fazla sayıda transistor kullanılması, daha geniş alan gereksinimi ve daha fazla ısı ortaya çıkarır, Oluşan daha fazla ısı nedeniyle soğutma ihtiyacı ortaya çıkar ve soğutma işlemi, ısı dağıtıcısı veya fanlar kullanılarak gerçekleştirilir. 4- İki mimari arasındaki bir diğer fark; donanımsal yapıları ve tasarım şekilleridir. RISC işlemciler CISC işlemcilere göre daha kolay olarak tasarlanabilirler. RISC mimarisinin yukarıdaki üstünlükleri yanında bazı dezavantajları da bulunmaktadır. Örneğin daha fazla bellek kapasitesine ihtiyaç duyması ve güçlü komutlara sahip olmaması dezavantajlardan sayılabilir. RISC mimarisi, CISC in güçlü komutlarından yoksundur ve aynı işlemi yapmak için daha fazla komuta ihtiyaç duyar. Diğer bir deyişle, RISC mimarisinin sakıncası, CISC mimariye göre daha karmaşık yazılımlara gereksinim duymasıdır. Sistemde güçlü komut eksikliği, ikinci bir yardımcı işlemci yada ayrı bir pipeline bölümü yardımı ile giderilebilir. Yarı iletken teknolojisindeki gelişmeler, CISC sisteminin az bellek gereksinimi ve basit program yazılımı gibi üstünlüklerin öneminin kaybolması sonucunu ortaya çıkarmakta ve RISC mimarisine önem kazandırmaktadır. 18
19 Bellek Kullanımına Göre Mikroişlemci Mimarileri Mikroişlemci ve mikrodenetleyiciler bellek kullanımı açısından von Neuman ve Harvard mimarileri olarak adlandırılan mimarilerde üretildiğini önceki slaytlarda söylemiştik. Bunlardan von Neuman mimarisi Princeton Üniversitesi nde von Neuman isimli bilim adamı tarafından geliştirilmiştir. Harward mimarisi ise adından da tahmin edilebileceği gibi Harvard Üniversitesinde bir grup tarafından tasarlanmıştır. İlk zamanlar o günkü teknolojiye uygun olan von Neuman mimarisi tercih edilse de sonraki yıllarda teknolojinin gelişmesi, elektronik elemanların daha yüksek kapasitelerde ve daha ucuza maledilebilmesi sonucu Harvard mimarisi aygın olarak kullanılmaya başlanmıştır li yılların sonlarından itibaren, özellikle mikrodenetleyici tasarımında Harward mimarisi standart hale gelmiştir diyebiliriz. Günümüzde her iki mimari yapının özelliklerini içeren hibrit yapıdaki mikrodenetleyiciler ve mikroişlemciler de bulunmaktadır. Bu mikrodenetleyiciler ve mikroişlemciler karma mimariye sahip olup iki mimarinin üstün olan özelliklerini kullanarak performans artışı elde ederler. Komut yapısına göre RISC yapısında olan işlemcilerin büyük bir çoğunluğu bellek yapısına göre Harward mimarisinda üretilirler. Özetle: von Neuman mimarisinde komutlar ve veriler aynı bellekte yer alır. Harward mimarisinda komutlar ve veriler ayrı belleklerde yer alır. 19
20 Bellek Kullanımına Göre Mikroişlemci Mimarileri von Neuman Mimarisi İşlem biriminin bellek biriminden ayrıştırılması bu mimarinin en önemli özelliğidir. Komut ve veri için aynı belleğin kullanıldığı Von Neuman Mimarisinde, komut ve veriler aynı yol kullanılarak iletilirler. Bu durum, komut ve verinin iletilmesinin gerektiği durumlarda veri ile ilgili iletişim sistemlerinin, komut ile ilgili iletişim işlemlerini beklemesini gerektirir. von Neuman Mimarisi kullanan mikroişlemcilerde de komutlar bellekten alındıktan sonra kodu çözülerek gerekli işlemler gerçekleştirilir ve elde edilen sonuçlar belleğe tekrar gönderilir. Bu işlemler sırasında, yolların hızının mikroişlemcinin hızına yetişememesi nedeni ile sistemde darboğaz (bottleneck) olarak isimlendirilen olay gerçekleşebilir. Bu sakıncanın yanında oluşabilecek diğer bir problem; veri ve komutların aynı bellekte sıralı olarak bulunması nedeni ile bu iki bilginin birbirine karışması ihtimalinin yüksek olmasıdır. Mikroişlemci 8 bit Program ve Veri Belleği 20
21 Bellek Kullanımına Göre Mikroişlemci Mimarileri von Neuman Mimarisi Bahsedilen iki problemi ortadan kaldırmaya ve von Neuman Mimarisi kullanan sistemlerin performansını artırmaya yönelik olarak önbellek (cache) sistemi geliştirilmiştir. Önbellekler, işlenecek komutların ve verilerin ana bellekten getirilerek işlem birimine yakın bir bellekte tutulması amacıyla kullanılırlar. Ana bellekten alınan komut ve veriler ayrı önbelleklere yerleştirilerek hem ayrıştırılması sağlanmakta, hem de oluşan darboğaz ortadan kaldırılmaktadır. Günümüz kişisel bilgisayarları da von Neuman mimarisinde çalışmaktadırlar sistemde sadece tek bellek (RAM) vardır. Tüm komutlar ve veriler aynı ortamda saklanır. Mikroişlemcili sistemlerin büyük çoğunluğu von Neuman mimarisinde çalışırken mikrodenetleyici sistemlerin çoğu Harvard mimarisinde çalışır. 21
22 Bellek Kullanımına Göre Mikroişlemci Mimarileri Harward Mimarisi Komutlar ve veri ile ilgili bilgilerin ayrı belleklerde saklandığı Harvard Mimarisi kullanan mikroişlemcili sistemlerde, veri ve komutları iletmek amacıyla kullanılan yollar birbirinden bağımsızdır. İletim için kullanılan yolların farklı olması, aynı anda veri ve komutun iletilmesini mümkün hale getirir. Diğer bir deyişle, komut kod bellekten okunurken, komutun gerçekleştirilmesi sırasında ihtiyaç duyulan veri, veri belleğinden okunabilir. Harvard Mimarisi, performansın önemli olduğu sistemlerde, güvenliğin önemsendiği mikrodenetleyicilerde ve günümüzde özellikle sayısal işaret işleme görevini yapan tümleşik devrelerde (DSP: Digital Signal Processor) tercih edilmektedir. Veri Belleği 8 bit Mikroişlemci 14 bit Program Belleği 22
23 Bellek Kullanımına Göre Mikroişlemci Mimarileri Şekilde Harward mimarisi blok diyagramı görülmektedir. 23
Yrd. Doç. Dr. Bülent ÇOBANOĞLU
Yrd. Doç. Dr. Bülent ÇOBANOĞLU Kaynakça; Interfacing PIC Microcontrollers Embedded Design by Interactive Simulation, Martin BATES, PIC Microcontroller and Embedded Systems, Muhammed Ali Mazidi, www.cobanoglu.wikispaces.com
DetaylıBİLGİSAYAR MİMARİSİ. Komut Seti Mimarisi. Özer Çelik Matematik-Bilgisayar Bölümü
BİLGİSAYAR MİMARİSİ Komut Seti Mimarisi Özer Çelik Matematik-Bilgisayar Bölümü Komut Seti Mimarisi Bilgisayarın hesaplama karakteristiklerini belirler. Donanım sistemi mimarisi ise, MİB(Merkezi İşlem Birimi),
DetaylıÖğr.Gör. Dr. Bülent ÇOBANOĞLU
Öğr.Gör. Dr. Bülent ÇOBANOĞLU B 'Bilgisayar' terimi, latincede hesaplamak anlamına gelen 'computere' kelimesinden üretilen 'computer' sözcüğünün Türkçe'ye çevrilmesinden gelmektedir. Bilgisayar sistemleri
DetaylıMikrobilgisayar Sistemleri ve Assembler
Mikrobilgisayar Sistemleri ve Assembler Bahar Dönemi Öğr.Gör. Vedat MARTTİN Konu Başlıkları Mikrobilgisayar sisteminin genel yapısı,mimariler,merkezi işlem Birimi RAM ve ROM bellek özellikleri ve Çeşitleri
DetaylıMimari Esaslar. Mikroişlemcinin mimari esasları; Kaydediciler Veriyolları İş hatları dır.
Mimari Esaslar Mikroişlemcinin mimari esasları; Kaydediciler Veriyolları İş hatları dır. Bu unsurların büyüklüğü, sayısı ve yapısı o işlemcinin yeteneklerini belirler. Mimari farlılıklarda; bu konularda
DetaylıEEM 306 Mikroişlemciler ve Lab. Doç.Dr. Mehmet SAĞBAŞ
EEM 306 Mikroişlemciler ve Lab. Doç.Dr. Mehmet SAĞBAŞ Sayısal Sistemler ASIC (Application Specific Integrated Circuits) Belirli bir işlev için tasarlanırlar Performansları yüksektir Maliyetleri yüksektir
DetaylıBilgisayar Mimarisi ve Organizasyonu Giriş
+ Bilgisayar Mimarisi ve Organizasyonu Giriş Bilgisayar Mimarisi Bilgisayar Organizasyonu Programcının görebileceği bir sistemin nitelikleri Bir programın mantıksal yürütülmesi üzerinde direk bir etkisi
DetaylıMİKROBİLGİSAYAR SİSTEMLERİ. Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu
MİKROBİLGİSAYAR SİSTEMLERİ Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Dersin Amacı Mikroişlemciler Mikrodenetleyiciler PIC Mikrodenetleyiciler Micro BASIC Programlama Kullanılacak Programlar MSDOS DEBUG PROTEUS
DetaylıBilgisayar Mimarisi Nedir?
BİLGİSAYAR MİMARİSİ Bilgisayar Mimarisi Nedir? Bilgisayar mimarisi, diğer mimariler gibi, bir yapı kullanıcısının ihtiyaçlarını belirleme ve bu ihtiyaçları ekonomik ve teknolojik kısıtlamalar dahilinde
DetaylıMİKROİŞLEMCİ MİMARİLERİ
MİKROİŞLEMCİ MİMARİLERİ Mikroişlemcilerin yapısı tipik olarak 2 alt sınıfta incelenebilir: Mikroişlemci mimarisi (Komut seti mimarisi), Mikroişlemci organizasyonu (İşlemci mikromimarisi). CISC 1980 lerden
DetaylıÇalışma Açısından Bilgisayarlar
Çalışma Açısından Bilgisayarlar Ölçme sistemi ile hesaplama sistemi birbiriyle ilgili olmasına rağmen aynı değillerdir. Suyun sıcaklığı ve gürültünün şiddeti ile evdeki lambaların ölçülmesi aynı değillerdir.
DetaylıBilgisayar Sistemleri
Bilgisayar Sistemleri Bilgiyi giriş olarak alan, bunu belli bir kurala göre işleyen ve sonucu çıktı olarak veren sisteme basit olarak bilgisayar denir. Makine olarak tanımlanan bilgisayar, veriyi belli
DetaylıDr. Feza BUZLUCA İstanbul Teknik Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü
1 BİLGİSAYAR MİMARİSİ Dr. Feza BUZLUCA İstanbul Teknik Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü http:// http:// Ders Notlarının Creative Commons lisansı Feza BUZLUCA ya aittir. Lisans: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/
Detaylı8. MİKROİŞLEMCİ MİMARİSİ
1 8. MİKROİŞLEMCİ MİMARİSİ Gelişen donanım ve yazılım teknolojilerine ve yonga üreticisine bağlı olarak mikroişlemcilerin farklı komut tipleri, çalışma hızı ve şekilleri vb. gibi donanım ve yazılım özellikleri
DetaylıİŞLEMCİLER (CPU) İşlemciler bir cihazdaki tüm girdilerin tabii tutulduğu ve çıkış bilgilerinin üretildiği bölümdür.
İŞLEMCİLER (CPU) Mikroişlemci Nedir? Mikroişlemci, hafıza ve giriş/çıkış birimlerini bulunduran yapının geneline mikrobilgisayar; CPU' yu bulunduran entegre devre çipine ise mikroişlemci denir. İşlemciler
DetaylıBahar Dönemi. Öğr.Gör. Vedat MARTTİN
Bahar Dönemi Öğr.Gör. Vedat MARTTİN Merkezi İşlemci Biriminde İletişim Yolları Mikroişlemcide işlenmesi gereken komutları taşıyan hatlar yanında, işlenecek verileri taşıyan hatlar ve kesme işlemlerini
DetaylıEmbedded(Gömülü)Sistem Nedir?
Embedded(Gömülü)Sistem Nedir? Embedded Computing System de amaç; elektronik cihaza bir işlevi sürekli tekrar ettirmektir. Sistem içindeki program buna göre hazırlanmıştır. PC lerde (Desktop veya Laptop)
DetaylıMİKROİŞLEMCİLER. Mikroişlemcilerin Tarihsel Gelişimi
MİKROİŞLEMCİLER Mikroişlemcilerin Tarihsel Gelişimi Mikroişlemcilerin Tarihi Gelişimi Mikroişlemcilerin tarihi gelişimlerini bir kerede işleyebildikleri bit sayısı referans alınarak dört grupta incelemek
DetaylıDERS 5 PIC 16F84 PROGRAMLAMA İÇERİK. PIC 16F84 bacak bağlantıları PIC 16F84 bellek yapısı Program belleği RAM bellek Değişken kullanımı Komutlar
DERS 5 PIC 16F84 PROGRAMLAMA İÇERİK PIC 16F84 bacak bağlantıları PIC 16F84 bellek yapısı Program belleği RAM bellek Değişken kullanımı Komutlar Ders 5, Slayt 2 1 BACAK BAĞLANTILARI Ders 5, Slayt 3 PIC
DetaylıSunucu Bilgisayarlarda Kullanılan CISC ve RISC İşlemcilerin Performans Karşılaştırımı
Sunucu Bilgisayarlarda Kullanılan CISC ve RISC İşlemcilerin Performans Karşılaştırımı Aylin Kantarcı Ege Üniversitesi Akademik Bilişim 2015 Eskişehir, 2015 GİRİŞ CISC işlemciler Geriye uyumluluk Karmaşık
DetaylıBM-311 Bilgisayar Mimarisi
1 BM-311 Bilgisayar Mimarisi Hazırlayan: M.Ali Akcayol Gazi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Konular Bilgisayar Bileşenleri Bilgisayarın Fonksiyonu Instruction Cycle Kesmeler (Interrupt lar)
DetaylıBM-311 Bilgisayar Mimarisi. Hazırlayan: M.Ali Akcayol Gazi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü
BM-311 Bilgisayar Mimarisi Hazırlayan: M.Ali Akcayol Gazi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Konular Bilgisayar Bileşenleri Bilgisayarın Fonksiyonu Instruction Cycle Kesmeler (Interrupt lar) Bus
DetaylıYrd.Doç.Dr. Celal Murat KANDEMİR
Bilgisayar Mimarisi Anahatlar ve Mimariye Giriş Yrd.Doç.Dr. Celal Murat KANDEMİR ESOGÜ Eğitim Fakültesi - BÖTE twitter.com/cmkandemir Yardımcı Kaynaklar Computer organization and architecture : principles
DetaylıHacettepe Robot Topluluğu
Hacettepe Robot Topluluğu PIC Assembly Dersleri 1. Ders: PIC Programlamaya Giriş HUNRobotX - PIC Assembly Dersleri 1. Ders: PIC Programlamaya Giriş Yazan: Kutluhan Akman, Düzenleyen: Canol Gökel - 4 Haziran
DetaylıMerkezi İşlem Birimi MİKROİŞLEMCİ SİSTEMLERİ. MİB Yapısı. MİB in İç Yapısı. MİB Altbirimleri. MİB in İç Yapısı
Merkezi İşlem Birimi MİKROİŞLEMCİ SİSTEMLERİ Doç. Dr. Şule Gündüz Öğüdücü http://ninova.itu.edu.tr/tr/dersler/bilgisayar-bilisim-fakultesi/0/blg-1/ Merkezi İşlem Birimi (MİB): Bilgisayarın temel birimi
DetaylıMerkezi İşlem Birimi MİKROİŞLEMCİ SİSTEMLERİ. MİB Yapısı. MİB Altbirimleri. Durum Kütüğü. Yardımcı Kütükler
Merkezi İşlem Birimi MİKROİŞLEMCİ SİSTEMLERİ Yrd. Doç. Dr. Şule Gündüz Öğüdücü Merkezi İşlem Birimi (MİB): Bilgisayarın temel birimi Hız Sözcük uzunluğu Buyruk kümesi Adresleme yeteneği Adresleme kapasitesi
DetaylıMikroişlemciler. Alper Bayrak Abant İzzet Baysal Üniversitesi Bolu
Mikroişlemciler Alper Bayrak Abant İzzet Baysal Üniversitesi Bolu 2014 Sunuma Genel Bakış Sunuma Genel Bakış I 1 Mikroişlemci Mikroişlemci Nedir? Mikroişlemci İç Yapısı 2 Mikrodenetleyici Mikrodenetleyici
DetaylıBilgisayar Mühendisliğine Giriş. Yrd.Doç.Dr.Hacer KARACAN
Bilgisayar Mühendisliğine Giriş Yrd.Doç.Dr.Hacer KARACAN Mikroişlemci Nedir? Bir bilgisayarın en önemli parçası Mikroişlemcisidir. Hiçbir bilgisayar mikroişlemci olmadan çalışamaz. Bu nedenle Mikroişlemci
Detaylı27.10.2011 HAFTA 1 KALICI OLMAYAN HAFIZA RAM SRAM DRAM DDRAM KALICI HAFIZA ROM PROM EPROM EEPROM FLASH HARDDISK
Mikroişlemci HAFTA 1 HAFIZA BİRİMLERİ Program Kodları ve verinin saklandığı bölüm Kalıcı Hafıza ROM PROM EPROM EEPROM FLASH UÇUCU SRAM DRAM DRRAM... ALU Saklayıcılar Kod Çözücüler... GİRİŞ/ÇIKIŞ G/Ç I/O
DetaylıÇOK ÇEKİRDEKLİ İŞLEMCİLER VE PARALEL YAZILIM GELİŞTİRME OLANAKLARI HAKKINDA BİR İNCELEME
ÇOK ÇEKİRDEKLİ İŞLEMCİLER VE PARALEL YAZILIM GELİŞTİRME OLANAKLARI HAKKINDA BİR İNCELEME Ecem İren Halilcan Can Akince Aylin Kantarcı Bilgisayar Müh. Bölümü Bilgisayar Müh. Bölümü Bilgisayar Müh. Bölümü
DetaylıBitirme Ödevi Sunumu PLATFORM BAĞIMSIZ BENZETİM PROGRAMI. Danışman : Yrd.Doç.Dr. D Feza BUZLUCA Gökhan Akın ŞEKER
Bitirme Ödevi Sunumu BERKELEY RISC I işlemcisi İÇİN PLATFORM BAĞIMSIZ BENZETİM PROGRAMI Danışman : Yrd.Doç.Dr. D Feza BUZLUCA 0495 0639 Sunum Planı Ödev konusu hakkında Berkeley RISC I işlemcisi hakkında
DetaylıHaftalık Ders Saati Okul Eğitimi Süresi
DERSİN ADI BÖLÜM PROGRAM DÖNEMİ DERSİN DİLİ DERS KATEGORİSİ ÖN ŞARTLAR SÜRE VE DAĞILIMI KREDİ DERSİN AMACI ÖĞRENME ÇIKTILARI VE YETERLİKLER DERSİN İÇERİĞİ VE DAĞILIMI (MODÜLLER VE HAFTALARA GÖRE DAĞILIMI)
DetaylıMikroişlemciler ve Assembler Programlama. Teknoloji Fakültesi / Bilgisayar Mühendisliği Öğr.Gör. Günay TEMÜR
Mikroişlemciler ve Assembler Programlama Teknoloji Fakültesi / Bilgisayar Mühendisliği Öğr.Gör. Günay TEMÜR Mikroişlemciler Mikroişlemciler bilgisayar teknolojilerinin gerçek sürükleyicisi olan donanımsal
Detaylıİşletim Sistemlerine Giriş
İşletim Sistemlerine Giriş İşletim Sistemleri ve Donanım İşletim Sistemlerine Giriş/ Ders01 1 İşletim Sistemi? Yazılım olmadan bir bilgisayar METAL yığınıdır. Yazılım bilgiyi saklayabilir, işleyebilir
DetaylıDERS 4 MİKROİŞLEMCİ PROGRAMLAMA İÇERİK
DERS 4 İÇERİK Yüksek seviyeli programlama dilleri Düşük sevyeli programlama dilleri Assembler Derleyici Program algoritmalarında yapılan işlemleri Ders 4, Slayt 2 1 GİRİŞ Mikroişlemciler dersinde giriş
DetaylıPIC16F877A nın Genel Özellikleri
BÖLÜM 3 PIC16F877A nın Genel Özellikleri 3.1 Mikrodenetleyici Mimarisi 3.2 PIC16Fxxx Komut Seti 3.3 PIC16F877A Bellek Organizasyonu 3.4 Giriş/Çıkış Portları 3.5 STATUS ve TRIS Kaydedicileri 3.6 Kesme ve
DetaylıMikrobilgisayar Mimarisi ve Programlama
Mikrobilgisayar Mimarisi ve Programlama 1. Hafta Mikroişlemcilere Giriş Doç. Dr. Akif KUTLU Yrd. Doç. Dr. Ahmet ÖZCERİT akutlu@sdu.edu.tr aozcerit@sakarya.edu.tr Ders web sitesi: http://www.8051turk.com/
Detaylı1. Ders Giriş. Mikroişlemcili Sistem Uygulamaları
1. Ders Giriş Hazırlayan: Arş. Gör. Hakan ÜÇGÜN Mikroişlemcili Sistem Uygulamaları Dikkat ettiniz mi: Etrafımızdaki akıllı cihazların sayısı ne kadar da arttı. Cep telefonlarımız artık sadece iletişim
Detaylıİşletim Sistemleri (Operating Systems)
İşletim Sistemleri (Operating Systems) 1 İşletim Sistemleri (Operating Systems) Genel bilgiler Ders kitabı: Tanenbaum & Bo, Modern Operating Systems:4th ed., Prentice-Hall, Inc. 2013 Operating System Concepts,
Detaylıİçİndekİler. 1. Bölüm - Mİkro Denetleyİcİ Nedİr? 2. Bölüm - MİkroDenetleyİcİlerİ Anlamak
XIII İçİndekİler 1. Bölüm - Mİkro Denetleyİcİ Nedİr? Mikrodenetleyici Tanımı Mikrodenetleyicilerin Tarihçesi Mikroişlemci- Mikrodenetleyici 1. İki Kavram Arasındaki Farklar 2. Tasarım Felsefesi ve Mimari
DetaylıBilgisayar Donanım 2010 BİLGİSAYAR
BİLGİSAYAR CPU, bellek ve diğer sistem bileşenlerinin bir baskı devre (pcb) üzerine yerleştirildiği platforma Anakart adı verilmektedir. Anakart üzerinde CPU, bellek, genişleme yuvaları, BIOS, çipsetler,
DetaylıMikroişlemci Nedir? Mikrodenetleyici Nedir? Mikroişlemci iç yapısı Ders Giriş. Mikroişlemcili Sistem Uygulamaları
Mikroişlemcili Sistem Uygulamaları 1. Ders Giriş Dikkat ettiniz mi: Etrafımızdaki akıllı cihazların sayısı ne kadar da arttı. Cep telefonlarımız artık sadece iletişim sağlamakla kalmıyor, müzik çalıyor,
DetaylıBİLGİSAYAR MİMARİSİ. Mimariye Giriş. Özer Çelik Matematik-Bilgisayar Bölümü
BİLGİSAYAR MİMARİSİ Mimariye Giriş Özer Çelik Matematik-Bilgisayar Bölümü Ders Bilgileri Not Değerlendirmesi: Pop-up Quiz/Ödev : % 20 Ara Sınav : % 30 Final : % 50 Ders İçeriği Temel Bilgisayar Mimarisi
DetaylıBİLGİSAYAR MİMARİSİ. Bilgisayar Bileşenleri Ve Programların Yürütülmesi. Özer Çelik Matematik-Bilgisayar Bölümü
BİLGİSAYAR MİMARİSİ Bilgisayar Bileşenleri Ve Programların Yürütülmesi Özer Çelik Matematik-Bilgisayar Bölümü Program Kavramı Bilgisayardan istenilen işlerin gerçekleştirilebilmesi için gereken işlem dizisi
DetaylıDENİZ HARP OKULU BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜM BAŞKANLIĞI DERS TANITIM BİLGİLERİ
DENİZ HARP OKULU BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜM BAŞKANLIĞI DERS TANITIM BİLGİLERİ Dersin Adı Kodu Sınıf/Y.Y. Ders Saati (T+U+L) Kredi AKTS Bilgisayar Organizasyonu ve Mimarisi BİM-312 3/I 3+0+0 3 4 Dersin
Detaylı4. HAFTA KBT104 BİLGİSAYAR DONANIMI. KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
4. HAFTA KBT104 BİLGİSAYAR DONANIMI Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi 2 Konu Başlıkları Merkezî İşlem Birimi Mikroişlemci(CPU) Çok Çekirdekli Kavramı Çoklu Çekirdek Tasarımı
DetaylıGÖMÜLÜ SİSTEMLER. Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Gömülü Sistemler Ders notları-1
GÖMÜLÜ SİSTEMLER Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Gömülü Sistemler Ders notları-1 Gömülü sistemler için farklı tanımlamalar yapmak mümkün olmakla birlikte genel olarak şu şekilde tanımlama yapabiliriz:
DetaylıDERS 3 MİKROİŞLEMCİ SİSTEM MİMARİSİ. İçerik
DERS 3 MİKROİŞLEMCİ SİSTEM MİMARİSİ İçerik Mikroişlemci Sistem Mimarisi Mikroişlemcinin yürüttüğü işlemler Mikroişlemci Yol (Bus) Yapısı Mikroişlemci İç Veri İşlemleri Çevresel Cihazlarca Yürütülen İşlemler
DetaylıBilgisayarda Programlama. Temel Kavramlar
Bilgisayarda Programlama Temel Kavramlar KAVRAMLAR Programlama, yaşadığımız gerçek dünyadaki problemlere ilişkin çözümlerin bilgisayarın anlayabileceği bir biçime dönüştürülmesi / ifade edilmesidir. Bunu
DetaylıA.Ü. GAMA MYO. Elektrik ve Enerji Bölümü ALGORİTMA VE PROGRAMLAMA 1.HAFTA
A.Ü. GAMA MYO. Elektrik ve Enerji Bölümü ALGORİTMA VE PROGRAMLAMA 1.HAFTA 1 İçindekiler Bilgisayarların Çalışma Prensibi Sayı Sistemleri Programlama Dilleri 2 BİLGİSAYARLARIN ÇALIŞMA PRENSİBİ Bilgisayar
Detaylıx86 Ailesi Mikroişlemciler ve Mikrobilgisayarlar
x86 Ailesi 1 8085A,8088 ve 8086 2 Temel Mikroişlemci Özellikleri Mikroişlemcinin bir defade işleyebileceği kelime uzunluğu Mikroişlemcinin tek bir komutu işleme hızı Mikroişlemcinin doğrudan adresleyebileceği
DetaylıMEB YÖK MESLEK YÜKSEKOKULLARI PROGRAM GELİŞTİRME PROJESİ. 1. Tipik bir mikrobilgisayar sistemin yapısı ve çalışması hakkında bilgi sahibi olabilme
PROGRAMIN ADI DERSIN KODU VE ADI DERSIN ISLENECEGI DÖNEM HAFTALIK DERS SAATİ DERSİN SÜRESİ ENDÜSTRİYEL ELEKTRONİK MİK.İŞLEMCİLER/MİK.DENETLEYİCİLER-1 2. Yıl, III. Yarıyıl (Güz) 4 (Teori: 3, Uygulama: 1,
DetaylıDONANIM. 1-Sitem birimi (kasa ) ve iç donanım bileşenleri 2-Çevre birimleri ve tanımlamaları 3-Giriş ve çıkış donanım birimleri
DONANIM 1-Sitem birimi (kasa ) ve iç donanım bileşenleri 2-Çevre birimleri ve tanımlamaları 3-Giriş ve çıkış donanım birimleri DONANIM SİSTEM BİRİMİ ÇEVREBİRİMLERİ Ana Kart (Mainboard) Monitör İşlemci
DetaylıBÖLÜM 2 8051 Mikrodenetleyicisine Giriş
C ile 8051 Mikrodenetleyici Uygulamaları BÖLÜM 2 8051 Mikrodenetleyicisine Giriş Amaçlar 8051 mikrodenetleyicisinin tarihi gelişimini açıklamak 8051 mikrodenetleyicisinin mimari yapısını kavramak 8051
DetaylıTarih Saat Modül Adı Öğretim Üyesi. 01/05/2018 Salı 3 Bilgisayar Bilimlerine Giriş Doç. Dr. Hacer Karacan
BİLGİ TEKNOLOJİLERİ YÖNETİMİ EĞİTİM MODÜLLERİ Tarih Saat Modül Adı Öğretim Üyesi 01/05/2018 Salı Bilgisayar Bilimlerine Giriş Doç. Dr. Hacer Karacan Bu dersin amacı, bilgisayar bilimlerinin temel kavramlarını
DetaylıDOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ MÜDÜRLÜĞÜ DERS/MODÜL/BLOK TANITIM FORMU. Dersin Kodu: CSE 5051
Dersi Veren Birim: Fen Bilimleri Enstitüsü Dersin Türkçe Adı: Mikroişlemcilere Giriş Dersin Orjinal Adı: Introduction to Microprocessors Dersin Düzeyi:(Ön lisans, Lisans, Yüksek Lisans, Doktora) Lisansüstü
DetaylıBilgisayar, elektronik bir cihazdır ve kendi belleğinde depolanan talimatları sırasıyla uygulayarak çalışır. İşler. Bilgi İşlem Çevrimi
Bilgisayar nedir? Bilgisayar, elektronik bir cihazdır ve kendi belleğinde depolanan talimatları sırasıyla uygulayarak çalışır. Veriyi toplar (girdi) İşler Bilgi üretir (çıktı) Bilgi İşlem Çevrimi 1 Bir
DetaylıBM-311 Bilgisayar Mimarisi
1 BM-311 Bilgisayar Mimarisi Hazırlayan: M.Ali Akcayol Gazi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Konular Giriş Mikro işlemler Fetch cycle Indirect cycle Interrupt cycle Execute cycle Instruction
DetaylıBölüm 4. Sistem Bileşenleri. Bilgisayarı. Discovering. Keşfediyorum 2010. Computers 2010. Living in a Digital World Dijital Dünyada Yaşamak
Sistem Bileşenleri Bilgisayarı Discovering Keşfediyorum 2010 Computers 2010 Living in a Digital World Dijital Dünyada Yaşamak Sistem Sistem, bilgisayarda veri işlemek amacıyla kullanılan elektronik bileşenleri
DetaylıMİKROİŞLEMCİLER. Mikroişlemcilerde Kullanılan Yeni Teknolojiler ve Mikroişlemcilerin Rakipleri
MİKROİŞLEMCİLER MİKROİŞLEMCİLER Mikroişlemcilerde Kullanılan Yeni Teknolojiler ve Mikroişlemcilerin Rakipleri Mikroişlemcilerde Kullanılan Yeni Teknolojiler Mikroişlemcilerin performanslarının arttırılmasına
Detaylı1. PS/2 klavye fare 2. Optik S/PDIF çıkışı 3. HDMI Giriş 4. USB 3.0 Port 5. USB 2.0 Port 6. 6 kanal ses giriş/çıkış 7. VGA giriş 8.
İşlemci: İşlemci,kullanıcıdan bilgi almak, komutları işlemek ve sonuçları kullanıcıya sunmak gibi pek çok karmaşık işlemi yerine getirir. Ayrıca donanımların çalışmasını kontrol eder. İşlemci tüm sistemin
DetaylıEEM 419-Mikroişlemciler Güz 2017
EEM 419-Mikroişlemciler Güz 2017 Katalog Bilgisi : EEM 419 Mikroişlemciler (3+2) 4 Bir mikroişlemci kullanarak mikrobilgisayar tasarımı. Giriş/Çıkış ve direk hafıza erişimi. Paralel ve seri iletişim ve
DetaylıYazılım Mühendisliğine Giriş 4. Hafta 2016 GÜZ
Yazılım Mühendisliğine Giriş 4. Hafta 2016 GÜZ 1 İkinci Kuşak Bilgisayarlar 1956-1963: Transistor Transistor 1947 yılında keşfedilmiştir. 50 li yılların sonuna kadar bilgisayarlarda yaygın kullanımı görülmez.
DetaylıSPARC v8 İŞLEMCİ SİMÜLASYONU
SPARC v8 İŞLEMCİ SİMÜLASYONU BİTİRME ÖDEVİ SUNUMU D a n ı ş m a n : Yrd. D oç. D r. F eza B U Z L U C A EZGİ ZÜMRÜT ULAŞ 040080194 Sunum Konuları 2 RISC İşlemciler Programlama Dili Seçimi SPARC v8 Yazılım
Detaylı8051 Ailesi MCS51 ailesinin orijinal bir üyesidir ve bu ailenin çekirdeğini oluşturur çekirdeğinin temel özellikkleri aşağıda verilmiştir:
8051 Ailesi 8051 MCS51 ailesinin orijinal bir üyesidir ve bu ailenin çekirdeğini oluşturur. 8051 çekirdeğinin temel özellikkleri aşağıda verilmiştir: 1. Kontrol uygulamaları için en uygun hale getirilmiş
DetaylıWilliam Stallings Computer Organization and Architecture 9 th Edition
William Stallings Computer Organization and Architecture 9 th Edition Bölüm 5 İç Hafıza Bir Hafıza Hücresinin Çalışması Bütün hafıza hücrelerinin ortak özellikleri vardır: 0 ve 1 durumundan birini gösterirler
DetaylıBİL 423 Bilgisayar Mimarisi 1. Ara Sınavı
MALTEPE ÜNİVERSİTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSİĞİ BÖLÜMÜ BİL 423 Bilgisayar Mimarisi 1. Ara Sınavı Öğrenci Adı Soyadı : Öğrenci no : Akademik yıl : 2015-2016 Dönem : Güz Tarih : 4.11.2015 Sınav yeri : MZ-4 Sınav
DetaylıMikroişlemcili Sistemler ve Laboratuvarı 6.Hafta
SAKARYA ÜNİVERSİTESİ Bilgisayar ve Bilişim Bilimleri Fakültesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Mikroişlemcili Sistemler ve Laboratuvarı 6.Hafta Doç.Dr. Ahmet Turan ÖZCERİT Doç.Dr. Cüneyt BAYILMIŞ Yrd.Doç.Dr.
DetaylıGömülü Sistemler. (Embedded Systems)
Gömülü Sistemler (Embedded Systems) Tanım Gömülü Sistem (Embedded System): Programlanabilir bilgisayar içeren fakat kendisi genel amaçlı bilgisayar olmayan her türlü cihazdır. Gömülü Sistem (Embedded System):
DetaylıEEM 419-Mikroişlemciler Güz 2016
EEM 419-Mikroişlemciler Güz 2016 Katalog Bilgisi : EEM 419 Mikroişlemciler (3+2) 4 Bir mikroişlemci kullanarak mikrobilgisayar tasarımı. Giriş/Çıkış ve direk hafıza erişimi. Paralel ve seri iletişim ve
DetaylıVon Neumann Mimarisi. Mikroişlemciler ve Mikrobilgisayarlar 1
Von Neumann Mimarisi Mikroişlemciler ve Mikrobilgisayarlar 1 Sayısal Bilgisayarın Tarihsel Gelişim Süreci Babage in analitik makinası (1833) Vakumlu lambanın bulunuşu (1910) İlk elektronik sayısal bilgisayar
DetaylıBilişim Teknolojileri Temelleri 2011
Bölüm 1 Bilişim Teknolojileri Temelleri 2011 Dijital Dünyada Yaşamak Hedefler Bilgisayar kullanabilmenin günümüzde başarılı olmak için neden son derece önemli olduğu Bilgisayar sözcüğünün tanımlanması
DetaylıMİKROİŞLEMCİ İLE A/D DÖNÜŞÜMÜ
KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BİLGİSAYAR ORGANİZASYONU LABORATUVARI MİKROİŞLEMCİ İLE A/D DÖNÜŞÜMÜ 1. GİRİŞ Analog işaretleri sayısal işaretlere dönüştüren elektronik devrelere
Detaylı8051 Ailesi MCS51 ailesinin orijinal bir üyesidir ve bu ailenin çekirdeğini oluşturur çekirdeğinin temel özellikkleri aşağıda verilmiştir:
8051 Ailesi 8051 MCS51 ailesinin orijinal bir üyesidir ve bu ailenin çekirdeğini oluşturur. 8051 çekirdeğinin temel özellikkleri aşağıda verilmiştir: 1. Kontrol uygulamaları için en uygun hale getirilmiş
Detaylıİşlemci Tasarımı ve Aşamaları
İşlemci Tasarımı ve Aşamaları Yazar: Erman Üret (ermanuret@gmail.com) Çalışmamıza işlemcilerin sınıflandırılması ile başlayacağız. Daha sonraki aşamalarda, bu kısımda anlatılan yapılar kullanılarak işlemci
DetaylıDers Adı Kodu Yarıyılı T+U Saati Ulusal Kredisi AKTS. Bilgisayar Organizasyonu BIL
DERS BİLGİLERİ Ders Adı Kodu Yarıyılı T+U Saati Ulusal Kredisi AKTS Bilgisayar Organizasyonu BIL321 5 3+2 4 5 Ön Koşul Dersleri Dersin Dili Dersin Seviyesi Dersin Türü Türkçe Lisans Zorunlu / Yüz Yüze
DetaylıGünümüz. Intel Core i nm teknolojisi 1.86 Milyar tranzistör. Intel Core i nm teknolojisi 1.4 Milyar tranzistör
Gömülü Sistemler Tarihçe 1943-1946 yıllarında Mauchly ve Eckert tarafından ilk modern bilgisayar ENIAC ismiyle yapılmıştır. 17468 elektronik tüp, 1500 röle, 30 ton ağırlık, 0.2ms toplama ve 2.8ms çarpma
DetaylıBilgisayar Sistemlerine Genel Bakış
Süleyman Demirel Üniversitesi / Mühendislik Fak. / Bilgisayar Mühendisliği Carnegie Mellon Bölümü Bilgisayar Sistemlerine Genel Bakış BIL-304: Bilgisayar Mimarisi Dersi veren öğretim üyesi: Yrd. Doç. Dr.
DetaylıMikroişlemcili Sistemler ve Laboratuvarı
SAKARYA ÜNİVERSİTESİ Bilgisayar ve Bilişim Bilimleri Fakültesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Mikroişlemcili Sistemler ve Laboratuvarı Hafta04 : 8255 ve Bellek Organizasyonu Doç.Dr. Ahmet Turan ÖZCERİT
DetaylıCUMHURİYET MESLEKİ VE TEKNİK ANADOLU LİSESİ BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİNİN TEMELLERİ DERSİ DERS NOTLARI BELLEKLER
BELLEKLER Genel olarak bellekler, elektronik bilgi depolama üniteleridir. Bilgisayarlarda kullanılan bellekler, işlemcinin istediği bilgi ve komutları maksimum hızda işlemciye ulaştıran ve üzerindeki bilgileri
DetaylıANAKARTLAR. Anakartın Bileşenleri
ANAKARTLAR Anakartlar, bilgisayarların temel donanım elemanıdır. Bir bilgisayarın tüm parçalarını üzerinde barındıran ve bu parçaların iletişimini sağlayan elektronik devredir. Anakartın Bileşenleri 1-Yonga
DetaylıMAK 1005 Bilgisayar Programlamaya Giriş. BİLGİSAYARA GİRİŞ ve ALGORİTMA KAVRAMI
MAK 1005 Bilgisayar Programlamaya Giriş Uludağ Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü BİLGİSAYARA GİRİŞ ve ALGORİTMA KAVRAMI Prof. Dr. Necmettin Kaya 1 KONULAR 1. Bilgisayara giriş,
DetaylıÜnite-2 Bilgisayar Organizasyonu. www.cengizcetin.net
Ünite-2 Bilgisayar Organizasyonu Bilgisayar Nedir? Belirli bir sonuç üretmek amacıyla; mantıksal kıyaslamalardan sonuç çıkarabilen, büyük miktarlarda bilgiyi depolayabilen ve gerektiğinde bu bilgileri
DetaylıKomutların Yürütülmesi
Komutların Yürütülmesi Bilgisayar Bileşenleri: Genel Görünüm Program Sayacı Komut kaydedicisi Bellek Adres Kaydedicisi Ara Bellek kaydedicisi G/Ç Adres Kaydedicisi G/Ç ara bellek kaydedicisi 1 Sistem Yolu
DetaylıVERİ YAPILARI VE PROGRAMLAMA (BTP104)
VERİ YAPILARI VE PROGRAMLAMA (BTP104) Yazar: Doç.Dr. İ. Hakkı CEDİMOĞLU S1 SAKARYA ÜNİVERSİTESİ Adapazarı Meslek Yüksekokulu Bu ders içeriğinin basım, yayım ve satış hakları Sakarya Üniversitesi ne aittir.
DetaylıBİLGİSAYAR ORGANİZASYONU
BİLGİSAYAR ORGANİZASYONU Donanım Bilgisayarın fiziksel bölümü Monitor, klavye, fare Entegreler, kartlar Kablolar Yazılım: Bilgisayarın mantıksal bölümü Programlar: Bilgisayarın gerçekleştireceği komutlar
DetaylıBİT in Temel Bileşenleri (Yazılım-1)
Ders 4 BİT in Temel Bileşenleri (Yazılım-1) BİLGİ & İLETİŞİM TEKNOLOJİLERİ 1 Yazılım, değişik ve çeşitli görevler yapma amaçlı tasarlanmış elektronik araçların, birbirleriyle haberleşebilmesini ve uyumunu
DetaylıBil101 Bilgisayar Yazılımı I. M. Erdem ÇORAPÇIOĞLU Bilgisayar Yüksek Mühendisi
Bil101 Bilgisayar Yazılımı I Bilgisayar Yüksek Mühendisi Kullanıcıdan aldığı veri ya da bilgilerle kullanıcının isteği doğrultusunda işlem ve karşılaştırmalar yapabilen, veri ya da bilgileri sabit disk,
DetaylıPORTLAR Bilgisayar: VERİ:
PORTLAR 1.FARE 2. YAZICI ÇİZİCİ TARAYICI 3.AĞ-İNTERNET 4.SES GİRİŞİ 5.SES ÇIKIŞI(KULAKLIK) 6.MİKROFON 7.USB-FLASH 8.USB-FLASH 9.MONİTÖR 10.PROJEKSİYON 11.KLAVYE BİLGİSAYAR NEDİR? Bilgisayar: Kullanıcıdan
DetaylıDERS BİLGİ FORMU ASENKRON VE SENKRON MAKİNALAR (0860120192-0860170102) ELEKTRİK VE ENERJİ. Okul Eğitimi Süresi
) ASENKRON VE SENKRON MAKİNALAR (0860120192-0860170102) (Proje, İş Yeri ) Kredisi Bu derste, her türlü asenkron ve senkron elektrik makinalarının uçlarının bulunması, devreye bağlanması ve çalıştırılması
DetaylıMİKROİŞLEMCİLER 1 Ders 1
MİKROİŞLEMCİLER 1 Ders 1 Ders Kitabı: The 80x86 IBM PC and Compatible Computers Assembly Language, Design, and Interfacing Muhammad ali Mazidi, Janice Gillipsie Mazidi Öğr.Gör. Mahmut YALÇIN 09.03.2011
DetaylıİŞLETİM SİSTEMLERİNE GİRİŞ. Modern bilgisayar çalışma prensipleri, Von Neumann ın 1945 de geliştirdiği
İŞLETİM SİSTEMLERİNE GİRİŞ Von Neumann Mimarisi Modern bilgisayar çalışma prensipleri, Von Neumann ın 1945 de geliştirdiği mimariyi temel almaktadır. Merkezi İşlem Birimi Aritmetik ve Mantık Birimi Kontrol
DetaylıBellekler. Mikroişlemciler ve Mikrobilgisayarlar
Bellekler 1 Bellekler Ortak giriş/çıkışlara, yazma ve okuma kontrol sinyallerine sahip eşit uzunluktaki saklayıcıların bir tümdevre içerisinde sıralanmasıyla hafıza (bellek) yapısı elde edilir. Çeşitli
DetaylıBELLEKLER. Kelime anlamı olarak RAM Random Access Memory yani Rastgele Erişilebilir Bellek cümlesinin kısaltılması ile oluşmuş bir tanımdır.
BELLEKLER 1- RAM (Random Access Memory) Nedir? Kelime anlamı olarak RAM Random Access Memory yani Rastgele Erişilebilir Bellek cümlesinin kısaltılması ile oluşmuş bir tanımdır. Kısaca: RAM bilgisayar için
DetaylıBÖLÜM in Bellek Organizasyonu
C ile 8051 Mikrodenetleyici Uygulamaları BÖLÜM 3 8051 in Bellek Organizasyonu Amaçlar 8051 mikrodenetleyicisinin bellek türlerini öğrenmek Dahili veri belleği (Internal RAM) hakkında bilgi sahibi olmak
DetaylıPARALEL HESAPLAMA ÇAĞRI GİDER ENES BİLGİN
PARALEL HESAPLAMA ÇAĞRI GİDER 13011016 ENES BİLGİN - 13011004 Paralel Hesaplama Nedir? Paralel Hesaplamanın Avantajları Paralel Hesaplamanın Kullanım Alanları Paralel Hesaplama Yöntemleri, Donanım ve Yazılım
DetaylıMikrobilgisayarlar ve Assembler. Bahar Dönemi. Vedat Marttin
Mikrobilgisayarlar ve Assembler Bahar Dönemi Vedat Marttin Bellek Haritası Mikroişlemcili örnek bir RAM, ROM ve G/Ç adres sahalarının da dahil olduğu toplam adres uzayının gösterilmesinde kullanılan sisteme
DetaylıTemel Mikroişlemci Tabanlı Bir Sisteme Hata Enjekte Etme Yöntemi Geliştirilmesi. Buse Ustaoğlu Berna Örs Yalçın
Temel Mikroişlemci Tabanlı Bir Sisteme Hata Enjekte Etme Yöntemi Geliştirilmesi Buse Ustaoğlu Berna Örs Yalçın İçerik Giriş Çalişmanın Amacı Mikroişlemciye Hata Enjekte Etme Adımları Hata Üreteci Devresi
DetaylıÖğr.Gör. Gökhan TURAN www.gokhanturan.com.tr. Gölhisar Meslek Yüksekokulu
Öğr.Gör. Gökhan TURAN www.gokhanturan.com.tr Gölhisar Meslek Yüksekokulu Bilgisayarın Yapısı Donanım (Hardware): Bir bilgisayara genel olarak bakıldığında; Kasa, Ekran, Klavye, Fare, Yazıcı, Hoparlör,
DetaylıGömülü Sistemler, Uygulama Alanları ve Dünya daki Ekonomik Boyutu
İçerik Sakarya Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Yrd.Doç.Dr. Murat İSKEFİYELİ Gömülü Sistemler, Uygulama Alanları ve Dünya daki Ekonomik Boyutu Dr. Ahmet Kaya 2 1 Gömülü Sistem Kavramı Bir ana
Detaylı