ÖĞRETİMİ PLANLAMA VE DEĞERLENDİRME YRD. DOÇ. DR. ALİ SICAK B.E.Ü. EREĞLİ EĞİTİM FAKÜLTESİ EĞİTİM BİLİMLERİ BÖLÜMÜ

Transkript

1 ÖĞRETİMİ PLANLAMA VE DEĞERLENDİRME YRD. DOÇ. DR. ALİ SICAK B.E.Ü. EREĞLİ EĞİTİM FAKÜLTESİ EĞİTİM BİLİMLERİ BÖLÜMÜ

2 DERS KAZANIMLARI Planlı çalışmanın gerekliliğini açıklar. Öğretimi planlarken göz önünde bulundurulması gereken temel özellikleri açıklar. Öğretimde plan türlerinin özelliklerini kavrar Plan yapma ilkelerini kavrar. Alanında seçtiği bir derse ilişkin ders planı tasarlar.

3 Plan Öğretim Etkinliklerinin Planlanması Eğitimde Planlama Neden Eğitimde Planlama? Plan Türleri Ünitelendirilmiş yıllık plan Ders planı Öğretim İlkeleri Bir Dersin Düzenlenme Aşamaları KONU BAŞLIKLARI

4 PLAN NEDİR? Plan kavramı, bir işin gerçekleştirilmesinde, uyulması tasarlanan düzen ve ilkeler bütününü ifade eder.

5 ÖĞRETİM ETKİNLİKLERİNİN PLANLANMASI Öğretim terimi olarak plan, belirli eğitim amaçlarına ve program hedeflerine ulaşmak için: öğretim etkinliklerinden hangilerinin seçileceğini, bunların öğrencilere niçin ve nasıl yaptırılacağını, ne gibi yardımcı ve tamamlayıcı kaynak ve araçların kullanılacağını, elde edilen başarının nasıl değerlendirileceğini önceden tasarlayıp kâğıt üzerinde saptamaktır.

6

7 EĞİTİMDE PLANLAMA Eğitimde planlama, öğretim öncesi gerçekleştirilen bir süreç olarak düşünüldüğünde, öğretim etkinliklerinin en rasyonel ve düzenli şekilde nasıl yürütüleceğinin önceden ortaya konmasıdır.

8 Planlama Süreci, bir öğretmenin içerik, öğrenme etkinlikleri, öğrencilerin grup çalışmaları, motivasyonu, projeleri, uygulamaların değerlendirilmesi, sınıf yönetimi gibi öğretim sürecine ilişkin tüm kararlarını içermektedir (Kauchak ve Eggen, 2007)

9 NEDEN EĞİTİMDE PLANLAMA Planlı ve programlı yapılan bir eğitim-öğretim hem verimli çalışmayı hem de hedefe en kısa yoldan ulaşmayı sağlar. Plan yapma hem İlköğretimde hem de Ortaöğretimde (22 Haziran 1981 tarih ve 2089 sayılı Tebliğler Dergisinde yer alan yönerge ile) yapılması zorunlu bir etkinliktir.

10 EĞİTİMDE PLANLAMANIN YASAL GEREKLİLİĞİ MEB'nın 2003 ve 2005 (Değişik Mad.) yılında yayınlamış olduğu "Eğitim-Öğretim Çalışmalarının Plânlı Yürütülmesine İlişkin Yönerge" gereğince, eğitim-öğretimde birlik ve bütünlüğü sağlamak, eğitimi, programda öngörülen amaçlara yöneltmek, çalışmaları etkili ve verimli hale getirmek üzere, MEB'na bağlı her derecedeki öğretim kurumlarında ve yurt dışında görevli öğretmenler, derslerine plânlı, programlı olarak yeterli hazırlıklarını yaparak gireceklerdir.

11 ÖĞRETİMDE PLANLI ÇALIŞMANIN YARARLARI Öğrencilerin ilgi, ihtiyaç ve yeteneklerine göre yetiştirilmelerini sağlar. Göreve yeni başlayan öğretmenlerin etkili bir öğretim yapmasına yardımcı olur.(duygusal ve psikolojik güven) Öğretim sürecinde öğretmeni neyi,niçin ve nasıl yapacağı konularında düşünsel hazırlığa iter. (etkinlikler arası geçiş kolaylaşır) Öğretim muhtevasının ne zaman ve ne kadar süre içinde işleneceğini, öğretimin zaman ve sıraya göre düzenlenmesini, programın öngörülen süre içinde tamamlanmasını sağlar. (zamanın etkili kullanımı) Öğretim etkinliklerinin planlı bir şekilde değerlendirilmesini, eksiklerin giderilmesini ve öğretimde niteliğin artmasını sağlar.

12 KAZANIMLAR *Uygun içerik *Uygun öğrenme süreci *Uygun ölçme değerlendirme İÇERİK *Öğrencinin ihtiyaç duyduğu bilgi beceriler ÖĞRENCİ *Mevcut bilgisi *Gelişim özelliği *Motivasyonu *Hazırbulunuşluğu ÇEVRE *Yaşanılan bölge *okulun özellikleri *sosyal çevre *Sınıfın fiziksel özellikleri PLANLAMA ÖĞRETİMİ PLANLAMADA DEĞİŞKENLER ÖĞRETMEN *Alan bilgisi *Meslek bilgisi *Öğretim stili ZAMAN *Ders saati *üniteye ayrılan zaman *okul yılı süresi MATERYAL VE KAYNAKLAR *Kazanımlara uygunluk *Ulaşılabilirlik *Öğrenci ihtiyaçlarına yönelik olma

13 ÖĞRETİM PLÂNLARININ TÜRLERİ Bir öğretmenin eğitim öğretim çalışmaları için hazırlayacağı plânlar, kapsam ve süre bakımından çeşitlidir. Bunların en önemliler şunlardır: Ünitelendirilmiş Yıllık Plân Günlük Plân-Ders Plânı

14 PLÂNLAMAYA BAŞLAMADAN ÖNCE YAPILACAK HAZIRLIKLAR Öğretmen plânlamaya başlamadan önce temin edeceği kaynaklar ve yapacağı çalışmalar şunlardır: 1. İlköğretim programı 2. Haftalık ders dağıtım çizelgesi 3. Çalışma takvimi 4. İş günü takvimini belirleme 5. Araç Gereç Listesi 6. Gezi Gözlem Yapılacak Yerlerin Listesi 7. Çevre İncelemesi 8. Önceki Yılların Plânları 9. Okutulacak Ders Kitapları 10. İlgili Genelgeler 11. Plan dosyası

15 ÜNİTELENDİRİLMİŞ YILLIK PLAN Ünitelendirilmiş yıllık plan, öğretim yılı süresince ders vermekle yükümlü olunan sınıflarda, program uyarınca belli üniteleri ya da konuları hangi aylarda yaklaşık olarak ne kadar zamanda işleyeceklerini gösteren, duruma göre zümre öğretmenler kurulu veya şube öğretmenler kurulu tarafından ortak hazırlanarak ders yılı başında okul yönetimine verilen çalışma planıdır.

16 ...OKULU...DERSİ...SINIF ÜNİTELENDİRİLMİŞ YILLIK PLAN ÖRNEĞİ AY SÜRE ÜNİTE:... HEDEF VE DAVRANIŞLAR KONULAR ÖĞRENME- ÖĞRETME YÖNTEM VE TEKNİKLERİ KULLANILAN EĞİTİM TEKNOLOJİLERİ, ARAÇ VE GEREÇLERİ DEĞERLENDİRME (Hedef ve Davranışlara Ulaşma Düzeyi)

17

18 Matematik Öğretim Programı ÜYP Okul Öncesi Öğretim Programı ÜYP ÜNİTELENDİRİLMİŞ YILLIK PLAN ÖRNEKLERİ

19 ÜNİTELENDİRİLMİŞ YILLIK PLAN Ünitelendirilmiş yıllık plan hazırlanırken şu noktalara dikkat edilmelidir: o Öğrencilerin ilgileri,ihtiyaçları ve önbilgileri o Okulun ve çevrenin koşulları o Zümre öğretmenler kurulu kararları o Öğretim yılında yer alan iş günü süresi o Ünitelerin hazırlandığı düzey (sınıf) o Öğrenme kazanımları o Kazandırılacak beceriler ve değerler o Ünitenin konuları, kavramlar ilkeler

20 ÜNİTELENDİRİLMİŞ YILLIK PLANIN BÖLÜMLERİ 1. Süre: Ünitelendirilmiş yıllık plânda süre, ay, hafta ve ders saati olarak belirlenir. Bu sürelerin belirlenmesinde öğretim süresi dikkate alınır. İlgili yönetmelikte bu sürenin 180 günden az olamayacağı belirtilmektedir. Haftalar belirlenirken takvimden yararlanılır. Her ayda yer alan haftalar sayılarak ona göre yıllık plânda belirtilir. Daha sonra ilgili dersin bir hafta içindeki toplam ders saati bu sütundaki ilgili yere yazılır. Ünitelendirilmiş yıllık planda süre bir hafta ve bu haftadaki toplam ders saatini ifade eder. Haftalık toplam ders saatleri belirlenirken bayramlardan doğan tatillere ait ders saatleri düşülür.

21 ÜNİTELENDİRİLMİŞ YILLIK PLANIN BÖLÜMLERİ 2.Hedef ve Davranışlar/Kazanımlar: İlgili dersin öğretim programında yer alan hedef ve davranışlar haftalara dağıtılır. Bu dağıtımda o haftanın toplam ders saati dikkate alınır. Bir haftada yer alan toplam ders saati burada yer alan hedefleri gerçekleştirebilmelidir.

22 3. Konular: ÜNİTELENDİRİLMİŞ YILLIK PLANIN BÖLÜMLERİ Bu bölümde hedef davranışlardan hareketle konu başlıkları yer alır. Burada ele alınacak konu kapsamı öngörülen ders saatinde işlenebilir olmalıdır. 4. Öğrenme- Öğretme Yöntem ve Teknikleri: Bu bölümde hedefleri gerçekleştirmek için ders sırasında kullanılacak genel ve özel öğretim yöntem ve teknikleri yer alır. Bir derste çoklu öğrenme ortamı oluşturmak esas olduğuna göre buraya birden çok yöntem ve teknik yazmak gerekir. Ayrıca yazılacak yöntem ve teknikler, kazanıma, öğrenci ve ortamın özelliklerine uygun olmalıdır.

23 ÜNİTELENDİRİLMİŞ YILLIK PLANIN BÖLÜMLERİ 5. Kullanılan Eğitim Teknolojileri Araç ve Gereçleri: Hedef davranışları kazandırmak ve yöntem ve teknikleri uygulamak için kullanılacak araç ve gereçler seçilerek bu bölüme yazılmalıdır. Burada yer alan öğretim materyalleri, hedef davranışların kazandırılmasına ve yöntem tekniklerin kullanımına hizmet etmelidir. Bu amaçla birden çok öğretim materyaline yer verilmelidir. Okulda bulunmayan ve ders saatinde hazır olmayan öğretim materyallerine burada yer verilmemelidir. Burada okulun içinde bulunduğu koşullar dikkate alınmalıdır.

24 ÜNİTELENDİRİLMİŞ YILLIK PLANIN BÖLÜMLERİ 6. Değerlendirme: Bu bölümde hedef davranışlara ulaşma seviyesini belirlemek amacı ile uygulanacak ölçme tekniklerine yer verilecektir. Uygulamada kolaylık sağlamak amacıyla derse göre bu bölümlere, Etkinlikler, Ara Disiplinlerle İlişkilendirme, Ders İçi ve Diğer Derslerle İlişkilendirme Atatürkçülük Konuları Gezi-Gözlem gibi başka bölümler eklenmektedir. ÖNEMLİ NOT: Ünitelendirilmiş yıllık plan ile ders planları arasında bir paralellik sağlanmalıdır. Burada yer alan yöntem, teknik, öğretim materyalleri ve değerlendirme tekniklerine aynen ders planında yer verilmelidir. Yıllık planda belirlenen süre ile ders planında belirlenen süre aynı olmalıdır. Herhangi bir nedenden dolayı derslere ara verilmesi durumunda düzeltme ünitelendirilmiş yıllık plan üzerinde yapılmalıdır.

25 GÜNLÜK PLÂN (DERS PLANI) Ünitelendirilmiş yıllık plana göre daha özel ve ayrıntılı olarak hazırlanır. Günlük plan hazırlanırken, kazanımların saptanması,içeriğin belirlenmesi,öğrenme etkinliklerinin planlanması,öğrenme materyallerin seçimi ve değerlendirme etkinliklerinin belirlenmesine dikkat edilir.

26 GÜNLÜK PLÂN(DERS PLANI) Günlük ders plânı, o gün haftalık ders programında yer alan derslerin plânlarının toplamından oluşur. Diğer bir ifadeyle günlük plân birden fazla dersin plânlarının bir araya gelmesinden oluşmuş bir plândır. Sınıf öğretmenleri bir günde birkaç çeşit ders verdiklerinden günlük plân, branş öğretmenleri ise ders plânı yaparlar sayılı Tebliğler Dergisi nde ders planı ile ilgili, geleneksel plan formatı ve çoklu zeka plan formatı olarak iki formata yer verilmiştir. Bunun yanında yeni program değişikliği ile birlikte okullarda yapılandırmacı yaklaşımı esas alan etkinlik plan formatı kullanılmaya başlanmıştır.

27 DERS PLANI ÖRNEKLERİ Ders Planı Örnek-1 Ders Planı Örnek-2 (ÇZ) Matematik ders planı örneği

28 -28- BİR DERSİN DÜZENLENME AŞAMALARI (1) 1-GİRİŞ: Dikkati Çekme: Öğrenci öğrenmeye odaklanmalı Öğrenciye neler öğreneceği bildirilmeli İlgi ve motivasyon sağlanmalı Öğretilecek konuya en uygun araç, materyal ya da yöntemler seçilmeli

29 -29- BİR DERSİN DÜZENLENME AŞAMALARI (2) 2-GELİŞME: Öğretilecek konunun, ilişkili konulardaki yeri ve önemi gösterilmeli Konunun daha iyi kavranabilmesi için gerekli ön bilgiler hatırlatılıp düzeltmeler yapılmalı, eksikler tamamlanmalı Daha önce öğrenilenlerle ilişki kurulmalı Yeni bilgiler açıklanmalı İçerik anlamlı bir sıra içinde sunulmalı (Kolaydan zora, somuttan soyuta) Örnekler verilmeli Günlük yaşamla ilişkiler kurulmalı Kapsam somut hale getirilmeli ve görselleştirilmeli Öğrencilerin etkin katılımını sağlamak üzere sorular sorulmalı Öğrenciye öğrenmeyi gerçekleştirmesi için ipuçları verilmeli Sürecin etkili bir biçimde işleyip işlemediği kontrol edilerek süreklilik sağlanmalı, eksikler tamamlanmalı

30 -30- BİR DERSİN DÜZENLENME AŞAMALARI (3) 3-SONUÇ: Anlatılanların ana hatları özetlenmeli Öğretilenlerin öğrenilip öğrenilmediği kontrol edilmeli Eksikleri tamamlayıcı, hataları düzeltici çalışma yaprakları hazırlanmalı Öğrenilenlerin başka alanlara transferini sağlamak için öğrenilenlerin yeni durumlarda kullanılması sağlanmalı Kalıcılığı sağlayacak ödevler verilmeli Öğrenciler ödev yapmaya güdülenmeli

31 -31- BİR DERSİN DÜZENLENME AŞAMALARI (4) 4-DEĞERLENDİRME: Performansı değerlendirme Dönüt sağlama

32 Dikkat Çekme Güdüleme Gözden Geçirme Tekrar Geçiş İçeriği Sunma Genelleme yapma Dikkati Sürdürme Alıştırma Yapma Geri Bildirim Dikkati Sürdürme Son Özet Düzey Belirleme Tekrar Güdüleme Ara Özet Ders Plânı Hazırlama Aşamaları (Bir Ders İçeriğinin Sunum Aşamaları) HAZIRLIK SUNU UYGULAMA ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME GİRİŞ GELİŞME SONUÇ