2007 Yılında Uygulanmaya Başlanan Lise Sınıf Biyoloji Dersi Öğretim Programlarında Çevre Eğitimi *

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "2007 Yılında Uygulanmaya Başlanan Lise Sınıf Biyoloji Dersi Öğretim Programlarında Çevre Eğitimi *"

Transkript

1 Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Educational Sciences: Theory & Practice - 12(3) Yaz/Summer Eğitim Danışmanlığı ve Araştırmaları İletişim Hizmetleri Tic. Ltd. Şti Yılında Uygulanmaya Başlanan Lise Sınıf Biyoloji Dersi Öğretim Programlarında Çevre Eğitimi * Mehmet ERDOĞAN a Akdeniz Üniversitesi Mehmet BAHAR Abant İzzet Baysal Üniversitesi Muhammet UŞAK Dumlupınar Üniversitesi Öz Bu araştırmanın amacı 2007 yılında uygulamaya konulan sınıf Biyoloji Dersi Öğretim Programlarını çevre eğitimi kavram ve kazanımları açısından incelemektedir. Bu bağlamda, sınıf Biyoloji Dersi Öğretim Programları, nitel araştırma yöntemlerinden biri olan içerik analizi tekniği kullanılarak analiz edilmiştir. Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının (TTKB) web sayfasından elde edilen ve 2007 yılından itibaren kademeli olarak uygulamaya konulan sınıf Biyoloji Dersi öğretim programları, çevre eğitiminin temel amacı olan çevre okuryazarlığının boyutları ölçüt alınarak analiz edilmiş ve çevre okuryazarlığının hangi boyutuna ne düzeyde vurgu yapıldığı ortaya konulmaya çalışılmıştır. Çevre okuryazarlığının boyutları açısından incelendiğinde, lise biyoloji dersi öğretim programlarında yer alan kazanımların bilişsel, duyuşsal ve psikomotor öğrenme alanlar ile ilişkilendirildiği; bilişsel düzeydeki kazanımların diğer alanlara göre daha çok vurgu yapıldığını görülmüştür. Araştırmanın sonunda, çevre eğitiminin amaçlarının gerçekleştirilmesine yönelik program geliştirme uzmanlarına ve programı uygulayan biyoloji öğretmenlerine öneriler sunulmuştur. Anahtar Kelimeler Biyoloji Dersi Öğretim Programı, Çevre Eğitimi, Çevre Okuryazarlığı. 21. yüzyılın ortalarına ilerlerken, bireylerin yaşam alışkanlıkları ve kaynakların istismar edilircesine kullanılması gelecek nesillere bırakacak olduğumuz doğal kaynaklarımızın azalmasına neden olmaktadır. İnsanoğlu doğanın üzerindeki bu olumsuz etkilerinin bir gün kendisine döneceğinin farkında olmasına rağmen çevre koruma ve çevre problemlerinin çözümüne yönelik yeterince duyarlı davranmamaktadır. Bireylerin bilinçlendirilmesi ve çevre * Bu çalışmanın bir kısmı Eylül 2010 tarihinde Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Fakültesinde düzenlenen 9. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi nde bildiri olarak sunulmuştur. a Dr. Mehmet ERDOĞAN Eğitim Programları ve Öğretimi alanında yardımcı doçenttir. Çalışma alanları arasında fen ve teknoloji dersi öğretim programı, disiplinlerarası öğretim programları, çevre okuryazarlığı, çevreye yönelik sorumlu davranışlar, çevre ve doğa eğitimi yer almaktadır. İletişim: Akdeniz Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, 07058, Kampüs, Antalya. Elektronik posta: mmerdogan@gmail.com, mehmederdogan@yahoo.com Tel: ; koruma davranışlarının kazandırılması sürecinde genelde eğitim özelde ise çevre eğitiminin önemi her geçen gün kendisini hissettirmektedir. Çevre eğitimi ile ilgili alan yazın incelendiğinde, çevre eğitiminin iki temel amacının olduğu görülmektedir; (i) bireylerin çevre okuryazarlığını (Disinger ve Roth, 1992; Stapp ve ark., 1969) ve (ii) çevreye yönelik sorumlu davranışlarını (Hungerford ve Peyton, 1977) geliştirmek. Yapılan araştırmalar, okulun, öğretim programlarının ve öğretmenin farkındalık geliştirmede ve çevre ile ilgili bilgi düzeyinin artmasında önemli bir rolünün olduğunu ortaya koymaktadır (Barraza ve Cuaron, 2004; Blum, 1987; Erdoğan ve Ok, 2011). Bu bağlamda, okuldaki eğitim ve öğretim faaliyetleri kapsamındaki okul içi ve dışı etkinlikleri okulun ve öğretmenin bu rolüne işlerlik kazandırmaktadır. Cumhuriyetin kuruluşundan beri Türk Eğitim sisteminde sistematik ve düzenli program geliştirme çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Tüm bu program geliştirme çalışmaları, güncel eğitim yaklaşımları, dünyadaki eğitim reformları ve toplumun temel gereksinimleri dikkate alınarak planlanmıştır. Son

2 KURAM VE UYGULAMADA EĞİTİM BİLİMLERİ olarak, Türk Eğitim sistemi 2004 yılında başlayan sistematik bir program geliştirme sürecine girmiş ve ilköğretim öğretim programlarından üniversite öğretim programlarına kadar tüm programlarda reform niteliğinde değişiklikler gerçekleştirilmiştir. Bu reform çalışmalarını gerekli kılan nedenlerin temelinde ülkemiz öğrencilerinin girmiş olduğu TIMSS, PISA ve PIRLS gibi uluslararası nitelikteki sınavlardan almış oldukları düşük puanlar ve dünyadaki eğitim reform çalışmalarına uyumun gerekliliği görülmektedir (MEB, 2009) yılında geliştirilen ilköğretim programları aynı yıl 9 il ve 100 ilköğretim okulunda deneme niteliğinde uygulanmış ve bir sonraki yıl kademeli olarak tüm okullara yaygınlaştırılmıştır. Diğer yandan, 2006 yılında geliştirilen orta öğretim programları ise benzer şekilde deneme niteliğinde uygulanmış ve bir sonraki yıl kademeli olarak yaygınlaştırılmıştır. Yeni geliştirilen bu programların temel çatısı yapılandırmacı (constructivist) öğrenme yaklaşımı üzerine oturtulmuş; öğretmenin rehberliğinde sorgulayan, araştıran ve bilimsel süreçleri kullanarak kendi bilgisini kendisi ulaşabilen, üst düzey düşünme becerilerine sahip ve çevreye duyarlı bireyler yetiştirmek amaçlanmıştır (MEB, 2009). Türk eğitim sisteminde 2004 öncesi öğretim programlarında çevre eğitimi ayrı bir ders olarak önerilmemiş, ancak tabiat bilgisi, tarım dersi ve çevre ve insan derslerinde çevre eğitimi konu ve kavramlarının yoğun olarak yer verilmiştir. Yeni öğretim programı geliştirme çalışmalarında beceri, tutum, değer ve anlayışa yönelik kazanımlar Bilim-Teknoloji-Toplum-Çevre (FTTÇ), Bilimsel Araştırma ve Bilimsel Süreç Becerileri (BAS) ve İletişim Becerileri, Tutum ve Değerler (İTD) ile ilişkilendirilmiştir. Önceki program geliştirme çalışmaları ile karşılaştırıldığında, 2004 yılından itibaren geliştirilmeye başlanan ilköğretim ve orta öğretim ders programlarının çevre ile ilgili konu ve kavramlara daha yoğun yer verildiği görülmektedir. İlköğretim düzeyinde (4-8. sınıflar) özellikle fen ve teknoloji dersi öğretim programında (Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı [TTKB], 2004) ve ortaöğretim düzeyinde (9-12. sınıflar) ise özellikle biyoloji dersi öğretim programında çevre ile ilgili konu, kavram ve kazanımlarına daha çok yer verilmiştir (TTKB, 2011a, 2011b, 2011c, 2011d). Aydoğdu nun (2010) yapmış olduğu 1997 ile 2007 Biyoloji Dersi Öğretim Programı karşılaştırmasında, 2007 Biyoloji dersi öğretim programlarında çevre ile ilgili konu ve kavramlara ve dolayısı ile kazanımlara daha sık yer verildiği ortaya konulmuştur lise biyoloji dersi öğretim programı incelendiğinde (MEB, 1997), 9. Sınıf biyoloji dersinde çevre ile ilgili konuların yer aldığı üniteler canlıların çeşitliliği ve sınıflandırılması, ekoloji-dünya ortamı ve canlılar ; ve 11. Sınıf biyoloji dersinde ise kalıtım, biyoteknoloji ve genetik mühendisliği, canlılarda davranış dır. 10. Sınıf biyoloji dersinde ise çevre konularının yer aldığı bir ünite bulunmamaktadır (Ekici, 2005). Bunun yanında, seçmeli ders kapsamında lise öğretim programlarında yer alan Çevre ve İnsan 1 dersi çevre eğitiminin amaçlarını yerine getirmesi açısından önemli bir derstir (MEB, 1992). Ancak, Uzun ve Sağlam ın (2007) lise öğretmenleri ile yapmış oldukları çalışmada, öğretmenler, seçmeli olarak verilen Çevre ve İnsan dersinin çoğu ortaöğretim kurumunda açılmadığını, açılan okullarda ise bu dersin çevre eğitimine yönelik bilgi ve berecilerin yeterince kazandırılmadığı belirtmişlerdir. Çevre eğitimi ile ilgili kavram ve amaçların (kazanımların), ilköğretim düzeyinde Fen ve Teknoloji Dersi öğretim programlarında nasıl ve hangi oranda entegre edildiği yapılan bazı araştırmalarda orta konulmuştur. Örneğin, Erdoğan, Kostova ve Marcinkowski (2009) tarafından sınıflar Fen ve Teknoloji dersi öğretim programları çevre eğitiminin temel kazanımı olan çevre okuryazarlığı ve boyutları (örn: çevre bilgisi, bilişsel beceriler, duyuş ve çevreye yönelik sorumlu davranışlar) açısından analiz edilmiştir. Yapılan analiz sonucunda, programların çevre eğitiminin bilişsel boyutuna yönelik kazanımlara daha çok yer verildiği; ancak duyuşsal ve devinişsel boyutuna yönelik kazanımların sınırlı düzeyde yer verilmiş olduğu görülmüştür. Ayrıca yapılan bu analizde, çevre eğitiminin kazanımlarını gerçekleştirmek ve programların temel amaçlarından biri olan çevre farkındalığını geliştirmek için okul içi ve dışı birçok etkinlik önerildiği de görülmektedir. Diğer yandan, ulaşılan alan yazın çalışmalarında, çevre eğitimi konu, kavram ve kazanımlarına yoğun bir şekilde yer verdiği düşünülen Sınıf lise Biyoloji Dersi Öğretim Programlarındaki çevre eğitimi kazanımlarının hangi oranda yer verildiğinin analizine yönelik bir çalışmaya veya bulguya rastlanamamıştır. Çevre eğitimi açısından bakıldığında, tüm bireylerin biyoloji okuryazarı olmasını amaçlayan 2007 Biyoloji Dersi öğretim programında öğrencilerden sorumlu birer vatandaş olarak bilimsel değerlerin birey, toplum ve çevre açısından önemini fark etmesi, biyolojik zenginlikleri tanıması ve korumasına yönelik bilinç geliştirmesi beklenmektedir (TTKB, 2011a, 2011b, 2011c, 2011d). 2218

3 ERDOĞAN, BAHAR, UŞAK / 2007 Yılında Uygulanmaya Başlanan Lise Sınıf Biyoloji Dersi Öğretim Programlarında Sınıflar Biyoloji Dersleri Öğretim Programında Çevre Eğitimi Lise biyoloji dersi öğretim programında ortaya konulan amaçlardan birisi (TTKB, 2011a, 2011b, 2011c, 2011d) çevre eğitiminin de temel amacı olan çevreye yönelik sorumlu davranışların geliştirilmesi (Hungerford ve Peyton, 1977) ve çevre okuryazarı bireyler geliştirmektir (Disinger ve Roth, 1992; Harvey, 1977). Biyoloji okuryazarlığının geliştirilmesi bağlamında öğrencilerin bilinçli birey tüketici olarak yetiştirilmeleri, çevreleri konusunda farkındalığa sahip olmaları ve çevreye yönelik olumlu tutumlar geliştirmeleri amaçlanmaktadır (MEB, 2009). Tablo 1. Ünitelerin sınıflara göre dağılımı Sınıflar Üniteler (i) Hücre, Organizma ve Metabolizma, (ii) Canlıların Sınıflandırılması ve Biyolojik 9. Sınıf Çeşitlilik (iii) Çevre ve İnsan (i) Canlılarda Enerji Dönüşümü, 10. Sınıf (ii) Hücre Bölünmesi ve Üreme (iii) Ekosistem Ekolojisi (i) Bitki Biyolojisi, 11. Sınıf (ii) Kalıtım, Gen Mühendisliği ve Biyoteknoloji (iii) Komünite ve Popülasyon Ekolojisi (i) Hayvan Biyolojisi ve İnsan, 12. Sınıf (ii) Hayatın Başlangıcı ve Evrim (iii) Çevrenin Korunması ve Rehabilitayon Biyoloji dersi öğretim programında her bir ünitede kazandırılmak istenen beceri, tutum, değer ve anlayışlar ile ilişkili kazanımlar üç temel başlık altında kategorize edilmiştir (TTKB, 2011a, 2011b, 2011c, 2011d); (1) Bilim-Teknoloji-Toplum-Çevre İlişkileri (BTTÇ), (2) Bilimsel Araştırma ve Bilimsel Süreç Becerileri (BAS) ve (3) İletişim becerileri, Tutum ve Değerler (İTD). Öğretim programındaki konu örüntüsüne bakıldığında konuların üç ünite altında gruplandırılmış olduğu görülmektedir. Ünitelerin sınıflara göre dağılımı Tablo 1 de özetlenmiştir. Her bir sınıf düzeyinde en az bir ünite çevre konu, kavram ve kazanımları yer alacak şekilde tasarlanmıştır. Ünite bazında incelendiğinde çevre ile ilgili konuların yoğunlukla yer aldığı konuların öğretim programlarına sistematik ve hiyerarşik (basitten karmaşığa) bir yapıyla tasarlandığı söylenebilir. Çevre ile ilgili konuların sınıf biyoloji öğretim programı içerisindeki örüntüsü Tablo 2 de verilmiştir (TTKB, 2011a, 2011b, 2011c, 2011d). Ayrıca çevre ile ilgili konuların ve kazanımların yer aldığı üniteler incelendiğinde, programın sarmal örüntüsü için yatay (diğer dersler ile olan ilişkisi) ve dikey (dersin kendi üniteleri içindeki ilişkisi) ilişkinin varlığı rahatlıkla görülmektedir. Şekil 1, sınıf Biyoloji dersi öğretim programının, çevre konuları açısından yatay ve dikey ilişkisinin varlığını göstermektedir. Tablo 2. Çevre ile ilgili konuların sınıflara göre dağılımı Sınıflar Konular - Çevre sorunları 9. Sınıf - Atatürk ün doğa ve çevre anlayışı - Ekosistem ekolojisi ve enerji akışı (madde 10. Sınıf döngüleri, besin zinciri ve ağları, besin piramidi) - Komünite ekolojisi 11. Sınıf - Populasyon ekolojisi - Çevrenin rehabilitasyonu - Çevreni sorunlarının etik, politik, ekonomik, 12. Sınıf çevresel açıdan ele alınması - Sürdürülebilir kalkınma Şekil 1 den de anlaşılacağı gibi öğrenciler ortaöğretim düzeyine, ilköğretim düzeyinde formal derslerden, alan gezileri, laboratuvar çalışmaları, sınıf içi dışı etkinlikler ve diğer informal öğrenme ortamlarından elde etmiş oldukları ön yaşantılar ile birlikte gelmektedirler. Yapılandırmacı öğrenme yaklaşımını dikkate alarak hazırlanan lise öğretim programlarında öğrencilerin ön öğrenmeleri, beklenen hazırbulunuşluk düzeyleri ve ilköğretim sürecinde elde etmiş oldukları kazanımlar dikkate alınmıştır. Örneğin, 9. sınıftan itibaren, ortaöğretim düzeyinde gelen öğrencilerin elde etmeleri beklenen öğrenme çıktılarının alt sınıflarda elde etmiş oldukları kazanımlar üzerine inşa etmeleri beklenmektedir. Bu durumu çevre eğitimi ve kazanımları açısından özelleştirecek olursak, ilköğretim düzeyindeki öğrenciler özellikle fen ve teknoloji dersi kapsamında çevre ile ilgili elde etmiş oldukları bilişsel, duyuşsal ve psikomotor kazanımlar ile orta öğretim sürecine katılırlar. Öğretim programları da bu düşünce ile program geliştirmenin aşamalılık ilkesini dikkate alarak tasarlanmıştır (TTKB, 2011a, 2011b, 2011c, 2011d). Çevre konu ve kavramları dikkate alındığında, Biyoloji Dersi Öğretim Programı, dikey olarak kendi içerisinde üniteler bazında aşamalı bir şekilde, yatay olarak ise Coğrafya Dersi Öğretim Programında (TTKB, 2011e) yer alan çevre konu ve kavramları ile ilişkilendirilmiştir. Biyoloji dersinin kendi içindeki konu dağılımı sınıf arttıkça hiyerarşik bir şekilde karmaşıklaşarak ilerlemektedir. Çevre Okuryazarlığı 1960 lı yıllardan beri çevre eğitimi ve çevre eğitiminin kavramsallaştırılması üzerine gerçekleştirilen uluslararası toplantılar (örn yılı, Tiflis Konferansı), çalıştaylar (örn yılı Belgrat Çalıştayı), program geliştirme çalışmaları (Hungerford, Pey- 2219

4 KURAM VE UYGULAMADA EĞİTİM BİLİMLERİ ton ve Wilke, 1980), kavramsal çalışmalar (örn. Disinger, 1983; Harvey, 1977) ve sistematik araştırma çalışmaları (örn. Iozzi, 1981, 1984; Marcinkowski ve Mrazek, 1996; Hart, 1981; Osbaldiston, 2004) incelendiğinde çevre eğitiminin temel amacının çevre okuryazarı bireyler yetiştirmek (Disinger ve Roth, 1992; Stapp ve ark., 1969) olduğu söylenebilir. Harvey (1977), çevre okuryazarı bir bireyi, insan ve çevre ilişkisini konusunda temel bilgi, beceri, anlayış ve duygulara sahip bir birey olarak tanımlamaktadır. Diğer yandan, daha genel bir ifade ile Goldman, Yavetz ve Pe er (2006) çevre okuryazarı bir bireyi kendi bilgisini davranışa dönüştürebilecek değer, tutum ve becerilere sahip bireyler olarak tanımlar. Tanımlardan da anlaşılacağı gibi çevre okuryazarlığı 4 temel alandan oluşmaktadır; bilgi, beceri, duyuşsal eğilimler ve davranış (Hsu, 1997). En güncel olarak, Simmons (1995) çevre okuryazarlığının boyutlarını 7 kategoride toplamış ve bu gruplama birçok araştırmada (McBeth, 2006; Negev, Sagy, Tal, Salzberg ve Garb, 2006; Shin ve ark., 2005) çevre okuryazarlığının çatısı olarak kullanılmıştır. Bu kategoriler; duyuş, ekoloji bilgisi, sosyo-politik bilgi, çevre sorunları bilgisi, bilişsel beceriler, çevreye yönelik sorumlu davranışların ek tanımlayıcıları ve çevreye yönelik sorumlu davranışlardır. Simmons bu alt boyutları şu şekilde tanımlamaktadır. Duyuş (Affect): Bireyleri çevrenin korunması ve sorunların çözümüne ilişkin sorumlu davranışlar gösterme konusunda harekete geçiren içsel faktörler. Çevre duyarlılığı, çevreye yönelik tutumlar, ahlaki değerler, istekli oluş vb. gibi duyusal özellikler. Ekoloji Bilgisi (Ecological Knowledge): Temel ekolojik kavramlar (tür, popülasyon, biyotik ve abiyotik faktörler, ekolojik niş ) bilgisi. Ayrıca, ekoloji bilgisi sosyal sistemlerin doğal sistemler üzerindeki etkisini ve doğal sistemlerin nasıl çalıştığın bilme ve anlama ile ilgilidir. Sosyo-Politik Bilgi (Sosyo-Political Knowledge): Çeşitli kültürlerin çevre değerleri, politik sistemleri ve inançları arasındaki ilişkilerin kavranması. Sosyo-politik bilgi, ekolojik açıdan insanların kültürel Şekil 1. Lise Biyoloji Dersinin Çevre Konu ve Kavramları İle İlgili Dersler Arası Yatay ve Dikey İlişki 2220

5 ERDOĞAN, BAHAR, UŞAK / 2007 Yılında Uygulanmaya Başlanan Lise Sınıf Biyoloji Dersi Öğretim Programlarında... faaliyetlerinin (örn. din, ekonomik, politik, sosyal ve diğer) çevreyi nasıl etkilediğinin kavranmasını da içermektedir. Çevre Sorunları Bilgisi (Knowledge of Environmental Issues): İnsanın çevre ile etkileşimi sonucu ortaya çıkan çevre problemi ve sorunlarını bilme ve anlama; farklı çevre problemi / sorunlarının neden ve sonuçlarını bilme anlama; Ayrıca, sorunların alternatif çözümlerinin bilgisini de içermektedir. Bilişsel Beceriler (Cognitive Skills): Çevre problemleri / sorunları ile ilgili bilginin analizi, sentezi ve değerlendirilmesi, bireysel değerler ve kanıtlar ışığında çevre problemini / sorununu değerlendirebilmek için gerekli yetenekleri içermektedir. Ayrıca bilişsel beceriler, uygun eylem stratejisinin seçimi ve eylem planının oluşturulması, değerlendirilmesi ve uygulanması için gerekli yetenekleri de içermektedir. Çevreye Yönelik Sorumlu Davranışları Belirleyici Ek Öğeler (Additional Determinants of Environmentally Responsible Behavior): Çevre problemlerinin / sorunlarının önlenmesi ve çözümüne yönelik faaliyetlerde bireyin yapabilme konusunda kendini yeterli görmesi (kontrol odağı) ve bu faaliyetlerde kendini sorumlu hissetmesi (bireysel sorumluluk) ile ilgilidir. Çevreye Yönelik Sorumlu Davranışlar (Environmentally Responsible Behavior): Çevre problemlerinin / sorunlarının önlenmesini ve çözümünü amaçlayan eylemlere aktif ve uygun katılımı içermektedir. Çevreye yönelik sorumlu davranışların kategorileri; ikna, ekonomik ve tüketici davranışı, fiziksel davranış, politik davranış ve legal (yasal) davranıştır (Volk ve McBeth, 1997; Weiser, 2001). Babulski, Gannet, Myers, Peppel ve Williams (1999) yapmış oldukları standartlar çalışmasında bu boyutları 36 alt kategoride tanımlamışlardır. Bu alt kategoriler, daha sonra çevre eğitimi araştırmalarının içerik analizi (Erdoğan, Marcinkowski ve Ok, 2009) ve öğretim programlarının çevre eğitimi kazanımları açısından analizi (Erdoğan, Kostova ve ark., 2009) çalışmalarında güncellenmiş ve bu alt kategorilerin sayısı 41 olarak belirlenmiştir. Amaç Bu araştırmanın amacı 2007 yılında uygulamaya konulmaya başlanan sınıf Biyoloji Dersi Öğretim Programlarını çevre eğitimi kavram ve kazanımları açısından incelemek ve çevre okuryazarlığının boyutları açısından analiz etmektir. Araştırma sonuçlarının, yeni geliştirilen biyoloji dersi öğretim programları kapsamındaki revizyon çalışmalarına ve programın uygulayıcıları olan öğretmenlere derinlemesine bilgi sağlayacağına inanılmaktadır. Yöntem Bu çalışmada, sınıf Biyoloji Dersi Öğretim Programları, nitel araştırma yöntemlerinden biri olan içerik çözümlemesi tekniği kullanılarak analiz edilmiştir. İçerik çözümlemesi tekniği, seçilen yazılı veya görsel doküman içerisinde neyin var olduğunu ve olmadığını konusunda araştırmacıya yön göstermektedir (Patton, 2002). Analiz Edilen Kaynaklar Biyoloji dersinde yer alan çevre ile ilgili konu, kavram ve kazanımların analizini gerçekleştirmek amacı ile yeni geliştirilen 2007 öğretim yılında uygulamaya konulmaya başlanan 9., 10., 11. ve 12. sınıflar Biyoloji Dersi Öğretim Programları kullanılmıştır. Bu programlar, Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı nın (TTKB) web sayfasından elde edilmiştir. Kaynakların Analizinde Kullanılan Kavramsal Çerçeve TTKB nin web sayfasından elde edilen Biyoloji Dersi Öğretim Programlarının analizi için daha önceden 4-8. sınıflar Fen ve Teknoloji dersi öğretim programının (Erdoğan, Kostova ve ark., 2009), yılları arasında çevre eğitimi ile ilgili yayınlanan araştırmaların (Erdoğan, Marcinkowski ve ark., 2009) ve 100 temel eserin içerik çözümlemesinde (Erdoğan, Coşkun ve Uşak, 2011) kullanılan çevre okuryazarlığının kategorileri ve alt kategorileri kullanılmıştır (bakınız Tablo 3). Kaynakların Analizi sınıf Biyoloji Dersi Öğretim Programları, çevre okuryazarlığı boyutları açısından içerik çözümlemesi dört basamakta gerçekleştirilmiştir. İlk basamakta Simmons (1995) tarafından 7 kategori olarak geliştirilen çevre okuryazarlığının kavramsal çerçevesi, Volk ve McBeth (1997) ve Erdoğan, Kostova ve arkadaşlarının (2009) çalışmaları dikkate alınarak 4 boyut altında bir araya getirilmiş ve analizin temel çatısı oluşturulmuştur. İkinci basamakta, çevre eğitimi ile ilgili konu, kavram ve kazanımlar sınıf Biyoloji dersi öğretim programlarından çıkarılmış ve ayrı bir dokümana kaydedilmiştir. Üçüncü basamakta, ortaya çıkarılan 2221

6 KURAM VE UYGULAMADA EĞİTİM BİLİMLERİ kazanımlar çevre okuryazarlığının boyutları açısından analiz edilmiş ve gruplanmıştır. Ayrıca bu kazanımlar 41 alt kategori ile eşleştirilmiştir. Gruplanan bu kazanımlar tablolar haline getirilmeden önce ikinci bir araştırmacı tarafından incelenmiş ve gruplanan kazanımların çevre okuryazarlığı alt kategorileri ile doğru olarak eşleşip eşleşmediği kontrol edilmiştir. İki uzman arasındaki gruplama tutarlılığı sağlandıktan sonra, dördüncü basamakta gruplanan kazanımlar tablolar halinde bir araya getirilmiştir. Her bir öğretim programının analizinde öncelikli olarak konuların ünitelere göre dağılımları belirtilmiş ve ardından her bir ünitede yer alan kazanımların çevre okuryazarlığının hangi boyutu ile ilişkili olduğu tablo halinde gösterilmiştir. Kazanım çevre okuryazarlığı eşleştirme tablosundaki her bir kazanımın çevre okuryazarlığının hangi alt boyutu ile ilişkili olduğunu göstermek için de kazanım ifadesinin sonuna parantez içinde hangi alt kategorisi ile ilişkili olduğu yazılmıştır. Bulgular 9.Sınıf Biyoloji Dersi Öğretim Programında Çevre Eğitimi 9. Sınıf Biyoloji dersi öğretim programında üç ünite ve ilk ünitede 8, ikinci ünitede 16 ve üçüncü ünitede 7 olmak üzere toplam 31 kazanım yer almaktadır. Çevre ile ilgili konu, kavram ve kazanımlar daha çok 2. ve 3. ünitelerde bulunmaktadır. Tablo 4 de çevre ile ilgili konu ve kavramların ünitelere göre dağılımı gösterilmiştir. Tablo 3. Çevre okuryazarlığının boyutları, kategorileri ve alt kategorileri* Boyut Kategoriler Alt Kategoriler Ekoloji Bilgisi Türler ve popülasyon Çevre ve habitatlar Kommüniteler ve etkileşim Abiyotik faktörler ve madde döngüleri Ekosistemler ve biyomlar Doğal ve sosyal sistemler Fiziksel ve biyolojik tarih (doğa tarihi) Risk, toksikoloji ve sağlık Biyo-fiziksel problemler Problemlerin nedenleri A. Bilgi Sosyo-politik sorunlar Çevre Problemleri ve Sorunları Bilgisi Sorunların nedenleri Problem ve sorunların sonuçları Doğal felaketler Alternatif çözümler ve eylemler Kültürel değerler ve etkinlikler Ekonomik değerler ve etkinlikler Sosyo Politik Ekonomik Bilgi Toplumsal ve sosyal sistemler Devlet ve politik sistem Coğrafik örüntüler Vatandaşlık katılımı B. Beceri Bilişsel Beceriler Problem ve sorun inceleme becerisi Sorun analizi becerisi Değişken belirleme ve araştırma sorusu yazma becerisi Veri toplama becerisi Veri analiz becerisi Eylem becerileri C. Duyuş Duyuşsal Eğilimler (Duyuş ve Çevreye Yönelik Sorumlu Davranışları Belirleyici Ek Öğeler) D. Davranış Çevreye Yönelik Sorumlu Davranışlar Merak Çevresel takdir ve duyarlılık Çevreye yönelik tutumlar Çevreye yönelik değerler / Değer verme Etik ve moral muhakeme / sorgulama Öz yeterlik / kontrol odakları (iç ve dış) Bireysel sorumluluk Gönüllülük / istekli oluş Fiziksel koruma davranışı Ekonomik ve tüketici davranışı Bireysel ve genel ikna davranışı Yönetim ve politik davranış Yasal davranış Diğer eylemler * Erdoğan, Kostova ve arkadaşları (2009) ve Erdoğan, Marcinkowski ve arkadaşları (2009) ndan Türkçe ye çevrilmiştir. 2222

7 ERDOĞAN, BAHAR, UŞAK / 2007 Yılında Uygulanmaya Başlanan Lise Sınıf Biyoloji Dersi Öğretim Programlarında... Tablo Sınıf Biyoloji Dersi Öğretim Programında yer alan çevre konu / kavramlarının ünitelere göre dağılımı Üniteler Ünite 1. Hücre, Organizma ve Metabolizma Ünite 2. Canlıların Sınıflandırılması ve Biyolojik çeşitlilik Ünite 3. Bilinçli Birey Yaşanabilir Çevre Kazanım Sayısı Çevre ile ilgili Konu ve Kavramlar 16 - Biyolojik çeşitlilik 7 - Ekolojik Ayak izi - Geri dönüşüm - Güncel çevre sorunları (Küresel ısınma, hava kirliliği ve asit yağmurları, su kirliliği, toprak kirliliği, besin kirliliği, radyasyon kirliliği, orman yangınları, erozyon ve yaban hayatının tahribi) İkinci ünitede biyolojik çeşitlilik ile ilgili kavramlara yer verilirken, üçüncü ünitede ise ekolojik ayak izi, geri dönüşüm ve güncel çevre sorunları ile ilgili kavramlara yer verilmiştir. Çevre eğitimi ile ilgili konu ve kavramların ikinci ve üçüncü ünitede yer alması ile doğru orantılı olarak çevre ile ilgili kazanımlar bu ünitelerdeki konu ve kavramlar ile doğrudan ilişkilidir. Tablo 5 de bu ünitelerde yer alan kazanımların çevre okuryazarlığının boyutlarına göre sınıflandırılması verilmiştir. 9. Sınıf Biyoloji Dersi, Canlıların Sınıflandırılması ve Biyolojik Çeşitlilik ünitesinde yer alan ve biyoçeşitlilik kavramına yönelik kazanımlar, ekoloji bilgisi, farkındalık, değer verme ve fiziksel koruma-planlama alt boyutları altında kategorize edilmiştir. Üçüncü ünite olan Çevre ve İnsan ünitesinde yer alan kazanımlar incelendiğinde, öğrencilerin yaşanılabilir bir çevre için sorumlu birer birey olmalarına yönelik kazanımların yer aldığı görülmektedir. Bu kazanımlar ile yerel ve küresel ölçekteki çevre problemlerinin ve sorunlarının neler olduğunu bilmeleri, bu problemlerin ortaya çıkış nedenlerini (sebeplerini) ve olası sonuçlarını açıklamaları ve daha da ötesi bu problemlerin nasıl çözümleneceğine yönelik bilgi ve beceriler kazandırılması hedeflenmiştir. Ayrıca öğrencilerin problem çözme sürecine aktif olarak katılmaları da beklenen kazanımlar içindedir. Ayrıca, ünite 3 de yer alan 2.1 numaralı Atatürk ün doğa ve çevre ile ilgili çalışma, görüş, düşünce ve anılarından örnekler verir kazanımı da Atatürkçülük kazanımları ile ilişkilendirilmiştir. 10 Sınıf Biyoloji Dersi Öğretim Programında Çevre Eğitimi 10. sınıf Biyoloji dersi öğretim programında üç ünite ve ilk ünitede 14, ikinci ünitede 12 ve son ünitede 8 olmak üzere toplam 34 kazanım yer almaktadır. Bu kazanımlardan 8 tanesi (Bakınız Tablo 6) çevre eğitimin amaçlarını gerçekleştirmeye yöneliktir. Çevre ile ilgili konu ve kavramlar sadece üçüncü ünitede yer almaktadır. Tablo 5 te çevre ile ilgili konu ve kavramların ünitelere göre dağılımı gösterilmiştir. Üçüncü ünitede yer alan kavramlar daha çok ekosistem, biyotik ve abiyotik faktörler, besin pramidi, enerji akışı, madde döngüsü ve sürdürülebilirlik ile ilgili kavramlardır. 10. sınıf Biyoloji dersi öğretim programında yer alan kazanımlar incelendiğinde, çevre ile ilgili yer alan kazanımların daha çok bilgi düzeyinde (Ekoloji Bilgisi) olduğu ve sadece bir kazanımın Duyuşsal Table sınıf Biyoloji Dersinde yer alan Çevre ile ilgili Kazanımlarının Ünitelere ve Çevre Okuryazarlığı Boyutlarına Göre Dağılımı Çevre Okuryazarlığının Boyutları A. Bilgi 1. Ekoloji Bilgisi, 2. Çevre Problemleri ve Sorunları Bilgisi 3. Sosyo-Ekonomik- Politik Bilgi B. Bilişsel Beceriler C. Duyuşsal Eğilimler D. Çevreye Yönelik Sorumlu Davranışlar Unite 2. Canlıların Sınıflandırılması ve Biyolojik Çeşitlilik 3.2. Türkiye nin biyolojik çeşitlilik açısından zengin olmasının nedenlerini irdeler (Tür ve Popülasyonlar) 1.1. Yakın çevresindeki gözlemlerden yararlanarak canlıların çeşitliliğini fark eder (Merak - Farkındalık) 3.1. Biyolojik çeşitliliğin önemini açıklar (Değer verme) 3.3. Türkiye deki biyolojik çeşitliliğin ve endemik türlerin korunmasına yönelik bireysel ve işbirliğine dayalı öneriler geliştirir (Fiziksel Koruma Davranışı) Ünite 3. Bilinçli Birey Yaşanabilir Çevre 1.2. Güncel çevre sorunlarının sebeplerini ve olası sonuçlarını örneklerle açıklar (Sorunların Nedenleri ve Sonuçları) 1.4. Güncel çevre sorunlarının insan sağlığı üzerindeki etkilerini örneklerle ortaya koyar (Risk, Toksikoloji ve Sağlık) 1.5. Güncel çevre sorunlarının çözümüne ilişkin öneriler sunar (Alternatif Çözümler ve Eylemler) 1.1. İnsan faaliyetlerinin çevre üzerindeki olumsuz etkilerini yakın çevreden örneklerle değerlendirir (Problem / Sorun İnceleme Becerisi) 1.3. Birey olarak güncel çevre sorunlarının ortaya çıkmasındaki rolünü sorgular (Bireysel Sorumluluk) 1.6. Çevre sorunlarının çözümüne yönelik çalışmalara aktif olarak katılır (Fiziksel Koruma Davranışı) 2223

8 KURAM VE UYGULAMADA EĞİTİM BİLİMLERİ Eğilimler boyutunda yer alan değer verme alt kategorisi ile ilişkili olduğu görülmektedir. Bu kazanımlar öğrencilerin ekoloji ile ilgili temel kavramları (habitat, tür, popülasyon, kommünite ve ekosistem, madde ve enerji akışı, abiyotik ve biyotik faktörler, besin zinciri, besin ağı ve besin pramidi, enerji pramidi ve madde döngüleri), ekosistem içindeki etkileşimi, dengeyi, sürdürülebilir bir yaşam ve çevre için olan katkılarını kavramaları ve açıklamalarına yönelik kazanımlardır. Ayrıca bu kazanımlar ile öğrencilerin ekosistemi oluşturan elemanları tanıması ve bu elemanlar arasındaki etkileşimi yorumlaması amaçlanmaktadır. Buna ek olarak doğal döngülerin varlığını fark eden öğrencilerden, bu döngülerin ekolojik sistem için önemini kavramaları ve değer vermeleri istenmektedir. Bu ünitelerde yer alan kazanımların çevre okuryazarlığının boyutlarına göre dağılımı Tablo 6 de verilmiştir. 11. Sınıf Biyoloji Dersi Öğretim Programında Çevre Eğitimi 11. sınıf Biyoloji dersi öğretim programında üç ünite ve ilk ünitede 27, ikinci ünitede 20 ve son ünitede 10 olmak üzere toplam 57 kazanım yer almaktadır. Çevre ile ilgili konu ve kavramlar tüm ünitelerde yer almaktadır. Tablo 7 da çevre ile ilgili konu ve kavramların ünitelere göre dağılımı gösterilmiştir. İlk ünitede yer alan kavramlar, bitkilerin temel yapıları, fotosentez, bitkilerde büyüme ve çevre ilişkisi ve kimyasal gübrelerin etkisi konuları ile ilişkilidir. İkinci ünitede yer alan kavramlar ise gen-çevre ilişkisi konusuna ilişkin kavramlardır. Üçüncü ünitede yer alan kavramlar ise komünite ekolojisi, popülasyon ekolojisi ve biyom konuları ile ilişkili kavramlardır. 11. sınıf Biyoloji dersi öğretim programı incelendiğinde, var olan 57 kazanımın 14 tanesinin (Bakınız Tablo 8) çevre eğitiminin amaçlarını gerçekleştirmeye yönelik olduğu görülmektedir. Kazanımların içeriği ve kapsamı incelendiğinde ise bu kazanımların tümünün bilgi düzeyinde (Ekoloji Bilgisi, Çevre Problemleri ve Sorunları Bilgisi) olduğu görülmektedir. İlk ünite olan Bitki Biyolojisi ünitesi kapsamında, öğrencilerden bitkilerde fotosentez ürünlerinin taşınması, tohumun çimlenmesi ve bitkilerin büyümesinde etkili olan çevresel faktörlerin neler olduğunu öğrenmeleri beklenmektedir. İkinci ünite olan Kalıtım, Gen ve Biyoteknoloji ünitesi kapsamında öğrencilerden gen-çevre ilişkisini açıklaması beklenmektedir. Üçüncü ünite olan Komünite ve Popülasyon Ekolojisi ünitesi kapsamında ise öğrencilerin komünite, komünite içi rekabet, türler arası simbiyotik ilişkiler, süksesyon, popülasyon dinamiği, türlerin yayılımını etkileyen faktörler ve biyom ekosistem ilişkisini öğrenmeleri ve öğrendiklerini açıklayabilmeleri istenmektedir. Ayrıca, öğrencilerin, popülasyon içi aşırı büyümenin sonuçları ve türlerin neslinin tehlike altında olma nedenlerine yönelik çevre problemleri ve sorunları bilgisine de sahip olması beklenmektedir. Tablo Sınıf Biyoloji Dersi Öğretim Programında Yer Alan Çevre Konu / Kavramlarının Ünitelere Göre Dağılımı Üniteler Kazanım Sayısı Çevre ile ilgili Konu ve Kavramlar Ünite 1. Canlılarda Enerji Dönüşümü Ünite 2. Hücre Bölünmesi ve Üreme Ekosistem (Biyosfer, Komünite, Popülasyon, Tür, Habitat) - Biyotik ve abiyotik Faktörler Ünite 3. Ekosistem Ekolojisi 8 - Besin pramidi (Üretici, tüketici ve ayrıştırıcı) - Enerji Akışı (Besin zinciri, Besin ağı ve Enerji pramidi) - Madde döngüsü - Sürdürülebilirlik Table sınıf Biyoloji Dersinde yer alan Çevre ile ilgili Kazanımlarının Ünitelere ve Çevre Okuryazarlığı Boyutlarına Göre Dağılımı Çevre Okuryazarlığının Boyutları A. Bilgi 1. Ekoloji Bilgisi, 2. Çevre Problemleri ve Sorunları Bilgisi 3. Sosyo-Ekonomik- Politik Bilgi B. Duyuşsal Eğilimler Ünite 3 Ekosistem Ekolojisi 1.1.Habitat, popülasyon, tür, komünite ve ekosistem arasındaki ilişkiyi örneklerle açıklar (Türler ve Popülasyon) 1.2.Abiyotik ve biyotik faktörleri sıralayarak bunların karşılıklı etkilerini tartışır (A-biyotik Faktörler ve Madde Döngüleri) 2.1.Madde ve enerji akışında üretici, tüketici ve ayrıştırıcıların rolünü örneklendirir (Ekosistem ve Biyomlar) 2.2.Bir ekosistemdeki enerji akışını açıklar (Ekosistem ve Biyomlar) 2.3.Ekosistemdeki besin zinciri, besin ağı ve besin piramidi arasındaki ilişkiyi yorumlar (Ekosistem ve Biyomlar) 2.4.Enerji piramidi üzerinde ekosistemdeki enerji akışını irdeler (Ekosistem ve Biyomlar) 3.1. Ekosistemlerin sağladığı faydalar ve sürdürülebilirlik ilişkisini açıklar (Ekosistem ve Biyomlar) 2.5.Doğadaki madde döngülerini şekil üzerinde göstererek önemini açıklar (Değer Verme) 2224

9 ERDOĞAN, BAHAR, UŞAK / 2007 Yılında Uygulanmaya Başlanan Lise Sınıf Biyoloji Dersi Öğretim Programlarında Sınıf Biyoloji Dersi Öğretim Programında Çevre Eğitimi 12. sınıf Biyoloji dersi öğretim programında üç ünite ve ilk ünitede 47, ikinci ünitede 5 ve son ünitede 8 olmak üzere toplam 60 kazanım yer almaktadır. Çevre ile ilgili konu ve kavramlar tüm ünitelerde yer almaktadır. Tablo 9 de çevre ile ilgili konu ve kavramların ünitelere göre dağılımı gösterilmiştir. İlk ünitede yer alan kavramlar, çevre - davranış ilişkisi kapsamındaki kavramlardır. İkinci ünitede yer alan kavramlar, doğal seleksiyon ve sonuçları ile ilgili kavramlardır. Üçüncü ünitede yer alan kavramlar ise biyolojik çeşitliklik ve korunması, madde ve besin kaynaklarının sürdürülebilirliği, çevrenin rehabilitasyonu ve çevre duyarlılığı ile ilgili kavramlardır. Tablo Sınıf Biyoloji Dersi Öğretim Programında Yer Alan Çevre Konu / Kavramlarının Ünitelere Göre Dağılımı Üniteler Kazanım Sayısı Çevre ile ilgili Konu ve Kavramlar Ünite 1. Bitki Biyolojisi 27 - Bitkilerin temel yapıları - Fotosentez - Bitkilerde büyüme ve çevre ilişkisi - Kimyasal gübrelerin etkisi Ünite 2. Kalıtım, Gen Mühendisliği ve Biyoteknoloji 20 - Gen-çevre ilişkisi Ünite 3. Komünite ve Popülasyon Ekolojisi 10 - Komünite Ekolojisi (Ekosistem, Tür, Ortak Yaşam ve Rekabet) - Popülasyon Ekolojisi (Popülasyon Dinamiği, Taşıma Kapasitesi ve Nüfus Artışı) - Biyomlar (Sucul ve Karasal) Table sınıf Biyoloji Dersinde yer alan Çevre ile ilgili Kazanımlarının Ünitelere ve Çevre Okuryazarlığı Boyutlarına Göre Dağılımı Çevre Okuryazarlığının Boyutları A. Bilgi 1. Ekoloji Bilgisi, 2. Çevre Problemleri ve Sorunları Bilgisi 3. Sosyo-Ekonomik- Politik Bilgi Ünite 1 Bitki Biyolojisi 2.2. Bitkilerde fotosentez ürünlerinin taşınmasının nasıl gerçekleştiğini açıklar (Abiyotik faktörler ve madde döngüleri) 4.1. Bitki büyümesinde etkili olan çevresel faktörleri belirtir. (Abiyotik faktörler ve madde döngüleri 6.2. Tohumun çimlenmesine etki eden çevresel faktörleri açıklar (Abiyotik faktörler ve madde döngüleri) Ünite 2 Kalıtım, Gen Mühendisliği ve Biyoteknoloji 3.7. Gen-çevre ilişkisini örneklerle açıklar (Ekoloji ve Çevre Bilimleri Bilgisi) Ünite 3 Komünite ve Popülasyon Ekolojisi 1.1. Komünitenin yapısını ve buna etki eden faktörleri örneklerle açıklar (Kommüniteler ve Etkileşim) 1.2. Komünitede tür içi ve türler arasındaki rekabeti örneklerle açıklar (Kommüniteler ve Etkileşim) 1.3. Komünitede türler arasında simbiyotik ilişkileri örneklerle açıklar (Kommüniteler ve Etkileşim) 1.4. Komünitelerdeki birincil ve ikincil süksesyonu örnek üzerinde açıklar (Kommüniteler ve Etkileşim) 2.1. Popülasyon dinamiği ve taşıma kapasitesini açıklar (Türler ve Popülasyon) 2.2. Bazı canlı türlerinin neslinin tehlikede olmasını nedenleriyle ortaya koyar (Türler ve Popülasyon; Biyofiziksel Problemler) 2.3. Popülasyonlarda meydana gelen aşırı büyümenin olası sonuçlarını örneklendirir (Türler ve Popülasyon; Biyo-fiziksel Problemler) 3.1. Bitki ve hayvanların yeryüzündeki dağılımına etki eden faktörleri açıklar (Çevre ve Habitatlar) 3.2. Biyom ve ekosistem arasındaki ilişkiyi açıklar (Ekosistemler ve Biyomlar) 3.3. Dünyadaki başlıca karasal ve sucul biyomların özelliklerini belirtir (Ekosistemler ve Biyomlar) Tablo Sınıf Biyoloji Dersi Öğretim Programında Yer Alan Çevre Konu / Kavramlarının Ünitelere Göre Dağılımı Üniteler Kazanım Sayısı Çevre ile ilgili Konu ve Kavramlar Ünite 1. Hayvan Biyolojisi ve İnsan 47 - Çevre-Davranış ilişkisi Ünite 2. Hayatın Başlangıcı ve Evrim 5 - Doğal Seleksiyon Ünite 3. Çevrenin Korunması ve Rehabilitasyon 8 - Biyolojik çeşitlilik ve korunması - karasal ve sucul biyolojik çeşitlilik - yabani türlerin korunması - gen kaynakları ve korunması - organik tarım - Madde ve besin kaynaklarının sürdürülebilirliği - toprak, su, meralar ve ormanlar - Çevrenin rehabilitasyonu ve çevre duyarlılığı - çevre etiği, çevre koruma ve sürdürülebilirlik 2225

10 KURAM VE UYGULAMADA EĞİTİM BİLİMLERİ 12. sınıf Biyoloji dersi öğretim programı incelendiğinde, var olan 60 kazanımın 10 tanesinin (Bakınız Tablo 10) çevre eğitiminin amaçlarını gerçekleştirmeye yönelik olduğu görülmektedir. 12. Sınıf Biyoloji öğretimi programlarında çevre eğitimi ile ilgili kazanımlar daha çok, 3. ünite olan Çevrenin Korunması ve Rehabilitasyonu ünitesinde yer almaktadır. Birinci ve ikinci ünitede çevre eğitimi ile ilgili sadece birer kazanım yer almaktadır. İlk ünitede yer alan kazanım, canlıların davranışlarını etkileyen çevresel ve genetik faktörlerin etkisini fark etme ve bu faktörlerin etkisini sorgulama ile ilgilidir. İkinci ünitede yer alan kazanım ise doğada meydana gelen değişikliklerin evrim süreçlerini ve yaşamı nasıl etkileyebileceğini bilme ve tartışma ile ilgilidir. Üçüncü ünitede ise, yer alan kazanımlar, madde ve besin kaynaklarının yaşam için ve sürdürülebilirlik için önemini bilme, biyolojik çeşitliliğin sürdürülebilirliği ile ilgili alınması gereken önlemleri bilme, bozulan bir çevrenin rehabilite edebilme yollarını bilme ve çevre etiği, çevrenin korunması ve sürdürülebilir kalkınma ilişkisini açıklayabilme düzeyinde kazanımlardır. Ayrıca, bu ünitede duyuşsal ve devinişsel kazanımlarda yer almaktadır. Bu kazanımların ise çevre koruma çalışmalarına katılmaya istekli oluş ve aktif katılma, madde ve kaynakların sürdürülebilirliğine, biyolojik çeşitlilik ve çevrenin korunmasına önem ve değer verme ile ilgili olduğu görülmektedir. Sınıf İçi ve Dışı Etkinlikler sınıf Biyoloji dersi öğretim programında yer alan çevre ile ilgili kazanımların gerçekleştirilmesine yönelik birçok sınıf içi ve dışı etkinliklere yer verilmiş ve bu etkinlikleri programın uygulayıcıları olan öğretmenlerin kullanmaları önerilmiştir. Çevre ile ilgili bilgi düzeyini arttırma, problemlerin çözümüne yönelik beceri geliştirme, çevre problemlerinin çözümü ve önlenmesine yönelik bilgi, farkındalık ve sorumlu davranışlar geliştirmek amacı ile programlarda önerilen sınıf içi ve sınıf dışı öğretim etkinlikleri Tablo 11 de özetlenmiştir. Table sınıf Biyoloji Dersinde yer alan Çevre ile ilgili Kazanımlarının Ünitelere ve Çevre Okuryazarlığı Boyutlarına Göre Dağılımı Çevre Okuryazarlığının Boyutları A. Bilgi 1. Ekoloji Bilgisi, 2. Çevre Problemleri ve Sorunları Bilgisi 3. Sosyo-Ekonomik-Politik Bilgi C. Duyuşsal Eğilimler D. Çevreye Yönelik Sorumlu Davranışlar Ünite 1 Hayvan Biyolojisi ve İnsan 8.2. Davranışın hangi faktörler sonucu ortaya çıktığını sorgular (Kommüniteler ve Etkileşim) Ünite 2 Hayatın Başlangıcı ve Evrim 1.5. Doğada meydana gelebilecek değişikliklerden hareketle, yüzyıllar içinde evrim sürecinin ve yaşamın nasıl etkilenebileceğini tartışır (Doğal ve sosyal sistemler) Ünite 3 Çevrenin Korunması ve Rehabilitasyon 1.1. Madde ve besin kaynaklarının yaşam için önemini örneklerle açıklar. (Ekosistemler ve biyomlar) 2.2. Biyolojik çeşitliliğin sürdürülebilirliğine yönelik alınması gereken önlemleri belirtir (Alternatif çözümler ve eylemler) 3.1.Bozulan bir çevrenin rehabilite edilme yollarını tartışır (Alternatif çözümler ve eylemler) 3.3. Çevre etiği, çevrenin korunması ve sürdürülebilir kalkınma ilişkisini örneklerle açıklar (Çevre Problemleri ve Sorunları Bilgisi) 1.2. Madde ve besin kaynaklarının sürdürülebilirliğinin önemini tartışır. (Değer Verme) 2.1. Karasal ve sucul biyolojik çeşitliliğin korunmasının önemini fark eder (Merak; Değer Verme ) 2.3. Tarım ve hayvancılıkta kullanılan yerel türlerin korunmasının önemini irdeler (Değer Verme) 3.2. Çevre ile ilgili rehabilitasyon çalışmalarına gönüllü olarak katılır ((Fiziksel Koruma Davranışı) Tablo 11. Çevre Eğitimi İle İlgili Kazanımları Gerçekleştirme Sürecinde Önerilen Sınıf İçi ve Sınıf Dışı Etkinlikler Sınıf Dışı Etkinlikler Sınıflar Sınıf İçi Etkinlikler 9. Sınıf 10. Sınıf - Doğadaki ilişki - Doğayı koruyalım - Çevremizi koruyalım - Yangın felaketi - Poster hazırlama madde döngüsü - Farkındalık etkinliği 11. Sınıf Grafik yorumlama Av-avcı ilişkisi 12. Sınıf Grafik çizme yaş piramidi Geri dönüşüm - Göl ekosisteminin gözlemlenmesi Biyolojik birikim - Araştırma ve rapor hazırlama Nesli tehlikede - Proje hazırlama Dünya nüfusundaki artış - Proje hazırlama Çevrenin korunması ve rehabilitasyonu - Proje hazırlama Avlan Gölü / Göl Kirliliği 2226

11 ERDOĞAN, BAHAR, UŞAK / 2007 Yılında Uygulanmaya Başlanan Lise Sınıf Biyoloji Dersi Öğretim Programlarında... Bu etkinlikler ile öğrencilerin çevreye yönelik bilgi düzeylerinin ve farkındalık düzeylerini artırmaları ve sahip oldukları ekoloji ve çevre koruma ile ilgili bilgilerini çevre korumaya yönelik eylemlerinde kullanmaları konusunda beceri geliştirmeleri ve bu becerileri çevre koruma davranışları geliştirme konusunda kullanmaları amaçlanmaktadır. Bu etkinlik örnekleri öğretmenlere kendi sınıflarında kullanmalarına yönelik birer öneri niteliğindedir ve öğretim programlarında yer alan amaçları gerçekleştirmeye yöneliktir. Bunun ötesinde, etkinliklerin içeriği incelendiğinde, etkinliklerin çevre okuryazarlığının tüm boyutlarına doğrudan veya dolaylı olarak katkı sağlayabileceği görülmektedir. Sonuç ve Tartışma Ortaöğretim sınıf Biyoloji Dersi Öğretim Programlarının çevre eğitiminin temel amacı olan çevre okuryazarlığı açısından içerik çözümlemesine tabi tutulduğu bu araştırmada, Biyoloji Dersi Öğretim Programında çevre ile ilgili konu, kavram ve kazanımlara eski programlarla karşılaştırıldığında (Aydoğdu, 2010) daha çok yer verildiği görülmektedir ve öncesi Biyoloji Dersi Öğretim Programlarında daha çok lise 1. ve lise 3. sınıf Biyoloji dersi öğretim programlarında yer alan çevre konuları (Gezer, Köse, Durkan ve Uşak, 2003), 2007 Biyoloji dersi öğretim programlarında tüm sınıflara (9-12. sınıf) çevre eğitiminin disiplinlerarası doğası (Palmer, 1998) dikkate alınarak entegre edilmiştir. Ayrıca yeni öğretim programlarında sarmallık ilkesi benimsenmiş ve çevre konuları biyoloji dersi öğretim programında dikey (9-12. sınıflar) olarak ders içi diğer ünitelerle ve yatay olarak Coğrafya dersi Çevre ve Toplum öğrenme alanı ile ilişkilendirilmiştir (bakınız Şekil 1). Çevre konu, kavram ve kazanımların tüm sınıflar düzeyinde yer alması ile birlikte konu çeşitliliğinin eski öğretim programlarına (MEB, 1997) göre daha zengin olduğu söylenebilir (TTKB, 2011a, 2011b, 2011c, 2011d). Çevre eğitimi dersi orta öğretim düzeyinde ayrı bir ders olarak önerilmemiş biyoloji dersi öğretim programına entegre edilmiştir öğretim programları, çevre eğitimin veriliş şekli göz önüne alındığında, çevre eğitimini diğer derslerin öğretim programı içerisinde konu ya da ünite şekilde verilmesi yaklaşımına uygun olarak geliştirildiği söylenebilir. Bu durum Avrupa Birliği ülkesi lise öğretim programlarının bazıları ile paralellik göstermektedir. Çevre eğitimi, Avusturya, Belçika (Flemish Topluluğu), Belçika (Fransız Topluluğu) Almanya (Kuzey Rhine), Almanya (Thuringia), Danimarka, İspanya ve Finlandiya gibi ülkelerde orta öğretim programlarına disiplinlerarası yaklaşım dikkate alınarak entegre edilmiştir (Stokes, Edge ve West, 2001). Çevre ile ilgili konu, kavram ve kazanımlar, üniteler ve sınıflar bazında incelendiğinde konu ve kavramlara paralel olarak kazanımların da basitten karmaşığa doğru bir hiyerarşi içinde planlandığı söylenebilir (TTKB, 2011a, 2011b, 2011c, 2011d). Kazanımların öğrenme alanları ile olan ilişkisi incelendiğinde ise, bilişsel alana yönelik kazanımların çoğunlukta olduğu görülmektedir. Bu kazanımlar, daha çok çevre okuryazarlığının, Ekoloji Bilgisi ve Çevre Problemleri ve Sorunları Bilgisi boyutu altında gruplandırılan kazanımlardır. Diğer yandan, biyoloji öğretim programında çevre ile ilgili bilişsel beceriler, duyuşsal eğilimler ve sorumlu davranışlara ilişkin kazanımların olduğu ancak bu kazanımların sayısının daha az olduğu söylenebilir. Diğer yandan, öğretim programında çevre okuryazarlığının Sosyo-Ekonomik-Politik Bilgi boyutuna ilişkin herhangi bir kazanımın olmadığı görülmüştür. Bu bulgular, Erdoğan, Kostova ve arkadaşları (2009) tarafından yapılan 2005 Fen ve Teknoloji Dersi Öğretim Programlarının çevre okuryazarlığı açısından analizi çalışmasının bulguları ile oldukça paralellik göstermektedir. Kazanımlar açısından bakıldığında, programda yer alan kazanımların büyük bir kısmının bilgi düzeyinde olması, programın geliştirmeyi hedeflediği çevrenin korunmasında sorumluluk sahibi olan bireyler yetiştirmek için sınırlı düzeyde olduğu söylenebilir. Ancak bu sınırlılık önerilen etkinlikler ve biyoloji dersi öğretim programındaki konu ve kazanımlarının Coğrafya dersi öğretim programı ile olan yatay ilişkisi ile giderilmeye çalışıldığı görülmektedir. Coğrafya dersi öğretim programında yer alan Çevre ve Toplum öğrenme alanı, insan ve doğal çevre arasındaki etkileşimi kavrama, sorumluluk ve tasarruf bilinci geliştirme, doğal afetler ve çevre sorunlarından korunmaya yönelik uygulamalar geliştirme, bölgesel ve küresel ölçekli çevresel, kültürel, siyasi ve ekonomik örgütlerin fonksiyonları ve ilişkilerini kavrama gibi amaçlara yönelik olarak tasarlanmıştır (TTKB, 2011e). Bu amaçlar dikkate alındığında, Coğrafya dersi öğretim programlarının Çevre Problemleri ve Sorunları Bilgisi ve Sosyo-Ekonomik-Politik Bilgi boyutlarına ilişkin kazanımların elde edilmesinde katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Bu bağlamda, orta öğretim Coğrafya dersi öğretim programının çevre okuryazarlığının boyutları açısından analiz edilmesi bu söylemlere açıklık getirecektir. Gülüm ün (2010) sınıf öğrencisi ile Coğrafya dersi Çevre ve Toplum öğrenme alanının kazanımlarına ulaşma düzeyine yönelik yapmış olduğu 2227

12 KURAM VE UYGULAMADA EĞİTİM BİLİMLERİ araştırmada, öğrencilerin bu öğrenme alanında yer alan çevre ile ilgili kazanımlara büyük ölçüde ulaştıklarını görmüştür. Bu sonuç, Çevre ve Toplum öğrenme alanının çevre okuryazarlığının boyutlarına ilişkin kazanımlarının bazılarını (örn. Çevre problemleri ve sorunları bilgisi, sosyo-politik-ekonomik bilgi, duyuşsal eğilimler) gerçekleştirme konusundaki katkısını göstermektedir. Diğer yandan, öğretim programlarında, öğrencilere yönelik ortaya konulan kazanımların gerçekleştirilmesinde biyoloji dersine giren öğretmenlerin öğretim sürecinde kullanmaları için birçok sınıf içi ve dışı etkinlikler önerilmiştir. Sınıflar bazında çevre ile ilgili konu, kavram ve kazanımlarına özelleştirilecek olunursa, önerilen sınıf içi etkinliklerin çevre ile konuları ve çevre problemleri hakkında farkındalığın geliştirilmesi ve bazı çevre sorunlarının (örn. geri dönüşüm) çözümüne yönelik proje hazırlanması ile ilişkili etkinlikler olduğu söylenebilir. Bu etkinliklerde daha çok çevre konuları ve sorunlarını bilme, kavrama, tartışma, farkındalık geliştirme, grafik hazırlama ve yorumlama düzeyinde çalışmalar önerilmektedir. Sınıf dışı etkinlikler incelendiğinde ise bu etkinliklerin daha çok çevre problem ve sorunlarına yönelik araştırma ve gözlem yapma, proje ve rapor hazırlamaya yönelik olduğu görülmektedir. Bu etkinliklerde daha çok bilgi ve beceriye ilişkin öğrenme çıktılarının yoğunlukta olduğu, duyuşsal ve psikomotor (devinişsel) alana ilişkin çıktıların ise kısmen daha az olduğu görülmektedir. Bu bulgular ışığında, gelecek yıllarda programda yapılacak veya yapılması planlanan revizyonlarda bu durum dikkate alınmalı ve bilginin eyleme aktarılmasına yönelik kazanımlara veya etkinliklere daha çok yer verilmesi sağlanmalıdır. Ayrıca bu durum, öğretmenlere sağlanacak rehber / yardımcı kitaplar ve etkinlik kitapları ile de giderilebilir lise Biyoloji Dersi Öğretim Programında yer alan çevre ile ilgili kazanımların büyük bir kısmı taksonomik sınıflamaya göre bilişsel düzeydedir. Çevre eğitimi kapsamında gerçekleştirilen çalışmalarda, çevre bilgisi ile çevreye yönelik sorumlu davranışlar arasında anlamlı bir ilişki gözlemlenmektedir (Cottrell ve Graefe, 1997; Hines, Hungerford ve Tomera, 1986/87; Hornik, Cherian, Madansky ve Narayane, 1995; Sia, Hungerford ve Tomera, 1985/86). Ancak öğrencinin çevre konularını bilmesi onların çevre koruma davranışların göstermesi anlamına gelmemektedir. Dolayısı ile çevreye yönelik sorumlu davranışlar geliştirmede, çevre kavramlarını bilmek yalnız başına yeterli değildir (Maleki ve Karimzadeh, 2011). Bu bilgiyi nasıl davranışa dönüştürüleceğinin de bilinmesi gerekmektedir. Öğrencilerin çevreye yönelik sorumluluk ve duyarlılık kazanmalarını ve onların çevre dostu davranışlar elde etmesi için, çevre eğitiminin doğası gereği bu eğitimi sadece geleneksel yöntemler kullanarak değil uygulamalı eğitimler ile ve/ya disiplinlerarası öğretim uygulamalarını dikkate alarak gerçekleştirmek gerekmektedir. Örneğin, doğa eğitimleri, alan gezileri, çöp toplama kampanyaları, okul bahçelerinde kurulan prototip sulak alanlar ve seralar öğrenciler için uygulama alanı niteliğindeki etkinliklerdir. Bu etkinlikler ile öğrenciler biyoloji dersinde teorik olarak öğrendiklerini uygulama olanağı bulabilecektir. Yaparak yaşayarak öğrenme ortamlarının oluşturulması, öğrencilerin kendi öğrenmelerinden sorumlu olmalarına, bilgiye ulaşma ve yapılandırma konularında ve daha da ötesi çevreye yönelik sorumlu davranışlar elde etme sürecinde onlara yardımcı olacaktır. Bu bağlamda, çevre eğitiminin uygulamalı olarak yapılması veya çevre eğitimine yönelik kazanımların entegre edildiği derslerde alan gezilerine ve uygulamalarına yer verilmesi, öğrencilerin yaşantılar kazanarak çevreye yönelik sorumluluk (Yerkes ve Haras, 1997), farkındalık (Howe ve Disinger, 1988), bilgi ve davranış geliştirmelerine (Erdoğan, Erentay, Barss, ve Nechita, 2008) katkı sağlayacaktır. Böylelikle öğrenci doğal çevredeki sebep-sonuç ilişkisini gözlemleyerek doğal çevreyi daha yakından tanıyacak, doğa ile ilgili derinlemesine bilgi elde edecek ve kendini doğal çevrenin bir parçası olarak görerek önleme ve koruma davranışları göstermeye başlayacaktır. Eski öğretim programlarında yer alan ve seçmeli bir ders olan Çevre ve İnsan dersi çevre eğitiminin kazanımları açısından önemli bir ders olarak karşımıza çıkmaktadır. Ancak, Uzun ve Sağlam ın (2007) orta öğretim kurumunda görev yapan öğretmenler ile yapmış oldukları araştırmada, öğretmenlerin seçmeli olarak verilen çevre ve insan dersinin çoğu ortaöğretim kurumunda açılmadığı, açılan okullarda ise bu dersin çevre eğitimine yönelik bilgi ve berecilerin yeterince kazandırılmadığı ortaya konulmuştur. Ayrıca, çevre konuları ile ilgili okullarda uygulama imkanı bulamadıkları, kuramsal ve uygulamalı bilgilerin yeterince verilmediği, açık alan çalışmalarına olanak sağlanılmadığı, güncel çevre sorunlarına yeterince değinilmediğini ortaya konulmuştur. Bu bağlamda, burada yapılan analiz sonuçları yeni öğretim programlarında yer alan Biyoloji Dersi Öğretim Programının bu açıklığı kapatma konusundaki katkısını göstermektedir. Cetin ve Nisancı nın (2010) Sınıf öğrencisi ile yapmış olduğu 9. Sınıf Biyoloji Dersi Öğretim Programının öğrencilerin çevre farkındalığına olan 2228

EĞİTİM ÖĞRETİM YILI ARAKLI ANADOLU ÖĞRETMEN LİSESİ 11. SINIF BİYOLOJİ DERSİ ÜNİTELENDİRİLMİŞ YILLIK PLANI

EĞİTİM ÖĞRETİM YILI ARAKLI ANADOLU ÖĞRETMEN LİSESİ 11. SINIF BİYOLOJİ DERSİ ÜNİTELENDİRİLMİŞ YILLIK PLANI 014 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI ARAKLI ANADOLU ÖĞRETMEN LİSESİ 11. SINIF BİYOLOJİ DERSİ ÜNİTELENDİRİLMİŞ YILLIK PLANI ÜNİTE1: BİTKİ BİYOLOJİSİ (6 saat) GÜN SAAT KONULAR ÖĞRENCİLERİN KAZANACAĞI HEDEF VE DAVRANIŞLAR

Detaylı

KONULAR KAZANIMLAR ETKİNLİKLER ATATURKÇÜLÜK. 1.Etkinlik: Farklı Bitki Köklerinin Karşılaştırılması (Kazanım: 1.2 )

KONULAR KAZANIMLAR ETKİNLİKLER ATATURKÇÜLÜK. 1.Etkinlik: Farklı Bitki Köklerinin Karşılaştırılması (Kazanım: 1.2 ) KONULAR KAZANIMLAR ETKİNLİKLER ATATURKÇÜLÜK YÖNTEM VE ÜNİTE1: BİTKİ BİYOLOJİSİ(52 SAAT) EYLÜL BİTKİLERİN YAPISI BİTKİLERİN YAPISI 1. Tohumlu bitkilerin yapısı ile ilgili olarak 1.1. Bitkisel dokuları örneklerle

Detaylı

Dersin Kodu 1200.9133

Dersin Kodu 1200.9133 Çevre Bilimi Dersin Adı Çevre Bilimi Dersin Kodu 1200.9133 Dersin Türü Zorunlu Dersin Seviyesi Dersin AKTS Kredisi 3,00 Haftalık Ders Saati (Kuramsal) 3 Haftalık Uygulama Saati 0 Haftalık Laboratuar Saati

Detaylı

FEN BİLİMLERİ DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI (3, 4, 5, 6, 7 VE 8. SıNıF) TANITIMI. Öğretim Programı Tanıtım Sunusu

FEN BİLİMLERİ DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI (3, 4, 5, 6, 7 VE 8. SıNıF) TANITIMI. Öğretim Programı Tanıtım Sunusu FEN BİLİMLERİ DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI (3, 4, 5, 6, 7 VE 8. SıNıF) TANITIMI Öğretim Programı Tanıtım Sunusu Sununun İçeriği Programın Yapısı Ünite, Kazanım Sayı ve Süre Tablosu Fen Bilimleri Dersi Öğretim

Detaylı

Editör Doç.Dr.Hasan Genç ÇEVRE EĞİTİMİ

Editör Doç.Dr.Hasan Genç ÇEVRE EĞİTİMİ Editör Doç.Dr.Hasan Genç ÇEVRE EĞİTİMİ Yazarlar Doç.Dr.Hasan Genç Doç.Dr.İbrahim Aydın Doç.Dr.M. Pınar Demirci Güler Dr. H. Gamze Hastürk Yrd.Doç.Dr. Suat Yapalak Yrd.Doç.Dr. Şule Dönertaş Yrd.Doç.Dr.

Detaylı

10. SINIF BİYOLOJİ DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI

10. SINIF BİYOLOJİ DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI 10. SINIF BİYOLOJİ DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI Biyoloji Dersi Öğretim Programının temelleri üreme, kalıtım ve yaşadığımız çevre konularıyla ilgili somut ve öğrencileri motive edici örnekler üzerine kurulmuştur.

Detaylı

10. Sınıf Biyoloji Konuları Hücre Bölünmeleri Kalıtımın Genel İlkeleri Ekosistem Ekolojisi ve Güncel Çevre Sorunları

10. Sınıf Biyoloji Konuları Hücre Bölünmeleri Kalıtımın Genel İlkeleri Ekosistem Ekolojisi ve Güncel Çevre Sorunları 10. Sınıf Biyoloji Konuları Hücre Bölünmeleri Mitoz ve Eşeysiz Üreme Canlılarda hücre bölünmesinin gerekliliği Mayoz ve Eşeyli Üreme Kalıtımın Genel İlkeleri Kalıtım ve Biyolojik Çeşitlilik Kalıtımın genel

Detaylı

EKOLOJİ EKOLOJİK BİRİMLER

EKOLOJİ EKOLOJİK BİRİMLER EKOLOJİ EKOLOJİK BİRİMLER EKOLOJİK BİRİMLER *Ekoloji: Canlıların birbirleriyle ve yaşadıkları ortamla olan ilişkisini inceleyen bilim dalıdır. Ekolojik birimlerin küçükten büyüye doğru sıralaması: Ekoloji

Detaylı

Uluslararası Süreçler Çerçevesinde Çevre Eğitimi

Uluslararası Süreçler Çerçevesinde Çevre Eğitimi Uluslararası Süreçler Çerçevesinde Çevre Eğitimi Doç. Dr. Barbaros GÖNENÇGİL Türkiye Çevre Eğitim Vakfı (TÜRÇEV) Yönetim Kurulu Başkan Yrd. barbaros@istanbul.edu.tr Dünya herkesin ihtiyacına yetecek kadarını

Detaylı

ŞEMİKLER ANADOLU LİSESİ ANADOLU LİSESİ ÖĞRETİM YILI 10. SINIFLAR BİYOLOJİ DERSİ ÜNİTELENDİRİLMİŞ YILLIK PLANIDIR

ŞEMİKLER ANADOLU LİSESİ ANADOLU LİSESİ ÖĞRETİM YILI 10. SINIFLAR BİYOLOJİ DERSİ ÜNİTELENDİRİLMİŞ YILLIK PLANIDIR ÜNİTE I: ÜREME ( 39 DERS ) DERS ALT ÖĞRENME ALANLARI KAZANIMLAR ETKİNLİKLER ATATÜRKÇÜLÜK ARAÇ 10.1.1.1. Bir hücreli ve çok hücreli canlılarda mitozu kavrar ve önemini tartışır. 1. ÜNİTE: ÜREME ( 39 DERS

Detaylı

ÇAKÜ Orman Fakültesi Havza Yönetimi ABD 1

ÇAKÜ Orman Fakültesi Havza Yönetimi ABD 1 Uymanız gereken zorunluluklar ÇEVRE KORUMA Dr. Semih EDİŞ Uymanız gereken zorunluluklar Neden bu dersteyiz? Orman Mühendisi adayı olarak çevre konusunda bilgi sahibi olmak Merak etmek Mezun olmak için

Detaylı

Akıllı Mekatronik Sistemler (MECE 404) Ders Detayları

Akıllı Mekatronik Sistemler (MECE 404) Ders Detayları Akıllı Mekatronik Sistemler (MECE 404) Ders Detayları Ders Adı Akıllı Mekatronik Sistemler Ders Kodu MECE 404 Dönemi Ders Uygulama Saati Saati Laboratuar Saati Kredi AKTS Bahar 2 0 2 3 5 Ön Koşul Ders(ler)i

Detaylı

Mezuniyet Projesi (CEAC 404) Ders Detayları

Mezuniyet Projesi (CEAC 404) Ders Detayları Mezuniyet Projesi (CEAC 404) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Saati Uygulama Saati Laboratuar Saati Kredi AKTS Mezuniyet Projesi CEAC 404 Bahar 1 4 0 3 8 Ön Koşul Ders(ler)i Öğretim üyeleri

Detaylı

AKREDİTASYON DEĞERLENDİRME ÖLÇÜTLERİ ÖLÇÜT 2 PROGRAM ÖĞRETİM AMAÇLARI. Hazırlayan : Öğr. Gör. Feride GİRENİZ

AKREDİTASYON DEĞERLENDİRME ÖLÇÜTLERİ ÖLÇÜT 2 PROGRAM ÖĞRETİM AMAÇLARI. Hazırlayan : Öğr. Gör. Feride GİRENİZ AKREDİTASYON DEĞERLENDİRME ÖLÇÜTLERİ ÖLÇÜT 2 PROGRAM ÖĞRETİM AMAÇLARI Hazırlayan : Öğr. Gör. Feride GİRENİZ Öğretmen Eğitimi Programı Özdeğerlendirme Raporu PROGRAM ÖĞRETİM AMAÇLARI : Programın

Detaylı

Ders Kodu: FIZ 234 Ders Adı: Klasik Mekanik Dersin Dönemi: Bahar Dönemi Dersi Veren Öğretim Üyesi: Yrd. Doç. Dr.

Ders Kodu: FIZ 234 Ders Adı: Klasik Mekanik Dersin Dönemi: Bahar Dönemi Dersi Veren Öğretim Üyesi: Yrd. Doç. Dr. Ders Kodu: FIZ 234 Ders Adı: Klasik Mekanik Dersin Dönemi: 204-205 Bahar Dönemi Dersi Veren Öğretim Üyesi: Yrd. Doç. Dr. Betül USTA 2 3 4 5 7% 3% 23% 37% 30% Bu ders ile ilgili temel kavramları, yasaları

Detaylı

Türkiye de Biyoloji Eğitimi. Türkiye de Biyoloji Eğitimi İÇERİK

Türkiye de Biyoloji Eğitimi. Türkiye de Biyoloji Eğitimi İÇERİK 24.3.215 TÜRKİYE DE BİYOLOJİ EĞİTİMİ ALANINDA YAPILAN ARAŞTIRMALARA YÖNELİK BİR İÇERİK ANALİZİ ÇALIŞMASI İÇERİK Biyoloji Eğitimi ŞEYDA GÜL Atatürk Üniversitesi K.K. Eğitim Fak. Biyoloji Eği t i m i MUSTAFA

Detaylı

11. SINIF COĞRAFYA DERSİ KURS KAZANIMLARI VE TESTLERİ

11. SINIF COĞRAFYA DERSİ KURS KAZANIMLARI VE TESTLERİ KASIM EKİM Ay Hafta Ders Saati KAZANIMLAR KONULAR 1 3 Biyoçeşitlilik A.11.1. Biyoçeşitliliğin oluşumunda ve azalmasında etkili olan faktörleri sorgular. Test No Test Adı 1 Biyoçeşitlilik 2 3 Canlıların

Detaylı

Bahar Dönemi Fizik Bölümü Fizik II Dersi Çıktılarının Gerçekleşme Derecesi Program Çıktılarının Ders Kazanımlarına Katkısı Anketi

Bahar Dönemi Fizik Bölümü Fizik II Dersi Çıktılarının Gerçekleşme Derecesi Program Çıktılarının Ders Kazanımlarına Katkısı Anketi 2014-201 Bahar Dönemi Fizik Bölümü Fizik II Dersi Çıktılarının Gerçekleşme Derecesi Program Çıktılarının Ders Kazanımlarına Katkısı Anketi 1 Orta Yüksek Yüksek 2 3 4 Bu ders ile ilgili temel kavramları,

Detaylı

Yapay Zeka (MECE 441) Ders Detayları

Yapay Zeka (MECE 441) Ders Detayları Yapay Zeka (MECE 441) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Saati Uygulama Saati Laboratuar Saati Kredi AKTS Yapay Zeka MECE 441 Bahar 3 0 0 3 4 Ön Koşul Ders(ler)i Yok Dersin Dili Dersin Türü

Detaylı

Soru Sınıf ve Nu: Müfredat 18. 9.sınıf YGS Harita Bilgisi-Arazi Rehberimiz: İzohipsler

Soru Sınıf ve Nu: Müfredat 18. 9.sınıf YGS Harita Bilgisi-Arazi Rehberimiz: İzohipsler 2010 YGS SOS.BİL. TESTİNDEKİ / COĞRAFYA SORULARININ MÜFREDAT AÇISINDAN ANALİZİ Soru Sınıf ve Nu: Müfredat 18. Harita Bilgisi-Arazi Rehberimiz: İzohipsler 19. Hayali Rehberler: Paraleller ve Meridyenler

Detaylı

İş Yaşamı İçin İletişim Becerileri II (ENG 302) Ders Detayları

İş Yaşamı İçin İletişim Becerileri II (ENG 302) Ders Detayları İş Yaşamı İçin İletişim Becerileri II (ENG 302) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Saati Uygulama Saati Laboratuar Saati Kredi AKTS İş Yaşamı İçin İletişim Becerileri II ENG 302 Bahar 3 0 0

Detaylı

Enerji Etkin Yapı Tasarımı I (MMR 371) Ders Detayları

Enerji Etkin Yapı Tasarımı I (MMR 371) Ders Detayları Enerji Etkin Yapı Tasarımı I (MMR 371) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Saati Uygulama Saati Laboratuar Saati Kredi AKTS Enerji Etkin Yapı Tasarımı I MMR 371 Seçmeli 1 2 0 2 3 Ön Koşul Ders(ler)i

Detaylı

T.C. İZMİR VALİLİĞİ HATİCE GÜZELCAN ANADOLU LİSESİ EĞİTİM ÖĞRETİM YILI BİYOLOJİ DERSİ 10. SINIF ÜNİTELENDİRİLMİŞ YILLIK DERS PLANI

T.C. İZMİR VALİLİĞİ HATİCE GÜZELCAN ANADOLU LİSESİ EĞİTİM ÖĞRETİM YILI BİYOLOJİ DERSİ 10. SINIF ÜNİTELENDİRİLMİŞ YILLIK DERS PLANI 1. ÜNİTE: ÜREME (39 SAAT) KAZANIM SAYISI:8 1. ÜNİTE: ÜREME (39 SAAT) KAZANIM SAYISI:8 EYLÜL EKİM 10.1.1. Mitoz ve Eşeysiz Üreme 10.1.1. Mitoz ve Eşeysiz Üreme 10.1.1.1. Bir hücreli ve çok hücreli canlılarda

Detaylı

MATEMATİK DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI. Programın Temel Yapısı

MATEMATİK DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI. Programın Temel Yapısı MATEMATİK DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI Programın Temel Yapısı MATEMATİK DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI İlkokul ve Ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar Çıkmış soru (ÖABT-LS) Uygulanmakta olan Ortaöğretim Matematik

Detaylı

TC. ATAKUM KAYMAKAMLIĞI HURİYE SÜER ANADOLU LİSESİ

TC. ATAKUM KAYMAKAMLIĞI HURİYE SÜER ANADOLU LİSESİ TC. ATAKUM KAYMAKAMLIĞI HURİYE SÜER ANADOLU LİSESİ DUVARSIZ EĞİTİM BİYOLOJİ DERSİNİ DOĞADA ÖĞRENELİM PROJE ADI DOĞADA DERS YAPIYORUM PROJE KONUSU Biyoloji dersinin; sınıf dışı(doğa)eğitimleri ile gözlem

Detaylı

Endüstriyel Ekonomi (IE 415) Ders Detayları

Endüstriyel Ekonomi (IE 415) Ders Detayları Endüstriyel Ekonomi (IE 415) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Saati Uygulama Saati Laboratuar Saati Kredi AKTS Endüstriyel Ekonomi IE 415 Her İkisi 3 0 0 3 5 Ön Koşul Ders(ler)i Dersin Dili

Detaylı

Tez Konularında Özel Çalışmalar (MECE 598) Ders Detayları

Tez Konularında Özel Çalışmalar (MECE 598) Ders Detayları Tez Konularında Özel Çalışmalar (MECE 598) Ders Detayları Ders Adı Tez Konularında Özel Çalışmalar Ders Kodu MECE 598 Dönemi Ders Uygulama Laboratuar Kredi AKTS Saati Saati Saati Bahar 0 0 0 0 10 Ön Koşul

Detaylı

Elektrik Mühendisliğine Giriş (EE 234) Ders Detayları

Elektrik Mühendisliğine Giriş (EE 234) Ders Detayları Elektrik Mühendisliğine Giriş (EE 234) Ders Detayları Ders Adı Ders Dönemi Ders Kodu Saati Uygulama Saati Laboratuar Kredi AKTS Saati Elektrik Mühendisliğine Giriş EE 234 Her İkisi 2 2 0 3 5 Ön Koşul Ders(ler)i

Detaylı

İlköğretim Fen ve Teknoloji Öğretim Programı. Fen ve Teknoloji Program ve Planlama Dersi

İlköğretim Fen ve Teknoloji Öğretim Programı. Fen ve Teknoloji Program ve Planlama Dersi İlköğretim Fen ve Teknoloji Öğretim Programı Fen ve Teknoloji Program ve Planlama Dersi Türk Milli Eğitiminin Genel Amaçları 1. Ataturk inkılap ve ilkelerine ve Anayasada ifadesini bulan Ataturk milliyetciliğine

Detaylı

2018 / 2019 EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DESTEKLEME VE YETİŞTİRME KURSLARI 11. SINIF COĞRAFYA DERSİ YILLIK PLAN ÖRNEĞİ

2018 / 2019 EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DESTEKLEME VE YETİŞTİRME KURSLARI 11. SINIF COĞRAFYA DERSİ YILLIK PLAN ÖRNEĞİ 2018 / 2019 EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DESTEKLEME VE YETİŞTİRME KURSLARI 11. SINIF COĞRAFYA DERSİ YILLIK PLAN ÖRNEĞİ Ay EKİM Hafta Ders Saati Biyoçeşitlilik Biyoçeşitlilik Konu Adı Kazanımlar Test No Test Adı

Detaylı

Tarih Boyunca Kent, Ticaret, Mekan (MMR 446) Ders Detayları

Tarih Boyunca Kent, Ticaret, Mekan (MMR 446) Ders Detayları Tarih Boyunca Kent, Ticaret, Mekan (MMR 446) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Saati Uygulama Saati Laboratuar Saati Kredi AKTS Tarih Boyunca Kent, Ticaret, Mekan MMR 446 Seçmeli 2 0 0 2 3

Detaylı

Mimari Anlatım Teknikleri II (MMR 104) Ders Detayları

Mimari Anlatım Teknikleri II (MMR 104) Ders Detayları Mimari Anlatım Teknikleri II (MMR 104) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Saati Uygulama Saati Laboratuar Saati Kredi AKTS Mimari Anlatım Teknikleri II MMR 104 Bahar 2 2 0 3 6 Ön Koşul Ders(ler)i

Detaylı

Güz Dönemi Fizik Bölümü Maddenin Manyetik ve Dielektrik Özellikleri Dersi Çıktılarının Gerçekleşme Derecesi

Güz Dönemi Fizik Bölümü Maddenin Manyetik ve Dielektrik Özellikleri Dersi Çıktılarının Gerçekleşme Derecesi 2015-2016 Güz Dönemi Fizik Bölümü Maddenin Manyetik ve Dielektrik Özellikleri Dersi Çıktılarının Gerçekleşme Derecesi 1 2 Orta 3 4 5 Bu ders ile ilgili temel kavramları, yasaları ve bunlar arasındaki ilişkileri

Detaylı

Web Tasarımı ve Geliştirme (COMPE 518) Ders Detayları

Web Tasarımı ve Geliştirme (COMPE 518) Ders Detayları Web Tasarımı ve Geliştirme (COMPE 518) Ders Detayları Ders Adı Web Tasarımı ve Geliştirme Ders Kodu COMPE 518 Dönemi Ders Uygulama Laboratuar Kredi AKTS Saati Saati Saati Güz 3 0 0 3 7.5 Ön Koşul Ders(ler)i

Detaylı

Kimya Mühendisliği Tasarımı I (CEAC 405) Ders Detayları

Kimya Mühendisliği Tasarımı I (CEAC 405) Ders Detayları Kimya Mühendisliği Tasarımı I (CEAC 405) Ders Detayları Ders Adı Kimya Mühendisliği Tasarımı I Ders Kodu CEAC 405 Dönemi Ders Uygulama Laboratuar Kredi AKTS Saati Saati Saati Güz 3 2 0 4 6 Ön Koşul Ders(ler)i

Detaylı

İlköğretim Fen ve Teknoloji Dersi (5,6, 7 ve 8. Sınıflar ) Öğretim Programı

İlköğretim Fen ve Teknoloji Dersi (5,6, 7 ve 8. Sınıflar ) Öğretim Programı İlköğretim Fen ve Teknoloji Dersi (5,6, 7 ve 8. Sınıflar ) Öğretim Programı Bölüm Programın Temelleri Fen ve Teknoloji Dersi Öğretim Programı İki ana bölümden oluşmuştur: Programın Temelleri Öğrenme Alanları

Detaylı

Rassal Modeller (IE 324) Ders Detayları

Rassal Modeller (IE 324) Ders Detayları Rassal Modeller (IE 324) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Saati Uygulama Saati Laboratuar Saati Kredi AKTS Rassal Modeller IE 324 Güz 3 0 0 3 3 Ön Koşul Ders(ler)i IE 201 Olasılık ve İstatistik

Detaylı

YGS-LYS ALAN SIRA DERS İÇERİK SINIF

YGS-LYS ALAN SIRA DERS İÇERİK SINIF MART 1. Nüfus LYS-1 Nüfus politikaları *Nüfus politikası nedir, niçin uygulanır *Nüfus politikaları LYS-2 Nüfus ve ekonomi *Nüfusun dağılışını etkileyen faktörler *Yerleşme doku ve tipleri *Yapı tipleri

Detaylı

FEN BĠLGĠSĠ EĞĠTĠMĠNĠN TEMELLERĠ

FEN BĠLGĠSĠ EĞĠTĠMĠNĠN TEMELLERĠ FEN BĠLGĠSĠ EĞĠTĠMĠNĠN TEMELLERĠ Fen Bilgisi Eğitiminin Önemi 06-14 yaş arasındaki zorunlu eğitim döneminde fen bilgisi eğitimi önemli bir yere sahiptir. Fen bilgisi eğitimi; Çocuğa yaratıcı düşünme becerisi

Detaylı

Kimya Mühendisliği Laboratuvarı II (CEAC 402) Ders Detayları

Kimya Mühendisliği Laboratuvarı II (CEAC 402) Ders Detayları Kimya Mühendisliği Laboratuvarı II (CEAC 402) Ders Detayları Ders Adı Kimya Mühendisliği Laboratuvarı II Ders Kodu CEAC 402 Dönemi Ders Uygulama Laboratuar Kredi AKTS Saati Saati Saati Bahar 0 4 0 2 6

Detaylı

06-14 yaș arasındaki zorunlu eğitim döneminde fen bilgisi eğitimi önemli bir yere sahiptir.

06-14 yaș arasındaki zorunlu eğitim döneminde fen bilgisi eğitimi önemli bir yere sahiptir. FEN BİLGİSİ EĞİTİMİNİN TEMELLERİ Fen Bilgisi Eğitiminin Önemi 06-14 yaș arasındaki zorunlu eğitim döneminde fen bilgisi eğitimi önemli bir yere sahiptir. Fen bilgisi eğitimi; Çocuğa yaratıcı düșünme becerisi

Detaylı

Staj II (EE 499) Ders Detayları

Staj II (EE 499) Ders Detayları Staj II (EE 499) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Saati Uygulama Saati Laboratuar Saati Kredi AKTS Staj II EE 499 Bahar 0 0 0 0 4 Ön Koşul Ders(ler)i Dersin Dili Dersin Türü Dersin Seviyesi

Detaylı

TÜRKĠYE YÜKSEKÖĞRETĠM YETERLĠLĠKLER ÇERÇEVESĠ-PROGRAM YETERLĠLĠKLERĠ-TEMEL ALAN YETERLĠLĠKLERĠ ĠLĠġKĠSĠ

TÜRKĠYE YÜKSEKÖĞRETĠM YETERLĠLĠKLER ÇERÇEVESĠ-PROGRAM YETERLĠLĠKLERĠ-TEMEL ALAN YETERLĠLĠKLERĠ ĠLĠġKĠSĠ BECERĠLER BĠLGĠ BĠLGĠ BECERĠLER TÜRKĠYE YÜKSEKÖĞRETĠM YETERLĠLĠKLER ÇERÇEVESĠ--TEMEL ALAN YETERLĠLĠKLERĠ ĠLĠġKĠSĠ (Mimarlık ve Yapı) 1. İlgili alanda insan ve toplum odaklı, çevreye (doğal ve yapılı) duyarlı

Detaylı

Okul Temelli Mesleki Gelişim Nedir?

Okul Temelli Mesleki Gelişim Nedir? Okul Temelli Mesleki Gelişim Nedir? Okul Temelli Mesleki Gelişim (OTMG), okul içinde ve dışında öğretmenlerin mesleki bilgi, beceri, değer ve tutumlarının gelişimini destekleyen, etkili öğrenme ve öğretme

Detaylı

T.C. MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI ÖZEL ÇORUM ADA ÖZEL ÖĞRETİM KURSU BİYOLOJİ II BİLİM GRUBU ÇERÇEVE PROGRAMI

T.C. MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI ÖZEL ÇORUM ADA ÖZEL ÖĞRETİM KURSU BİYOLOJİ II BİLİM GRUBU ÇERÇEVE PROGRAMI T.C. MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI ÖZEL ÇORUM ADA ÖZEL ÖĞRETİM KURSU BİYOLOJİ II BİLİM GRUBU ÇERÇEVE PROGRAMI 1 / 8 1. KURUMUN ADI : Özel Çorum Ada Özel Öğretim Kursu 2. KURUMUN ADRESİ : : Yavruturna mah. Kavukçu

Detaylı

YENİ İLKÖĞRETİM TÜRKÇE PROGRAMININ GETİRDİKLERİ Hasan Basri DURSUN > hbdursun@gmail.com

YENİ İLKÖĞRETİM TÜRKÇE PROGRAMININ GETİRDİKLERİ Hasan Basri DURSUN > hbdursun@gmail.com YENİ İLKÖĞRETİM TÜRKÇE PROGRAMININ GETİRDİKLERİ Hasan Basri DURSUN > hbdursun@gmail.com Bilginin hızla yenilenerek üretildiği çağımızda birey ve toplumun geleceği, bilgiye ulaşma, bilgiyi kullanma ve üretme

Detaylı

SOSYAL HİZMETLER VE DANIŞMANLIK TÜRKİYE BAĞIMLILIKLA MÜCADELE EĞİTİMİ MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI)

SOSYAL HİZMETLER VE DANIŞMANLIK TÜRKİYE BAĞIMLILIKLA MÜCADELE EĞİTİMİ MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI) T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü SOSYAL HİZMETLER VE DANIŞMANLIK TÜRKİYE BAĞIMLILIKLA MÜCADELE EĞİTİMİ MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI) 2015 ANKARA ÖN SÖZ Günümüzde mesleklerin

Detaylı

Doğa, Çevre, Doğal Kaynak ve Biyolojik Çeşitlilik

Doğa, Çevre, Doğal Kaynak ve Biyolojik Çeşitlilik TEMEL KAVRAMLAR Doğa, çevre, Doğal Kaynak ve Biyolojik Çeşitlilik Kavramları Yabanıl Alan, Yabanıllık ve Yaban Hayatı Kavramları Doğa Koruma Kavramı ve Kapsamı Doğal Kaynak Yönetiminin Genel Kapsamı Doğa,

Detaylı

HEM501 (3,0)3 Sağlık Tanılaması

HEM501 (3,0)3 Sağlık Tanılaması GİRNE AMERİKAN ÜNİVERSİTESİ HEMŞİRELİKTE YÜKSEK LİSANS PROGRAMI DERS İÇERİKLERİ ZORUNLU DERSLER HEM501 (3,0)3 Sağlık Tanılaması Bu derste öğrencinin; birey, aile ve toplumun sağlık gereksinimlerini belirleyen

Detaylı

Ders Kodu: FIZ 131 Ders Adı: FİZİK I Dersin Dönemi: Güz Dönemi

Ders Kodu: FIZ 131 Ders Adı: FİZİK I Dersin Dönemi: Güz Dönemi Ders Kodu: FIZ 131 Ders Adı: FİZİK I Dersin Dönemi: 2015-2016 Güz Dönemi 1 Orta 2 3 4 5 Bu ders ile ilgili temel kavramları, yasaları ve bunlar 0% 0% 0% 20% 80% arasındaki ilişkileri anladım Kuramsal ve

Detaylı

6. SINIF GÖRME ENGELLİ ÖĞRENCİLERE ÜREME BÜYÜME VE GELİŞME ÜNİTESİNİN ÖĞRETİMİ

6. SINIF GÖRME ENGELLİ ÖĞRENCİLERE ÜREME BÜYÜME VE GELİŞME ÜNİTESİNİN ÖĞRETİMİ 6. SINIF GÖRME ENGELLİ ÖĞRENCİLERE ÜREME BÜYÜME VE GELİŞME ÜNİTESİNİN ÖĞRETİMİ Mustafa SÖZBİLİR Fatih YAZICI Şeyda GÜL efe.atauni.edu.tr Bu çalışma TÜBİTAK tarafından 114K725 no lu proje kapsamında desteklenmektedir.

Detaylı

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı ORTAÖĞRETİM GENEL MÜDÜRLÜĞÜNE

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı ORTAÖĞRETİM GENEL MÜDÜRLÜĞÜNE Sayı : B.08.0.TTK.0.01.01.02 Konu : Haftalık Ders Çizelgeleri İli İlgili Tereddüt Edilen Hususlar ORTAÖĞRETİM GENEL MÜDÜRLÜĞÜNE İlgi: a) Ortaöğretim Genel Müdürlüğünün 11.09.2006 tarih ve 11824 sayılı

Detaylı

Karar Analizi (IE 418) Ders Detayları

Karar Analizi (IE 418) Ders Detayları Karar Analizi (IE 418) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Saati Uygulama Saati Laboratuar Saati Kredi AKTS Karar Analizi IE 418 Her İkisi 3 0 0 3 5 Ön Koşul Ders(ler)i Dersin Dili Dersin Türü

Detaylı

Uygulamalı Grafik Tasarımı II (PR 326) Ders Detayları

Uygulamalı Grafik Tasarımı II (PR 326) Ders Detayları Uygulamalı Grafik II (PR 326) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Saati Uygulama Saati Laboratuar Saati Kredi AKTS Uygulamalı Grafik II PR 326 Bahar 0 3 0 3 5 Ön Koşul Ders(ler)i Dersin Dili

Detaylı

MİLLÎ EĞİTİM UZMAN YARDIMCILIĞI GÜNCELLENMİŞ TEZ KONULARI LİSTESİ

MİLLÎ EĞİTİM UZMAN YARDIMCILIĞI GÜNCELLENMİŞ TEZ KONULARI LİSTESİ MİLLÎ EĞİTİM UZMAN YARDIMCILIĞI GÜNCELLENMİŞ TEZ KONULARI LİSTESİ (Not: Tez konuları listesi 25 yeni tez konusu da ilave edilerek güncellenmiştir.) 1. Öğretmen yetiştirme sisteminde mevcut durum analizi

Detaylı

Çağdaş Yapı Malzemeleri (MMR 353) Ders Detayları

Çağdaş Yapı Malzemeleri (MMR 353) Ders Detayları Çağdaş Yapı Malzemeleri (MMR 353) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Uygulama Saati Saati Laboratuar Saati Kredi AKTS Çağdaş Yapı Malzemeleri MMR 353 Seçmeli 2 0 0 2 3 Ön Koşul Ders(ler)i Dersin

Detaylı

5 (%) 1 Bu ders ile ilgili temel kavramları, yasaları ve bunlar arasındaki ilişkileri

5 (%) 1 Bu ders ile ilgili temel kavramları, yasaları ve bunlar arasındaki ilişkileri Ders Kodu: FIZ 438 Ders Adı: Yarıiletken Fiziği Dersin Dönemi: 2014-2015 Bahar Dersi Veren Öğretim Üyesi: Doç. Dr. Sadık Bağcı Ders Çıktılarının Gerçekleşme Derecesi Anketi Sonuçları 1 (%) 2 (%) 3 (%)

Detaylı

Bilişim Teknolojilerinde Yenilik ve Girişimcilik (ISE 432) Ders Detayları

Bilişim Teknolojilerinde Yenilik ve Girişimcilik (ISE 432) Ders Detayları Bilişim Teknolojilerinde Yenilik ve Girişimcilik (ISE 432) Ders Detayları Ders Adı Ders Dönemi Ders Kodu Saati Uygulama Saati Laboratuar Kredi AKTS Saati Bilişim Teknolojilerinde Yenilik ve Girişimcilik

Detaylı

İlköğretim (İlkokul ve Ortaokul) Programları. Yrd.Doç.Dr.Gülçin TAN ŞİŞMAN

İlköğretim (İlkokul ve Ortaokul) Programları. Yrd.Doç.Dr.Gülçin TAN ŞİŞMAN İlköğretim (İlkokul ve Ortaokul) Programları Yrd.Doç.Dr.Gülçin TAN ŞİŞMAN Yakın Geçmiş... 1990 Eğitimi Geliştirme Projesi Dünya Bankası nın desteği - ÖME 1997 8 Yıllık Kesintisiz Eğitim 2000 Temel Eğitime

Detaylı

AVRASYA ÜNİVERSİTESİ

AVRASYA ÜNİVERSİTESİ Ders Tanıtım Formu Dersin Adı Öğretim Dili Viroloji Türkçe Dersin Verildiği Düzey Ön Lisans () Lisans (X) Yüksek Lisans( ) Doktora( ) Eğitim Öğretim Sistemi Örgün Öğretim (X) Uzaktan Öğretim( ) Diğer (

Detaylı

DOĞA - İNSAN İLİŞKİLERİ VE ÇEVRE SORUNLARININ NEDENLERİ DERS 3

DOĞA - İNSAN İLİŞKİLERİ VE ÇEVRE SORUNLARININ NEDENLERİ DERS 3 DOĞA - İNSAN İLİŞKİLERİ VE ÇEVRE SORUNLARININ NEDENLERİ DERS 3 İnsan yaşamı ve refahı tarihsel süreç içinde hep doğa ve doğal kaynaklarla kurduğu ilişki ile gelişmiştir. Özellikle sanayi devrimine kadar

Detaylı

Otomotiv Mühendisliğinde Mekatronik (MECE 451) Ders Detayları

Otomotiv Mühendisliğinde Mekatronik (MECE 451) Ders Detayları Otomotiv Mühendisliğinde Mekatronik (MECE 451) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Saati Uygulama Saati Laboratuar Kredi AKTS Saati Otomotiv Mühendisliğinde Mekatronik MECE 451 Güz 3 0 0 3 4

Detaylı

BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ VE YAZILIM DERSİ (5 VE 6. SINIFLAR) Öğretim Programı Tanıtım Sunusu

BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ VE YAZILIM DERSİ (5 VE 6. SINIFLAR) Öğretim Programı Tanıtım Sunusu BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ VE YAZILIM DERSİ (5 VE 6. SINIFLAR) Öğretim Programı Tanıtım Sunusu İÇERİK Öğretim Programının Temel Felsefesi Öğretim Programının Temel Felsefesi Öğretim programları; bireyi topluma,

Detaylı

Avrupa Yüksek Öğretim Alanı Uyum Çalışmaları. 27 Eylül 2016

Avrupa Yüksek Öğretim Alanı Uyum Çalışmaları. 27 Eylül 2016 Avrupa Yüksek Öğretim Alanı Uyum Çalışmaları 27 Eylül 2016 2006-2015 Avrupa Yüksek Öğretim Alanı Uyum Süreci - Bologna Süreci 2015---- YÜKSEK ÖĞRETİMDE KALİTE GÜVENCE SÜRECİ 2 DEÜ Çevre Mühendisliği Bölümü,

Detaylı

Süreç Modelleme, Dinamiği ve Kontrolü (CEAC 407) Ders Detayları

Süreç Modelleme, Dinamiği ve Kontrolü (CEAC 407) Ders Detayları Süreç Modelleme, Dinamiği ve Kontrolü (CEAC 407) Ders Detayları Ders Adı Süreç Modelleme, Dinamiği ve Kontrolü Ders Kodu CEAC 407 Dönemi Ders Uygulama Laboratuar Kredi AKTS Saati Saati Saati Güz 3 1 0

Detaylı

T.C. MALTEPE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ LİSANS PROGRAMI Bahar Yarıyılı

T.C. MALTEPE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ LİSANS PROGRAMI Bahar Yarıyılı T.C. MALTEPE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ LİSANS PROGRAMI 2011-12 Bahar Yarıyılı Dersin adı: AKIŞKANLAR MEKANİĞİ Dersin Kodu: İNŞ 206 Şube Kodu: 01 4 AKTS Kredisi 2. yıl 4. yarıyıl

Detaylı

Yalıtım ve Yalıtım Malzemeleri Konusuna Yönelik Hazırlanan Öğretim Tasarımının Görme Engelli Öğrencilerin Akademik Başarısına Etkisi

Yalıtım ve Yalıtım Malzemeleri Konusuna Yönelik Hazırlanan Öğretim Tasarımının Görme Engelli Öğrencilerin Akademik Başarısına Etkisi Yalıtım ve Yalıtım Malzemeleri Konusuna Yönelik Hazırlanan Öğretim Tasarımının Görme Engelli Öğrencilerin Akademik Başarısına Etkisi Bireyler görüş birliği, uzman görüşü ve mantık gibi farklı yöntemlerle

Detaylı

İmalat Mühendisliğinde Proje Yönetimi (MFGE 420) Ders Detayları

İmalat Mühendisliğinde Proje Yönetimi (MFGE 420) Ders Detayları İmalat Mühendisliğinde Proje Yönetimi (MFGE 420) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Saati Uygulama Saati Laboratuar Kredi AKTS Saati İmalat Mühendisliğinde Proje Yönetimi MFGE 420 Bahar 3 0

Detaylı

Analitik Kimya (CEAC 201) Ders Detayları

Analitik Kimya (CEAC 201) Ders Detayları Analitik Kimya (CEAC 201) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Saati Uygulama Saati Laboratuar Saati Kredi AKTS Analitik Kimya CEAC 201 Güz 3 2 0 4 7 Ön Koşul Ders(ler)i CEAC 104 Dersin Dili Dersin

Detaylı

AVRASYA ÜNİVERSİTESİ

AVRASYA ÜNİVERSİTESİ Ders Tanıtım Formu Dersin Adı Öğretim Dili Kök Hücre Biyolojisi Türkçe Dersin Verildiği Düzey Ön Lisans () Lisans (X) Yüksek Lisans( ) Doktora( ) Eğitim Öğretim Sistemi Örgün Öğretim (X) Uzaktan Öğretim(

Detaylı

ENERJİ YÖNETİMİ A.B.D. (İ.Ö.) TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI GENEL BİLGİLERİ

ENERJİ YÖNETİMİ A.B.D. (İ.Ö.) TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI GENEL BİLGİLERİ ENERJİ YÖNETİMİ A.B.D. (İ.Ö.) TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI GENEL BİLGİLERİ Enerji Yönetimi A.B.D Lisansüstü Programı Tezsiz Yüksek Lisans programına kabul edilen öğrenciler zorunlu dersleri tamamlamak

Detaylı

Salon Yapıları (MMR 315) Ders Detayları

Salon Yapıları (MMR 315) Ders Detayları Salon Yapıları (MMR 315) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Saati Uygulama Saati Laboratuar Saati Kredi AKTS Salon Yapıları MMR 315 Seçmeli 1 2 0 2 3 Ön Koşul Ders(ler)i Dersin Dili Dersin Türü

Detaylı

Ders Kodu: FIZ 306 Ders Adı: Katıhal Fiziği-İntibak Dersin Dönemi: Güz Dönemi Dersi Veren Öğretim Üyesi: Yrd. Doç. Dr.

Ders Kodu: FIZ 306 Ders Adı: Katıhal Fiziği-İntibak Dersin Dönemi: Güz Dönemi Dersi Veren Öğretim Üyesi: Yrd. Doç. Dr. Ders Kodu: FIZ 306 Ders Adı: Katıhal Fiziği-İntibak Dersin Dönemi: 2014-2015 Güz Dönemi Dersi Veren Öğretim Üyesi: Yrd. Doç. Dr. Metin Aslan 1 Orta 2 3 4 5 Bu ders ile ilgili temel kavramları, yasaları

Detaylı

AKTIF (ETKİN) ÖĞRENME

AKTIF (ETKİN) ÖĞRENME AKTIF (ETKİN) ÖĞRENME 2 AKTIF (ETKİN) ÖĞRENME Aktif öğrenme, bireyin öğrenme sürecine aktif olarak katılımını sağlama yaklaşımıdır. Bu yöntemle öğrenciler pasif alıcı konumundan çıkıp yaparak yaşayarak

Detaylı

Biyoloji bilimi kısaca; canlıları, bu canlıların birbirleriyle ve çevreleri ile olan ilişkisini inceleyen temel yaşam bilimidir.

Biyoloji bilimi kısaca; canlıları, bu canlıların birbirleriyle ve çevreleri ile olan ilişkisini inceleyen temel yaşam bilimidir. . Biyoloji bilimi kısaca; canlıları, bu canlıların birbirleriyle ve çevreleri ile olan ilişkisini inceleyen temel yaşam bilimidir. Biyolojik Çeşitlilik ise; Populasyonların gen havuzlarındaki gen çeşitliliği

Detaylı

Makina Teorisi (MECE 303) Ders Detayları

Makina Teorisi (MECE 303) Ders Detayları Makina Teorisi (MECE 303) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Saati Uygulama Saati Laboratuar Saati Kredi AKTS Makina Teorisi MECE 303 Güz 2 0 2 3 5 Ön Koşul Ders(ler)i MECE 204 Dinamik Dersin

Detaylı

Öğrenim Kazanımları Bu programı başarı ile tamamlayan öğrenci;

Öğrenim Kazanımları Bu programı başarı ile tamamlayan öğrenci; Image not found http://bologna.konya.edu.tr/panel/images/pdflogo.png Ders Adı : GENEL BİYOLOJİ II Ders No : 0000000 Teorik : Pratik : Kredi : ECTS : 8 Ders Bilgileri Ders Türü Öğretim Dili Öğretim Tipi

Detaylı

3. SINIF AKADEMİK BÜLTEN ANABİLİM EĞİTİM KURUMLARI

3. SINIF AKADEMİK BÜLTEN ANABİLİM EĞİTİM KURUMLARI 3. SINIF AKADEMİK BÜLTEN ANABİLİM EĞİTİM KURUMLARI HAYAT BİLGİSİ Hayat Bilgisi Dersi uygulamaları, Anabilim Eğitim kurumlarının kendi akademik değerleri, öğrenci özellikleri ile yoğrulan, MEB Hayat Bilgisi

Detaylı

Plastik Malzemeler (CEAC 431) Ders Detayları

Plastik Malzemeler (CEAC 431) Ders Detayları Plastik Malzemeler (CEAC 431) Ders Detayları Ders Adı Plastik Malzemeler Ders Kodu CEAC 431 Dönemi Ders Uygulama Saati Saati Laboratuar Saati Kredi AKTS Güz 3 0 0 3 5 Ön Koşul Ders(ler)i Dersin Dili Dersin

Detaylı

İleri Java Programlama (COMPE 515) Ders Detayları

İleri Java Programlama (COMPE 515) Ders Detayları İleri Java Programlama (COMPE 515) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Saati Uygulama Saati Laboratuar Kredi AKTS Saati İleri Java Programlama COMPE 515 Bahar 3 0 0 3 7.5 Ön Koşul Ders(ler)i

Detaylı

Ders: Açık Mekan Organizasyonu DERSİN GENEL DEĞERLENDİRİLMESİ

Ders: Açık Mekan Organizasyonu DERSİN GENEL DEĞERLENDİRİLMESİ Ders: Açık Mekan Organizasyonu DERSİN GENEL DEĞERLENDİRİLMESİ Soru: 1. Dönem başında dersin içeriğinin ve amaçlarının belirtilmesi 0.00% 0.00% 0.00% 0.00% 33.33% 66.67% Soru: 2. Dersin güncel konularla

Detaylı

AVRASYA ÜNİVERSİTESİ

AVRASYA ÜNİVERSİTESİ Ders Tanıtım Formu Dersin Adı Öğretim Dili Biyoinformatik Türkçe Dersin Verildiği Düzey Ön Lisans () Lisans (X) Yüksek Lisans( ) Doktora( ) Eğitim Öğretim Sistemi Örgün Öğretim (X) Uzaktan Öğretim( ) Diğer

Detaylı

SÜRDÜRÜLEBİLİR İNŞAAT CE İngilizce. Lisans. Kısıtlı Seçmeli. Yard. Doç. Dr. Özgür Köylüoğlu DERS BİLGİLERİ

SÜRDÜRÜLEBİLİR İNŞAAT CE İngilizce. Lisans. Kısıtlı Seçmeli. Yard. Doç. Dr. Özgür Köylüoğlu DERS BİLGİLERİ DERS BİLGİLERİ Ders Kodu Yarıyıl T+U+L Saat Kredi AKTS SÜRDÜRÜLEBİLİR İNŞAAT CE 496 8 3+0+0 3 5 Ön KoĢul Dersleri Dersin Dili Dersin Seviyesi Dersin Türü İngilizce Lisans Kısıtlı Seçmeli Dersin Koordinatörü

Detaylı

Öğrenme nedir? Büyüme ve yaşa atfedilmeyecek yaşantılar sonucunda davranış ve tutumlarda meydana gelen nispeten kalıcı etkisi uzun süre

Öğrenme nedir? Büyüme ve yaşa atfedilmeyecek yaşantılar sonucunda davranış ve tutumlarda meydana gelen nispeten kalıcı etkisi uzun süre Öğrenme nedir? Büyüme ve yaşa atfedilmeyecek yaşantılar sonucunda davranış ve tutumlarda meydana gelen nispeten kalıcı etkisi uzun süre değişimlerdir. Öğrenmede değişen ne???? İnsan ve hayvan arasında

Detaylı

T.C. MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI ÖZEL ÇORUM ADA ÖZEL ÖĞRETİM KURSU BİYOLOJİ I BİLİM GRUBU ÇERÇEVE PROGRAMI

T.C. MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI ÖZEL ÇORUM ADA ÖZEL ÖĞRETİM KURSU BİYOLOJİ I BİLİM GRUBU ÇERÇEVE PROGRAMI T.C. MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI ÖZEL ÇORUM ADA ÖZEL ÖĞRETİM KURSU BİYOLOJİ I BİLİM GRUBU ÇERÇEVE PROGRAMI 1 / 8 1. KURUMUN ADI : Özel Çorum Ada Özel Öğretim Kursu 2. KURUMUN ADRESİ : Yavruturna mah. Kavukçu

Detaylı

MOLEKÜLER BİYOLOJİ VE GENETİKÇİ (MOLEKÜLER BİYOLOG)

MOLEKÜLER BİYOLOJİ VE GENETİKÇİ (MOLEKÜLER BİYOLOG) TANIM Canlı hücre içindeki malzemeleri (DNA, Protein, Enzim vb.), hücre yapısının işlevini ve hücreler arasındaki etkileşimi laboratuvar ortamında inceleyerek ortaya çıkaran kişidir. A- GÖREVLER - Canlıları

Detaylı

İÇİNDEKİLER. 3. BÖLÜM BİLİM OLARAK EĞİTİMİN TEMELLERİ 3.1. Psikoloji Sosyoloji Felsefe...51

İÇİNDEKİLER. 3. BÖLÜM BİLİM OLARAK EĞİTİMİN TEMELLERİ 3.1. Psikoloji Sosyoloji Felsefe...51 İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ...9 1. BÖLÜM EĞİTİM BİLİMLERİ İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR 1.1. Eğitim...11 1.1.1. Birey...12 1.1.2. Davranış...15 1.1.3. Yaşantı...16 1.1.4. İstendik...17 1.1.5. Değişme...17 1.1.6. Süreç...17

Detaylı

MUĞLA SITKI KOÇMAN ÜNİVERSİTESİ

MUĞLA SITKI KOÇMAN ÜNİVERSİTESİ MUĞLA SITKI KOÇMAN ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM FAKÜLTESİ Fakültemiz 2809 sayılı Kanunun Ek 30. maddesi uyarınca Bakanlar Kurulunun 02.06.2000 tarih ve 2000-854 sayılı kararnamesiyle kurulmuş, 2001-2002 Eğitim

Detaylı

Güz Dönemi Fizik Bölümü Titreşim ve Dalgalar Dersi Çıktılarının Gerçekleşme Derecesi

Güz Dönemi Fizik Bölümü Titreşim ve Dalgalar Dersi Çıktılarının Gerçekleşme Derecesi 2014-2015 Güz Dönemi Fizik Bölümü Titreşim ve Dalgalar Dersi Çıktılarının Gerçekleşme Derecesi 1 Orta 2 3 4 5 Bu ders ile ilgili temel kavramları, yasaları ve bunlar arasındaki %8 %0 %8 %67 %17 ilişkileri

Detaylı

Yazılım Mühendisliği (SE 346) Ders Detayları

Yazılım Mühendisliği (SE 346) Ders Detayları Yazılım Mühendisliği (SE 346) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Uygulama Saati Saati Laboratuar Saati Kredi AKTS Yazılım Mühendisliği SE 346 Bahar 2 2 0 3 6.0 Ön Koşul Ders(ler)i Dersin Dili

Detaylı

TARIM TEKNOLOJİLERİ MEYVE AĞAÇLARINDA BUDAMA MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI)

TARIM TEKNOLOJİLERİ MEYVE AĞAÇLARINDA BUDAMA MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI) T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü TARIM TEKNOLOJİLERİ MEYVE AĞAÇLARINDA BUDAMA MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI) 2012 ANKARA ÖN SÖZ Günümüzde mesleklerin değişim ile karşı

Detaylı

ÇOCUK GELİŞİMİ VE EĞİTİMİ 4-6 YAŞ ÇOCUK EĞİTİMİ VE ETKİNLİKLERİ MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI)

ÇOCUK GELİŞİMİ VE EĞİTİMİ 4-6 YAŞ ÇOCUK EĞİTİMİ VE ETKİNLİKLERİ MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI) T.C. MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü ÇOCUK GELİŞİMİ VE EĞİTİMİ 4-6 YAŞ ÇOCUK EĞİTİMİ VE ETKİNLİKLERİ MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI) 2014 ANKARA ÖN SÖZ Günümüzde mesleklerin

Detaylı

ÇOCUK GELİŞİMİ VE EĞİTİMİ 0-36 AYLIK GELİŞİMSEL RİSK ALTINDAKİ ÇOCUKLAR AİLE DESTEK MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI)

ÇOCUK GELİŞİMİ VE EĞİTİMİ 0-36 AYLIK GELİŞİMSEL RİSK ALTINDAKİ ÇOCUKLAR AİLE DESTEK MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI) T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü ÇOCUK GELİŞİMİ VE EĞİTİMİ 0-36 AYLIK GELİŞİMSEL RİSK ALTINDAKİ ÇOCUKLAR AİLE DESTEK MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI) 2013 ANKARA ÖN SÖZ

Detaylı

11. SINIF COĞRAFYA DERSİ KURS KAZANIMLARI VE TESTLERİ

11. SINIF COĞRAFYA DERSİ KURS KAZANIMLARI VE TESTLERİ EKİM Ay Hafta Ders Saati KONULAR KAZANIMLAR 1 3 Biyoçeşitlilik A.11.1. Bitki ve hayvan türlerindeki zenginliğin oluşumunda ve türlerin azalmasında etkili faktörleri birbirleriyle olan ilişkileri çerçevesinde

Detaylı

Robot Görme (MECE 445) Ders Detayları

Robot Görme (MECE 445) Ders Detayları Robot Görme (MECE 445) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Saati Uygulama Saati Laboratuar Saati Kredi AKTS Robot Görme MECE 445 Bahar 2 0 2 3 4 Ön Koşul Ders(ler)i Yok Dersin Dili Dersin Türü

Detaylı

EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI 12. SINIF COĞRAFYA DERSİ DESTEKLEME VE YETİŞTİRME KURSU KAZANIMLARI VE TESTLERİ

EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI 12. SINIF COĞRAFYA DERSİ DESTEKLEME VE YETİŞTİRME KURSU KAZANIMLARI VE TESTLERİ KASIM EKİM 2017-2018 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI 12. SINIF COĞRAFYA DERSİ DESTEKLEME VE YETİŞTİRME KURSU KAZANIMLARI VE TESTLERİ Ay Hafta Ders Saati Konu Adı Kazanımlar Test No Test Adı Ekstrem Doğa Olayları İnsan

Detaylı

X X X X X X X X X X X

X X X X X X X X X X X Bezmiâlem Vakıf Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Program Yeterlilikleri TYYÇ Yaşam Bilimleri Temel Alanı Yeterlilikleri 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 BİLGİ (Kurumsal ve Olgusal) 1-Lisans düzeyi yeterliliklerine

Detaylı

AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ MEZUNİYET ÖNCESİ TIP EĞİTİMİ PROGRAMI PROGRAM DEĞERLENDİRME PLANI

AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ MEZUNİYET ÖNCESİ TIP EĞİTİMİ PROGRAMI PROGRAM DEĞERLENDİRME PLANI AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ MEZUNİYET ÖNCESİ TIP EĞİTİMİ PROGRAMI 2017-2018 PROGRAM DEĞERLENDİRME PLANI 1 İÇİNDEKİLER I. GİRİŞ a) Mezuniyet öncesi Tıp Eğitimi programı b) Program değerlendirme kurulunun

Detaylı

AVRASYA ÜNİVERSİTESİ

AVRASYA ÜNİVERSİTESİ Ders Tanıtım Formu Dersin Adı Öğretim Dili Kanser Biyolojisi ve Genetiği Türkçe Dersin Verildiği Düzey Ön Lisans () Lisans (X) Yüksek Lisans( ) Doktora( ) Eğitim Öğretim Sistemi Örgün Öğretim (X) Uzaktan

Detaylı

Örgütsel Davranış (MGMT 206) Ders Detayları

Örgütsel Davranış (MGMT 206) Ders Detayları Örgütsel Davranış (MGMT 206) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Saati Uygulama Saati Laboratuar Saati Kredi AKTS Örgütsel Davranış MGMT 206 Bahar 3 0 0 3 6 Ön Koşul Ders(ler)i Dersin Dili Dersin

Detaylı