SELAHATTİN KAYA YABANCI UNSURLU SİGORTA SÖZLEŞMELERİNE UYGULANACAK HUKUK

Transkript

1 SELAHATTİN KAYA YABANCI UNSURLU SİGORTA SÖZLEŞMELERİNE UYGULANACAK HUKUK

2

3 İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ...VII YAZARIN ÖNSÖZÜ... IX İÇİNDEKİLER...XIII KISALTMALAR...I GİRİŞ...1 Birinci Bölüm SİGORTA HUKUKU VE SÖZLEŞMELERİ 1.1. GENEL OLAR AK SİGORTA HUKUKU Sigorta Kavramı ve Tanımı Sigortanın Tarihi Gelişimi Dünyadaki Gelişimi Türkiye deki Gelişimi Sigorta Hukuku Genel Hususlar Özel Sigorta ve Sosyal Sigorta Arasındaki Farklar Sigorta Yaptırma Özgürlüğü Bakımından Sigorta Kuruluşları Bakımından Sigorta İlişkisinin Kaynağı Bakımından Sigortalının Statüsü Bakımından...21

4 XIV Sağlanan Çıkar Bakımından Riziko Türleri Bakımından Türk Hukukunda Özel Sigorta Mevzuatı Türk Ticaret Kanunu Türk Borçlar Kanunu Karayolları Trafik Kanunu Sigortacılık Kanunu TÜRK HUKUKUNDA SİGORTA SÖZLEŞMELERİ Sigorta Sözleşmesinin Tanımı ve Hukukî Niteliği Sigorta Sözleşmelerine Uygulanacak Hükümler Sigorta Sözleşmesinin Şekli Sigorta Sözleşmesinin Unsurları Sigortacı Sigorta Ettiren Sigorta Menfaati Riziko (Tehlike) Sigorta Bedeli Prim (Sigorta Ücreti) Sigorta Hukukunda Sözleşme Serbestisi İlkesi KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTA SİGORTA SÖZLEŞMELERİ Genel Hususlar Makro Karşılaştırmalı Hukukta Sigorta Sözleşmeleri Karşılaştırmalı Hukukta Sigorta Sözleşmesinin Tanımı ve Açıklaması Karşılaştırmalı Hukukta Sigorta Sözleşmelerinin Sınıflandırılması Kültürel Farklılıklar Işığında Sigorta Piyasaları Avrupa Sözleşme Hukuku ve Avrupa Sigorta Sözleşmesi Hukuku İlkeleri Genel Hususlar Avrupa Sözleşme Hukuku İlkeleri Avrupa Sözleşme Hukuku İlkelerinin Gelişimi... 54

5 XV Avrupa Sözleşme Hukuku İlkelerinin Amaçları ve Avrupa Sözleşme Hukuku Oluşturulmasını Destekleyen Görüşler Ortak Temel İlkeler Ortak Temel İlkelerin Tercihe Bağlı Bir Metin Olması Uygulama Kapsamı ve Geleceğe Bakış Avrupa Sigorta Sözleşmesi Hukuku İlkeleri Avrupa Sigorta Sözleşmesi Hukuku İlkelerinin Gelişimi Birinci Nesil Sigorta Yönergeleri (Kuruluş Özgürlüğü) İkinci Nesil Sigorta Yönergeleri (Hizmet Sunma Özgürlüğü) Üçüncü Nesil Sigorta Yönergeleri (Tek Sigorta Piyasasının Tamamlanması) Avrupa Sigorta Sözleşmesi Hukuku İlkeleri Sigorta Sözleşmesi Hukukunun Önemi ve Avrupa Sigorta Sözleşmesi Hukuku İlkelerine Duyulan İhtiyaç Proje Grubunun Teşkili ve Çalışmaları Avrupa Sigorta Sözleşmesi Hukuku İlkelerinin Maddî Uygulama Alanı Avrupa (Sigorta) Sözleşmesi Hukuku Ortak Temel İlkelerinin Fiilî Etkisi...81 İkinci Bölüm YABANCI UNSURLU SİGORTA SÖZLEŞMELERİNE UYGULANACAK HUKUK 2.1. GENEL HUSUSLAR Yabancılık Unsuru Sözleşmelerde Yabancılık Unsuru... 83

6 XVI Sigorta Sözleşmelerinde Yabancılık Unsuru Yurt Dışında Yaptırılabilecek Sigortalar TÜRK HUKUKUNDA YABANCI UNSURLU SİGORTA SÖZLEŞMELERİNE UYGULANACAK HUKUK Genel Hususlar Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkındaki Kanun a Göre Sigorta Sözleşmelerine Uygulanacak Hukuk Kuralı Uygulanacak Hukukun Taraflarca Seçimi Uygulanacak Hukukun En Sıkı İlişkili Olduğu Yer Esasına Göre Belirlenmesi Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkındaki Kanun m. 24 ün Belirttiği Hukuk Kuralının Uygulanmasını Engelleyen Durumlar Kamu Düzeni Doğrudan Uygulanan Kurallar Genel Hususlar Sigorta Hukukunda Doğrudan Uygulanan Kurallar Uluslararası Antlaşmalar ANGLO SAKSON VE AVRUPA BİRLİĞİ HUKUKUNDA YABANCI UNSURLU SİGORTA SÖZLEŞMELERİNE UYGULANACAK HUKUK Anglo Sakson Hukukunda Yabancı Unsurlu Sigorta Sözleşmelerine Uygulanacak Hukuk Avrupa Birliği Hukukunda Yabancı Unsurlu Sigorta Sözleşmelerine Uygulanacak Hukuk Genel Hususlar Roma Konvansiyonu Genel Hususlar Subjektif Yöntem Olarak Esasa Uygulanacak Hukukun Seçilmesi Objektif Yöntem Olarak Hukuk Seçimi Yokluğunda Uygulanacak Hukuk Roma I Tüzüğü

7 XVII Genel Hususlar Sigorta Sözleşmelerine Uygulanacak Hukukun Tespiti Temel Hususlar Zayıf Tarafın Korunması Büyük Rizikolara Yönelik Yapılan Sigorta Sözleşmeleri Büyük Rizikonun Tanımı Büyük Rizikolu Sigorta Sözleşmelerine Uygulanacak Hukuk Diğer Rizikolara Yönelik Yapılan Sigorta Sözleşmeleri AB Sınırları İçerisindeki Diğer Rizikolara Yönelik Yapılan Sigorta Sözleşmeleri Diğer Rizikoların Tanımı Subjektif Yöntem Olarak Uygulanacak Hukukun Taraflarca Seçimi Objektif Yöntem Olarak Seçim Yapılmaması Halinde Uygulanacak Hukuk AB Üyesi Devletler Tarafından Kanunla Düzenlenmiş İlave Hukuk Seçim Kuralları Diğer Rizikolar İçin Gelecekteki Hukuk Seçim Kuralları AB Dışındaki Diğer Rizikolara Yönelik Yapılan Sigorta Sözleşmeleri Kısmen AB İçinde Bulunan Diğer Rizikolara Yönelik Yapılan Sigorta Sözleşmeleri Zorunlu Sigorta Reasürans Sözleşmeleri Roma I Tüzüğü m. 27 Çerçevesinde Yapılacak Gözden Geçirme Roma I Tüzüğü nün Değerlendirmesi Roma II Tüzüğü GELECEĞE YÖNELİK TERCİHE BAĞLI BİR ÇÖZÜM: AVRUPA SİGORTA SÖZLEŞMESİ HUKUKU İLKELERİ Incorporation ve Hukuk Seçimi...176

8 XVIII Incorporation Kavramı Incorporation ve Hukuk Seçimi Arasındaki Farklar Milletlerarası Antlaşmaların ve Model Sözleşmelerin Incorporation ı Avrupa Sigorta Sözleşmesi Hukukunun Tercihe Bağlı Olması Avrupa Birliği Hukukundaki Yeri Tercihe Bağlı Metin Madde 1:102 ile İlgili Açıklamalar Temel Prensip Uygulanmasını Kararlaştırmanın (opt-in) Hukukî Mahiyeti Kanunlar İhtilafı Kurallarına Olan Üstünlüğü Devlet İçindeki Rizikoları Kapsayan Sigorta Sözleşmeleri Kısmî Seçimin Olmayışı Sigorta Aracılarının Üzerindeki Etkisi Politik Geleceği AVRUPA BİRLİĞİ VE TÜRK HUKUKUNDA EDİNİLEN TECRÜBELER IŞIĞINDA BİR DEĞERLENDİRME Avrupa Birliği ve Türk Hukukunda Edinilen Tecrübeler Işığında Bir Değerlendirme Türk Hukukuna Yönelik Bir Düzenleme Teklifi SONUÇ KAYNAKÇA