Tarih : Sayı : İST.YMM.2016/1376 Sirküler No : İST.YMM.2016/56

Transkript

1 Tarih : Sayı : İST.YMM.2016/1376 Sirküler No : İST.YMM.2016/56 RAMAZAN AYINDA PERSONELE VERİLEN ERZAK YARDIMLARI İŞLETMELER TARAFINDAN PERSONELLERİNE VERİLEN RAMAZAN PAKETLERİNİN VERGİSEL SONUÇLARI İşletmelerin çalışanlarına verdiği ramazan paketleri ayni ücret olarak değerlendirilmektedir. Çalışanlara verilen ayni ücretin KDV dâhil tutarı, çalışanlara ödenmiş net ücret olarak kabul edilir. Hesaplanan net ücret brütleştirilerek, çalışanların ramazan paketlerinin verildiği aydaki ücret matrahına eklenir ve ücret geliri olarak gelir vergisi ve damga vergisi açısından vergilemeye tabi tutulur. GELİR VERGİSİ YÖNÜNDEN 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu 'nun 61'inci maddesinde ücretin tanımı yapılmıştır. Söz konusu maddeye göre ücret; "işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir." şeklinde tanımlanmıştır. Aynı maddenin takip eden fıkrasında, "ücretin ödenek, tazminat, kasa tazminatı (Mali sorumluluk tazminatı), tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakkı, prim, ikramiye, gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş olması veya bir ortaklık münasebeti niteliğinde olmamak şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş bulunması onun mahiyetini değiştirmez." hükmüne yer verilmiştir. Mezkur Kanun'un "Gerçek Ücret" başlıklı 63'üncü maddesinde, "Ücretin gerçek safi değeri işveren tarafından verilen para ve ayınlar sağlanan menfaatler toplamından aşağıdaki indirimler yapıldıktan sonra kalan miktardır." denilmiş ve söz konusu maddenin devamında ise "Hizmet erbabına verilen ayınlar, verildiği gün ve yerdeki ortalama perakende fiyatlarına göre, konut tedariki ve sair suretle sağlanan menfaatler, konutun emsal kirasına veya menfaatin emsal bedeline göre değerlenir" hükmüne yer verilmiştir. Dolayısıyla yukarıda ifade edilen kanun hükmünden anlaşılacağı üzere, işverenlerce çalışanlarına verilecek yardımlar ayni ücret olarak değerlendirilmelidir. Ayrıca işletme personeline ayni yardım adı altında dağıtılan bu yardım paketlerinin vergilendirilebilmesi için bu yardımların nakdi olarak değerinin bilinmesine gereksinim duyulmaktadır. Yukarıda yer verilen Kanun hükmüne göre, çalışanlara verilen

2 bu yardımların nakdi değerlerinin tespitinde bu yardımların verildiği gün ve yerdeki ortalama perakende fiyatları esas alınacaktır. Sonuç olarak, personele verilen ramazan paketlerinin bedelleri, çalışanlara ödenmiş net ücret olarak değerlendirilecektir. Ancak vergilendirilme aşamasında bu tutarın brüt hale çevrilerek personelin o ayki ücret matrahına eklenmesi ve ücret geliri olarak vergilendirilmesi gerekmektedir. KATMA DEĞER VERGİSİ YÖNÜNDEN Mezkur Kanunun teslim sayılan halleri düzenleyen 3'üncü maddenin (a) bendinde, "vergiye tabi malların her ne suretle olursa olsun vergiye tabi işlemler dışındaki amaçlarla işletmeden çekilmesi, vergiye tabi malların işletme personeline ücret, prim, ikramiye, hediye, teberru gibi namlarla verilmesinin teslim sayılacağı" hükmedilmiştir tarih ve sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 9 seri No.lu Katma Değer Vergisi Genel Tebliğinin 8 numaralı başlığı altında aşağıdaki açıklamalar yapılmıştır Katma değer vergisi uygulamalarında personele sağlanan menfaatlerden aşağıda sayılanlar vergiye tabi tutulmayacaktır. a)personele işyerinde veya müştemilatında yemek verilmesi, b)personele yatacak yer veya konut tahsisi, c)personelin toplu olarak işyerine gidip gelmesini sağlamak amacıyla yapılan taşıma hizmetleri, d)demirbaş olarak verilen giyim eşyası. İşletmenin iktisadi faaliyetini sürdürebilmesi için yapılan ve işletmede yaratılan katma değerin bir unsuru olan bu masraflar, maliyetin bir parçası olduğundan, personele tahsis sırasında vergiye tabi tutulmaz, bu mal ve hizmetlerin iktisabında yüklenilen vergiler ise genel hükümlere göre indirim konusu yapılabilir. Buna göre katma değer vergisi açısından durum ilgili ayni yardımlara ilişkin alış sırasında ödenen katma değer vergisinin indirilmemesi yönündedir. Eğer indirim konusu yapılmış ise ayni yardımın yapıldığı dönemde indirim hesaplarından çıkarılıp ilave edilecek katma değer vergisi olarak beyan edilmesi gerekmektedir. DAMGA VERGİSİ YÖNÜNDEN DEĞERLEME Damga Vergisi Kanunu'na göre ekli listede yer alan 1 sayılı tablonun " Makbuzlar ve diğer Kağıtlar" başlıklı bölümünde maaş, ücret, gündelik, huzur hakkı gibi ödemelerin binde 7,59 (2016 Yılı) damga vergisine tabi olduğu bildirilmiştir. Ücret ödemesi ister para isterse ayın olarak ödenmiş olsun her iki halde de damga vergisinin kapsamına girmektedir. Bu nedenle, işverenlerin ayın olarak yapmış oldukları ücret ödemelerinden binde 7,59 oranında damga vergisi keserek vergi dairesine beyan edip ödemeleri gerekmektedir. Personele Verilen Ramazan Paketlerinin Sosyal Sigorta Primleri Yönünden Değerlendirilmesi 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun "prime esas kazançlar" bölümünde aynı yardımlar prime esas kazanca tabi tutulmaz' açıklaması yer almaktadır. Bu nedenle dağıtılan paketlerin parasal bedeli Sigorta matrahına dâhil edilmeyecektir. Aynı zaman da işsizlik sigortası hesaplanmayacaktır.

3 Sonuç itibariyle; sosyal yardım adı altında yapılan ramazan paketleri yardımlarının, herhangi bir zorunluluğa dayanmaksızın salt işverenin iradesiyle yapıldığından prime tabi tutulmaması gerekir. RAMAZAN PAKETLERİNİN KATMA DEĞER VERGİSİ ORANI Farklı KDV oranlarına tabi ürünlerin bulunduğu ramazan paketleri satıldığında bu satışa ait fatura veya benzeri vesikalarda malın cinsinin "Ramazan Paketi", fiyatının da tek bir tutar olarak gösterilmesi durumunda uygulanacak katma değer vergisi oranının paket içerinde yer alan KDV oranı en yüksek olan ürünün olacağı belirtilmiştir. Diğer taraftan ramazan paketi içerisindeki ürünlerin, fatura veya benzeri vesikalarda ayrı ayrı fiyatlandırılarak, ayrı kalemler halinde gösterilmesi durumunda ise her bir ürüne, ürünün tabi olduğu KDV oranının uygulanacağı belirtilmiştir. DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER a) KDV dahil toplam tutar net ücret olarak dikkate alınacaktır. b) KDV dahil toplam tutarı ayni yardım verilen personel sayısına bölerek kişi başına düşen tutar bulunacaktır. c) Kişi başına düşen tutar NET ÜCRET olarak kabul edilecek ve her bir personelin içinde bulunduğu gelir vergisi dilimine dair gelir vergisi oranı (+) damga vergisi oranı toplamına göre brütleştirilecektir. d) Brüt tutar üzerinden gelir vergisi ve damga vergisi hesaplanacaktır. e) Ayni ödemeler sigorta primine ve işsizlik sigortası primine tabi değildir. f) Yapılan alım dolayısı ile KDV indirilmeyecek veya daha önce indirim konusu yapılmışsa bordronun düzenlendiği ay indirim ile ilgili iptal kaydı yapılacaktır. RAMAZAN PAKETLERİNİİN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ Şimdi yukarıda açıkladığımız üzere şirketlerin çalışanlarına verdikleri ramazan paketleri ve erzakların muhasebeleştirilmesine ilişkin bir örnek konunun daha iyi anlaşılmasını sağlayacaktır. Örnek; Abc Tekstil Ltd Şti. Ramazan ayında çalışan personeline dağıtmak üzere tarihinde X Gıda Ltd. Şti.den(1.500,00.-TL + KDV 120,00.-TL) 1.620,00.-TL 'lik ramazan paketi satın almıştır. HESAPLAMA TABLOSU RAMAZAN PAKETİ KDV HARİÇ DEĞER 1.500,00 RAMAZAN PAKETİ KDV TUTARI 120,00 RAMAZAN PAKETİ KDV DAHİL TUTAR 1.620,00 BRÜT ÜCRET :NET ÜCRET/(1-GVO+DVO) BRÜT ÜCRET :1620/(1-(0,15+0,00759) 1.923,05 GELİR VERGİSİ:BRÜT ÜCRET * GV ORANI 288,46 DAMGA VERGİSİ:BRÜT ÜCRET * DV ORANI 14,60

4 1.Yöntem Çalışanlara Yardım Amaçlı Alınan Ramazan Paketlerinin İlk Satın Alınması Anındaki Yapılacak Kayıt: 157 DİĞER STOKLAR Personele Verilecek Mallar 191 İNDİRİLECEK KDV SATICILAR 1620 Çalışanlara Yardım Amaçlı Satın Alınan Ramazan Paketlerinin Ücret Olarak Kaydedilmesine İlişkin Kayıt: BRÜT ÜCRET = Net Tutar / ( 1 ( Gelir Vergisi Oranı + Damga Vergisi ) Personelin % 15 gelir vergisi diliminde olduğunu varsaydığımızda 770 GENEL YÖNETİM GİD. 1923, ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR 303,05 01 Gelir Vergisi (288,46) 02 Damga Vergisi (14,60) Yukarı 770 hesabı yerine işletme türüne göre Hesapları da kullanılabilir. Yardım Amaçlı Satın Alınan Ramazan Paketlerinin Çalışanlara Tesliminden Yapılacak Kayıt: 157 DİĞER STOKLAR HESAPLANAN KDV 120 İlave edilecek / Yöntem Çalışanlara Yardım Amaçlı Alınan Ramazan Paketlerinin İlk Satın Alınması Anındaki Yapılacak Kayıt: 157 DİĞER STOKLAR Personele Verilecek Mallar 320 SATICILAR 1620 Çalışanlara Yardım Amaçlı Satın Alınan Ramazan Paketlerinin Ücret Olarak Kaydedilmesine İlişkin Kayıt: BRÜT ÜCRET = Net Tutar / ( 1 ( Gelir Vergisi Oranı + Damga Vergisi )

5 Personelin % 15 gelir vergisi diliminde olduğunu varsaydığımızda 770 GENEL YÖNETİM GİD. 1923, ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR 303,05 01 Gelir Vergisi (288,46) 02 Damga Vergisi (14,60) Yukarı 770 hesabı yerine işletme türüne göre Hesapları da kullanılabilir. Yardım Amaçlı Satın Alınan Ramazan Paketlerinin Çalışanlara Tesliminden Yapılacak Kayıt: 157 DİĞER STOKLAR / Saygılarımızla, NOT: Bilgi edinilmesi ve ek bilgi istendiğinde Yeminli Mali Müşavirliğimize başvurulması rica olunur.