TEMİZ ÇELİK ÜRETİMİNDE BAZİK REFRAKTER KULLANIMI

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "TEMİZ ÇELİK ÜRETİMİNDE BAZİK REFRAKTER KULLANIMI"

Transkript

1 TEMİZ ÇELİK ÜRETİMİNDE BAZİK REFRAKTER KULLANIMI Muammer BİLGİÇ Son yıllarda çelik üretim teknolojisinde, üretim araçlarında, kalite güvence sistemlerinde ve proses modellemelerindeki ilerlemelerin sonucunda, çelik üretim ve kontrol sistemleri artık State of the art tanımlamasını hak eder hale gelmiştir. Böylesine gelişmelere paralel olarak çelik kalitesindeki tanımlamalarda radikal değişimlere uğramıştır. Temiz çelik kavramı da bu değişimlerden payını almıştır. Çelik temizliğini etkileyen faktörlerin araştırılması, kirliliği artıran kaynakların azaltılması ve bunun gerekiyor ise proses yöntemleri veya konumuzu oluşturan refrakterde olduğu gibi kullanılan malzemenin seçimi yolu ile gerçekleştirilmesi, çelik dünyasının tartıştığı temel konulardan olmuşlardır. Çalışmamızın amacı refrakterin, çelik temizliğine veya daraltılmış kapsamı ile çeliğin oksit ve sülfit olarak temizliğine etkilerinin irdelenmesidir. TEMİZ ÇELİK NEDİR? Temiz çelikten ne anlıyoruz? Temiz çelik öncelikle çeliğin oksit ve sülfit olarak düşük düzeyde safsızlıklar içermesi, yani yüksek oksit ve sülfit temizliğine sahip olmasıdır. Temiz çelik kavramı son zamanlarda daha da genişletilerek, çok düşük azot, hidrojen ve bazı durumlarda düşük karbon içeriğini de tanımlar hale gelmiştir. Göreceli bir söylem olan çok düşük, kullanım yerinin gerektirdiği kadar düşük veya genel olarak öncekilerden daha düşük olarak anlaşılabilir. Kiessling in temiz çelik tanımı da aynı doğrultudadır. Temiz çelik güzellik gibidir, ona sahip olanın gözünde bir değer ifade eder Yani temiz çelik tanımı, çeliğin kullanım amacına göre değişir. Kullanımdaki değişmeler ile birlikte dünün temiz çeliği, bugünün kirli çeliği haline gelmiştir. Temiz çeliğin başka bir tanımlaması da ; kritik enklüzyon boyutundan daha büyük enklüzyonun bulunma olasılığının çok düşük olduğu çelik şeklindedir. Çelik üretim sürecinde temiz çelik daha çok sekonder yada pota metalurjisi işlemleri ile şekillenir, daha sonraki sürekli döküm aşamasında ise elde edilmiş olan yüksek temizlik düzeyi korunmaya çalışılır. Çok düşük oksijen düzeyleri elde edilebilmesine rağmen pota metalurjisi ve döküm aşamasında çelik çeşitli etkiler ile yeniden oksijen alabilmektedir. Sıvı çelik transfer süreçlerinde sadece oksijen almaz, aynı zamanda azot ve bazı durumlarda hidrojen de kapar. Metalik olmayan enklüzyonların nihai miktarı bir çok faktör tarafından belirlenir. Bu faktörlerden bazıları, çeliğe enklüzyon katkısı yaparak etkili olur, bazıları da çeliğin enklüzyonlardan arındırılması aşamasında rol alırlar. Yeniden oksitlenme veya deoksidasyon prosesleri sonucunda, Refrakterden veya cüruf tan aşınma ve mekanik karışma sonucunda ve Kalıpta katılaşma sürecinde oluşmuş enklüzyonlar nedeni ile kirlenmiş olan bir çelik, kirliliğe neden olan prosesler öncesinde yapılmış olan tüm çalışmalar ne kadar mükemmel olur ise olsun kalite açısından uygun olmayan

2 bir çeliktir. Bu nedenle, transfer süreçlerinin çeliği kirletmeyecek bir şekilde gerçekleştirilmesi, çelik üretim proseslerinde büyük öneme sahiptir. Konunun çelik kalitesine olan etkisi nedeni ile çelik temizliği günümüz çelik dünyasında en çok tartışılan konulardan biri haline gelmiştir. Çelik temizliği, genel olarak çeliğin oksit ve sülfit düzeyi bağlamında değerlendirilir. OKSİT TEMİZLİĞİ : Genel olarak ve bazı yanlışları da içerir bir şekilde oksit açısından temizliğin kriteri olarak, çeliğin toplam oksijen düzeyi değerlendirilir. Toplam oksijen çeliğin serbest ve bağlı durumdaki tüm oksijen düzeyini temsil eder. Fakat bir çelik düşük toplam oksijen düzeyine sahip olsa bile, yine de temiz sayılmayabilir. Çünkü enklüzyonların sayısı, boyutu, geometrisi, kompozisyonu ve dağılımı da en az toplam oksijen değeri kadar çelik kalitesini belirleyici öneme sahiptir. Bu faktörler büyük ölçüde üretim yapılan tesisin teknolojik düzeyine ve uygulanan metalurjik prosese bağlıdır. Tüm bu gerçeklere rağmen, genelde ölçüt olarak toplam oksijen düzeyi alınarak, oksidik temizliğin ne olduğu açıklanmaya çalışılır. Çelikteki oksijenin kaynağı olarak iki ana kaynak grup tanımlanır ; İçsel (indigenous) ve dışsal (exogenous) oksijen kaynakları. İçsel kaynaklar deoksidasyon, yeniden oksitlenme ve bununla ilgili kaynaklardır. Dışsal kaynaklar ise genel olarak oksijen içeren bileşiklerin, mekanik etkiler ve/veya direkt olarak çeliğe karışması sonucu, çeliğin toplam oksijen miktarını arttıran kaynaklardır. Yeniden oksitlenme ürünleri çoğunlukla büyük enklüzyonlar şeklinde oluşurlar. Özellikle üretimin son aşamalarında oluşmuş ise çelikteki kirliliğin en büyük nedeni olurlar. Bir çok çalışma çelikteki enklüzyonların çoğunluğunun yeniden oksitlenme sonucu oluşan enklüzyonlar olduğunu göstermiştir. YENİDEN OKSİTLENME: Konumuzun refrakter ve çelik temizliği ilişkileri olması ve buna etki eden başlıca oksijen kaynağı tipinin yeniden oksitlenme olması nedeni ile sadece yeniden oksitlenmeden söz edilecektir. Yeniden oksitlenme metalurjik işlemler devam eder iken, sıvı çeliğin toplam oksijen düzeyinin Fe veya çelik içinde çözünmüş bir takım elementlerin atmosfer, refrakter ve cüruftaki oksitler ile kimyasal reaksiyona girmesi sonucu artmasıdır. Yukarıdaki tanımlama ile her ne kadar dışsal gibi görünse de, yeniden oksitlenme bir içsel oksijen kaynağı olarak değerlendirilir. Çünkü bu tanımlama mekanik etkiler ile çeliğin kirlenmesini kapsamaz. Yeniden oksitlenme aşağıdaki şekillerde meydana gelir. Transfer operasyonları süresince çelik akışının ve transfer edildiği yerdeki yüzeyin direkt hava etkisi ile oksitlenmesi, Çeliğin varış havuzunda akışın ve türbülansın etkisi ile içeriye nüfuz eden hava tarafından oksitlenmesi. Refrakter ve cüruf gibi katı veya sıvı oksit fazların çelikteki bir takım elementler ile kimyasal kombinasyona girmesi.

3 Şekil 1) Oksitlerin oksijen kısmi basınçları ve oluşum potansiyelleri. Yeniden oksitlenme; yarattığı büyük boyutlu metalik olmayan enklüzyonlar ve bunun getirdiği kirlilik artışına ilaveten, Alaşım ve deoksidasyon elementlerinin kaybına, Enklüzyon şekil kontrolünün kalmamasına, Kütükte gaz boşluğu oluşumuna, Çeliğe oksijen transferinin aynı zamanda refrakterin de bozunması anlamına gelmesi nedeni ile pota veya tandiş refrakterinin ömrünün azalmasına ve Akış kontrol sistemi nozullarının tıkanmasına da neden olur. Yeniden oksitlenmeyi çok kritik hale getiren bir diğer özelliği de, bu oluşumun prosesin son zamanlarında meydana gelmesi ve müdahale için zamanın kalmamış olmasıdır. Pota, tandiş ve diğer akış kontrol refrakterlerinin kimyasal aşınması sonucu çeliğin yeniden oksitlenmesi mangan ve/veya alümina silikat ve alumina enklüzyonlarının oluşumunda ciddi bir kaynaktır ve bu olay hem mangan silis hemde aluminyum ile deokside edilmiş çelikler için söz konusudur. Silika esaslı refrakterlerin çok bilinen yüksek manganlı çelikler tarafından aşındırılması buna bir örnektir.

4 Yeniden oksitlenmenin önüne geçilmesi için gerekli önlemler özet olarak aşağıdaki gibidir. Döküm alma sistemlerinin cüruf suz döküm alma doğrultusunda geliştirilmesi, Her aşamadaki sıvı çelik transfer operasyonunda kullanılan nozulların ve akış kontrol sistemlerinin kompakt bir çelik akışını sağlayacak biçimde geliştirilmesi, Her aşamada sıvı çelik akışının gaz veya fiziksel sistemler yardımıyla hava ile temasının kesilmesi, Prosesteki tüm cüruf ların çeliğe tekrar oksijen vermeyecek düzeyde deokside edilmesi, Kullanılan örtü malzemelerinin yeniden oksitlenmeye neden olmayacak düzeyde oksijen potansiyeline sahip olması, Eğer kullanılıyor ise, yine aynı prensibe uygun kalıp içi döküm tozu kullanımı Gaz ile veya elektriksel olarak yapılan karıştırma işlemlerinin çeliğe yeniden oksijen ve / veya N 2, H 2 vermeyecek düzeyde yapılması, Refrakter tamir ve kullanım pratiğinin mekanik kirlenmeye neden olmayacak düzeyde olması, Kullanılan refrakterlerin çeliğe yeniden oksijen vermeyecek nitelikte olması. REFRAKTER NEDENLİ YENİDEN OKSİTLENME: Bazı istisnalar haricinde, sıvı metalin üretimi, işlenmesi ve taşınmasında metalurjik proses mühendisliği refrakter malzemelerin kullanımı ile çok yakından ilişkilidir. Refrakterlerin metal ve cüruf a karşı fiziksel ve kimyasal direnci çok önemlidir. Fakat her açıdan mükemmel bir malzeme yoktur, bu nedenle malzeme seçer iken koşullara en uygun, optimum malzemenin seçimi çok önemlidir. Bu nedenle öncelikle refrakterlerin hangi koşullarda nasıl davranış gösterdiğinin bilinmesi gerekir. Geçmiş yıllarda potalar, daha çok çelik yapım ünitesinden, döküm ünitesine sıvı çelik transfer kabı işlevi görmüş iken, son yıllarda fonksiyonları ciddi bir şekilde değişmiştir. Pota metalurjisinin gelişmesi ile potalar artık bir metalurjik reaktör işlevini yüklenmiştir. Bu durum çelik kalitesini belirleme anlamında sekonder metalurji işlemlerini, primer çelik yapım işlemlerinden daha önemli bir hale getirmiştir. Potaların bu artan önemi refrakterlerin de temiz çelik parametrelerinin elde edilmesine uygun bir şekilde dizaynını gündeme getirmiştir. Potaların sadece bir taşıma kabı işlevi gördüğü dönemlerde, refrakterlerden beklenen birinci özellik çeliğin potada kaldığı süre içinde sıcaklığının korunması idi. Pota metalurjisi ve sentetik cüruf yapımının yaygınlaşması ile birlikte refrakterlerden, cüruf seviyesinde dozu artmış olan cüruf atağına karşı dayanacak ve çelik seviyesinde ise çelik temizliğine katkıda bulunacak özelliklere sahip olması istenir olmuştur. Cüruf atağına ve çelik seviyesinde aşınmaya karşı dayanç ömür ve maliyet ilişkisinin ötesine geçmiş ve çelik temizliğine etkileri kapsamında da ele alınmaya başlanmıştır. Refrakterin oksijen potansiyeli çeliğin toplam oksijen ve oksidik temizlik düzeyini nasıl etkiler? Çeliğin özellikle refrakter ile ilişkide olduğu sürece diğer kaynaklardan ve refrakterden oksijen almaması gerekir. Yani refrakterin termodinamik olarak kararlı olması gerekir. Refrakterden çeliğe tekrar oksijen transferinin olmaması için kullanılan refrakterin oksijen potansiyelinin çeliğin oksijen düzeyine eşit veya ondan daha düşük olması gerekir. Richardson

5 Jeffes diyagramı (Şekil 1) oksitlerin oluşum reaksiyonlarının, Gibbs serbest oluşum entalpilerinin sıcaklığa bağlı olarak değişimlerini vermektedir. Bu diyagramda oksitlerin herhangi bir sıcaklıktaki oksijen kısmi basınçlarını okumak da mümkündür. Örneğin aluminyum ile deokside edilmiş ve 0.04%Al içeren bir çeliğin oksijen düzeyi 2 ppm dolayındadır. Bunun oksijen kısmi basınç olarak değeri dir. Bu düzeyde deoksidasyon işlemi gören bir çeliğe refrakterden tekrar oksijen transferi olmaması için kullanılacak refrakterin oksijen potansiyelinin çeliğin oksijen potansiyeline eşit veya onun altında olması gerekir. Günümüzde ticari olarak kullanılan refrakterleri oluşturan oksitler in altında oksijen potansiyeline sahiplerdir. Bu oksitler Titanyum oksit, aluminyum oksit, magnezyum oksit ve kalsiyum oksittir. Bu oksitler daha büyük negatif Serbest enerji değerine sahiplerdir yani oksijene karşı ilgileri daha fazladır. Fakat örneğin geçmişte en yaygın bir şekilde kullanılan silika refrakterler, söz konusu enerji değerlerinden daha yüksek enerjiye sahiptir ve bu nedenle yüksek düzeyde deoksidasyona uğramış çelikler ile refrakterin ilişkiye girmesi durumunda refrakterden çeliğe oksijen transferi mümkün olabilmektedir. Çelikle refrakterin bu oksijen alışverişine ilişkin az sayıda çalışma vardır. Şekil 2 ve Tablo 1 bu çalışmalardan birini özetlemektedir. Tablo 1) Şekil 2 yi kapsayan çalışmada kullanılan refrakterler.

6 Şekil 2) Elde edilebilecek oksijen değerlerine refrakter cinsinin etkileri. Şekil 3) Toplam oksijen ve refrakterin oksijen potansiyeli arasındaki ilişki.

7 Grafikte, kullanılan refrakterler ile çelikteki oksijen düzeyi arasındaki ilişki verilmektedir. Şekil 3, yapılan bir diğer çalışmayı özetlemektedir. Bu çalışmada refrakterin oksijen potansiyeli ile çelikte elde edilebilecek en düşük oksijen seviyeleri arasındaki ilişki verilmektedir. Eğer refrakterden çeliğe bir oksijen transferi söz konusu ise, bu oksijen çelikteki deoksidasyon veya alaşım amaçlı çözünmüş aluminyum ile reaksiyona girer ve alumina oluşturur. Bu reaksiyonun diğer sonucu da çeliğin toplam oksijen düzeyinin ve aluminyum tüketiminin artmasıdır. Şekil 2 ve 3 teki en düşük oksijen potansiyeline sahip iki refrakter en düşük aluminyum oksidasyonuna neden olan refrakterlerdir. Şekil 4 bu iki refrakterin en düşük aluminyum oksidasyonuna sahip refrakterler olduğunu göstermektedir. Yüksek SiO2 ve Cr2O3 içeren refrakterler, yüksek oksijen potansiyelleri sonucu, önemli miktarda aluminyum oksidasyonuna neden olurlar ve bunun sonucunda oluşan alumina nedeni ile çeliğin toplam oksijen düzeyini arttırırlar. SiO2 ve Cr2O3 en yüksek oksijen potansiyeline sahip oksitlerdir, çünkü Si ve Cr düşük deoksidasyon etkisine sahiptirler ve oksitleri daha yüksek deoksidasyon etkisine sahip aluminyum tarafından redüklenmeye açıktır. CSM İtalya da refrakter malzemelerin çelik temizliğine etkisini konu alan geniş bir çalışma yapmıştır. Bu çalışmada 7 kg lik bir endüksiyon ocağında, laboratuvarda üretilen çok saf malzemelere ilaveten bir çok ticari malzeme denenmiştir. Şekil 5 bu çalışmanın sonuçlarını irdelemektedir. Şekil 4) Refrakter cinsinin çözünebilir aluminyuma etkisi.

8 Şekil 5) Değişik refrakterler ile ilişkiye giren çeliklerdeki aluminyum kayıplarına ilişkin laboratuar çalışmasının sonuçları. Bu çalışmada aluminyumun oksidasyonu refrakter malzemenin yeniden oksitleme kapasitesi açısından değerlendirilmiştir. Aluminyum kaybı ilk aluminyum değerini temel alarak belirtilmektedir. En iyi sonucu sentetik malzemeler vermiştir.(1,2 ve 3 nolu eğriler) Ticari malzemelerden manyezit (4 ve 5 nolu eğriler )en düşük aluminyum kaybına sahiptir. Bunları dolomit ( 6 nolu eğri) ve boksit (7 ve 8 nolu eğriler) takip etmektedir. İki farklı boksitten SiO2 içeriği fazla olanın daha fazla aluminyum kaybına yol açtığı açıklıkla görülmektedir. En kötü sonuçlar MgO - Cr2O3 ( 9 nolu eğri ) ve zirkon silikat (10 nolu eğri ) refrakterler ile elde edilmiştir. Burada krom oksitin ve silikanın yüksek oksijen potansiyeli, kötü sonucun nedenleridir. Ayrıca oksit temizliği açısından MgO-C tuğlanın Dolomit tuğlaya göre daha iyi sonuç vermesi dikkate değer bir noktadır. Şekil 6 asit ve bazik çalışmada aluminyum değerine bağlı olarak oksijen aktivitesindeki değişimi vermektedir. Bu noktada SiO2 içeren refrakterler ile ilgili bir noktayı açmakta fayda vardır. Aluminyum ile SiO2 reaksiyonu sonucu oluşan Al2O3, SiO2 üzerinde bir film tabakası oluşturur ve refrakter malzemeden daha fazla oksijen transferini engeller. Benzer görünüm MgO - SiO2 tandiş püskürtme malzemelerinde de görülmektedir. Oluşan MgO + Al2O3 bariyeri refrakterin daha fazla çözünmesini ve alumina oluşumunu engeller. Benzer olay Mn ın SiO2 içeren refrakterlerde yaratığı aşınmada da vardır.

9 Şekil 6) Pota refrakterinin deoksidasyon dengesine etkisi. Şekil 7) Tandiş refrakterinin SiO2 ve Al2O3 kompozisyonunda meydana gelen değişiklik.

10 Şekil 7, SiO2 içeren tandiş refrakterinin zamanla Al2O3 açısından zenginleşmesini yani kabuk oluşumunu vermektedir. Şekil 8) Farklı çelik kompozisyonlarında, farklı refrakterler ile gerçekleştirilen oksijen düzeyleri. Tekrar eder isek, eğer düşük serbest oksijen ve toplam oksijen seviyesi elde edilmek isteniyor ise refrakter malzemenin oksijen potansiyeli çeliğin oksijen seviyesine eşit veya ondan düşük olmalıdır. Bu nedenle SiO2 ve Cr2O3 ve Fe2O3 içeren refrakterler ile işleme giren çelikler bazik refrakterler ile olduğundan daha fazla oksijen içerirler. Çeliğin yeniden oksitlenmesi, refrakter cinsine ve çeliğin oksijen düzeyine bağlı olduğu gibi oksijen düzeyinin bir başka göstergesi olan çelik kompozisyonu ile de ilgilidir. Şekil 8 farklı çelik kompozisyonlarında farklı refrakterler ile gerçekleştirilen bir çalışmada oksijen konsantrasyonundaki değişimi vermektedir. Tablo 2 de ise söz konusu çalışmadaki çeliklerin kimyasal kompozisyonunu verilmektedir C Si Mn Al Tablo 2 ) Çalışmada irdelenen çeliklerin kimyasal kompozisyonları. Yeniden oksitlenmenin şiddetindeki bir diğer değişkende refrakterin birim çelik miktarı başına düşen yüzey alanıdır.

11 SULFİT TEMİZLİĞİ: Giderek yaygınlaşan bir şekilde temiz çelik sadece oksitçe temiz olarak değil, aynı zamanda sülfitçe de temiz olarak da değerlendirilmeye başlandı. Sülfit temizliği düşük kükürt değeri ile eş anlamlı olarak kullanılmaktadır. Aşağıda kükürt gidermenin temel formülasyonu bulunmaktadır. CaO + S = CaS + O O + Xi = XiO CaO + S + Xi = CaS + XiO Kükürt giderme için optimum koşullar aşağıdaki gibidir ; Cüruf ta yüksek CaO aktivitesi, yani CaO e doymuş bir cüruf, Çelikte düşük çözünmüş oksijen, Redükleyici ortam, Çelikte güçlü bir deoksidant malzemenin varlığı, Akışkan bir cüruf, Mekanik kirlenme yaratmayacak düzeyde banyo hareketi, Refrakterden kaynaklanabilecek minimum miktarda yeniden oksitlenme. Görüldüğü gibi kükürt gidermenin koşullarından biride, aynen düşük oksijen elde etmede yada oksitçe temiz çelik üretmede olduğu gibi refrakterden çeliğe yeniden oksijen aktarımına engel olmaktır. Yani düşük oksijen potansiyeline sahip refrakter kullanmaktır. Refrakter cinsinin kükürt giderme hızına etkileri konusunda yapılmış olan çalışmanın sonuçları Şekil 9 da verilmektedir. Bu çalışmada laboratuar koşullarında yüksek bazikliğe sahip bir cüruf ile kükürt giderme koşullarının yaratılmasındaki güçlük nedeni ile çok düşük kükürt değerine sahip bir çelik yüksek kükürde sahip bir cüruf ile işleme sokulmuş ve refrakter cinsine bağlı olarak çeliğin cüruf tan kükürt kapma hızı irdelenmiştir. Şekilde görüldüğü gibi, işlem süresince çeliğin kükürt değerinin başlangıç değerinde olduğu gibi 10 ppm de tutulması veya refraktere bağlı olarak 100 ppm e kadar çıkışı da mümkündür. Bu yeniden kükürt kapma çeliğin oksijen potansiyelindeki artış ve cüruf ile metal arasındaki kükürt dağılım dengesinin metale doğru yönlenmesi ile açıklanmaktadır. Sentetik malzemelerden saf CaO (1Nolu eğri ) en iyi değeri vermektedir.

12 Şekil 9 ) Değişik refrakterler ile ilişkiye giren çeliklerdeki kükürt kapma oranlarına ilişkin laboratuar çalışmasının sonuçları. Şekil 10) Değişik MgO ilavelerinde CaO refrakteri ile çalışan potalarda kükürt giderme hızındaki değişim.

13 Saf Al2O3 bir miktar kükürt kapma eğilimi göstermiştir. Ticari refrakterlerden Dolomit (6 nolu eğri ) en iyi sonucu vermiştir. Dolomit ile hemen hemen hiç kükürt kapılmamıştır. Bundan sonraki sıralama manyezit (4 Nolu eğri), Boksit (7 ve 8 nolu eğri),manyezit krom (9 Nolu eğri ) ve zirkon silikat ( 10 Nolu eğri ) şeklindedir. Son dört malzemede önemli kükürt artışları gözlenmiştir. Bu sonuçlar göstermektedir ki kükürt giderme açısından en iyi sonucu Dolomit refrakterler vermektedir. Saf CaO nun Dolomite göre daha kötü sonuç vermesinin nedeni, yüksek redükleyici özelliğe sahip ortamda MgO nun da Mg ye redüklenmesi ve ortamda bulunan Mg nin kükürt giderme hızına katkıda bulunmasıdır. Bilindiği gibi Mg güçlü bir kükürt giderme elementidir. CaO e MgO ilavesinin kükürt giderme hızını nasıl değiştirdiği Şekil 10 da verilmektedir. Şekilden görüldüğü gibi Dolomit analizine denk gelen %40 MgO civarı kükürt gidermenin en hızlı olduğu kompozisyonu işaret etmektedir. Bu sonucun başka bir anlamı da, MgO refraktere dolomit analizinin içerdiği CaO miktarının dışında CaO ilavesi veya doğal olarak MgO nun yüksek CaO içermesi ile refrakter Dolomit haline gelmemekte ve bu tür bir refrakter metalurjik olarak dolomitin fonksiyonlarına sahip olamamaktadır. Şekil 11) Dolomit refraktere Cr2O3 ve Al2O3 ilavelerinin kükürt giderme hızında yarattıkları değişimler. Boksit, manyezit krom ve zirkon silikat refrakterler yüksek oksijen potansiyelleri nedeni ile kötü kükürt giderme sonuçları vermektedirler. Başka bir çalışmada Dolomit refraktere az miktarda Cr2O3 ve Al2O3 katılımının dolomit refrakterin potadaki kükürt giderme hızına etkileri incelenmiştir. Sonuçlar Şekil 11 da verilmektedir. En iyi sonucu katıksız Dolomit vermiştir. %3 Al2O3 ve özellikle %3 Cr2O3 katkısı kükürt gidermenin çok düşük bir düzeyde gerçekleşmesine neden olmuştur. Bu kadar düşük ilaveler bile çeliğin oksijen potansiyelinin artmasına ve kükürt giderme hızının düşmesine neden olmuştur.

14 SONUÇ Giderek artan temiz çelik talebi, kirliliğe neden olan tüm kaynakların elimine edilmesi zorunluluğunu gündeme getirmiştir. Bu anlamda refrakterlerin seçiminde belirleyici kriter olarak yeniden oksitleme potansiyelleri ve kükürt giderme hızına etkileri değerlendirilmeye başlanmıştır. Refrakterler işlem gördüğü çelikteki deoksidasyon düzeyine bağlı olarak çeliğe oksijen verebilirler. Bu nedenle refrakterler yüksek oksijen potansiyeline sahip olmamalı veya yüksek oksijen potansiyeli olan oksitleri mümkün olduğu kadar az içermelidir. Çok düşük miktarda Cr2O3, SiO2 ve Al2O3 içeren MgO C ve Dolomit refrakterlerin söz konusu amaçlar için en uygun refrakterler olduğu görülmektedir. KAYNAKLAR: Reoxidation Caused by Refractory Materials by Jouko Harkki, Raija Rytila Scaninject 5 Th İnternational Conference on Ladle Metallurgy Lulea Sweden 1989 Reoxidation of Al-Killed Steels by MgO Containing Basic Refractories Scaninject 5 Th İnternational Conference on Ladle Metallurgy Lulea Sweden 1989 Calcia and Calcia Magnesia Refractory Refining for Metal. Alloy and Compound by Tohei Ototani, Toru Degawa and Seiju Uchida Scaninject 5 Th İnternational Conference on Ladle Metallurgy Lulea Sweden 1989 Interactions of Refractory Material and Steel and their Influence on Steel Cleanliness by Norbert Bannenberg Ag der Dillinger Hüttenwerke,Dillingen Stahl und Eisen Special Clean Steel a Debatable Concept by R.Kiessling Second İnternational Conference on Clean Steel 1983 Balatonfüred Chemical and Physical İnteractions Durıng Transfer Operations Contınuous Castıng Volume 1 ISS Reactıons Between Tundish Lining and Steel and Their İnfluence on Steel Cleanness. By Norbert Bannenberg,Helmuth Lachmund 2 nd European Contınuous Castıng Conference 1994 Formation of Inclusions in the MgO Al2O3 System During Vacuum Treatment of Aluminium Deoxidized Steels in Ladles with MgO Refractory Lınıngs by Bengt Hallberg 5 th International Conference on Clean Steel 1997 Balatonfüred /Hungary Inclusion Engineering by Olle Wijk Scaninject 7 Th İnternational Conference on Ladle Metallurgy Lulea Sweden 1995 Combined Decrease of Sulphur,Nitrogen,Hydrogen and Total Oxygen in only one Secondary Steelmaking Operation. By N Bannenberg,B.Bergman and H. Gaye.Steel Research Non Metallic Inclusıons and Developments in Secondary Steelmaking by A. Nicolson and T.Gladman Iron Making and Steelmaking Vol Research on Metallurgical Slags at Glasgow and its Contribution to Refractories Research by R. I. Robertson,P.L. Smith and J. White Iron Making and Steelmaking Vol

İkincil Çelik Metalurjisi (MATE 482) Ders Detayları

İkincil Çelik Metalurjisi (MATE 482) Ders Detayları İkincil Çelik Metalurjisi (MATE 482) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Saati Uygulama Saati Laboratuar Saati Kredi AKTS İkincil Çelik Metalurjisi MATE 482 Her İkisi 3 0 0 3 5 Ön Koşul Ders(ler)i

Detaylı

6XXX EKSTRÜZYON ALAŞIMLARININ ÜRETİMİNDE DÖKÜM FİLTRELERİNDE ALIKONAN KALINTILARIN ANALİZİ

6XXX EKSTRÜZYON ALAŞIMLARININ ÜRETİMİNDE DÖKÜM FİLTRELERİNDE ALIKONAN KALINTILARIN ANALİZİ 6XXX EKSTRÜZYON ALAŞIMLARININ ÜRETİMİNDE DÖKÜM FİLTRELERİNDE ALIKONAN KALINTILARIN ANALİZİ Kemal Örs ve Yücel Birol ASAŞ Alüminyum Malzeme Enstitüsü MAM TUBİTAK Maksimum billet uzunluğu :7.300mm, ve152,178,203,254,355mm

Detaylı

Demir-Çelik Üretim Teknolojileri (MATE 305) Ders Detayları

Demir-Çelik Üretim Teknolojileri (MATE 305) Ders Detayları Demir-Çelik Üretim Teknolojileri (MATE 305) Ders Detayları Ders Adı Demir-Çelik Üretim Teknolojileri Ders Kodu MATE 305 Dönemi Ders Uygulama Laboratuar Kredi AKTS Saati Saati Saati Güz 3 0 0 3 5 Ön Koşul

Detaylı

Pik (Ham) Demir Üretimi

Pik (Ham) Demir Üretimi Pik (Ham) Demir Üretimi Çelik üretiminin ilk safhası pik demirin eldesidir. Pik demir için başlıca şu maddeler gereklidir: 1. Cevher: Demir oksit veya karbonatlardan oluşan, bir miktarda topraksal empüriteler

Detaylı

Çelik Üretim Esasları ÇELİK ÜRETİM ESASLARI. Çelik Üretim Esasları. Çelik Üretim Esasları

Çelik Üretim Esasları ÇELİK ÜRETİM ESASLARI. Çelik Üretim Esasları. Çelik Üretim Esasları Çelik Üretim Esasları Ham demirden çelik üretimin esasları şunlardır: ÇELİK ÜRETİM ESASLARI 1. Ham demirdeki C un istenen değere göre azaltılması. 2. Sıvı ham demir içinde P ve S ü mümkün olduğu kadar

Detaylı

Yrd. Doç. Dr. Atilla EVCİN Sol-jel Prosesleri Ders Notları

Yrd. Doç. Dr. Atilla EVCİN Sol-jel Prosesleri Ders Notları Alüminyum Alkoksit ve Alümina Üretimi Alüminyum metalinin alkolle reaksiyonu sonucu alkoksit oluşturulması ve bundan elde edilecek jelinde öğütülüp kalsine edildikten sonra alüminaya dönüşmesi beklenmektedir.

Detaylı

Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi

Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi Afyon Kocatepe University Journal of Science and Engineering AKÜ FEMÜBİD 14 (2014) OZ5782 (517-521) AKU J. Sci. Eng. 14 (2014) OZ5782 (517-521)

Detaylı

Bazik Oksijen Fırını (BOF)

Bazik Oksijen Fırını (BOF) ÇELİK ÜRETİMİ Bazik Oksijen Fırını (BOF) Çelik üretimindeki ilk modern anlamdaki uygulamalar 1850 lerdeki Bessemer uygulamaları ile başlamıştır. İlk başta bu uygulamalarda kullanılan konvertörlerin iç

Detaylı

VAKUM TESİSİ DEVREYE ALMA PRATİĞİ

VAKUM TESİSİ DEVREYE ALMA PRATİĞİ . VAKUM TESİSİ DEVREYE ALMA PRATİĞİ Naci Altun, Serdar Taner Kroman Çelik Sanayi A.Ş, PK,24-Gebze-Kocaeli Tel:0-262-6792000 e-posta: kalite@kromam.celik.com Özet : Kroman Çelik Sanayi A.Ş olarak kaliteli

Detaylı

Kimyasal Metalürji (II) (MET312)

Kimyasal Metalürji (II) (MET312) KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ Metalürji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü Kimyasal Metalürji (II) (MET312) Dersin Sorumlusu: Yrd. Doç. Dr. Saeid Pournaderi 2016 2017 Eğitim Yılı Bahar Dönemi Flaş-Fırın Mat

Detaylı

METAL ÜRETİM TEKNİKLERİ

METAL ÜRETİM TEKNİKLERİ ÜRETİM YÖNTEMLERİ VE İMALAT TEKNOLOJİLERİ Doç. Dr. Fehmi Nair Erciyes Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü Yrd. Doç. Dr. Afşın Alper Cerit Erciyes Üniversitesi Endüstriyel Tasarım Mühendisliği Bölümü

Detaylı

ENERJİ YÖNETİMİ VE POLİTİKALARI

ENERJİ YÖNETİMİ VE POLİTİKALARI ENERJİ YÖNETİMİ VE POLİTİKALARI KAZANLARDA ENERJİ VERİMLİLİĞİ ÖĞRENCİNİN ADI:KUBİLAY SOY ADI:KOÇ NUMARASI:15360038 KAZANLAR Yakıtın kimyasal enerjisini yanma yoluyla ısı enerjisine dönüştüren ve bu ısı

Detaylı

ELLINGHAM DİYAGRAMLARI

ELLINGHAM DİYAGRAMLARI 7 ELLINGHAM DİYAGRAMLARI 7.1. Giriş Ellingham, 1944 yılında oksitli bileşenlerin sıcaklığa karşı oluşum standart serbest enerji değişimlerini gösteren grafiği çizen ilk kişidir. Daha sonraları aynı diyagram

Detaylı

DENEY FİYAT LİSTESİ. MDN.KMY.0001 Kimyasal analiz boyutuna numune hazırlama ( 100 mikron)

DENEY FİYAT LİSTESİ. MDN.KMY.0001 Kimyasal analiz boyutuna numune hazırlama ( 100 mikron) BİRİM: LAB.: DENEY FİYAT LİSTESİ MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ KMY Kimya DENEY KODU DENEY ADI BİRİM FİYAT MDN.KMY.0001 Kimyasal analiz boyutuna numune hazırlama ( 100 mikron) 0,00 MDN.KMY.0002 Kimyasal analiz

Detaylı

Monolitik Refrakter Malzemelerde Temel Özelliklerin Detaylandırılması

Monolitik Refrakter Malzemelerde Temel Özelliklerin Detaylandırılması Monolitik Refrakter Malzemelerde Temel Özelliklerin Detaylandırılması 1.Giriş Monolitik Refrakter Malzemelerin Teknik Bilgi Formları (Data Sheet) malzemelerin laboratuar koşullarında Standardlara uygun

Detaylı

CERRAHİ İĞNE ALAŞIMLARI. Microbiologist KADİR GÜRBÜZ

CERRAHİ İĞNE ALAŞIMLARI. Microbiologist KADİR GÜRBÜZ CERRAHİ İĞNE ALAŞIMLARI Microbiologist KADİR GÜRBÜZ Bileşimlerinde en az % 12 krom bulunan çelikler paslanmaz çeliklerdir.tüm paslanmaz çeliklerin korozyon direnci, çok yoğun ve koruyucu krom oksit ince

Detaylı

Ferro Silikon. Ekzotermik Besleyici Gömlek. Kromit Kumu YÜZER. Karbon. Bentonit. Magnezyum. Yapıştırıcı. Reçineler. Alkol. Besleyici Toz.

Ferro Silikon. Ekzotermik Besleyici Gömlek. Kromit Kumu YÜZER. Karbon. Bentonit. Magnezyum. Yapıştırıcı. Reçineler. Alkol. Besleyici Toz. Besleyici Toz Inokulant Ocak ve Pota Astarları Bentonit Alkol Karbon Shell Kum Besleyici Toz Reçineler Karbon Reçineler Ferro Silikon Reçineler Besleyici Toz Bentonit Karbon Bentonit Ocak ve Pota Astarları

Detaylı

Dokuz Eylül Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Çevre Mühendisliği Bölümü, Buca/İZMİR. Yanma. Prof.Dr. Abdurrahman BAYRAM

Dokuz Eylül Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Çevre Mühendisliği Bölümü, Buca/İZMİR. Yanma. Prof.Dr. Abdurrahman BAYRAM Dokuz Eylül Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Çevre Mühendisliği Bölümü, Buca/İZMİR Yanma Prof.Dr. Abdurrahman BAYRAM Telefon: 0232 3017494 Faks: 0232 3017498 E-Mail: abayram@deu.edu.tr ÇEV 3016 Hava

Detaylı

Öğretim Üyeleri İçin Ön Söz Öğrenciler İçin Ön Söz Teşekkürler Yazar Hakkında Çevirenler Çeviri Editöründen

Öğretim Üyeleri İçin Ön Söz Öğrenciler İçin Ön Söz Teşekkürler Yazar Hakkında Çevirenler Çeviri Editöründen Öğretim Üyeleri İçin Ön Söz Öğrenciler İçin Ön Söz Teşekkürler Yazar Hakkında Çevirenler Çeviri Editöründen ix xiii xv xvii xix xxi 1. Çevre Kimyasına Giriş 3 1.1. Çevre Kimyasına Genel Bakış ve Önemi

Detaylı

Metalurji Mühendisliğine Giriş. Yrd. Doç. Dr. Rıdvan YAMANOĞLU

Metalurji Mühendisliğine Giriş. Yrd. Doç. Dr. Rıdvan YAMANOĞLU Metalurji Mühendisliğine Giriş Yrd. Doç. Dr. Rıdvan YAMANOĞLU Geleneksel anlamda korozyon metal ve alaşımlarının çevreleri ile kimyasal ve elektrokimyasal reaksiyonları sonucu bozulmalarını tanımlamak

Detaylı

6.WEEK BİYOMATERYALLER

6.WEEK BİYOMATERYALLER 6.WEEK BİYOMATERYALLER Biyomedikal Uygulamalar İçin Malzemeler Doç. Dr. Ayşe Karakeçili 3. BİYOMATERYAL TÜRLERİ METALİK BİYOMATERYALLER Hard Tissue Replacement Materials Metalik materyaller, biyomateryal

Detaylı

1.2.1.1. Kaba ve İnce Seramikler: Bunlar aralarında gözenekli ve gözeneksiz ürünler olmak üzere ikiye ayrılırlar.

1.2.1.1. Kaba ve İnce Seramikler: Bunlar aralarında gözenekli ve gözeneksiz ürünler olmak üzere ikiye ayrılırlar. 1. SERAMİKLER 1.1.Tanım: En genel anlamda seramik, anorganik maddelerin herhangi bir usul ile şekillendirilip pişirilmesi ile meydana gelen ürüne denir. Diğer bir tanımlamaya göre ise seramik, organik

Detaylı

Prof.Dr.Muzaffer ZEREN SU ATOMİZASYONU

Prof.Dr.Muzaffer ZEREN SU ATOMİZASYONU . Prof.Dr.Muzaffer ZEREN SU ATOMİZASYONU Su atomizasyonu, yaklaşık 1600 C nin altında ergiyen metallerden elementel ve alaşım tozlarının üretimi için en yaygın kullanılan tekniktir. Su atomizasyonu geometrisi

Detaylı

FARKLI BAĞLAYICILARIN KALSİYUM ALÜMİNAT ÇİMENTOSU ESASLI HARÇLAR ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ. Prof. Dr. İsmail Özgür YAMAN

FARKLI BAĞLAYICILARIN KALSİYUM ALÜMİNAT ÇİMENTOSU ESASLI HARÇLAR ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ. Prof. Dr. İsmail Özgür YAMAN FARKLI BAĞLAYICILARIN KALSİYUM ALÜMİNAT ÇİMENTOSU ESASLI HARÇLAR ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ Prof. Dr. İsmail Özgür YAMAN SUNUM İÇERİĞİ Kalsiyum Alüminat Çimentosu (KAÇ) PÇ KAÇ KAÇ Uygulama Alanları KAÇ Hidratasyonu

Detaylı

MTS 1500 OTOMATİK METAL TRETMAN İSTASYONU. Kalıcı mekanik ve fiziksel özellikler. Kabul edilebilir düzeyde metal temizliği. Emisyonların azaltılması

MTS 1500 OTOMATİK METAL TRETMAN İSTASYONU. Kalıcı mekanik ve fiziksel özellikler. Kabul edilebilir düzeyde metal temizliği. Emisyonların azaltılması BOYA FİLTRASYON BESLEYİCİ SİSTEMLERİ OCAK VE POTA ASTARLARI METALURJIK VE DÖKÜM KONTROL SISTEMLERI REÇİNELER POTALAR MTS 1500 OTOMATİK METAL TRETMAN İSTASYONU Kalıcı mekanik ve fiziksel özellikler Kabul

Detaylı

İKİNCİL METALURJİDE KALSİYUM UYGULAMALARI

İKİNCİL METALURJİDE KALSİYUM UYGULAMALARI İKİNCİL METALURJİDE KALSİYUM UYGULAMALARI Lütfullah Mete ÜNAL Özet: Çelik üretimi esnasında oluşan inküzyonlar çeliğin sürekli dökümünde nozul tıkanmalarına sebep olmakta ve çelik mamul hale geldiğinde

Detaylı

DOĞA BİLİMLERİ MİMARLIK VE MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ ÖĞRETİM PLANI 1. YARIYIL. Uyg./Lab (U/L) Zor./Seç.

DOĞA BİLİMLERİ MİMARLIK VE MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ ÖĞRETİM PLANI 1. YARIYIL. Uyg./Lab (U/L) Zor./Seç. DOĞA BİLİMLERİ MİMARLIK VE MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ ÖĞRETİM PLANI 1. YARIYIL AİT 101 Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi I 2 0 2 Z Pirinciples of Ataturk and Revolution History

Detaylı

ELEKTRİK ARK OCAKLARINDA KARBON ENJEKSİYONU, CURUF VE REFRAKTER İLİŞKİLERİ

ELEKTRİK ARK OCAKLARINDA KARBON ENJEKSİYONU, CURUF VE REFRAKTER İLİŞKİLERİ ELEKTRİK ARK OCAKLARINDA KARBON ENJEKSİYONU, CURUF VE REFRAKTER İLİŞKİLERİ Muammer BİLGİÇ KÜMAŞ Kütahya Manyezit İşletmeleri A.Ş. Kütahya- Türkiye ÖZET Çalışmada Elektrik Ark Ocaklarında Çelik yapım pratiğinin

Detaylı

DENEYİN ADI: Kum ve Metal Kalıba Döküm Deneyi. AMACI: Döküm yoluyla şekillendirme işleminin öğrenilmesi.

DENEYİN ADI: Kum ve Metal Kalıba Döküm Deneyi. AMACI: Döküm yoluyla şekillendirme işleminin öğrenilmesi. DENEYİN ADI: Kum ve Metal Kalıba Döküm Deneyi AMACI: Döküm yoluyla şekillendirme işleminin öğrenilmesi. TEORİK BİLGİ: Metalik malzemelerin dökümü, istenen bir şekli elde etmek için, seçilen metal veya

Detaylı

DOÇ. DR. FATİH ÇALIŞKAN

DOÇ. DR. FATİH ÇALIŞKAN Sakarya Üniversitesi, Teknoloji Fakültesi, Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü Metalurji ve Malzeme Laboratuarı ve Uygulamaları Dersi Deney Föyü PİROMETALURJİK YÖNTEMLERLE METAL TOZ ÜRETİMİ 1- AMAÇ

Detaylı

POTANSİYEL - ph diyagramları

POTANSİYEL - ph diyagramları POTANSİYEL - ph diyagramları Metallerin çoğu su ve hava gibi çevresel şartlar altında korozyon eğilimi gösterirler. Çevreleri ile beraber bu metaller enerji vererek, oksit veya hidroksitler şeklinde kimyasal

Detaylı

Beton Melike Sucu ZEMİN BETONLARINDA KALSİYUM ALÜMİNAT ÇİMENTOSU KULLANIMI. Nisan, 17

Beton Melike Sucu ZEMİN BETONLARINDA KALSİYUM ALÜMİNAT ÇİMENTOSU KULLANIMI. Nisan, 17 Beton 2017 Melike Sucu ZEMİN BETONLARINDA KALSİYUM ALÜMİNAT ÇİMENTOSU KULLANIMI Nisan, 17 İçerik NEDEN KAÇ KAÇ MİKROYAPI VE KİMYASAL ÖZELLİKLERİ KAÇ HİDRATASYONU ATAKLARA KARŞI DAYANIM KİMYASAL ATAKLAR

Detaylı

Faz ( denge) diyagramları

Faz ( denge) diyagramları Faz ( denge) diyagramları İki elementin birbirleriyle karıştırılması sonucunda, toplam iç enerji mimimum olacak şekilde yeni atom düzenleri meydana gelir. Fazlar, İç enerjinin minimum olmasını sağlayacak

Detaylı

FIRAT ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ 3. SINIF EKSTRAKTİF METALURJİ DERSİ VİZE SINAV SORULARI CEVAP ANAHTARI

FIRAT ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ 3. SINIF EKSTRAKTİF METALURJİ DERSİ VİZE SINAV SORULARI CEVAP ANAHTARI FIRAT ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ 3. SINIF EKSTRAKTİF METALURJİ DERSİ VİZE SINAV SORULARI CEVAP ANAHTARI ---------------------------------------Boşluk Doldurma Soru

Detaylı

Korozyon tanımını hatırlayalım

Korozyon tanımını hatırlayalım 8..20 Korozyonun kimyasal ve elektrokimyasal oluşum mekanizması Korozyon tanımını hatırlayalım Korozyon tepkimeleri, çoğu metallerin termodinamik kararsızlığı sonucu (Au, Pt, Ir ve Pd gibi soy metaller

Detaylı

Metallerde Döküm ve Katılaşma

Metallerde Döküm ve Katılaşma 2015-2016 Güz Yarıyılı Metalurji Laboratuarı I Metallerde Döküm ve Katılaşma Döküm:Metallerin ısı etkisiyle sıvı hale getirilip uygun şekilli kalıplar içerisinde katılaştırılması işlemidir Döküm Yöntemi

Detaylı

ISIDAÇ 40. refrakter. Özel ürünleriniz için özel bir çimento!

ISIDAÇ 40. refrakter. Özel ürünleriniz için özel bir çimento! refrakter Özel ürünleriniz için özel bir çimento! Çimsa Kalsiyum Alüminat Refrakter Uygulamaları www.cimsa.com.tr, 10 yılı aşkın süredir Çimsa tarafından, TS EN 14647 standardına uygun olarak üretilen

Detaylı

BASINÇLI DÖKÜM YÖNTEMİ

BASINÇLI DÖKÜM YÖNTEMİ BASINÇLI DÖKÜM YÖNTEMİ Basınçlı dökümler, sıvı metalin basınç altında metal kalıba doldurulması yoluyla elde edilen dökümlerdir. Basınçlı döküm, metal kalıba döküm yöntemine çok benzemektedir. Aradaki

Detaylı

Üçlü Sistemler - 1 Çimento Araştırma ve Uygulama Merkezi

Üçlü Sistemler - 1 Çimento Araştırma ve Uygulama Merkezi Üçlü Sistemler - 1 Çimento Araştırma ve Uygulama Merkezi Günümüzde yapı kimyasalları sektöründe doğan farklı ihtiyaçlar için (yüksek sıcaklık, erken mukavemet, hızlı priz, çatlaksız yapı) farklı çözümler

Detaylı

ASC (ANDALUZİT, SİLİSYUM KARBÜR) VE AZS (ANDALUZİT, ZİRKON, SİLİSYUM KARBÜR) MALZEMELERİN ALKALİ VE AŞINMA DİRENÇLERİNİN İNCELENMESİ

ASC (ANDALUZİT, SİLİSYUM KARBÜR) VE AZS (ANDALUZİT, ZİRKON, SİLİSYUM KARBÜR) MALZEMELERİN ALKALİ VE AŞINMA DİRENÇLERİNİN İNCELENMESİ ASC (ANDALUZİT, SİLİSYUM KARBÜR) VE AZS (ANDALUZİT, ZİRKON, SİLİSYUM KARBÜR) MALZEMELERİN ALKALİ VE AŞINMA DİRENÇLERİNİN İNCELENMESİ İlyas CAN*, İbrahim BÜYÜKÇAYIR* *Durer Refrakter Malzemeleri San. Ve

Detaylı

BİTKİ BESİN MADDELERİ (BBM)

BİTKİ BESİN MADDELERİ (BBM) BİTKİ BESİN MADDELERİ (BBM) Toprak Bilgisi Dersi Prof. Dr. Günay Erpul erpul@ankara.edu.tr Işık Enerjisinin Kimyasal Enerjiye Dönüştürülmesi Fotosentez, karbon (C), oksijen (O) ve hidrojen (H) atomlarını

Detaylı

BÖLÜM I YÜZEY TEKNİKLERİ

BÖLÜM I YÜZEY TEKNİKLERİ BÖLÜM I YÜZEY TEKNİKLERİ Yüzey Teknikleri Hakkında Genel Bilgiler Gelişen teknoloji ile beraber birçok endüstri alanında kullanılabilecek malzemelerden istenen ve beklenen özellikler de her geçen gün artmaktadır.

Detaylı

Çeliklerde Oksijen Giderme (Deoxidation)

Çeliklerde Oksijen Giderme (Deoxidation) Çeliklerdeki oksijenin başlıca kaynakları şunlardır: Çeliklerde Oksijen Giderme (Deoxidation) 1. Çelik yapımında kullanılan (enjekte edilen) oksijen (BOF ve EAF) 2. Çelik yapımında kullanılan oksitleyici

Detaylı

formülü zamanı da içerdiği zaman alttaki gibi değişecektir.

formülü zamanı da içerdiği zaman alttaki gibi değişecektir. Günümüz endüstrisinde en yaygın kullanılan Direnç Kaynak Yöntemi en eski elektrik kaynak yöntemlerinden biridir. Yöntem elektrik akımının kaynak edilecek parçalar üzerinden geçmesidir. Elektrik akımına

Detaylı

Alüminyum Jant Üretiminde Baştan Sona Çözümler

Alüminyum Jant Üretiminde Baştan Sona Çözümler Alüminyum Jant Üretiminde Baştan Sona Çözümler 1 Ajanda Al Jant Üretimi Genel bakış FOSECO ve jant üretimi 3 yenilikçi teknoloji SMARTT Tane inceletmede otomasyon Alçak basınç ocakları için kuru uygulanan

Detaylı

GRUP: Aktif güç (Kw): (Trafo gücü (KVA) + (trafo gücü (KVA) x % sürşarj) ) x 0,80

GRUP: Aktif güç (Kw): (Trafo gücü (KVA) + (trafo gücü (KVA) x % sürşarj) ) x 0,80 GRUP: 3710 DEMİR ÇELİK SANAYİ 2- ELEKTRİK ARK OCAKLARI İLE ÇELİK ÜRETİMİ Elektrik ocakları ile düşük, normal, yüksek karbonlu ve alaşımlı çelik üretimi kapasite hesabı aşağıdaki esaslara göre yaplır. Yapılan

Detaylı

Malzemelerin Yüzey İşlemi MEM4043 / bahar

Malzemelerin Yüzey İşlemi MEM4043 / bahar Malzemelerin Yüzey İşlemi MEM4043 / 2016-2016 bahar yüzey mühendisliği Prof. Dr. Gökhan Orhan istanbul üniversitesi / metalurji ve malzeme mühendisliği bölümü Ders İçeriği ve Konular 1 Ders içeriğ-amaç/yöntem

Detaylı

ISIDAÇ 40. yapı kimyasalları. Özel ürünleriniz için özel bir çimento!

ISIDAÇ 40. yapı kimyasalları. Özel ürünleriniz için özel bir çimento! ISIDAÇ 40 yapı kimyasalları Özel ürünleriniz için özel bir çimento! Çimsa ISDAÇ 40 Kalsiyum Alüminat Çimentosu Yapı Kimyasalları Uygulamaları www.cimsa.com.tr ISIDAÇ 40, 10 yılı aşkın süredir Çimsa tarafından,

Detaylı

Faz kavramı. Kristal yapılı malzemelerin iç yapılarında homojen ve belirli özellikler gösteren bölgelere faz (phase) adı verilir.

Faz kavramı. Kristal yapılı malzemelerin iç yapılarında homojen ve belirli özellikler gösteren bölgelere faz (phase) adı verilir. Faz kavramı Kristal yapılı malzemelerin iç yapılarında homojen ve belirli özellikler gösteren bölgelere faz (phase) adı verilir. Fazlar; bu atom düzenlerinden ve toplam iç yapıda bu fazların oluşturdukları

Detaylı

ÖĞRENME ALANI : MADDE VE DEĞİŞİM ÜNİTE 4 : MADDENİN YAPISI VE ÖZELLİKLERİ

ÖĞRENME ALANI : MADDE VE DEĞİŞİM ÜNİTE 4 : MADDENİN YAPISI VE ÖZELLİKLERİ ÖĞRENME ALANI : MADDE VE DEĞİŞİM ÜNİTE 4 : MADDENİN YAPISI VE ÖZELLİKLERİ E BİLEŞİKLER VE FRMÜLLERİ (4 SAAT) 1 Bileşikler 2 Bileşiklerin luşması 3 Bileşiklerin Özellikleri 4 Bileşik Çeşitleri 5 Bileşik

Detaylı

1. Giriş 2. Yayınma Mekanizmaları 3. Kararlı Karasız Yayınma 4. Yayınmayı etkileyen faktörler 5. Yarı iletkenlerde yayınma 6. Diğer yayınma yolları

1. Giriş 2. Yayınma Mekanizmaları 3. Kararlı Karasız Yayınma 4. Yayınmayı etkileyen faktörler 5. Yarı iletkenlerde yayınma 6. Diğer yayınma yolları 1. Giriş 2. Yayınma Mekanizmaları 3. Kararlı Karasız Yayınma 4. Yayınmayı etkileyen faktörler 5. Yarı iletkenlerde yayınma 6. Diğer yayınma yolları Sol üstte yüzey seftleştirme işlemi uygulanmış bir çelik

Detaylı

TIG GAZALTI KAYNAK YÖNTEMİNDE KULLANILAN GAZLAR VE ÖZELLİKLERİ PROF. DR. HÜSEYİN UZUN HOŞGELDİNİZ

TIG GAZALTI KAYNAK YÖNTEMİNDE KULLANILAN GAZLAR VE ÖZELLİKLERİ PROF. DR. HÜSEYİN UZUN HOŞGELDİNİZ TIG GAZALTI KAYNAK YÖNTEMİNDE KULLANILAN GAZLAR VE ÖZELLİKLERİ PROF. DR. HÜSEYİN UZUN HOŞGELDİNİZ 1 NİÇİN KORUYUCU GAZ KULLANILIR? 1- Ergimiş kaynak banyosunu, havada mevcut olan gazların zararlı etkilerinden

Detaylı

MIG-MAG KAYNAK METODUNDA KULLANILAN KAYNAK ELEKTROTLARI VE ELEKTROT SEÇİMİ

MIG-MAG KAYNAK METODUNDA KULLANILAN KAYNAK ELEKTROTLARI VE ELEKTROT SEÇİMİ MIG-MAG KAYNAK METODUNDA KULLANILAN KAYNAK ELEKTROTLARI VE ELEKTROT SEÇİMİ Prof. Dr. Ramazan YILMAZ Sakarya Üniversitesi, Teknoloji Fakültesi, Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü Esentepe Kampüsü,

Detaylı

Elektrik Ark Fırınlarında Çelik Üretimi

Elektrik Ark Fırınlarında Çelik Üretimi Elektrik Ark Fırınlarında Çelik Üretimi Elektrik Ark Fırınları (E.A.F.) BOF da oksijen metalin içine enjekte edilir ve orada çözünür. EAF da, oksitleyici şartlar curuf fazıyla sağlanır. Oksitleyici bir

Detaylı

TOZ METALURJİSİ. Yrd. Doç. Dr. Rıdvan YAMANOĞLU

TOZ METALURJİSİ. Yrd. Doç. Dr. Rıdvan YAMANOĞLU TOZ METALURJİSİ Yrd. Doç. Dr. Rıdvan YAMANOĞLU Toz Metalurjisi Tasarım Toz Metalurjisi Avantajlar Karmaşık şekil Çok küçük parçalar Mikroyapı kontrolü Ekonomik Özellikle yüksek ergime dereceli malzemeler

Detaylı

Şekilde görüldüğü gibi Gerilim/akım yoğunluğu karakteristik eğrisi dört nedenden dolayi meydana gelir.

Şekilde görüldüğü gibi Gerilim/akım yoğunluğu karakteristik eğrisi dört nedenden dolayi meydana gelir. Bir fuel cell in teorik açık devre gerilimi: Formülüne göre 100 oc altinda yaklaşık 1.2 V dur. Fakat gerçekte bu değere hiçbir zaman ulaşılamaz. Şekil 3.1 de normal hava basıncında ve yaklaşık 70 oc da

Detaylı

oyilmaz@etimaden.gov.tr, adincer@etimaden.gov.tr, etahtakiran@etimaden.gov.tr

oyilmaz@etimaden.gov.tr, adincer@etimaden.gov.tr, etahtakiran@etimaden.gov.tr Orhan Yılmaz*, Ali Dinçer*, Erol Tahtakıran* oyilmaz@etimaden.gov.tr, adincer@etimaden.gov.tr, etahtakiran@etimaden.gov.tr * Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü Abstract The slag from the ladle furnace

Detaylı

Örnek : 3- Bileşiklerin Özellikleri :

Örnek : 3- Bileşiklerin Özellikleri : Bileşikler : Günümüzde bilinen 117 element olmasına rağmen (92 tanesi doğada bulunur) bu elementler farklı sayıda ve şekilde birleşerek ve etkileşerek farklı kimyasal özelliklere sahip milyonlarca yani

Detaylı

CACSAND. yüksek performanslı kalsiyum alüminat agregası. Yüksek dayanıklılık gerektiren uygulamalarınız için özel bir agrega!

CACSAND. yüksek performanslı kalsiyum alüminat agregası. Yüksek dayanıklılık gerektiren uygulamalarınız için özel bir agrega! CACSAND yüksek performanslı kalsiyum alüminat agregası Yüksek dayanıklılık gerektiren uygulamalarınız için özel bir agrega! Çimsa CACSAND Kalsiyum Alüminat Agregası Yüksek Performans Gerektiren Uygulamalara

Detaylı

«Termal Analiz ile Döküm Süreçlerinin Kontrolü» «Controlling the Casting Process With Thermal Analysis»

«Termal Analiz ile Döküm Süreçlerinin Kontrolü» «Controlling the Casting Process With Thermal Analysis» «Termal Analiz ile Döküm Süreçlerinin Kontrolü» «Controlling the Casting Process With Thermal Analysis» Dr. Arda Çetin (Heraeus Electro-Nite Türkiye) 6.Oturum: Süreçler ve Kontrol 6th Session: Process

Detaylı

Proses Entegrasyonunun Önemi IĢığında Yeni Üretimler: Zeolit A ve Tozklor

Proses Entegrasyonunun Önemi IĢığında Yeni Üretimler: Zeolit A ve Tozklor Proses Entegrasyonunun Önemi IĢığında Yeni Üretimler: Zeolit A ve Tozklor Muhammed Seğmen, Mustafa H. Uğur, ve Prof.Dr. İ. Ersan Kalafatoğlu KORUMA KLOR ALKALĠ SANAYĠ VE TĠCARET ANONĠM ġġrketġ ARGE MERKEZĠ

Detaylı

Özel Formülasyon DAHA İYİ DAHA DÜŞÜK MALIYETLE DAHA SAĞLIKLI SÜRÜLER VE DAHA FAZLA YUMURTA IÇIN AGRALYX!

Özel Formülasyon DAHA İYİ DAHA DÜŞÜK MALIYETLE DAHA SAĞLIKLI SÜRÜLER VE DAHA FAZLA YUMURTA IÇIN AGRALYX! Özel Formülasyon DAHA İYİ Yumurta Verimi Kabuk Kalitesi Yemden Yararlanma Karaciğer Sağlığı Bağırsak Sağlığı Bağışıklık Karlılık DAHA DÜŞÜK MALIYETLE DAHA SAĞLIKLI SÜRÜLER VE DAHA FAZLA YUMURTA IÇIN AGRALYX!

Detaylı

OTEKOLOJİ TOPRAK FAKTÖRLERİ

OTEKOLOJİ TOPRAK FAKTÖRLERİ OTEKOLOJİ TOPRAK FAKTÖRLERİ - Kayaların ayrışması + organik maddeler - Su ve hava içerir - Bitki ve hayvanlar barındırır - Mineral maddeler TOPRAKLARI OLUŞTURAN ANA MATERYAL TİPLERİ - Toprak tipi-ana materyalin

Detaylı

KAZANLARDA ENERJİ VERİMLİLİĞİ

KAZANLARDA ENERJİ VERİMLİLİĞİ KAZANLARDA ENERJİ VERİMLİLİĞİ BİRSEN BAKIR ELEKTRİK MÜH. ENERJİ YÖNETİCİSİ EVD ENERJİ YÖNETİMİ -1- Kazanlar Yakıtın kimyasal enerjisini yanma yoluyla ısı enerjisine dönüştüren ve bu ısı enerjisini taşıyıcı

Detaylı

tmmob makina mühendisleri odası uygulamalı eğitim merkezi Buhar Kazanı Verim Hesapları Eğitimi

tmmob makina mühendisleri odası uygulamalı eğitim merkezi Buhar Kazanı Verim Hesapları Eğitimi tmmob makina mühendisleri odası uygulamalı eğitim merkezi Buhar Kazanı Verim Hesapları Eğitimi Alpaslan GÜVEN Makina Yük.Mühendisi Enerji Yöneticisi EEP Eğitmeni Ekim - 2012 BUHAR KAZANLARI Kazan: İçerisinde

Detaylı

Alümiyum Şekillendirme Teknolojileri

Alümiyum Şekillendirme Teknolojileri Alümiyum Şekillendirme Teknolojileri Doç.Dr. Derya Dışpınar deryad@istanbul.edu.tr Amerikan İngilizcesi: Aluminum İngiliz İngilizcesi: Aluminium Türkçe Aluminyum / Alüminyum Latince Alumin: acı tuz Atom

Detaylı

BAZI KAYNAK PARAMETRELERİNİN SIÇRAMA KAYIPLARINA ETKİSİ

BAZI KAYNAK PARAMETRELERİNİN SIÇRAMA KAYIPLARINA ETKİSİ BAZI KAYNAK PARAMETRELERİNİN SIÇRAMA KAYIPLARINA ETKİSİ ÖZET CO 2 kaynağında tel çapının, gaz debisinin ve serbest tel boyunun sıçrama kayıpları üzerindeki etkisi incelenmiştir. MIG kaynağının 1948 de

Detaylı

Döküm Prensipleri. Yard.Doç.Dr. Derya Dışpınar. İstanbul Üniversitesi

Döküm Prensipleri. Yard.Doç.Dr. Derya Dışpınar. İstanbul Üniversitesi Döküm Prensipleri Yard.Doç.Dr. Derya Dışpınar BeslemeKriterleri Darcy Kanunu DökümdeDarcy Kanunu KRİTİK KATI ORANI Alaşım Kritik KatıOranı Çelikler % 35 50 Alaşımlı çelikler % 45 Alüminyum alaşımları

Detaylı

ASC VE AZS MALZEMELERİN ALKALİ VE AŞINMA DİRENÇLERİNİN İNCELENMESİ

ASC VE AZS MALZEMELERİN ALKALİ VE AŞINMA DİRENÇLERİNİN İNCELENMESİ ALKALİ VE AŞINMA İbrahim BÜYÜKÇAYIR, İlyas CAN. 1 Çimento sanayinde alkali problemleri son zamanlarda alternatif yakıt t ve hammadde kullanımını ile da etkisi artan, sıkça s karşı şılaşılan sorunlardan

Detaylı

2. MİKRO İNCELEME ( PETROGRAFİK-POLARİZAN MİKROSKOP İNCELEMESİ)

2. MİKRO İNCELEME ( PETROGRAFİK-POLARİZAN MİKROSKOP İNCELEMESİ) SVS Doğaltaş Madencilik Sanayi ve Ticaret A.Ş. uhdesinde bulunan Sivas İli, İmranlı İlçesi sınırları dahilindeki 20055289 (ER: 3070586), 20055290 (ER: 3070585), 20065229 (ER: 3107952) ruhsat numaralı II.B

Detaylı

I.6. METEOROLOJİ VE HAVA KİRLİLİĞİ

I.6. METEOROLOJİ VE HAVA KİRLİLİĞİ I.6. METEOROLOJİ VE HAVA KİRLİLİĞİ Meteorolojik şartlar, hava kirliliğinin sadece can sıkıcı bir durum veya insan sağlığı için ciddi bir tehdit olduğunu belirler. Fotokimyasal dumanın negatif etkileri

Detaylı

ELEKTROD NEDİR? Kaynak işlemi sırasında ; Üzerinden kaynak akımının geçmesini sağlayan, İş parçasına bakan ucu ile iş parçası arasında kaynak arkını

ELEKTROD NEDİR? Kaynak işlemi sırasında ; Üzerinden kaynak akımının geçmesini sağlayan, İş parçasına bakan ucu ile iş parçası arasında kaynak arkını ELEKTROD NEDİR? Kaynak işlemi sırasında ; Üzerinden kaynak akımının geçmesini sağlayan, İş parçasına bakan ucu ile iş parçası arasında kaynak arkını oluşturan, Gerektiğinde ergiyerek kaynak ağzını dolduran

Detaylı

TOZ METALURJİSİ. Yrd. Doç. Dr. Rıdvan YAMANOĞLU

TOZ METALURJİSİ. Yrd. Doç. Dr. Rıdvan YAMANOĞLU TOZ METALURJİSİ Yrd. Doç. Dr. Rıdvan YAMANOĞLU Toz Metalurjisi Avantajlar Karmaşık şekil Çok küçük parçalar Mikroyapı kontrolü Ekonomik Özellikle yüksek ergime dereceli malzemeler için alternatifsiz 2/20

Detaylı

VIA GRUBU ELEMENTLERİ

VIA GRUBU ELEMENTLERİ Bölüm 8 VIA GRUBU ELEMENTLERİ Bu slaytlarda anlatılanlar sadece özet olup ayrıntılı bilgiler derste verilecektir. O, S, Se, Te, Po O ve S: Ametal Se ve Te: Yarı metal Po: Metal *Oksijen genellikle bileşiklerinde

Detaylı

TAKIM ÇELİKLERİ İÇİN UYGULANAN EROZYON İŞLEMLERİ

TAKIM ÇELİKLERİ İÇİN UYGULANAN EROZYON İŞLEMLERİ TAKIM ÇELİKLERİ İÇİN UYGULANAN EROZYON İŞLEMLERİ Kalıp işlemesinde erozyonla imalatın önemi kimse tarafından tartışılmamaktadır. Elektro erozyon arka arkaya oluşturulan elektrik darbelerinden meydana gelen

Detaylı

MMT209 Çeliklerde Malzeme Bilimi ve Son Gelişmeler 2 Çelik üretimi. Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir Güz Yarıyılı

MMT209 Çeliklerde Malzeme Bilimi ve Son Gelişmeler 2 Çelik üretimi. Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir Güz Yarıyılı MMT209 Çeliklerde Malzeme Bilimi ve Son Gelişmeler 2 Çelik üretimi Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2013-2014 Güz Yarıyılı Bir entegre çelik tesisinde üretim akışı 2 Hematit, Fe2O3 Manyetit, Fe3O4 Götit, FeO(OH)

Detaylı

PERİYODİK SİSTEM VE ELEKTRON DİZİLİMLERİ#6

PERİYODİK SİSTEM VE ELEKTRON DİZİLİMLERİ#6 PERİYODİK SİSTEM VE ELEKTRON DİZİLİMLERİ#6 Periyodik sistemde yatay sıralara Düşey sütunlara.. adı verilir. 1.periyotta element, 2 ve 3. periyotlarda..element, 4 ve 5.periyotlarda.element 6 ve 7. periyotlarda

Detaylı

TERMOKİMYASAL YÜZEY KAPLAMA (BORLAMA)

TERMOKİMYASAL YÜZEY KAPLAMA (BORLAMA) TERMOKİMYASAL YÜZEY KAPLAMA (BORLAMA) Deneyin Amacı: Demir esaslı bir malzemenin borlanması ve borlama işlemi sonrası malzemenin yüzeyinde oluşan borür tabakasının metalografik açıdan incelenmesi. Teorik

Detaylı

Mikroyapısal Görüntüleme ve Tanı

Mikroyapısal Görüntüleme ve Tanı Mikroyapısal Görüntüleme ve Tanı -Ek Ders Notları- Yrd. Doç. Dr. Enbiya Türedi Aralık 2012 Kaynak: www.metallograph.de 2 Malzeme: 1.7131 (16MnCr5) ötektoid-altı ısıl işlemsiz Büyütme: 500 : 1 Dağlayıcı:

Detaylı

KOROZYONUN ÖNEMİ. Korozyon, özellikle metallerde büyük ekonomik kayıplara sebep olur.

KOROZYONUN ÖNEMİ. Korozyon, özellikle metallerde büyük ekonomik kayıplara sebep olur. KOROZYON KOROZYON VE KORUNMA KOROZYON NEDİR? Metallerin bulundukları ortam ile yaptıkları kimyasal veya elektrokimyasal reaksiyonları sonucu meydana gelen malzeme bozunumuna veya hasarına korozyon adı

Detaylı

TAKIM ÇELİKLERİ ÜRETİMİNDE KULLANILAN VAKUM ERGİTME PROSESLERİNİN METALURJİK KARAKTERİZASYONU

TAKIM ÇELİKLERİ ÜRETİMİNDE KULLANILAN VAKUM ERGİTME PROSESLERİNİN METALURJİK KARAKTERİZASYONU Murat AYDIN 1. GİRİŞ TAKIM ÇELİKLERİ ÜRETİMİNDE KULLANILAN VAKUM ERGİTME PROSESLERİNİN METALURJİK KARAKTERİZASYONU Metalurji ve Malzeme Mühendisi 1950 li yıllardan itibaren çelik özelliklerindeki gelişmeler

Detaylı

DEMİR SİLİKAT ESASLI YERLİ GRİT KUMU (RASPA KUMU) Oretec Mineral Sanayi Ltd. Şti. Bölücek Mahallesi 2 Nolu Sanayi Cad. No:164 Ereğli / Zonguldak

DEMİR SİLİKAT ESASLI YERLİ GRİT KUMU (RASPA KUMU) Oretec Mineral Sanayi Ltd. Şti. Bölücek Mahallesi 2 Nolu Sanayi Cad. No:164 Ereğli / Zonguldak DEMİR SİLİKAT ESASLI YERLİ GRİT KUMU (RASPA KUMU) Oretec Mineral Sanayi Ltd. Şti. Bölücek Mahallesi 2 Nolu Sanayi Cad. No:164 Ereğli / Zonguldak G r it Kumu /Kumla ma Grit, tozuması en az ve kumlama gücü

Detaylı

7. KAYNAKTA ORTAYA ÇIKAN PROBLEMLER ve KAYNAK HATALARI

7. KAYNAKTA ORTAYA ÇIKAN PROBLEMLER ve KAYNAK HATALARI 7. KAYNAKTA ORTAYA ÇIKAN PROBLEMLER ve KAYNAK HATALARI Gaz kaynaðýnda ortaya çýkan problemler ve kaynak hatalarý diðer kaynak yöntemlerindekilere oldukça benzer olup konuyla ilgili açýklamalar aþaðýda

Detaylı

ISIDAÇ 40. karo. Özel ürünleriniz için özel bir çimento!

ISIDAÇ 40. karo. Özel ürünleriniz için özel bir çimento! karo Özel ürünleriniz için özel bir çimento! Çimsa Kalsiyum Alüminat Karo Uygulamaları www.cimsa.com.tr, 10 yılı aşkın süredir Çimsa tarafından, TS EN 14647 standardına uygun olarak üretilen Kalsiyum Alüminat

Detaylı

KÖMÜRÜN GAZLAŞTIRILMASI YOLUYLA ELDE EDİLEN SENTEZ GAZINDAN METANOL ÜRETİMİ

KÖMÜRÜN GAZLAŞTIRILMASI YOLUYLA ELDE EDİLEN SENTEZ GAZINDAN METANOL ÜRETİMİ Ek 2 ULUSAL ÖĞRENCİ TASARIM YARIŞMASI PROBLEM TANIMI KÖMÜRÜN GAZLAŞTIRILMASI YOLUYLA ELDE EDİLEN SENTEZ GAZINDAN METANOL ÜRETİMİ 1. Giriş Türk kömür rezervlerinden metanol üretimi Kömürden metanol üretimi,

Detaylı

Yrd. Doç. Dr. H. Hasan YOLCU. hasanyolcu.wordpress.com

Yrd. Doç. Dr. H. Hasan YOLCU. hasanyolcu.wordpress.com Yrd. Doç. Dr. H. Hasan YOLCU hasanyolcu.wordpress.com En az iki atomun belli bir düzenlemeyle kimyasal bağ oluşturmak suretiyle bir araya gelmesidir. Aynı atomda olabilir farklı atomlarda olabilir. H 2,

Detaylı

YAPI MALZEMESİ. Romalılar devrinde ise su kireci bulunmuş ve su içi inşaatlarında kullanılmıştır.

YAPI MALZEMESİ. Romalılar devrinde ise su kireci bulunmuş ve su içi inşaatlarında kullanılmıştır. Bilinen en eski bağlayıcılardan birisi olan kireç, eski Babil, Mısır, Finikeliler, Hitit ve Persler tarafından hava kireci olarak yapıda kullanılmıştır. Romalılar devrinde ise su kireci bulunmuş ve su

Detaylı

KOROZYON. Teorik Bilgi

KOROZYON. Teorik Bilgi KOROZYON Korozyon, metalik malzemelerin içinde bulundukları ortamla reaksiyona girmeleri sonucu, dışardan enerji vermeye gerek olmadan, doğal olarak meydan gelen olaydır. Metallerin büyük bir kısmı su

Detaylı

ÜRÜN PROSPEKTÜSÜ. : 1.5 2.5 m/dak katod hareketi gerekir. Büyük yüzeyli parçalar için iki boyutlu hareket önerilir.

ÜRÜN PROSPEKTÜSÜ. : 1.5 2.5 m/dak katod hareketi gerekir. Büyük yüzeyli parçalar için iki boyutlu hareket önerilir. SAYFA NO: 1/5 AtılımKimyasalları SATINE NİKEL KAPLAMA AK 5000 ÜRÜN TANIMI Satine Nikel AK 5000 prosesi, ince taneli ve mat görünümlü dekoratif nikel kaplamalar için kullanılmaktadır. Genel olarak parlak

Detaylı

ÖĞRENME ALANI : MADDE VE DEĞĐŞĐM ÜNĐTE 3 : MADDENĐN YAPISI VE ÖZELLĐKLERĐ

ÖĞRENME ALANI : MADDE VE DEĞĐŞĐM ÜNĐTE 3 : MADDENĐN YAPISI VE ÖZELLĐKLERĐ ÖĞRENME ALANI : MADDE VE DEĞĐŞĐM ÜNĐTE 3 : MADDENĐN YAPISI VE ÖZELLĐKLERĐ C- BĐLEŞĐKLER VE BĐLEŞĐK FORMÜLLERĐ (4 SAAT) 1- Bileşikler 2- Đyonik Yapılı Bileşik Formüllerinin Yazılması 3- Đyonlar ve Değerlikleri

Detaylı

MEMM4043 metallerin yeniden kazanımı

MEMM4043 metallerin yeniden kazanımı metallerin yeniden kazanımı Endüstriyel Atık Sulardan Metal Geri Kazanım Yöntemleri 2016-2017 güz yy. Prof. Dr. Gökhan Orhan MF212 Atıksularda Ağır Metal Konsantrasyonu Mekanik Temizleme Kimyasal Temizleme

Detaylı

Alümiyum Şekillendirme Teknolojileri

Alümiyum Şekillendirme Teknolojileri Alümiyum Şekillendirme Teknolojileri Yard.Doç.Dr. Derya Dışpınar Soğuk Def Tavlama Toparlanma Yeniden Kristalleşme Tane Büyümesi iç gerilimler 3 Toparlanma Statik Toparlanma: Soğuk deforme edilmiş metalin

Detaylı

İNTERMETALİK MALZEMELER. Doç. Dr. Özkan ÖZDEMİR (DERS NOTLARI-4)

İNTERMETALİK MALZEMELER. Doç. Dr. Özkan ÖZDEMİR (DERS NOTLARI-4) İNTERMETALİK MALZEMELER (DERS NOTLARI-4) Doç. Dr. Özkan ÖZDEMİR BERİLYUM: Kimyasal özellikler bakımından alüminyuma benzer. Periyodik çizelgenin II A grubunun birinci elementidir ve metallere özgü özelliklerin

Detaylı

Demir-dışı Üretim Metalurjisi ve Demir-dışı Endüstrisi (MATE 486) Ders Detayları

Demir-dışı Üretim Metalurjisi ve Demir-dışı Endüstrisi (MATE 486) Ders Detayları Demir-dışı Üretim Metalurjisi ve Demir-dışı Endüstrisi (MATE 486) Ders Detayları Ders Adı Demir-dışı Üretim Metalurjisi ve Demir-dışı Endüstrisi Ders Kodu MATE 486 Dönemi Ders Uygulama Saati Saati Laboratuar

Detaylı

BARTIN ÜNİVERSİTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MALZEME LABORATUVARI-I DERSİ OKSİTLİ BAKIR CEVHERİNİN LİÇİ DENEYİ DENEYİN AMACI: Uygun

BARTIN ÜNİVERSİTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MALZEME LABORATUVARI-I DERSİ OKSİTLİ BAKIR CEVHERİNİN LİÇİ DENEYİ DENEYİN AMACI: Uygun BARTIN ÜNİVERSİTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MALZEME LABORATUVARI-I DERSİ OKSİTLİ BAKIR CEVHERİNİN LİÇİ DENEYİ DENEYİN AMACI: Uygun bir reaktif kullanarak oksitli bakır cevherindeki bakırı

Detaylı

SÜPER ALAŞIMLAR Prof.Dr.Ayşegül AKDOĞAN EKER Prof.Dr.Ayşegül AKDOĞAN EKER

SÜPER ALAŞIMLAR Prof.Dr.Ayşegül AKDOĞAN EKER Prof.Dr.Ayşegül AKDOĞAN EKER Süper alaşım; ana yapısı demir, nikel yada kobalt olan nisbeten yüksek miktarlarda krom, az miktarda da yüksek sıcaklıkta ergiyen molibden, wofram, alüminyum ve titanyum içeren alaşım olarak tanımlanabilir.

Detaylı

1. Kıyı Bölgelerinde Çevre Kirliliği ve Kontrolü KÇKK

1. Kıyı Bölgelerinde Çevre Kirliliği ve Kontrolü KÇKK 1. Kıyı Bölgelerinde Çevre Kirliliği ve Kontrolü KÇKK Kentsel Atıksu Arıtım Tesislerinde Geliştirilmiş Biyolojik Fosfor Giderim Verimini Etkileyen Faktörler Tolga Tunçal, Ayşegül Pala, Orhan Uslu Namık

Detaylı

DEMIR-ÇELIK METALURJISI (DERS NOTU)

DEMIR-ÇELIK METALURJISI (DERS NOTU) DEMIR-ÇELIK METALURJISI (DERS NOTU) Doç. Dr. ÖZKAN ÖZDEMĠR Doç. Dr. UĞUR ÖZSARAÇ 2015 1. Bessemer Yöntemi Bessemer prosesi, seri üretim boyutunda ergimiş pik demirden çelik üretimi yapılan ilk ucuz ve

Detaylı

Metal yüzeyinde farklı korozyon türleri

Metal yüzeyinde farklı korozyon türleri Metal yüzeyinde farklı korozyon türleri + - + 2 2 - - 2 2 Borunun dış ve iç görünümü ile erozyon korozyon Çatlak korozyonunun görünüm Metalde çatlak korozyonun oluşumu ve çatlak Oyuk korozyonu ve oluşumu

Detaylı

İÇİNDEKİLER 2. 3. 4. 5. 6.

İÇİNDEKİLER 2. 3. 4. 5. 6. İstiklal Mah. Barış Manço Cad. 5. Sok No:8 34522 Esenyurt / İSTANBUL TÜRKİYE Tel.: 0212 679 69 79 Faks: 0212 679 69 81 E-posta: info@gozdempaslanmaz.com 44 44 881 1 İÇİNDEKİLER 1. 2. 3. 4. 5. 6. 2 1 HAKKIMIZDA

Detaylı