Kömür, karbon, hidrojen, oksijen ve azottan oluşan, kükürt ve mineral maddeler içeren, fiziksel ve kimyasal olarak farklı yapıya sahip bir maddedir.

Transkript

1 KÖMÜR NEDİR? Kömür, bitki kökenli bir maddedir. Bu nedenle ana elemanı karbondur. Bitkilerin, zamanla ve sıcaklık-basınç altında, değişim geçirmesi sonunda oluşmuştur. Kömür, karbon, hidrojen, oksijen ve azottan oluşan, kükürt ve mineral maddeler içeren, fiziksel ve kimyasal olarak farklı yapıya sahip bir maddedir. İnsan yaşamında ve enerji hammaddeleri içinde çok önemli bir yere sahip olan kömür, dünyada geniş rezervlere ve vazgeçilmez yaygın tüketim alanlarına sahiptir. Kömür, dünyada geniş rezervi bulunan, emniyetli ve üretimi kolay, ucuz ve temiz bir fosil yakıttır.

2 Rezerv: Birçok ülkede kömür büyük rezervler halinde bulunmakta, elliden fazla ülkede üretilmektedir. Emniyet: Kömür, kullanım, depolama ve ulaştırma bakımından en emniyetli yakıttır. Güvenilirlik: Kömür, büyük rezervleri ve pazarda rekabet gücü olan fiyatıyla, endüstriyel amaçla, ev yakıtı olarak, elektrik enerjisi, kok, sıvı yakıt ve kimyasallar üretiminde, emniyetli bir şekilde kullanılmaktadır. Temiz Enerji: Mevcut Teknolojileri uygulanarak, kömürün temiz bir şekilde ve çevre kirliliği yaratmadan yakılması mümkündür. Maliyet: Global olarak kömür, elektrik üretiminde modern yaşam için hayati önemi olan ve rekabet gücü yüksek bir yakıttır. Dünya çapında elektrik üretiminde ana enerji kaynağı olan kömür, petrol ve doğal gaza göre daha ucuzdur.

3 Yüzlerce yıl, kömür ana enerji kaynağı olarak kullanılmıştır. Roma İmparatorluğu zamanında bile uluslararası kömür ticareti vardı. Kömür yalnız 19.Yüzyıldaki endüstri devrimini ateşleyen enerjiyi teminle kalmayıp, 20. yüzyılda elektrik enerjisi devrini başlatmıştır. Halen dünyada üretilen elektrik enerjisinin yaklaşık % 40 ı kömüre dayalıdır. Dünya demir çelik endüstrisi kömür kullanımına bağımlı olup, metalürji endüstrilerinde ana indirgeyici maddedir. Kömür halen dünya elektrik enerjisi üretiminde ilk sırada yer almaktadır. 21. yüzyılın ilk yarısında, elektrik enerjisindeki kömür payının % 50 lere yükselmesi beklenmektedir. Petrol ve doğal gaz gibi diğer fosil yakıtlarla, nükleer ve yenilenebilir alternatif enerji kaynaklarının, hiç birisi, uzun vadeli, ekonomik bir enerji kaynağı olarak ortaya çıkmamaktadır. Mevcut üretim rakamları, kömür rezervleri ömrünün, petrol ve doğal gaz ömründen daha uzun süreceğini göstermektedir.

4 Hidroelektrik, rüzgar, biyomas, dalga ve gel-git gibi yenilenebilir enerji kaynakları, enerji üretiminde, alternatif kaynaklar oluşturmaktadır. Bütün bu kaynakların çevre ve ekonomi açısından kabul edilebilir durumda olmaları gerekmektedir. Hidroelektrik dışında hiçbiri, on yıllar içinde, enerji üretiminde söz sahibi olabilecek durumda değildir. Dünya nüfusu ve gelişen dünyada hayat standartları arttıkça, enerji talebi de artış göstermektedir. Dünya çapında geniş alanlara dağılmış, yüksek rezervli kömür, artan enerji talebini karşılayabilecek, emin ve ekonomik bir fosil yakıttır.

5

6 Bütün fosil yakıtlar arasında dünyada en çok bulunan, kömürdür. Dünya da (mevcut maden teknolojisi ile ekonomik olarak üretilebilecek) toplam bir trilyon ton un üzerinde kömür rezervi vardır. Kömür rezervleri, coğrafi olarak yaygın olup, bütün kıtalarda toplam 100 ülkede bulunmaktadır. Rezerv miktarının çokluğu, kömürün uzun vadeli yeterliliğini beraberinde getirmektedir. Mevcut üretim seviyeleri ile, dünya bilinen görünür kömür rezervlerinin ortalama 109 yıllık bir sürede tüketileceği tahmin edilmektedir. Bu durum aşağıdaki gelişmelerle daha da artabilecektir; Devam eden arama faaliyetleriyle bulunacak yeni rezervler, Maden teknolojisinde yapılacak gelişmelerle, ekonomik olarak üretilebilecek rezervler, Halen ekonomik olmayan düşük kaliteli kömürlerin ekonomik hale gelmesi.

7 Modern yaşamın elektrik olmadan sürdürülmesi mümkün değildir. Binalar ve sokaklar elektrikle aydınlatılır. Evlerde, büro ve fabrikalarda kullanılan makineler elektrikle çalıştırılır. Elektrik olmadan telekomünikasyon, radyo ve televizyon, tıbbi cihazlar vb. gibi ileri endüstri ürünlerinden faydalanmamız mümkün değildir.

8 Kömürün demir ve çelik üretiminde can alıcı önemi vardır. Çelik üretiminin %70 inde kok ve kömür kullanılarak yüksek fırında elde olunan, ham demirden yararlanılır. Çelik günlük hayatta çok önemli olup, otomobiller, trenler, gökdelenlerle gemiler cerrahi malzemeler, ve x ışınları cihazları, çelikten yapılmaktadır. Çelik olmadan kereste ve cama şekil verilmesi, kayanın kırılması, betonun karıştırılması ve diğer metallerin ergitilip şekillendirilmesi ve plastiklerin imalatı mümkün değildir.

9 Çimento büyük bina ve fabrikalarla yol ve barajların inşaatında kullanılmaktadır. Dünya da çimento imalatında ise genellikle kömür kullanılmaktadır. Kömür doğrudan veya dolaylı olarak günlük hayatın her safhasında hayati rol oynamaktadır.

10 KÖMÜRÜN ÜLKE EKONOMİSİ İÇİN VAZGEÇİLMEZLİĞİ Yaşadığımız yüzyılda ülkelerin gelişmişliği kişi başına tüketilen elektrik enerjisi miktarı ile ifade edilmektedir. Bu da enerji üretiminin, ülkelerin kalkınmasında en önemli paya sahip olması gerektiğinin en açık ifadesidir.

11 Bu çerçevede, ülkemizde de enerji taleplerini önemli ölçüde karşılayabilecek olan kömür, en yaygın doğal kaynak olarak, ekonomik biçimde işletilebilmelidir. Oysa bugün bu durum, ülkemizde tam tersine gelişmektedir.

12 Her ülkede olduğu gibi, ülkemizin kalkınmasında da enerji ve dolayısıyla enerji hammaddelerinin önemi çok büyüktür yılında üretilen kömürün yaklaşık % 90 ının termik santrallerde tüketildiği ve ülkemiz elektrik enerjisi üretiminin yaklaşık % 21,8 sinin (%14,9 yerli kömür, % 6,9 ithal kömür) kömüre dayalı termik santrallerden karşılandığı göz önüne alındığında, kömürlerimizin elektrik enerjisi sektöründeki vazgeçilmezliği ve artırılması gerektiği görülmektedir.

13 TÜRKİYE KÖMÜR REZERVİ Enerjinin ekonomik açıdan stratejik öneme sahip olması nedeniyle, yerli kaynaklara yönelmek zorunluluğu vardır.yerli kaynakların üretilmesine ve değerlendirilmesine önem verilmesi halinde, petrol hariç dışa bağımlılık olmaksızın, ülkemizin enerji gereksinimini yerli kaynaklardan karşılamaya yeterli rezerv ve potansiyel mevcuttur yılları arasını kapsayan dönemde yapılan çalışmalar sonucunda 8,3 milyar ton olarak bilinen linyit rezervlerimiz 13,9 milyar tona ulaşmıştır. Ancak, buna rağmen, aramaların daha da arttırılması ihtiyacı vardır.

14 Buna göre, Türkiye nin bilinen kömür rezervi; 1,3 milyar ton taşkömürü ve 13,9 milyar ton linyit olmak üzere, toplam 15,2 milyar tondur. Taşkömürü rezervinin tamamı Zonguldak Havzası ndadır. Ülkemizin 2012 yılı taşkömürü üretimi ton, linyit üretimi ise tondur. Türkiye 2012 yılında 30 milyon ton kömür ithal etmiştir.

15 Nüfus artışı ve teknolojik gelişmenin dünya enerji talebini hızla artırması sonucunda, kömür ve petrol gibi yakıtların kullanımı günümüze kadar önemini korumuştur. Petrol rezevlerinin dünyanın belli başlı yerlerinde ve kömüre göre sınırlı olması, zaman zaman dünya ekonomisinde politik pazarlıklara, sürtüşmelere, dolayısıyla krizlere neden olmuş, bu da haklı olarak dünya milletlerinin daha güvenilir enerji kaynaklarına veya kendi öz kaynaklarına yönelmelerine neden olmuştur.

16 Türkiye, Rusya, Ukrayna, Azerbaycan, İran ve Irak gibi enerji kaynakları bakımından zengin ülkelere komşu olmasına rağmen, bilinen doğal gaz ve petrol kaynakları bakımından zengin bir ülke değildir. Nüfusu 75 milyonun üzerinde ve Gayri Safi Milli Hasılası (GSMH) 850 milyar dolar düzeyinde olan bu büyük ülkenin, enerjide halen %75 dolayında dışa bağımlı olması, Enerji Güvenilirliği açısından derin endişelere neden olmaktadır. Enerji Güvenilirliği birçok açıdan, bir ülkenin ekonomik ve siyasal bağımsızlığı ile yakından ilgilidir.

17 Türkiye nin enerji tüketimindeki, dışa bağımlılık payının, 1997 yılında % 62 iken 2001 yılında % 70 olması, 2012 yılında % 75 e ulaşması ve 2020 yılında % 76 ya yükselmesinin planlanması, endişenin haklılığını bir kez daha ortaya koymaktadır.

18 Ülkemizin güvenebileceği enerji kaynakları yalnızca hidrolik ve kömür kaynaklarıdır. Bu nedenle yerli enerji kaynaklarının, özellikle kömürün ekonomik olarak üretimine, ülkenin ekonomik ve siyasal bağımsızlığını korumak için, gerekli ağırlığın verilmesi kaçınılmazdır.

19 Halen bilinen linyit rezervi ve yapılabilecek üretim değerlendirildiğinde, 100 yıllık rezerve sahibiz. Kaldı ki hiç de yeterli olmayan arama faaliyetlerinin geliştirilerek rezervimizin birkaç kat artırılabileceği ve 20 ile 40 milyar tona yükselebileceği, bilim adamlarınca belirtilmektedir.

20 Kömür kullanımı açısından bir problemi olmayan gelişmiş ülkeler, çevrecilik silahını kullanarak sömürgecilik anlayışını devam ettirmektedir. Kendi kaynaklarını kullanmayan bir Türkiye, bu nedenle ekonomik açıdan dışa bağımlı hale gelirse, politik açıdan da güçsüzleşir ve pazar konumu devam eden, bir ülke haline gelir.

21 Yukarda sayılan nedenlerle: Ülkemizin ulusal bir enerji politikası olmalı, hükümetler değişse bile bu politika değişmemelidir. Enerji politikalarında yerli kaynaklara ağırlık verilmelidir. Kömür rezervlerinin arttırılması için, yeni arama projeleri yapılmalı ve uygulanmalıdır.

22