REVİZYON DURUMU. Revizyon Tarihi Açıklama Revizyon No

Transkript

1 REVİZYON DURUMU Revizyon Tarihi Açıklama Revizyon No Hazırlayan: Onaylayan: Onaylayan: Prof. Dr. Nedime Serakıncı, Yrd. Doç. Dr. Umut Fahrioğlu Adem Aköl Kalite Konseyi Başkanı Sinan Özyavaş Kalite Koordinatörü 1/5

2 1. AMAÇ Tıbbi Genetik Laboratuvarında kanun ve yönetmeliklere uygun hizmet verilmesi için standart yöntem belirlemektir. 2. KAPSAM Tıbbi Genetik laboratuvarı hizmetlerinin yönetim faaliyetlerini kapsar. 3. SORUMLULAR Bu talimatın uygulanmasından Tıbbi Genetik laboratuvarı personeli sorumludur. 4. TANIMLAR BOS: Beyin omurilik sıvısı CVS: Koryonik Villus Örnekleme DNA: Deoksiribonükleik asit FISH: Floresan İn situ Hibridizasyon HBV: Hepatit B Virüsü HCV: Hepatit C Virüsü PCR: Polimeraz Zincir Reaksiyonu PGD: Preimplantasyon Genetik Tanı RNA: Ribonükleik asit YB: Yoğun Bakım 4.1. Acil testler: Üst Solunum Yolu Viral Patojen Tarama ( Acil YB) ile Atipik vetipik Pnömobakter Tarama (Acil- YB) testleri 24 saat içerisinde sonuç verilmesi gereken testlerdir Acil olmayan testler: 4.1. de bahsedilen testlerin dışındaki testler acil konumunda olmayıp laboratuvarın rutin işleyiş prosedürüne göre çalışılırlar. 5. UYGULAMA 5.1. Yardımcı personel tarafından tıbbi genetik laboratuvarına Tıbbi Genetik Laboratuvarları Numunelerin Toplanması ve Taşınması Talimatı na uygun şekilde getirilen örneklerin kabulü tıbbi genetik laboratuvarı personeli tarafından laboratuvarda yapılır. 2/5

3 5.2. Tıbbi genetik laboratuvarı tarafından kabulü yapılan örnekler barkodlanarak Tıbbi Genetik Laboratuvarları Numune Kayıt Defteri ne işlenir Moleküler Tanı Testlerinin Çalışılması Moleküler tanı için alınan sürüntü örneği, BOS, idrar veya kan/serum örneklerinden viral/ bakteriyel DNA lar izole edilir İzolasyonu tamamlanan örnekler Acil- YB istemli ise bekletilmeden çalışılır değilse Tıbbi Genetik Laboratuvarları Numunelerin Saklanması ve İmhası Talimatı na göre saklanarak çalışma gününde çalışılır Viral / bakteriyel DNA lar PCR yöntemiyle uygun primerler kullanılarak çoğaltılır PCR aşaması tamamlandıktan sonra Jel elektroforez yöntemi ile PCR ürünleri bir jel üzerinde UV yardımı ile görüntülenir HBV DNA ve HCV RNA gibi viral yükün belirlenmesi gereken testlerde Real Time PCR yapılır. Cihazın yazılımı kullanılarak analizleri yapılır Moleküler Genetik Testlerinin Çalışılması Moleküler genetik için alınan EDTA lı kan örneklerinden DNA izolasyonu yapılır DNA lar PCR yöntemiyle uygun primerler kullanılarak çoğaltılır PCR aşaması tamamlandıktan sonra Jel elektroforez yöntemi ile PCR ürünleri bir jel üzerinde UV yardımı ile görüntülenir Gerekli olan moleküler genetik testlerde görüntüleme sonrası aşamalar olan hibridizasyon, reverse hibridizasyon, sekanslama aşamaları da çalışmaya dâhil edilir Moleküler Sitogenetik Testlerinin Çalışılması Bu alandaki testlerin istemleri sadece Tıbbi Genetik Anabilim Dalı tarafından yapılabildiğinden bu testlerin çalışılabilmesi için örnek alınmadan önce Tıbbi Genetik laboratuvarından randevu alınması gerekir Örneklere aşağıdaki işlemler yapılır: Kan, amniyon sıvısı, kemik iliği, abortus materyalinden harvest yapılır Parafin bloklardan kesit alınarak kesitlere deparafinizasyon yapılır PGD için gelen blastomerler fikse edilmiş değilse fikse edilir ve hibridizasyon yapılır, fikse edilmişse yıkamalar yapılıp hibridizasyona bırakılır Preparat hazırlanır FISH için hibridizasyon sonrası yıkamalar yapılır Analiz edilir. 3/5

4 5.6. Sitogenetik Testlerin Çalışılması Bu alandaki testlerin istemleri sadece Tıbbi Genetik Anabilim Dalı tarafından yapılabildiğinden bu testlerin çalışılabilmesi için örnek alınmadan önce Tıbbi Genetik laboratuvarından randevu alınır Amniyosentez örneklerinin çalışılması Tıbbi Genetik Laboratuvarları Numune Kabul Talimatı na uygun olarak alınan amniyon sıvısı uygun besiyerine ekilerek CO 2 etüvü içerisinde inkübe edilir Ekimden 7 gün sonra kültürlerin besiyeri değiştirilir Yeterli hücre sayısına erişilince kültür sonlandırılır. (Yaklaşık 23 gün) Hücrelerden preparatlar elde edilir Preparatlar Tripsin ve Giemsa/ Leishman ile boyanarak metafaz plakları görünür hale Preparatlar mikroskop altında incelenerek analizleri yapılır CVS materyalinin çalışılması Alınan CVS materyalinden embriyonik villuslar ayrıştırılır Ayıklanan villuslarin uygun besiyeri ve CO 2 etüvü içerisinde kültürü yapılır Villuslardan yeteri miktarda hücre çoğaldığına karar verildiğinde kültür sonlandırılır Hücrelerden preparatlar elde edilir Preparatlar Tripsin ve Giemsa/ Leishman ile boyanarak metafaz plakları görünür hale Preparatlar mikroskopta incelenerek analizleri yapılır Kan materyalinin çalışılması Alınan Heparinli kan örneği uygun besiyeri içerisine ekilir CO 2 etüvü içerisinde 72 saat inkübe edilir İnkübasyon sonrası kültür sonlandırılır Kromozom / metafaz süspansiyonu hazırlanır Süspansiyonlardan yayma yapılarak preparatlar hazırlanır Preparatlar Tripsin ve Giemsa/ Leishman ile boyanarak metafaz plakları görünür hale Preparatlar mikroskop altında incelenerek analizleri yapılır Kemik iliği örneğinin çalışılması Alınan kemik iliği örneğinden uygun besiyeri içerisine 3 ekim yapılır. 4/5

5 CO 2 etüvü içerisinde 1. Kültür 24, 2. Kültür 48, 3. Kültür 72 saat inkübe edilir İnkübasyon sonrası kültür sonlandırılır Hücrelerden preparatlar elde edilir Preparatlar Tripsin ve Giemsa / Leishman ile boyanarak metafaz plakları görünür hale Preparatlar mikroskop altında incelenerek analizleri yapılır Tıbbi genetik laboratuvarlarında yapılan testlerin sonuçları Tıbbi Genetik Laboratuvarları Test Çıkış Süreleri Listesi ne göre verilir. 6. İLGİLİ DOKÜMANLAR 6.1. Tıbbi Genetik Laboratuvarları Numunelerin Saklanması ve İmhası Talimatı 6.2. Tıbbi Genetik Laboratuvarları Numune Kabul Talimatı 6.3. Tıbbi Genetik Laboratuvarları Numune Kayıt Defteri 6.4. Tıbbi Genetik Laboratuvarları Numunelerin Toplanması ve Taşınması Talimatı 6.5. Tıbbi Genetik Laboratuvarları Test Çıkış Süreleri Listesi 5/5