Nadir ve Kıymetli Metaller Metalurjisi. Y.Doç.Dr. Işıl KERTİ

Transkript

1 Nadir ve Kıymetli Metaller Metalurjisi Y.Doç.Dr. Işıl KERTİ

2 Ders içeriği 1. Giriş ve Periyodik cetvel 2. Kıymetli Metaller (Ag, Au, Pt, ) 3. Kıymetli Metaller (Ag, Au, Pt, ) 4. Kıymetli Metaller (Ag, Au, Pt, ) 5. Kıymetli Metaller (Ag, Au, Pt, ) 6. Kıymetli Metaller ( Pd, Ir, Os, ) 7. Kıymetli Metaller ( Pd, Ir, Os, ) 8. Kıymetli Metaller (Ru, Rh) Vize 10. Nadir toprak elementleri (La, Sc Ce, ) 11. Nadir toprak elementleri (Pr, Nd, Sm, Eu, Gd, Tb) 12. Nadir toprak elementleri ( Dy, Ho, Er) 13. Nadir toprak elementleri (Tm, Ym, Lu) Vize

3 PERİYODİK TABLO

4 Alkali metal Lityum (Li), sodyum (Na), potasyum (K), rubidyum (Rb), sezyum (Cs) ve fransiyum (Fr) dur.!!!!!!!fransiyum radyoaktif bir elementtir ve yarılanma süresinin kısalığı nedeniyle (223Fr için 21 dakika) doğada bulunmaz. Alkali metaller periyodik tablonun birinci grubunda (dikey sırasında) yer alan metallerdir. Fransiyum dışında hepsi, yumuşaktır. Metalik özellikleri gereği parlaktırlar. Isı ve elektriği çok iyi iletirler. Diğer metallerin aksine, yoğunlukları ve erime noktaları oldukça düşüktür. Lityum, sodyum ve potasyum yoğunlukları ilginç bir şekilde sudan daha küçüktür. Alkali metaller su ile reaksiyona girip, hidrojen gazı verirler.

5 Alkalinler ya da Toprak Alkali Metaller Berilyum, Magnezyum, Kalsiyum, Stronsiyum, Baryum, Radyum Periyodik tablonun baştan ikinci grubunda (dikey sırasında) yer alan elementlerdir. Sıklıkla beyaz renkli olup, yumuşak ve işlenebilir yapıdadırlar. Ergime ve kaynama sıcaklıkları düşüktür.

6 Lantanit (Nadir Toprak Elementleri) Ce Seryum - Pr Praseodimium - Nd Neodimiyum - Pm Prometyum Sm Samaryum - Eu Europyum - Gd Gadolinyum - Tb Terbiyum - Dy Disprosyum - Ho Holmiyum - Er Erbiyum - Tm Tulyum - Yb İtterbiyum - Lu Lutetyum Atom numarası 57 olan Lantan ve atom numarası 71 olan Lutesyum arasında bulunan elementler ve Lantanidler ile benzer kimyasal özellikler gösteren atom numarası 39 olan İtriyum ile atom numarası 21 olan Skandiyum elementlerinden meydana gelir. Neden Nadir Element? Toprakta eser miktarda bulunmaları nedeniyle, "nadir toprak elementleri" olarak da isimlendirilirler.

7 Lantanit (Nadir Toprak Elementleri) Lantanitler, Hafif Nadir Toprak Elementleri (HNTE) ve Ağır Nadir Toprak Elementleri (ANTE) olarak iki gruba ayrılırlar. Lantan ile Europyum aralığında bulunan elementler HNTE grubuna; Gadolinyum ile Lutesyum aralığında bulunan elementler ANTE grubuna dahildir.

8 Lantanit (Nadir Toprak Elementleri) Özellikleri Diğer metalik cevher konsantreleri gibi parlak, demir gri veya gümüş rengindedirler. Genel olarak yumuşak, kolayca şekillendirilebilir, haddelenebilir.

9 Geçiş metalleri Geçiş metalleri Geçiş metalleri = ağır metaller Yüksek sertlikleri, yüksek yoğunlukları, iyi ısı ve elektrik iletkenlikleri yüksek erime sıcaklıkları Özellikle bazıları yüksek mukavemetleri nedeniyle, saf halde ya da alaşım halinde yapı malzemesi olarak kullanılırlar.

10 Zayıf metaller Zayıf metaller grubunda; aluminyum, galyum, indiyum, kalay, talyum, kurşun, ve bizmut bulunur. Bazen germanyum, antimon ve polonyum da bu gruba dahil edilebilir. Ergime ve kaynama sıcaklıkları genellikle geçiş metallerinkilerden daha düşük olup daha yumuşaktırlar.

11 Yarı metal (Metaloidler) Bor, Silisyum, Germanyum, Arsenik, Antimon, Tellür ve Polonyum yarı metallere örnektir. Yarı metaller; metallerden daha az iletken, ametallerden ise daha iletkendirler. parlak veya mat olabilirler. Tel veya levha haline getirilebilirler.

12 Ametal Ametal Hidrojen, Karbon, Azot, Oksijen, Fosfor, Kükürt, Selenyum Özellikleri; Grafit ( Karbon ) hariç ısıyı ve elektrik akımını hiç iletmezler Oda sıcaklığında bazıları katı bazıları gaz halde bulunur. Örneğin Oksijen, Azot, Hidrojen saf halde iken oda sıcaklığında gaz halinde bulunur. Karbon, Fosfor, Kükürt, ise oda sıcaklığında katı halde bulunur. Ametallere şekil verilemez. Çünkü katı olanlar kırılgandır, dövülerek işlenemezler. Mattırlar, ışığı yansıtmazlar. Erime, kaynama noktaları düşüktür. Kendi aralarında kovalent bileşikleri, metallerle de iyonik bileşikleri oluştururlar. Genellikle doğada moleküler halde bulunur.

13 Halojen Halojen Halojenler, 7A grubunda bulunan, ametallerdir. Oda koşullarında katı haldedir. Zehirli ve tehlikeli elementler olarak bilinirler.

14 Soy gazlar Soy gazlar Kokusuz, renksiz gazlardır. Helyum (He), Neon (Ne), Argon (Ar), Kripton (Kr), Ksenon (Xe), ve radyoaktif Radon (Rn) doğal olarak bulunan altı soy gazdır. Soy gazların en dış elektron kabuğu tamamen elektronlarla doludur, dolayısıyla kimyasal tepkime eğilimleri düşüktür.

15 PERİYODİK TABLO