Biyo Atıklardan Küçük ve Orta Ölçekli Kompost Üretimi

Transkript

1 Biyo Atıklardan Küçük ve Orta Ölçekli Kompost Üretimi Datça da Doğa Dostu Tarım için Biyo-Atıklardan Organik Gübre Üretimi, 2015 Birleşmiş Milletler Küresel Çevre Fonu (GEF) Küçük Destek Programı (SGP) desteğiyle

2 Datça da Doğa Dostu Tarım için Biyo-Atıklardan Organik Gübre Üretimi Durum: Zeytin ve badem ağırlıklı üretim yapılan Datça Yarımadası nda, bağ-bahçe ve budama atıkları önemli bir sorun. Budama sonrası çıkan dal-budaklar yakılmakta veya çöp alanlarına gönderiliyor. Hava kirliliğine sebep oluyor, yangın tehlikesi yaratıyor. Hayvancılığın azalması sebebiyle, kimyasal gübre kullanımı giderek artıyor. Çözüm: Dal-budak atıkları komposta dönüştürülerek atık sorunu azaltılır. Üretilen kompost çiftçilerçe kullanılır, toprak zenginleştirilir ve kimyasal gübre kullanımı azaltılabilir. Bölgede organik tarım yapan çiftçilerin sürdürülebilirliğine de katkıda bulunulabilir.

3 Datça da Doğa Dostu Tarım için Biyo-Atıklardan Organik Gübre Üretimi Proje Kapsamında Yapılanlar: Yazıköy de toprak analizi yapıldı. Kompost yapılabilmesi için öğütücü satın alındı. 3-5 Ekim 2015 Yazıköy, 14 Nisan 2016 Sındı Köyü, 22 Mayıs Datça Humus içeriği düşük Merkez de uygulamalı kompost eğitimleri verildi. 14 Nisan 2106 Sındı Köyü nde Organik Tarım Eğitimi verildi. 15 Nisan 2016 Sındı Köyü nde tarımda kadın istihdamının önemi nedeniyle kadınlarla özel bir sohbet gerçekleştirildi. Proje ve uygulamalar hakkında bir video çekildi. Kompost Kitapçığı hazırlandı- Haziran ayında yayımlanacak.

4 Kompost Atık, kullanılmamış veya yanlış kullanılmış bir kaynaktır. Doğada atık yoktur.

5 Kompost Komposta Eklenebilecek Biyo-Atıkların C/N Oranları Kahverengiler Mısır sapları 75:1 Saman 75:1 Kurumuş yapraklar 60:1 Talaş 400:1 Parçalanmış Karton 350:1 Yeşiller Yaş Ağaç 25:1 Bahçe atıkları 30:1 At Gübresi 18:1 İnek Gübresi 16:1 Tavuk Gübresi 12:1 Yabani otlar 30:1

6 Kompost

7 Kompost Datça, 2015

8 Neden Kompost Yapmalı? Atığın faydalı bir ürüne dönüşmesini sağlamak, Kimyasal gübre ve girdilere bağımlılığı azaltmak, Toprak zenginliğini tüketmeden, toprağın sağlığını arttırmak, Ürün verimini yükseltmek, Hastalıklara ve zararlılara karşı daha dirençli üretim yapmak.

9 Kompost Yaşayan ve yaşamış olan her şey kompost yapılabilir. Kolayca edinilebilen, yerel kaynakları kullanmak önemlidir. Kompostun en temel özelliği, aerob, yani oksijenli koşullarda hazırlanmasıdır.

10 Sıcak Kompost Sıcak kompost, kullanılan organik atığın, uygun karışımda, koşullarda ve nem oranında bir araya getirilerek ısınmasını sağlar. Isınmayı sağlayan şey, uygun besin ve nem oranın sahip yığının içinde faaliyete geçen mikro ölçekli canlı türlerinin çalışmasıdır. İyi hazırlanmış bir kompost yığını, yaklaşık bir ay içerisinde büyük ölçüde tamamlanır ve mikroorganizma faaliyeti yavaşlar. Bu kompost doğrudan toprakta kullanılabilse de, bir süre daha bekleyerek sürecin tamamlanması faydalıdır.

11 Kompost Neden Oluşur? 1. Organik Madde (Karbon ve Azot) 2. Su (Nem) 3. Hava (Oksijen)

12 1. Organik Madde Karbon içeriği baskın olan maddeler: Budama artıkları, Saman, Kurumuş otlar, Kurumuş yapraklar ve dallar, Tahıl kepeği, gibi kuru organik maddeler.

13 1. Organik Madde Datça daki zeytin ve badem bahçelerinden çıkan budama atıklarını verimli biçimde kullanabilmek amacıyla edindiğimiz dal öğütücü.

14 1. Organik Madde Azot içeriği baskın olan maddeler: Mutfak artıkları, Taze biçilmiş otlar, Hayvan gübresi, Süt, yumurta, Baklagiller, Üre, gibi ıslak organik maddeler.

15 1. Organik Madde Karbon / Azot Dengesi İdeal sıcak kompost için en uygun oran, 30 ölçek karbon malzeme ile, 1 ölçek azot malzemenin karışımıdır.

16 2. Nem Sıcak kompost için en ideal nem oranı % 30 dur. Fazla ıslak olan kompost, yığının içine oksijen girmesini engeller. Çok kuru olan kompostta, parçalanma işlemi yavaşlar.

17 3. Oksijen Kompostun yeterli miktarda hava alması sağlanmalıdır. İçine hava giremeyen kompost yığını fazla ısınır, kötü kokmaya başlar ve pütrifikasyon* sürecine girer. Doğadaki organizmaların, özel proteinik maddeleri parçalayıp fermantasyona uğratmasıdır. Parçalanma sonucunda proteinler çeşitlerine göre farklılaşıp, değişik azotlu ve kükürtlü, daha küçük moleküllü yapılara dönüşürler.

18 Sıcaklık Kompost yığınının içindeki sıcaklığın kısa bir zamanda 60o üzerine çıkması beklenir, fakat 70o üzerine çıkmamalıdır.

19 Çevirmek Yığının içindeki nem ve sıcaklık miktarının ideal oranda korunması için çevrilmesi gerekir. Bu çevirme işlemi, aynı zamanda yığının her tarafının eşit miktarda kompostlaşmasını da sağlar.

20 Kompost Alanı Seçimi Kompost yığınını fazla güneş ve yağmur koşullarından korumak gerekir.

21 Sıcak Kompost Hazırlığı İçindekiler: Hayvan gübresi (Keçi) 15 çuval. Budama artıkları (Taze / kuru karışık) 15 çuval. Tahıl Kepeği 5 Kg. Melas (Pekmez) 2 Kg. Maya (Kuru veya yaş) 200 Gr. Su (klorsuz) katmanlar arası göz kararı. Odun Külü (mineral) 4 Kg. Kaya tozu (toprağın ihtiyacına göre bir miktar mineral katkı) 2 Kg. Sıcak kompost hazırlamanın çok farklı yolları var, bu sadece bizim eğitimde kullandığımız yöntem.

22 Yığının Hazırlanması Elimizdeki malzemeleri her katman yaklaşık 5-10 cm kalınlığında olacak şekilde sırayla yığmaya başlıyoruz. (En alt katmana yığının hava alabilmesi için budama artıkları yerleştiriyoruz.) Budama artıkları, Gübre, Kepek, Kül, Bir miktar suyla karıştırılmış pekmez ve maya Her katman tamamlandığında sulayarak, bir miktar ıslatarak uygun nem oranını sağlıyoruz.

23 Baştan Sona Hazırlık Süreci

24 Baştan Sona Hazırlık Süreci

25 Baştan Sona Hazırlık Süreci

26 Baştan Sona Hazırlık Süreci

27 Baştan Sona Hazırlık Süreci

28 Baştan Sona Hazırlık Süreci

29 Baştan Sona Hazırlık Süreci

30 Baştan Sona Hazırlık Süreci Birinci Katman

31 Baştan Sona Hazırlık Süreci

32 Baştan Sona Hazırlık Süreci Odun Külü ve Pekmez ile Karıştırılmış Maya

33 Baştan Sona Hazırlık Süreci Buğday Kepeği

34 Baştan Sona Hazırlık Süreci

35 Baştan Sona Hazırlık Süreci

36 Baştan Sona Hazırlık Süreci

37 Baştan Sona Hazırlık Süreci

38 Baştan Sona Hazırlık Süreci

39 Baştan Sona Hazırlık Süreci

40 Baştan Sona Hazırlık Süreci

41 Baştan Sona Hazırlık Süreci

42 Baştan Sona Hazırlık Süreci

43 Baştan Sona Hazırlık Süreci

44 Baştan Sona Hazırlık Süreci Hazırlığı tamamlanmış kompost yığını

45 Baştan Sona Hazırlık Süreci Yığını tavuklardan korumak için çevresine dallar yerleştirildi.

46 Kompost Bakımı Hazırlanan kompost yığını, birkaç gün bekledikten sonra içler dışa, dışlar içe gelecek şekilde çevrilmeli, bu esnada sıcaklığı ve nem oranı kontrol edilmelidir. Fazla kuruysa biraz ıslatılmalı, fazla ıslak ise, çevirirken bol bol havalanması sağlanmalıdır. Bundan sonra yaklaşık iki-üç günde bir aynı çevirme işlemini tekrarlamak gerekir. Sıcak kompost yığını bir kere hazırlandıktan sonra, tamamlanana kadar yeni malzeme eklenmemelidir. Kompost tamamlandıktan sonra, değerlerini kontrol etmek için bir ziraat laboratuvarında analizi yapılabilir.

47 Datça da Doğa Dostu Tarım için Biyo-Atıklardan Organik Gübre Üretimi Projemiz Sonlanırken: Datça projemiz bir pilot projedir. Bu nedenle bize düşen en önemli görev, proje sürecinin ve çıktılarının mümkün olduğunca çok insanla paylaşılmasıdır. Bu amaçla kompost üretim süreci videoya kaydedildi ve eğitim içeriğini kapsayan bir video ve kompost kitapçığı hazırladık. Proje süreci basınla ve Buğday Derneği nin sosyal medyadaki 300,000 takipçisiyle düzenli olarak paylaşılacak ve bir model oluşturması sağlanacaktır. Projemizle ilgili videoya Youtube Buğday Kanalı ndan ulaşılabilir.

48 İlginiz için teşekkür ederiz Türkiye nin ilk ekoloji dergisi olan Buğday Dergisi Buğday Ekolojik Yaşam Rehberi (üyelere ücretsiz) Facebook ta takipçi Twitter da takipçi kişiye ulaşan aylık e-bülten Açık Radyo programı Kitap ve kitapçıklar Üyemizseniz, desteğiniz için de teşekkür ederiz. Değilseniz, sizi de üyemiz olarak aramızda görmeyi ve Buğday Ailesine katılmanızı çok isteriz. Bu linkten online üye olabilirsiniz: Üyemiz olduktan sonra TaTuTa sistemine, eğitimlere ve size 3 ayda bir gelecek olan Ekolojik Yaşam Rehberlerine ücretsiz erişebileceksiniz. Tabii ki, bunlar dışında sürdürülebilir yaşamın desteklenmesine de katkı sunuyor olacaksınız!