TÜRKİYE DE VE DÜNYADA YEM SEKTÖRÜNE GENEL BAKIŞ, BEKLENTİLER, FIRSATLAR. Prof. Dr. Nizamettin Şenköylü Genel Sekreter

Transkript

1 TÜRKİYE DE VE DÜNYADA YEM SEKTÖRÜNE GENEL BAKIŞ, BEKLENTİLER, FIRSATLAR Prof. Dr. Nizamettin Şenköylü Genel Sekreter

2 Gıda Üretimindeki Küresel Güçlükler Nüfus artışı İklim değişikliği Kuraklık Su kaynaklarının azalması Tarıma elverişli toprakların daralması Şehirleşme Biyoyakıt üretimi

3 11 Nüfus Milyar Kişi NÜFUS ARTIŞ TAHMİNİ (FAO, 2014) milyar insan açlık çekmektedir 1,25 milyar insan az gelirden orta gelir grubuna geçecek (Çin, Hindistan, Endonezya, Brezilya ve Rusya) Hayvansal protein talebi 2050 de %70 artacak

4 Global Hayvansal Protein Talebi,2014

5 Yem ve Hayvancılıkta Küresel Durum FAO, WHO, OECD, IFIF gündemi: Sürdürülebilirlik Gıda güvenliği Eşitlik/büyüme Aile tipi hayvancılığın desteklenmesi

6 Yem ve Hayvancılıkta Küresel Durum Gelişen ülkelerde kırsal kesimde yaşayanların %60 ı hayvan beslemektedir 1,7 milyar nüfus geçimini hayvancılıktan sağlamaktadır Hayvancılıkla geçinenlerin 1 milyarı yoksul 530 milyonu aşırı ölçüde fakirdir Dünya nüfusunun 150 milyonu göçer hayvancılıkla uğraşmaktadır Hayvancılık sektöründeki büyüme süreci eşit olmayan şartlarda gelişmektedir Küresel çapta hayvansal gıdanın insan beslenmesindeki payı %25 iken, bu değer gelişmiş zengin ülkelerde %40 tır

7 Yem ve Hayvancılıkta Küresel Durum Hayvancılık, insan gıdası olmayan maddeleri değerli besin maddelerine dönüştürmektedir Hayvancılık faaliyeti kullanılan arazinin %30 unu kaplar Dünya sera gazı emisyonunun %14,5 undan (%80 i ruminantlar) sorumludur Küresel su kullanımında payı % 8-15 dir Üretilen gıdanın %30 u israf edilirken, et ve et ürünlerinde bu oran %11 i bulmaktadır (Steinfeld, 2014)

8 Dünya Tahıl ve Karma Yem Durumu Milyon ton DÜNYA TAHIL VE SOYA ÜRETİM TAHMİNLERİ 11/12 12/13 13/14 (tahmin) 14/15 (öngörü) TOPLAM TAHILLAR a Üretim Ticaret Tüketim Devreden stok yıldan yıla değişim Önemli ihracatçılar b SOYA FASULYESİ Üretim Ticaret Tüketim Devreden stok yıldan yıla değişim Önemli ihracatçılar c a) Buğday, mısır, arpa, sorgum, yulaf ve çavdar b) Arjantin, Avustralya, Kanada, AB, Kazakistan, Rusya, Ukrayna, ABD c) Arjantin, Brezilya, ABD Kaynak : IGC, Ekim 2014

9 Dünya Tahıl ve Yağlı Tohum Fiyatları

10 Çin ve Diğer Pazarların Soya İthalat Payları Çin Soya İthalatı ( )

11 Dünya Karma Yem Üretimi MİLYAR TON Kaynak: FEFAC-Feed International-Alltech Raporları, 2014

12 Bazı Ülkelerin Karma Yem Üretimi Sıra Ülke Milyon ton Sıra Ülke Milyon ton 1 Çin Almanya 23 2 ABD Fransa 21 3 AB İspanya 21 4 Brezilya Kanada 20 5 Meksika Kore 19 6 Hindistan Türkiye* 16 7 Rusya İngiltere 16 8 Japonya Tayland 16 *Karma yem üretimi kendi yemini yapan işletmeler dahil 20 milyon tondur. Kaynak: FEFAC, Alltech, 2104

13 Türlere Göre Türkiye Karma Yem Üretimi KANATLI YEMLERİ BÜYÜK-KÜÇÜKBAŞ YEMLERİ DİĞER YEMLER TOPLAM Kaynak: Gıda Kontrol Genel Müdürlüğü, GTHB (2014)

14 Türkiye Hububat Üretimi (Milyon Ton) Mısır Arpa Buğday Toplam * Kaynak: TUİK, 2015

15 Türkiye Yağlı Tohumlu Bitki Üretimi (Milyon Ton) 3,5 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 Soya Ayçiçeği Kolza Çiğit Toplam Kaynak: TUİK, ,5 0, *

16 Yem hammaddelerinin ithalat miktarı (bin ton) ve değeri (milyon USD) CİNSİ (11 AYLIK) Miktar Değer Miktar Değer Miktar Değer Miktar Değer Arpa Soya Fasülyesi Soya Fas. Küsp Kepek* Mısır Balık Unu Ayçiçeği Küsp Diğer yem mad TOPLAM *DDGS ve mısır grizi kepeğe dahil edilmiştir. Kaynak : TÜİK, 2015

17 Mısır Arpa ve Çavdar İç Piyasa Fiyatları (TL) Kaynak : Türkiyem-Bir, 2015 MISIR ARPA ÇAVDAR

18 Tam Yağlı Soya ile Soya Küspesi İç Piyasa Fiyatları ($) Kaynak : Türkiyem-Bir, 2015 TAM YAĞLI SOYA SOYA KÜSPESİ

19 AB Yem Mevzuatına Uyum Süreci Devam Etmektedir Yem sektörü aşağıdaki konulara odaklanmış durumdadır: HACCP İzlenebilirlik Yem Hijyeni Etiketleme 2016 itibariyle hayvansal rendering ürünlerinin yemde kullanımının yasaklanması önemli bir kısıtlamadır (yaklaşık 600 bin ton, 2014).

20 GDO Durumumuz Onaylanmış GD Varyeteler GD Adet Mısır 16-(2)=14 Soya 3 Biotech firmaları yeni varyetelerin onayı için çekimser Sıfır tolerans (onaylanmamış GD materyali) Bulaşıklık (%0,9 seviyesi kabul edildi) GDO konusunda bilimsel altyapımız yetersiz Biyogüvenlik Kanunu ve ilgili yönetmeliklerdeki belirsizlikler

21 Kaynak: BESD-BIR, FABRI-ISU, FAO, 2013

22 Hayvansal Protein Artırılması Stratejileri Kişi başı, Kırmızı et tüketiminin 13,7 den 17 kg/yıl a Piliç eti tüketiminin 21 den 26,5 kg/yıl a Yumurtanın 10 dan 15 kg/yıl a Et + yumurta tüketiminin 45 den 59 kg/yıl a Balık tüketiminin 8 den 10 kg/yıl a Süt ve süt ürünlerinin 238 den 323 lt/yıl a çıkacağı Nüfusun 83 milyon olacağı VARSAYILMAKTADIR

23 2023 Yılı Ruminantlar için Kaba ve Karma Yem Üretim Projeksiyonu (Milyon Ton) Üretim Gereksinim Gereksinim Kaba yem (KM ) Doğal yem (as fed): Silaj Kuru ot* Saman Toplam Kaba yem Karma yem *Çayır-Mera, yem bitkileri ve bahçe içi otların toplamıdır. Kaynak : Türkiyem-Bir, 2014

24 Ruminant ve Kanatlı Karma Yem Hammaddeleri 2023 Yılı İhtiyacı (Milyon Ton) Karma Yem Hammadeleri Milyon ton/yıl Tahıllar (mısır, arpa, buğday, çavdar, yulaf, tritikale) 14,0 Küspeler (soya, ayçiçeği, pamuk, keten, kolza/kanola, palm, DDGS) 9,6 Kepekler (buğday, mısır) 3,4 Yağ 0,2 Hayvansal yan ürünler 0,2 Katkı maddeleri 2,3 Toplam 29,8 Kaynak : Türkiyem-Bir, 2014

25 Dünyada Hayvansal Ürün Ticaret Ağı (Rabobank, 2014)

26 Türkiye nin Hayvansal Ürün İhracatındaki Gücü GÜÇLÜ YÖNLERİ Pazara yakınlık Kültürel bağlar Üretim potansiyeli Helal üretim tarzı Teknoloji birikimi Yetişmiş uzman personel ZAYIF YÖNLERİ Yem hammadde yetersizliği Enerji maliyetlerinin yüksekliği Kalite sorunları Bürokratik hantallık Dinamizmden yoksunluk Ara eleman eksikliği

27 Türkiye nin ithalatçı Pazarlara Yakınlığı ve Merkezi Konumu

28 Öneriler-1 AR-GE ve inovasyona dayalı hayvansal üretim modeli Yem bitkileri üretimine ağırlık verilmesi (meraların ıslahı, vb) Tahıl ve yağlı tohumlarda verimliliğin artırılması Kuraklığa ve hastalıklara dayanıklı çeşitlerin elde edilmesi (cisgenesis ve diğer biyoteknolojik metotlarla) Alternatif protein kaynaklarının geliştirilmesi (algler, maya, böcekler, un kurdu, yonca ve yeşil yapraklı bitkiler)

29 Öneriler-2 Yem katkı maddeleri üretimine yatırım ve AR-GE yapılması (aminoasit, vitamin, mineral premiksleri ile enzim, probiotik, mikotoksin bağlayıcı vb gibi yem katkıları) Tarım ve hayvancılıkta AR-GE ye ayrılan payın artırılması (Türkiye de GSMH nın %0,9 u, AB de %2 si) Hayvancılık sektörüne dinamizm kazandırılması Bürokratik engellerin kaldırılması

30 5. DÜNYA YEM & GIDA KONGRESİ 27. FEFAC KONGRESİ 12. ULUSLARARASı YEM YÖNETICILERI KONGRESI (IFRM) Herkese Eşitlik Herkese Refah Nisan 2016 Antalya / Türkiye

31 Teşekkür ederiz