İÇİNDEKİLER. I. Türk Vergi Sisteminin Tarihçesi... 3 II. Vergi Gelirlerinin Kompozisyonu ve Kitabın Planı... 5

Transkript

1 İÇİNDEKİLER I. Türk Vergi Sisteminin Tarihçesi... 3 II. Vergi Gelirlerinin Kompozisyonu ve Kitabın Planı... 5 BİRİNCİ KISIM GELİR ÜZERİNDEN ALINAN VERGİLER BİRİNCİ BÖLÜM GELİR VERGİSİ I. ÖNBİLGİLER Gelir Vergisinde Tam Mükellef / Dar Mükellef Ayrım ı...8 A. Tam Mükellefiyet...8 a. ikametgâh İlkesi Gereği Tam Mükellefiyet... 9 b. Tabiiyet ilkesi Gereği Tam Mükellefiyet... 9 B. Dar Mükellefiyet Gelirin Özellikleri A. Gelir "Gerçek Kişi" Tarafından Elde Edilmelidir...11 B. Gelir "Bir Takvim Yılı içinde" Elde Edilmiş Olmalıdır C. Gelir "Elde Edilmiş" Olmalıdır...12 D. Gelir "Kazanç ve İratlar"dan Oluşur E. Vergi "Safi Tutar" ve "Gerçek Tutar" Üzerinden Alınır Gelir Vergisinde Konu Olan Kazanç ve İratlar...13 II. TİCARİ KAZANÇLAR Tanım Ticari Kazancın Gerçek Usulde Tespiti: Bilanço Esası...16 A. Kimler Bilanço Esasına Tabidir?...16 B. Bilanço Esasında Ticari Kazanç Nasıl Hesaplanır?...16 a. Dönem Öz Sermayesinin Hesaplanması b. İşletmeye ilave Edilen ve işletmeden Çekilen Değerlerin Dikkate Alınması...19 c. Giderlerin Düşülmesi, Amortisman, Değerleme Hükümlerinin Uygulanması...19 aa. indirilebilecek Giderler...20 bb. Gider Kabul Edilmeyen Ödemeler...21 cc. Amortisman, Değerleme Hükümlerinin Uygulanması...23 d Yatırım indirimi e. Eğitim ve Öğretim işletmelerinde Kazanç istisnası işletme Hesabı Esasında Ticari Kazancın Tespiti... 27

2 C. Vergi Güvenlik Müessesesi: Kiraya Verilen Mal ve Hakların Kira Bedeli, Emsal Kira Bedelinden Düşük Olamaz...55 VII. MENKUL SERMAYE İRATLARI Tanım ve Menkul Sermaye iratlarının Çeşitleri Menkul Sermaye İratlarının Başka Kazançlara Dönüşmesi Menkul Sermaye İratlarının Vergilendirme Rejimi...58 A. Stopaj Yoluyla Vergilendirme...58 B. Beyanname Üzerinden Vergilendirme...59 VIII. DİĞER KAZANÇ VE İRATLAR Değer Artışı Kazançları...61 A. Kapsamı...61 B. Vergilendirilmesi...64 a. Stopaj Yoluyla Vergilendirme b. Beyan Yoluyla Vergilendirme C. Vergi Kolaylıkları (Vergilendirilmeyecek Değer Artışı Kazançları) Arızi Kazançlar...66 IX..GELİR VERGİSİNİN TA R H I Muhtasar Beyanname (Stopaj Beyannamesi) Yoluyla Tarh Yıllık Beyanname Yoluyla Tarh: Gelirlerin Toplanması Kavramı Yıllık Beyanname Verilmeyen veya Toplama Yapılmayan Hâller...72 A. Mutlak Anlamda, Beyanname Verilmeyen veya (Başka Gelirler için Beyanname Verilmesi Durumunda) Beyannameye Dâhil Edilmeyen Gelirler...72 B. Şartlı Olarak, (Beyan Sınırının Aşılmaması Hâlinde) Beyan Dışı Kalan Gelirler a. Gelir Toplamı, Beyanname Verme Sınırını Aşmayan Mükellefler...73 b. Toplamı GVK, m. 86/d'de Yazılı Tutarı Aşmayan Menkul ve Gayrimenkul Sermaye iradı Gelirleri Yıllık Beyanname Vermenin Zorunlu Olduğu Hâller...74 A. Mutlak Anlamda Beyanname Verilmesi Gerekli Gelirler B. Beyanname Verme Sınırının Aşılması Hâlinde, Beyan Mecburiyeti Bulunan Gelirler...75 a. Birden Fazla İşverenden Ücret Geliri Olanlar...75 b. Gelir Toplamı Beyanname Verme Sınırını Aşanlar Yıllık Beyannamenin Verileceği Yer ve Zaman Yıllık Beyanname Üzerinden Yapılabilecek indirimler ve Zararların Düşülmesi..77 A. izin Verilen indirimler a. Mükellefin Kendisi, Ailesi, İşletmesi için Yaptığı Giderler...77 b. Bağış ve Yardımlar...78 c. Döviz Girişini Teşvik Amaçlı indirim...78 d. Sosyal Amaçlı indirim... 79

3 4. Ticari Kazancın Basit Usulde Tespiti...29 A. Basit Usulden Yararlanamayan Meslek ve Ticaret Erbabı B. Basit Usule Tabi Olmanın Şartları C. Basit Usulde Gelirin Tespiti Ticari Kazançlarda Esnaf Muaflığı A. Esnaf Muaflığından Yararlananlar B. Esnaf Muaflığının Sınırı ve Şartı...32 C. Muaf Esnaflardan Yapılan Vergi Tevkifatı III. ZİRAİ KAZANÇLAR Tanım ve Zirai Kazançların Başka Kazançlara Dönüşmesi Zirai Kazancın Tespiti ve Vergilendirilmesi...35 A. Zirai Kazançlarda Stopaj Usulüyle Vergileme...35 a. Stopaj Usulüyle Vergiye Tabi Olmanın Şartları b. Stopaj Oranları B. Zirai Kazançların Gerçek Usulde Vergilendirilmesi IV. ÜCRETLER Tanım Ücretlerin Vergilendirilmesi...39 A. Ücretlerin Stopaj Usulüyle Vergilendirilmesi B. "Diğer Ücretlilerin Vergi Karnesi Üzerinden Vergilendirilmesi...41 C. Bazı Ücretlilerin Beyanname Üzerinden Vergilendirilmesi Ücretlerde Muaflık ve istisnalar A. Diplomat Muaflığı B. Elçilik ve Konsolosluk Çalışanlarının Ücret istisnası C. Ücretlerde Diğer istisnalar...43 V. SERBEST MESLEK KAZANÇLARI Tanım Serbest Meslek Kazancının Başka Kazançlara Dönüşmesi Serbest Meslek Kazancının Tespiti ve Vergilendirilmesi Serbest Meslek Kazançlarında Muaflık ve Telif Kazançları istisnası...48 A. Serbest Meslek Kazancı Muaflığı...48 B. Telif Kazançları istisnası VI. GAYRİMENKUL SERMAYE İRATLARI Tanım Gayrimenkul Sermaye İradının Başka Kazançlara Dönüşmesi Gayrimenkul Sermaye iratlarının Vergilendirme Rejimi A. Vergi Tevkifatı B. Beyan Yoluyla Vergileme a. Üzerinden Stopaj Yapılmış Olan Gayrimenkul Sermaye İratları b. Stopaja Maruz Kalmamış Olan Gayrimenkul Sermaye İratları c. Beyanname Üzerinden Yasa'nın İzin Verdiği Giderlerin Düşülmesi...54

4 E. Diğer IV. KURUM KAZANÇLARININ BEYANI, VERGİNİN ORANI, Ö DENM ESİ Yıllık Beyanname Verginin Oranı ve Ödenmesi Dağıtılan Kâr Payları Üzerinden Gelir Vergisi Stopajı Yapılması V. KURUMLARIN; TASFİYESİ VE YENİDEN YAPILANMALARI (BİRLEŞME, DEVİR, BÖLÜNME VE HİSSE DEĞİŞİMİ) DURUMUNDA VERGİLENDİRME VI. DAR MÜKELLEFLERE ÖZGÜ DÜZENLEMELER Gelir Unsurları Safi Kurum Kazancının Tespiti Beyannameler A. Yıllık Beyanname B. Özel Beyanname C. Muhtasar Beyanname Diğer Hususlar İKİNCİ BÖLÜMLE İLGİLİ SO RULAR İKİNCİ KISIM HARCAMALAR ÜZERİNDEN ALINAN VERGİLER 1. Harcama Vergisi Kavramı ve Sınıflandırılması BİRİNCİ BÖLÜM KATMA DEĞER VERGİSİ I. VERGİNİN HESAPLANMA TEKNİĞİ VE KATMA DEĞER KAVRAMI II. VERGİNİN KONUSU Ticari, Sınai, Zirai Faaliyet ve Serbest Meslek Faaliyeti Çerçevesinde Yapılan Teslim ve Hizmetler Diğer Bazı Teslim ve Hizmetler III. VERGİYİ DOĞURAN OLAY IV. VERGİNİN MATRAHI V. VERGİNİN MÜKELLEFİ, VERGİ SORUM LUSU KDV'nin Mükellefi KDV'de Sorumluluk VI. VERGİNİN O RA N I %1 Oranı Uygulanan Mal Teslimleri (I Sayılı Liste) %8 Oranı Uygulanan Mal Teslimleri ve Hizmet ifaları (II Sayılı Liste) %18 Oranı Uygulanan Mal Teslimleri ve Hizmet ifaları (Genel Oran) VII.KDV BEYANNAMESİ, KDV NİN ÖDENMESİ, ÖDENECEK KDV'NİN HESABI

5 B. Zararların Düşülmesi.../y on 7. Verginin Oranı...ou Of) 8. Mahsuplar Gelir Vergisinin Ödenmesi (Taksitler) Geçici Vergi (Peşin Vergi)...82 X. GELİR VERGİSİNDE DAR MÜKELLEFLERE ÖZGÜ DÜZENLEM ELER Dar Mükellef Gerçek Kişilerin Vergilendirilme Rejimi... S5 2. Gelir Unsurları A. Ticari Kazanç...8^ B, Diğerleri Beyannameler A. Yıllık Beyanname B. Yıllık Beyanname Verilmeyen Hâller C. Münferit Beyanname Matrah Tespiti BİRİNCİ BÖLÜMLE İLGİLİ SORULAR...91 İKİNCİ BÖLÜM KARUMLAR VERGİSİ I... TAM MÜKELLEF - DAR MÜKELLEF AYRIMI VE KURUMLAR VERGİSİNİN M ÜKELLEFLERİ Tam ve Dar Mükellef Ayrım ı Kurumlar Vergisinin Mükellefleri A. Sermaye Şirketleri B. Kooperatifler C. İktisadi Kamu Kuruluşları D. Dernek ve Vakıflara Ait iktisadi işletmeler E. İş Ortaklıkları (Joint Venture) II. VERGİDEN MUAF TUTULAN KURUM LAR III. KURUMLAR VERGİSİNDE MATRAH T ESP İTİ Matrah Tespiti Kural Olarak Ticari Kazanç Hükümlerine Göre Yapılır Kazanç Tespitinde Kabul Edilmeyen indirimler A. Transfer Fiyatlandırması Yoluyla Örtülü Kazanç Dağıtımı B. Örtülü Sermaye C. Diğer Kabul Edilmeyen indirimler Safi Kurum Kazancının Tespitinde indirilebilecek Giderler, Diğer indirimler ve Zarar Mahsubu İstisnaların Dikkate Alınması A. Çifte Vergilendirmeyi Önleme Am açlı B. Ülkeye Döviz Girişini Teşvik Amaçlı C. Sermaye Piyasasını Teşvik Amaçlı D. Eğitimi Teşvik Am açlı

6 1. Özel Tüketim Vergisi A. Konu, Vergiyi Doğuran Olay, Mükellef, Vergilendirme Dönemi, Beyan B. Verginin Alınma Şekli, Matrah, Oran C. İstisnalar Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi A. Verginin Konusu B. Mükellef, Matrah, Oran C. istisnalar Diğer Özel Tüketim Vergisi Özelliğini Taşıyan Harcama Vergileri A, Özel İletişim Vergisi B. Şans Oyunları Vergisi III. KAMUNUN HİZMET VEYA MAL SATIŞI KARŞILIĞINDA ALINAN HARCAMA VERGİLERİ: HARÇLAR, DEĞERLİ KÂĞITLAR VERGİSİ Harca Tabi Olan İşlemler Harç Miktarları Harçların Ödenmesi, istisnalar Değerli Kâğıtlar Vergisi IV. ÇEŞİTLİ İŞLEMLER ÜZERİNDEN ALINAN HARCAMA VERGİSİ: DAMGA VERGİSİ Damga Vergisinin Varlık Nedeni Verginin Konusu Vergiyi Doğuran Olay, Verginin Yükümlüsü İstisnalar Oran Ödeme Şekilleri İKİNCİ BÖLÜMLE İLGİLİ SORULAR ÜÇÜNCÜ KISIM SERVET ÜZERİNDEN ALINAN VERGİLER I...MOTORLU TAŞITLAR VERGİSİ Tarihçe, Kavram, Konu, Mükellef Mükellefiyetin Başlaması Vergi Tarifeleri Vergileme Ölçüleri, Vergi Miktarları Verginin Tahakkuku, Ödenmesi Güvence Önlemleri, istisnalar II. VERASET VE İNTİKAL VERGİSİ Verginin Konusu, Yükümlüsü Verginin Stopaj Yoluyla Alınm ası Verginin Beyanname Üzerinden Tahakkuk Ettirilmesi: Beyan Süreleri Beyannamenin Geç Verilmesi Beyanname Üzerinden ilk Tarhiyatın Yapılması Son Tarhiyatın Yapılması xvii

7 1. Vergilendirme Dönemi ve Beyan Verginin Tarhı ve Ödenmesi Ödenecek KDV'nin Hesabı, Vergi indirimi indirilmesine İzin Verilmeyen KD V'ler VIII. İSTİSNALAR ihracat istisnası Araçlar, Kıymetli Maden ve Petrol Aramaları ile Ulusal Güvenlik Harcamaları ve Yatırımlarda istisna Taşımacılık istisnası Diplomatik istisnalar ithalat istisnası Sosyal ve AskerîAmaçlı istisnalar A. Kültür ve Eğitim Amacı Taşıyan istisna B. Sosyal Amaç Taşıyan istisna C. AskerîAmaç Taşıyan istisna Diğer İstisnalar İstisnadan Vazgeçme Hakkı BİRİNCİ BÖLÜMLE İLGİLİ SORULAR İKİNCİ BÖLÜM DİĞER HARCAMA VERGİLERİ I. GENEL TÜKETİM VERGİSİ NİTELİĞİNDEKİ DİĞER HARCAMA VERGİSİ: GÜMRÜK VER G İSİ Verginin Konusu, Vergiyi Doğuran Olay, Mükellef, Matrah Verginin Tarhı, Tahakkuku, Ödenmesi, Muaflık ve İstisnalar Gümrük (İthalat Vergileri) ile İlgili Özel Düzenlemeler (ithalat Üzerinden Alınacak Vergilere Uygulanacak Usul Hükümleri) A. Gümrük Vergilerinin Ödenmesi-Denetimi B. Gümrük idaresinin Denetimler Sonucunda İlave Vergi Tarhına Gitmesi a. Genel Olarak b. ilave Vergi Tarhına İlişkin Uyuşmazlıkların Çözümlenmesi aa. İdari Aşama bb. Yargı Aşam ası C. Denetimler Sonucunda Mükellef Hakkında Cezai İşlem Yapılması a. Gümrük Kanunu Mucibince Kesilen Para Cezaları aa Ceza Uygulanabilmesi İçin Ön Şart bb. Cezaların Çeşitleri cc. Cezaların Takibinde Zamanaşımı Süreleri dd. Cezalarla ilgili Ortak Düzenlemeler ee. Kesilen Cezaya ilişkin Uyuşmazlıkların Çözümlenmesi b. Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu'na Göre Kesilen Cezalar II. ÖZEL TÜKETİM VERGİSİ ÖZELLİĞİNİ TAŞIYAN HARCAMA V ER G İLER İ

8 EKLER Ek 1: Kitaptaki Bazı Soruların Olası Yanıtları Ek 2: Gelir Vergisine ilişkin Rakama Dayalı Bilgiler Ek 3: Gelir Vergisi Tarifesi Ek 4: Gelir Vergisi Stopaj Oranları Ek 5: Asgari Ücret, Asgari Ücret Üzerindeki Vergi-Prim Yükü Ek 6: Ücretlilere ilişkin Bazı Rakamsal Veriler Ek 7: Stopaja Tabi Olan Menkul Sermaye iratları Ek 8: Stopaja Tabi Olan Değer Artışı Kazançları Ek 9: Stopaja Tabi Olmayan Değer Artışı Kazançları Ek 10: Kurum Kazancı ve Kâr Payı Üzerindeki Vergi Yükü Ek 11: işletme Adına Elde Edilen Menkul Sermaye İratlarının ve Değer Artış Kazançlının Vergilendirilme Rejimi Ek 12: ÖTV Oranları-Miktarları Ek 13: Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi ve Kaynak Kullanımı Destekleme Fonu Oranları Ek 14: Harç Oranları, Miktarları Ek 15: Değerli Kâğıt Bedelleri, Damga Vergisi Ek 16: Servet Vergilerine ilişkin Rakama Dayalı Bilgiler (VİV, MTV, EV ) Ek 17. Çevre Temizlik Vergisi Ek 18: Yeniden Değerleme Oranı Ek 19: Farklı Vergilere Ait Beyanname Verme ve Vergi Ödeme Süreleri Ek 20: Test Soruları Kaynakça Kavramlar Dizini Yazarın Özgeçmişi

9 7. Verginin Oranı Verginin Ödenmesi, Güvence Önlemleri Muaflıklar ve İstisnalar III. EMLAK VERGİSİ Bina Vergisi A. Konu, Yükümlü, Muaflıklar B. Matrah, Oran, Vergi Kolaylığı Arazi Vergisi A. Konu, Yükümlü, Muaflık B. Matrah, Oran Ortak Hükümler A. Emlak Vergisinde Vergi Değerinin (Matrahın) 4 Yılda Bir Tespiti a. Arsa ve Arazilerde Vergi Değerinin Tespiti b. Binalarda Vergi Değerinin Tespiti c. İzleyen 3 Yıl Boyunca Otomatik Artışlar B. Emlak Vergisinin "Emlak Vergisi Bildirimi" Yoluyla Tarhı C. Emlak Vergisi Bildirimini Yapmayanlara Yönelik Müeyyideler, Zamanaşımı, Sorumluluk ÜÇÜNCÜ KISIMLA İLGİLİ SO R U LA R...203