Yardımlaşma Kurumlarımız. Hac Nedir ve Niçin Yapılır? Hac ve Umre İle İlgili Kavramlar. Haccın İnsan Davranışları Üzerindeki Etkisi

Transkript

1 Hazırlayan: Mehmet Fatih Bütün URL: Yardımlaşma Kurumlarımız Hac Nedir ve Niçin Yapılır? Hac ve Umre İle İlgili Kavramlar Haccın İnsan Davranışları Üzerindeki Etkisi Kurban Nedir ve Niçin Kesilir? BÖLÜM: 2

2 ...Kim Müslüman kardeşine yardım eder ve onun ihtiyacını karşılarsa Allah da ona yardım eder. Kim Müslümanın bir sıkıntısını giderirse Allah da kıyamet gününde onun sıkıntılarından birini giderir... Hz. Muhammed in verdiği bu müjdeli haber, Müslümanları, toplumsal yardımlaşmaya yöneltmiştir. KONU: Yardımlaşma Kurumlarımız

3 Ayrıca öğrencilere yardım etmek, bilimsel çalışmalara katkı sağlamak, hatta ağır kış şartlarında, hayvanlara yiyecek sağlamak gibi çok yönlü hizmet veren vakıflar kurmuşlardır. KONU: Yardımlaşma Kurumlarımız

4 Günümüzde, yardımlaşma ve dayanışmayı gerçekleştirmek amacıyla çeşitli yardım kurumları oluşturulmuştur. Kızılay, Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı, Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu, Millî Eğitim Vakfı, Türkiye Diyanet Vakfı, Belediye Aşevleri ve bazı sivil toplum kuruluşları bunların başında gelir. Bu kurumlarımız devletin ve hayırsever insanların gönüllü yardımlarıyla ayakta durmaktadır. KONU: Yardımlaşma Kurumlarımız

5 Deprem, sel, yangın gibi doğal afetler ve felaketler binlerce insanı evsiz bırakmaktadır. Yüzlerce, hatta binlerce çocuk açlık, susuzluk, bulaşıcı hastalık gibi tehlikelerle karşı karşıya gelmektedir. İşte, böyle zamanlarda Kızılay ve diğer hayır kurumlarımız zor durumda kalanlara yiyecek, içecek, giysi, battaniye, çadır gibi yardımlarda bulunur. KONU: Yardımlaşma Kurumlarımız

6 Ayrıca Kızılay, kan merkezleri aracılığıyla ihtiyaç sahiplerine kan temin eder. Bu nedenle toplumda önemli görevleri üstlenen yardım kuruluşlarımıza katkıda bulunarak bunları ayakta tutmaya çalışmalıyız. Örneğin kan vermeyi teşvik ederek Kızılay a katkıda bulunabiliriz. Diğer taraftan kan vermenin hayat kurtarmak anlamına geldiğini ve dinimizce çok büyük mükâfatının olduğunu unutmamalıyız. KONU: Yardımlaşma Kurumlarımız

7 Dinimiz yardım kuruluşlarına yapılan yardımları salih amel (iyi ve faydalı davranış) olarak nitelendirir. Bu tür davranışların önemi ile ilgili olarak Yüce Kitabımızda şöyle buyrulmaktadır: Mal, mülk ve çoluk çocuk, dünya hayatının süsüdür; ölümsüz olan iyi işler (kalıcı olan erdemli davranışlar) ise Rabb inin nezdinde hem sevapça daha hayırlı hem de ümit bağlamaya daha layıktır. [ Kehf suresi, 46. ayet. ] KONU: Yardımlaşma Kurumlarımız

8 Ünite: ZEKAT HAC VE KURBAN İBADETİ Hazırlayan: Mehmet Fatih Bütün Kaynak: DKAB Ders Kitabı URL:

9 Hac Nedir? Hac kelime olarak, Arapça dan dilimize geçmiş olup, - Bir şeye yönelmek ( Kıble ye) - Bir yeri ziyaret etmek ( Kabe ye) - Bir şeyi amaçlamak ( Allah ın rızasını) anlamlarına gelmektedir. KONU: Hac Nedir? Niçin Yapılır?

10 TANIM OLARAK HAC: Kabe yi ve etrafındaki kutsal mekanları hac mevsiminde ( Zilhicce ayında) usulüne uygun olarak ibadet amacıyla ziyaret etmektir. KONU: Hac Nedir? Niçin Yapılır?

11 Not Edelim: 1- Hac, İslam ın beş şartından biridir. 2- Hacca giden kişiye HACI denir. 3- Hac, hem beden hem mal ile yapılan bir ibadettir. KONU: Hac Nedir? Niçin Yapılır?

12 Not Edelim: 4- Hac, hicretin 9.yılında Müslümanlara farz kılınmıştır. 5- Şartlarını yerine getiren Her Müslümanın ömründe en az 1 kere hacca gitmesi gerekmektedir. KONU: Hac Nedir? Niçin Yapılır?

13 Hac Kimlere Farzdır? Akıllı olup ergenlik çağına girmiş olanlara, Ekonomik durumu iyi olan, yani hacca gidip gelinceye kadar hem kendisini hem de bakmakla yükümlü olduğu insanların ihtiyaçlarını karşılayacak servete sahip kimselere (Ayrıca bu kişiler, borçlu olmamalıdır.), KONU: Hac Nedir? Niçin Yapılır?

14 Hac Kimlere Farzdır? Sağlığı hacca gitmeye elverişli olanlara (Sağlığı elverişli olmayanlar bir başkasını kendi adına hacca gönderebilir.), Özgürlüğünü kısıtlayacak bir durumu bulunmayanlara, KONU: Hac Nedir? Niçin Yapılır?

15 Hac Kimlere Farzdır? Bulaşıcı hastalık, terör ve savaş gibi yol güvenliğini tehlikeye düşürecek bir durumla karşı karşıya olmayanlara hac farzdır. KONU: Hac Nedir? Niçin Yapılır?

16 Haccın Farzları Nelerdir? 1- İhram 2- Kabe yi tavaf 3- Arafat ta vakfe KONU: Hac Nedir? Niçin Yapılır?

17 Hac Niçin Yapılır? 1- Allah ın rızasını, sevgisini kazanmak için yapılmalıdır. 2- Allah ın insanlara verdiği sağlık ve zenginlik nimetine karşı Allah a teşekkür (şükür) için yapılmalıdır. 3- Allah ın bir emri olduğu ve biz Müslümanlar ın yaratıcısının emrini yerine getirmesi gerektiği için KONU: Hac Nedir? Niçin Yapılır?

18 Haccın Önemi: 1- Hac, bize mahşer gününü hatırlatır. Çünkü yüzbinlerce Müslüman burada bir araya gelir. Bu duygularla insan mahşerdeki hesap gününü düşünür. Dünyada iken kendini hesaba çekme fırsatı bulur. Hayatını gözden geçirir, eksik ve hatalarını düzeltme imkanı bulur. KONU: Hac Nedir? Niçin Yapılır?

19 Haccın Önemi: 2- Allah ın verdiği sağlık ve zenginlik için Allah a şükrederek günahlarından tövbe eder. Peygamber Efendimizin buyurduğu gibi anasından doğduğu gibi tertemiz olur. KONU: Hac Nedir? Niçin Yapılır?

20 Haccın Önemi: 3- «Bütün inananlar kardeştir.» ( Hucurat-10) evrensel prensibinin hayata geçirildiği en güzel yer Hac dır. Zira burada dünyanın dört bir yanından gelen farklı dil, renk ve ırka mensup insanlar birbirlerini işte bu ayet ışığında tanıma fırsatı bulurlar. KONU: Hac Nedir? Niçin Yapılır?

21 Haccın Önemi: 4- Hac, sembollerle örülü bir ibadettir. Burada yapılan ibadetler geçmişte yaşanmış bir olayın tekrar canlandırılması gibidir. Örneğin: Sa y ibadeti, Hacer annemizin oğlu Hz. İsmail e su bulmak için yaşadığı çabayı canlandırmaktadır. Yine Tavaf, Şeytan taşlama, Kurban da bu şekilde nitelendirilir. KONU: Hac Nedir? Niçin Yapılır?

22 Umre : Hacda olduğu gibi Mekke deki kutsal mekânları ziyaret etmektir. Bakara suresinin196. ayetinde umre ile ilgili şöyle buyrulmuştur: Haccı da, umreyi de Allah için tamamlayın... KONU: Hac Nedir? Niçin Yapılır?

23 Umrenin hacdan farkları şunlardır: 1. Umre, hac zamanı dışında her zaman yapılabilir. 2. Bir sene içinde bir kez hac yapılabilir. Ancak birden fazla umre yapılabilir. 3. Hac farz, umre ise sünnettir. 4. Umrede sadece ihrama girilerek Kâbe tavaf edilir ve sa y yapılır. 5. Umrede vakfe, şeytan taşlama ve kurban kesme yoktur KONU: Hac Nedir? Niçin Yapılır?

25 İhram Hac ve umre ibadeti yerine getirilirken başka zamanlarda yapılmasında sakınca olmayan bazı davranışların belli bir süre için yasak olması demektir. KONU: Hac ile İlgili Kavramlar

26 Bu yasakların başladığı sınırlara MİKAT denir. Kâbe ye gidenler mikatta ihrama girer, hacca niyet eder ve telbiye duasını okur. Mikat bölgeleri Peygamber efendimiz tarafından belirtilmiştir. KONU: Hac ile İlgili Kavramlar

27 İhramlıyken kişinin saç, sakal ve tırnak kesmesi, bitkileri koparması ve hayvanlara zarar vermesi yasaktır. Hac ve umre ibadeti bittikten sonra saç tıraşı olunur ve ihramdan çıkılır. KONU: Hac ile İlgili Kavramlar

28 Telbiye Duası Telbiye, ibadet sırasında okunan duadır. Bu nedenle hac ibadetine başlamadan önce ihrama girerken bu duanın okunması zorunludur. KONU: Hac ile İlgili Kavramlar

29 TELBİYE DUASI Lebbeyk Allahümme lebbeyk Lebbeyke lâ şerîke leke lebbeyk İnne l-hamde ve n-nimete leke ve l-mülk lâ şerîke lek Buyur Allah ım, buyur Buyur ey ortağı olmayan! Buyur Tüm hamt ve nimetler sana aittir. Mülk de sana aittir. Senin ortağın yoktur. KONU: Hac ile İlgili Kavramlar

30 Tavaf: Kâbe nin güneydoğu köşesinde bulunan Hacerü l Esved (Siyah Taş) in hizasından başlayarak Kâbe nin etrafında yedi kez dönmektir. Her bir dönüşe şavt denir. KONU: Hac ile İlgili Kavramlar

31 Tavaf, haccın farzlarındandır. Farz olan tavaf, Kurban Bayramı nın ilk üç gününde yapılır. Tavaf esnasında kişi kendisi, ailesi ve bütün inananların iyiliği için dua eder. KONU: Hac ile İlgili Kavramlar

32 Sa y: Mekke de bulunan Safa ve Merve tepeleri arasında yedi defa gidip gelmektir. Safa dan Merve ye dört, Merve den Safa ya üç kez gidilir. Sa y haccın gereklerinden olup Hz. İsmail in annesi Hz. Hacer in, oğluna su arayışının sembolik olarak yeniden canlandırılmasıdır. KONU: Hac ile İlgili Kavramlar

33 Vakfe: Arife günü öğle vaktinden bayram sabahına kadar, bir süre Arafat ta bulunmak demektir. Bu süre ibadet ve dua ile geçirilir. Vakfe, haccın farzlarından biridir. KONU: Hac ile İlgili Kavramlar

34 Belirlenen süre içerisinde Arafat ta bulunmayanlar o yıl hac ibadetini yapmış sayılmazlar. Arafat ta vakfe yapıldıktan sonra Müzdelife ye gidilir. Bayram sabahı da Müzdelife de vakfe yapılır. KONU: Hac ile İlgili Kavramlar

35 Medine deki Mescid-i Nebi ziyaret edilir. Çünkü Medine, Peygamberimizin hicret yurdudur. Hz. Muhammed hicretten sonra buraya yerleşmiştir. Hayatının son on yılını burada geçirmiş ve burada vefat etmiştir. Medine ye vardığında ilk yaptırdığı mescit olan Mescid-i Nebi nin yanına defnedilmiştir. KONU: Hac ile İlgili Kavramlar

36 Peygamberimizin yaşadığı yerleri görmek ve arkadaşlarının kabirlerini ziyaret etmek, onlarla ilgili hatıraları canlandırmak ve bu kutsal yerlerin havasını solumak her Müslümanın en tatlı özlemidir. Çünkü Peygamberimiz, Beni vefatımdan sonra ziyaret edenler, hayatımda ziyaret etmiş gibidir. buyurmuştur. KONU: Hac ile İlgili Kavramlar

37 Bu nedenle hacceden kişiler, Mekke de hac ibadetini bitirdikten sonra veya bu ibadetten önce Medine ye giderler. Burada önce Mescid-i Nebi yi ve Peygamberimizin kabrini ziyaret ederler. KONU: Hac ile İlgili Kavramlar

39 Hac ibadetiyle kişi, Allah ın bir emrini yerine getirmenin mutluluğunu yaşar. Allah ın kendisine verdiği sağlık ve zenginlik nimeti için şükretmiş olur. Samimi dualarla Allah a yalvarır, tövbe eder. Böylece günahlardan arınır. KONU: Haccın İnsan Davranışları Üzerindeki Etkisi

40 Peygamberimiz bu konuda, Kim Allah için hacceder ve Allah a karşı gelmekten sakınırsa annesinden doğduğu günkü gibi günahlarından arınmış bir şekilde hacdan döner. buyurmuştur. KONU: Haccın İnsan Davranışları Üzerindeki Etkisi

41 İslam, inananlar arasında inanca dayalı kardeşlik bağı kurmuştur. Bu kardeşlik bağları, insanlar arasında kuvvetli bir birliktelik oluşturur. İşte hac da bu birlikteliğin yaşanmasıdır. Farklı ırk, dil ve kültürden Müslümanların aynı amaç için bir araya gelerek birlikte hareket etmeleri, aralarındaki kardeşliği pekiştirir. KONU: Haccın İnsan Davranışları Üzerindeki Etkisi

42 Hac ibadetiyle Müslümanlar, birbirlerini daha iyi tanıma, sevinç ve üzüntülerini paylaşma imkânı bulurlar. Böylece bencilliğin ifadesi olan ben duygusu, yerini biz duygusuna bırakır. KONU: Haccın İnsan Davranışları Üzerindeki Etkisi

43 Hacda giyilen ihram, insanlar arasındaki makam, mevki, unvan gibi farklılıkları ortadan kaldırır. İnsanları gösterişten uzak, sade bir görünüme kavuşturur. Herkesi eşit konuma getirir. KONU: Haccın İnsan Davranışları Üzerindeki Etkisi

44 İhramlıyken getirilen yasaklar, insanlara sabretme alışkanlığı kazandırır. İradeyi güçlendirir. En zor durumlarda bile kızmadan, öfkelenmeden hareket etmeyi öğretir. KONU: Haccın İnsan Davranışları Üzerindeki Etkisi

45 Sa y; Hz. İbrahim in hanımı Hacer in, oğlu İsmail için ortaya koyduğu gayretin yeniden yaşatılmasıdır. Hacer, su bulmanın imkânsız gibi göründüğü ıssız çöl ortamında Allah tan ümidini kesmemiş, su aramaya devam etmiştir. Çünkü o, Allah için hiçbir şeyin imkânsız olmadığına inanıyordu. Sonunda Allah, Hacer ve oğlunu zemzem suyuna kavuşturmuştur. Zorluklar karşısında Hacer in gösterdiği inanç, ümit, sabır, tevekkül ve kararlılığı gösterenler de Allah ın yardımını elde ederler. KONU: Haccın İnsan Davranışları Üzerindeki Etkisi

46 Şeytan taşlama esnasında, iyi bir insan olmanın ve iyilik yapmanın önündeki engeller akla getirilir. Bu engelleri kaldırmak için mücadele edileceği sözü verilir. Şeytan taşlamayla şeytanın hile, vesvese, kötülük ve düşmanlıklarına karşı sembolik olarak tepki gösterilir. Bütün kötülüklerden uzak durulacağı kararlı bir şekilde ortaya konulur. KONU: Haccın İnsan Davranışları Üzerindeki Etkisi

47 Hac yolculuğu, insanların bilgi ve görgüsünü artırır. Mala bağımlılığı azaltarak fakirlere, yoksullara karşı merhamet ve yardım duygularını geliştirir KONU: Haccın İnsan Davranışları Üzerindeki Etkisi

48 Hacca giden kişi, Peygamberimizin doğup büyüdüğü, İslam dininin ilk ortaya çıktığı ve yayıldığı kutsal toprakları ziyaret eder. Böylece hem onun hatırasını yaşatır hem de kutsal toprakları görmenin heyecanını yaşar. KONU: Haccın İnsan Davranışları Üzerindeki Etkisi

50 İslam dininde yerine getirilmesi vacip ibadetlerden biri de kurbandır. Kurban, Allah a yaklaşmak ve onun hoşnutluğunu kazanmak amacıyla belirli bir zamanda uygun nitelikteki bir hayvanı kesmektir. Ayrıca kesilen bu hayvana da kurban denir. KONU: Kurban Nedir ve Niçin Kesilir?

51 Akıllı, ergenlik çağına girmiş ve zekât verebilecek seviyede zengin olan Müslümanlar, kurban kesmekle yükümlüdürler. Bu yükümlülük Kur an-ı Kerim de şöyle ifade edilmiştir: KONU: Kurban Nedir ve Niçin Kesilir?

52 Biz, her ümmet için Allah ın kendilerine rızık olarak verdiği kurbanlık hayvanların üzerlerine onun adını anarak kurban kesmeyi meşru kıldık. İlahınız, bir tek İlah tır. Öyle ise ona teslim olun. (Ey Muhammed!) O ihlaslı ve mütevazı insanları müjdele! (Hac/34) KONU: Kurban Nedir ve Niçin Kesilir?

53 Peygamberimiz de kurban kesmenin gerekliliğini şu şekilde belirtmiştir: Kim imkânı olduğu hâlde kurban kesmezse bizim mescidimize yaklaşmasın. KONU: Kurban Nedir ve Niçin Kesilir?

54 Kurban, Kurban Bayramı günlerinde kesilir. Kurbanı kesecek kişinin bu işi iyi biliyor olması gerekir. Bu nedenle kurbanı, kendisi kesemeyenler, kesim işlemleri için vekil tayin edebilir. Kesmeye götürürken kurbana iyi davranılmalıdır. Eziyet verici davranışlardan kaçınılmalıdır. KONU: Kurban Nedir ve Niçin Kesilir?

55 Kurbanlık hayvan, kıbleye doğru yatırılır ve Bismillâhi Allahu ekber. denilerek kesilir. Kurban kesilirken çevre temizliğine ve sağlık kurallarına uyulmalıdır. KONU: Kurban Nedir ve Niçin Kesilir?

56 KONU: Kurban Nedir ve Niçin Kesilir?

57 Kurban etinin bir bölümü yoksullara verilir, bir bölümü ev halkı için ayrılır, bir bölümü de gelen misafirlere ikram edilir. Kurbanın derisi ise hayır kurumlarına veya fakirlere verilebilir. İsteyenler kesilen kurbanın tamamını da fakirlere bağışlayabilirler. KONU: Kurban Nedir ve Niçin Kesilir?

58 Kurban, Allah ın rızasını kazanmak için kesilir. Kurban kesen kişinin Allah a bağlılığı artar. Ona yakın olmanın mutluluğunu yaşar. Kişi kurban kesmekle Allah ın emrine uyarak kulluk bilincini ortaya koyar. Kur an-ı Kerim de bu durum şöyle belirtilmiştir: Onların ne etleri ne de kanları Allah a ulaşmaz. Fakat sizin Allah ın emirlerine olan bağlılığınız ona ulaşır... (Hac/37) KONU: Kurban Nedir ve Niçin Kesilir?

59 Kurban kesen kişi, Hz. İbrahim ve oğlu İsmail arasında geçen olayı yeniden hatırlar. Böylece kendisinin de Hz. İbrahim ve İsmail gibi Allah ın emirlerine uymaya hazır olduğunu sembolik bir davranışla göstermiş olur. KONU: Kurban Nedir ve Niçin Kesilir?

60 Kurban, insanın sevdiği şeyi Allah için feda etmesi demektir. Bu nedenle kurban kesen kişi, Allah ın rızasını kazanmak için sevdiği şeyleri başkalarıyla paylaşarak bu amacı gerçekleştirmiş olur. KONU: Kurban Nedir ve Niçin Kesilir?

61 Kurban Bayramı dışında kesilen adak kurbanıyla yardımlaşmanın az da olsa bütün bir seneye yayılması sağlanır. Adak kurbanı, bir işin ve isteğin olması hâlinde kesilmek üzere Allah a adanan kurbandır. KONU: Kurban Nedir ve Niçin Kesilir?

62 Adak kurbanı, tamamen fakirin hakkıdır. Kurban kesen kişi ve bakmakla yükümlü olduğu kimseler kesilen bu kurbanın etinden yiyemezler. Eğer yerlerse yediklerinin bedelini fakirlere vermeleri gerekir. KONU: Kurban Nedir ve Niçin Kesilir?

63 Sonuç olarak kurban, kişiyi Allah a yakınlaştırır ve onun hoşnutluğunu kazandırır. Paylaşma, yardımlaşma, dayanışma ve fedakârlığı öğretir. KONU: Kurban Nedir ve Niçin Kesilir?