TOHUMCULUK ÜRETİM. Türkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı,

Transkript

1

2 TOHUMCULUK ÜRETİM Bilindiği üzere, tohumluklar tarımsal üretimin temel girdilerinin başında gelmekte olup, kaliteli tohum kullanımı, verimi ve üretimi artırmasının yanı sıra daha dayanıklı, daha az maliyetli ve rekabet gücü yüksek ürünlerin elde edilmesi bakımından büyük önem taşımaktadır. Ülkemizde sebze sektörünün temelini oluşturan tohum sektörü son 25 yılda büyük gelişme göstermiş, bir yandan yurt içi tohumluk üretimini artırmak, diğer yandan da yerli tohumculuğumuzun geliştirilmesi konusunda özel sektör tarafından önemli çalışmalar yapılmıştır. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı verilerine göre, ülkemizde bugün itibarıyla kamu ve özel sektör tarafından yapılan ıslah çalışmaları sonucunda elde edilen yerli çeşitlerin tohumluk piyasamızdaki payı yıllara göre ortalama %35-40 arasında değişmektedir. Söz konusu bu oranın önümüzdeki 5 yıl içerisinde %50 ye ulaşacağı tahmin edilmektedir. Kavun, biber gibi bazı önemli sebze türlerinde ise bu oran %80 lerin üzerine çıkmıştır. Ayrıca, ülkemizde ticarete konu olan toplam tohumluk arzının yaklaşık %20 kadarının ithalat yoluyla karşılandığı tahmin edilmektedir. Bu ithalatın %70-80 i doğrudan bitkisel ürün yetiştirmede girdi geri kalanı ise iç veya dış pazarlar için sertifikalı tohumluk üretmede ara malı olarak kullanılmaktadır. Tohumluk üretiminde özel sektörün payı yıllar itibarıyla artmaktadır yılında toplam tohumluk üretiminin %45 ini özel sektör karşılarken, 2011 yılında %66,7 sini karşılamaktadır yılı verilerine göre hibrit ayçiçeği, hibrit mısır, patates, soya, pamuk ve sebze tohumluğu üretiminin neredeyse tamamını özel sektör üretmektedir yılında buğday tohumluğunun %89 u kamu tarafından karşılanırken 2011 yılında %45 e düşmüştür. Arpa tohumluğunun üretiminde ise, kamunun payı 2005 yılında %78 iken 2011 yılında %43 e düşmüştür. Türkiye de 2011 yılında en fazla üretimi yapılan tohumluk buğday olmuştur. Sertifikalı buğday tohumu üretimi 2010 yılına göre %30,1 oranında artarak tona ulaşmıştır. Yıllar itibarıyla tohumluk üretim miktarları incelendiğinde, bazı tohumlukların üretimi artarken bazılarının ülkenin o yılki üretim durumuna göre azaldığı gözlenmektedir yılında 2010 yılına göre patates tohumluk üretiminde %36,3 ve arpa tohumluk üretiminde ise 40,6 oranında artış görülmektedir. Türkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı,

3 Tablo 1: Türler İtibariyle Sertifikalı Tohumluk Üretimi (Ton) Tohum Cinsi Buğday Arpa Mısır Çeltik Hibrit Ayçiçeği Soya Yer Fıstığı Şeker Pancarı Patates Pamuk Nohut Kuru Fasulye Mercimek Kanola Sebze Susam Yonca Korunga Fiğ Diğerleri Toplam Kaynak: Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı DÜNYA DA VE TÜRKİYE DE TOHUM DIŞ TİCARETİ Uluslararası Tohum Federasyonu (ISF) 2011 yılı tohum raporunda 9,9 milyar dolar değerinde olan dünya tohum ihracatında, önde gelen ülkelerin sırasıyla Fransa (1,6 milyar dolar), Hollanda (1,5 milyar dolar) ve ABD (1,4 milyar dolar) olduğu belirtilmiştir. Fransa 544 bin ton tohumluk ihracatı yaparken, ABD 373 bin ton, Hollanda ise 133 bin ton ihracat yapmıştır. Dünya toplam tohumluk ihracat miktarı ise tondur. 9,1 milyar dolar değerinde olan dünya tohumluk ithalatında ilk sırayı alan ülkeler ABD (908 milyon dolar), Almanya (714 milyon dolar) ve Fransa (683 milyon dolar) olmuştur. Miktar bakımından ise 2011 yılında dünya tohumluk ithalatı ton olarak gerçekleşmiştir. ABD 173 bin ton, Almanya 202 bin ton ve Fransa 130 bin ton tohumluk ithal etmiştir yılında 22,6 milyon dolar olan toplam tohum ihracatımız 2012 yılında bir önceki yıla göre %50,4 artışla 125,8 milyon dolara ulaşmıştır. İthalatımız ise %248,5 oranında artarak 183,2 milyon dolara ulaşmıştır yılı Ocak-Mart Dönemi itibarıyla tohum ihracatı bir önceki yılın aynı dönemine göre %17,1 artışla 62,5 milyon dolar, ithalatı ise %4,4 düşüşle 49,6 milyon dolar düzeyinde gerçekleşmiştir. Türkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı,

4 Tablo 2: Tohum Sektörü Dış Ticaret Verileri (ABD $) Değ (%) İhracat ,4 İthalat ,5 Hacim ,9 Denge ,8 Karşılama Oranı (%) Kaynak: TÜİK 89,0 159,1 68, Yılında Miktar ve değer bakımından ihracata en fazla konu olan ürünler (Değer: Milyon ABD $) Tohumluk/ Değer Payı (%) Ayçiçeği Tohumu (Tohumluk) 59,6 47,3 Mısır (Tohumluk) 28,9 23,0 Sebze Tohumları 12,6 10 Pamuk Tohumları 8,0 6,4 Buğday (Makarnalık Durum Buğdayı Hariç) ve Mahlut; 6,7 5,4 Tohumluk Kavun, Karpuz Tohumu 2,4 1, Yılında Miktar ve değer bakımından ithalata en fazla konu olan ürünler (Değer: Milyon ABD $) Tohumluk Ürünler Değer Payı (%) Sebze Tohumları 122,5 66,9 Mısır (tohumluk) 17,5 9,6 Kavun, Karpuz Tohumu 9,4 5,1 Ayçiçeği Tohumu 5,3 2,9 Başka Yerde Belirtilmeyen Yemeye Elverişli Çekirdek İçleri Ve Diğer 4,8 2,6 Ürünler Çim Tohumları 4,0 2, yılı itibarıyla ülkemizin en fazla tohumluk ihraç ettiği ülkelerden ilk sırayı 14,9 milyon dolarlık değeri ile toplam tohumluk ihracatının %11,8 inin yapıldığı Ukrayna, 2. sırayı 14 milyon dolar ve %11,2 pay ile Rusya, 3. sırayı 13,1 milyon dolar ve %10,4 pay ile Ukrayna almaktadır. Türkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı,

5 Tablo 3: Ülkelere Göre İhracatımız (ABD $) Ülke Adı Değ(%) Pay (%) Ukrayna ,7 11,8 Rusya ,7 11,2 İtalya ,6 10,4 Fransa ,5 8,9 Hollanda ,5 6,5 Yunanistan ,8 6,2 Macaristan ,0 6,1 Avusturya ,5 6,1 Sudan ,5 5,5 Irak ,2 4,1 Kaynak: TÜİK 2012 yılı itibarıyla ülkemizin en fazla tohumluk ithal ettiği ülkelerden ilk sırayı 20,5 milyon dolarlık değeri ile toplam tohumluk ithalatının %11,2 sinin yapıldığı ABD, 2. sırayı 20,3 milyon dolar ve %11,1 pay ile Fransa, 3. sırayı 18,5 milyon dolar ve %10,1 pay ile İsrail almaktadır. Tablo 3: Ülkelere Göre İthalatımız (ABD $) Ülke Adı Değ(%) Pay (%) ABD ,4 11,2 Fransa ,4 11,1 Israil ,9 10,1 Tayland ,5 Çin ,9 7,7 Peru ,6 Hollanda ,6 6,3 Italya ,5 6,2 Şili ,4 5,9 İspanya ,0 4,7 Kaynak: TÜİK Türkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı,

6